j| j1
Derde Blad
NIEUWE HAARC. COURANT
Vrijdag 17 Sept. 1926
Onze Tentoonstelling.
Voorkomen is beter dan
genezen.
Herwonnen Levenskrapht.
Leer den vyand kennen.
fc£en goede gedachte.
LANDBOUW EN VISSCHERIJ
De R. K. Land bouw huishoud
school te Bergen.
KUNST EN KENNIS.
Mondhygiëne.
GEMENGD NIEUWS.
Typhusgevaar geweken.
Iemand 180.000 afhandig
gemaakt.
Door een kogel getroffen
en gedood.
Laffe aanranding.
Typhus te Vreeswyk.
SOCIAAL LEVEN.
Algemeene R.K. Middenstands-
Bedrijf sraad.
Bij de tentoonstelUng van „Herwonnen Levenskracht"!
fr*%3 T*~' J fK<i flJwl gSe ffia&fi ff5<) oSra «Sn rSPn oJ^-n s*^t» tSs sStt rS« ivEa c3ti t£t -R» «S^ e$s eS* tSi «Se at^fl flSEa flS^P alS.!) sSSni s££q ajup r^ui n^o ®Sq rSva «Sé sSjQ fivfl toEfl flSt Mra i$B KmS EsSé aSn (iv^C flSft *$t »S^« tSSti ftSe a&c *Sn s5?^ s»^8 c2a fl3fB ï&fi Km!) ~$3 o2l sSm a^Tm «S?a c&t9 «2* "s2r a&a oSa y3ét <J%*3 ss&a «S» r^l éSé
'*2 ™y® J** *7** "*y® tKywi VpB WJ%# Wjy QrjWf flPp» iKy^l Ö^J™ «èPfw» Wjwl 9^9 9jV PJ" Vjwi «w^J» IrpW i^j VI WJV? WpS **J Wy* ürj™ ISJ'É j IJ ™y™ l»j" ™J J %rj%i ™JV ®7*™ 1^5 WpS W^JVI *rj*v ™J V» •yV) WjV *7^ *®y "*J VJ" «7™ WJKf Jr^É O'JVI Jrjd ^7^ ÖJ9
Morgen zal de langverwaahte tentoon
stelling over Volksgezondheid en Tubercu-
Iose-bestrijding officieel geopend worden
door den Directeur van den Geneeskundigen
Dienst. Dr. J. van Konijnenburg. Dagen, ia
zelfs weken, is er hard gewerkt, om deze
groote actie, mede in verband met het 12 'A-
jarig bestaan van 't Comité Haarlem, schit
terend te doen slagen. Om nog méér fe
kunnen doen voor de lijdende menscheid, is
naast deze ten/toonstelling een loterij ge
organiseerd. waarvan de deelname onze ver
wachtingen verre heeft overtroffen. „Her
wonnen Levenskracht" is in de laatste da
gen „het gesprek van den dag". Hoe kan
dat cok anders? Ieder werkt mede, om
levenskracht te doen herwinnen, en is dat
geen heerlijk resultaat van naastenliefde?
Hoe meer bekendheid aa „Herwonnen Le-
venskracht", hoe groo'ter de sympathie is
tegenover het fonds.
Dank zij de royale gastvrijheid van de
Redactie, hebben wij enkele personen kun
nen verzoeken een artikel te schrijven over
deze tentoonstelling, om daardoor nog méér
bekendheid te geven aan ons werk. Dank
baar zijn wij gestemd voor deze bijdragen
en we twijfelen er niet aan, of door hunne
medewerking zal onze actie nog meer
Vruchten afwerpen.
Oorlog en watersnood zijn vreeselijke
tampen voor de menschheid. Maar toch,
meer dan in den grooten wereldoorlog op
de slagvelden, vielen er in de laatste 25
jaren ten offer aan de tuberculose. Tegen
de tuberculosa moet daarom 'het heele volk
ten strijde trekken. En wie zou nu niet
gaarne hieraan medewerken? Voorzeker
allen! t
Welnu, de korhende dagen bieden hier- i
voor een schoone gelegenheid. Nog een kor
ten tijd en de dagen komen, waarop zeer
Zeker het Christenhart meer dan gewone
tieiging toont, zich te openen en medevoelt
Jnet hen, die het leed dragen.
Wie, onzer kent niet het verloop der t.b.c.
deze sloopende ziekte, die in zoo menig
gezin zooveel jammer brengt. Het Comité
tvij nieuw geluk, nieuwe levenskrachten in
Zulke gezinnen brengen. Het zal dat trach
ten te doen door dezfe groote actie. God
geve, dat uw krachtige' steun in de ko
mende dagen, dat uw offervaardigheid wor
de beloond! Dan zal onze strijd tegen de
bacil, die zoo veler leven aantast, met nog
gróotere kracht gevoerd kunnen worden,
tot behoud vooral des jonge bloesems!
Hel moge zoo zijn!
J. TH. ELLIGENS, Secr.
mate de belangstelling; zij geeft te zien mi-
kroscopisch, bij 1000 maal vergrooting, de
kleine gevaarlijke bacil door Robert Koch
in 1882 ontdekt.
Vervolgens geven duidelijk geteekende
platen verschillende organen aan, die door
deze bacil aangetast en verwoest zijn: lon
gen, darmen, nieren, lympheklieren, gewrich
ten, bloedvaten, milt, beenmerg enz. enz.
Deze beelden moeten op iederen bezoeker
een diepen indruk achterlaten en bewust ge
worden van de gevaren, waaraan hij dage
lijks blootstaat besmet te worden, door deze
bacil, zal hij niet alleen voor zich zelf, maar
ook in zijn naaste omgeving tegen deze be
smetting waken.
Dit is het doel van deze tentoonstelling: de
groote massa wakker te schudden om na
eigen aanschouwing van deze lichaams
verwoestingen, door reinheid ziekte te
voorkomen en bij besmetting doelmatige
geneeskundige hulp te zoeken. In het eigen
belang raden wij een ieder aan deze ten
toonstelling- met groote aandacht te be
zoeken. Er valt zeer veel te leeren voor
zich zelf en om anderen tot nut te zijn.
Aan „Herwonnen Levenskracht", die met
alle middelen deze zoo verbreide ziekte
krachtdadig bestrijdt, die alleen onze hulde,
maar bovenal onzen steun, die niet gemist
kan worden, wil deze vereeniging blijvend
het volk van Nederland tot zegen zijn.
Dr. J. VAN SCHUYLENBURCH,
Geneesk. adviseur v. H. L.
Zaterdag 19 Sept. zal een tentoonstelling
geopend worden door Herwonnen Levens
kracht, betreffende Volksgezondheid en Tu
berculose bestrijding. Veel is er reeds ge
schreven over de tuberculose, over haar be
strijding om de ziekte te voorkomen. Men
kan niet genoeg het publiek inlichten over
deze volksziekte, daar zij meer offers vraagt
dan de oorlog, zij is de méést gevreesde
van alle ziekten.
Het geschreven woord heeft zeker zijn
nuttige uitwerking maar is voor de groote
massa niet voldoende en daarom mogen wij
H. L. dankbaar zijn, dat zij zoo vooruitstre-
veed is geweest om ons in beeld te laten
zien wat de tuberkelbacil is en welke ver
woestingen zij aanricht bij mensch en dier.
Deze tentoonstelling verdient in hooge
Van 18 tot en met 21 September zal onze
sympathieke ondcr-afdeeling „Herwonnen
Levenskracht" wederom eens haar beste
beentje voorzetten. Niet minder dan een
groote tentoonstelling over volksgezondheid
en tuberculosebestrijding, waaraan verbon
den vele attracties, en een groote verloting
zullen het programma vervolmaken.
Voorwaar een grootsche onderneming
welke ten volle waard is te moeten slagen
en een ie.ders steun en warme sympathie
moet ondervinden.
„Herwonnen Levenskracht" is nog te
weinig bekend en ondervindt daarom te
veel vooroordeelen, als zou zij niet in het
algemeen belang, maar voor een zekere
groep der bevolking opkomen.
Niets is evenwel minder waar!
Als ondèrafdeeling van den R. K. Volks
bond, behartigt zij een deel van de groot
sche taak welke de standsorganisatie is
opgelegd, n.I. het bestrijden en voorkomen
van de gevreesde ziekte: de tuberculose.
Hoewel deze actie uitgaat van het R. K.
Werkliedenverbond, is het in het algemeen
belang der geheele bevolking, dat zij haar
arbeid verricht. Want niet alleen strekt zij
haar steun uit tot de leden van dat werk
liedenverbond, maar tot een ieder die in
gelijke male de finantiëele steun verleend.
Ter bevordering van het schoone doel,
dat „Herwonnen Levenskracht" nastreeft,
dragen de leden, aangesloten bij het R. K.
Werkliedenverbond wekelijks hun finan-
ciëele offers af.
Maar alle Katholieken, kunnen als lid in
geschreven worden bij onze R. K. Volks
bond en verkrijgen daardoor dezelfde rech
ten als de leden van onze organisatie.
Want allen, die onzen R. K. Volksbond
willen steunen, kunnen z.g.n. „los lid" wor
den, en door een kleine bijdrage zich ver
zekeren, om eventueel door „Herwonnen
Levenskracht" gesteund te worden.
Momenteel telt onze organisatie ongeveer
300 van zulke z.g.n. „losse lgden", die wij
zeer dankbaar zijn voor hunne steun, en
van harte welkom allen die zich eventueel
nog aanmelden.
Van R. K. zijde kan dus nimmer de leuze
gelden dat „Herwonnen Levenskracht",
alleen maar voor den arbeidenden stand
zorgt. Maar ook indirect behartigt zij het
algemeen belang!
Alle patiënten, die door „Herwonnen
Levenskracht" gesteund worden, behoeven
dit niet gedaan te worden deor andere
vereenigingen op dat zelfde gebied, b.v. „de
algemeene vereeniging ter bestrijding der
tuberculose" welke dus indirect ontlast
wordt en haar arbeidsveld daardoor ziet
uitgebreid.
Want dit is. toch een feit, dat bij elke
collecte voor dat schoone,doel, onverschil
lig voor welke inrichting, wij Katholieken
gaarne ons offertje brengen en niet zoo be
krompen zijn als vele andersdenkenden, die
meenen, dat het offertje voor „Herwonnen
Levenskracht" alleen een Katholiek be
lang is.
Uit bovenstaande volgt dan ook klaar,
dat het steunen van „Herwonnen Levens
kracht" een algemeen belang is en een
ieder verplicht is, zijn vollen steun en
medewerking daaraan te geven.
Moge dan de heerlijke christelijke chari-
taten steun van geheel Haarlem en vooral
van Katholiek Haarlem, het doel zijn van
de onderneming door „Herwonnen Levens
kracht" op touw gezet, opdat het ijverige
bestuur wederom voldoening moge onder
vinden, voor het -vele dat zij voor ,de kran-
ken menschheid heeft verricht.
Moge de tentoonstelling door duizenden
bezocht worden, en de loting schitterend
slagen: d. w. z. alle loten aan den man ge
bracht worden.
J. H. H. CASTRICUM.
opgedaan: voor hem of haar is geen aan
moediging meer noodig. Zij toch weten het
uit eigen ervaring, wat het zeggen wil, wan
neer in een huisgezin de vader, de moeder,
ofwel een der kinderen, is aangetast en er
kan niet tijdig hulp worden geboden, ter
wijl er toch groote kans is dat genezing ver
kregen wordt .wanneer spoedig hulp wordt
verstrekt.
Voor hen, die tot heden voor dat leed
gespaard bleven durf ik echter met vrij
moedigheid op medewerking en steun voor
het streven van het Comité aandringen.
Want waarom zouden wij het niet helpen
in zijn rusteloos streven om het leed en
het lijden van anderen en dat zijn we
als het er op aan komt toch zélf te ver
zachten?
Eigen zorg en moeilijkheden? Ik acht ze
waarlijk niet gering; maar met eenigen goe
den wil kan er toch nog zooveel geschieden,
Wat een schitterende staaltjes van naas
tenliefde ontmoeten we niet, wanneer hier
of daar een ernstig ongeval plaats vindt;
wat is men niet vol ontzetting, wanneer bij
zoo'n ongeval een of meer menschen het
leven verliezen? Duizenden menschen wil
den er dezer dagen getuigen van zijn, toen
de slachtoffers van de jongste ramp begra
ven werden en, kon het leven der getroffe
nen voor geld teruggekocht worden, men
zou daarvoor kapitalen bijeengebracht heb
ben; ieder zou het laatste dubbeltje veil
gehad hebben om dat te bewerken.
Maar „Herwonnen Levenskracht" heeft
geen ander doel, dan aan hen, die volgens
menschelijke berekening reedsop de doo-
denlijst zijn geplaatst, weer nieuwe levens-
kradht te schenken en ze voor hun gezin
te behouden; daarnaast poogt ze door ver
ruiming van inzicht, het besmettingsgevaar
jaarlijks duizenden gezinnen uiteen of brengt
er naamloos wee.
Vandaar dan ook het mooie en vooral
het practische van dit plan, hetwelk er voor
alles op gericht is, meer kennis bij te bren
gen omtrent „Herwonnen) Levenskracht" en
haar werking.
Wie deze tentoonstelling bezoekt, ver
diept zijn kennis en verruimt zijn inzicht
om.trent voorzorgs-, bestrijdings- en nazorg
maatregelen, De rest komt dan vanzelf,
Daarom hoop ik van harte, dat deze en
kele regels iets mogen bijdragen om het
bezoek aan deze (tentoonstelling zoo groot
mogelijk te doen zijn, dan kan ons wakker
Comité er op rekenen, dat het aan daad
werkelijke steun voor deze actie, hetzij dan
door het koopen van loten-, hetzij door het
schenken van de daarvoor benoodigde prij
zen. niet zal ontbreken.
En het geheel wordt weer een prachtige
uiting van ware solidariteit, waardoor wel
licht heel wat leed en lijden wordt voor
komen en waarvoor het Comité de vol
doening zal vinden, welke het voor zijn rus
teloos ijveren zoo ruimschoots verdient.
A. J. L.
Toen het volijverige bestuur van Her
wonnen Levenskracht mij vroeg een artikel
tje te schrijven over de tentoonstelling, die
morgenmiddag geopend wordt, leek me dat
op het eerste gezicht nogal bezwaarlijk,
aangezien er van de geheele uitstalling nog
geen splinter te zien was. Doch gelukkig!
Het verzoek ging vergezeld van den ge-
drukten „Gids voor de Tentoonstelling
bezoekers"
willen zegen: De T. B. C. is de meest „demo
cratische" ziekte, welke men zich denken
kan. De minister en zijn klerk; de dokter
en zijn patiënt; de advocaat en zijn cliënt;
de patroon en zijn arbeider; de pastoor en
zijn misdienaar; de onderwijzeres en haar
leerling# letterlijk niemand wordt ge
spaard. Met duizenden per jaar, uit alle
rangen en standen, uit alle leeftijden, goeden
en kwaden, worden ze aangetast en on
weerstaanbaar ten gronde gericht.
Hallo! Wou u nog durven volhouden, dat
deze Tentoonstelling uw aandacht niet
waard zou zijn? De T.* B. C. is onze alge
meene vijand. Er is geen enkele familie,
waar geen slachtoffers zijn gevallen. Daar
om mag niemand onverschillig staan tegen
over deze sluipmoordenaar van het mensche-
lijk geslacht.
Mag ik u nog even verwijzen naar de
hierboven genoemden „Gids voor de Be
zoekers". Daar leest u: Hoe* voorkomen wij
de T. B. C. en hoe genezen wij de T. B. C.
Zie zoo, daar zijn wij er. In ons welbegre
pen eigenbelang en in dat onzer kinderen en
familieleden kunnen wij op de tentoonstel
ling, die morgen in „St. Bavo geöpend wordt,
veel leeren. Het spreekwoord is nog altijd
waar: „Zijn vijand kennen, is zijn vijand ver
slaan."
Er is nog wat! Behalve het leerzame is nog
een meer speciaal amusant gedeelte. Een ge
zellig, echt genoeglijk gedeelte, waarvoor jc
wel eiken avond terug zoudt willen komen.
Een heele boel attracties en verrassingen;
en muziek, en een bazar! Gaat er heen met
uw gezin en met uw kennissen. Een leerzame
en een prettige avond tevens wacht u.
Gaat er naar toe.... ik kom er zelf ook.
JOS DE LOBEL.
Het Plaatselijk Comité van „Herwonnen
Levenskracht" heeft weer eens een staaltje
van zijn organiseerend vermogen laten zien
heeft n.I. een tentoonstelling georganiseerd,
betrekking hebbend op enze mooie vereeni
ging „Herwonnen Levenskracht" en op de
tuberculosebestrijding in het algemeen. Be
nevens een groote verloting, zoodat de een
of andere geluksvogel op een goeden dag
nog An geheel huiskamer-ameublement thuis
krijgt op den koop toe.
Inderdaad niet slecht gevonden. Op de
eerste plaats een heel practische methode,
om de kennis te vergrooten omtrent de
eischen der volksgezondheid en het gevaar
der tuberculose, alsmede de bestrijding daar
van en daarnaast een poging om wat geld
in het laadje t ekrijgen, hetgeen weer aan
de directe bestrijding ten goede komt.
Al is er reeds een beduidende verbetering
ingetredeni, nog altijd is daar die verschrik
kelijke wachtlijst, waardoor de getroffenen
vooral de huisgenooten van leden
nog veel te lang moeten wachten vóór zij
in aanmerking komen voor een doelmatige
verpleging.. Afgezien dan nog van de nood
zakelijkheid, dat ook plaatselijk nog heel
wat meer kon verricht worden, indien over
wat ruimer geldmiddelen te beschikken viel
Dat alles moest toch eigenlijk anders zijn;
en vandaar dat ik gaarne van de gelegen
heid gebruik maak. om een enkel woord
van aanmoediging te richten tot allen, die
misschien wel zware zorgen kennen, maar
die toch tot heden zoo gelukkig waren, dat
zij gespaard bleven voor deze verschrikke
lijke ziekte en haar verwoestende werking'
niet in hun gezin of naaste omgeving heb
ben ondervonden.
Wie deze treurige ondervinding wél heeft
te verminderen en zoo mogelijk te 'keeren. En nu was ik direct op dreef. Die gids bouw St." Bavo" "Smedestraat 23, „Herwtm-
Nu is hel ongetwijfeld juist, dat ieder R. zelf ls zoo keurig gedrukt en zoo helder Levenskracht" een tentoonstelling 'nou-
Zaterdag 18 September a.s. zal in het gea
K. georganiseerd arbeider, middels zijn or- I samengesteld, dat we dadelijk den indruk
ganisatie, reeds een niet onbelangrijk offer J krijgen, met iets goeds en degelijks te doen
daarvoor brengt; bovendien namen velen'e hebben.
al is hun aantal nog te gering aan de Er zijn 85 afdeelingen, verdeeld in negen
stuiversactie deel. Maar hoe belangrijk ook hoofdgroepen.
op zichzelf, het is nog geheel onvoldoende,
om ook maar bij benadering alle hulp te
kunnen verschaffen, welke er noodig is om
al die getroffen menschen te helpen.
Vandaar dan ook, dat het zoo grootsch
opgezette plan van het Comité hier ter
plaatse aller waardeering en steun verdient
Een waardeering, die we het best tot uit
drukking kunnen brengen door allen, zon
der onderscheid, de tentoonstelling te be
zoeken. S
Er moet het kan niet anders
'n zee van onkunde bestaan omtrent Her- 1
wonnen Levenskracht", en in het algemeen
omtrent alles, wat met de tuberculose in
verband staat: want anders waren er geen
loten genoeg om aan de aavraag te vol
doen, het Comité behoefde nooit een op
roeping te doen om werkers, die door per
soonlijke toewijding deze zaak willen steu
nen; dan was het aantal personen, dat zich
voor bloempjes- en lotenverkoop beschik
baar wilde stellen, veel en veel te groot.
Dat het ni» wel eens anders is, kan niet
anders dan aan onbekendheid omtrent het
doel geweten worden; want dat de Katho
lieken niet bereid zouden zijn tot het bren
gen van offers, wanneer er lijden is te ver
zachten, kan toch moeilijk worden beweerd.
Gebrek aan inzicht dus. Wij zien het lij
den niet £00 van nabij; er is nog zoo véél
Wanneer we hier in het kort de hoofd
groepen aanduiden, dan zullen we daardoor
bemerken hoe leerzaam en nuttig deze Ten
toonstelling wezen zal.
Ten eerste :Het wezen en den omvang der
Tuberculcse (T, B. C.j; ten tweede: de oor
zaken der T. B. -C.; ten derde! het ziekte
proces en zijn verloop; ten vierde: de
zes soorten van T. B. C.; ten vijfde Het
voorkomen der T. B. C.; ten zesde: de
genezing der T. B. C.; ten zevende: de
aard, werkwijze en verkregen resultaten van
nogi.de Vereeniging „Herwonnen Levenskracht."
Niet waar, dat is een mooi afgerond ge
heel, dat ons uitnoodigt tot bezoek en tot
studie. En, laten we het wel begrijpen, wij
hebben er allen het grootste belang bij.
„Jawel," zoo hooren wij ons toevoegen,
„dat algemeen belang, dat is-je wat, dat
wordt overal maar bijgehaald. Er zijn tegen
woordig zooveel van die tentoonstellingen,
dat-je er bezwaarlijk nog notitie van kunt
nemen."
Op deze tegenwerping zouden wij het vol
gende willen antwoorden: Het is waar, niet
iedereen stelt belang in een tentoonstelling
van bakkersgerei en schoenmakersfornituren,
hoe interessant op zich zelf ook.... doch
hier is dat iets geheel anders. Hier geldt
het ons eigen dierbaar lichaampje!!! Wist u
dat wel?
Ik heb eens gelezen, dat eigenlijk alle
en zoo velerlei ellende in de wereld; el- menschen meer of minder tuberculoos zijn.
lende, die zich niet meer geweld aan ons Verreweg het overgroote deel heeft echter
opdringt, waardoor het langzaam verkwijnen weerstand genoeg om er aan te weerstaan,
van de tubeculose-lijders ons minder aan-1 Doch dat neemt niet weg, dat de T. B. C.
grijpt en tochdeze ziekte eischt jaar-1 een gevaar is en blijft voor iedereen. Als
lijks duizenden menschenlevens; zij rukt j ik het zoo eens noemen mocht, dan zou ik
nen Levenskracht" een tentoonstelling
den over Volksgezondheid en Tuberculosebe
strijding. Deze tentoonstelling is geopend van
1821 Sept. Overzichtelijk wordt aange
toond, hoe kinderen, ook volwassenen zich
blootstellen aan besmetting, hoe levenslus
tige en blakende gezondheid plaats maakt
voor afgematte, bleeke trekken, hoe schier
alle organen van mensch en dier den tubercel
bacil ten offer kunnen vallen, hoe ten slotte
het lichaam langzaam door de „witte pest"
ten verderve wordt gevoerd.
Maar de tentoonstelling zou geheel val
len buiten de lijn van „Herwonnen Levens
kracht" als naast deze sombere feiten niet
tevens gewezen werd op de wijze van voor
komen en de blijde mogelijkheid van herstel.
Nog steeds is voorkomen beter dan genezen,
roept de tentoonstelling den bezoeker toe;
voorkomt dus besmetting, voorkomt besmet
ting door reinheid. Wees rein op uw handen,
op uw nagels, rein op uw mond en tanden,
rein op uw lichaam, op uw eten, op uw huis.
En daarom wees matig in uw eten en drinken.
Mocht gij toch ziek worden, ga naar uw dok
ter, geloof niet het hokuspokus van den
kwakzalver.
Het middelpunt van het blijde geloof in ge
nezing vormt een paviljoen van het sana
torium „Berg en Bosch", een gebenedijde
plaats, waar zieken frissche lucht, rust, goe
de voeding vinden en bij herstel passenden
arbeid om den patiënt zijn verloren levens
kracht te doen herwinnen. Een verkleinde
reproductie van het sanatorium is op de ten
toonstelling aanwezig.
Hiervoor is geld noodig, veel geld.
Gij, die gezond zijt, bezoek de tentoonstel*
ling, trek leering uit wat gij ziet, bedenk boe-
veel gezondheid u waard is, doch dat deze
niet uw verdienste is en breng met blij ge
moed uw gave op het altaar der naastenliefde,
H. L.
Eenigen tijd geleden hebben wij mede
gedeeld, dat er te Bergen (N.-H.) een school
gebouwd is, waar aan onze katholieke
meisjes uit de Boeren- en Tuindersstand
onderwijs zal worden gegeven in de Land
en Tuinbouwhuishoudkunde,
Wij eindigden toen met de mededeeling,
dat de lessen aan die school zoowel theore
tisch als practisch worden gegeven. In dit
artikel nu willen wij eens mededeclen,
waarin die theoretische en practische les
sen bestaan.
Deze taak is al heel gemakelijk, om reden
wij dan maar eenvoudig het .programma dier
school behoeven open te slaan, waarin we
o. a. het volgende vinden:
Theoretische vakken: Godsdienstleer,
Nederl. Taal, Rekenen, Natuurkunde Plant
en Dierkunde, Zuivelbereiding, Scheikunde,
Veeteelt waaronder ook pluimvee, Bemes
tingsleer, Tuinbouw, Boekhouden, Voedings
leer, Warenkennis, Huishoudkunde, Wasch-
behandeling, Gezondheidsleer.
Practijkvalrken: Koken, Waschbehande-
ling, Huishoudelijk werk, Zuivelbereiding,
Vee- en Stalverzorging, Tuinwerk, Knippen
en naaien, Handenarbeid.
Volge thans de omschrijving van eenige
der leerstoffen.
Zuivelbereiding: De melk en hare bestand-
deelen, eigenschappen der melk. Onderzoek
naar vetgehalte en soortelijk gewicht. Le
vensvoorwaarden der bacterieën. Nuttige en
schadelijke lagere organismen, bestrijding
der laatste. Het melken en de daarbij te
nemen voorzorgsmaatregelen tegen ver
ontreiniging der melk. Behandeling van
melkgereedschap. Behandeling en bewaren
der melk. Het aanleggen van melklijsten.
Hoofdzaken omtrent boterbereiding. Berei
ding van kaas. Ook iets van buitenlandsche
producten.
Veeteelt: Samenstelling van het dierlijk
lichaam en van het voer. Werking der voe
dingsstoffen. Opfok van kalveren, biggen en
pluimvee. Verpleging van huisdieren en hun
voeding.. Samenstelling van voederrantsoe
nen en prijsvergelijking der voedermiddelen.
Eenig begrip omtrent het soort van rund
vee, varkens, schapen en kippen.
Tuinbouw: De voornaamste kamerplan
ten. Vollegrondscultuur van de groenten.
Iets over 1- en 2-jarige bloemen en vaste
planten. Fruitteelt, bakcultuur, Ziekte der
gewassen, schadelijke dieren, Practische
werkzaamheden in den tuin.
Waschbehandeling, Strijkgereedschappen.
en weefsels. Kleeding. Invloeden van zeep
enz. op de verschillende weefsels. Wasch-
gereedschap.
Gezondheidsleer. Eerste hulp bij onge
lukken. Verbandleer. Baden, Ziekenverzor
ging. Inrichting ziekenkamers. Besmettelijke
ziekte. Verpleging en verzorging van het
kind.
Koken (practisch). Het bereiden van
eenvoudige gerechten, waarbij rekening ge
houden wordt met de opbrengst van den
tuin en het bedrijf. Gerechten, geschikt voor
zieken en herstellenden. Behandeling van de
slacht. Inmaken. Inleggen. Bakken.
Waschbehandeling. (practisch). Opmaken
van lijfgoed. Mangelen en strijken. In orde
houden van de linnenkast. Wasschen van
witte en gekleurde linnen, katoenen en wol
len goederen, zijden kant. Gebruik van
waschmachine. Verwijderen van vlekken.
Zuivelbereiding (practisch). Melken. Be
handeling der melk Boter- en kaasberei
ding. Voeren van hef vee. Schoonmaken der
stallen en kippenhokken.
Tuinwerk (practisch). Lichte werkzaam
heden in den tuin als harken, schoffelen,
zaaien, wieden, enz. Kweeken van vruchten,
groenten en bloemen.
Knippen en naaien (practisch). Stoppen.
Naaien. Breien. Mazen. Verstellen. Vervaar
digen van kleedïngstukken. Het maken van
eenvoudige mooie kussens, kleedjes, enz.
Handenarbeid (practisch). Vlechtwerk.
Encadreeren. Schilderen, enz. Het doel hier
van is, een begrip bij te brengen van een
voudige, mooie huisversiering zonder veel
kosten.
Ziedaar een en ander uit het programma
der school. Het wil ons toeschijnen, dat dit
een zeer rijk program is, waaruit onze
boeren- en tuinders-dochters heel wat kun
nen leeren.
Trouwens zoo denken wij er niet alleen
over, en om nu eens een bewijs te geven
hoe dankbaar de leerlingen zijn, die een
dergelijke school gevolgd hebben, willen
wij vandaag dit artikel eindigen met het
plaatsen van een ingezonden stuk, dat wij
overnemen uit het „Overijsselsch Landbouw
blad" d.d. 9 Juli. 1.1.
In dit stuk is een oud-leerlinge van de
Landbouwhuishoudschool te Lonneker
(Overijsel) aan het woord. Dat die school
te Lonneker niet katholiek is, doet aan onze
zaak in dit geval niets af.
Onder den titel: „De Landbouwhuishoud
school te Lonneker" schrijft zij:
De bovengenoemde school is thans 2 jaar
in werking en daar heb ik gedurende dien
tijd er een cursus gevolgd heb, lijkt het mij
niet verkeerd mijn meening, daaruit opge
daan, hier eens te zeggen, daar velen de
bovengenoemde school nog als een overbo
dig iets beschouwen.
Dat de jongens landbouwlessen bezoeken
is heel gewoon, maar dat ook meisjes haar
schreden nogmaals naar de school wenden,
lijkt wel wat overdreven. Toch is het lang
niet overdreven en zullen zij, die het land-
bouwhuishoudonderwijs goed gevolgd heb
ben, zelfstandiger en oordeelkundiger kun
nen optreden dan zij, die van dat onderwijs
verstoken zijn gebleven.
Wat er al geleerd wordt op die school,
kan ik moeilijk hier allemaal beschrijven,
daar mij dat te ver zou voeren; wel kan ik
zeggen, dat er niet veel in de huishouding
voorkomt of het wordt er geleerd en daar
naast nog de verschillende vakken als
veeteelt, als land- en tuinbouw, dat er zoo
wel theoretisch als practisch* worlt onder
wezen, heeft veel voor, daar het geleerde
hierdoor beter tot zijn recht komt.
Het is daarom jammer, dat zoovelen er
nog geen heil in zien en altijd in de oude
sleur doorgaan. Breek toch met die oude
gewoonte! Velen zeggen: „Mijn grootmoeder
is er gekomen en ik kom er ook wel", maar
stilstand is achteruitgang. Stuur dus uw
dochters naar de landbouwhuishoudschool,
opdat zij zich kunnen bekwamen in de taak,
die hen te wachten staat.
Wanneer nu de aangifte van leerlingen
weer geopend is 1), verzuim dan- niet- trw
dochter aan te geven. Stel het niet uit met
de gedachte, dat kan later wel eens, want
met de straat van later komt men op het
plein van nimmer, en toont allen waardig
te zijn hier een instelling te bezitten, waar
in zooveel te leeren is.
Tot slot breng is door dezen een woord
van hulde aan allen,die er toe hebben mede
gewerkt, dat deze school hier is verrezen en
ik hoop, dat de landbouwende bevolking
hiervan vele vruchten zal plukken.
jWie het landbouwhuishoudonderwijs
heeft genoten,
Wordt zeker daardoor niet verdroten,
Ja, onverschillig, rang of stand,
Het strekt tot heil.van 't platteland.
Usselo. (w.g.) H. G. Robers.
Dit stukje spreekt voor zichzelf.
Wie kan een zaak beter aanbevelen, dan
degene, die er kennis mee heeft gemaakt?
Welnu, deze schrijfster had er kennis mee
gemaakt en dankbaar beveelt zij dat Land
bouwhuishoudonderwijs aan hare mede
boeren- en tuindersdochters aan.
Moge deze woorden ook doordringen tot
onze Katholieke boeren en tuinders in ons
Bisdom, opdat, als strajes de school te
Bergen geopend wordt, er een heerlijk aan
tal jonge meisjes uit den boeren- en tuin
dersstand aanwezig zijn om dat onderwijl
te gaan genieten, tot heil van haar zelve,
maar ook tot heil van onzen mooien boeren-
en tuindersstand.
1) De aangifte voor de school te Bergen
kan iederen dag geschieden.
H. J. GANZEBOOM.
Brengt het tandenborstelen gevaren mede?
Onlangs heeft Pr. Polet.in de Ann. de
l'Instit. Chirurgical te Bruxelles een ernstige
aanklacht tegen den tandenborstel gepubli
ceerd, Hij beschuldigde dit toiletartikel er
van, de oorzaak te zijn van de tandcaris en
van verschillende tandvleesch-aandoeningen.
Volgens hem zou flink kauwen van hel
voedsel, het eten van vruchten, in het bij
zonder appelen en wortels aan het einde
van den maaltijd, éevo'gd door een mond-
spoeling, het gebruik ervan overbodig ma
ken. Wil men toch nog speciaal zijn tanden
reinigen, dan beveelt hij aan om inplaats
van een borsteltje daartoe een of andere
sappige wortel te bezigen. I
In de Scappel is Dr. Watry tegen deze
aanklacht met klem opgekomen. Hij geeft
echter toe, dat een tandenborstel van geen
belang is om mondziekten te voorkomen en
zelfs kwaad kan aanrichten, wanneer het
ding onjuist geconstrueerd is, niet heel goed
schoon gehouden of verkeerd gebruikt
wordt.
De tandenborstel moet passen voor het
gebit van den verbruiker; hij moet dus voor
ieder individu afzonderlijk uitgezocht wor
den, welke keuze het best door een specia
list zou kunnen gedaan worden: Voordat de
borstel in gebruik genomen wordt, moet hij
met het oog op eventueel aanwezige ziek
tekiemen op de haren gedesinfecteerd
worden. Steeds moet hij goed gereinigd op
een zindelijke plaats opgeborgen worden.
Alvorens met het tandenpoetsen te begin
nen, moet de mond zorgvuldig gespoeld
worden en ook na afloop van deze manipu
latie spoele en gorgele men flink na. Het
borstelen zelf moet niet in horizontale, maar
in verticale richting geschieden, dus van bo
ven naar beneden en omgekeerd, zoodat
vooral ook de ruimten tusschen de tanden
goed gereinigd worden. Het moet met juist
zooveel kracht gebeuren, dat het tand-
vleesch er niet door beschadigd wordt en er
geen bloeding optreedt.
Ten slotte herinnert Dr. Watry aan het
voorloopig rapport van het comité, dat twee
jaflr geleden door de International Dental
Federation werd ingesteld om de kwestie
van den tandenborstel te onderzoeken. In
dit rapport, verleden jaar op het tandheel
kundig congres te Genève bekend gemaakt,
wordt de groote waarde van het gebruik
ervan erkend en de op zijn rekening ge
stelde nadeelen en schaden aan een ver
keerd gebruik of het gebruiken van een on
juist geconstrueerden borstel toegeschreven.
Een betere opvoeding van het publiek in
deze aangelegenheid wordt niet zonder be-
teekenis geacht. Het genoemde comité stelt
zich bovendien nog voor, een nauwkeurig
onderzoek in te stellen naar mogelijke
schadelijke gevolgen hoe gering die ook
mogen zijn.
Naar de Msb. verneemt, zal de gemeente
lijke bad- en zweminrichting in het Zwarte-
water en de inrichting in de Wetering te
Zwolle, welke wegens typhusgevaar gesloten
waren, met ingang van Vrijdag wederom
voor het publiek worden opengesteld.
Het geval van oplichting teGenève,
Het Alg. Politieblad bevat thans de
mededeeling, dat vermoedelijk door straf
bare handelingen op -2 September j.l. te
Genève aan iemand afhandig is gemaakt
een 180-tal Nederlandsche bankbiljetten
van 1000.De nummers zijn in het
politieblad opgenomen.
Ongeval tijdens schietoefeningen.
Bij de laatste der zomer-schiet-oefeningen,
die de burgerwacht van Nieuwe Pekela
wegens het aldaar ontbreken van een schiet
baan te Veendam houdt, begaf de ca.
30-jarige Vegter zich te vroeg uit den waar
nemingspost.
Een kogel trof heta in he) hooft). .De dood
trad onmiddellijk iw;
drijfsraden werd door het bestuur met be*
langstelling kennis genomen.
R.K. WERKLIEDENVERBOND IN NE
DERLAND.
Vergadering Verbondsbestuur.
Op Maandag 13 dezer vergaderde het Ver
bondsbestuur. -Medegedeeld werd a. dat
het Verbond ter Internationale Conferentie
van Katholieke Arbeidersleiders te Antwer
pen van 1618 dezer door een viertal be
stuursleden zal vertegenwoordigd zijn b. het
resultaat der pogingen om iets te doen ten
bate van de Inlandsche arbeiders in Ned.
Indië.
Een overzicht werd gegeven van hetgeen
door het D. B. sedert de laatste bestuursver
gadering werd verricht. Het Bestuur hechtte
daaraan-zijn goedkeuring.
Ernstige besprekingen werden gewijd aan
de taak, voor welke de Vakbonden in de naas
te toekomst kunnen komen te staan en aan de
maatregelen, welke moeten worden genomen
om de zekerheid van slagen te verhoogen.
Besloten werd
1. Bij voldoende afname de verhandeling;
over de sociale kwestie van Pater Cajetanus,
opgenomen in het Verbondsblad en de Vak
bladen, tegen den prijs van 50 cent in boek
vorm beschikbaar te stellen
2. geleidelijk te streven naar een instituut
tot het veredelen van het volkstooneel en
pogingen te doen om bij de R.K. Arbeiders
beweging den zin voor kunstgenot te verhoo
gen of dezen aan te kwee ken. Daartoe zal
contact worden gezocht met R.K. Kunste
naars. Om te beginnen zal op 30 September
a.s. te Utrecht een kunstavond worden ge
organiseerd, waar de heer Frits Bouwmeester,
Onder presidium' van den Zeereerw. Zeer- voordrachtskunstenaar te Scheveningen, zal
gel. Heer Dr. J. v. Beurden vergaderde dezer i optreden.De besturen der aangesloten Bonden
dagen het bestuur van den Algemeenen R.K. en, voor zoover mogelijk; de plaatselijken be-
Middenstandsbedrijfsraad. stuurders zullen tot het bijwonen van dezen
Dinsdagavond omstreeks half tien begaf
de mastiekwerker H. zich naar zijn woning
op het Hof van Gulik te Almelo. Op het
Kerkplein werd hij, naar de „Zw. Crt.' meldt,
plotseling besprongen door twee personen,
die zich onder een vrachtauto verscholen
hadden en die H„ zonder een woord te
zeggen op den grond wierpen, waarna de
een op zijn slachtoffer ging zitten,' terwijl
de ander hem met een mes bewerkte. Op
het geroep van „moord, moord", kozen de
aanranders het hnzenpad, zonder door H.
herkend te zijn. De aangevallene had* twee
steken in het hoofd en een in den arm op-
geloopen. De politie heeft de zaak in han
den.
Het ,,U. D." vernam, dat in de gemeente
Vreeswijk den laatsten tijd veel gevallen
van typhus voorkomen. Bij nadere informa
tie is aan het blad hieromtrent hejt vol
gende gebleken: Op het oogenblik zijn er
zeven gevallen van typhus in Vreeswijk,
hetgeen voor een gemeente als deze nog niet
onrustbarend genoemd mag worden. Er zijn
monsters van het drinkwater genomen, doch
gebleken is, dat hierin de bron niet schuilt.
Ér is echter in de gemeente een vrij onzin
delijk gezin, waarvan de moeder en drie
kinderen momenteel aan typhus lijden. De
vrouw wascht voor andere menschen. Het is
zeer waarschijnlijk, dat dit de oorzaak moet
zijn van de besmetting der andere patiënten.
Uit de gedane mededeelingen werd met ge
noegen geconstateerd, dat de totstandko
ming van enkele nieuwe bedrijfsraad bin
nenkort mag worden verwacht. Het bestuur
zal bij voortduring werkzaam blijven om de
oprichting van raden voor de middenstands'
bedrijven, waarin ze nog niet bestaan of in
voorbereiding zijn, te bevorderen.
Voorloopig vastgesteld werd een regie'
ment voor de afzonderlijke bedrijfsraden.
Dit bestuursconcept zal op de komende al
gemeene vergadering aan de orde worden ge
steld. Eveneens zal op deze vergadering be
handeld worden een „program van actie."
Het door 't bestuur opgestelde program ver
meldt een 13 tal punten.
Besloten werd de algemeene vergadering
bijeen te roepen tegen Dinsdag 2 November
a.s. Op deze vergadering zal het bestuur ver
schillende mededeelfngen doen over zijn
in de laatste maanden verrichte werkzaam
heden.
Behalve de hiervoor aangegeven punten
(reglementen voor de afzonderlijke bedrijfs
raden, program van actie) zal op de agenda
geplaatst worden een voorstel om de bedrijfs- r
raden te doen fungeeren a?s de nationale!
comité's voor werkplaatsopleiding.
Van de reeds ingekomen verslagen betref
fende toestand en werkwijze van enkele be-
avond worden uitgenoodigd.
3. Daar besloten is tot opheffing der K.S.
A. zal aan de Verbondsvergadering werden
voorgesteld deel te nemen in de financieele
afwikkeling.
4. Met de besture der Dioc. Volks- en
Werkliedenverbonden zal in overleg worden
getreden omtrent de oprichting eener orga
nisatie voor de jeugdige werknemers boven
18 jaar) in de Diocesen, waar deze npg niet
bestaat en het leggen van een nationaal ver
band, te huisvesten op het Verbondskantoor
tweede gedeelte Jeugdrapport).
Goedgekeurd werd een grondslag voor het
centraliseeren der in de R.K. Arbeidersbe
weging bestaande dokters- en apothekers
fondsen.
Vastgesteld werd het rekest aan de 2e Ka
mer inzake het Verdrag Nederland-België.
Verschillende punten bleven onafgehan-
deld, waarom op 27 dezer weer wordt verga'-
derd.
e t
