ikbaar
Voor Geest en Hart.
MakelaarP.HoogeveenL'.
Brieven uit Velsen.
voor Ie. Hypotheek
op solide onderpand
Rente 4pCt.
Noodlijdende kinderen uit de
Drentsche veenstreken te IJmuiden.
i Asthma, Bronchitis
Abdijsiroop
H. J. LAMP - B0RTELJORISSTR 18
NIEUWE HAARL. COURANT
Tweede Blad Zaterdag 29 Mei
1926
NIEUWE GRACHT 74
Gereed voor de tocht naar het strand. Op den achtergrond de barak, waar
de kinderen in zijn ondergebracht.
HILLEGQM.
Een paar jongens uit de Drentsche venen. De goede verzorging begint
reeds haar uitwerking. De zeewind doet het overige.
BEVERWIJK.
mm?
mm H
mm
ZANDVOORT.
IJMUIDEN.
Een brief naar huis. In korte of meer uitvoerige epistels vertellen ze vader
en moeder over de genietingen aan zee.
VELSEROORD.
HOOFDDORP.
HEEMSKERK
HAARLEMMERLIEDE EN
SPAARNWOUDE.
HALFWEG.
HEEMSTEDE.
PERMANENTE EXPOSITIE
Steeds nieuwste modellen - - Plaatsing zonder berekening
De Heiligen en de Toonkunst.
REACTIE TROEF.
Onder bovenstaanden titel verscheen in
het Velser Weekblad een stuk, dat gericht
was, zooals dat den laatsten tijd meer voor
kwam, tegen de rechtsche Raadsmeerder-
heid, meer speciaal nog tegen de rechtsche
arbeidersafgevaardigden.
Het is niet mijn gewoonte om op artike
len uit de dagbladen, laat staan socialistische
in te gaan, wanneer ik van die gewoonte af
wijk is het, om de serie bewijzen die men
meent aan te kunnen voeren om den titel te
rechtvaardigen.
Voorop stellen ze dat de rechtsche meer
derheid op het eerste gezicht niet arbeiders-
vijandig is doch bij nadere beschouwing en
bij verder doordringen komt men tot de
geestesgesteldheid van die heeren en dan
blijkt dat ze niet openlijk doch op slinksche
en geniepige wijze binnenhalen wat ze be-
geeren. Dus ze beginnen al met een scheid
partijtje, iets wat ze beter schijnen te kun
nen dan „Reactie troef" waar te maken.
Bij het eerste bewijs (geheel willekeurig
Velser Week BI.) haalt men de verkiezing
van den heer Tusenius er bij. Ja, die schijnt
den heeren erg in den weg te zitten (iets wat
ik me begrijpen kan).
Maar is dit een reactionaire daad
Ik meen van niet. Is de heer Tusenius
geen voorstander van Openbaar Onderwijs?
de bewijzen van den laatsten tijd spreken
voor zich. Heeft de vorige wethouder van
Onderwijs zóó open kaart gespeeld als de te
genwoordige Ik weet zeker van niet. Wat
dan? Moest het een S.D.A.P.-man zijn?
Welnu, dan had men dat voor dien tijd
ter sprake moeten brengen en niet zeggen
we hebben geen tijd gehad, want was er één
partij in den Raad, die tijd in overvloed had,
dan was het de S.D.A.P.-fractie. Door haar
streven is de vacature ontstaan, ergo had zij
kunnen voorzien dat met het heenzenden
van den heer Landeweert een ander lid uit
den Raad diens plaats moest innemen.
Het tweede bewijs De vacantie-toeslag.
Waarom vermeldt het Velser Weekblad
niet, dat bij de behandeling in de afdeelin-
gen van de begrooting door ondergeteekén-
de voor behoud is gepleit.
Waarom vermeldt zij niet dat er drie voor
stellen waren om den vacantie-toeslag te
handhaven N.l. van den R.K.-, Chr. H.- en
S.D.A.P., zoodat dit voorstel niet eens in
stemming kwam. Is dit soms een reactio
naire daad Dan moet men mij eens een
definitie geven van dat woord.
Nu het derde bewijs.
Wanneer het B. en W. niet wenschelijk
voor komt om vooraanstaande partijgan
gers in openbare functies te benoemen is
dat dan een reactionaire daad van de recht
sche raadsmeerderheid Heeft de S.D.A.P.
werkelijk te klagen over benoeming van hun
partijgenooten, welnu ik ken er nog meer.
De R.K. kan men ook tellen. Of zijn die
voor dergelijke functies nog te achterlijk?
Die tijd is gelukkig voorbij, maar ik meen,
ofschoon waar mogelijk in verschillende
streken nog wel eens de oude stelregel ge
volgd wordt..
Hier verwijs ik naar de uitgave (Graag op
Baantjes)van de K.S.A., Katholiek Neder
land.
Het vierde bewijs luidt
De S.D.A.P.-leden worden zooveel mo
gelijk geweerd uit de Commissies,
Is dat juist?
Men beschouwt zich te veel als misdeelde.
De S.D.A.P. heeft zitting in de 5 voor
naamste commissies en ontbreekt niet in de
overigen.
Maar men kan ook te veeleischend zijn
om in de Onderwijs-commissie bv. met 2
leden te willen zitten, en daar is de samen
stelling van den Raad niet naar. Men heeft
6 partijen en wil zooveel mogelijk bevredi
ging in alle fracties. Voor zoover mij bekend
is bij samenstelling van commissies of com.
ad hoe, de S.D.A.P. nooit gepasseerd.
Over de samenstelling der commissie voor
kinderen uit de Drentsche venen is nogal
stof opgewaaid.
Eerst interpelleeren, toen veel geschrijf
en thans doet het weer dienst als bewijs dat
de rechtsche Raadsmeerderheid reactionair
is.
Wij hebben den loop van zaken betreurd,
evengoed als de S.D.A.P.-leden zelf, Maar
is het vertrouwen in den Burgemeester, die
op eerewoord verklaarde, dat hier absoluut
de bedoeling niet voorzat, om iemand of
wie ook te krenken geheel en al weg Het
kan toch niet de bedoeling zijn, al beweerde
de heer Roelse van wel, om R.K. aan de
zorg toe te vertrouwen van S.D.A.P.-leden.
Wat de winst uit het gas betreft. Welke
parade paardjes haalt men niet van stal voor
propaganda. Bij behandeling der begrooting
is daar heel wat over gezegd. Alleen zij op
gemerkt dat partij-genoot Wibaut niet af-
keerig is van de 9 millioen uit de bedrijven
en zelfs niet van een behoorlijke winst uit
het waterleiding-bedrijf, en een gasprijs be
duidend hooger dan in Velsen.
Men maakt daar dus winst, stort die in
de gemeentekas en houdt de prijzen hoog.
Zóó reactionair is Velsen niet. Mijn stand
punt is nog als bij de begrooting, dat we on
ze gemeente bewoonbaar moeten maken ook
voor de meer kapitaalkrachtigen die niet al
leen hier willen verdienen, maar ook verte
ren. Dat kan door belastingverlaging, waar
door ik meen te werken, in het algemeen
belang.
Als een ander bewijs haalt men het kam-
peer-reglement aan.
Heeft ook het kampeer-reglement iets
arbeidersvijandig De C.H. en R.K. editie's
is verschenen en zal eerlang een punt van
bespreking uitmaken.
Hierna wijst men op uitlatingen van den
heer Tusenius, als „wat heb ik met jullie te
schaften" en „ik heb maling aan de S.D.".
Dit zou gebeurd zijn onder algemeene
goedkeuring der rechtsche groepen.
't Is te zot om alleen te loopen. Is het om-1
dat we gelachen hebben Dit deed ook de
heer Visser, al was het dan, als de bekende
boer die kiespijn heeft.
In één opzicht sta ik aan hun zijde, en dat
is, dat de arbeiders waakzaam moeten zijn,
zeer waakzaam, en dit en de Raadsversla-
gen goed, zéér goed lezen, en wat men niet
begrijpt komen vragen of op uw vergade
ring er met anderen over spreken en je niet
eiken week wat op je mouw laten spelden
door de super - arbeidersvrienden, die de
alleen-verkoop hebben die niets en niets on
beproefd laten om hun partij te dienen zelfs
met afkamming van anderen en het dikwijls
met de juiste toedracht niet zoo nauw ne
men, wanneer het gaat om zieltjes te win
nen. Vooral Christelijke arbeiders zijn hun
welkom. Maar gelukkig deze zijn wijzer
dan van hun verondersteld wordt. Zij zul
len zich niet laten lijmen en elk compliment
van die zijde langs zich heen laten gaan.
Aan weerszijden van den hoofdingang
bevinden zich twee ruime lokalen, waarvan
de een voor slaapzaal, de andere voor dag
verblijf dient.
Op het moment dat wij binnentraden zaten
allen in laatstgenoemd lokaal een brief naar
huis te schrijven. Deze eerste bezending be
stond louter uit jongens, straks worden zij
afgewisseld door meisjes. Vijftien jongens,
in den leeftijd van 8 tot 12 jaren,
de koningen van den straat, zoowel
in Drenthe als hier. Wie denkt aan zorgen en
leed, als men gewoon een groep van die
blozende knapen ziet Doch hier stuit men
zelden op een blozenden rekel. Over de
gezichten ligt nog de vaalbruine tint van
de turfkleur, veelal om het bleek te mas-
keeren. Die gezichten staan te ernstig,
die oogen te droef. Zij verwijzen even naar
de droeve feiten, waardoor ze hier kwamen.
Overigens schenen die knapen het onder
ling, zoowel als met hunne verpleegsters,
goed te kunnen hebben. Het was niet ge
makkelijk wat van de kinderen gewaar te
worden zelfs op de in hun dialect gestelde
vragen gaven ze maar weinig en korte ant
woorden. Toch waren we in staat te consta-
teeren dat er kinderen bij waren uit ver
schillende lagen der bevolking, fabrieks
arbeiders maar ook plaggenhutbewoneps,
die steeds met den vervener meetrekken.
Nadat we nog even de slaapzaal bezich
tigd hadden, werd het sein gegeven om naar
buiten te gaan, de foto, daar gemaakt, toont
wel aan dat ze zich best konden amuseeren,
in het mulle zand.
We hadden zelfs moeite om van enkele
patiënten gedaan te krijgen afzonderlijk te
poseeren. Op deze kiek kan men wel eenige
der meest sprekende typen zien. We ge-
looven dan ook wel dat ze blij waren toen het
signaal gegeven werd dat ze zich bij hunne
makkers konden voegen. De jongens zijn
afkomstig uit Nieuw-Amsterdam, Enimer-
Erfscheideveen en Emmer-Compascum.
oende. We kennen IJmuiden te
goed om niet te weten, dat als een
-schandvlek beschouwd zou worden als de
kinderen in hun tegenwoordige kleeding blij
ven rondloopen. Het komt alleen omdat men
niet ernstig genoeg de verzoeken om hulp
van den dokter heeft overdacht. En we be
loofden in den naam onzer medeburgers,
te zullen zorgen dat er voor die 5 jongens
onmiddellijk hulp kwam, terwijl er onder
onze lezeressen wel moeders zullen zijn, wier
hart tot verdere daden dringt. Men weet,
daar is bitter hulp noodig.
We namen afscheid van de dames en de
jongens en kwamen, na een kort tochtje met
de Roland, weer in IJmuiden. Spoedig gin
gen we toen de belofte voldoen en kwamen
al gauw bij het magazijn van den heer M.G.
van Praag. Nauwelijks hadden we hem ons
doel gezegd en van de situatie aldaar verteld
ofwe waren geholpen, meer dan wij ver
wachten durfden.
Er bestaat gelukkig nog particuliere wel
dadigheid. Wie volgt
Velseroord, 24 Mei 1926.
C. P. J. MAAS,
R.K. Raadslid van Velsen.
Het was een kloek besluit van den
gemeenteraad van Velsen om een voorbeeld
te geven van hulp, aan de noodlijdende be
volking van de Drentsche veenkoloniën te
verleenen. Daar waren bezwaren tegen op
te werpen.
Zouden Ged. Staten, evenals dat geschied
de met raadsbesluiten tot hulp bij de ram
pen van Borculo en de overstrooming, ook
niet dit besluit vernietigen met de over
weging dat de raad de belastingen int om ze
te gebruiken ten bate der gemeente-huis
houding Zij die deze vraag stelden ver
gisten zich in het formalisme van het hoogere
college, het besluit tot hulp verwierf hare
goedkeuring.
De gemeente-arts, Dr. S. Z. Limborgh
Meijer, had vertrouwen genoeg om te kun
nen voortwerken .en, al mocht dan zijn op-
toep om helpers(sters) niet direct veel weer
klank vinden, hij hield vol in zijn poging om
'*ets te doen tot leniging van den nood, dien
hij zoo goed begrijpt. Natuurlijk, daar bleven
dingen te wenschen over, waar we aanstonds
nog wel op terug komen, doch zijn volhar
ding was oorzaak, dat er tenminste iets ge
daan werd.
Zoo gingen we er gisteren op uit, door een
soort zandwoestijn, waar een prachtige
autobaan is (geprojecteerd) naar een der
meest eenzaam gelegen gebouwen in onze
gemeente, de quarantaine-barak achter de Z.-
pier. Overigens, het mag er dan eenzaam zijn,
een voor dit doel voort reffelijk gelegen ge
bouw, in de hooge duinen, onmiddellijk aan
zee.
Zij worden hier verpleegd door zustér
Timmermans, uit het vacantiekoloniehuis te
Egmond aan Zee, bijgestaan door Mej. Gel
ling, uit Amsterdam. Beiden, en vooral de
eerstgenoemde dame, in haar verantwoorde
lijke functie, maken den indruk uit liefde dit
werk te doen. Dat het Centraal Genootschap
voor Kinderherstellingsoorden, in dezen tijd
van het jaar Zr. Timmermans afstond, komt
voort uit het feit dat men in die kringen zoo
goed weet, hoe groot het gebrek is, dat door
de Drentsche kinderen geleden wordt. Overi
gens begon dit werk met ook finantieële of
fers van Zr. Timmermans te vragen. Over
de inrichting alhier was zij maar matig te
spreken. Er is al te weinig zoodat men te veel
bezuinigen moet. Eenige douches b.v., zoo
noodig voor deze kinderen, kunnen gebruikt
worden, omdat er geen machinedrijver be
schikbaar is.
Nog erger is het met den voorraad in de
linnenkast. De gemeente toch heeft wel een
geldsom uitgetrokken, doch het is zeer de
vraag of die wel voldoende is voor de voe
ding. En hier komen we terug bij onze op-
R. K. Vrouwenbond.Gisteravond
hield de afd. Hillegom van den R. K. Vrou
wenbond een ledenvergadering in café Flora.
De opkomst was slecht. De presidente, Me
vrouw Litjens-Van den Donk opende met
een woord van welkom en deelde mede, dat
deze vergadering de laatste is van het afge-
loopen seizoen en dat gedurende de zomer
maanden een periode vdn rust gehouden zal
worden ten opzichte van het vergaderen. Ove
rigens gaan de werkzaamheden den gewonen
gang en daarom spoorde spreekster aan op het
abonneeren van de Vrouwencourant, wijl de
leden dan op de hoogte blijven van hetgeen
er in het vereenigingsleven gebeurt. Hierna
werden de notulen gelezen en onveranderd
vastgesteld. De uitslag van de ingekomen
candidatenlijsten voor de verkiezing van 2
bestuursleden ter voorziening in de vacatu
res ontstaan door het bedanken van Mevrouw
Nieberding en Mej. Witteman, was als volgt
10 lijsten ingekomen voor de Dames Van
Trigt-Smit en C. van Bemmel en 1 lijst voor
Mevr. Klaver, zoodat de beide eerstgenoem-
den gekozen zijn.
Medegedeeld werd, dat de opbrengst der
deurcollecte welke bij iedere vergadering
gehouden wordt, voortaan bestemd zal zijn
voor het retraitefonds, om hierdoor meer le
den in de gelegenheid te stellen, jaarlijks ter
retraite te gaan. Hierna hield de Geestelijke
Adviseur, de Zeereerw. Heer Pastoor Krook
j een lezing over de opvoeding van de kinderen
en de zedeloozë mode, mede in verband met
het manifest, hetwelk hierover binnenkort
zal worden uitgegeven. Geestig en raak
hekelde Z. Ew. de hedendaagsche zedelooze
mode, waardoor de toekomst voor de maat
schappij nl. de jeugd, tot het verderf wordt
gevoerd. De openbare danshuizen, die den
laatsten tijd als uit den grond rijzen, zijn ge
lijk de pest voor onze jongens en meisjes en
spr. spoorde de moeders aan, alles te doen, om
wachten niet vruchteloos zijn.
merking in het begin, dat de politieke stemargwaan en het wordt hun slechts vergund
Daar achter het strand wordt door de ge- hun kinderen uit dergelijke slechte gelegen
meente Velsen, een mooi werk gedaan. Doch heden te houden. Vooral voor onze
de officieel" we" is stroef Daar moet elans Jongens werken de openbare danszalen (en
de otncieele weg is stroer. uaar moet glans noemde de hier in de omgeving zijnde ge
komen uit de kracht van het particulier im- ie*genheden) als vergif voor hun schoone
tiatief. Wij vertrouwen. De menschen, die 2;e[, jen opzichte van de zedelooze kleeding
daarginds dat werk doen wachten. Moge hun hoopte spr., dat vooral onze Roomsche
vrouwen en meisjes, leden van den Vrou
wenbond, dergelijke kleeding zullen veraf
schuwen, ze voor zich zelf en de haren niet
zullen dulden. Spr. eindigde met Gods Ze-
Witte Bioscoop. Onder den titelgen ten opzichte van deze ellendige dingen
„De Electrische Stoel" wordt Zaterdag en voor de leden van den Vrouwenbond af te
Zondagavond in de Witte Bioscoop een zeerTT~'
mooi drama vertoond.
Als het doek opgaat, wonen we het brui
loftsmaal bij van Mary Manning en zijn wij
er getuigen van hoe zij, na vele plagerijen
zich eindelijk op de huwelijksreis kan be
geven, welke reis zou worden een aaneen
schakeling van incidenten en misères.
Nauwelijks een half uur met hun auto op
weg, worden zij door een bende gemaskerde
bandieten aangevallen en beroofd. Zoo arri-
veeren zij in Hotel Carter, waar zij nog niet
eens in staat zijn te bewijzen dat zij werke
lijk mijnheer en mevrouw Bob en Mary
Anderson-Manning uit New York zijn. Het
hotelpersoneel bekijkt de nieuwe gasten met
te weinig gehoord werd. Wel helpt een com
missie uit de ingezetenen zooveel mogelijk
en met name werden ons Mevr. Zist en Mevr_
Hin genoemd, doch dat is niet alleen vol_
van de spreekkamer gebruik te maken.
„Wat prettig," zegt mijnheer Anderson,
„zoo je huwelijksleven te beginnen 1 Het
geeft zoo'n moed weet je
Protesteeren helpt niet, en daarom de ver-
smeeken. Hierna sluiting op de gewone wijze.
Bijzondere Vrijwillige Landstorm.
Dinsdagsavonds worden de schietoefeningen
van den Biz. Vrijw. Landstorm gehouden. Bij
goed weer gebeurt dit op de terreinen van
Baron van Hardenbroek en bij slecht weer in
de graanschuur van den heer Van Aalst.
Beide gelegenheden zijn voor dit doel gratis
beschikbaar gesteld. We hopen, dat de be
langstelling elke week groot moge zijn.
Bouwen.Aan de firma Joh. Seijsener
éc Zonen alhier zijn de volgende bouwwerken
opgedragen Het bouwen van een landhuis
aan de Leidschestraat voor rekening van den
heer W. Gijselaar Jr., het bouwen van een
Burgerwoonhuis aan de Wilhelminalaan voor
rekening van den heer J. M. van der Weij-
den een woonhuis aan den Parelweg voor
rekening van den heer A. de Groothet met
selwerk van een woonhuis voor den heer
Nieuwe bakkerij. De uitbreiding der bad
plaats had den heer H. v. Staveren, voor
heen depóthouder van de forma- Gebr. v. d.
Werf. reeds eenigen tijd geleden doen be
sluiten een naar de eischen des tijds in-
gerichten broodwinkel in de Helmerstraat te
open en.
Thans opent de heer v. Staveren in de
Helmerstraat, tegenover den vorigen winkel,
een aan alle eischen van hygiëne beantwoor
dende Electrische Broods, Koek- en Be
schuitbakkerij.
Voor den winkelstand, vooral op plan
Noord, is de opening van deze zhak zeer
zeker een aanwinst.
Het perceel en de nieuwe 'bakkerij maken
een keurigen en weiverzorgden indruk, wat
voor een broodbakkerij een der voornaamste
factoren beteekenl.
De villa May, De heer Rodrigues ver«,
zoek', ons mede te deelen, dat het bericht
omtrent den aankoop der villa May niet
juist is. 4
R.-K. Metaalbewerkers. Dinsdag 1 Jun!
zal een vergadering plaats hebben in hel
Patronaat, te Velseroord. voor de leden met
hunne dames van den Ned. R.-K. Metaal-
bcwerkersbond afd. IJmuiden. Aanvang 7.30
uur. Sprekers zijn: T. van Welie, Bondsse-
cretaris. o-^r het onderwerp: „Onze Inter
nationale'" en kapelaan Maas. de geestelijk
adviseur, over het onderwerp: „De Vak
organisatie en de Vrouwen".
Tijdens de pauze is er nog een kleine
attractie.
of andere ziekten der ademha
ling»; organen kunnen Uw leven
vergallen. Voor de prikkelende
hoestbuien die U 's nachts uit den
slaap hor.den is er één beproefd
middel: AKKER'»
moeide ledematen maar uitgestrekt op de Vreeburg te Ziik en idem voor den heer C.
sofa. En dan maken de jonggehuwden een Ruigrok.
avontuur mee, zoo sensationeel, zoo dar-
matisch, zoo fel aangrijpend en ontroerend,
dat geen pen in staat is hun emotie's te be
schrijven.
Het verrassende slot dezer historie, waarin
de electrische stoel een groote rol speelt,
mogen we niet onthullen.
Wij adviseeren echter eiken lezer deze film
te gaan zien en voorspellen een werkelijk
genot.
KL OOSTER-JUBILEUM.
Op 1 Juni a.s. zal het 25 jaar geleden zijn,
dat de Eerw. Zuster Anna Carolina van het
arme Kind Jezus, haar loopbaan als onder
wijzeres begon. Na jaren gewerkt te heb
ben in verschillende scholen der Congre
gatie en haar krachten gewijd te hebben aan
de opleiding van onderwijzeressen aan de
Kweekschool dezer Orde te Maastricht,
werd HaarEerw. bij de oprichting der St.
Antoniusschool te Velseroord, aldaar als
hoofd benoemd, welke functie H.E. nu ruim
elf jaar vervuld.
Moge God deze volijverige werkkracht
nog lange jaren behouden voor het onder
wijs. Arbeidend Hèm ter eere, de omge
ving ten nutte.
„Boaz." De Coöp. Spaar- en Voorschot-
schotbank „Boaz" (W. A.jte Hoofddorp hield
Vrijdagavond haar alg.* ledenvergadering. Uit
het jaarverslag van den secretaris bleek, dat
de Bank goecf vooruitgaat; de omzet is ge
stegen. De balans, winst- en verliesrekening
werd goedgekeurd, alsmede de voorgestelde
winstverdeeling.
Na afschrijving van statuaire uitkcericgen
en uitkeering van 10 pet. op de aandeelen,
werd besloten ruim 550 te storten in de
reservekas.
Over 1926 zal nog geen entreegeld worden
geheven. Tot lid van den raad van toezicht
werd herkozen de heer G. Deddens en tot
bestuurslid de heer J. C. Gehrels.
R. K. Volksbond. Zondagmorgen 11 uur^
is er voor belangstellenden in de K. S. A'.
per radio de redevoeringen te hooren,
welke te Utrecht bij gelegenheid van het
Congres van het R K. Werkliedenverbond
zullen worden uitgesproken.
De toegang is gratis.
Burgerlijke Stand. Geboren: Albertus
Francies, z. van W. Bastiaanse en E. M. C,
Cornelissen. Adriaan Hendiykus Johan-"
nes, zn. van Th. J. Knijn en A. C. Veerman/
Ondertrouwd: J. Zandvliet 28 jr en A.;
K. M. van Opzeeland 25 j. H. van Brug-T
gen 54 jr. en M. C. van Opzeeland 52 jr. 'i
Gemeenteraad. Behoudens bijzondere
omstandigheden zal de raad dezer gemeente^
bijeenkomen op Woensdag 2 Juni a.s. 10 uur
voormiddags.
Duivensport. Zondag werd door
Postduivenvereeniging „de Gevleugeldéf
Vrienden" gevlogen van Soignies (België?
204 K.M. Er vlogen 82 duiven in concours.
Om 8.30 losgelaten bereikte no. 1 om I-
uur 27 min. 11 sec. haar hok, een snelheid?
ontwikkelend van 676.68 M. De prijzen wer-?
den als volgt gewonnen.
1, 3, 6, 10 J. Vollebrecht. 2, 5 A. Eve-
leens. 4. 9 J. G. v, d. Meer. 7, 11, 12 14 A£
Zadel. 8 W. v. Huis, 13. P. v. Egmond.
iiiiiiitiiiiitiiiiiiii:uniiiiiitiiniiiitiiiiiiiiii!tuiiiiiiiiiiuiiii!iitiiiiiaiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiuiiitiiimin;i'ii:;[ii:uiiiit!ntiiiiiiiriiiiiiiimï!muniinn!t!ïïiiittiMtMBmüHiMMifflMWB
van meer dan 300 Electr. lichtornamenten
BiraitiiiiininiiiniiiiiiiiiniiinniiimiiininniraiiiiiiiiiiiiiiBmiKiinraiinimnninmniHiniininHrarnimiiinnaRiiraitfinmnHniitramiiinrairamiiniiiianniiatinniiBBiiiii
SINT FILIPPUS NERI.
„Pippo buono!'' dat is zijn naam in den
'olksmond te Rome. Dat is een typeerende
naam! „Reeds op vijfjarigen leeftijd," schrijft
de bekende wijsgeer Ernest Hello, „had Fi
lippus Neri, bij wijze van antonomasia den
titel van „de goede"'. En die volmaakte
goedheid zou' de onderscheidende karakter
trek blijven van heel zijn bestaan. Er is geen
val. geen wederopstaan in aan te wijzen, ja
ïelfs geen verkoeling. Heel zijn leven was
een voortdurende opgang."
Dat is het ware beeld van den barmharti-
gen Samaritaan, die de wonden genas van
"et Rome in 1500, van hetzelfde Rome,
waarvoor terzeifdertijd Sint Ignatius streed,
waarvoor St. Franciscus Xaverius nieuwe
Werelden won en St. Theresia de mystieke
liefdevlammen ontstak
Sint Filippus Neri is geweest de nieuwe
Apostel en de tweede Vader der Eeuwige
Stad, de mentor van wetenschap en kunst,
de stichter der wereldberoemde Oratorianen-
°rde, de heilige van den humor en der on
schuldige vroolijkheid onder de Romeinsche
leugd. De Romeinsche Kalender stelde zijn
'e®s.tdag op 26 Mei.
Sint Filippus Neri is een toonbeeld van
een blije. Katholieke levensopvatting ge
weest. Was het niet de groote rationalist
Harnack, die in zijn „Wesen des Christen-
tums" (1900 blz. 50) de leer der Katholieke
Kerk als „donker-pessimistisch en als we-
reld-afkeerig" heeft willen voorstellen?
Grooter ondoordachtheid had hij nooit kun
nen begaan. Want juist bij de groote Heili
gen, die het ideaal der christelijke leer in
heldhaftigen graad in hun leven hebben ver
wezenlijkt. bouwt zich het leven op boven
een grondslag van onmiskenbare vroolijkheid
en vriendelijkheid als den natuurlijken grond
waarop reinheid en onschuld des harten kun
nen standhouden.
Of Sint Filippus Neri inderdaad zulk een
blije heilige is? Och, teekenend is het toch
wel, dat de bewust-Protestantsche Goethe
in zijn werk „Italienische Reise"' niet min
der dan twee opstellen wijdt aan den „Hu-
moristischen Heilige" Sint Filippus Neri, al
vertoont zich Goethe in zijn bekrompenheid
daarin meer als het type van den modernen
toerist, dan als een genie. Sint Filippus Neri
toch, de eenige Katholieke Heilige, waar
mede Goethe zich heelt bemoeid, was voor
zijn oppervlakkig toeristenoog weinig meer
dan een komisch revolutionnair mensch.
Ongetwijfeld, Sint Filippus Neri is een
Heilige van groote, algemeene betee-
kenis. Maar ook de kunsten en de toon
kunst in 't bizonder, mogen in hem een
harer patronen vereeren.
Vooreerst was hij een bevorderaar van
kunsten en wetenschappen in "het algemeen.
De blijgeestige asceet, de religieuse levens
wekker van 't zestiende-eeuwsche Rome, de
gasthuizen-bouwer, de stichter der Orato-
rianen-congregatie, de geestelijke Vader der
Katholieke wetenschap, de kiem der weder
geboorte in het negentiende-eeuwsche En
geland. dat zijn bekeering aan de Oratorianen
dankt, wordt ook met eere genoemd in de
kunstgeschiedenis.
Bij ^en bouw zijner Chiesa Nuova Santa
Maria in Vallicella heeft hij de groote mees
ters aan het werk gezet. Daar schilderden
Rubens en Guido Reni.
En wie zal zeggen, welke ziin invloed ge
weest is op de toonkunst in die dagen? Hij
vond in Rome meesters als Animuccia en
den onsterfelijken Palestrina, Beiden zijn
door St. Filippus tot meerdere van hun
meesterwerken aangezet cn in zekere mate
door hem geïnspireerd. Beiden traden op als
kapelmeester in de vergaderzaal van St. Filip
pus. het Oratorium genaamd. Beiden waren
ze biechtelingen van den Heilige en diens
intiemste vrienden. Beiden ziin ze in Filip
pus' armen de eeuwigheid ingegaan.
Is het wonder, dat de muziekgeschiedenis
zijn naam niet onvermeld kan voorbijgaan?
Pasquetti, Schering, Carreras, Kneller en
Reimann hebben hem zijn juiste plaats tn
de muziekgeschiedenis gegeven. Bitter, Wan-
gemann en Böhme hebben hem hunne com
pendiums gewijd.
't Is waar, de jongste beschouwingen kunnen
voor wat den duur der historische ontwik
keling betreft, fataal zijn voor den naam
„oratorium", die vele werken dragen. Maar
tegenover Schelle (in „Neue Zeitschrift fiir
Musik"' 1864) vereert de traditioneele mee
ning dezen Heilige nog steeds als den Va
der van het „Oratorium" als kunstvorm.
De feiten der geschiedenis komen onge
veer op het volgende neer. In het besef van
de groote kracht der toonkunst op de sa
menleving. schreef Sint Filippus Neri in zijn
Congregatie-regel voor:
„dat zijn volgelingen te zamen met het
geloovige volk zich tot de beschouwing der
bovenaardsche dingen zouden verheffen door
middel van de muzikale harmonie"
Zelf liet Sint Filippus Neri in een der
belendende zalen van het verblijf der Ora
torianen: „het Oratorium" genaamd, muzi
kale uitvoeringen geven, die afgewisseld
werden door lezingen en toespraken van
geestelijken, leeken, ja zelfs van knapen.
Deze bijeenkomsten waren een groote at
tractie in Rome en werden befaamd door
geheel Italië.
Animuccia en Palestrina componeerden op
zijn verzoek in eenvoudigen stijl korte Ita-
liaansche gedichten, de z,g. „Laudes spiri-
tuali".
Van de laudes spirituali is het maar één
stap geweest naar de Commedia harmonica
van Vecchi en de rappresentazione sacra
„Anima- e corpo'" van Cavaglieri. Dit werk
bestond uit korte solostukjes, die met iets
meer verscheidenheid bewerkt waren dan
het recitativo secco, maar die toch nog niet
voldoende ontwikkeld waren om een bepaal
den melodischen vorm te hebben. De afwis
seling werd aangebracht door instrumentale
begeleiding en door eenvoudige koornum
mers of madrigalen.
Overal, waar de paters Oratorianen zich
na den dood van hun heiligen ordestichter
vestigden, cultiveerden zij dezen kunstvorm
om het jonge volk tot zich te trekken. En
het zaad heeft wortel geschoten en het is
een wijdvertakte boom geworden.
Eerst heeft Italië de leiding gehad en toen
er eenmaal een kunstvorm uit ontstaan was,
heeft zich de leiding langzamerhand ver
plaatst naar Duitschland, waar Heinrich
Schiitz (15851672) den bodem het eerst
bereid had door zijn Passie-muziek.
Dan volgt de snelle groei en de bloei van
den oratoriumvorm in grooten stijl en het is
een lange reeks van mannen, Katholieke
zoowel als Protestantsche, die het oratorium
gebracht hebben tot Handel, in wien de ora
toriumstijl zijn", hoogtepunt bereikt heeft.
In ieder geval schreef Palestrina zijn gees
telijke madrigalen en de laudes spirituali
voor de uitvoeringen in de Oratoriumzaal
van St. Filippus Neri.
Palestrina koos tot tekst de beroemde
„Vergini" verzen van Petrarca.
Welken geest de laudes- of canzonette
ademen, bemerkt men uit de volgende woor
den:
Gesu sommo conforto.
Tu sei '1 mio amore,
Tu '1 mio beato porto
E santo redentore.
O gran bonta, dolce piëta!
Felice auelche te unico sta.
De meeste dier canzonette zijn in manu
script gebleven in de bibliotheca Valiccf
lana- te Rome, slechts enkele werden uitge
geven. Daarentegen zijn meerdere werkelijki
oratoriums uit dien tijd wel uitgegeven gc
worden.
Terecht heeft dan ook de schilder Vann
dezen heilige op één doek met St. Ceciba
geschilderd. Hij toch is de vader van dei
oratoriumvorm, de heilige van het blijd'
Roomsche ideaal, de geestelijke leidsmat
van den grootsten kerkdijken toonkunste
naar. de wegwijzer bij ons zoeken naar groo
ter levensvreugde.
De eeuw der materie van Ariosto er
Macchiavelli telde ook onder haar kinderec
een Palestrina en Filippus Neri, de gigantet
van den geest. Deze laatste, een groote hei
lige in Gods Kerk, heeft beter dan wie ooi
de macht der toonkunst op de menschelijki
ziel begrepen. Voor hem is de muziek eet
middel ter eigen heiliging geweest: van dl
componisten heeft hij heilige menschen gc
maakt en ook het volk heeft hij door d(
muziek tot heiligheid gebracht.
Dat moet onze Katholieke opvatting zip
van de muziek Hetzij de muziek ontspan^
ning voor ons is, hetzij het een inspannini
is, hetzij de bezigheid van het beroep, d
muziek moet ons helpen tot bereiking va:
ons doeL
Het heeft geen nut te betoogen. hoe d
muziek ook middel tot ontheiliging zijn k
we moeten naar het goede doel georiën
teerd zijn.
J. VAN DE WIEL. ot
