a Geen nieuwe
Masting a ui!
Voornaamste Nieuws
V erkeer songevallei
Stadsnieuws.
MUZIEK.
Dinsdag 19 October 1926
50ste Jaargang No. 16384
Dit nummer bestaat uh 12 bladzijden - Eerste blad
Agenda
20 October
Ruitersport ten platteiande.
R.-K. Staatspartij, Kieskring den
Helder.
R.K. Propaganda-club „St. Jan".
Met „Haerlem" naar Lindenheuvel.
Oneerlijke kantoorbediende.
De heer Verkruijsen over
beeldhouwkunst.
in dit nummer.
REUZE POMPOENEN. Hierboven ';i
foto van een drietal in de Zilk ge
kweekte reuze pompoenen. De bo
venste weegt 64 pond. De grootste
der twee onderste 60 pond en de
laatste 53 pond.
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Koningstraat 10
Haariem.
Teleur? r»hïsch Weerbericht
Aanrijding.
Goed afgelcopen.
Ned. R.K. Bond van Spoor- en
Tramwegpersoneel St. Angustinus"
Een groep leden van „Sint Raphael'', te Haarlem, die verleden week eeii
goed geslaagde retraite te Amersfoort meemaakte.
Pè abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25
Per kwartaal3.25
Franco per post per kwartaal bij
Vooruitbetaling3.58
Bureaux: NASSAULAAN 49.
Telefoon No. 13866 (3 lijnenj.
Postrekening No. 5970.
COURAHT
Advertentiên 35 cents per reget
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiên tusschen den tekst,
als ingezonden mededeeling 60 ct.
per regel. Vraag- en aanbod-
advertentiên, 14 regels 60 ct.
per plaatsing; elke regel meer
15 ct., bij vooruitbetaling.
voor een dor'f 2000 Le\pnslange geheele ongeschiktheid tot werken doo: bi> een on8eval me: f 9^0 bi' verlies van een hand, f IOC bij veriies van een f'Kfl oij 'n breuk van ft I) h!j verlies v. een
u' neringen: u. verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen I/UU. 'nodelijken afloop 1 ZnJU. een Voet of een oog 1Z3. duim of wijsvinger tfU. been of arm: vli. andere vinger.
Op de agenda van de Tweede Kamer,
Welke vandaag haar werkzaamheden in
openbare zitting weer aanvangt, staan de
belastingontwerpen van Minister de Geer.
Zooals men weet, gaat het nu eens niet
om belastingverhooging, maar om verlaging.
Een zeldzaam geluid, dat echter meer dan
dringend noodig is.
In behandeling komen drie ontwerpen:
een voorstel tot afschaffing van de 25
opcenten op de Rijksinkomstenbelasting
(voor het Verdedigingsfonds); het voorstel
tot verlaging van het successie- en schen
kingsrecht, welke beide zonder meer als
belastingverlaging kunnen worden aange
merkt en waarvoor in de Kamer wel een
meerderheid zal te vinden zijn. Dan is er
nog het voorstel tot verlaging van de
personeele belasting voornamelijk ten be
hoeve van de kleinere inkomens. Dit laatste
ontwerp brengt niet direct een verlaging,
omdat er een nieuwe verteringsbelasting,
n.m. het zegelrecht op de verteringen in
hotels en restaurants tegenover staat.
Op het ontwerp tot verlaging van de Perso
neele belasting is door de vrijzinnig-demo
craten, de heeren Van Aalten en Oud een
amendement ingediend, strekkende om voor
de gemeenten de gelegenheid te openen een
eigen Gemeentelijke Personeele belasting in
het leven te roepen.
In het jongste nummer van „De Vrijzinnig-
Democraat" komt een toelichting op dit
amendement voor. Daarin wordt er op ge
wezen, dat de minister het onbelastbaar
minimum van de Personeele belasting wil
verhoogen en zoodoende dus meer kleine
inkomens dan tot nu toe buiten die belasting
wil laten vallen en vopr de andere, die er
nog onder vallen den Iruk wil verminderen.
In de toelichting van „De Vrijzinnig-Demo
craat" wordt dan verder gezegd:
Als gevolg van dezen maatregel zouden alle
aangeslagen en in die belasting minder gaan
betalen; daarbij zouden de kleinste aan
slagen naar verhouding het meest worden
ontlast. In beginsel was deze maatregel
uitmuntend. De aanslagen in de personeele
belasting drukken op de kleine beurzen veel
te zwaar. In onze algemeene vergadering
werd dan ook reeds in 1922 op de thans
voorgestelde wijziging aangedrongen. Alleen,
men kan die wijziging niet op zichzelf be
schouwen. In ernstige mate komen hier de
belangen der gemeenten in het gedrang. De
gemeenten toch heffen opcenten op de aan
slagen in de personeele belasting. Wordt de
hoofdsom der belasting verlaagd, dan ver
mindert ook de opbrengst van die opcenten.
Voor verscheidene gemeenten beteekent dit
een aanzienlijken achteruitgang in inkom
sten, waarin zij maar niet zoo door aanboring
van andere bronnen kunnen voorzien.
De moeilijkheid is hier vooral, dat, wil
men de opbrengst der gemeentelijke opcen-
tenheffing gelijk doen blijven, zoodat de be
lastingplichtigen aan de plaatselijke schat
kist hetzelfde bedrag blijven betalen als
voorheen, het aantal opcenten op de kleine
aanslagen veel hooger moet worden dan dat
op de grootere aanslagen. Nemen wij eens
aan, dat een aanslag volgens de tegenwoor
dige wet 7.50 bedraagt en dat de gemeente
daarop 50 opcenten heft. De gemeente ont
vangt dan 3,75. Tengevolge van de voorge
stelde wijziging zal het bedrag van den aan
slag verminderen tot bijv, 1.50. Wil de
gemeente nu haar bedrag van 3.75 be
houden, dan zal zij dus op dien aanslag niet
minder dan 250 opcenten moeten heffen.
Men meene niet, dat dit een tendentieus
voorbeeld is; er zullen tal van gevallen zijn,
Waarin het aantal opcenten nog hooger zal
moeten zijn,
De onhoudbaarheid van een dergelijke
regeling springt vooral in het oog, indien
men bedenkt, dat bij de hoogere aanslagen
een veel geringer aantal opcenten zal moeten
worden geheven. Men zal er nooit in slagen
den gemeentelijken belastingbetaler aan het
verstand te brengen, dat deze regeling rede
lijk is. Nu zal wellicht hier of daar de
tegenwerping worden gemaakt, dat deze
regeling ook niet noodig is. Immers men kan
voor de kleine aanslagen ook het bedrag,
dat zij aan de gemeentelijke schatkist beta
len, verlagen en dez" dus dubbel ontheffen
en dit bedrag terugvinden, door de hoogere
aanslagen ten behoeve van de gemeente
zwaarder te belasten. Dit denkbeeld, hoe
mooi in theorie, is praktisch helaas onuit
voerbaar. Het zou leiden tot een nieuwen
uittocht van de meest gegoede ingezetenen
uit de gemeenten met een hoog aantal
opcenten naar de gemeenten, waar de be
lasting lager is. Men moge dit betreuren,
met het feit moet nu eenmaal rekening wor
den gehouden.
Toch zou het bitter jammc zijn, indien
de op zichzelf zoo wenscheliike verlaging
der personeele belasting op deze bezwaren
moest afstuiten. Onze Kamerfractie heeft
daarom gezocht naar een uitweg om de be
zwaren, zoo niet geheel te ondervangen,
dan toch tot een minimum terug te brengen.
Zij hoopt dien uitweg gevonden te hebben
in den vorm van een door de heeren Van
Aa'ten en Oud ingediend amendement, dat
den gemeenten de bevoegdheid verleent
desgewenscht In nlaats van opcenten op de
hoofdsom der rijksbelasting een tarief voor
een eigen plaatselijke personeele belasting
op te stellen. Op deze wijze kunnen de ge
meentebesturen een zelfstandige progressie
regeling ontwerpen, die geheel aan de
eischen van hun gemeenten voldoet.
Dit alles lijkt op het eerste oog zeer aanne
melijk en toch hopen wij, dat de Minister
het amendement afwijst en de Kamer het
verwerpt, al moet men vreezen, dat er bij
het groot aantal Kamerleden, welke tevens
burgemeester, wethouder of raadslid eener
gemeente zijn, veel sympathie voor deze
gedachte zal bestaan.
Er zijn tegen dit amendement twee
ernstige bezwaren. Ten eerste lijkt het ons
buitengewoon gevaarlijk aan de gemeentebe
sturen een nieuw middel aan de hand te
doen om aan geld te komen met belasting
heffing. Men begint de hef" t als compen
satie tegenover hetgeen men derft door de
verhooging van het belastbaar minimum.
Die aanleiding zal echter spoedig vergeten
zijn. En wanneer de nieuwe bron er een
maal is, dan is de verleiding groot om er ook
spoedig voor andere doeleinden uit te
putten. Tot nu toe spant men vaak
helaas te vergeefs! al zijn krachten in om
de zoo sterk sprekende en daarom zoo
gevreesde verhooging van het percentage
der Gemeentelijke Inkomstenbelasting tegen
te gaan. Maar al te dankbaar zal de nieuwe
Gemeentelijke Personeele Belasting als een
redding in den nood worden aangegrepen.
Het tweede bezwaar is, dat de zwakheid
van heel de voorgestelde wijziging in de
belastingen door aanneming van het amen
dementVan Aalten zou worden gecamou
fleerd. Herhaaldelijk hebben wij er al op
gewezen, dat het gepruts nu al eenige jaren
lang eerst door Minister Colijn, nu weer
door de talrijke gewijzigde voorstellen van
Minister de Geer een grondige en deug-
degeiijk belastinghervorming tegen houdt.
Zoolang niet een betere verhouding tusschen
de Rijks- en Gemeentelijke lasten gevonden
wordt, valt er niet te juichen. De meeste
burgers immers voelen den zwaarsten be
lastingdruk van den kant der gemeenten.
Wanneer nu het Rijk iets gaat verlagen en
de gemeenten krijgen weer de gelegenheid
een nieuwe belasting te heffen, dan blijven
wij in den benauwenden cirkel ronddraaien.
Neen, de bestaande band tusschen Rijks- en
gemeentefinanciën moet blijven en hoe
meer blijkt, dat de gemeenten niet met de
verlaging van het Rijk mee kunnen, hoe
sterker de drang wordt tot een afdoende
regeling. Nu er voor het Rijk gelegenheid
komt om over ruimer middelen te beschik
ken, nu kan de eerst volgende stap zijn:
verlichting van de lasten, welke ten
onrechte op de gemeenten drukken.
Nu de middelenstaat over September zulk
een gunstig beeld toont en aan het einde
van 1926 vermoedelijk zal blijken, dat de
Rijksmiddelen de raming met misschien wel
30 millioen overtreffen, nu is er geen reden
om de verlaging der Personeele belasting
te verschuiven, tot een eventueele behande
ling van de hotel-zegelbelasting in het
voorjaar van 1927. Die Verlaging van het
Personeel kan veilig zonder de hotelbelasting
worden doorgevoerd. Deze laatste kan dan
bij de weeldebelasting begraven worden,
Durfen de Staten-Generaal dit aan, dan
komt er eenige verademing. Maar men be
derve de dankbare stemming dan weer niet
door een nieuwe belastingschroef in de han
den der gemeentelijke overheid te geren!
Sociëteit „St. Bavo" Haarlemschc In
koop Combinitie half 9 uur Viool-
onderwijs 3 uur Jonge Vrouwenbon
- 8 uur Bestuur Volksbond half 8
uur Jaarfeest Volksbond 8 uur
Ledenvergadering Bouwvakarbeiders
8 uur Repetitie Haarlemsche Kerk
koren 8 uur.
St. Jozcisgczellengebouw Jansstraat 59
Cursusavond - Zaal voor de gezellen ge
sloten, Leden van „Utle Dulci" kunnen
hun repetitie houden in 't Patronaatsge
bouw, aan den Zijlsingel.
Statenzaal Prinsenhof Gemeenteraad
salf 2 uur.
Gem. Concertgebouw Schooljeugdconcert
kwart over 7 uur.
Stadsschouwburg Het Vereenigd Tooneei
„Bouwmeester Solness" 8 uur.
„Luxor" Theater Bioscoopvoorstelling
8 uur.
Kleine Theresia Stichting. Tehuis voor
onverzorgde zuigelingen. Spreekuur: Dins
dag en Vrijdag van 34 uur. Tempeliers-
straal 36
Arbeidsbemiddelingsbureau van het Sint
Franciscus Liefdewerk Zoetestraai tl.
Eiken Donderdag van 8914 uur
R.K. Arbeidsbeurs voor mannen en jon
gens. Sociëteit „St Bavo". Smedestr
23 Telefoon 10049 Alle werkdagen
van 9half 12 uur, 's middags van 3—5
uur, 's avonds van half 8half 9 uur
's Zaterdags alleen van Ql4 12 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor Vrouwen en Meis
jes. Bloemhofstraat 1. Tevens bemidde
lingsbureau voor verpleegsters en alle
werkende dames. Alle werkdagen van v m
i012 uur, des middags van 24 uur en
's avonds van 8uur. behalve Zaterdag
avond. Tel. 11671.
R.K. Bevolkingsburean Gebouw „Sint
Bavo" Smedestraat 23 Van 810 uur
op Maandag-, Woensdag- en Vrijdag
avond
R.K. Leeszaal en Uitleenbibliotheek.
Jansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012, van 25 en van 710 uur, be
halve des Maandagsochtends en op Zon
en Feestdagen. Uitleenen van boeken
van 25 uur en van 7—9 uur. Woens
dagmiddag ruilen van kinderboeken.
St Marthavereeniging. Bloemhofstraat 1.
Zondags en Woensdags van 810 uur
n.m. gezellig samenzijn voor Holiandsche
meisjes, die hier geen tehuis hebben
Tel 11671
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat 49
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S. E V. Maan
dag van 23 uur. Donderdag van 12
uur
R.K. Kraamverzurgirg van de Derde Orde
St. Franciscus. Aanvragen ook voor
niet-leden van de Jerde Orde te richten
tot Mevr Coebergh, Ged Oude Gracht 74,
Dinsdags van 23 uur
R.K. Reclasseeringsvereeniging, afd. Haar
lem. Eiken Donderdagavond half 9
vergadering in Het gebouw der Sint Vin-
centiusvereeniging, N Groenmarkt 22
EERSTE HULP BIJ ONGELUKKEN.
SNELVERBAND, Centrale Post Telef :'5151
ec verder bij de leden, te kennen aan
het zwart schild met wit kruis aan dei
huisgevel.
REDDINGSBRIGADE VOOR DRENKELIN
GEN, verstikkings- en electrictetsonge-
vallen Telefoon 10231.
ROODE KRUIS TRANSPORT COLONNE
.Telefoon 12685 (bij geen gehoor 10392).
Federatie van landelijke rijvereenigingen.
Het bestuur van de onlangs opgerichte
Nederlandsche vereeniging van landelijke
rijvereenigingen heeft zijn eerste ver
gadering gehouden te Utrecht.
Als voorzitter fungeerde de heer Mr. A.
Slob, burgemeester van Haarlemmermeer;
de overige bestuursfuncties werden ver
deeld als volgt: vice-voorzitter Jhr. R. Coe-
j hoorn van Sminia, te Brummen; secretaris
H. Keppel Heeselink, kapitein der veld-ar-
tillerie te Ede; penningmeester L. A. Bom,
dierenarts e Zevenbergen; overige bestuurs
leden: R, van den Hoek, dierenarts te Ba-
rendrecht en J. G. Addens, landbouwer te
Ballingwolde.
Besloten werd dat deze combinatie van
rijvereenigingen zal optreden onder de be
naming van Nederlandsche federatie van
landelijke rijvereenigingen, en trachten in
de komende wintermaanden op groote
schaal propaganda te maken voor aanslui
ting van reeds bestaande ruitervereenigin-
gen en oprichting van nieuwe vereenigin-
gen.
Alle bestuursleden hebben zich beschik
baar gesteld, om op verzoek hier en
daar door persoonlijk bezoek of het houden
van een propaganda-rede of het geven van
advies en voorlichting mede te werken tot
de stichting van meerdere afdeelingen.
Voorts zal getracht worden, dat vele
vrienden van de paardensport als begunsti
ger tot de federat'e toetreden en de uitga
ve worde bevorderd van een beknopte
handleiding voor de beoefening van de rui
tersport door zoons en dochters van land
bouwers op het platteland, waarbij op een-
i voudige en populaire wijze de voornaamste
regelen van de rijkunst worden uiteengezet
en behandeld.
In de j.I. Zaterdag gehouden bestuursver
gadering van den R.K. Rijkskieskring-orga-
nisatie „Fielder'' is met de stemgerechtigde
partijraadsleden van onzen Kieskring een
bespreking gehouden over de door de Rijks
kieskring-organisatie „Fielder" ingediende
voorstellen voor de a.s. Partijraadsvevgade-
ring.
Tevens is behandeld en goedgekeurd het
Ontwerp Reglementswijziging en besloten
het bedoelde „Ontwerp" nog in den loop
dezer week aan de plaatselijke kiesveree-
nigingen ter behandeling in een algemeene
ledenvergadering toe te zenden.
De secretaris van de met zooveel succes
werkende Propagandaclub „St. Jan", welke
momenteel reeds 50 leden 'elt, schrijft ons
o m. het volgende over de wijze, waarop
de club werkt:
Voor ontwikkeling dor leden wordt door
onzen Geestelijken Adviseur bijzondere
zorg besteed, wijl hierdoor de grondslag
wordt gelegd voor een dieper godsdienstig
leven, waarvan ook in onze statuten ge
sproker wordt
Na eerst in korte lezingen te hebben
onderhouden over eenige voorname geloofs
waarheden, heeft Z. Eerw. gelegenheid ge
opend voor het stellen van vragen, welke
dan ter vergadering worden beantwoord,
onder groote belangstelling ^ler aanwezigen
Voor den komenden winter is nu een
nieuwe regeling getroffen en zullen de le
zingen in den vorm eener cursus worden
gehouden op afzonderlijke avonden, waar
door aan alle parochianen een uitnoodiging
gezonden is en waar zelfs andersdenkenden
toegang hebben.
Aan alle zusterafdeelingen zijn uitnoodi-
gingen gezonden, waarvan we hopen, dat een
druk gebruik zal worden gemaakt.
We laten hier den tekst volgen van de
uEnoodiging, zooals die verspreid is, opdat
welicht nog belangstellenden zullen worden
opgewekt om een of meer cursusavonden
te komen bijwonen.
Het bestuur van de Algem. R.K. Propa
gandaclub, afd. St. Jan, noodigt u voor den
kemerden winter uit, den Godsdienstcursus
te velgen, te geven door den Weleerw Heer
C Vis, Geestelijk Adviseur onzer vereeni
ging-
Onderwerp: De ongeziene wereld of het
leven na den dood.
Deze cursus-avonden zijn voor iedereen
boven 18 jaar toegankelijk, dus ook voor
niet-Katholieken.
Aanvang der cursus op Vrijdag 22 October
a.s. 's avonds kwarte over 8, in het Patro
naatsgebouw aan het Teylerplein, achter de
R K. Kerk St. Jan, en vervolgens om de
twee weken op Vrijdagavond, eventueele
wijziging wordt op de voorafgaande cursus
avond en, of in de N H. Ct. bekend gemaakt.
Bij het einde van iedere les, gelegenheid
tot hts tellen van vragen betrefende het op
dien avond behandelde onderwrp.
Vragen over andere Godsdienstige onder
werpen kunnen schriftelijk worden ingezon
den' bij Kap. C. Vis, Amsterdamstraat 59 en
worden dan op de eerstvolgende cursus
avond behandeld.
gebruikt, de welgevulde goed Verzorgde
bloemenschat daar in de open lucht.
Treffend was op het hooge duin het uit
zicht over park Kweekduin, richting Zand-
voort en over de stad met zijn vele torens
en den koepel van den nieuwen Sint Bavo.
Na zoo een vijfkwartier over 'angs tal
van kronkelpaden te hebben gedwaald, werd
even halt gehouden.
Het grootste gedeelte van het gezelschap
ging toen nog met de gastvrouw mee voor
een wandeling „door dik en dun," beter
gezegd langs onbegane paden door het duin
naar den Zeeweg.
Daar werd afscheid genomen, na een har
telijk woord van dank en ieder toog weer
naar de stad.
Een ding willen we nog zeggen. Op onzen
tocht kwamen we in een klein duindal, dat
door zijn omwalling deed denken aan een
Germaansche gerechtsplaats. Daar stond
een groot wit bord, dat met zwarte letters, 1
dat in het Latijn verhaalde van David van j
der Hoop, die dezen grond met volharding
en overleg dezen grond van een woeste plek
tot een heerlijk oord had gemaakt.
Jan Messchaert van Vollenhovcn erkende
's mans verdiensten door in November 1795
dit gedenkteeken op te richten.
Aranyi-Grosz.
Zijn de grillen van het publiek onbere-
Veertien dagen reeds had Pluvius ge-
heerschi. Geen wonder dus, dat de leden,
die met hun dames deze herfst wandeling
wenschten deel te nemen, met zorg den
Zaterdagmiddag van 16 October tegemoet
zagen. Het viel mee, een bleek zonnetje
brak in den namiddag door en zoo stapten
een veertigtal aan het Ver wuift in en wan
delden daarna van den overweg door
Kweekduin naar het Lindenheuvel.
Voetgangers en fietsers sloten zich voor
den ingang Ter Hoffstedeweg aan en na ver
welkoming door den heer A, Burdet en me
vrouw O. Burdet-Van der Vliet, trok een
vijftigtal de plaats op. Al gauw werd de
hoofdweg naar het huis, bouwwerk van 40
a 50 jaar in nieuweren stijl, verlaten om
langs kronkelpaden, begroeit met gras en
mos plotseling voor het huis te staan. Daar
werd bewonderd eerst de beek, waarover
een breede steen leidt, de rotspartij en
vlak vóór het huis den Franschen tuin.
De meesten zagen dat huis voor het eerst
van hun leven. Zoover bekent is het nóch
van den Bloeinendaalschen Straatweg, nóch
van den Ter Hoffsteedeweg, nóch van den
Midden Duin en Daalschen weg te zien. Op
merking werd gemaakt dat Lindenheuvel
veel op Elswoul lijkt. Geen wonder, want
we zijn hier in Hollands duinzoom en
de duinflora wordt hier gehandhaafd en
wegen en paden mogen er niet het park
achtige aanzien hebben.
Niet noodig te zeggen, dat ook deze wan
deling lan 's hoog en laag, door dal en over
heuvelkling voor allen een genot was/'Met
verwondering werd gadegeslagen de tamme
uil, die de gastheer gewoon in de hand:mam,
het specktennen, de oude gieter als nestkast
kenbaar of heeft het een redelijke oor
zaak, dat de Wiener Abend maar 'n hon
derd menschen trok, terwijl vorig jaar 't
succes dezer kunstenaars zoo overweldi
gend was?
Wij gelooven aan de redelijke oorzaak.
Wij hebben ons 't vorig jaar, hun concerten
besprekend, niet zeer ééns verklaard met
de knusse geestdrift am n paar Strauss-
walsen, en ons over de hybridische samen
stelling der programma's verbaasd. Nu
vreezen wij, dat ee,n deel van 't publiek
de heeren niet geheel au sérieux neemt (er
werd gisteravond weer gejengeld om toe
tjes, en wel zóólang tot de schóne blaue
Donau kwam!) terwijl een ander deel óf
om de eene, óf om de andere helft van 't
program wegblijft.
Naar ons inzicht v^-dient dit Wiener
tweetal „ni tant d'ignominie, ni tel excès
d'honneur."
Aranyi is een knap violist, Grosz heeft
recht op een plaats aan 't concert-klavier.
De eerste gaf blijk van zijn kunnen en zijn
muzikaliteit in de solo-sonate van Reger
(op. 42 no. 2), waarin hij klaar en sprekend
maakte de polyphonische lijnen (of lijntjes),
die ook hier Reger typeerden en met niet
meer koelheid tot ons kwam, dan het acro
batische dezer techniek vanzelf meebrengt.
Grosz liet zich als solist hooren in zijn eigen
sonate op. 16, die hem als componist (en
als pianist) typeert als een zeer begaafd
mensch met fijne maar cerebrale gevoelig
heid. Zijn compositie lijkt ons op wel ge
lukkige wijze de voordeelen der oudere
methoden (behalve dan den strengen vorm
bouw) te vereenigen met nieuwere nervo
siteit, klankenpraal, Schönbergschen durf
wel een frisschere kamermuziek, maar meer
pikant dan ontroerd, geliik sinds Debussy
en Richard Strauss gebruikelijk is.
Nu eerst kunnen wij het eerste nummer
van het program, de Mozart-sonale, bespre
ken, Wij hadden die liever in andere tint
gehoord, wijl wij in Mozart toch altijd even
veel ontroering als pikanterie en bevallig
heid zoeken. In beeld: 't Mozartsche hemel
blauw is nooit strak, maar nu eens door
wolkpartijen, dan weer door het rood en
geel en paars der zonnespeling beleefd.
Die elementen vonden wc niet kleurig weer
slechts de scherzo-achtige finale kwam
(ook weer typeerend voor de uitvoerders!)
met volle overtuiging tot ons, terwijl 't
diaphane allegro moderato ons te uiterlijk,
het innige andantino te koel bleef. Boven
dien matigde zich in die deelen de vleugel
een zeker overwicht aan, achtten wij de
klankgeving alleen in 't derde deel even
redig.
Na de pauze drie Strauss-walsen, één toe,
nog een polka toe gn nóg een wals. Na 't
kaleidoscoop van Grosz' sonate 't genocge-
lijk drie-kwarts-maten in de genoeglijke
dur- en moll-toonaarden! 't Stak mat af,
maar deed 't samenspel waardeeren toen
we er weer in waren en onthulde dat de
kracht dezer musici is: mét groote techni
sche vaardigheid en klarè expositie niet
de ontroering, maar wél het temperament.
Dit moge hen richten bij de samenstelling
van een volgend program. Wij zouden ad-
viseeren daarop slechts werken van echt
Weener karakter, èn de meer verstaanbare
jongere werken te plaatsen, terwijl van de
oudere muziek scherts en humor 't best mee
zullen optreden. Dan komt er lijn in zoo n
avond, en zullen de kunstenaars, hun eigen
aard uitvierend, in volle zalen gezonde
waardeering vinden. E. U.
Gem. Orgelconcert,
Op het concert van Vrijdag a.s., te geven
door Tilly Koenen en George Robert, zal de
zangeres liederen zingen van: Bach, Handel,
Grotschaninofï, Reveil, Hüe, V.n Rennes en.
Turner, terwijl de organist werken ten ge-
hoore zal brengen van Bach, Handel, de
Pauw, (Rêve d'Amour) en Bonnet, (varia
tions de concert.)
Vertalingen van de Fransche "6n Duilsche
tekst der liederen zijn in het programma op
genomen.
Door de Bloemendualsche poliiie werd
gisteren aangehouden de 20-jarige W. A. D.,
die bij een boekhandelaar te Bloemendaal in
betrekking was en zich schuldig had ge
maakt aan diefstal van kantoorbenoodigd-
heden ten nadeele van zijn patroon. Na ver
hoord te zijn, werd hij op vrije voeten ge
steld. Er werd proces-verbaal tegen hem
opgemaakt.
Zaterdagmiddag hield de heer PI. C. Ver-
kruysen, oud-directeur van de School voor
Kunstnijverheid te Haarlem, aldaar een cau
serie over: „Moderne Beeldhouwkunst" De
otonde van het „Paviljoen", waar de lezing
werd gehouden, was vrij goed gevuld.
Tegenover een kunstwerk staande, zal men
rak in strijd komen met zich zelf. Men
kan vragen ofwel hoe pas ik dat in de
historie ofwel wat leeft er in de kunste
naarsziel, dat dit gebeuren kon? En men
gaat na of er beeldhouwkundige dualiteiten,
zijn in het werk dat men ziet. Er is een
wisseling van gedachten: de beschouwer
voelt zich in een onrustige sfeer gevangen
en hij kan geen volstrekt bevredigend ant
woord geven op de vragen, die zich opdrin
gen, wanneer hij 'n tentoonstelling bezoekt.
remMrilfe
Spr. zou met zijn toehoorders de expositie
kunnen gaan beschouwen, doch hij acht dit
ongewenscht. Het critiseeren van kunstwer
ken is maatschappelijk noodzakelijk, maar
het is een gevaarlijk werk als het de pro
ducten van levenden betreft. AI wat in onze
dagen gebeurt is in zekeren zin experiment,
toch gaan de hedendaagsche kunstenaars
allen één kant uit. De moeilijkheid is een
beeldhouwwerk te beonrdeclen als beeld
houwwerk. Plet verstand wil natuur of ge
dachte, maar het komt nooit uit die twee
spalt, Daarom verstaat het verstand een
kunstwerk rooit, d(aar dit geen natuur of
:dce is. Bij het hoek gaat het om de idee;
in het beeld, dat in de ruimte oprijst al-
een stuk materie, leeft een eigen wereld
Daarom gaat voor velen de beteekeris van
de gedachte voorbij. Muziek, bouwkunst
bestrijken cc- veel groocer gebied en wor
den gemakkelj'per aanvaard dan een beeld,
dat in zijn kou "o •ra'e'ie ons niet meeneemt
in onze verbeeld': P'et beeld staat iilweg
in de ruimte, heeft <reen natuur om zich heen.
De natuur is middenstof. Als we nu eer
beeld geven met natuur, dan spreekt dit
veel meer tot ons dan het alleenstaande
beeld, In het stuk steen kan het geheele
mysterie worden saamgetrokken, zoodat men
voelt: dit is het mysterie van het beeld
De natuur is dan niet weg of genegeerd,
maar is op een hooger plan gebracht. Om
een beeld te beleven zijn meer qualiteiten
noodig, dan om een boek te begrijpen. Dit
is, zegt spr., geen principieele maar een
categorische uitspraak. De realiteit doet wel
degelijk mee in het beeld, misschien wordt
daar in de beeldhouwkunst we! wat weinis'
op gelet, doch de kunstenaarshand,
gericht door het gelouterd gevoel, doet zoo
als het gebeuren moet. Spr. roemde die
uiting het mysterie van den kunstenaars
geest, die gestalte kan geven aan de ge
dachte. Degenen, die het experiment tot
een rijpheid kunnen brengen, blijven. De
werkelijke kunstenaar draagt iets van hoo
gere waarde uit dan de tijdelijke waarde
van het aanzien van het ding. Plet echte
beeld is eigenlijk rustig, vast en jedeger
van vorm, omdat het in zijn beslotenheid al
die spanning moet dragen, die het in zijn
harde materie rpoet uitdrukken. Maar het
alledaagsche peil is niet geschikt om het
te genieten. Het beeld, dat in een bepaalde
handeling betrokken is. is niet het ware
beeld. Daarmede veroordeelt dus spr. feite
lijk de groep en spr. wijst op de Egyptena-
ren, die aan de groep geen voorkeur gaven.
Wel plaatsten zij soms twee beelden naast
elkaar met als eenige aanraking het leg
gen van de handen in elkander. Wanneer
het beeld te veel handeling geeft, gaat het
meer naar het schilderachtige. Zoo b.v, het
relief. Dit wekt de illusie, dat het volledig
is; daarom gaat het relief veel meer den
kant uit van de verbeelding dan het vrij
staande beeld, In de beeldhouwkunst, zoo
vervolgt spr., krijgt de ideeën-wereld ge
stalte. Het beeld is het koele, de mensch,
zooals hij is als drager van den geest, de
gestalte aan alle kanten schouwbaar.
Spr. kwam vervolgens tot de bouw-beeld-
houwkunst. Dit beeldhouwwerk draagt na
tuurlijk een ander karakter dan het vrij
staande beeld. Het gebouw doet mee aan
het beeldhouwwerk, is er de achtergrond
van. De beeldhouwer moet dus meegaan
in de gedachte van het gebouw. Het ware
beeldhouwwerk blijft besloten binnen het
gebouw. De architect is intusschen wel de
domineerende, maar de beeldhouwer moet
vrij blijven in de gedachte. Beiden zullen zóó
in elkaar opgaan, dat men niet meer spre
ken kan van beeldhouwwerk, maar van een
twee-eenheid.
In onzen tijd komen er echter zulke rijke
kunstwerken niet meer voor. We' werken
soms veel beeldhouwers aan één gebouw,
maar dan krijgen we een interessant samen
spel van gedachten, doch geen eenheid.
Gebruik, zou spr. willen zeggen, bij het zien
van het werk der tegenwoordige beeld
houwers eèn groote mate van lankmoedig
heid, Het is voor den leek tot verwarrens
toe om te kiezen uit hetgeen men thans
ziet. Er gebeuren vreemde dingen, die raar
doen,, omdat men het nog niet vinden kan,
maar toch zal er ten slotte iets uit voort
komen, omdat er goeds bij is. Er is Iets
Vrijhcndel of protect'e, Uiteenloopenda
meeningen in de Ver. Staathuishoudkunde
en Statistiek.
Een uit den duim gezogen bericht om
trent de Algem. Centr. Bankvereeniging
voor den Middenstand.
De Nederl, Indische begrooting 1927.
Bij een felle brand te Amersfoort, ver
dween op mysterieuze wijze een kistje met
730.
De Fransche radicale partij legt een ver
klaring ai omtrent haar algemeene politiek;
Bertrand over de buitenlandsche politiek
der partij.
Berichten over een verijdelden aanslag op
den Spaanscben koning Alfonso.
Dr. Dorpmüller bevestigd in zijn benoe
ming tot directeur der Duitsche Rijksspoor
wegmaatschappij.
De Spaansche Koningin maakt een reis
naar Parijs en Londen.
De Russische vakvereenigingstaad heelt
een half millioen roebel aan de Britsche
mijnwerkersfederatie overgemaakt.
Het voornemen zou bestaan aan prins
Windisch-Gratz, Nadossy en de andere
valsche munters met Kerstmis gratie te
verleenen.
Zie verder ook Laatste Nieuws.
Barometerstand hedenmorgen 9 uur v.nu
772. Stilstand.
Licht op. De lantaarns moeten morgen
opgestoken om 5.24.
Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteoro
logisch Instituut te De Bildt.
Naar waarnemingen in den morgen van
19 October.
Hoogste barometerstand 773.88 m.M., te
Craydon.
Laagste barometerstand 755.5 m.M., t«
Haparanda.
Verwachting van den avond van 19 tot
den avond van 20 October:
Matige tot zwikken N.W. tot Z.W. wind,
licht tot zwaarbewolkt, waarschijnlijk nog
regen- of hagelbuien, nachvorst in 't O.
en Z., overdag iets kouder.
groeiende, al kunnen wij niet beoordeelen
en niet voorzien, wat daaruit groeien zal,
maar dat er iets leeft, valt niet te ont
kennen.
Op den hoek KruiswegParkaan had
Zaterdag een aanrijding plaats tusschen e:n
wielrijdster uit Heemstede en den motor
rijder H. Beide vielen op straat. De mo
tor werd tot een nader onderzoek naar
het bureau van politie gebracht.
Op den hoek AnegangLange Veer-
straat werd Zaterdagmiddag een 7-jarig
meisje B. door een wielrijder aangereden
en tegen de straat geslingerd. In „De Faam
werd de eerste hulp verleend door leden
van de R.K. Transport Colonne en Snel-
verband. Het meisje had alleen een buil
opgeloopen, zoodat zij onder geleide loo
pend naar huis kon gaan.
Naar wij vernemen heeft het Bestuur van
bovengenoemde afdeeling onder afdee-
ling „St. Raphaël" een feestavond belegd
op Zaterdag 30 October a.s.
Deze feestavond zal gegeven worden len
bate der Monument-actie. Medewerking is
toegezegd door de Tooneelclub ,St. Gene-
sius" en de keurclub van „Ursus.
