Radio-Omroep.
De liefde van een
kunstschilder»
Het congres der radicale partij te Bordeaux. Maurice Sarraut tot
voorzitter gekozen. De Belgische minister van financiën wederom op
bezoek bij Poincaré. Scheidemann dringt in een rede te Hamburg aan
op meer actieve deelneming der sociaal democraten aan de Regeering.
Het ontslag van het Qostenrijksche kabinet aanvaard. De staking der
Oostenrijksche ambtenaren uitgesteld. De raad van beheer van het
Intern. Arbeidsbureau zal een commissie instellen tot onderzoek van de
wetgeving op den arbeidstijd in de verschillende landen.
Onder de Radio-berichten: Hindoefeesten verstoord. Ernstige
botsingen met Mohsmedanen. Brutale overval en berooving te New-
iYork. Complot tegen Sjan'gkai tijd g ontdekt.
GEM. BUITENL. BERICHTEN.
KUNST EN KENNIS.
Behandeling van de zeeziekte.
Luchtfoto's maken op 350 K.M.
afstand.
KERK EN SCHOOL.
Naar de Missie.
Pater Dr. B. Kuhlmann O. P.
De Paters Jesuieten
te Nijmegen.
FEUILLETON.
Maurice Sarravl voorzitter der
radicale partij.
"Uit Bordeaux wordt gesemd: Senator
'M aurice Sarraul 13 tot voorzitter van het
nieuwe bestuur der radicale partij gekozen.
Het congres der radicale partij, te Bor
deaux bijeen, heeft een voorstel van Bau'-
zin aangenomen inzake dc hervorming der
financiën, waarin gezegd wordt, dat de spil
van het financieele herstel des lands niet
moet worden gevormd door buiténlandsche j
credieten. Voorts behelst het voorstel de
stabilisatie - an de munt door terugkeer tol
den gouden standaard en gedeeltelijke af
lossing der schuld door een buitengewone
belasting van alle vormen van vermogen en
kapitaal en ten slotte de instelling van een
suiker- en petroleum-monopolie en con-
irole op de mijnen.
Omtrent de nieuw gekozen voorzitter
■wordt nog gameid: Senator Maurice Sar
raut, broeder van den tegenwoordigen mi
nister van binnenlandsche zaken, Albert,
js directeur van het invloedrijke radicale
orgaan, de „Dépêche de Toulouse", een
man, die, zonder veel op den voorgrond
te treden, altijd een groote rol in de partij
heeft gespeeld, zeer bekwaam en algemeen
geacht is. Zijn zwakke gezondheid en de
wensch zich vooral aan het directeurschap
van zijn blad te wijden, deden em lot dus
verre het presidentschap afwijzen. Zijn loc
geven dient om de eenheid der partij te
handhaven. Ten leeken daarvan bestaat het
plan om Ilerriot en Caiilaux beiden tot
ecre-voorzitter te benoemen.
Het incident met dc „Lotus".
Een telegram uit Genève aan de „Matin"
meldt dat er na acht dagen onderhandelen
met betrekking tot het incident met dc
„Lotus", tusschen den Turkschen minister
van justitie en Fromageot een arbitrage
compromis is geteekend.
Het Internationale Hof te 's-Gravenhage
zal niet voor over vijf of zes maanden
kennis nemen van dit compromis.
Het aftreden van Lord Oxford.
Onder Engelsche liberalen heeft men er
zijij verwondering over geuit, dat lord Ox-
fird eerst vijf maanden nadat hij 'zijn be-
faamden brief heeft geschreven, waarin hij
de verdere samenwerking met Lloyd
George opzegde, het leiderschap van de
liberale partij neerlegt. De. „D&dy( News
wijst er op, dat men de verklaring'hiervan
heeft te zoeken in den laatsten zin van
een brief, dien lord Oxford 1 Juni richtte
tot Sir Godfrey 'Collins, den chief-whip der
liberalen. Lord Oxford had met het schrij
ven van' dezen brief ten doel, zich publie
kelijk te rechtvaardigen voor de reeds
vroeger door hem uitgesproken veroordec-
ling over Lloyd Georges gedrag gedurende
de algemeene werkstaking. Bedoelde zin
nu luidde: „Ik wil de leiding geen dag lan
ger behouden wanneer ik er niet van over
tuigd ben dat ik ten volle het vertrouwen
van de partij behoud." Lord Oxford is nu
sedert lot de overtuiging gekomen, dat hij
niet ten volle het vertrouwen van de libe
rale partij genoot en dat het oordeel van
de groote massa der leden niet vóór hem
Was. Het is wel waar, dat bij enkele gele
genheden moties van vertrouwen in l ord
Oxford zijn aangenomen, doch het meeren-
deel van deze moties verried een sterk
verlangen naar een compromis en verzoe
ning tusschen de tegenover elkande- staan
de groepen. Naar de meening van lord Ox
ford's vrienden waren deze moties moties
Van vertrouwen naar den vorm, doch niet
naar den inhoud. En lord Oxford wenschte
niet slechts moties, doch actieven steun van
Volgelingen, die in hun hart de houding, die
bij tegenover Lloyd George had aangenomen
goedkeurden en zijn overtuigingen deelden.
Dezen steun kreeg hij niet. De groote massa
der leden van de liberale partij wenschte
eeriheid.
De vergadering der Liberale Federatie van
Schotland heeft met algemeene stemmen een
resolutieaangenomen, waarin zij haar spijt
betuigt over het aftreden van Lord Oxford
cn haar grooten dank en hartelijke waar-
decring uitspreekt voor de langdurige dien
sten, door hem aan den lande bewezen.
Lord Oxford was diep geroerd. De tranen
stroomden hem over het gezicht toen de
vergaderden zongen: „Will he not come
back again?"
Francqui opnieuw bij Poincaré,
De Belgische minister van dc schatkist
Francqui bevindt zich sedert Donderdag te
Parijs om opnieuw met Poincaré over de
stabiliseering besprekingen te voeren. Vol
gens „L-'Ocuvre" wil Francqui den frank
stabiliseeren tegen een koers van 175 in
het Pond.
De sociaal-democtaren en de
Rxjksregeering,
Scheidemann heeft in een te Hamburg
gehouden sociaal-democratische vergadering
een krachtig pleidooi voor de deelneming
der sociaal-democraten aan de rijksregee-
ring gehouden. Hij noemde het een fout, dat
de scciaal-dejmocraten slechts gedurende 37
van de 93 maanden, welke sedert de revo
lutie zijn verloopen, deel van de regeering
uitmaakten. Hadden ze cr voor gezorgd, dat
ze voortdurend een actief aandeel in de
regeering hadden genomen, dan zouden ze
veel hebben kunnen voorkomen. Scheide
mann achtte het daarom hoog tijd dat de
sociaal-demccraten eindelijk weer een ac
tieve politiek beginnen te voeren, teneinde
de republiek weer in handen der republi
keinen te brengen.
Het ontslag van het Oostenrijk
sche kabinet aanvaard.
De president heeft het ontslag van het
kabinet aangenomen en de afgetreden mi
nisters belast met de voorloopige leiding
der zaken.
De staking der Qostenrijksche
ambtenaren uitgesteld.
De ambtenaren organisaties besloten de
staking uit te stellen en de opheldering van
den binnenlap.dschen politieker, toestand af
te wachten,
Internationaal Arbeidsbureau.
Enquête inzake den achtursndag.
De Raad van Beheer van het Internatio
naal Arbeidsbureau heeft besloten de vraag
stukken van de voorziening inzake ongeval
len, van de werkloosheidsverzekering en
van den arbeid door inboorlingen aan te
houden en daaruit een keuze te doen in zijn
zitting van Januari voor de agenda der con
ferentie van 1928.
Vervolgens hield de Raad zich bezig met
het voorstel van Sokal (Polen), waarbij de
vorming wordt gevraagd, van een commissie
van drie leden uit elke groep om vast te
stqller., welke de feitelijke toestand in de
verschillende landen is ten aanzien van de
wetgeving op den arbeidstijd en aan den
Raad de middelen voor te stellen, waardoor
de voortgang der ratificatie van de conven
tie van Washington kan worden bespoedigd.
Albert Thomas vroeg aan de werkgevers-
groep te zggen wat hu eigenlijk haar stand
punt is ten aanzien van den achturendag cn
wat nu precies dc moeilijkheden zijn, welke'
beletten volledige en onmiddellijke godkeu
ring te hechten aan de ratificatie der con
ventie. Hij vroeg den Raad het voorstel-Sokal
goed te keuren.
De Raad van Beheer machtigde Albert
Thomas de onderhandelingen met verschil
lende instellingen voort te zetten, teneinde
te komen tot de stichfing van een internatio
naal instituut tot rationeelc organisatie der
producie.
De terugkeer van den Bulgaarschen
ex-kroonprins.
Uit Boekarest wordt gemeld, dat de
koning den vroegeren minister-president
Bratianu, die binnenkort naar Parijs ver
trekt, opdracht heeff gegeven om den ex-
kroonprins naar Roemenië terug te brengen.
Onmiddellijk na de opening van van het
parlement zullen Kamer en Senaat gezamen
lijk als Nationale Vergadering bijeenkomen,
ten einde de terugkomst van den ex-kroon
prins te sanctioneeren. In welken vorm de
terugkeer zal geschieden, is nog niet bekend
en eveneens tast men nog in het duister
omtrent de vraag, of de troonafstand van
den ex-kroonprins eenvoudig geannuleerd
zal worden.
Een Britsch opleidingsschip naar
Hongkong.
Dc Britsche Admiraliteit ontving het ver
zoek om in het midden van het jaar 1927 een
kanonneerboot naar Hongkong te zenden, in
verband met het plan een corps vrijwillige
mariniers in het leven te roepen. De kanon
neerboot zou aan het bestuur van Hongkong
worden, geleend, dat zich zou belasten met
de kosten van het onderhoud en de oplei
ding van het personeel. De marine-autoritei-
ten te Hongkong zijn vaq meening dat een
dergelijk vrijwilligerscorps het bestuur der
kolonie in moeilijke tijden aanmerkelijk zou
steunen. Het succes van het plan hangt af
van de mate, waarin zich vrijwilligers aan
melden.
DE SPOORWEGONGELUKKEN IN
FRANKRIJK.
Met het oog op het veelvuldig voorkomen
van spoorwegongelukken heeft de minister
van openbare werken Tardieu naar aanlei
ding van krachten van het personeel der
'poslrijluSgcn Depaal^, 3at deze rijtuigen niet
he-Temaal vóór- ot achteraan den trein
mogen worden geplaatst omdat ze bij een
evcntueele botsing dan het meeste gevaar
lcopen vernield te worden, maar dat er tus
schen den tender en het postrijtuig steeds
een goederenwagen moet zijn of .wel, dat net
postrijtuig, wanneer het achteraan den trein
is geplaatst, steeds nog door een goederen
wagen moet gevolgd worden. Deze maat
regel is Vrijdag in werking getreden. Op den
Paris-Orlcans-spoorweg heeft dit tot eenige
vertraging aanleiding gegeven met den post
trein van Parijs naar Saint Nazaire. Aan het
station van den Quai d'Orsay, het eindsta
tion der lijn, is geen ruimte voor het behan
delen der oost; daarom wordt het postrijtuig
cr aan het Gare d'Austerlitz aangehaakt.
Daar de betrokken postbeambten weigerden
mee te rijden als er geen goederenwagen bij
wijze van buffer aan den trein was toege
voegd, moest er gerangeerd worden, hetgeen
tot de vertraging aanleiding gaf.
KARDINAAL-FILHACTEUR.
Kardinaal Dubois, aartsbisschop van Parijs,
heeft Vrijdag, begeleid door zijn secretaris
en een prelaat, aan een film meegewerkt,
welke naar een roman van Hervieu te Parijs
wordt opgenomen.
ONVEILIG PARIJS.
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
snelden tv/ee personen naar de op de boule
vard de Clichy te Parijs dienstdoende poli
tieagenten toe met de mededeeling dat zij
door een troep individuen waren aangerand.
Inderdaad zagen de agenten in de verte een
vijftal mannen de vlucht nemen. Zij renden
ze achterna en slaagden er in zc bij de
impasse de la Défense te achterhalen. Dit
straatje was niet verlicht en de bandieten
poogden zich te verweren. Twee van hen
Gokken hun messen, waarop een der agen
ten, die zijn leven in gevaar waand, een
schot loste. 'Zijn tegenstander stortte ernstig
gewond neer.
ïntusschen waren andere agenten toege
sneld. Zij wisten de bandieten te arrestee-
ren: Spaansche deserteurs, die pas den 12en
October de Fransche grens hadden over
schreden.
DE GESGLEI GESLOTEN.
Zaterdag is de Gesolei te Dusseldorf na
zes maanden open te zijn geweest, gesloten.
In dien tijd is ze door TA miüioen personen
bezocht, het hoogste aantal, dat ooit door
een Duitsche tentoonstelling is bereikt.
EEN LEVENSVERZEKERING
VOOR EEN LEGER!
In een Duitsch blad komt het bericht
voer, dat de Hongaarsche minister van
landsverdediging cnlangs aan vijf van de
grootste Hongaarsche verzekeringsmaat
schappijen verzocht heeft oni mededeeling
van de voorwaarden, waaronder zij bereid
zouden zijn het geheele Hongaarsche leger
te verzekeren tegen ziekte, ongelukken en
dood., Of de verzekering ook het resico
van oorlog zou insluiten, is niet bekend!
Van verzekering tegen ziekten wilden de
maatschappijen niets weten, daarentegen
gaven zij echter wel voorwaarden voor ver
zekeringen in geval van overlijden en in
geval van ongelukken.
DE KOLENSCHAARSCHTE.
Naar gemeld wordt, heeft het kolensyn-
dicaat volgens een bericht uit Essen de
verzending van kolen naar Rotterdam en
Antwerpen beperkt wegens toenemende
schaarschte.
EEN MISLUKTE OVERVAL.
Onlangs wandelden twee Berlijnsche da
mes 's middags tusschen zes en zeven uur
in hel Grunewald. Zij kwamen een jongen
man tegen, die den weg vroeg naar Pots
dam. Na de gevraagde inlichting te hebben
gegeven, diep het tweetal door. Spoedig be
merkte zij echter, da! de man volgde. Op
hun vraag of hij den weg niet gevonden
had, gaf hij geen antwoord. Inplaats daar
van wierp hij zich op een der dames en
beet haar in de lip. Hierop volgde echter
de verdiende straf: in een oogenblik lag
dc aanvaller op den grond en werd door
een der dames duchtig afgeranseld met een
van zijn eigen schoenen, die zij hem bij ge
brek- aan een ander wapen had uitgetrok
ken. De kastijding hield pas op, toen het
heerschap om genade smeekte en beloofde
de menschcn niet meer te zullen aanranden.
Zijn schoen wierpen de dames echter weg,
zoodat hij op slechts één schoen een goed
heenkomen moest zoeken.
DE A.S. RAADSZITTING VAN DEN
VOLKENBONDSRAAD.
Gemeld wordt, dat, ofschoon het wel
eenigszins waarschijnlijk is, dat de April-
vergadering van den Volkenbundsraad te
Berlijn zal worden gehouden, een desbe
treffende uilnoodiging nog niet is verzon
den.
HET SCHEERMES VAN DEN
ENGELSCHEN SOLDAAT.
De Engelsche regeering verschaft aan
iedcren Engelschen soldaat bij zijn indienst
treding kosteloos een veiligheidsschcermes.
De messen, die tot nog toe werden uitge
reikt, v/aren echter niet erg gewild en ble
ven ongebruikt. Onlangs stelde de regee-
ring daarom fabrikanten van veiligheids
scheermessen in de gelegenheid, voor de
levering van een nieuw model veiligheids
scheermes in te schrijven. Twintig Engelsche
firma's, alle opgegeven door de Federation
of British Industries, namen aan de in
schrijving deel, doch allen schreven aan
zienlijk hooger in dan enkele Amerikaansche
fabrikanten. Het resultaat was, dat de
regeering het leveringscontract gunde aan
dc bekende grootendeels met Amerikaansch
geld gedreven Gilette Safety Razor Ltd.,
onder beding echter dat 87 pCt. van de
scheermessen in Engeland zelf, 13 pCt. in
Canada zouden worden vervaardigd.
De Engelsche fabrikanten zijn over deze
levering zeer verontwaardigd en zijn nu een
actie begonnen (tegen het Amerikaansche
scheermes. Tij meenen dat de regeering de
Safeguarding of Industries' Act., die ook de
scheermessenindustrie bedoelt te bescher
men, geweld heeft aangedaan Hun ont
stemming geldt niet alleen dc leverings
gunning, doch ook de gevolgen daarvan: de
soldaat, vreezen zij, wordt nu ook van zelf
er toe gebracht bij het vernieuwen van de
scheermesjes, ten nadeele van de Engelsche
industrie, bekende Gilettemesjes (made in
U. S. A.) te koopen.
The Auto-Shop Safety Razor Company
biedt nu aan eiken soldaat uit het staande
leger die daarom vraagt een door haar
vervaardigde auto-shop-veiligheidsscheer
mes, één scheermesje en een scheerriem
aan.'
Sir L. Worthington-Evans, de minister van
Oorlog, verdedigt de houding der regeering
door er op te wijzen dat lic,t doel van Ge
Safeguarding of Industries Act is, buitén
landsche fabrikanten aan te moedigen in
Engeland fabrieken op te richten om de
Engelschen aan werk te helpen, en door te
zeggen dat indien buitenlandsche firma s
dié in Engeland fabrieken hebben opgericht,
worden achtergesteld, de Safeguarding-
politiek zou worden miskend, in ieder gei a
gedwarsboomd. Verder wijst de minisner er
op, dat indien hij maatschappijen, die ge
deeltelijk onder buitenlanders behooren,
zonder geldige reden achterstelt, andere
landen reprcsaTlemaatregelen zouden ne
men tegen de BrRsche belangen.
In het- parlement komt de kwestie dezer
dagen vermoedelijk ook aan dc orde.
DE ZIEKTE VAN DEM SPAANSCHEN
KROONPRINS.
De „Matin" verneemt uit Hendaye: De ge
zondheidstoestand van den prins van Asturie
blijft steeds zeer precair. Hij herstelt zich
langzaam van de laatste instorting, welke Je
ongerustheid deed toenemen; hij zal echter
nog eenigen tijd geïsoleerd moeten blijven
in het chalet te Prado bij Madrid. Het voor
uitzicht van nieuwe bloedingen stelt 3tic
hoop op volledige genezing voor bet oogen
blik terzijde.
EEN JAWOORD,
DAT M1LLIOENEN BETEEKENCE.
Een „ja" gestameld van dc liepen van een
„ardig mannequintje uit Chicago heeri een
20-jarigen jongeman aldaar niet alleen geluk
kig (naar men wel moet aannemen) maar ook
multi-niillionnair gemaakt. Dat zat zóó: zijn
stiefmoeder had hem een groote bezitting in
Texas, ter waarde van 36 millioen gulden in
Nederlandsch geld vermaakt onder het be
ding, dat hij binnen zes maanden trouwde.
Te middernacht van Woensdag op Donder
dag v/as de fatale termijn verstreken en
Woensdagavond klonk het „ycs waarom oe
jongeman haar al zoo vaak gevraagd had.
Het naartje kon nog juist vóór het midder
nachtelijk uur in den echt worden verbonden.
DE POSTKOOF TE ELIZABETH.
Naar aanleiding van den roof, die Donder
dag te Elisabeth gepleegd is door met ma
chinegeweren gewapende mannen, die uit
een postwagen zakken met aangeteekende
stukken stalen, heeft het kabinet besloten de
postwagens te voorzien van met machine
geweren gewapende bewakers om ze tegen
roovers te beschermen. De staatssecretaris
van Posterijen verklaarde, dat indien het
ooodig was de heele marine en het heele
leger zouden worden gebruikt ter bescher
ming van de Amerikaansche postmannen en
dat strenge straffen en masse een goede uit
werking zouden kunnen hebben. De ministei
voegde hieraan toe, dat men met veel min
achting spreekt over de wetten en hel ban-
dictismc in bet buitenland, doch dat er geen
enkel land bestond, waar een dergelijke toe
stand grooter omvang had aangenomen dan
:n de Vcreenigde Staten.
Met atropine.
Ieder jaar bijna komen er berichten in de
medische pers, dat nu eindelijk het middel
tegen zeeziekte is gevonden. Maar nog altijd
lijdt een aantal menschen aan deze kwaal,
ondanks het feit, dat het aantal middeltjes
bijna den geheelen artsenijschat beval,
Vandaar dat men ieder nieuw bericht met
wantrouwen begroet en met bijzonder scher
pe critiek beziet. In de Munch. Med. Woche
deelt dr. Weiss mede, dat hij goede resul
taten heeft gezien tegen de zeeziekte door
het inademenen van zuurstof. Nu is dit zeker
een volkomen onschadelijk middel, als men
't niet langer dan 35 minuten achter elkaar
doet, zooals de schrijver aanbeveelt. Men
moet het middel echter telkens herhalen;
om het half uur of om het uur en dat lijkt
nogal bezwaarlijk. Een zuurstoffabriek heeft
speciale apparaten geconstrueerd, die ge
makkelijk in bed kunnen worden meege
nomen.
Ook in de „Presse Médicale" komt een
overzicht voor over de behandeling van de
zeeziekte van dr. G. Schok. Alleen uit de
laatste drie jaar haalt hij 14 verhandelingen
aan, waaruit blijkt, dat de oplossing van het
vraagstuk nog niet definitief is gevonden.
Het artikel is te uitvoerig om geheel ge
refereerd te worden maar de slotsom ervan
is, dat atropine het beste middel is tegen
zeeziekte. Atropine is een alkaloid uit de
belladonnastruik, dat zeer giftig is. Maar
men heeft slechts zeer weinig noodig; eiyi
inspuiting van 1 mgr. is voldoende om de
onaangename gevoelens bij de ziekte te doen
verdwijnen. Het werkt, ofschoon iets minder
goed, ook als het door den mond wordt
ingenomen; men kan dan echter later op
den dag een paar keer een geringe hoeveel
heid nemen.
Een van de bekende en meest gebruikte
geheimmiddelen tegen zeeziekte bevat inder
daad atropine en het is dus wel waarschijn
lijk, dat deze stof in vele gevallen zal hel
pen, te meer omdat men op physiologische
en (Jus ralioneêi» gronden er toe gekomen
is, dit gift aan te raden als middel tegen
de zeeziekte. Ook met atropine moet men
daarbij alles doen, wat de ziekte kan ver
minderen; in ernstige gevallen te bed blijven
en verder de ziekte ook psychisch bestrijden,
want de psyche is een machtig moment bij
de veroorzaking van de onaangename ge
voelens.
De Amerikaansche legervlicgdienst is
reeds geruimen tijd doende proeven te
hemen met het maken van luchtopeningen
op groote afstanden. Nadat op korte af
standen alleszins geslaagde opnemingen
werden gemaakt, zal thans een poging wor
den gedaan, om op een afstand van 350 K.M.
de stad Detroit te kieken, welk doel gekozen
werd om de vele witte gebouwen en monu
menten. die een markant object vormen.
Om deze opnemingen mogelijk te maken,
zal het foto-vliegtuig moeten vliegen op een
hoogte van 10.000 M. Gebruik wo-dt ge
maakt van een speciaal objectief van
228,5 m.M. De kamer van het foto-toestel
zonderen filter, waardoor het mogelijk zal
zijn dwars door de mistlaag, die boven de
aarde hangt, het gekozen doel op de ge
voelige plaat vast te leggen. De te gebruiken
platen hebben een grootte van 223,5 bij
2228,5 m.M. De kamer van het foto-toestel
zal, met het oog op de zeer lage tempera
tuur, die heerscht op de grootte, waarop ge
vlogen moet worden, zoowel electrisch als
door uitlaatgassen van den motor verwarmd
worden. De opnemingen zullen gemaakt
worden door den vlieger Goddard, die van
zijn bestuurderszitplaats uit tevens dc ge
heele foto-installatie kan bedienen.
RADIO EN ESPERANTO.
De Radio-Telefonie kan internationaal het
maximum van effect slechts bereiken docr
uitzending in de internationale taal, „Espe
ranto". Aan de waarde dezer uitspraak moge
door Esperantisten niet getwijfeld worden,
voor hen, die wel van de radio gebruik maken,
doch tot op heden geen voldoende kennis van
Esperanto namen, moge eenige toelichting
hierbij dienen. Allereerst dan de bewering ge
staafd, dat Esperanto werkelijk internationaal
is.
Wij mogen de internationaliteit eener zaal:
zeer zeker niet afmeten naar den omvang
die deze in onze eigen naaste omgeving heeft
weten te bereiken deden wij dit, het oordzel
ware fataal. Hoe zeer ons land ook moge uit
blinken in meer dan een opzicht boven zijn
buren, inzake het zich aanpassen aan inter
nationale bewegingen als die van Esperanto
er een is, komt het vaak een beetje al te kalm
achteraan en zoo zien wij gebeuren, dat, in
dat geval, Esperanto in vele groote alswel
kleine naties een min of meer oiïicieele steun
en erkenning ondervindt, terwijl in ons va
derland 't begrip omtrent de inderdaad groo
te waarde van de wereld hulptaal idee nog
niet in de regeerende kringen heeft vermo
gen door tc dringen. Een betoog hier, waarom
juist Esperanto, gesteld dat de noodzakelijk
heid eener intern, hulptaal algemeen werd
erkend, zou ons te ver voeren noch wen-
schen wij te spreken over de gemakkelijkheid
waarmede bedoelde taal door haar 16-regelige,
geen uitzondering kennende grammatica,
kan avorden aangeleerd.
Doel is hier slechts te wijzen op het ver
band dat er bestaat tusschen deze taal en de
thans de geheele wereld veroverende radio
telefonie, alsmede op het gebruik, dat zeer
velen reeds van beiden maken.
Dat het een onbetwistbaar feit mag ge
noemd worden, dat bij de juist door de radio
naar voren tredende universiteit der over de
geheele wereld gesproken talen, van belang
is, één taal te bezigen, in plaats van meerdere,
vrage geen nader'betoog, waar het toch een
ieder duidelijk moet zijn, dat niet elke radio
gebruiker bereid of in staat is om buiten zijn
moedertaal, een of meerdere vreemde talen te
leeren op een wijze, dat hij er practisch nut
van kan trekken. En toch, welk een genot zou
het voor'velen niet zijn, het in zoo diverse
spraken door de radio uitgezonden onmid-
aellijk te kunnen opnemen en te verwerken
wat al schoons gaat er in de aethergolven ver
loren, waar maar al te vaak voor doovemans
ooren wordt uitgezonden, niet omreden die
ooren niet luisteren', maar omdat zij niet ver
staan kunnen. En welk genot zou het niet
geven, indien de voor een internationaal ge
hoor gegeven redevoeringen, lezingen e.d.
ook internationaal verstaanbaar zouden zijn
Dat wij die richting niet alleen in moeten,
maar ook ingaan, vinde een bewijsgrond in de
energieke pogingen daartoe aangewend door
vooraanstaande particuliere personen in de
Esperanto beweging, als wel door officieele
instituten. Een eigen zendstation van de U.E.
A. te Genève, draagt reeds zorg voor ver
spreiding der wereld hulptaal gedachte. Spe
ciale radio-tijdschriften, als b.v. de Argen-
tijnsche Radio-Revue, stelt hare kolommen
wekelijks open ter opname van vaak zeer in
teressante Esperanto-artikelen. Reeds zijn er
Radio-Tijdschriften in Esperanto o.a. Radio-
Revue (Parijs).
Radio-stations, als het zendstation „Bar-
ivcelona", „C.Y.L." in Mexico gevenEsperan
tisten gelegenheid over door dezen gewensch-
te onderwerpen te spreken het station der te
legrafische school in Parijs, dat met toestem
ming van den Minister van Post cn Tele
grafie door prof. Bart, van de Parijsche School
voor politieke wetenschappen, een cursus
geeft in Esperanto annonces worden o.a.
verspreid door het machtige radio-station
„W.C.C.O." te Minneapolis (U.S.A.) alsmede
Esperanto liederen en redevoeringen.
En dat de door de radio gegeven Esperan-
to-cursussen in den smaak van het radiolie-
vend publiek vallen, moge blijken uit de
meer dan 1200 leerboeken, die alleen reeds in
Koningsberg en Oostelijk Pruisen werden ver
kocht, naar aanleiding van de door het station
Koningsberg gegeven Esperanto-cursus ook
Munster bracht het op dezelfde manier tot
ruim duizend verkochte leerboeken. Over het
belang van Esperanto voor de radio-liefheb
ber dus hier niet meer, of moeten wij' hier nog
aanvoeren, dat gelukkig in ons land reeds tal
rijke amateurs, juist dank zij de radio, Espe
ranto gingen leeren.
DINSDAG 19 OCTOBER.
HILVERSUM, 1050 M. 12 uur Politie-
ber. 34 uur Eerste knipcursus vcor
dames, door Mevr. De Leeuw van Rees.
4.306.15 Concert door het H.D.O.-
orkest. 6.15 tot 6.45 Lezing door den
door den heer Diks, over Calculatie-syste
men. 6.457.45 Engelsche les voor
meergevorderden en converaatieles.
7.45 Pclitieber.. 8.10 Uitzending van
de Openbare vergadering in het hotel „De
Twee Steden" Den Haag, belegd door
het Nartionaal comité van actie tot wijzi
ging van het verdrag met België en gepre
sideerd door zijn algemeenen voorzitter
Mr. J. Ludeh uit Overveen. Ie spreker:
Prof. F. de Vries, hoogleeraar a. d. Han
dels Hoogcschool te Rotterdam, die de
economische zijde zal belichten, 2e spre
ker Oud-Opperbevelhebber van land- en
zeemacht Generaal Snijders „Verdedi
ging van Zeeland en de Zeeuwsche wate
ren. in verband met de Scheldekwestie,
3e spreker Prof. Dr. E. Moresco, oud-
vice president van den Raad van Neder-
landsch-Indië De Internationale polit-
tieke kant van het verdrag. Daarna debat.
10 uur Persberichten.
DAVENTRY 1600 M. 11.20—1.20
Concert door het radiokwartet en solisten,
(sopraan, bariton, banjo.) 1.202.20
Orgelconcert door S. Blizard van de St.
Lawrence Jewry. 3.20 Schoollezing
Music for schools. 4.20 Causerie.
4.35 Concert van het Marble Arch pa
vilion. 5.35 Kinderuurtje. 6.20 Dans
muziek door de radio-dansband. 7.20
Tijdsein Bi? Een, weerber., nieuws.— 7.30
Spaansche lezing. 7.48 Muziek. 8.00
Lezing Dover's Hill. 8.20 Kamer
muziek door het Modern Chamber or
chestra. 8.50 Plunket Greene, over
Phrasing and style, met illustraties door
hem zelf en pianobegel. 9.20 Het Mo
dern Chamber Orchestra. 9.50 Lezing
Music and the ordinary listener. 10.05
Composities van Cyril Scott, door G.
Bryan, piano. 10.20 Tijdsein, weerber.,
Hall-ster. 10.50—12.20 Dansmuziek
van hotel Metropole.
PARIJS „RADIO-PARIS" 1750 M.
12.502.10 Concert. Orkest en Hr. Lo-
catelli, viool. M. Briclot, piano. L. Radisse,
cello. Melle Cabanis, zang. Radiolo-ge-
dichten. 5.05—5.55 Concert. Mmes
Joly, viool. L. Radisse, cello. M. Camot,
piano. 8.50—10.30 Orkestconcert.
KöNIGSWUSTERHAUSEN 1300 M.
en BERLIJN 504 en 571 M.
7.50 Lezing over Typhus. 8.20 Tho
mas Mann-avond. Voorlezing uit zijn
eigen werken, o.a. uit de roman „Zauber-
berg". Daarna nieuwsber.
BRUSSEL 487 M. en ANTWERPEN
265 M. 5.206.20 Concert door het
radio-orkest. 8.20 Concert. 8.50—
9.00 Causerie. 9.0010.20 Orkest
concert. Populair programma.
MONSTER 410 M. 12.50—1.50 Dans
muziek door orkest. 3.505.20 Kamer
muziek uit de 17e en 18e eeuw. 5.20—
6.20 Sprookjesvertellen. 6.407.00,
7.20—7.50 Lezingen. 7.50—8.50 Voor
lezing In Ewigkeit Amen. 8.509.40
Orkestconcert. 9.40 Nieuwsber.
De heer Ir. J.R.G. Isbrucker, die in Juli
1924 reeds door het radio-station van den heer
Middelraad te IJmuiden sprak, zei het zoo
juist „Wat voor nut heeft het als mijn woor
den verder gedragen worden, als zij straks
uiteenvallen als onverstaanbare klanken als
de aethergolven, hoe goed ook gemoduleerd,
die door geen grenzen worden tegengehou
den, straks doodloopen tegen den ondoor-
dringbaren muur van het taalverschil."
Radio en Esperanto zijn eigenlijk zoo iets
als zuster en broeder.
Het jonge zusje is echter den ander ras over
het hoofd gemoeid. De tijd zal echter leeren,
dat het een r.ut zonder het ander gaat en zoo
zullen wij het mogelijk nog beleven, dat Es
peranto de achterstand ten opzichte van al
gemeene toepassing en verspreidheid, tegen
over de Radio inhaalt en zullen wij nog eens
in de gelegenheid zijn, waar te nemen, aat het
bezit der kennis van Esperanto eën evenzeer
gevoelde behoefte uitmaakt, als het bezit van
een eigen radio-toestel.
Een toestel op de juiste golflengte inscha
kelen was tot voor kort voor velen nog een
kunst thans gaat het hen vaardig af,het
in gebruiknemen van Esperanto, dus het Zich
verschaffen van de noodige kennis daartoe
zal misschien voor even zoovelen in den be
ginne minder gemakkelijk vallen, maar is ook
hier (thans figuurlijk) de juiste golf-lengte ge
vonden, dan wordt ook dit een „weet en zal
het gebruik van de internationale wereld
hulptaal Esperanto, dat van de radio spoedig
evenaren.
Met liet s.s. „Zeelandia" zijn naar d«
Missie der Paters Redemptoristen vertrok»
ken de E E. Pat.ers L. van Baar, uit Volen-
dam er. F. Wuts uit Swalmen, en de E.E.
Broeders Germanus (Ch. Loos) van Rotter
dam en Alexius (J. Alves) van Zieuwent.
De Zeereerw. Zeergel. Pater Dr. B. Kuhl
mann O.P., professor in het Kerkelijk Recht
cn secretaris van den Hoogeerw. Pater Pro
vinciaal te Huissen, is benoemd tot assistent
van den Hoogw. Generaal der Dominicanen
te Rome.
In verband met de overplaatsing van het
Philosophisch Instituut der E.E.P.P. Jesuie
ten van Oudenbosch naar Nijmegen, is, naar
de Msb. verneemt, is, onder St. Anna ia
laatstgenoemde gemeente een deel van het
bekende landgoed Heyendaal aangekocht.
5
Hare natuurlijke neigingen, in verecniging
met de zorgvuldige opvoeding haar gegeven,
(ieten haJir dikwijls onbevredigd in gen
schap van de vriendinnen van haar leeftijd
en Richards schilderingen van dc kleurenrijk
tooverachligc wereld, die hem omgaf, Wer
ners vertellingen over het leven der grafe
lijke familie, waar hij onderricht gaf, gaven
hare wenschen steeds nieuw voedsel.
De predikantsvrouw kende dc lieidc van
haren zoon en eene verbinding tusschen de
beide kinderen, die haar zoo dierbaar waren,
zou baar wel alle ro- - .r MagdaWs toe-
komst ontnomen verbinu.ng
rijper en duidelijke- in -nschcn en willen
geweest was. Van boxen zoon was de moe
der zeker; te midden eener nieuwe omge
ving, onder eene me-rigfe van indrukken, als
daar de ziel eens kunstenaars bestormen,
was ziine liefde sterk en machtig gebleven.
Maar Magdalena kende nog te weinig van
de wereld en van de menschen, kende nog
te weinig haar eigen hart, dan dat zij zich-
zelve helder bewust zou kunnen zijn van
Lare wenschen en van haar levensdoel.
Geheel zonder middelen moest zij alles
ontvangen uit de handen van hem aan wien
zij zichzelvcn schonk en haar kinderlijke
zin streefde naar meer, dan de jonge kun
stenaar voorloopig kon schenken. Nooit nog
was zij in de gelegenheid geweest om te
beproeven, of het liefde was, dan wel zus
terlijke genegenheid, die haar aan hem ver
bond, zij kende niemand buiten de beide
broeders die haar jeugdig gemoed belang had
den ingeboezemd. De weinige jongelieden in
de kleine stad, die zoover stonden beneden
die beiden, zouden- nimmer voldaan hebben
aan hare aanspraken.
Dat alles overwoog de predikantsvrouw»
ernstig, en bezorgd over het lot harer dier
baren, dat zij in gevaar zag door een on-
overlegden stap, streefde zij er naar, Mag-
dalena tijd en gelegenheid te geven, om
zichzelve te beproeven, eer zij besliste over
de toekomst van Richard en haar zelve.
Toen zij haar einde voelde naderen, deelde
zij haren oudsten zoon hare bedenkingen
mede en toen zij zag, dat deze die ten volle
deelde, Het zij haren ververwijderden-Üijve-
ling haren laatsten wensch achter in de bede
dat hij Magdalena niet hinden zou, voordat
zij iets meer van de wereld gezien had.
Het zou niet edel van u zijq, aldus sloot
zij haren brief, voordeel le trekken «/an hare
jeugd en onervarenheid ten gunste var. uw
eigen hartstocht, of hare dankbaarheid, ai
was het in nog zoo gferinge mate, invloed
te doen uitoefenen op de vrije keuze van haar
hart, dat zij zelve nog zoo weinig kent. Zij
is toevertrouwd goed, waak daarover, mijn
z< on! Wel zou mijn innigste wensch vervuld
zijn, als ik haar geborgen wis', in uwe liefde,
maar niemand mag zich hare verlatenheid
len nutte maken, om hau een besluit le
doen nemen. Geen angstig hopeloos, neen
een jubelend hart moet mijnen lieveling de
vervulling zijner wenschen schenken.
Zij is nog zoo jong, nog geen achttien jaar
en daarbuiten lokt en lacht het leven, dat
zij zich zoo geheel anders droomt, dan het
is. Laat het haar zien van nabij, of hare fan-
tasiën blijven bestaan; laat haar de men
schen leeren kennen en vergelijkingen ma
ken en, als gij dan nog de ééne rijt tn de
eenige, dan mijn zoon, leid haar dan naar
uw huis en de zegen uwer ouders en de
dank van haren vader zullen met u zijn. Ik
verlang geen lang i /'-verloop, ik neem ooi;
rekening met c'e irait uwer krachten cn
mij dunkt, dat anderhalf tot twee jaar vol
doende zijn, om haar en u zekerheid te ge
ven. Gij zijt veraf, mijn zoon, maar ook zon
der dat uwe lieve stem mij de vervuiling
mijner bede verzekert, neem ik de vaste
hoop mede, dat gij aan mijn wensch zult vol
doen.
Reeds rustte zij naast haren echtgenoot,
de moederlijke vrouw, toen haar laatste
groet den verwijderden zoon bereikte en
Magdalena stond in het volle besef barer
verlatenheid alleen met Werner aan haar
SS'af-
Richard was te veraf, om de begrafenis
te kunnen bijwonen en daar hij, zij het ook
inwendig weerstrevend, zich door den laat
sten wensch zijner moeder verbonden ge
voelde, nam. hij het besluit, niet weder te
keeren, voordat hij handelen kon naar zijn
eigen gevoel.
Werner was in zijne afwezigheid verplicht,
een onderkomen voor het jonge meisje te
zoeken, dat nu voor het eerst op eigen
kracht moest gaan steunen. Het was niet
gemakkelijk een geschikt verblijf voor haar
te vinden, 'zij was verwend door de liefde
en door eene grootere onafhankelijkheid,
dan verstandig was geweest, met betrekking
tot haar armoede, De goede predikant, die
zichzelven een lang leven had toegedacht cn
haar steeds had beschouwd als zijne toekom
stige schoondochter was flict bezorgd ge
weest over hare toekomst en zijne vrouw
had vol moederlijke zwakheid vele kleine
behoeften ondersteund, die, zooals zij ver
ontschuldigend zeide, alle haren oorsprong
hadden in een meer verfijnd gevoel en in
een bijzondere schoonheidszin.
Magdalena's ongewoon muzikaal talent,
hare kunde en hare aangename manieren
beloofden haar wel eene goede plaats als
gouvernante, maar hare licht kwetsbare ge
voeligheid en de eischen, die zij 't leven
stelde, en die reeds in hare kinderwenschen
hadden doorgeschemerd, deden den wereld
en menschkundigen Werner menige ontgoo
cheling voor haar vreezen bij deze eerste
trede de wereld in.
Na lang zoeken en veel moeite vond hij
eene betrekking voor het jonge meisje in
het huis van den opperjachtmeester, graaf
Von Wangerloh. Het was een oud geslacht,
de betrekking van het hoofd des huizes was
schitterend en invloedrijk en de familie leef
de op grooten voet.
Evenals een regenboog door de wolken,
zoo schitterde door de treurigheid en ver
latenheid van Magdalena glansrijk de verre
toekomst heen.
Niet dat zij dichtzinnig en ondankbaar
zich afgewend had van de plaats, waar zij
hare kindsheid had doorgebracht, van de
duizend herinneringen aan de liefde en
trouw die haar bijbleven, Magdalena bezat
een teeder gloeiend hart, zij had haar te
huis vurig lief. Maar nu was zij eenzaam
geworden, niemand was daar, om haar te
beschutten of te leiden en nu zij voor het
eerst op eigen krachten moest leeren steu
nen, nu dankte zij God, dat het pad het
welk zij moest betreden, een pad zou zijn
vol bloemen.
Het afscheid van de dierbare graven, de
laatste gang door huis en hof, waar zij ge
speeld had en gedroomd en het eerste leed
geleden, deden haar het hart wel bloeden
van hevige smart, maar toen zij later aan
Werners zijde door de bloeiende velden
reed, den zoom van liet woud bereikte, toen
de dag ontwaakte in al zijne jeugdige heer
lijkheid, toen vielen ook langzamerhand dc
nevelen van droefheid weg van hare ziel
en glansrijk en schitterend steeg de hoop
omhoog uit haar hart.
HOOFDSTUK III.
Een kasteeltje kon men het heerenhuis
van den graaf Wangerloh tot Tannensee
noemen, geen kasteel, daartoe kwam het
te sierlijk en koket te voorschijn uit de
boomgroepen, die het omgaven en men kon
le duidelijk zien, dat het van een oorspron
kelijk eenvoudigen vorm tot zijn tegenwoor-
digen rang was opgeklommen. Het slechts
eene verdieping hooge, ver uitgestrekte ge
bouw was voorheen een zeer bescheiden
landhuis - geweest en had weinig weelde,
maar des te meer vriendelijke bevalligheid
ten toon gespreid.
Nu was dat veranderd en zooals het huis
daar stond op de zachtglooiende helling,
met de schitterende spiegelruiten, dc re-
liefs, die tusschen de vensters ingelascht
waren en het wapen, dat, voorzien van een
uilgetande kroon, zich verhief te midden
van de lange rij dakvensters en hunne een
vormigheid verbrak, gaf het een sierlijk ele
gant uitzicht. Een tapijt van graszoden,
zacht als fluweel, door een breed kiezelpad
orfigeven, strekte zich uit tot het vergulde
ijzeren traliehek, dat het gebouw van den
straatu eg afsloot en onder de vensters, aan
beide zijden van de helling die naar den
opgang leidde, schitlerde een veelkleurig
bloemtapijt.
Wordt vervolgd,
