Een onhoudbare
Voornaamste Nieuws
stelling.
Vreeselijk Spoorwegongeluk
nabij de spoorweghalte Kethel.
Storm op Zee.
Stadsnieuws.
Woensdag 13 October 1926
50ste Jaargang No. 16378
Dit
nummer bestaat uit 10 bladzijden - Eerste ad
Vier spoorwegarbeiders vermorzeld.
ROODE KRUIS TRANSPORT COLONNE
DE EERSTE CURSUS DER
R.K. VOLKSUNIVERSITEIT.
Het Oostersche schisma.
F.i?N PPnr>AC-ANn\.
ypmr.AVAN DEN
R.K. VFDT rWENBOND.
Leven en werken van
Petrus Donders.
in dit nummer.
5?
J. J. WEBER ZOON
TelegrrapMsch Weerbericht
Een zware pompoen.
pe abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25
Per kwartaal3.25
Franco per post per kwartaal bij
^Vooruitbetaling3.58
Bureaux: NASSAULAAN 49.
Telefoon No. 13866 (3 lijnen).
Postrekening No. 5970.
Advertentiën "35 cents per regel
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusschen den tekst,
als ingezonden mededeeling 60 ct
per regel. Vraag- en aanbodv
advertentiën, 14 regels 60 ct,
per plaatsing; elke regel meer
15 ct., bij vooruitbetaling.
Alle abonné's op dit blad zijn, ingevolge de verzekeringsvoorwaarden f Qflfin lange geheele ongeschiktheid tot werken door 7^fi e,en ongevai met f OKft bij verlies van een hand, flOt* - bii verlies van een fGfl bij u breuk van t rt bij verlies v. eei
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen- «tJUu.'" van beide armen, beide been en of beide oogen- 1 JU. doodelijken aflooo 1 £dU.'een voet of een oog ICO. duim of wijsvinger s UW. heen of arm; ,TU' andere vinger.
Zooals dezer dagen ook in dit blad ver
meld werd, heeft de Arnsterdamsche Wet-
houder van financiën, de heer Wibaut, een
onderhoud gehad met een redacteur van
het v\ eekblad ,,de Zakenwereld," waarin
deze sociaal-democraat uit de voorste
gelederen een uiteenzetting gaf van zijn
levenswerk, het beheer der openbare kas
van de hoofdstad. Nu sta voorop, dat het
financieren van de in- en uitgaven van een
wereldstad als Amsterdam, met een jaar-
lijksche begrooting van rond de honderd
millioen gulden, maar vooral met de vele
eischen, welke eene oude stad, groeiend 'ot
modern verkeerscentrum, een stad boven
dien met een groote arbeidersbevolking en
een daarop steunend gemeentebestuur, dat
fcet financieren van zulk een huishouden geen
gemakkelijk werk is. Andere steden, in
binnen- en buitenland van meer of minder
gelijke grootte toonen wel, dat voor zulk een
financiering een krachtige hand en een man
met een eigen wil noodig is. En dit is een
lof, welke zelfs een tegenstander den rooden
Wethouder in Amsterdam niet onthouden
mag; de heer Wibaut weel wat hij wil en
hij heeft de kracht zijn wil ook door te
voeren.
t Is daarom dan ook wel belangwekkend
*ulk een man eens over zijn eigen werk te
hooren praten. Immers, al zijn we het nu
ook al jaren gewoon, het blijft daarom
toch een merkwaardig verschijnsel een lang
niet slappe socialist als de heer Wibaut is,
aan de geldlade van Nederland's ho'oldstad
te zien zitten.
Nu hebben wij in het boven bedoelde
onderhoud weinig nieuws gelezen. Wat de
heer Wibaut daar mededeelde over zijn
fianancieele politiek, over het sluitend
maken van de begrooling, over de eerig
juiste wijze van geldlcenen, n.m voor
productieve doeleinden, dat alles heeft hii
al meermalen bij begrootingsdebatten uiteen
gezet. Daarin is trouwens op zich zelf niets
nieuws. Het is de methode van financiering
van penbare geldmiddelen, al sinds
onheuglijke tijden als de eenig gezonde
aangeprezen, door „burgerlijke" ministers
en wethouders van financiën.
Wanneer men echter een sociaal-demo
craat als de heer Wibaut al zulke stevige
beginselen tegenover een redacteur van „de
Zakenwereld" hoort uiteen zetten, dan
Haat men'Zoo gemakkelijk aan het peinzen.
De financieele' theorieën van den heer
Wibaut schijnen niet anders te bedoelen,
dan de „kapitalistische samenleving" zoo
veel mogelijk intact te houden en niet te
doen wankelen op haar grondvesten. Het
heele betoog van dezen rooden, groot-
hoofdstedelijken Wethouder, is één door
loopend pleidooi voor het veilig stellen van
de rente der obiigatiehouders van
Arnsterdamsche schuld. Die veiligstelling
heeft zou men zeggen 's heeren
Wibaut's geheele hart en ziel. Hij bewijst den
redacteur van „de Zakenwereld," dat veel
meer voor rendeerende instellingen als de
bedrijven, dan voor improductieve inrichtin
gen als ziekenhuizen wordt geleend.
Onder zijn bewind is het cijfer van het
percentage der leeningschuld voor produc
tieve doeleinden tegenover dat der
improductieve zelfs stijgend geweest en be
droeg op 31 December 1925 77.82 pet. En
voor de bedrijven mag zeker wel geleend
worden. Zij keeren jaarlijks rond 10 millioen
winst uit aan de gemeente en volgen een
zeer voorzichtige, conservatieve afschiij-
vingspolitiek. Het summum daarvan is wel
bij het grondbedrijf ie vinden. De daarvoor
aangegane leeningen werden vroeger in 75
jaar afgelost; thans in 50 jaar. De sterkere
aflossing wordt uit den gewonen dienst,
dus door den tegenwoordig levenden belas
tingbetaler voldaan, terwijl die aflossingen
niet worden gedekt door bijschrijvingen op
de waarde van het grondbezit. Hierdoor
vergroot Amsterdam zijn kapitaal jaarlijks
met 8 ton. Na 50 jaar staat dus de gekochte
grond voor 1.op den balans.
Zou men niet zeggen, dat hier dc direc
teur van een of andere kapitalistische maat
schappij aan het praten is, die tegenover
de aandeelhouders de soliditeit der onder
neming moet uiteenzetten, omdat hij weet,
zeer binnen kort opnieuw een beroep te
moeten doen op hun vertrouwen, wat in de
handelswereld niet anders is dan klinkende
munt uitzetten tegen de belofte van zijn
coupons op tijd verzilverd te krijgen cn
dat het gestorte geld ten allen tijde safe is?
Wanneer men dit den heer Wibaut zou
zeggen, zou hij het antwoord niet schuldig
blijven. Hij zou u zejgen: zie eens, wij
leven nu eenmaal in een kapitalistische
samenleving en de landswetten moeten wor
den nageleefd, Wanneer ik dus het bestuur
van een stad aanvaard, dan moet ik mij
daarnaar richten.
En wanneer gij dan vragen zoudt: maar
wat komt er dan van uw socialistische
beginselen terecht? dan antwoordt hij u:
die belijden wij in de politiek. In den
gemeenteraad trachten wij zooveel mogelijk
sociaal-democratische politiek te voeren:
maar het beheer der financiën heeft daarmee
niets te maken: een socialistische finau-
cieële politiek is in de bestaande omstan
digheden onmogelijk!
Ge zijt natuurlijk niet zoo onbeleefd om
te vragen, of er eigenlijk wel een scherp
omschreven socialistische financieële poli
tiek bestaat. Maar voorzichtiglijk kan wel
de vraag worden gesteld of een eenzijdig
democratische politiek niet met de zeer
soliede en blijkbaar verplichte conservatieve
financieële politiek in botsing kan komen
De interviewer van „de Zakenwereld"
schijnt zulk een voorzichtige vraag te heb
ben gesteld in dezen vorm: maar, wanneer
dan alles zoo'veilig is in Amsterdam, waarom
trekken er dan zooveel groote kapitalen
weg? Hij had er nog bij kunnen voegen:
waarom bestaat er in de hoofdstad niet ten
onrechte vrees, dat er avond of morgen een
vergeefsch beroep op de geldmarkt zal wor
den gedaan? Waarom moet er voor die con
servatieve financieële politiek der hoofdstad
zooveel reclame worden gemaakt?
Het antwoord van den heer Wibaut, dat
de redenen, waarom de groote vermogens
hoe langer hoe meer Amsterdam ontvlieden,
dat de oorzaken, waarom iemand verhuist,
niet te achterhalen zijn, is natuurlijk maar
een uitvlucht. Het leit is er en een goed
bestuurder houdt daarmee rekening
Wij voor ons willen niet als beschuldiger
optreden en de uitsluitende schuld niet geven
aan de gemeentepolitiek. De slechte ver
houding der Rijks- en Gemeentefinanciën en
tal van andere factoren zullen mede hun
invloed laten gelden. Maar dat hier iets
hapert, staat wel vast. Wie beweert: de
geldschieters hebben niet te maken met de
wijze, waarop het geld besteed wordt; zij
hebben slechts te vragen of hun rente wordt
betaald en of hun geld veilig is belegd,
vergist zich. De practijk bewijst het. Dure
politiek vraagt veel geld, dat er maar op
twee manieren kan komen; uit belastingen
en uit leeningen. De regel is, dat het uit
beiden komt. Naast hocge belastingen -'or
den enorme kapitalen geleend door onze
publiek rechterlijke organen. En de rent-: en
aflossingen van een groot deel van het ge
leende geld moeten weer door belastingen
worden opgebracht. Voor den burger is dus
het belastingpercentage een zeer voorname
factor. En de grootte daarvan hangt af van
het gevoerde beleid. Een beheerder van een
openbare kas kan niet tot het vertegen
woordigend lichaam zeggen: voert gij maar
politiek, ik zal wel zorgen, dat er uit be
lastingen en uit leeningen geld komt.
De heer Wibaut maakt zich van de aange
kondigde belastingverhooging in de hoofd
stad dan ook wel gemakkelijk af met de
bewering: eenige jaren lang hebben wij de
belasting verlaagd; het is dan consequent,
dat wij ze ook weer eens een jaar ver-
hoogen! De budgetten der openbare lichamen
immers staan de laatste jaren op veel te
hoog peil en het economisch leven kan
slechts gezond worden, wanneer dit veel te
hooge niveau stelselmatig omlaag gaat. I ot
nu toe heeft de Arnsterdamsche Wethouder
de touwtjes aan elkaar kunnen krijgen en
zelfs een paar maal zijn vermenigvuldigings-
cijfer der inkomstenbelasting iets omlaag
kunnen drukken, omdat hij kon putten u.>
een reservefonds. Nu dit potje den bodem
laat zien moet hij de belasting weer ver-
hoogen. Zulk een financieële politiek is dus
niet erg kunstig.
Waar wij echter op wilden wijzen, was op
de onhoudbaarheid van de stelling: men Kan
als sociaal-democratisch Wethouder van
financiën de meest conservatieve finan
cieële politiek voeren, terwijl de gemeente
raad zich in het voteeren van uitgaven om
niets bekommert De heer Wibaut meent,
dat het voeren van politiek en het beheer
van de financiën twee afzonderlijke dingen
zijn. De practijk leert Wel anders: de soliede
zakenman Wibaut sluit soliede leeningen; de
sociaal-democraat Wibaut moet de belastin
gen verhoogen. Op den duur zal de een aan
den ander moeten zeggen: wij kunnen niet
langer twee zijn in één vleeschl
Men seint ons:
In den afgeloopen nacht heeft zich nabij
de spoorweghaite Kethel een vreeselijk
drama afgespeeld, waarbij 4 menschenlevens
te betreuren zijn. De 42-jarige ploegbaas
C. G. Noome, diens 20-jarige zoon Leendert,
de 38-ja:ige arbeider G. D. Hoekzema en
de 32-jarige arbeider A. J. Kwant waren in
den afgeloopen nacht bezig geweest met het
lossen van een grinttrein, die op den spoor
weg tusschen Kethel en Schiedam stond.
Omstreeks 3 uur staakten zij den arbeid in
verband met het buitengewoon slechte weer
en gingen zij huiswaarts. Zij namen als ge
woonlijk het linker spoor, zoodat zij even-
tueele treinen uit tegenovergestelde rich
ting kunnen zien aankomen. Ongeveer 100
M, achter hen liep de ploegbaas Blom, die
aan den zelfden trein had gewerkt. Hij
volgde het rechter spoor. Op zeker moment
passeerde hem den posttrein van Schiedam
naar Amsterdam en toen hij een 100 M.
verder gekomen was, ontdekte hij de vreese.
lijke gebeurtenis die had plaats gehad. De
4 man die hef linker spoor gevolgd hadden,
hadden zeer waarschijnlijk door het vreese-
lijke weer den posttrein achter hen niet
hooren aankomen en waren allen verplet
terd. Hun vreeselijk verminkte lijken lagen
op den spoorweg. De ploegbaas Blom ging
direct naar Kethel, waar hij en de 4 omge
komenen thuis behooren en waarschuwde de
autoriteiten. Toen de burgemeester van
Kethel om kwart over 4 met den veldwach
ter ter plaatse van het ongeluk kwam, v/as
daar ook reeds Dr. Sauer uit Kethel, Er viel
echter niets meer te helpen. De 4 lijken
werden op een lorrie getild en in den
donkeren nacht naar de halte Kethel gere
den, van waar zij vervolgens naar een groote
landbouwschuur naar deze halte werden
overgebracht en neergelegd. Maatregelen
zijn genomen om de lijken te kisten. Het
ongeval had plaats, doordat, wanneer er
's nachts op de lijn gewerkt wordt en een
materiaal trein op den spoorweg staat, dan
slechts over enkel spoor wordt gereden.
De omgekomen arbeiders schijnen dit niet
te hebban geweten ot althans daaraan niet
te hebben gedacht.
De ploegbaas Noome laat een vrouw met
3 kinderen, Hoekstra een vrouw met 2
jonge kinderen achter. De andere slacht
offers waren ongehuwd. Het bericht van bet
vreeselijk ongeval verspreidde zich van
morgen vroeg als een loopend vuurtje door
Kethel en Schiedam. Het gebeurde heeft op
de bewoners een diepen indruk gemaakt en
algemeen is men begaan met het lot der
nagelaten betrekkingen.
Het treinpersoneel heeft van t gebeurde
niets gemerkt en de posttrein is doorge
reden.
Het was op den heerlijken, zonnigen en
warmen dag van 31 Augustus van dit jaar,
dat de velen, die op de pieren de koelte
zochten, welke aan land door geen fri^ch
windje werd gebracht, verrast werden op
een schouwspel dat, misschien dikwijls ge
zien, steeds ons trekt door dc imposante
grootschheid ervan, Getrokken door eer
onmogelijk kleine sleepboot, voer, statig als
een zwaan en tegelijk imposant als een reus,
de machtige P. C. Hooft, het nieuwe schip
der „Nederland," uit den nauwén kanaal-
mond" in de wijde havenkom tusschen de
pieren. Kalm, plechtig bijna, voer het reus.
a.chtige gevaarte door het stille water van
dén haven, tot eenmaal buiten de pieren, de
breede golven van de deinende zee tegen
den scherpen boeg brakep. Ontelbare zak
doeken werden gezwaaid door de kijkers op
het puntje van de pier, den passagiers op
het zeekasteel een laatste groet brengend en
genietend meteen van het gezicht van den
Óceaanstoomer, groolsch, machtig, breed op
het zon-beschenen kalme vlak van dc zee.
Velen zullen zich toen den kaoitein van het
trotsche schip hebben kunnen voorstellen,
die in het heerlijke besef van riin macht over
de klttne, drijvende wereld, op de brug
stond, de levende Waarheid van het woord
dat Sophacles reeds in de Grieksche oud
heid neerschreef: Veel is geweldig op aarde,
maar niets is geweldiger dan de mensch.
Heerscher was die mensch op de brug, heer-
scher over schip en machines, over natuur
en zee.
Zondag j.l. kwam een andere machtige
Óceaanstoomer, terug van de lange reis,
oof de pieren van IJmuiden. Urenlang heelt
de bemanning van het passagiersschip ge
werkt en gezwoegd om behouden de veilig
heid cjer schuttende pieren te bereiken.
Keer op keer stoomde men op, doch moest
telkens terugkeeren in de woelige golven,
die het schip uit den koers sloegen, zoodat
er gevaar ontstond dat men tegenop de piet
zou stoot en. Tenslotte, na eindeloos gema
noeuvreer kon men de haven bereiken, toch
nog schuin-geslagen door den krachtigen
wind, die den kolos van staal en hout uit bet
midden der vaargeul woei. Nog was de
mensch meester en beheerschte dodr ver
stand en techniek de elementen.
Zij, die dien strijd tusschen mensch en na
tuur gezien hebben, kunnen zich een denk
beeld vormen van de verschrikking, die op
zee gewoed heeft in den stormnacht van
Zaterdag op Zondag. De orkaan, die wij ken
nen door gieren en fluiten, afgerukte boom
takken en losgeslagen dakpannen, tiert daar
toomeloos over de oneindige vlakte, zweept
de golven op, vernie.lt, verplettert, doodt
daar alles.
Wij, op het land, sidderen als dan een
windvlaag om bet huis giert en denken met
angst en medelijden aan visschers en zee
vaarders, die op het verraderlijke water aan
het gruwelijk spel der elementen ten prooi
zijn. Maar wij kunnen ons niet voorstellen,
wat daar dan geleden wordt, hoe torenhooge
golven en knetterende donderslagen den ver
schrikten mensch in 't hoofd hameren. Wi]
zijn heerschers, niet gij; welk een angst, ont
zetting en wanhopige verlatenheid die men
schep moet bevangen, als zij meedóogenloos
in de beangstigende duisternis worden rond
geslingerd, ieder oogenblik den zwarten dood
voor oogen, gescheiden van den ziedenden
afgrond, door een plank.
Als de grootste verschrikking van den
nacht voorbij is, als met den morgen de
storm in kracht vermindert, zijn wij spoedig
angst en kleinmoedigheid vergeten. Met het
licht keert het zelfbewustzijn terug. Tot de
kranten ons den volgenden dag weer herin
neren aan de drama's, die op zee gebeurd
zijn, aan den harden strijd die er gestreden
is, een hopeloozen strijd, aan de wanhoop,
die er geleden is, aan de menschcn, die on
der de vreeselijkste omstandigheden uit het
leven weggerukt zijn; een visschersboot ver
gaan, 12 menschen verdronken; een logger
vergaan, alle 13 opvarenden verdronken, een
haringvisscher vergaan, 12 personen ver
dronken; ten matroos over boord gevallen,
een stuurman van de brug geslagen Mis
schien hebben zij gestreden, die zeelieden en
visschers tegen den overmachtigen vijand,
hebben zij zich verzet, gegild, gebeden dat zij
wilden leven, dat zij niet wilden vallen onder
de zeis van den vreeselijken maaltr. Ver
geefs, de dood was heerscher toen, opper
machtig, en den volgenden dag weenden de
bewoners der visschcrsdorpen in krankzin
nige smart, dat het niet waar was, dat hun
vader, hun kind, hun verloofde niet meer
leefde Dan fluiten de laatste windstooten
van den storm over het rouwende dorp: het
is waar, het is waar.
Het is een veel gebruikt woord: de visch
wordt duur belaald; keer op keer hooren
v/ij het, maar pas na een rapip als van Zon
dag dringt het weer tot ons door: de zee
vraagt vele slachtoffers.
Sociëteit ,.St, Banro". Esperanto 8
uur Jonge Vrouwenbond 8 uur
Vioolonderwijs 6 uur Geloof en We
tenschap 8 uur.
Groote- of St. Bavokerk Orgelconcert
van 2 tot 3 uur.
Gem. Concertgebouw Lezing voor de
leden der Alliance Francaise 8 uur.
Stadsschouwburg De Veluwsche zanger
Jan van Riemsdijk 8 uur.
OUD-SCHOTEN Gebouw R.-K. Volks
bond Kerklaan Repetitie Tooneel-
club Rederijkers 8 uur.
Kunstzaal „De Waag" Spaarne Ten
toonstelling van schilderijen van N.
Bastert en O. L. Koster van 24 uur.
Museum van Kunstnijverheid Van 104
uur Tentoonstelling van Beeldhouwkunst,
Kunstzaal J. H. de Bois Kuisweg 68
Tentoonstelling van werken uit Noor
wegen door H. van Steenwijk.
Kleine TJieresia Stichting. Tehuis voor
onverzorgde zuigelingen Spreekuur: Dins
dag en Vrijdag van 34 uur. Tempeliers
straat 36
Arbeidsbemiddelingsbureau van het Sint
Franciscus Liefdewerk Zoetestraat II.
Eiken Donderdag van 8914 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor mannen en Jon
gens. Sociëteit „St. BavoSmedestr.
23 Telefoon 10049 Alle werkdagen
van 9half 12 uur, 's middags van 35
uur, 's avonds van half 8half 9 uur.
's Zaterdags alleen van °'4 12 uur
R.K. Arbeidsbeurs voor Vrouwen en Meis
jes. Bloemhofstraat 1. Tevens bemidde
lingsbureau voor verpleegsters en alle
werkende dames. Alle werkdagen van v m.
10—12 uur, des middags van 24 uur en
's avonds van 86 uur. behalve Zaterdag
avond. Tel. 11.671
R.K. Bevolkingsbureau Gebouw ..Sint
Bavo" Smedestraat 23 Van 810 uur
op Maandag-, Woensdag- en Vrijdag
avond
R.K. Leeszaal en Uitleenbibliotbeek.
Jansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012. van 25 en van 710 uur, be
halve des Maandagsocbtends en op Zod-
en Feestdagen Uitleenen van boeken
van 25 uur en van 7 —9 uur Woens
dagmiddag ruilen van kinderboeken.
St. Marthavereeciging. Bloembolstraat 1
Zondags en Woensdags van 810 uur
n.m gezellig samenzijn voor Holiandscbe
meisjes, die bier geen tehuis hebben
Tel 11671
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraal 49
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S E V. Maan
dag van 23 uur. Donderdag van 12
uur
R.K. Kraamverzorging van de Derde Orde
St. Franciscus. Aanvragen ook voor
niet-leden van de Jerde Orde te richten
tot Mevr Coebergh, Ged Oude Gracht 74.
Dinsdags van 23 uur.
R.K. Reclasseeringsvereeniging, aid, Haar
lem. Eiken Donderdagavond half 9
vergadering in hel gebouw der Sint Vin-
centiusvereeniging, N Groenmarkt 22.
EERSTE HULP BIJ ONGELUKKEN.
SNELVERBAND, Centrale Post Telef. /5151
en verder bij de leden, te kennen aan
bet zwart schild met wit kruis aan de«
huisgevel
REDDINGSBRIGADE VOOR DRENKELIN
GEN, verstikkings- en electrictetsonge-
vallen. Telefoon 10231.
Telefoon 12685 (bij geen gehoor 10392).
Het is nog niet zoo heel lang geleden, dat
er in ons land weinig belangstelling bestónd
voor de Oostersche kerken. Virie had er 20
jaar geleden ooit een H. Mis bijgewoond
volgens den Oosterschen ritus? Tijdens mijn
studiejaren te Rolduc is daar eens een bis
schop uit Armenië geweest, die 's morgens
voor ons de H. Mis las. De leeraren, die an
ders hun best deden, om buitengewone litur
gische plechtigheden voor ons te verklaren,
hebben he>. toen niet noodig geoordeeld, om
ons van te voren in te lichten: er zou ook
weinig belangstelling voor geweest zijn. We
beschouwden die liturgische vormen als iets
ouds, dat ten doode was opgeschreven, en
het geheel maakte weinig indruk.
Wie een uitstapje maakte naar Parijs, ging
ook een godsdienstoefening bijwonen in de
Grieksche kerk van Saint Julian le Pquvre,
maar men deed dat in de gesteltenis, waarin
men ook andere bezienswaardigheden van
de stad in oogenschouw nam. Van een door
dringen in den geest van de Oostersche
liturgie was voor den gewonen mensch geen
sprake. De Oostersche kerk met haar eigen
rijke gebruiken had voor de gewone Wester
lingen afgedaan Naar ons idee kon het
Oosten alleen nog heil verwachten, wanneer
het met pak en zak naar het Westen over
kwam.
Die mentaliteit is totaal veranderd. Ook
tot het groote publiek is doorgedrongen de
betere opvatting, die door de laatste Pausen
gepropageerd is, dat er in het Oosten, het
oudste deel der Kerk, en eeuwen lang de
drager van de kerkelijke ontwikkeling,
waardevolle elementen van kerkelijk leven
bewaard zijn. De hereeniging van de beide
kerken kan voor iedere partij slechts voor-
deelig zijn.
De herleefde belangstelling van de
Westersche Christenheid voor de afgeschei
den broeders in het Oosten openbaart zich
op verschillende wijzen.
Bij gelegenheid van het Eucharistisch
Congres te Amsterdam trokken weinig
plechtigheden zooveel belangstelling als de
H. Mis volgens den Oosterschen ritus. En
het wds geen kijkspel, maar bij het talrijke
publiek een ernstige poging, om met die
liturgie mee te leven De Oostersche bis
schoppen en priesters, die in ons land
komen, vinden veel bijval, en reeds zijn er
De 23-jarige W. A. DE BRUIN, uit Schoten,
die op zoo droevige wijze het leven verloor
ten gevolge van een auto-ongeluk Maandag
avond op den Rijksstraatweg te Schoten.
Hollandsche jongelui, die hun leven geheel
aan de hereeniging der Oostersche kerken
willen wijden. Daarbij komt, dat er Congres
sen gehouden worden over de hereeniging
der kerken, dat de groote dagbladen ge
regelde rubrieken hebben over de Ooster
sche kerken, dat er zelfs gepoogd wordt, om
een aparte kloosterorde te stichten, die zich
de hereeniging ten doel stelt. Om dan nog
te zwijgen van de herleefde studie van de
gebruiken en de leerstellingen, die in de
Oostersche kerken gevolgd worden.
Maar bij dat al moet bij den denkenden
mensch wel de vraag opkomen: waarom
hebben de Oostersche christenen zich van
de eenheid van de Roomsche Kerk afge
scheiden, en hoe is die afscheiding in haar
werk gegaan? En zijn de pogingen, om de
breuk ie herstellen, eerst in onzen tijd be
gonnen?
Op al deze vragen zal antwoord gegeven
worden in een cursus van drie lessen, die de
vereeniging „Geloof en Wetenschap1' in dc
R.-K. Volks-Universiteit organiseert, Dc
lessen zullen gegeven worden op 14, 21 en
28 October 's avonds te 8K uur in het ge
bouw St. Bavo, Smedestraat 23. De docent,
Prol. W. Nolet van Warmond, verdeelde ziin
stof in: oorzaken, crisis en vooruitzichten in
zake de Oostersche scheuring.
In den cursus zal dus een flink gedeelte
van de oude kerkgeschiedenis de revue pas-
seeren. Maar het zal niet zijn een dor
opsommen van oude feiten, die voor ons
geen beteekenis meer hebben, doch de
docent zal trachten, om uit de geschiedenis
duidelijk te maken, hoe de droevige scheu
ring kon ontstaan, hoe ze zoo lang 'on
duren, en welke leering er uit het verledene
voor de pogingen tot hereeniging te trek
ken valt.
Zoo wordt dus deze cursus van prakhs^
belang ter verlevendiging van de belangstel
ling in een zaak, die den regeerenden Paus
zoo innig ter harte gaat, de hereeniging der
kerken.
Komt u ook husteren?
Voor toegangsbepalingen verwijzen wij
naar de in dit nummer voorkomende
annonce.
De R.-K. Vrouwenbond heelt zijn actie
voor het thans aangebroken winterseizoen
ingezet met een propagauaavergadering in
de groote zaal van gcbou.v St. Bavo, en deze
eerste avond kan door bet bestuur als een
volkomen succes geboekt worden en hield
tevens mooie belotten in voor een vrucht
baar werken.
Immers over belangstelling had men zeker
niet te klagen, want ondanks het zeer
slechte weer en ondanks vergaderingen
elders, was de groote zaal met zeer veel
aandachtige toeschouwsters en toehoordsters
gevuld, die zich zeker een gang door den
stortregen naar de vergaderzaal niet zullen
beklaagd hebben, want wat het bestuur van
den R.-K. Vrouwenbond haar wist oor te
zetten, was de erkentelijkheid der leden ten
voile waard.
Het was een avond vol afwisseling en het
propagandistisch karakter, dat natuurlijk het
integreerend deel er van uitmaakte, werd
gaarne aanvaard
Te ruim acht uur opende de presidente,
mej. F. A. M. Peeters de vergadering met
den Christeiijken groet, waarna door alle
aanwezigen staande het „Roomsche Blijd
schap" werd gezongen.
De presidente betuigde haar innige blijd
schap met de groote opkomst, ondanks bet
slechte weer en zij heette allen op dezen
eersten vergaderavond var het seizoen
welkom, in 't bijzonder den Zeereerw. pater
H. v. d. Sande C.s.s.R., die zou spreken over
het leven en werken van den eerbiedwaar
digen Petrus Donders.
Spr. zou gaarne zeer veel lol de leden
willen zeggen, maar de tijd was beperkt en
daarom beperkte zij zich tot het meest nood
zakelijke, Behalve eenige mededeelingen
van huishoudlijken aard, wilde spr. er toch
nog eens den nadruk op leggen, dat de
Vrouwenbond niet bestaat uit het bestuur
alleen, maar uit liet bestuur en alle leden,
zonder uitzondering. De leden moeten in
eendracht en vriendschap met het bestuur
samenwerken. Dan alleen kan iets grootsch
tot stand komen.
Het programma werd dan geopend met
een vaandel-apotheose, welke mej. Else
Wille met begeleiding van mej. Annie
Bonarius met zang opluisterde.
Het geestdriftig applaus bewees wel, dat
het artistiek tableau vivant indruk bad ge
maakt.
Door het Heemsteedsch Vrouwenkoor
„St. Agnes" onder leiding van mej. Elze
Wille, werd daarna een tweetal liederen uit
gevoerd.
Onder de suggestieve leiding van dc diri-
gente kwamen de liederen zeer goed tot hun
recht.
Het grootste deel van den avond werd
gevuld door de lezing met lichtbeelden over
het leven en werken van Petrus Donders
door pater H. v. d. Sande C.ss.R. „Woorden
wekken, maar voorbeelden trekken.'' Dat
aloude spreekwoord hoopte de gewijde spr.
dezen avond nog eens waar te maken en
hij uitte den wensch, dat het voorbeeld van
den eerbiedwaardigen Petrus Donders bij
alle aanwezigen zou mogen bewerken, dat
zij ook missionaris zouden worden in eijjen
kring, voor zoover zij daartoe in staat zou
den zijn.
Aan de hand van tal van fraaie lypee-
rende lichtbeelden behandelde spr. dan het
leven van den eerbiedwaardigen dienaar
Gods en verluchtte zijn causerie met vele
merkwaardige gebeurtenissen te beschrijven
uit dc jeugd en het missionarisleven van
Petrus Donders.
Pater v. d. Sande vergeleek de heiligheid
van Petrus Donders met die van de H. The-
resia en hii schetste de overeenkomst in het
karakteristieke van beider heiligheid. Bei
den hebben uiléemunt in nederig vertrou
wen op God. Onder bet aandachtig toeluis
teren van het auditorium verhaalde spr.,
hoe Petrus Donders te Tilburg uit godvree-
zende, doch weinig bemiddelde ouders ge-
horen werd, hoe hij in zijn jeugd vele moei
lijkheden op zijn weg ontmoette, die de ver
wezenlijking van zijn ideeal, priester en mis
sionaris te worden, vertraagden. Gedwon
gen door handenarbeid in het onderhoud
van zijn ouders te voorzien, vertrouwde hii
desniettemin volkomen zeker eenmaal
priester ie zullen worden. En zijn ideaal is
verwezenlijkt. In het 'seminarie schitterden
in hem 'n diepe nederigheid e'1 ee- onver
stoorbare zachtaardigbe'd die hem een
voorbeeld voor al zijn medeleerlingen deed
ziin.
In de missie te Suriname arbeidde de die
naar Gods 45 ïasr zonder oohouden,
voor het 7i"lenhoil d-r olantage-slaven, der
nrmlaatschen en der Indianen.
Ontroerend waren de gebeurtenissen en
Vreeselijk spoorwegongeluk bij Kethel.
Vier arbeiders vermorzeld.
Het vergaan van de „Vlaardingen 46".
Vermoedelijke oorzaak een grond-zee.
Vermoedelijk
industrie.
geen staking in de mijn*
De stichting „Maas en Waal" opgericht tot
hulp aan slachtoffers van den watersnood.
Herstel van het zevende leerjaar,
verzoek van 89.134 personen.
Een
De Reedersvereeniging voor de Ned. Ha-
ringvisscherij vraagt medewerking van du
politic-kruisers.
Een verklaring van minister Kan in zako
den terugkeer van den ex-keizer.
Spoorwegongeluk aan het Gare de Lyon
te Parijs, Eén doode, verscheidene gewon
den.
Het compromis inzake de regeling met de
Hchenzollern is in den Pruisischen Landdag
in een stormachtige zitting aangenomen.
De definitieve uitslagen der Belgisch*
gemeenteraadsverkiezingen.
'lat kabinet-Czeruy in Tsecho-Slowaklje
"'"etreden. Svehla heeft een nieuw kabinet
„s:f.eugesteld.
Zie verder ook Laatste Nieuws.
Barometerstand 9 uur v.m.: 749. Stilstand,
OPTICIENS FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem,
Licht op. De lantasms moeten morgen
worden opgestoken om 5.37.
Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteoro
logisch Instituut te De Bildt.
Naar waarnemingen in den morgen van
13 October.
Hoogste barometerstand 765.7 m.M., te
Biarritz.
Laagste barometerstand 741.7 m.M., te
Stornoway
Verwachting van den avond van 13 tot
den avond van 14 October:
Krachtige, tijdelijk afnemenden W. tot Z.
W. wind. Zwaarbewolkt met tijdelijke op
klaring. Aanvankelijk nog regenbuien. Later
iels koeler.
Op 16 October a.s. hoopt onze oud-stad-
genoote, de Eerw. Zuster CECILIA (in d*
wereld: mej. Cornelia van den Hoek) haar
25-jarig prolessiefeest te herdenken in het
St. Ludwinagesticht te Bemcl van de Con
gregatie van den H. Joseph. Vlasakkers
bij Amersfoort. 1
toestanden, die de gewijde spreker wist te
verhalen van dit missieleven, vooral van
het liefdewerk bij uitnemendheid, de ver
zorging van de melaatschen in het etablis
sement Batavia.
Diep betreurd door alle geloovigen in Su
riname stierf Petrus Donders op 14 Januari
1887. Hij werd in 1913 door Z. H. Paus Pius
X „eerbiedwaardig^ verklaard.
Met een opwekkend woord, om Petrus
Donders na te volgen in zijn vertouwen op
God en zijn missionariswerk, besloot spr-
ziin interessante causerie.
Terecht bracht de presidente hem een har
telijk woord van dank en hoopte dat de aan
wezigen de woorden van pater v. d. Sande
ter harte zouden nemen.
In de pauze had de Zeereerw. heer rector
J. P. J. Kok nog even het woord gevoerd
en de vrouwen aangespoord irouw ter ver
gadering te komen en het bestuur te steu
nen om zoodoende het werk van het bestuur
te waardeeren
„Na nog een slotlied door bet St, Agnes-
lroor gezongen, sloot de oresidente dezen
eersten uitstekend geslaagden avond
Bij den slager J. C. v. d. Graaf te Vijf
huizen ligt een pompoen, welke in zijn tuin
gegroeid is, ten toon gesteld, welke bet
respectabele gewicht heeft van 53 pond,
