a HamorisUsche lectuur.
V erkeer songevallen
Voornaamste Nieuws.
Stadsnieuws.
Vrijdag 29 October 1926
50ste Jaargang No. 16392
Aangliie moei, op straffe van verJles van alle rechten, geschieden uiterlijk driemaal vier en twintig uren na kei ongeval
Dit nummer bestaat uit 12 bladzijden - Eerste Blad
AGENDA.
Agenda
30 October
DE FEESTEN TE IJMUIDEN.
RONDOM DE GRENS
WIJZIGING.
Een actie van de bewoners van
Rampelaan, Tuindorp en
Rolland te Overveen.
DE FEESTEN TE IJMUIDEN.
De moeilijkheden van Petten.
I
Tramontsporing bij Halfweg.
DE OORZAKEN VAN DEN
STANK DER GRACHTEN.
Een interessant proefschrift.
Nederl. Reisvereenfeing.
in dit nummer.
J. J. WEBER ZOON
Koningstraat 10 Haarlem.
Weerbericht.
Begrafenis J. A. Bakker.
Muziekavond Christ. Lyceum
Ce abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25
Per kwartaal 3.25
Franco per post per kwartaal bij
iVooruitbetaling3.58
Bureaux: NASSAULAAN 49,
Telefoon No. 13866 {3 lijnen),
Postrekening No. 597C.
Advertentiën 35 cents per regel
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusschen den tekst,
als ingezonden mededeeling 60 ct,
per regel. Vraag- en aanbod-
advertentiën, 14 regels 60 ct,
per plaatsing; elke regel meer
15 ct., Lij vooruitbetaling.
Alle abonné's op dit blad zijn, ingevolge de verzekeringsvoorwaarden f Oflftfl Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f 7Kfi bij een ongeval met f OCft bij verlies van een hand, f IOC bij verlies van een f GO bij 'n breuk van f I[) bij verlies v. een
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen JUUU. verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen; 1 JU," doodelijken afloopAUU." een voet of een oog; LuiJ, duim of wijsvingerJU. been of arm; 1 andere vinger,
In het dezer dagen gepubliceerde voor-
Joopig verslag (algemeene beschouwingen)
der Tweede Kamer over de Staatsbegroo-
ting 1927 komt ergens de opmerking voor,
dat de sombere voorspellingen indertijd
door minister Colijn omtrent de Rijksin
komsten en uitgaven gedaan, thans, bij het
zien der groote overschotten in plaats van
tekorten, een humoristische lectuur vor
men.
Wij zullen ons in deze overigens niet
(onbelangwekkende opmerking niet verdiepen.
We halen ze slechts aan om te vragen, of
deze kwalificatie niet op het geheele voor-
loopige verslag der Tweede Kamer kan
worden toegepast. Van dergelijke lange
staatsstukken neemt maar een zeer klein
'deel van het couranten-lezend publiek ken
nis; we weten dat uit ervaring. Maar dit
maal is het toch wel de moeite waard
van deze algemeene beschouwingen in het
[gedrukt verslag notitie te nemen.
De positie, waarin de verschillende par
tijen van de Kamer zich bevonden, was
ditmaal ongewoon. Wanneer anders de
heeren elkaar in de afdeelingen ontmoeten
dan zijn er voor- en tegenstanders van de
aan het bewind zijnde regeering en bijge
volg wordt de critiek een aanval op en een
verdediging van die regeering. Maar het
kabinet-de .Geer is een intermezzo-regee
ring, een regeering op den uitkijk, met ver
langen wachtende naar een andere, die
haar de zware taak van de schouders zal
nemen. Zij heeft geen vrienden en eigenlijk
ook geen vijanden. En waar dit zoo is,
moest alle aanleiding voor een critisch de
bat tusschen voor- en tegenstanders ont
breken. Maar dat is geenszins het geval.
Over het hoofd van deze regeering heen
wordt nu de strijd gevoerd. De sociaal-de
mocraten putten zich uit eerstens in vreug
debetuigingen over de verdwijning van het
laatste coalitie-kabinet en achten het de
grootste verdienste van de regeering-de
Geer, dat deze niet steunt op de rechter
zijde, Overigens insinueeren zij, dat er door
den heer Colijn en anderen nog altijd pro
paganda wordt gemaakt om het vorige ka
binet weer aan het bewind te krijgen. Maar
dit, noch de vorming van een andere parle
mentaire regeering schijnt in de naaste toe
komst niet mogelijk. De Roomsch-Katholie-
ken, zeggen zij, kunnen of durven nog steeds
geen keuze vóór de democratie doen! Dus
concludeeren zij zal dit kabinet het nog
wel een tijdje uithouden, maar, dan moet
het eens wat meer daden laten zien!
De sociaal-democraten vinden dus deze
regeering, welke een rechtsch bewind te
genhoudt, nog zoo kwaad niet. Voor zijn
belastingpolitiek krijgt het kabinet-de Geer
zelfs nog een pluim in tegenstelling met de
regeering-Colijn.
Dan komen de anti-revolutionairen aan
het woord en vertellen ietwat zuur-zoet,
dat de heftigste tegenstanders van het ka
binet-de Geer al weer wat geluwd zijn. Zij
ontkennen, dat er propaganda voor een
nieuw kabinet-Colijn wordt gemaakt. De
grootste voorstanders der coalitie gevoelen,
dat daarvan op het oogenblik geen sprake
kan zijn. Bij deze juiste uitspraak hebben
zich blijkbaar ook katholieke leden aange
sloten evenals bij het vervolg der beschou
wing, waarin het heet, dat er evenmin
sprake kan zijn van de vorming van een
nieuwe parlementaire meerderheid door
samenwerking van zoogenaamde democra
tische groepen, bij gebrek aan een gemeen
schappelijke overtuiging. Sinds Maart is er
in den politieken toestand huns inziens geen
verandering gekomen; dit intermezzo-kabi
net heeft dus nog evenveel reden van be
staan als bij zijn optreden. Zij verklaren
er koel tegenover te staan en het te zullen
steunen, zoolang hun dit wegens den aard
van zijn daden en plannen mogelijk zal
bliiven.
Dan kan men in het algemeen verslag nog
de liberalen erkennen, die het meest met de
regeering zijn ingenomen, onder voorwaar
de dat zij blijft bezuinigen en een „libe
rale" (bedoeld is blijkbaar vrijhandels-) po
litiek volgt; en de vrijzinnig-democraten,
welke met de sociaal-democraten genoegen
nemen met een regeering, die een „on
waarachtige" coalitie-politiek tegenhoudt.
Voor het overige gaat de strijd tusschen
de groepen slechts schijnbaar om deze re
geering; 't is een spiegelgevecht van demo
craten io^en conservatieven, van bezuini-
gers-doo-~'<ik-en-dun tegen optimistische
beschouwers van 's lands financiën, die de
meevallers voor de schatkist willen gebrui
ken voor verhooging van ambtenaarssalaris
sen en sociale doeleinden; van voorstanders
eener christelijke politiek, die uitvoering
van de bioscoopwet, bestrijding van het
kwaad der dansgelegenheden, Zondagswet
geving en de lijkverbranding willen regelen,
tegenover degenen, die den Staat van dit
terrein der „zedelijke waarden" willen af
houden.
Alles te zamen noemen wij dit in een
staatsstuk als hier aan de orde, humoristi
sche lectuur. Immers, toen minister de
Geer dit alles las, moet hij wel de bekende
regels gepreveld hebben: ich höre all dasz
schwadronieren zu und streiche lachlend
meinen Bart!
Juist, zooals hij verlangen moet, gaat de
critiek langs hem heen. Degenen, die hem
en zijn kabinet in de politiek het meest
paast staan, zeggen koel tegenover hem
staan, een betuiging, dat hij geen rechtsche
politiek voert. En zij moeten er aan toe
voegen, voorloopig geen andere oplossing
te zien, dan waartoe de heer de Geer in
Maart gekomen is. En de linkerzijde: zij
vindt nagenoeg geen politieke verwant
schap met dit kabinet, maar wacht zich
wel het een voet dwars te zetten, omdat
geen der linksche groepen kans ziet aan
het bewind te komen en een heengaan van
deze regeering slechts den drang naar een
nieuw rechtsch bewind grooter kan maken.
En het ontbreekt niet aan getuigenissen
dat men alles liever wil dan nogmaals een
coalitie-kabinet.
Het ministerie-de Geer verkeert dus in
den zeldzamen toestand, dat het geen op
positie tegen zich heeft. Eenig» der leden
zijn zelfs zoo vriendelijk om nu al vast te
verklaren, dat, ook al mocht een toevallige
meerderheid in de Kamer straks een of
ander van de ministers omkegelen, dit voor
het ministerie-de Geer geenszins een reden
behoeft te zijn om zich bezorgd te maken.
Achtereenvolgens kunnen de ministers van
Karnebeek, Slotenmaker, Lambooy, Was
zink enz., genoopt worden ontslag te ne
men, de heer de Geer heeft met anders tc
doen. dan nieuwe functionarissen te zoeken
en rustig verder te gaan. De partijen in de
Kamer zullen vejder wel ah van ouds fel
tegen elkander optrekken: de regeering
heeft slechts toe te zian; haar kan mets
raken.
't Is een bekende toestand .vrij weten
het. Maar dat de Kamerleden zclt in het
voorloopig verslag zoo openliik de onmacht
van het parlement zouden bloot leggen om
staatkunde naar een vaste lijn en in het
werkelijke landsbelang te voeren-, dat is
toch het komische nabij Men had zich kun
nen denken, dat het parlement, gezien den
nu eenmaal geschapen toestand en voor
loopig geen uitzicht speurend op eenige
verandering, de onderlinge geschillen niet
zoo ostentatief naar voren had gebracht en
gezocht had naar een compromis, waardoor
het landsbelang althans zoo goed mogelijk
te behartigen zou zijn. Wanneer uit alle
partijen b.v. de aandrang tot de regeering
was gekomen, om, nu geen scherp algetee-
kende, principieele politiek mogelijk is, te
sturen naar een beleid ter verheffing der
algemeene volkswelvaart, door, vermijdend
een politiek van protectie en eene van vrij
handel, door tijdelijke maatregelen —waar
niemand zich tegen behoeft te verzetten
handel en nijverheid te steunen; door het
zoeken van middelen tot bestrijding der
werkloosheid, vereenvoudiging en versobe
ring in den staatsdienst in een woord door
een algemeene welvaartspolitiek dezen tus-
schentijd te gebruiken tot economische ver
heffing en versterking van ons land wan
neer aldus gezocht was naar een middel
om van den ongewenschten toestand het
beste te maken wat er van te maken is,
dan had de Tweede Kamer in de oogen van
heel het volk haar positie als voornaamste
parlementaire instelling versterkt en het
oogenblik verhaast, waarop het volk weer
terug verlangde naar een tijdperk van een
gezonden politieken strijd met een stevige
regeeringspartij en een loyale oppositie.
Maar deze uitstalling van onmacht en
deze lust om straks bij de behandeling der
begrooting weer allerlei kleine politieke
kibbelarijen te gaan opzetten, welke in de
gegeven omstandigheden tot geen enkel re
sultaat knnnen voeren, versterken hoe lan
ger hoe meer diegenen in hun meening, die
beweren, dat zulk een niet-parlementaire
regeering toch nog zoo kwaad niet is!
Sociëteit „St. Bavo" Vioolonderwijs
3 uur „Geel-Wit" 5 uur Gewone
zittingen 7 uur Feestavond R.-K.
Spoor- en Tlrampersoneel 7 uur
Christelijke Oratoriumvereeniging 9 uur,
St. Jozefsgezellengebouw Jansstraat 59
Geopend van 8 tot 10 uur.
Museum van Kunstnijverheid Van 104
uur Tentoonstelling van Beeldhouw
kunst.
Kunstzaal J. H. de Bois Kruisweg 68
Tentoonstelling van werken uit Noor
wegen door H, van Steenwijk.
Kleine Theresia Stichting. Tehuis voor
onverzorgde zuigelingen. Spreekuur: Dins
dag en Vrijdag van 34 uur. Tempeliers-
straat 36
Arbeidsbemiddelingsbureau van het Sint
Franciscus Liefdewerk Zoetestraat tl.
Eiken Donderdag van 89K uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor mannen en jon
gens. Sociëteit „St. Bavo", Smedestr
23 Telefoon 10049 Alle werkdagen
van 9—half 12 uur, 's middags van 35
uur, 's avonds van halt 8half 9 uur.
's Zaterdags alleen van Q?4 12 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor Vrouwen en Meis
jes. Bloemhofstraat 1. Tevens bemidde
lingsbureau voor verpleegsters en alle
werkende dames. Alle werkdagen van v m.
1012 uur, des middags van 24 uur en
's avonds van 89 uur, behalve Zaterdag
avond. Tel 11671.
R.K. Bevolkingsbureau Gebouw „Sint
Bavo" Smedestraat 23 Van 810 uur
op Maandag-, Woensdag- en Vrijdag
avond
R.K. Leeszaal e» Uitleenbibüotbeek.
Jansstraat 49 Eiken dag geopend van
1012. van 25 en van 7—10 uur. be
halve des Maandagsochtends en op Zon
en Feestdagen. Uitleenen van boeken
van 25 uur en van 79 uur. Woens-
te dagmiddag ruilen van kinderboeken.
St. Marthavereeniging. Bloemhofstraat 1.
Zondags en Woensdags van 810 uur
n.m. gezellig samenzijn voor Holiandsche
meisjes, die hier geen tehuis hebben
Tel. 11671.
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat 49.
Aanvragen om versterkende middelen
voor arme zieken der S. E. V. Maan
dag van 23 uur, Donderdag van 12
uur.
R.K. Kraamverzorgipg van de Derde Orde
St. Franciscus. Aanvragen ook voor
niet-leden van de Derde Orde te richten
tot Mevr. Coebergh, Ged- Oude Gracht 74,
Dinsdags van 23 uur.
R.K. Reclasseeringsvereeniging, afd, Haar
lem. Eiken Donderdagavond half 9
vergadering in bet gebouw der Sint Vin-
centiusvereeniging, N Groenmarkt 22.
EERSTE HULP BIJ ONGELUKKEN.
SNELVERBAND, Centrale Post Telef. r'5151
en verder bij de leden, te kennen aan
het zwart schild met wit kruis aan den
huisgeveL
REDDINGSBRIGADE VOOR DRENKELIN
GEN, verstikkings- en electriciteitsonge-
vallen. Telefoon 10231.
ROODE KRUIS TRANSPORT COLONNE
Telefoon 12685 (bij geen gehoor 10392).
OP 29 OCTOBER:
Umuiden en Omstreken Vliegtocht waar
onder strooibiljetten van 2.50 worden
uitgeworpen van 12 uur.
Gymnastieklokaal van school C. Bree-
saapstraat Opening Historische Ten
toonstelling 4 uur.
Opening Winkelweek door den Burgemees
ter van Velsen en rondgang muziekcorp
sen kwart voor 5 uur.
OP 30 OCTOOBER:
Athletiekwedstrijden van 1 uur—half 3 uur.
Voetbalwedstrijden tusschen Stormvogels en
H. F. C. en V, S. V.Alcmaria Victrix
van 3 tot 5 uur en daarna prijsuitreiking.
Thalia-Theater Gymnastiekuitvoering
half 8 uur.
Uit de bewoners van Rampelaan. Tuindorp
en Rolland te Overveen heeft zich een groep
personen gevormd, die een voorloopige be
raadslaging hebben gehouden om te komen
tot een gpzamelijke actie tegen de voorge
stelde grenswijziging van Haarlem, waarbij
Tuindorp, Rolland en Rampelaan zouden ge
annexeerd worden. Op het hierbij afgedrukte
schetskaartje is aangegeven de grens van
groot-Haarlem, zooaTs in het wetsontwerp
wordt voorgesteld. Achter de huizen' van
den Korte Zijlweg omloopend, buigt de lijn
af naar de Rampelaan, steekt die over en
volgt dan de Elswoutslaan.
Deze regeling van de grens achten de be
woners van Rampelaan en omgeving onge
motiveerd en fnuikend, zoowel voor de be
woners van het complex zelf als voor de ge
meente Haarlem. Om de voorgestelde grens
wijziging te voorkomen, zullen zij thans een
actie gaan ontplooien. Reeds heeft, zooals
wij mededeelden, een voorloopige bespre
king plaats gehad; naar men ons mededeel
de, zal een tweede bijeenkomst, waarop nog
meerdere belanghebbenden zullen worden
uitgenoodigd, spoedig gehouden worden. Het
zal dan in de bedoeling liggen o.m. een adres
aan de Tweede Kamer te zenden, beoogende
om de Rampenlaan en omgeving buiten de
annekatie te houden.
In dit adres zullen verschillende bez,wareti
tegen de voorgestelde annexatie van het
complex worden aangevoerd, o.m. de vol
gende:
Adressanten zullen er op wijzen, dat Ram
pelaan, Tuindorp enz. bijna hoofdzakelijk
bewoond wordt door ambtenaren en werk
lieden der gemeente Bloemendaal.
O saO O» a
-v nOvT vA
C.Ïj 1
XGA£-/rj OCR R£GC
o AO*£&SAffTS//'
Indertijd is Tuindorp juist voor dat doel
gesticht. Waar nu de meeste dezer ambte.
naren en arbeiders, ook na de grenswijziging,
in dienst der gemeente Bloemendaal zullen
blijven, zal Tuindorp dus noodzakelijkerwijs
ontvolkt worden en zal de gemeente Bloe
mendaal noodwendig moeten overgaan tov
stichting van een andere huisvesting voor
haar ambtenaren en werklieden.
Een ander bezwaar doet zich voor met de
scholen.
De bewoners van Rampelaan en omgeving
halen daarbij aan, dat ongeveer deel der
bevolking van de scholen te Overveen ge
schiedt door kinderen der bewoners var.
Rampelaan enz. en wanneer straks Rampe
laan en omgeving Haarlem zou worden, zon
voor al deze kinderen, die dan een school in
een andere gemeente bezoeken, een bijdrage
moeten worden verleend door de gemeente
Haarlem.
Verder meeneh de bewoners, dat het niei
aangaat om een grondgebied te annexeeren,
dat men niet anders kan bereiken dan gaan
de over grondgebied van Bloemendaal.
Om deze en meerdere redenen meenen de
bewoners dat het noodzakelijk is, een krach
tige actie te ontplooien.
Als menschelijkë grens voor de annexatie
zouden zij willen volgen een lijn, loopena
achter Rolland om. zooals op het schets
kaartje is aangegeven.
Tot zoover de meening van adressanten.
Wij kunnen ons deze actie heel goed in
denken en steunen zelfs het verzoek.
De Tuindorpers zullen ons wel willen ge-
looven, als wij vastleggen, dat wij van de
grensregeling alleen aan de groote lijnen
vasthouden en 't komt er voor ons absoluut
niet op aan, hoe op een bepaald punt die
grens loopt.
Als bewoners van een of ander grondge
bied, in casu Tuindorp, Rampelaan en om
geving meenen, dat zij bij Bloemendaal be-
hooren, dan wenschen wij dat verzoek har
telijk te steunen.
Hoe of precies de grens zal moeten loo-
pen, zooals de adressanten dat aangeven,
laten wij in 't midden en het zal ook adres
santen wel koud laten, mits Tuindorp, Ram-
pelaan en Rolland buiten de annexatie
blijven,
De aangevoerde motieven zijn in alle ge
val de overweging waard.
Openingsconcert in Thalia.
Gisteren zijn de feesten te IJmuiden
begonnen met een concert in Thalia".
Een sombere avond ,een druilerige regen
en grauwe mist, dat is wat de stemming
moest brengen toen we heengingen naar de
eerste van de reeks feesten, die er gehou
den worden ter gelegenheid van de her
denking van het 50-jarig bestaan van IJmui
den. Misschien zal men zeggen dat hoort er
bij (we hebben wel eens hooren zeggen,
dat het weer ook niet uitstak op dien
Novembermorgen, toen Koning Willem III
het kanaal opende) doch we hoopten toch
dat dit Novemberfeest nog wat vroolijk
weer zou brengen.
Het heeft niet mogen zijn op den eersten
avond. Miezerig was het buiten, de rechte
gezelligheid ontbrak ook binnen, waar vele
leege plaatsen de zaal hol deden schijnen.
In deze zaal was het muzikale gedeelte
voor Concordia, onder directie van den
heer Sam. Vlessing. Haar programma
bestond uit 6 nummers, waarvan 2 der
grootste composities van den directeur
zelvAls steeds, werd elk nummer met
applaus beantwoord, het meest wel de
„Marion" van den heer Vlessing. Een extra
nummer was hiér dan ook wel geplaatst.
Voor de zang was „IJmuiden's Mannen
koor", dir. de heer H. Arisz, aanwezig.
We hoorden verluiden, dat deze beide ver-
eenigingen waren genood, omdat zij de
oudste op hun gebied zouden zijn.
Wat het mannenkoor betreft, is dat wel
niet zeker, maar een der jarenlang bestaan
de koren is het wel. Doch, sinds het laat
ste optreden onderging het een metamor
phose. De vroegere directeur trad af en
werd vervangen door den heer H. Arisz.
En dat was merkbaar. Deze jonge, veel
belovende dirigent, weet zijn mannen te
beheerschen en daardoor de noodige spirit
in het geheel te brengen.
Overduidelijk was dat bij de eerste num
mers, die allen reeds vaker op het pro
gramma van dit koor prijkten. Alleen de
Jansen-cantate was een nieuw nummer en
werkte natuurlijk vooral op de lachzenuwen
der hoorders.
Een gezellig samenzijn besloot dezen
avond, die zeer goed zou zijn geweest, als
er meer bezoek was.
Concert in de RaK. Vereeniging.
Zooals in het feestprogramma ter her
denking van het 50-jarig bestaan van IJmui
den was aangekondigd, heeft gisteren
avond in het R.K. Vereenigingsgebouw aan
het Kennemerplein het concert plaats
gehad, van de R. K. Harmonievereeniging
„St. Fidelis" van Velseroord, directeur J.
Heeremans en het R. K. Zangkoor „Zang
en Vriendschap" van IJmuiden, directeur
J. Nibbering.
Na een kleine wijziging in het keurig
saamgest,elde programma, nam even over
achten het concert een aanvang en gaf de
Harmonie „St. Fidelis" den marsch van
Sam. Vlessing. Veral' Avenir ten gehoore
waarna de nummers L. Emulation en La
Vic Champetre, waarmede zij vooral bij het
laatstgenoemde veel succes had te boeken.
Als 2e deel van het programma gaf de
zangvereeniging „Zang en Vriendschap" de
volgende nummers ten gehoore: „Zondag
morgen", „Lindeboom", „Maaierslied" en
„Van een oud Vrijertje", welke op schitte
rende wijze werden uitgevoerd.
Na de pauze werden door beide veree-
nigingen nog eenige nummers ten gehoore
gegeven, waaronder het zeer mooie zang
nummer „Haarlemsch Liedeke van Jac.
Zwaan, hetwelk succesvol gezongen werd.
Ook het prachtige nummer Loure de Noves
van E, Marsal, hetwelk de Harmonie' „St.
Fidelis" op keurige wijze uitvoerde, ont
lokte een hartelijk applaus.
Jammer was het voor de beide vereeni-
gingen dat de zaal zoo slecht bezet was.
De verwachting van een volle zaal had men
niet gehad, daar in IJmuiden te veel be
langstelling was voor de versiering, niette
min hebben zoowel de R. K. Zangvereeni
ging als de Harmonievereeniging getoond
een plaats waardig te zijn, op het gebied
van zang en muziek.
Toch verwonderde het ons, daar het
zangkoor zeer goede zangers bezit, zoodat
zij kan bogen op een goede kern, dat er
niet meerdere R. K. leden toetreden, waar
door de mogelijkheid op nog grooter succes
voor de zangvereeniging zou toenemen
In verband met de moeilijkheden van fi-
nancieelen aard van de gemeente Petien,
hebben Ged. Staten de vraag onder de
oogen gezien, of vereeniging van Petten met
Zijpe soms wenschelijk is.
Het zelfstandig beslaan van Petten zou
op den duur slechts door subsidieering mo
gelijk blijken.
Aan de gemeentebesturen van Petten en
Zijpe is het oordeel gevraagd van een even-
tueele vereeniging. Zijpe zou dan de wacht
gelden moeten betalen aan de op wachtgeld
gestgjde ambtenaren van Petten.
Aanrijding.
De motorrijder D. reed met een flinke
vaart op den Cruquiusdijk tegen een drie-
wielige kar aan, die niet verlicht was en be
stuurd werd door v. d. R. De gevolgen ble
ven niet uit. Behalve dat het motorrijwiel
flink beschadigd werd, bleek dat D. zijn
been ernstig gekneusd had. Met den auto
van den'landbouwer R. werd D. naar zijn
kosthuis vervoerd.
Door tot nu toe onbekend gebleven oor
zaak is gisterenavond half negen bij Half
weg een motorwagen van de E. S. M, ont
spoord. Door werkzaamheden van den Rijks
waterstaat daar ter plaatse, moeten de trei
nen gedeeltelijk over verkeerd spoor loo-
pen. Terwijl de van Amsterdam komende
tram gisterenavond den wissel passeerde,
ontspoorde een der motorwagens. Om kwart
over elf was de wagen door den materiaal-
wagen weer in de rails gebracht. De passa
giers hadden geen oponthoud, doch moes
ten tijdens de werkzaamheden overstappen.
Heden is mej. J. H. Korswagen aan de
Leidsche Universiteit tot doctor in de wis-
en natuurkunde gepromoveerd op een
dissertatie over: „De oorzaken van den
stank der Leidsche grachten." Het belang
van dit onderwerp is zeker niet tot Leiden
beperkt, maar strekt zich over meerdere
Nederlandsche steden uit vooral ook
voor Haarlem is het van belang.
De schrijfster geeft eerst een zeer uitvoe
rig overzicht over de geschiedenis der leid
sche grachten sinds 1250 eu alles wat er ter
verbetering van den nu en dan zeer slech
ten watertoestand is gedaan. De slotsom
van die beschouwing is, dat Leiden eigen
lijk nooit behoorlijk water heeft gehad. En
nu is het zoover gekomen, dat Leiden zelf
er niets meer aan doet. De verversching
van het Leidsche grachtwater hangt nu hee-
lemaal af van de verversching der toe- en
afvoerende wateren om de stad, die zoo
doende deel uitmaakt van den grooten boe
zem van Rijnland.
De Rijn is eigenlijk de zoetwaterbron,
waar Leiden zijn verversching van hebben
moet.
Hierna bespreekt schrijfster aan de hand
van tal van onderzoekingen, de oorzaken
van den stank. Eigenaardig is het periodiek
optreden; het water kan weken lang totaal
reukloos zijn en dan door de een of andere
oorzaak onder overigens uiterlijk gelijke
omstandigheden opeens gaan stinken. Die
vervuiling, veroorzaakt door het loozen in
de grachten van de afvoerstoffen, van de
industrie in de eerste plaats, is in aanvoer
en hoeveelheid vrij constant. Er moeten
dus, zegt de schrijfster, nog andere factoren
zijn, die het optreden van den stank beïn
vloeden.
Het resultaat van de verschillende door
schrijfster verrichte scheikundig- en an
dere önderzoekingen, vat zij samen in de
volgende conclusies:
1. Het chloorgehalte van het grachtwater
te Leiden bereikt nooit een concentratie,
die de stankvorming ook maar in de gering
ste mate kan beïnvloeden.
2. De geringe bijmenging van zeewater,
die in de Rijnlandsche boezemwateren naar
het Noorden toe aan het hooger chloorge
halte is waar te nemen, kan (ten Zuiden van
de meren, dus ook) te Leiden chemisch en
biologisch niet aangetoond worden.
3. De stank der Leidsche grachten is
primair te wijten aan de verstoring van het
biochemisch evenwicht, doordat tengevolge
van verandering in de waterstofionencon-
centratie colloidale stoffen in oplossing gaas,
welke verstoring secundair veroorzaakt, dat
er hoe langer hoe meer slib van den bodem
wordt opgewoeld.
4'. Kon men erin slagen, den bodem van
de grachten schoon te houden, door de vaste
zwevende en drijvende substantie bijtijds te
verwijderen of tegen te houden, dan zou
de stad zonder bezwaar de vloeibare afval
op de grachten kunnen loozen.
5. Zoolang men er niet in slaagt den
bodem der grachten schoon te houden, is
het noodig alle drijvend vuil zooveel moge
lijk uit het water te verwijderen, daar dit in
hooge mate slibvorming in de hand werkt.
Daarnaast moet geregeld en grondig gebag
gerd worden.
6, Zoolang de bodem der grachten een
sliblaag vertoont, zijn afmalen te Katwijk
met niet te groote tusschenpoozen en
inlaten van water uit den Hollandschen
I-Jssel te Gouda de eenige afdoende midde
len, om stankvorming te voorkomen.
Het schijnt wel of dit proefschrift van mej.
Korwswagen, wie wij eigenlijk dank mogen
zeggen dat zij haar studie op dit onderworp
geconcentreerd heeft, den gemeenteraad van
Haarlem in het gelijk stelt voor wat betreft
zijn besluit om intensief te baggeren en te
spuien. Dit blijkt vooral uit de conclusies sub
€n 6-
Het is te hopen dat mej. Korswagen den
spijker op den kop slaat, want daardoor zou
Haarlem kunnen ontkomen aan een kostbaar
nieuw riolennet, waarvan de afdoende ver
betering nog problematisch is.
Voor de afd. Haarlem van de Nederlandsche
Reisvereeniging werd gisteravond een lezing
gehouden in den Schouwburg aan den Jans-
weg.
Na het gebruikelijke openingswoord van
den voorzitter, den heer Sabel, werd door
den heer M. Gerisch van Rotterdam tot on
derwerp „Duitschland als toeristenland" be
handeld. De heer Gerisch, wiens uitspraak
reeds verraadde dat hij van onze oostelijke
buren afkomstig was, gaf een overzicht van
reizen, waarbij hij een terugblik wierp in 't
begin van de vorige eeuw.
Aan de hand van lichtbeelden werden ach
tereenvolgens behandeld, de majestueuse
bergen, de onvergelijkelijk schoone bosschen
en de schilderachtige rivieren, welke zich als
linten door de schoone landstreek heenkron-
ke' Uit de oude Duitsche steden zagen we
f o va i gothischen en modernen bouwtrant,
bi... ttèn, die eens de trots van het land uit
maakten. Ook de zoo rijke, drukbezochte
badplaatsen werden niet vergeten. De kiek
jes van Thuringen behooren zeker ook tot de
mooiste.
De film „Wintersport in het Schwarzwald"
gaf een interessanten wedstrijd te zien op ski's
De schitterende natuuropnamen maakten de
film tot een mooi geheel. Aardige momenten
kwamen er voor in „Een vroolijke Rijnvaart
van Mainz naar Keulen", waarin behalve
de tocht en de mooie natuuropnamen, een
stukje „leven" niet was vergeten, wat het ge
heel tot een film maakte, die op zoo'n avond
zeker te waardeeren viel.
De lichtbeelden vielen eveneens zeer in
den smaak, waaraan de aangename causerie
van den heer Gerisch, zeker niet vreemd
was.
Snellere spoorwegverbindingen in oa\
land. Inwerkingtreding op 15 Mei a.s.
Het spoorwegongeluk bij de Vink. Vergoe.
ding voor geleden schade.
De malversaties aan het Centraal Maga
zijn van militaire kleeding te Woerden
Ontzettende wantoestanden in 't beheer.
Ce wijding der 6 Chineesche bisschoppen
te Rome.
Het NederlandschBelgisch verdrag.
EupenMalmédy en het Moerdijkkanaal.
Het FranschBelgisch geheim militair
accoord.
Te Bern is een intern. Vereeniging van
Ambtenaren van den Burgerlijken stand ge
sticht,
Het conflict bij de Rijnscheepvaart. De
eerste onderhandelingen mislukt.
De fascistische opmarsch naar Rome.
De Belgische kroonprins naar Stockholm
vertrokken.
Zie verder Laatste Nieuws,
Barometerstand, 9 uur v.ul, 7.42 Vooruit
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Licht op. De lantaarns moeten morgei
worden opgestoken om 5.04.
Medegedeeld door het Ned. Kon. MeteoroL'
Instituut te De Bildt.
Naar waarnemingen in den morgen van
29 October.
Hoogste barometerstand 769.2 m.M., te
Isafjord.
Laagste barometerstand 740.5 m.M., te
Lemnes.
Verwachting van den avond van 29 tot
den avond van 30 October:
Zwakke tot matigen^ meest O, tot N.
wind; zwaar bewolkt tot betrokken; waar
schijnlijk eenige regen; weinig of geen ver.
andering in temperatuur.
Op het R. K. Kerkhof „St. Barbara" had
hedenmorgen de begrafenis plaats van wijlen
den heer J. A. Bakker, in leven oud-hoofd
der St. Vincentius-school aan de Warmoes-
straat.
Te voren waren in de kapel van het zie
kenhuis „St. Joannes de Deo" de H.H, Uit
vaartdiensten gehouden. De plechtige Re
quiemmis werd opgedragen door den Wel-
eerw. Heer H. D. Kooper, geassisteerd dooi
den Zeereerw. Heeren J. F. G. Sandfon
O. F. M. en rector P. W. de Wolf.
De Zeereerw. Heer J. W. B. van Iieel O.F.M.,
pastoor der Mozes- en Aaronkerk te Am
sterdam, droeg een stille H. Mis op. Van het
zangkoor dier kerk was de heer Bakked
eerelid.
De kapel was bijna geheel gevuld mef
vrienden en bekenden van den overledene.
Op het kerkhof waren o.m. aanwezig de
heeren G. H. Weustink, inspecteur van her
L, O. in de inspectie Haarlem. J. Ch. Vintges,
vertegenwoordigende het bestuur der St.
Vincentius-scholen te Amsterdam, W. Wit
tenberg, na mens de Vereeniging van Hool-
den van R. K. Scholen in het Bisdom Haar
lem, leden van het zangkoor „Zelus pro
domo Dei," der Mozes- en Aaronkerk te
Amsterdam, met pastoor Van Heel aan het
hoofd, leden rer A. B. S.-club uit Amster
dam, oud-leerlingen van den overledene, toen
deze hoofd was der St. Vincentiusschool aan
de Rapenburgerstraat te Amsterdam en ver
dere vrienden en bekenden.
Bijna allen hadden ook de plechtigheden
in de kapel bijgewoond.
De beaardingsplechtigheden geschiedden
door kapelaan Kooper met dezelfde assistent
tie als bij de plechtige Requiemmis.
De droeve plechtigheid werd .besloten met
het storten van een gezamenlijk gebed voor
de zielerust van den overledene.
Onder de kransen, die de baar dekten, was
er een van het zangkoor. „Zelus pro domo
Dei."
Gisteravond had in de Aula van het
Christelijk Lyceum de tweede muziekavond
plaats. Als solisten traden op Jaap Stroomen-
bergh, bariton en J. F. Rootlieb, organist
der Ned. Herv. N.Z. Kapel te Amsterdam.
Behalve Schumann, Bach, Guilmont, Hel
ler en Wolf bevatte het programma werk
van den organist nml. drie liederen, Talis-
mane, uit „West-östlicher Divan" van
Goethe, Abenstandchen van Clemens Bren-
taux en Was nun van Ds. K. Bahr.
Rootlieb ondergaat hierin nog sterk den
invloed van Bacil hoe zou het ook anders
kunnen? Dit mag ook allerminst als een
verüespunt aangerekend worden. Bach is
een basis, waarop nog steeds kathedralen
opgetrokken kunnen worden en we achten
deze houding secuurder en breeder dan het
ijle zoeken naar een nieuwen vorm met
alle gekunstel en dilettantisme daaraan ver
bonden.
Prachtig is de bewerking der orgelpartij,
vooral in Abendstandchen, dat uitmunt door
soberheid en innig gevoel.
Als je pas de liederen van Rootlieb hoorde,
waaruit een groot Godsvertrouwen je toe-
golft en even later hoor je een paar slungels
op de Dreef een lofrede zingen op Ouwe
Keetje, dan vraag je je onwillekeurig af of
O. L. Heer het met de schepping wel ernstig
gemeend heeft en er komt een ontzaggelijk
heimwee in je naar iets dat onbestaanbaar
ij kt.
De orgelwerken voor de pauze na de
pauze riep de plicht ons elders vooral
Fuga über den Namen B.A.C.H. van Schu
mann, en de twee koralen „O Mensch
bewein dein Sünde gross" en „Nun komm
den Heider Heiland" van Bach, werden door
een korte, voorafgaande explicatie voor de
talrijk opgekomen toehoorders veel ver
duidelijkt, zoodat de knappe vertolking veel
waardeering genoot.
