STADSNIEUWS.
Haarlem en Haarlemmers in ie LlteiaUcr.
NIEUWE HAARL. COURANT
Derde Blad Maandag 4 October 1926
Agenda 5 October
Gevaarlijk.
Gemeentezaken.
Alweer een.
De Anegang en de Barteljoris-
straat worden opnieuw
geasphalteerd.
DE BESTRATING DER
BREESTRAAT TE BEVERWIJK.
Voor den Politierechter.
Schouwburg Jansweg.
Tooneelavond.
Leo XIII.
Programma
Jubileum.
Luthersche Weeshuis.
Personalia.
Gunning.
Personalia.
Excursie naar de Sluiswerken
te IJmuiden.
Inbraak.
Het autogevaar.
Koning Willem I als postillon d'amour.
In „De slapende in den Haarlemmerhout"
begint J. Dijk zijn verhaal over e£n epi
sode uit het paticulicre leven van Willem I,
het eerste hoofdstuk met een morgenwan
deling van len koning, die in het Paviljoen
verblijft, door den Hout.
Reeds heeft de vorst geruimen tijd door
de paden van den Hout gewandeld, en is hij
tot in de nabijheid van het Paviljoen weer
gekeerd; nu zet hij zich op een zitbank
-neer, om nog eenige oogenblikken in het
heiligdom der natuur tot zich zeiven in te
keeren.
Plotseling echter springt hij op. De diepe
stilte rondom hem wordt gestoord door het
geluid van bewogen struiken, dicht achter
hem.
De koning ziet maar de plaats en ontwaart
een slapende. Ja, een slapende tig', daar ne
der in het gras, te midden der struiken.
Zonderlinge ontmoeting inderdaad! op
zoo heel onvoegzame plaats een slapende
aan te treffen, mag wel avontuurlijk heeten!
De slapende, hoe bewusteloos voor bet
■uitwendige, is innerlijk in volle werking. Hij
schijnt aanhoudend te droomen. Maar de
beelden, die zich voor zijn geest plaatsen,
moeten verschillend en met snelheid afwis
selend zijn, want zijn gelaat geeft achter
eenvolgens de uitdrukking vin onderschei
den aandoeningen en hartstochten.
In het oogenbl/ik dat de Koning hem aan
staart, huivert cjeze; want toorn, tot woede
stijgende, blaaki in die borst en geeft aan
dat gelaat iets ijzigwekkends. Maar dit duurt
slechts één oo|genblik; in het navolgend
oogenblik wekken liefelijke beelden het ge
voel en geven aan het gelaat teedcre
aandoening te vertolken, werpen daarover
het waas der hoogst mogelijke aangename
verrukking,
Doch ook dit is kortstondig. Weldra vol
gen in de ziel beelden, die droefheid, wee
dom gieten in höt hart, en het gelaat 'n tint
doen aannemen van zwaarmoedigen ernst,
welke ook den aanschouwer weemoedig
maakt en tot deelneming dwingt.
En deze sombere tint wordt allengs ver
hoogd; de gelaatstrekken nemen een span
ning, een scherpte aan, als bij felle smart,
zoodat het den Koning bekommert en wee
doet worden en hij verlangend uitziet naar
een nieuwe werking der innerlijke toover-
kracht. Deze doet zich dan ook weldra we
der gelden tot milder stemming.
Maar plotseling ontwaakt de slaper en
slaat een blik op den vorst.
Reeds een gewoon mensch zou bij zulk
een ontwaken een sprekenden blik hebben
geworpen op den man, dien hij zoo onver
hoeds voor zich zag; maar de uitdrukking
der oogen van dezen gaat alles te boven.
Bij het opslaan der wimpers opent zich
een vuurgloed, die dreigt te verteeren. Het
is de werking van het misnoegen, over zoo
ongewenschte ontdekking. Maar in hetzelf
de oogenblik, dat die vuurgloed schittert, is
de werkkracht daar van den sterken geest,
die zich tot geenen prijs door den indruk
van het oogenblik laat beheerschen, die ge
woon is zich te handhaven legen den drang
der hartstochten. Zij geeft aan den blik ter
stond eene meer natuurlijke uitdrukking, en
aan het voor een oogenblik ontstelde gelaat
het onmiskenbaar stempelmerk weder van
die kracht, grootheid en welwillendheid, dat
er op thuis behoorde.
Maar, gelijk wij gezegd hebben, dit is het
werk van één seconde de onbekende is
vlug opgesprongen en staat voor den Ko-
toing.
Met een beleefde buiging wil hij voorbij
gaan, maar de Koning plaatst zich voor hem
en zegt;
„Mijnheer! wie zijt gij?"
„Wie zijt gij?" is de onmiddellijke weder
vraag.
„Ik zie niet in, mijnheer," laat hij er ter
stond op volgen, „wat ons zou bewegen, el
kanders vragen te beantwoorden."
Snel treedt de Koning hem in den weg en
Zegt:
„Neen, mijn vriend, zoo ontkomt gij mij
niet. Gij zijt niet zonder doel op deze plaats.
Zie ik wel, dan drukt u eenig leed, mis
schien kan ik u helpen. Zeg mij wie gij zijt
en wat gij beoogt."
„Mij helpen," roept de vreemdeling uit,
terwijl hij bitter glimlacht, neen, dat kunt gij
niet, wie gij ook zijn moogt. Ontsluit mij
gindsch paleis, stel van deszelfs bewoners
die ééne, die ik zou wenschen, te mijner be
schikking, Dit, en niets minder moest gij
kunnen om mij te helpen! Nietwaar, dat
kunt gij niet? Ha! hal"
Hij zwijgt eenige oogenblikken en staart
den koning aan. Eerst met een schrikwek
kend toornigen blik; maar deze wordt meer
gematigd en gaat over tot dien van wreveli-
gen spijt; zijne lippen trekken zich weer tot
een bitteren glimlach samen, en hij zegt:
„Mijnheer! ik verzoek u mij niets meer te
vragen."
„En hoe dan konde ik u den toegang
tot dat paleis openen?. zegt de vorst.
Deze woorden hebben een tooverkrach-
tige uitwerking; zij doen 's mans gelaat in
een oogenblik veranderen. Er schittert eeii
verrukking uit zijn oogen, er verspreidt zich
een glans over zijn wezen, die niet sterker
hadden kunnen zijn, ware hem de grootste
schat geboden. Het gloeiende der veriuk-
king verdwijnt echter dra weder, en laat al
leen de zachte lint der verlevendigde hoop
achter.
Hij zegt:
„Zijt gij wellicht een der hovelingen uit
het gevolg der Prinsessen, of een hoofdbe
ambte van dit paleis, zoo kondt gij mij wer
kelijk een grooten dienst bewijzen, mijn
heer!"
„Ik wil het," is het antwoord. „Gij toch
kunt mij niets vergen, wat onvoegzaam zou
zijn."
Haastig brengt de vreemdeling een porte
feuille te voorschijn, van kostbaar marokein,
roet goud gemonteerd. Hij neemt er een
verzegelden brief uit en dezen den Koning
pverreikende, zegt bij:
„Wildet gij dezen brief aan het adres be
zorgen, mijnheer, en er mij antwoord op te
rug beschikken, jij zoudt wellicht den ramp
zaligsten mensch in den gelukkigsten her
scheppen!"
„Twijfel er niet aan," spreekt de Koning,
toen hij het adres had gezien, „morgenoch
tend te dezer ure en plaats, overhandig ik u
het antwoord."
De vorst groette den vreemdeling met bij
zondere minzaamheid en verwijderde zich
haastig.
Maar het was den Koning niet ontgaan,
dat een onnatuurlijke bleekheid het rozen
waas der wangen had verdrongen, dat daar
op thuis behoorde; dat eene kwijning haar
gansche aanzijn had aangegrepen, die van
een hevig zielelijden getuigde; hij zag roet
weemoed de heerlijke, schoone blocin door
een vernielenden worm aan den wortel ge
kwetst.
Het was met opzet, dat zij zich afgezon
derd had. Zij verzonk dikwerf in zwaarmoe
dig gepe ns. Daarom plaatste zij zich aan.
een geopend venster, uitziende naar buiten.
Grooter contrast van wat zij voor veler
oog schijnen moest en wat zij had kunnen
zijn, met wat zij werkelijk was, kon nauwe
lijks bestaan.
Zij had moeten zijn als de heerlijke na
tuur, die haar omgaf en aanlachte. In de
volheid der jeugd bezat zij volmaakte
schoonhefcF; tot hoogen stand en rijkdom v. as
zij door het lot der geboorte verheven, en de
betrekking, waarin zij stond, vereerde haar
verstand en hnrl. Zij was de lieveling der
prinses. Wat had zij bij dat alles niet kun
nen zijn? en wat was zij inderdaad?
Tot schimp der natuur, die derzelver wel
daden aan haar had verspild; ten. hoon voor
de kunst der wrcelde, die haar met den
meest schitterenden tooi omgaf, stond zij
daar als toonbeeld der kwijnende ellende.
De Koning hoort verder van zijn zuster,
dat de oorzaak van het hartsloopende ver
driet een wanhopige liefde is. Amalia be
mint een Silezisch edelman, dien haar
ouders echter niet als aanstaanden schoon
zoon willen aannemen, op grond van ver
schil in stand, maar vooral wegens een fa
miliegeheim, waarin de broeder van Amalia,
een minderwaardig individu, betrokken is,
Willem I treedt dan op de schoone maagd
toe en tracht haar te troosten:
„Nu, gravin, wanhoop niet. De toekomst
verbergt achter baren voor 's menschen oog
onzichtbarcn sluier zoowel het goede als het
kwade. Ik kan u dit terstond bewijzen. Gij
zult wel nimmer verwacht hebben, dat ik u
lieden dezen brief zou overhandigd hebben."
Zoodra Amalia hare oogen op het adres
vestigde, herkende zij het handschrift haars
minnaars en de doodelijke bleekheid werd
plotseling vervangen door e :n vuurrood,
dat gelaat en hals overdekte. Zij stond
stond als bedwelmd!
j. Dijk verhaalt 130 bladzijden verder, hoe
de koning zich verder van rijn taak als
brievenbesteller kwijttc en het antwoord
van Amalia overbracht:
De vorst heeft dos avonds zijnen arbeid
niet kunnen voltooien; hij zet dien in den
vroegen morgen voort. Hem ontbreekt echter
een stuk, dat hij moet raadplegen; het is te
's-Gravcnhage, en de afdoening der zaak
eischt spoed.
Onder het nuttigen van zijn karig ontbijt
geeft hij last zijn. rijtuig in te spannen en
even later begeeft hij zich op reis.
Bij het uitrijden van het hek richt hij zijn
oog op en ziet uit naar den Hout. Daar valt
hem een man in het oog, die tegen eenen
boom geleund, in het smartelijkst gepeins
schijnt verzonken en hem met zonderlinge
blikken aanstaart.
De koning herkent hem terstond.
Maar het is nog niet te laat om het jam
merlijk verzuim te herstellen. Terstond doet
de vorst het rijtuig stil staan, brengt
Amalia's brief te voorschijn en schrijft met
poilood aan de keerzijde van het blad deze
woorden:
„Mijnheer! ik heb u schandelijk teleurge
steld. Vergeel' het mij. Veel arbeids heeft mij
afgetrokken. Hier ontvangt gij den brief der
Gravon. Wilt gij haar zien en spreken, ga
naar 's-Hage. Daarheen vertrekt het Hof der
Prinsessen. Morgenavond is er bal ten Move.
Gij kunt u aan het paleis aanmelden. Het
wachtwoord: de slapende in den Hout, zal u
den toegang tot dc balzaal openen. Vaar
wel!"
Een bediende stijgt af, gaat terug, over
handigt den brief aan August on het rijtuig
snelt heen.
De lezers, die verlangen te weten hoe bet
afliep met de beide geliefden, voor wie
Koning Willem I als postillon d amour op
trad, kunnen hun nieuwsgierigheid bevre
digen in meergenoemd boekje „De slapende
in den Hout". Het is te verkrijgen in de
Stadsbibliotheek.
In denzelfden gedwongen, opgeblazen stijl
van ongeveer een eeuw terug (het boek is
verschenen in 1844) beschrijft J. Dijk, de
schrijver van „De slapende in den Haarlem
merhout", waaruit deze passages zijn geno
men, de dame, aan wie de brief van den
vreemdeling was gericht De koning zag
haar 's avonds in de groote zaal, waar de
hofhouding vereenigd was. Van zijn zuster,
Prinses Frederika, hoorde hij dat het meisje
gravin Amalia von Wortoveld was. De
auteur viert dan zijn romanciers-lusten bot:
Amalia was een heerlijk wezen. In den vol-
sten bloei der jeugd stond zij daar met een
betooverend gelaat en een leest, die eiken
passchouwer in verrukking brengt.
Sociëteit „St. Bavo". Verkoopcentrale
L. T. B. half acht uur Haarlem's
Gemengd Koor 8 uur Blauwe Maaad-
actie 8 uur Grafische Bond 8 uur
Gecombineerde besturen Spoor- en
Tram 8 uur Bevolkingsbureau
8 uur Rechtskundig Bureau half 9
uur Aangifte cursussen Vrouwenbond
van 3 tot 5 uur en van 8 tot 9 uur.
St.Jozelsgezelleagebouw. Jansstraat 59
Gecombineerde Bestuurs- en Elftalcom
missie „R, K. V. L," 8 uur.
Groote- o! St. Bavokerk. Orgelconcert
van 2 tot 3 tmr.
Stadsschouwburg „Peer Gynt" half 8 uur.
Aula Kennemer-Lyceum Tentoonstel
stelling op Acquariumgebied 9 tot half
1 uur, van 2 tot half 6 uur en van half
8 tot 10 uur.
Luxor-Theater Bioscoopvoorstelling
8 uur.
Theater „De Kroon" Bioscoopvoorstel
ling 8 uur.
Kleine Theresia Stichting, Tehuis voor
onverzorgde zuigelingen. Spreekuur: Dins
dag en Vrijdag van 34 uur. Tempeliers
straat 36.
Arbeidsbemiddelingsburean van het Sint
Franciscus Liefdewerk Zoetestraat 11.
dag van 23 uur, Donderdag van 12
uur.
R.K. Kraaraverzorgirg van de Derde Orde
St. Franciscns. Aanvragen ook voor
niet-leden van de Derde Orde te richten
tot Mevr Coebergh, Ged. Oude Gracht 74,
Eiken Donderdag van 89H uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor mannen en jon
gens. Sociëteit „St. Bavo", Smedestt
23 Telefoon 10049. Alle werkdagen
van 9half 12 uur, 's middags van 35
uur, 's avonds van half 8half 9 uur.
's Zaterdags alleen van 9%12 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor Vrouwen en Meis
jes. Bloemhof straat 1. Tevens bemidde
lingsbureau voor verpleegsters en alle
werkende dames. Alle werkdagen van v.m.
1012 uur, des middags van 24 uur en
's avonds van 89 uur, behalve Zaterdag
avond. - Tel. 11671.
R.K. Bevolkingsbureau -r- Gebouw „Sint
Bavo" Smedestraat 23 Van 810 uur
op Maandag Woensdag- en Vrijdag
avond
R.K. Leeszaal en Uitteenbibliotbeek.
Jansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012. van 25 en van 710 uur, be
halve des Maandagsochtends en op Zon
en Feestdagen Uitleeap» van boeken
van 25 uur en van 7 —9 uur. Woens
dagmiddag ruilen van kinderboeken.
St. Martbavereeniging. Bloemhofstraat 1
Zondags en Woensdags van 810 uur
n.m. gezellig samenzijn voor Hollandsche
meisjes, die bier geen tehuis hebben
Tel. 11671.
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat 49.
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S. E. V. Maan-
DLnsdags van 23 uur.
R.K. Reclasseeringsvereeniging, aid. Haar
lem. Eiken Donderdagavond half 9
vergadering in bet gebouw der Sint Vin-
centiusvereeniging, N. Groenmarkt 22.
EERSTE HULP BIJ ONGELUKKEN.
SNifi-VERBAND. Centrale Post Telef. i'5151
ec verder bij de leden, te kennen aan
het zwart schild met wil kruis aan dea
huisgevel.
REDDINGSBRIGADE VOOR DRENKELIN
GEN, verslikkings- en etectricteitsong»
vallen. Telefoon 10231
ROODE KRUIS TRANSPORT COLONNE
Telefoon 12685 (bij geen gehoor 10392).
Zaterdagavond heerschte er aan de Blauwe
Brug een volslagen duisternis, doordal,
blijkbaar door een defect, de eiectrische
ballons niet wilden branden. Daar op dit
punt een viertal wegen zich kruisen en er
een druk verkeer is van trams en auto's
was dit een groot ongericl.
B. en W. stellen voor, goed te keuren de
balansen met verlies- en winstrekeningen,
per 31 December 1925, betreffende de com
plexen van 23 en 58 eengezins-arbeiderswo-
ningen der Haarlemsche Woningstichting
„Vooruitgang."
Alhier is opgericht „Haarlem s Kennemer
Tooneel", onder artistieke leiding van den
heer A. F. Chr. de Groot. De nieuwe too-
neelvereeniging stelt zich ten doel het too-
neellievend publiek van Haarlem en Om
streken te doen genieten van goed tooneel-
spel, feesten, enz.
Op Donderdag 7 October zal deze nieuwe
vereeniging de eerste voorstelling geven in
den Schouwburg aan den Jansweg. Opge
voerd zal worden „Jean Darlot tooneel-
spel in drie bedrijven door Louis Legendre.
De vorige week vroeg de lieer Van Liemt
in de raadsvergadering, of niet, gelijktijdig
met asphalteering van Koningstraat en
Gierstraat, het bovendek van Anegang en
Bartiljorisstraat kon vernieuwd worden.
Thans vernemen wij, dat, naar aanleiding
van deze vraag, binnen enkele dagen be
gonnen zal worden met de vernieuwing der
bestrating m genoemde straten.
De heer Van Liemt, dien wij om inlichtin
gen hieromtrent vroegen, bevestigde de juist
heid van dit bericht. De vernieuwing van
het bovendek dier straten is trouwens zeer
noodzakelijk. Het asphalt ligt er reeds van
1913, zoodat de 10-jarige levensduur reeds
ruim overschreden is. Maar het is nu dan
ook totaal versleten. Men zie de Barteljoris-
straat bijv. eens.
De heer Van Liemt merkte ons op, dat
het veel beter is, dat nu het bovendek ver
nieuwd wordt. Zou men daarmede wachten
tot het volgend jaar, dan zou men kans
loopen, dat bij eventueele langdurige vorst
in net naderende winterseizoen groote schade
zou aangericht worden aan het betonbed. De
herstelkosten zouden dan natuurlijk nog
veel grooter worden. Het wachten met de
verbetering zou dus het paard achter de wa
gen spannen beteekenen.
De tweede reden, om de vernieuwing
thans te doen, is gelegen in het feit, dat de
verschillende machines toch in Haarlem zijn.
Er kan dus een gunstig gebruik van gemaakt
worden. Het leggen van blokjes langs de
rails in de Gierstraat is gereed en in de
Koningstraat bijna. De ondergrond van
Anegang en Barteljorisstraat behoeft niet
vernieuwd te worden, zoodat de asphalteering
daar slechts 'n kwestie van enkele dagen is.
TOEKENNING GELDEN VOOR BIJ
ZONDER ONDERWIJS.
Burgemeester en Wethouders van Haarlem.
T Gelet op de artikelen 72, 75, le lid, 76 en 84
der lager onderwijswet 1920
brengen ter openbare kennis
dat de Raad der gemeente op 29 Septem
ber 1926 heeft besloten medewerking te ver-
leenen
I. ingevolge artikel 72 dier wet
a. voor de stichting van eene bijzondere
school voor gewoon lager onderwijs op een
terrein aan de Amsterdamstraat, alhier, waar
van het gebouw ruimte moet bieden aan 280
leerlingen en bestaan zal uit 7 klasse-lokalen,
elk bestemd voor hoogstens 40 leerlingen
b. voor den aanleg van eene centrale ver
warming in het gebouw der bijzondere school
voor gewoon- en voor uitgebreid lager onder
wijs aan de Dreef 20, alhier
waarvoor de Raad beschikbaar heeft ge
steld respectievelijk een bedrag van 100.650
en 4.500.-
II ingevolge artikel 84 dier wet
voor de aanschaffing van schoolmeubelen,
leer- en hulpmiddelen voor het teekenlokaal
der bijzondere school voor uitgebreid lager
onderwijs, aan de Koningstraat 20, alhier
dat ingevolge artikel 76, 2e lid der lager-
onderwijswet 1920, ieder ingezetene of het
schoolbestuur binnen 30 vrije dagen, te re
kenen van heden af, van genoemde besluiten
bij Gedeputeerde Staten dezer provincie in
beroep kan komenen
dat gedurende dien termijn alle bescheiden,
op deze beslissingen betrekking hebbende,
kosteloos voor eenieder ter inzage liggen ter
secretarie der gemeente (5e afdeeling).
De Commissie voor Verkeer en Vervoer
stelt aan de Kamer van Koophandel voor,
een adres te zenden aan den Minister van
Waterstaat, waarin gewezen wordt op het
feit. dat de wegen rondom Beverwijk een
slecht wegdek hebben .waardoor het ver
voer van zacht fruit groote schade onder
vindt.
Het adres verzoekt daarom den minister,
in 'de Breestraat geen keibestratiug aan te
brengen, doch een aansluitend wegdek aan
den Rijksstraatweg, omdat een keibestra
ting niet aan dè eischen kan voldoen,
welke het verkeer in dit tuinbouw-cen-
trum stelt.
De opkooper C. J. S. stond heden voor den
politierechter, beschuldigd dat hij uit een
perceel in de Kousebandslaan, ten nadeele
van de gemeente Haarlem, een looden pijp
had ontvreemd. S. had sedert zijn laatste ver
oordeeling in 1916 zich goed gedragen, doch
dezen keer was hij voor de verleiding bezwe
ken. Hij ontkende echter den diefstal te heb
ben gepleegd; de looden pijp had hij gekocht
van een onbekende. Nadat evenwel de Offi
cier van Justitie en de politierechter den
man hadden vermaand de waarheid te zeggen
daar toch alle bewijzen tegen hem waren,
bekende hij ten slotte. De eisch luidde 1
maand gevangenisstraf; indien S. niet bekend
had zou de Officier zeker 2 maanden ge
vraagd hebben.
De politierechter had medelijden met S. en
zijn kinderen en wilde hem ditmaal nog uit
de gevangenis houden. Vonnis: 25 boete
subs. 10 dagen hechtenis.
TENTOONSTELLING VAN BEELD
HOUWKUNST.
Zaterdagmiddag werd de in het Museum
voor Kunstnijverheid te Haarlem in samen
werking met den Ned. Kring van Beeldhou
wers te houden tentoonstelling van Beeld
houwkunst geopend. Er zijn 143 inzendingen
in hout, brons, klei, porceiein, kalk enz. De
tentoonstelling duurt van 324 October.
Allereerst voerde het woord de heer Post,
waarn. voorzitter van de Ned. Mij. voor Beeld
houwers, die de geschiedenis dezer tentoon
stelling schetste en de Ned. Mij. voor Nijver
heid dankte, door wier medewerking deze
tentoonstelling kon worden gehouden. Hij
maakte er voorts een verwijt van, dat bij deze
opening geen officieele personen aanwezig
waren. Dat het Rijk niet vertegenwoordigd is,
kan men nog begrijpen omdat er overal in den
lande zooveel gebeurt, maar het gemeente
bestuur van Haarlem had z.i. wel belangstel
ling kunnen toonen.
De heer jhr. F. Teding van Berkhout Jr.
sprak namens het hoofdbestuur van de Maat
schappij voor Handel en Nijverheid. Hij her
innerde er aan dat reeds enkele jaren 't Kolo
niaal Museum naar Amsterdam is verhuisd en
nu zal ook dit Museum voor Kunstnijverheid
uit dit gebouw verdwijnen, maar door de goe
de samenwerking met het Rijk, is de Maat
schappij er in geslaagd een ander gebouw
voor het Museum te vinden, dat, hoewel klei
ner, beter geschikt is voor het doel, wijl het
meer contact met het publiek mogelijk
maakt.
Dan sprak de heer T. Roorda, conservator
te Leiden, die een inleiding hield over beeld
houwkunst. Hij ging de verschillende cul
tuurperioden m na, besprak de Grieksche,
Romeinsche en middeleeuwsche sculptuur,
wees op de geweldige scheppingen van een
Michel Angelo, die ten deele nog waren open
baringen van individueele persoonlijkheid.
Uit wat na hem werd gewrocht blijkt dat de
beeldhouwkunst meer en meer een natuurlijk
en met virtuositeit voorgedragen afbeelding
is van de nerveuse soepelheid van het ge
spierde menschelijke lijf. Waarin zij den
hoogsten vorm vonden en zochten. Na het
naturalisme te hebben behandeld., kwam
spr. tot het impressionisme, waarvoor de na
tuurlijke gestalten niet meer in haar blijvende
werkelijke structuur bleven, doch als op een
bepaald oogenblik door de in een bepaalde
stemming verkeerenden kunstenaar in een be
paald licht gezien verschijnsel werden weer
gegeven. De eerste ernstige reactie op de im-
pressiontistische richting in de beeldhouw
kunst werd veroorzaakt door de groote baan
brekende gebeurtenis in de wereld der Neder-
landsche bouwkunde den bouw van Berla-
ge's Beurs. De daarbij te werk gestelde beeld
houwers vertoonden plotseling in hun werk
prachtig, organisch bij de architectonische
vormen aansluitende,zuiver plastisch werk,
zooals zich voordien in ons land niet had
voorgedaan. Na een korte aanduiding van wat
deze tentoonstelling te zien geeft en zijn blijd
schap te hebben uitgesproken over de geest
drift der ontwerpers, sprak spr. de hoop uit
dat het Rijk en de gemeenten het voorbeeld
zouden mogen volgen van de hoofdstad en
bij het aanvaarden van plannen voor aan hun
dienst op te richten bouwwerken, waar moge
lijk, zouden zorg dragen voor het aanbren-
van sculptuur, waardoor Nederlandsche
beeldhouwers in de gelegenheid zijn hun
kunnen te ontplooien tot heil van henzelf en
tot vreugde der gemeenschap.
De openingsplechtigheid, die door velen
werd bijgewoond, had plaats in de Rotonde
van het Museum.
FRIESLAND, GRONINGEN EN ZEE
LAND.
Men schrijft ons
En zoo naderen wij 23 October, deti dag,
waarop Friezen, Groningers en Zeeuwen, des
avonds 8 uur precies, samenkomen in den
Stadsschouwburg, Wilsonsplein. De uitnoo-
digingen zijn aan de leden der bedoelde pro
vinciale vereenigingen gezonden en het is
aan hen, zich te verzekeren van een plaats in
den schouwburg, door inzending van de ge
vraagde gegevens, vóór 10 October, aan de
medegedeelde adressen. Met volle medewer
king van de betrokken besturen is een goede
voorbereiding mogelijk geweest, waardoor
groote verwachtingen voor het welslagen van
den avond zijn verwekt. Een keurig uitge
voerd programmaboek, (dat vooraf eenige
malen dient gelezen of nagezien te worden en
waarin vele bekende adressen voorkomen)
geeft den lezer een goed overzicht. Bedriegen
de voorteekenen ons niet, dan zal men in de
zalen van een buitengewone aanblik kunnen
genieten bij zeer vele leden is het plan opge
zet in provinciale kleederdracht te verschijnen
en zoo zal het dan wel een unicum in den
lande worden. Op het tooneel, zal elke too-
neeldub een blijspel opvoeren in taal en kleed
zijner provincie, het provinciale lied zal klin
ken en het symphonie gezelschap der Gro
ningers vergast ons op een genotvolle afwis
seling tijdens de pauzen.
Zoo uitgevoerd, met de te verwachten in
stemming der leden, belooft deze bijzondere
feestavond veel en wie zal zeggen, wat uit deze
samenwerking geboren wordt. Aan hen, die
nog geen lid zijnde, iets meer willen verne
men (de toegang is alleen mogelijk voor leden),
is de Secretaris van de commissie van uit
voering bereid inlichtingen te verstrekken
adres M.P. Cornelisse, Coltermanstraat 14
rood.
Operette Oily Polly, door
het Vroolijk Tooneel.
De tweede opvoering van deze operette
is voor het gezelschap wederom een suc
ces geworden. De geestige vondsten en het
komieke spel van Tobi (Silvai nPoons) ge
ven het publiek herhaaldelijk gelegenheid
om lachsalvo's te lanceeren. Ook de bee-
nen-voordracht, van den filmacteur, zijn
vriend, en den huisknecht, was een grap
pigheid, die vooral in operettes zeer ge
wild is.
Het vrije spel, dat altijd een soort van
gezelligheid geeft bij het publiek, werd op
sommige momenten wel eens tot op liet
nippertje van de grens van hinderlijk-
worden, doorgevoerd.
In haar transformatierol was Fientje de
la Mar als Olly-Polly aan beide kanten uit
stekend. Haar soepel spel viel direct op en
bleef het middelpunt van de operette.
De goed bezette zaal, waardeerde ook
thans weer met gulle applauzen de Olly-
Polly-situatie.
De dames-tooneelvereeniging „Victoria"
heeft reeds door menige welgeslaagde uit
voering bewezen, dat zij over goede
krachten beschikt en den echten volkstoon
weet te treffen. Daarom zal hei velen ge
noegen doen, te vernemen, dat „Victoria"
morgen- (Dinsdag) avond in de groote zaal
van het gebouw St. Bavo het bcciende
tooneelspel „Het nest ontvlucht" zal op
voeren. Dit geschiedt ter gelegenheid van
de sluiting der blauwe-maand-actie. De
toegangsprijzen, 25 en 15 cents, zijn zóó
laag, dat wel iedereen, die een mooien too
neelavond wil bijwonen, er van kan profi-
tee'ren. Men wordt verzocht te acht uur
aanwezig te zijn, daar het programma nog
meer attracties bevat.
In gebouw St. Bavo vergaderde de propa-
gandaclub Leo XIII. De voorzitter deelde na
de opening mede dat er 24 nieuwe leden I
tot de verschillende afdeelingen zijn toege
treden. Hierna was h?t woord aan den heer
Kcesen. De spre er 'c'iciteerde de club,
omdat,al is de club no; in haar kinderjaren,
er zooveel wilskracht valt waar le nemen.
Er moet echter worden gewerkt door alle
vak-besturen, en door alle leden van don
R.K.V.B. Er moet meer worden gewerkt op
geestelijk gebied. Er moet meer eenheid
komen, men staat te veel op het terrein der
vak-organisatie.
Nadat de spr. nog vele behartigenswaar
dige wenken over krachtig werk voor de
R.-K. organisatie gegeven had, bedankte de
voorzitter den spreker en sloot de vergade
ring.
PROVINCIALE STATEN VAN NOORD
HOLLAND.
De begrooting 1927.
Verschenen is de ontwerp-begrooting van
de provinciale inkomsten en uitgaven der
Prov. Noord-Holland voor den dienst 1927,
Het batig slot der rekening over het dicnst-
hjaar 1924 bedraagt f 3.335.156,05, een zeer
hoog bedrag, dat de gelegenheid zou bieden
tot belasting-verlaging over te gaan, schrijven
Gedeputeerde Staten en zij vervolgen als
volgt
Na rijp beraad zijn wij evenwel tot de over
tuiging gekomen, dat eene dergelijke ver
laging, die reeds in het volgende jaar door
eene verhooging zou moeten gevolgd worden,
niet in het belang der Provincie zou zijn. Dat
dit saldo zoo hoog is, is immers een gevolg
van abnormale omstandigheden. In de eerste
plaats is daarin begrepen de bijdrage van het
Hoogheemraadschap Noordhollandsch Noor
derkwartier in de kosten van rente en aflossing
der watersnoodleening, die ten bate van den
dienst 1923 had moeten komen, doch eerst
zoo laat werd ontvangen, dat zij niet meer
in de rekening over dat dienstjaar kon wor
den verantwoord, zoodat aan het jaar 1924
die bijdrage tweemaal ten goede kwam in
de tweede plaats is aan opcenten op de Rijks
inkomstenbelasting, mede tengevolge van
de verlaagde raming (als grondslag werd
daarvoor genomen de raming der kohieren
voor het dienstjaar 1923/1924 verminderd met
20 aanzienlijk meer ontvangen, dan ge
raamd is en in de derde plaats is de invloed
der bezuinigingen, in het beheer der pro
vinciale ziekenhuizen aangebracht, bezui
nigingen, waarmede tijdens de samenstelling
der begrootingen van die instellingen nog
geen rekening kon worden gehouden, zeer
groot geweest. Alleen deze drie gunstige
omstandigheden reeds en er zijn er meer
te noemen hebben het batig slot met ruim
f 2.200.000.verhoogd.
Het behoeft geen nader betoog, dat op
dergelijke meevallers in de toekomst niet
meer in die mate mag worden gerekend. Wel
zal ook de dienst 1925 mede tengevolge van
buitengewone omstandigheden nog een hoog
saldo opleveren, doch reeds thans staat vast,
dat dit belangrijk naar een zeer globale
schatting ongeveer f 1.000.000.lager zal
zijn dan dat van 1924.
Bovendien zal uw besluit tot het aanleggen
van kanalen, zoodra tot uitvoering daarvan
wordt overgegaan, hooge eischen aan de
provinciale financiën stellen en zal ook de
aanleg van het net van primaire wegen in
verband met de in Uwe Vergadering uit
gesproken wenschen, zeer waarschijnlijk
hooger kosten vorderen dan het oorspronke
lijk geraamde bedrag van f 22.000.000.
Nu de toevallige haten van den dienst 1924
daartoe de mogelijkheid openen, achten wij
het daarom eene daad van goed financieel
beleid, het bedrag ad f 1.000.000.waar
mede de belastingheffing desnoods gedurende
één jaar zou kunnen worden verlaagd, als
extra-bijdrage in het Wegenfonds te storten.
Wij geven U mitsdien in overweging daar
toe over te gaan en de heffing der opcenten,
die nu reeds gedurende drie jaren heeft ge
golden, te handhaven.
De begrooting sluit in ontvangsten en uit
gaven met een bedrag van f 20.934.760.
De belastingen brengen op totaal 4 millioen
76.415, gld., waarvan 20 opcenten op de
hoofdsom gebouwde eigendommen f 743.300,
20 opcenten op de hoofdsom ongebouwde
eigendommen f 147.720, 20 opcenten op de
hoofdsom der personeele belasting 1 millioen
555.580 gld., vijf opcenten op de hoofdsom
der rijksinkomstenbelasting f 1.441.135,
vijf opcenten op de hoofdsom der vermogens
belasting f 138.860. De uitkeering van het
Rijk (wet 1905) wordt gesteld op f 68.757.14.
De teruggaaf van bij voorschot betaalde pos
ten van verpleging van behoeftige krank
zinnigen f 993.000.rente wegens gelden
gestort in het P.E.N. f 877.000 idem af
lossing f 508.000 rente wegens gelden ge
stort in het Prov. Waterleidingsbedrijf
f 835.000 idem aflossing f 405.000 bijdrage
van derden in de kosten van rente en af:
lossing der watersnoodleening f 875.000.
Aan jaarwedden voor de ambtenaren en
bedienden van de provinciale griffie worden
geraamd f 250.000 idem provinciale water
staat f 150.000 in het fonds ter bestrijding
van de kosten van aanleg en onderhoud van
wegen wordt een bedrag gestort f 1.750.000.
Aan rente en aflossing van door de Provin
cie aangegane geldleeningen worden ge
raamd f 4.569.856.25 voor porten van
aanvaarding op de grond- de personeele, de
inkomsten- en de vermogensbelasting wordt
geraamd f 750.000 aan subsidies worden
geraamd f 638.189.90 Als bijdrage van den
bouw van een nieuwe sluis te IJmuiden en
bijkomende werken wordt geraamd om
f 253.000.
De staat van schulden op 1 Januari 1927
wijst een bedrag aan van f 58.636.000
met een bedrag van verplichte aflossingen
in 1927 van f 1.668.500.
Aan de Staten wordt overgelegd een nota
betreffende de tarieven van het Provinciale
Electriciteitsbedrijf. Om die nota was
door de leden gevraagd. De nota bevat,
na een inleiding omtrent de beginselen, die
aan de prijsbepaling ten grondslag liggen,
een overzicht van de tarieven voor de ver
schillende groepen van groot- en kleinver
bruikers.
Het wegenfonds heeft een begrooting van
f 1.585.000.
Voorgesteld wordt ten laste van de Pro
vincie aan te gaan geldleeningen tot zoodanige
nominale bedragen als noodig zullen blijken
om een som te verkrijgen ter voldoening van
a. f 253,000 wegens bijdrage voor den bouw
van eene nieuwe sluis te IJmuiden, met
bijkomende wérken en verbetering van
het Noordzeekanaal
b. f 1.061.000,wegens kosten van uit
breidingswerken ten behoeve van het
Provinciaal Electriciteitsbedrijf
c. f 700.000,wegens kosten v. uitbreidings
werken ten behoeve van het Provinciaal
Waterleidingsbedrijf
d. f 13.500,wegens kosten ten behoeve van
de ontginning van het Landgoed onder
de gemeente Castricum
Met bepaling, dat deze leeningen zullen
worden aangegaan tegen een rente van ten
hoogste 5% 's jaars en dat de aflossing za
geschieden in ten hoogste 40 jaren.
van de orgelbespeling in de Groote of
St. Bavokerk te Haarlem, op Dinsdag 5 Oct.
1926, des namiddags van 23 uur, door den.
heer Gcoige Robert.
Tocata er Fuga d dorisch, J. Segert;
(1716-17822). 2.. Noël, L. C. d' Aquin (1694-
1772). 3. Rhapsodie II, Sur des Cantiques)
bretons, C. Saint-Saëns; 4. Morceau Sym-
phonipue, A. Guilmant; 5. a. Invocazione, b.
Melodio, E. Bossi; 6. Laatste gedeelte uit de
Sonate d. kl. t., A. Mailly.
DE AQUARIUMTENTOONSTELLING, j
Zondagmiddag al vroeg bezocht als 2000e
bezoeker de heer J.G. Kuil, Ripperdastraat
20rd de tentoonstelling, waar-bij deze heer een
glazen aquarium met planten en een paar j
goudvisschen in ontvangst had te nemen.
De 2500e bezoeker, die binnenkort verwacht
wordt krijgt de keuze tusschen een kamertuin
tje, zooals op den stand van de Kweekerij de
Tennisbloem te zien is, of een aquariumboek
je van E. Hemjans.
In of in de omgeving van het tentoonstel
lingsgebouw is een zilveren damespolsband-
horloge verloren, wat ook aan de zaal door den
vinder kan worden terugbezorgd.
Het succes van de tentoonstelling is zoo
danig, dat, nu tot verlenging besloten is, het
tevens de moeite loont, om van een prachtig
aanbod van den Directeur van het Lyceum,
Dr. de Vletter gebruik te maken en de ten
toonstelling uit te breiden met een prachtige
collectie praeparaten als kevers, vlinders, en
andere insecten, bovendien nog een prachtige
eierenverzameling alsmede eenige prachtsoor-
ten Indische schelpen. Bezoekers van de ten
toonstelling kunnen vanaf hedenavond daar
van reeds profiteeren.
Nog een andere attractie heeft het bestuur
der aquariumvereeniging aan de tentoonstel
ling verbonden. Vanaf Maandagavond wordt
het publiek in de gelegenheid gesteld tot een
beoordeeling der aquaria. Daarbij moet wor
den gelet op le het uiterlijke van het aqua
rium als zoodanig, 2e de beplanting, 3e de
zich daarin bevindende visch. De Aquaria
worden genummerd en men vult dan op een
daartoe uit te reiken blanco biljet, niet anders
in dan het nummer zijner of harer keuze en
deponeere dit dan in een bus, bij de kassa
geplaatst. De bezitter van het aquarium, dat
de meeste stemmen op zich vereenigt, ont
vangt dan de medaille, die de vereeniging
van de „Koninklijke-Begeer" te Voorschoten
heeft ontvangen.
Aan de stemming nemen deel alleen beta
lende bezoekers boven de 12 jaar, dus zij, die
een entréeprijs van 25 cent betalen.
GEVONDEN DIEREN EN
VOORWERPEN.
J. Buisman, Nicolaas Beetsstraat 16, tram-
abonnement A. de Rumbeling, Byzantium-
straat 38, broche met portret J. Smit, Lange
Raamstraat 29d, collier G. Klingers, Hiero-
nymus v. Alphenstraat 32, gewrichtDe
Vries, Schalkburgergracht 43, bruine hond
H. Lenthorst, Rustenburgerlaan 24, hondje
met zw. grijze pootjes Politiebureau, Sme
destraat, Burgeri. ArmbestuurkaartJ. v. Es,
v. Keulenstraat 23, zw. witte poes Fauna
Hoekstra, Schalkburgergracht 42, maand-
kaart Ned. Sp. w. W. Heeremans, Lourens
Costerstraat 22, portemonnaie m.i. Lippes,
Schalkwijkerweg 69, idem W. Pesker,
Dompvloedslaan 13 Bloemendaal, petW. de
Laat, Bakkerstraat 20, hondenpenning C.
Wilkens, Oranjeboomstraat 167, rijwielge
reedschap F. Kroder, Brouwerskade 37,
rijwielbel.merk W. Pladel, Colensostraat 16
Schoten, rijwieltasch m.i. Brugwachter,
Cathrijnebrug, schuit Broerstra, Ver-
spronckweg 72, bos sleutels Groeneveld,
Barrevoetestraat 1, Lips'sleutel Politiebu
reau, Smedestraat, sjaal W. Scheffer, Pot
gieterstraat 25, tandenborstel in standaard
Avis, v.d. Vinnestraat 12zw., armbandhor
loge R. Bekenkamp, Marnixstraat 14,
Zandvoort, broche A. Vink p a. J. Leer-
sum, Reitzstraat 38 Schoten, broche De
Wolf, Harmenjansstraat 72, duimstok J.H.
Knoop, Groot Heiligland 79, horloge met
ketting P.J. Huis in 't Veld, Luitensteeg 23,
paar kousen Kennel Fauna, Parklaan Wit-
zwarte kat, gebracht door J. Andringa, Ja-
cobijnestraat 18 Politiebureau, Smedestraat,
kist vaseline autolamp knipmes W.
Augusfinus.. Duvenvoordestraat 19, matje
L.B. Heitveld, Mr. Joostenlaan 29, damespor-
temonnaie H. v. Gastel, Frans Halsstraat 20,
vulpotlood J. Peilemans, Ged. Oudegracht
33, patrijs-vogel P. Brouwer, Barbarossa-
straat 1, portefeuille met haarkam enz. J.
Mey, Rozenprieelstraat 4, kinderringetje
H. Ploeger, B. Huetsfraat 12, ring G. Hout
kamp, Z.Bk_ Spaarne 138, rijwielpomp A.
16, rijwielbelas-
Zondag j.l. herdacht de heer F. Hejminck
den dag, waarop hij voor 25 jaar in dienst
trad als winkelbediende bij de firma A. J.
v. d. Pigge, drogist. Gierstraat, alhier. Des
morgens werd de jubilaris per auto van zijn
woning gehaald en naar de woning van den
heer v. d. Pigge aan de Gedempte Oude
Gracht gebracht. Daar sprak de patroon den
heer Helminck op zeer waardeerende wijze
toe en overhandigde hem een cadeau onder
couvert, benevens een pendule. Het perso
neel schonk den jubilaris een schemerlamp
en een bloemstuk. Van zeer vele zijden
mocht de heer Helminck in den loop van
den dag nog bewijzen van sympathie met
zijn jubileum ontvangen.
Biemans, Tuchthuisstraat
tingmerk in étui G. de Vries, Gen. de Wet
straat 4rd, idem W. Klooster, Olycanstraat
31, idem A. Vring, Amsterdamstraat 76,
idem H. Hoofdaarts, Rozenstraat 51rood,
rijwielstandaard C. Klijn, Teylerstraat 3,
rijwielbelastingmerk Politiebureau, Smede
straat, Gymn. schoentje Runhaar, Saenre-
damstraat 5c., gymn. schoentje v.d. Helm,
Tetterodestraat 57, sierspeld P. Tijdgaat,
Bannesteeg 5, Lipssleutel G. Metselaar,
Kruistochtsfraat 7, damcstaschje Politie
bureau, Smedestraat, bruin damestaschje.
Regenten van het Luthersche Weeshuis
hebben de hand gelegd op het fraaie hee
renhuis, grenzende aan Rustoord. Het wordt
bij deze instelling getrokken en naar „De
Kerkbode" verneemt, binnen niet al te lan
gen tijd in gebruik genomen.
Het bestuur van „Con Amore'' deelt
mede, dat de heer Joh. B. C. Court, met
ingang van 1 October a.s. niet meer aan de
ze mandolineclub als directeur is verbon
den.
B. en W. van Haarlem brengen ter ken
nis van belanghebbenden, dat de verbouw
van perceel Twijnderslaan no. 49 F. (tot
school no. 2 voor buitengewoon lager on
derwijs) benevens het verrichten van lood
en zinkwerk ten behoeve van bedoelden
verbouw, op 29 September 1926 is gegund
aan dc fa. Marcellis en Heemskerk, te Lei
den en het verrichten van glas- en verf-
werl; aan dit gebouw aan P. Essenius, te
Haarlem.
Voor het machinisten-examen diploma B
slaagde le s'-Gravenhage de heer H. H.
Hoos, alhier.
Door het Correspondentschap Haarlem
van het Verbcnd van Hoofdarbeiders wordt j
op Zaterdag 9 October een excursie geor-
guniseerd naar de sluiswerken te IJmuiden,
waar de sluiswerken onder deskundige lei
ding bezichtigd zullen worden. Men zal
hiervoor des middags tc 1.40 uur bijeen
komen.
In den nacht van Zaterdag op Zondag heeft i
men zich door verbreking van een slot toe
gang verschaft tot een pakhuis in de Burret-
straat. Een damesrijwiel en een reserve-auto
band worden vermist.
Door dc Motorbrigade is proces-verbaal,
opgemaakt tegen een man, die een auto zon„j
der deugdelijke remmen bestuurde.
