DE OMMEGANG TE '«.BOSCH. - ATHLETIEK.WEDSTRIJDEN. - HET PLUKKEN VAN BOSCHBESSEN.
Oe Koepelkerken.
DE athletiek-wedstrijden om den
degelijk een met koepel
gewelven overkluisde ba
siliek en volstrekt geen
koepel-kerk zooals er
thans reeds velen den
Brabantschen bodem
drukken.
Een Protestantsche kerk
die de laatste twee con
dities niet 'behoeft kan
een ethetischen koepel
bouw (een bijeenkomst
van geloovigen) stichten
doch een katholieke Kerk
behoort de dienstbaar
heid van het schip aan
het Priesterkoor, het
Sanctuarium, te eerbie
digen: wat hoofdzaak is,
moet onder alle opzichten
hoofdzaak blijven.
De kerkelijke bouw
kunst heeft zich ,niet al
leen dienstbaar te maken
aan de gewijde Symbo
liek doch ook aan de li
turgie. Als bouwkunst
staat zij echter onafhan
kelijk van beiden: dat
spreekt vanzelf.
Wat de oriëntatie be
treft, cfat n.l. de as der
Kerk van het Westen
naar het heilig Oosten
loopt en dat allen, pries
ter en geloovigen, hun
gelaat daarheen richten...
daarover heeft de moder
ne koepelbouwer niet
veel bezwaar. Overigens
is de koepel (in de door
ons bedoelde gevallen)
zo.0 groot en dominee-
rend, dat een halve bol
altijd èn georiënteerd cn
niet georiënteerd tegelijk
is!.
Hoe traditioneel de
symboliek in de R.-K.
Kerk ook zij, worden door
haar toch niet de bouw-
gedeelten, orde, verhou
ding, grondstof, enz. te
voren beïnvloed. De sym
boliek is als de wijding
van den materiëelen
bouw tot den rang van 'n
kerk, 'n Godshuis!
Gemis aan kennis en
aan inzicht vertroebelt de
eenheid en dus den her
bloei der Kerkelijke
bouwkunst ten onzent.
Samenstelling, orde, tra
ditie, verhouding en over
zichtelijke indeeling zijn
de hoofdbestanddcelcn
der Kerkelijke bouw
kunst, die nadat zij con
structief juist is gebleken,
voldoende gelegenheid
biedt tot symboliek.
De Provinciale Brabant-
sche Commissie tot be
waring en bescherming
en bescherming van Mo
numenten spreekt haar
oordeel uit.
In Brabant zijn op tal
van plaatsen reeds koe
pelkerken verrezen.
In het jaarverslag der
Provinciale Commissie
tot Bewaring en Be
scherming van Monumen
ten wordt tegen dezen
koepelbouw te velde ge-
trpkken in de volgende
bewoordingen:
,.In den naam-zelf: koe-
'pelkerk valt de klemtoon
op „den koepel" als
hoofdzaak. Daarmede
toch wordt nie^ aange
duid een kruiskerk, door
jeen luchter op de viering
versierd, noch ook een
basiliek met een toren op
het kruis, op het transept,
neen, wij bedoelen, de
modern, op z'n Westersch
omgebouwde koepelkerk-
De bedoeling hiervan is
een globe op de wereld
globe te tooveren. Door
een groote koepel te wel
ven als kerkruimte, ont
staat er een „centrale"
aïIJ;JEiKnKIlSllIlK
PRINS HENDRIK-BEKER te Enschede. Een foto
van het nummer hordenloop.
DE BOSCHBESSENPLUK is nu in vollen gang. Voor menig gezin is dit een
bron van inkomsten. Een foto van het plukken in de omgeving
van Groesbeek.
hangsel zoeken, om het tot hoofdzaak, tot
Sanctuarium, in te richten.
Daardoor ontstaat terstond een esthe
tisch, een liturgisch en traditioneel conflict
Esthetisch, omdat de luidsprekende hoofd
zaak van den bouw, een nietige bijzaak is
geworden; óók voor de praktijk. Zoodra im
mers de plaatsing der geloovigen onder den
koepel wordt geprojecteerd, kan men niet
anders dan een ruimen middengang uitspa
ren, om aan de menigte eene linker en rech-
terschiif te laten zoodat onder het krooa-
HET APELDOORNSCHE KANAAL wordt geheel verbeterd. Een foto van de
werkzaamheden, genomen aan den nieuwen weg bij de Papagaaihrug te Apeldoorn.
punt van den koepel letterlijk niets gebor
gen wordt. Men verwacht daar het hoofd
moment, het altaar. Echter is dat verhuisd
naar.--- een aanhangsel, naar een plaats,
waarheen de hoofdlijnen der constructie
zich noch richten, noch ervan uitstralen. De
koepel vraagt alle aandacht voor zich en
leidt die af van den troon Gods.
'n Liturgisch conflict, omdat de Apostoli
sche constitutie voorschrijft dat een kerk
langwerpig moet zijn, als 'n schip van Pe
trus, en' omdat de kerkelijke Wetboeken
deze algemeene traditie beschermen.
'n Traditie-conflict, omdat het Westen
in tegenstelling met het Oosten het on
geëigende van den koepelbouw voor katho
lieke kerken in het oog hield. De basalicale
aanleg is in heel 't Westen traditie; men
moge dan een kerk van Ravenna, het Mau
soleum van Aken, of de hoofdkerk van het
Oosten, de Aya Sophia aanhalen.... daar
mede bevestigd men slechts den regel voor
't Westen. Doch óók de Aya Sophia is wel
Onze Provinciale spreekt
dan ook den wensch uit<
dat die traditioneele lang-
houw, van het basilicale
type, worde als regel ge
handhaafd, waarbinnen
toch met de moderne be-
tontechniek of ook met
houten bekapping véél
grootere ruimten te be
reiken zijn dan in verle
den tijden. Verbreeding
van het schip behoeft niet
in „rotonde" te verbas
teren, zooals voldoende
in 't voorgaande is be
toogd geworden."
De Commissie komt
nog eens op hetzelfde
thema terug, als zij de
nieuwe kerk in Waalwijk
bespreekt: „Wat de nieu
we kerk betreft, mag men
zeker van een grandiose
prestatie op technisch
gebied spieken. Het tref)
evenwel den toeschouwer
dat ook hier van een sto
ring in den traditioneelen
langbouw, opgeofferd aan
een alles overtroffen koe
pel (tot welk doel?) op
het schip, moet gespro
ken worden. Niets toch
motiveert zulk een reac-
tioneele afwijking: niets
ook kenmerkt meer de
zwakheid van het men-
schelijk verstand, dan
dergelijke storingen in
den loop der kunstont
wikkeling. Op de menigte
moeten de zoozeer gelief,
de, overigens ongemoti
veerde, koepelkerken een
indruk van onstandvas
tigheid in de Christelijke
traditie teweegbrengen,
Gelijk de rivieren telkens
weer van links naar
rechts zwenken, zoo kron
kelt zich de kunst dan
naar de traditie dan naar
't modernisme; al naar gelang de bijkomende
accidenten en den smaak van dien of dien."
DE BEDROGEN DIENSTBODE.
De heer B., te Princenhage, tegen wiet
wegens verduistering van 4000 proces-ver
baal was opgemaakt, is j.l- Vrijdagavond ia
zijn gemeente teruggekeerd. Door bemidde
ling zijner familie, is Zaterdag het bedrag
vereffend en werd B. door de Justitie te
Breda in verhoor genomen en daarna i»
vrijheid gesteld,
DE PLECHTIGE OMGANG VAN DÉ ZOETE LIEVE VROUW werd Zondag te Den Bosch gehouden. Links: een der fraaiste groepen uit den stoet.
Rechts: De H. Familie van Nazareth.
HET LICHTEN VAN TWEE GEZONKEN ZANDBAKKEN in de Binnen-
Amstel te Amsterdam, hetgeen met groote moeite gepaard ging.
met een scherp geprononceerd middel
punt n.l. het hart. In het brandpunt van
den bouw onder dit centrum, dat toch
van buiten en van binnen aller oogen
trekt, moet dan toch ook de heilige
dienst zich samentrekken.... Dit is
immers 't punt waaromheen de ruimte
(als een geweldige kroon boven een
confessiealtaar) is uitgespannen, en
waar dus de dienstvoorwerpen behoo-
ren te staan, welke voor aller oog ge
bezigd worden. Zóó plaatste men in de
oude grafkapellen het cenotaaf of het praal
graf, en in de doopkapellen, de baptisteria,
het gr.oote vont voor de onderdompeling.
Het behoeft dus eigenlijk geen betoog, dat
in een koepel-kerk ook het altaar in het
midden onder het zóó, zóó luid uitgespro
ken middelpunt zou moeten staan. Daar
men echter van dit heen trekken van het
heilige onder de blikken van eenieder nog
terugschrikt gaat men in den omtrek van de
buitenmuren van den koepelbouw een aan-
DE HEER W. HEPNER, koop
man te Amsterdam, die zoo
droevig, bij het vliegongeluk
nabij Brussel, om het leven
kwam.
DE HEER J. J. HERMANS is
met ingang van 16 Juli tot
burgemeester van Susteren
benoemd.
MET DEN HENGEL UIT. De C, C. C. der hengelsport hield Zondag te Ilpendam, ter gelegenheid van haar
1254-jarig bestaan een hengelconcours. Links: Het Amsterdamsch Hengelaars Mannenkoor gaf o.m. enkele liederen
ten gehoore. Rechts: een foto van den wedstrijd, waaraan ongeveer 1000 personen deelnamen.
