Centrale Stedenverwarming.
De Zevende Algemeene Vergadering
van den Volkenbond te Genève.
Stadsnieuws.
NIEUWE HAARL. COURANT
Tweede Blad Woensdag 15 SepteinHer
in.
Jubileum.
De eerste raadszitting.
Ter waarschuwing.
Uit de Kleeding-lndustrie.
De beschikbare prijzen voor
Herwonnen Levenskracht.
UIT DEN OMTREK,
SCHOTEN.
HEEMSTEDE.
INGEZONDEN.
DUIVENSPORT.
POSTDUIVENVEREENIGING
„DE LUCHTPOST', TE SANTPOORTT.
LAATSTE NIEUWS.
Brand te Zaandam
De N'ederlandsch-
Amerikaansche expeditie naar
k Nieuw-Guinea.
Actie van Italiaansche
anti-fascisten in Frankrijk.
De typhus-epidemie.
Noodlottige afloop.
(eigen correspondentie).
De opening der eerste zitting van de As
semblee geschiedt in den regel in allen een
voud. Langzaam aan vult zich dan de zaal
bijna ongemerkt gleed de Voorzitter, de tij
delijke voorzitter van den Raad, ditmaal de
Tsjecho-Slowaaksche staatsman Benesj, in
het hooge voorzittersgestoelte. Driemaal
wordt, men zou geneigd zijn te zeggen achter
het scherm, dat het „gewone" gedeelte van het
podium van het ongewone scheidt, gebeld
dan staat, de eene president precies op het aan
gegeven uur, de andere een professoraal kwar
tiertje later, op en gaat over tot het uitspreken
van zijn openingsrede, die nog dienzelfden
dag naar alle deelen der wereld zal worden
overgeseind, reden waarom dan ook de jour
nalisten op de eerste galerij in den regel in het
bezit van die rede zijn. De eerste bijeenkomst
is regelmatig uitsluitend aan het aanhooren
dezer redevoering gewijd daarna gaat men
zich versterken de indeeling in commissiën
in orde maken, om eerst daarna tot de ver
kiezing van den President der vergadering
over te gaan. Die verkiezing brengt in lang
durig défilé de eerste gedelegeerden van de
verschillende landen op het podium, want
daar staat cle bus, in den regel door Sir Eric
Drummond in eigen persoon bewaakt daar
in moeten de leden van den Volkenbond hun
stembriefje komen werpen, en deze taak, hoe
onbelangrijk zij uiterlijk moge schijnen, wordt
door den leider eener delegatie zelden aan een
^anderen gedelegeerde overgelaten. Dat défilé,
(hetwelk zich den volgenden dag herhaalt als
de verkiezing der zes vice-presidenten aan de
orde is, leidt dikwijls tot applaus voor den een
of ander de oningewijde behoeft dan niet te
vragen welke de populaire figuren in den Vol
kenbond zijn.
De President leidt de voltallige vergade
ringen, die de Assemblée houdt, aldus be-
paalt het reglement in navolging van de ge
wone parlementaire opvattingen. Moeilijk
is deze leiding, zelfs in de meest bewogen
jaren, niet geweest. Dit internationaal par
lement onderscheidt zich in zooverre in elk
geval van nationale wetgevende vergaderin
gen, dat het beleefd is en ordelijk dat het
deferentie heeft voor zijn President als zoo
danig, en dat een enkele hamerslag of een
vriendelijk belletje voldoende is om de even
verloren aandacht althans uiterlijk te herstel
len. Men zou geneigd zijn te zeggen, dat de
.President zelfs niet ingespannen behoeft te
;luisteren, want onbetamelijke uitdrukkingen
kunnen niet worden verwacht, zouden den
spreker in deze omgeving meer disqualifi-
ceeren dan degene, tegen wien de woorden
waren gericht. Bij de beraadslagingen is de
voornaamste taak van den President wel om
den nieuwen spreker aan te kondigen. En, hij
moge onpartijdig zijn als de beste, men zal in
die aankondiging iets onderkennen van de po
sitie, die de betreffende spreker in den Vol
kenbond inneemt. De President behoefde
slechts aan te kondigen, dat het woord was aan
den heer Motta, dien ieder zich nog als den
zoo sympathieken leider der beraadslagingen
van twee jaar geleden herinnerde, of het hand
geklap ving aan, in de zaal, op de galerijen,
en hield aan, totdat Motta op het spreek
gestoelte stond.
De Assemblée van den Volkenbond splitst
zich, in den regel spoedig na haar bijeenkomst
in een zestal commissiën. Noch het aantal,
noch de onderwerpen, der commissiën zijn
in het reglement voorgeschreven, en toch zijn
se alle deze zes jaren onveranderd gebleven,
hetgeen intusschen niet wegneemt, dat, naar
mate de arbeid van den Volkenbond in om
vang toeneemt, het aantal der commissiën
t.g.t. zal dienen te vermeerderen. Aanvanke
lijk heeft het Cecil, toen nog de. oude Lord
Robert Cecil, heel wat moeite gekost om de
openbaarheid der beraadslagingen voor alle
deze commissiën te verkrijgen. ^Men heeft
het wat vreemd gevonden, en indien de di
plomaten, die ter eerste en tweede Vredes
conferentie in het Huis ten Bosch en in de
Ridderzaal te 's-Gravenhage bijeenkwamen,
nog allen konden spreken,zouden zij vermoe
delijk van een weinig aanbevelenswaardige
„nieuwigheid" gewagen. Maar de geest van
Genève is nu eenmaal 'n andere dan die van
voorgaande jaren, en aan het inderdaad ietwat
zonderlinge, dat men wereldvraagstukken
als hier te Genève in de commissiën worden
voorbereid en voor een deel afgehandeld,
bespreekt te midden van een niet altijd rustig
auditorium, samengesteld uit slechts ten
deele bevoegden, heeft men zich spoedig
gewend. Zoozeer gewend zelfs, dat de juri
dische leden der eerste commissie, tezamen
toch wel een deel van de fine fleur van Euro
pa's juridische wereld, er niet tegen op zien
om over dikwijls subtiele redactievraagstuk-
ken te discussieeren, terwijl achter hun stoel
opgepropt staan de belangstellenden terwijl
telkenmale de deuren open en dicht gaan
terwijl het publiek zelfs, zij het ook fluisterend
en zacht, onderling discussiën houdt. De be
perkte ruimte, waarover men in het gebouw
van het Secretariaat van den Volkenbond
beschikt, is hieraan schuld. De reeds ge
noemde Salie vitrée biedt in dat opzicht de
beste gelegenheid haar langwerpige bouw
maakt het mogelijk, dat de commissie, die
daarin beraadslaagt, min of meer afgeschei
den zit van het publiek, al neemt dit ook
plaats achter de langszijden van de tafel,
waaraan de discussiën worden gevoerd. Na
tuurlijk is men met het verkenen van kaarten
die toegang geven tot de vergaderingen der
commissiën, wat minder royaal dan met die
voor de Assemblée, waarbij intusschen, ge
zien het aantal aanvragen, ook reeds groote
beperking heerscht. Niettemin, het aantal
belangstellenden is in den regel te groot,
zoowel wat de onderwerpen betreft, die ge
acht worden sensationeel te zijn, als wat die
betreft, welke onderdeelen van het Volken-
bondswerk raken, en hun eigen belangstel
lenden hebben. De eenige vraag, die men ge
neigd is te stellen, is deze, of niet een zoodani
ge openbaarheid van het dusgenaamde voor
bereidende werk der Assemblée ertoe zal
leiden, dat de eigenlijke meeningsverschillen
in den boezem van sub-commissiën worden
opgeborgen. De praktijk leidt niet, althans
niet kenmerkend, in deze richting, maar het
overigens begrijpelijk feit, dat sub-commis
siën in den regel niet voor het publiek toe
gankelijk zijn, zou daar een beschutting kun
nen doen vinden voor overleg, dat men nu
eenmaal, ook bij de meest openhartige inter
nationale samenwerking, niet ten tooneele
pleegt te doen geschiedeb
Er zijn zes commissiën eene voor juri
dische vraagstukkeneene voor het werk
der organisaties van den Volkenbond eene
voor de ontwapening eene voor de begroo
ting en daarmede aanverwante vraagstuk
ken.,; eene voor socialen, philantropischen
en soortgelijken arbeid, en eene voor de poli
tieke vraagstukken. De naam van deze laat-
sfe commissie, die eens onder leiding van
den heer Loudon, zou doen veronderstellen
dat zich daar belangrijke punten van Volken-
bondsbeleid concentreeren, hetgeen intus
schen niet altijd juist is want ditmaal betroffen
deze beraadslagingen slechts de slavernij, de
mandaten en de minderheden, welke laatste
discussie intusschen wel een zoodanig be
langwekkend verloop had, dat er alle aanlei
ding voor het dicht opeengepakte publiek
bestond om haar ten einde toe te volgen. De
vijfde commissie, die der sociale en philantro-
pische vraagstukken, is die, in welke de
vrouwelijke gedelegeerden, die er ten getale
van een acht- of tiental zijn, in den regel
zitting nemen hier wordt dikwijls de strijd
het scherpst gevoerd hier wijkt men niet
uit internationale hoffelijkheid, maar ze| de
eenmaal aangevangen discussiec onseqüent
tot in onderdeelen voort. De vierde com
missie is die, waarin het hoogtepunt wordt
bereikt, wanneer Albert Thomas, de direc
teur van het Internationaal Arbeidsbureau,
welsprekend gelijk hij is, zijn, vooral in de
eerste jaren dikwijls aangevochten begrooting
komt verdedigen. En dat vooral de derde en
eerste commissiën, die in 1924 tezamen aan
het Protocool van Genève het aanzien gaven,
en die ook ditmaal van de beginselen van het
Protocool hebben gered wat er te redden viel,
hetgeen in dit geval nog wil zeggen vrij veel,
altijd groote belangstelling trekken, behoeft
geen betoog.
Naarmate de arbeid der commissiën voort
gang vindt, komt de Assemblée in versneld
tempo bijeen. Regel is, dat de commissiën
niet dadelijk vergaderen en de Assemblée
gelegenheid geven om zich geheel aan de al
gemeene beschouwingen van het jaarlij ksch
rapport te wijden. Dan komen eerst de da
gen, waarop des ochtends de Assemblée en
des middags de commissiën vergaderen, en
dan komen de enkele dagen, waarop de As
semblée geheel niet vergadert, en 's morgens
en 's middags de commissiën en subcom-
missiën naarstig werken. Dan is geheel de
drukte verplaatst naar het Secretariaatsge
bouw aan het einde van den Quai Wilson,
dat wellicht over een paar jaren daar niet meer
zal zijn. Het zal inderdaad een groote ver
betering zijn als, gelijk ter zesde Assemblée
is besloten, één groot gebouw én de voltal
lige vergaderingen èn die dezer commissies
én tenslotte het eigenlijk Secretariaat kan
omvatten. Alles zal dan bijeen zijn. Men zal
dan wel niet, althans wat de voltallige ver
gadering der Assemblée betreft, zoozeer in
het midden van Genève zitten als thans het
geval is men zal een terrein moeten zoeken
meer aan een der uiteinden van de stad ge
legen, maar men zal ook het voordeel heb
ben, dat het heen en tveer geloop ophoudt.
Reeds nu is er een eenvoudig, bescheiden res
taurant in de voormalige kelders van het
Hotel National, die nog slechts weinige jaren
geleden geheel andere culinaire vooruitzich
ten openden Ook in het nieuwe gebouw zal
een restaurant worden ingericht, en al zal
dit wellicht luxueuser, omvangrijker, mon
dainer zijn, het zal moeilijk gezelliger aan
blik kunnen geven en voorkomender bedie
ning kunnen brengen dan thans het geval is.
Dat zijn de uiterlijkheden van het Volken-
bondwerk, die echter meespreken voor alle
degenen, die dag in dag uit aan dezen ver
moeiden arbeid hebben deel te nemen. Want,
het moge bij velen voor het uiterlijk schijnen,
dat zij zich niet de minste inspanning behoe
ven te getroosten om dezen arbeid te verrich
ten, deze gaat in zulk een snel tempo, met
Zulke ongedachte wendingen, dat men er met
den geheelen persoon bij moet zijn. En vooral
thans nu het oogenblik gekomen was, waar
naar allen zoolang hebben uitgezien het
oogenblik van Duitschland's toetreding, dat
in de geschiedenis van den Bond een gewich
tige schrede is naar de zoo gewenschte univer
saliteit, was er vanzelf veel, dat de gedachten
afleidt en deze slechts moeilijk bij het werk
doet blijven
Ongeveer een jaar geleden publiceerden
wij een verzoek van de N. V. Maatsfhappij1
Stedenverwarming om in Haarlem een een- f
trale voor Stedenverwarming te mogen op
richten. De bedoeling van die Vennootschap
was, aan den Kinderhuissingel een gebouw
te stichten en van daaruit door middel van
warm water in buizen een gedeelte van de
stad centraal te verwarmen. Begonnen zou
worden met de huizen aan de Wilhclmina-
straat en omgeving en de Zijlstraat tot aan
de Groote Markt en Riviervischmarkt.
Het verzoek werd in handen gesteld van
B. en W. om praeadvies, maar, hoewel ons
bekend is dat het idee de aandacht van
het college heeft en er van het onderwerp
ook studie is gemaakt, bleef het praeadvies
tot nu toe uit. Er zijn ook wel goede rede
nen voor, want het blijkt dat deze nieuwe
industrie nog in de eerste ontwikkeling is.
Zoo konden wij later al eens betoogen dat
een rendeerende centrale zóó ingericht
moest zijn, dat zij niet uitsluitend de ver
warming van huizen betrachtte, maar ge
bonden was aan een ander^ bedrijf, b.v. een
badinrichting, een groote wasscherij, een
gasfabriek of iets dergelijks, zoodat het ver
warmen van huizen eigenlijk een nevenbe-
drijf van een andere industrie is. Dit voor-
Jsjjmi ook dat een warmte-centrale in. de
zomermaanden op non-activiteit zou staan.
Immers heeft men in de warme maanden
geen verwarming in .de huizen noodig.
De aanvrage is dus nog in studie bij ons
gemeentebestuur en daarom vonden wij het
interessant eens te gaan. praten met ons ge
meenteraadslid, den heer W. J. B. van
Liemt, daar wij hoorden dat hij in Groningen
een warmte-centrale in bedrijf had gezien
en bestudeerd. De heer van Liemt als lid
der commissie van Openbare Werken, is
geroepen te eeniger tijd advies uil te bren
gen over een eventneel te stichten warmte
centrale en men moet het zeker in hem be
wonderen dat hij, bij familieleden te Gro
ningen vertoevend, de gelegenheid benutte
die warmte-centrale te bestudeeren.
Het bleek ons dat inderdaad de heer van
Liemt een dergelijk bezoek te Groningen
heeft gebracht en wel aan de N. V. Helper
Zwembad en Warmte-centrale.
Deze inrichting staat in het zich prach
tig ontwikkelende Helpman bij Groningen,
waar heele complexen mooie huizen uit den
grond rijzen en is een zustermaatschappij
van de Helpman's Bouwmaatschappij, die in
Helpman veel huizen bouwt. Het is dus een
particuliere onderneming.
Aanvankelijk was het de bedoeling alleen
een bad- en zweminrichting te stichten in
het zich1 sferic ontwikkelende stadskwarHei 1
en inderdaad is hier een stichting van dier/
aard verrezen, grooter nog dan het ons welM
bekende Stoop's Bad. Maar men ging er
toe over deze badinrichting tevens te bts-
nutten als warmte-centrale en nu werd «"fe
financieele opzet zoo: er bestaat een waru-
te-centrale en deze centrale levert aan «Ie
zwem- en badinrichting en aan particulieren,
In dezen opzet wordt de levering aan ie
badinrichting gelijk gesteld met die aan hon
derd woningen. Bovendien werd op 1 Jariu-
ari 1926 geleverd aan 34 particuliere vro-
ningen en op I Januari 1927 zal reeds -jan
86 particulieren geleverd worden, zoodajt. de
centrale dan dus levert aan totaal 186 wo
ningen. Berekend wordt dat een loonrmde
exploitatie verkregen wordt bij een leve
ring aan 200 woningen. Zij levert in een
straal van 1 kilometer om de centrale en
over de verwarming in de huizen valt niet
te klagen, In de woning van den directeur
staan 8 radiatoren en in een groote villa
Be Quick staan een twintig radiatoren. Hier
mede is het mogelijk in de huizen eeti tem
peratuur te krijgen tot 70 èi 72 gradest Wil
lekeurig kan deze temperatuur nafuurlijk
verlaagd worden.
Valt dus over de warmte-distributia niet te
klagen, een niet minder belangrijke ïfraag is
natuurlijk het al of niet loonende iler ex
ploitatie.
Met de klandizie van een twee "honderd
woningen kan, zooals gemeld, de «{xploita-
tie loonend worden gemaakt, mits.,..
Mits er wat op gevonden wordfc dat de
slijtage van de transportleiding ondervangt.
De transportbuis van de warmte-centrale
naar de huizen schijnt met twee jaar ver
sleten te zijn, wanneer men het huet water
niet met een warmte van meer dan 60 gra
den door de leidingen kan jagen. En die
temperatuur is nu maar 40 graden. Bij een
bepaalde temperatuur niet boven ie 60 gra
den, ontwikkelt zich zuurstof in de leiding
en dit vreet de huid van de buis geweldig
aan, zoodat er met een jaar of twee gaten
in komen en dure .eparaties noodig zijn.
Het is echter te kostbaar de Ifeidingen, in
twee jaar te moeten afschrijven en voor de
afnemers niet doenlijk een derg«lijke exploi
tatie te dekken. Het lijdt geen twijfel of de
ijver, waarmede naar een oplossing wordt
gezocht, zal binnen afzienbaren tijd leidin
gen uitvinden, die duurzamer zijn en niet
zoo vlug aangetast door het warm water
als het tegenwoordige materianl. Dat vraag
stuk der leidingen blijft echter het zwakke
punt in deze geheele warm/je-centrale-ge-
schiedenis en ook in Haarltem schijnt de
voortgang of 'de slechte voortgang daarme
de verband te houden. Gezocht wordt naar
duurzamer materiaal voor du buisleidingen.
De warmte-centrale in Groningen levert
warmte in een kring met eej( straal van één
kilometer. Zij kan echter ook nog op ver
deren afstand leveren. Edn M3 water op
40.000 warmte-eenheden gebracht en gedis
tribueerd kost aan de Naanil. Venn, 12 cent
en wordt verkocht voor :I5 cent aan de
afnemers, zoodat op eiken; kub. meter wa
ter dus 3 cent winst wordt gemaakt. Rekent
men nu dat één radiator per uur 60 tot 100
liter water doorlaat, dan !:ost deze verwar
ming per uur en per radiator dus 1 a VA
cent. Men kan daarmede een kamerwarmte
bereiken van 70 a 72 grajden.
Ter vergelijking diene flat 1 K.G. anthra-
ciet van de beste soort 6000 warmte-een
heden bevat ongeveer 314 cent kost, zoo
dat, aannemende 100 pjjDcent nuttig effect
van de kolen (hetgeen natuurlijk onmoge
lijk is omdat veel warmte door den schoor
steen wegvliegt) daarmede 17p0 warmte-
eenheden voor 1 ct. wifrden afgegeven. De
radiator heeft een nuttige afgifte van onge
veer 2250 warmte-eenhiden voor 1 cent.
Eén kub. meter gas levert ongeveer 4000
warmte-eenheden. Daapvan bedraagt de prijs
tegen het vastrechtta/ief in Groningen on
geveer 8 cent. Voor L cent gas worden dus,
aannemend wederom JO'fl procent nuttig ren
dement van het gas (hetgeen niet mogelijk
is) 500 warmte-eenhed'jn afgegeven.
Wat kost nu do verwarming van een
woonhuis in Groningen?
Het aantal radia.to|cjn hangt natuurlijk af
van de grootte van het huis en van het
aantal vertrekken, dat verwarmd moet
worden. s
De directeur der W srmte-centrale in Gro
ningen, die een flin/lt heerenhuis bewoont,
gebruikt voor de verwarming daarvan 8 ra
diatoren. Dat kost hum aan verwarming van
September tot Mei (ingeveer 100
Een villa met 20 radiatoren kost aan ver
warming 150--/ 200. Het kost niet 250
omjlat natuurlijk in verhouding meer radia
toren niet gebruikt 'r/orden, wijl alle kamers
niet doorloopend verwarmd behoeven te
worden.
Binnenkort worden in Helpman 150 kleine
ambtenaarswoningüii gebouwd. Deze zullen
alle aangesloten worden aan de warmte
centrale, Ze bevatten 1 huiskamer, drie
slaapkamers en keuken. De verwarming
daarvan wordt por seizoen gesteld op 45.
De kosten vin verwarming zijn, zooals
hieruit blijkt, zeker niet hooger dan die
van verwariping door middel van kolen en
veel goedkooper dan verwarming met gas
en bovendien is »'!eze verwarming door warm
water veel zindd'üjker darf die met kolen en
gas en geeft niet; zooveel moeite.
Er moet per nipand een minimum worden
verbruikt anders kan de exploitatie van de
centrale niet loonend worden gemaakt en
dat is wel een buzwaar van het Groningsche
systeem, een syjteem echter dat voor ver
betering vatbaar is. De warmte kan natuur
lijk nacht en dag betrokken worden van
September tot en met Mei. Ook in de maan
den Juni-Augusrtus kan op werkdagen van
6 uur n.m.—10 uur en op Zondagen van 9—
12 uur warmte verkregen worden tegen 25
cent per M3. 'Bij abnormale koude in deze
periode worden deze uren naar behoefte ge
wijzigd, Het viater wordt in huis gebracht
en «aar het hoogste punt gevoerd onder een
druk van 3 a'imosfeer en met een snelheid
van 30 meter per seconde. Vanaf dat hoog
ste punt wondt het water door het huis
verspreid ondbr druk van 1 atmosfeer.
Wat of de heer van Liemt van dit
systeem dacht voor Haarlem, vroegen wij.
Natuurlijk valt er aan de techniek nog
wel wal te verbeteren en vooral wal de
buisleidingen betreft is een beter materiaal
noodig omdat de snelle slijtage een bezwaar
vormt voor 'sen loonend bedrijf. Verder acht
te de heer v, Liemt toepassing van de cen
trale verwarming bezwaarlijk voor de oude
stad. In de oude stad toch liggen al tal van
kabels en buizen in d«n trottoirgrond (voor
gas, electriuiteit, water en telefoon). Het
is moeilijk om daar nog een tweetal buizen
bij te leggen voor de centrale verwarming
(één voor aan- en éen voor afvoer), temeer
omdat die" buizen goed geïsoleerd moeten
worden, wait veel plaatsruimte wegneemt.
Dat het du:i mogelijk zou zijn een centrale
verwarming door de Zijlstraat naar de Markt
aan te leggen betwijfelde de heer v. Liemt.
Maar prachtig kan het systeem voldoen in
nieuwe wfijken. Bij den bouw van nieuwe
huizenconiplexen zou het dan ook wel aan
beveling 'verdienen eens te overwegen of
de stichting van een nieuw badhuis niet te
vens dienstbaar zou zijn te maken aan de
verspreid/mg van warmte.
Wij meenden dat de bijzonderheden om
trent de Helpmansche Warmte-centrale be
langrijk genoeg waren om ze eens onder de.
aandachf van het Haarlemsebe publiek *e>
brengen-
Mej. H. A. Keiler herdacht heden den
dag, waarop zij voor 25 jaar in dienst trad
bij den telefoondienst alhier. Aanvankelijk
werkzaam bij de Ned. Bel. Telefoon Maat
schappij ging mej. Keiler later over naar
den Rijksteleloondienst hier ter stede, Mej.
Keiler staat zoowel bij directie als bij het
personeel als een ijverige en bekwame
ambtenaresse bekend.
De jubilaresse werd hedenmorgen door
den waarnemend directeur namens de direc
tie van het telefoonkantoor gecomplimen
teerd met haar zilveren jubileum.
Het personeel bood mej. Keiler een ge
schenk aan en ook in den loop van den dag
had zij vele blijken van belangstelling in
ontvangst te nemen.
Aangezien de agenda voor een op a.s.
Woensdag te houden vergadering van den
gemeenteraad slechts een zeer beperkt aan
tal punten zal kunnen bevatten, heeft de
burgemeester den datum voor de eerstvol
gende vergadering van den gemeenteraad
bepaald op Woensdag 29 Septemeber a.s.
Door een agent van politie werd gisteren
een 60-jarige man uit Schiedam aan het
bureau gebracht, die met een bedelbrief de
huizen afliep en geld trachtte los te krijgen.
In dien brief stond dat hij zijn scheepje had
verloren en geen geld bezat om een ander
te koopen, welk verhaal verzonnen bleek te
zijn. Op een lijst had hij enkele bedragen
genoteerd onder N. N. Bij de komst van den
agent wierp de man het lijstje weg.
Men zij gewaarschuwd.
Men schrijft ons
De afdeeling Haarlem van den Bond in de
Kleedingindustrie besloot om te trachten
in de a.s. wintermaanden een snijcursus te
organiseeren. Staande de vergadering gaven
zich reeds negen deelnemers op, terwijl ande
re reeds toezegden hier aan deel te nemen.
De bedoeling is, om ook de leden_ van an
dere organisaties in de Kleedingindustrie
in de gelegenheid te stellen aan deze cursus
deel te nemen. Echter werd besloten de
ongeorganiseerden niet in de gelegenheid
te stellen zich voor den cursus op te geven.
Het Bestuur verheugt er zich ten zeerste
over, dat er zoovelen zijn, die voor de a.s.
Verloting van „Herwonnen Levenskracht"
fraaie prijzen beschikbaar hebben gesteld,
en daardoor blijk geven van sympathie te
genover het doel en streven van „Herwon
nen Levenskracht".
De meergegoede geeft naar vermogen,
de Middenstand schenkt prijzen uit maga
zijnen, de arbeider tracht na zijn werktijd
docr huisvlijt een of ander voorwerp te ma
ken, en dat alles voor het ééne doel. Bestrij
ding der Tuberculose, de vreesdij ke slee-
pende ziekte waardoor helaas rijk en arm
zoo zeer getroffen wordt.
Het spreekt vanzelf dat het Bestuur dank
baar gestemd is voor de zeer fraaie prijzen.
Bovendien is het Bestuur bekend dat er nog
vele toezeggingen zijn gedaan om prijzen
beschikbaar te stellen. Vriendelijk worden
deze weldoeners verzocht deze uiterlijk Don
derdagmorgen 10 uur te doen bezorgen aan
het gebouw „St. Bava," Smedestraat 23.
Heden zal met den bouw van de
Tentoonstelling begonnen worden.
De tentoonstelling zal gehouden worden
in de groote zaal van het gebouw „St. Bavo"
- Wegens uitstedigheid van den Burge
meester zal de tentoonstelling geopend wor
den door den Directeur van den geneeskun
digen dienst Dr. J. van Konijnenburg na
mens den Burgemeester op Zaterdag 18 Sep
tember des middags 4 uur in het gebouw
„Sint Bavo".
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den Raad der gemeente
Schoten cp Vrijdag 17 September 1926 des
avonds half acht uur.
Onderwerpen ter behandeling
1. Samenstelling van de afdeelingen van
den Raad.
2. Benoeming van leden der commissie van
bijstand van B. en W. voor de bedrijven a.
gemeentewerken en reinigingsdienstb.
gasbedrijf c. grondbedrijf.
3. Voorstel van B. en W. tot verlenging
van den termijn voor ontruiming van onbe
woonbaar verklaarde woningen en tot op
heffing der onbewoonbaarverklaring van
één woning.
4. Idem, tot wijziging van het besluit tot
verhuur van de woning Rijksstraatweg 370
aan het hoofd van school C.
5. Idem, tot het beschikbaar stellen van
gelden voor verbetering van de R. K. Bij
zondere school aan de Timorstraat.
6. Idem, tot het toekennen van een subsi
die aan het bestuur van de St. Luciascholen,
alhier, ten behoeve van een cursus voor ver
volgonderwijs.
7. Voorstel van de heeren Visée en De Vos,
om over te gaan tot stichting van een open
bare school voor voorbereidend Fröbelonder
wijs'.
8. Voorstel van B. en W. tot het verleenen
van een vaste aanstelling aan den gemeente
secretaris.
9. Ingekomen stukken en mededeelingen.
10. Belastingzaken.
Winkelweek. Evenals andere jaren
houdt de Schotensche winkeliersvereeni-
ging „Eendracht maakt Macht'' een winkel»
week. Bij deze gelegenheid zullen tevens
eenige feestelijkheden plaatsvinden.
VOOR DE NIEUWE KERK.'
Door het R. K. Amusementsbureau te Rot
terdam, dat zich ten doel stelt het mondaine
tooneel te bestrijden met voor Katholieken
alleszins gepast vermaak, zijn te Heemstede
enkele avonden georganiseerd ten bate van
den bouw der nieuwe R. K. Kerk. Zondag
avond en Dinsdagavond heeft het publiek,
dat de zaal geheel vulde, genoten van de
amusementskunst, die dit gezelschap biedt.
Jean Duran wist er al direct de stemming
in te brengen. Wij zijn van hem veel goeds
gewend, maar nu was hij, ook in zijn vol
gende nummers, boven verwachting,
Louis de Haan met zijn sprekend Panopti
cum gaf een nummer, dat de zaal deed
daveren. Een buikspreker in optima forma,
die zijn poppen als echte menschen laat
spreken en bewegen. Een rookte zelfs
smakelijk een sigaret, en werd als 6-jarige
knaap natuurlijk onpasselijk.
Daverde het tijdens dit nummer in de
zaal, met meer ernst werd bewonderd het
werk der „The Tokita's, Chineesche gooche
laars. Wat zij te zien geven grenst aan het
ongelooflijke.
Niet mindfr btyjjal oqgstte Lottjs de-Haan
mst' rijn schimmenspel. Eerst een serie'
dieren, o.a. Hei «pel 3er apen, daarna: een
geschiedenis van den predikant op een be-
tooverden kansel, bij den tandarts en als
slot: „Een smakelijke pijp."
De heer Scrama vond ook veel bijval als
muzikale clown.
Rest ons nog te melden, dat een gratis
verloting plaats had van een beeld der H.
Theresia, wat gewonnen werd door mej.
Agatha Hersman en dat eenzelfde beeld
op een Amerika ansche verköoping de som
van 23.75 opbracht.
De pauzes worden gevuld door een keurig
strijkje, van de heeren Renooy, piano en
Carton, viool, uit Haarlem,
Beide heeren kapelaans en verschillende
H.H. Professoren van het seminarie, woon
den de uitvoering bij en gaven door luid
applaus teeken van goedkeuring voor wat
gegeven werd.
Aan het slot dankte Pastoor Nieuwenhuis
voor de medewerking van bezoekers, execu
tanten en zelatrices, en kan tot zijn groot
genoegen mededeelen, dat de bouwcom
missie, nu zij zulke uitstekende hulp mochten
endervinden, besloten had tot den afbouw
van het geheel, dus ook van den toren.
Het is de bedoeling van het gezelschap,
om ook in de omgeving uitvoeringen te
geven ten bate van de kerk. Wij twijfelen
niet, of, waar zij,komen, de zalen zullen vol-
loopen.
Voor 3*n inhoud van de» rubriek stelt ié
Redactie zich niet aansprakelijk.
DE NIEUWE AUTO-GARAGE DER
FIRMA VAN LENT.
Vele Heemsteders zullen zich nog best
herinneren, dat het nog maar een jaar of
vijf, zes geleden is, dat „de oude firma"
werd uitgebreid en aan de oorspronkelijke
garage-v. Lent een gedeelte werd toege
voegd.
Thans 1926 eischte de groei dezer
onderneming nieuwe uitbreiding. Dit pleit
wel voor den ondernemingsgeest en de kun
dige leiding dezer zaak.
Architect Korringa, wiens naam tot ver
buiten Heemstede een goeden klank heeft,
ontwierp voor het vrijgekomen terrein naast
de bestaande zaak een plan voor een nieu
we garage. De firma v. AmstelD. F. de
Wilde is de aannemer van dezen bouw.
Den naam noemen van architect Korrin
ga sluit in, dat van een bepaalde opdracht
gemaakt wordt, wat er van te maken valt.
Doelmatigheid en practische bruikbaarheid
zijn de overwegingen geweest, waardoor de
ontwerper zich heeft laten leiden. Bij een
soberheid van stijl is aan de smakelijkheid
van 't geheel niets te kort gedaan: de
practische benutting is streng tot in onder
deelen doorgevoerd.
Links en rechts van de entree zien we
twee show-rooms. In de eene prijkt het
nieuwe model Bu.ck 1927, in de andere twee
moderne chevrolets.
De hoofdingang, breed en ruim, is be
vloerd met duratex, hèt materiaal voor een
auto-garage. Duratex is glashard en ondoor
dringbaar voor olie.
Links en rechts zijn de boxes aange
bracht, welke schuin zijn ingebouwd, wat in
de practijk hel doelmatigst is gebleken. Het
achterste gedeelte is tot wasch- of reini
gingslokaal ingericht. Het bovenlicht valt
door glazen kloktbrens in ruime mate bin
nen, terwijl bij avond een schitterende, elec-
trische verlichting gelegenheid verschaft om
alle werkzaamheden en reparaties té doen
uitvoeren.
Het geheele pand, centraal verwarmd,
heeft eene oppervlakte van 30 x 1654 M.
Dc opening vond Zaterdag j.l. onder groo
te belangstelling plaats. O.m. waren aanwe
zig: de burgemeester van Heemstede, wet
houder Dr. Droog, de secretaris der ge
meente, de heer Swolfs, de inspecteur van
politie.
Jhr. P, Teding van Berkhout, inspecteur
van de General Motor Continental, te Ant
werpen, sprak bij die gelegenheid een kort
woord. Hij wenschle den ondernemer met de
uitbreiding geluk en sprak den wensch uit,
dat het succes geëvenredigd zou zijn aan
de betoonde energie van den heer van Lent.
De heer P. J. M. van Tetering sprak namens
de Middenstandscentrale voor Haarlem en
omstreken.
Namens het personeel werd de heer van
Lent door den hoofdboekhouder, den heer
L. Andrea geluk gcwenscht. Hij overhan
digde hem een fraaie schemerlamp, welke
in de showroom links van den ingang te
bezichtigen is.
DE OOIEVAAR,
Uitsiag wedstrijd Serqnies (België). Af
stand 204 K..M In vrijheid gesteld 7 uur
15 min. De eerste duif bereikte haar hok
te 9 uur ^55 min. 52 sec. De laatste prijs
winnende duif te 10 uur 2 min. 36 sec.
Ie, 3e L. Koper; 2e H. J. Petter; 4c, 7e
B. J. Nieuwenburg; 5e J. Keijsper; 8e H.
M. Willemse.
POSTDUIVENVEREENIGING
„DE REISDUIF", TE SCHOTEN.
Uitslag gehouden vlucht van Soignies, op
Zondag 12 September 1926, afstand 206
K.M. Losgelaten 7,15 v.m.
N, J. Buurman le prijs; P. C. de Wilde 2e,
3c, 4e en 5e prijs; J. J, Persoon 6e en 7e
ptijs. Eerstgctoonde duif 9.50.35 uur v.m.
POSTDUIVENVEREENIGING
„DE SNELPOST".
Bovengenoemde vereeniging heeft de na
volgende wedvluchten gehouden en de prij
zen werden als volgt behaald;
Wedvlucht Shaerbeek 168.2 K.M.: le en.
5e P, R. J. Vergers; 2e en 8e M. P. Luyken;
3e, 4c en 12e H. Stappers; 6e en 7e C. Bout*
9c C. Zomerdijk; 10e en 13e A. Snoeks; 11c
C. Kortekaas; 14e J. Beilsmidf. Eerste duif
12.40.2; laatste duif 12,5049; los, 1 uur.
Wedvlucht Hall, 185.4 K.M. le, 2e, 6e en
12e H, Stappers; 3e H. Keerwolf; 4e en 5e
J. Kroon; 7e en 10e C. Bout; 8e en lie J.
Beilsmidl; 9e M. Bergji. Eerste duif 3.32.29;
laatste duif 3,50.13. Los 7.15,
Wedvlucht Soignies, 204.9 K.M. lc M.
Bergh; 2e en 4e M. Luijken; 3e en 8e P.
R. J. Vergeer; 5e, 6e en 7e H. Stappers.
Eerste duif 9.49.23: laatste duif 10.4.3.
Wedvlucht Amersfoort; lc H, Stappers;
2« en 3e P. R. J. Vergeer.
Uitslagen van gehouden wedvluchten;
Compiègne, 356 K.M.: 1 N. Koning; 2 en
7 v. d. Reep; 3 en e P. Rosemeiier; 4 H.
Haver; 5. A. Voogt; 6. G. Voorting.
Roosendaal, 94 K.M. Oude en jonge dui-
ve0: 1 .A. Voogt; 2. 12, 58 en 19 H. Haver;
3, 5 en 9 P, Koning; 4 H, Voogt; 6, 7 en 16
G. Waasdorp; 8 en 11 N, Koning; 10, 14 en
17 Langevoort; 13 P. Rosemeijer; 15 en 20
G. Voorting.
Lier, 140 K.M.: 1 en 4 P. Koning; 2, 8 en
11 N. Koning; 3, 5 en 6 H. Haver; 7 en 15
P. Rosemeijer; 9 en 13 A. Voogt; 10, 12 en
14 G. Voorting.
Schaerbeek, 170 K.M.: 1, 3, 5, 10, 11, 19
en 20 G. Voorting; 2, 9, 17 en 18 N, Koning;
4 en 12 P, Rosemeijer; 6 v. d. Reep; 7 en 3
H. Haver; 13 P. Koning; 14, 115 en 16 G.
Waasdorp.
Hall, 188 K.M.: 1 en 9 H. Haver; 2, 3 en 6
v, d. Reep; 4, 5, 7 en 8 G. Voorting.
Soignies, 208 K>M. 1. A. Voogt; 2, 3 en 4
,G. Voorting; 5 en 9 P. Rozemeijer; 6, 7 en 8
H. Haver; 10 P. Koulij»# (11, 12 en 13 G.
«Waasdorp.
ESPERANTO ALS LEERVAK OP DE
LAGERE SCHOOL.
Vele menschen, die men zoo eens spreekt,
hebben wel eens van Esperanto gehoord en
staan in het algemeen eenigszins sceptisch
daartegenover.
Velen hunner hebben echter nooit kennis
kunnen of willen maken met dir voorwerp
hunner vooropgezette verachting. Deze toe
stand is een belemmering van de verwezen»
king van het grootsche doel der interna
tionale hulptaal-beweging, n.l. de bevorde
ring van de vriendschap tusschen de volke
ren.
Het eenige middel nu om de menschen
de waarde van Esperanto te laten gevoelen
is dit giet het lekker smakende drankje den
schoolgaanden kinderen in, die er al spoedig
smaak in krijgen en hun ouders vanzelf wel
laten proeven. De wenschelijkheid, om voor
al aan de leerlingen van de gewone lagere
school Esperanto-onderwijs te geven wordt
nog te zeer onderschat.
Verrewég het grootste deel der kinderen
genieten het L.O. als hun eemg onderwijs,
dat algemeen vormend moet zijn. Zij krij
gen een overzicht van de aardrijkskunde der
geheele wereld, worden op de hoogte ge
bracht met de gebeurtenissen uit de ge
schiedenis van hun land, leeren iets omtrent
planten en dieren, .krijgen een beetj te hoo-
ren over de wetten en verschijnselen in de
natuur. Het kind, dat van school af is en
tot de gewoon begaafden behoort, zal overal
om zich heen aanknoopingspunten aan het
geleerde kunnen vinden en aldus zich niet
al te vreemd gevoelen in de zeer gecomppl-
ceerde wereld. Nu is er een streven merkbaar,
om de school te maken tot de instelling, die
den jongen menschen meegeeft, waar ze
wat aan hebben in de wereld. Wil, men niet
op de L. S. de verkeersregels laten inprenten t
Is er niet een beweging gaande om de kin
deren bekend te maken met de practische
toepassing der electriciteit en met de gevaren
ervan Het kan wel niet anders dan nuttig
zijn, als elk kind, dat de L. S. verlaat, pre
cies op de hoogte is van de verkeersregels,
met de electrische toestellen in huis weet
om te gaan zonder gevaaren zich wereld
burger voelt door de kennis eener' taal, die-
onbegrensde mogelijkheden opent voor zijn
meedere ontwikkeling.
Met 2 uur per week onderwijs in Espe
ranto gedurende het 6e leerjaar, kan elke
gemiddelde leerling het zóó ver brengen, dat
hij veel van de Esperanto-literatuur kan be
grijpen en over eenvoudige onderwerpen
met eenige vaardigheid kan schrijven. De
kinderen zullen veel pleizier kunnen beleven
van de correspondentie met kameraadjes
uit Argentinië, Japan, Polen, kortom met
alle óók Esperanto-kennende kinderen uit^
alle landen, waar ze toch nooit de taal van
kunnen leeren. Ze kunnen hun postzegel-a1
verzameling uitbreiden, een prentbrief-kaar-
ten-collectie aanleggen vaji de heele wereld,
van alles te weten komen over dingen, dié
kinderen interesseeren.
Wie zouden eventueel op - de L.S. het
Esperanto-onderijws moeten geven Elke
klasse-onderwijzer is in staat, om in veel
en veel korteren tijd, dan hij noodig heeft
om een akte van bevoegdheid voor Fransch
Duitsch of Engelsch te verkrijgen zich de
kennis van Esperanto eigen te maken, noo
dig om aan de kinderen les te geven.
Om meer dan één reden is het wenschelijk
dat er een begin gemaakt wordt met het Es
peranto-onderwijs op de L. S. Het zal de an
dere ontwikkelingsvakken géén schade doen,
integendeel. Het is o. a. in 't buitenland be
wezen, dat het gevoel voor de eigen taal, door
de studie van Esperanto, bij de leerlingen in
hooge mate werd bevorderd.
Hier is in den afgeloopen nacht door ona
bekende oorzaak brand uitgebroken in de
bloemenzaak van Jorna aan de O.Z. Het
vuur greep zóó snel om zich heen, dat aan
redden van het heel van hout opgetrokken
huis niet veel viel te denken. De belen
dende perceelen kregen slechts geringe:
brandschade. De heer Jorna was verz&kesd
op beurspolis.
LONDEN, 15 Sept. Telegrammen uit
N. Guinea melden, dat dc Nederlandsch-
Amerikaansche expeditie onder leiding van
den professor Stidling nabij het Nasfau-
gebergte, een (ot nu toe onbekende rivier
en inlandschc nederzetting ontdekte. De
inboorlingen vluchtten toen dc expeditie'
verscheen, doch zij keerden later terug en
voerden ruilhandel met de leden der expe
ditie, Pof. Sterling verzamelde belangrijk*
ethuografische gegevens.
ROME( 15 Sept. Van betrouwbare zijd^
wordt gemeld, dat het Italiaansche minis
terie van buitenlandsche zaken bezig is met
de voorbereiding van een nota aan de
Fransche Regeering met betrekking tot de
actie van de Italiaansche anfi-fascisten ia
Frankrijk. De nota zal, naar verder ver
luidt in zeer hoffelijke bewoordingen gestelj
zijn.
ROME, 15 Sept. Gemeld wordt, dat ex.
Fransche fascisten-leider George Jallois
binnen enkele dagen te Rome verwacht
wordt. Hij zou met de Italiaansche fascisten
een bespreking houden over de bestrijdingf
der anti-fascisten in Frankrijk.
HANNOVER, 1 Sept. De typhus-epidemie
breidt zich voortdurend uit. Thans zijn ook
typhusgevallen geconstateerd in de bij
Hannover gelegen gemeenten Barsinghauzen,
Empelde, Egestorff, Lulter en Seeze, even
als in 't district Minden. De autoriteiten
treffen alle noodige maatregelen voor de;
verpleging der patiënten. Uit Berlijn worden'
heden 300 bedden verwacht. Er zijn nog 9O0T
bedden aangevraagd. Uit verschillende zie
kenhuizen in niet te ver afgelegen steden,'
worden bedden gezonden. Over de oorzaak
der typhus-epidemie kon tot nu toe nifjt»
met zekerheid worden vastgesteld.
BERLIJN, 15 Sept. Gisteren heeft in 't O.
van Berlijn Ifoor brand een ernstig ongeluk
plaats gehad. Een 14-jarig meisje had, om
ongedierte te verdelgen, de kleeden van de
kamer met petroleum overgoten en toen in
brand gestoken. Binnen enkele minuten,
stond het heele vertrek in lichte laaie.
Terwijl haar 6-jarig zusje er met moeite in
slaagde uit de kamer te komen, werd het
meisje zelf door 't vuur aangetast. Toen de
brand gebluscht was, vond men het mejsjp
totaal op den grond verkoold.
