r
^tiS^Pbp
KJmuiden's
fcM
De sluisbouw.
De Jubileumfeesten.
w.: -
Derde Blad.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT.
Zaterdag 30 October 1926
Het Noordzeekanaal. De kade.
Een der vele mooie .versierde straten te IJmuiden.
Het Noordzeekanaai, vanaf den duinrand.
Een overzicht van de werken van het binnensluishoofd. Men ziet de uitmondingen der geweldige riolen;
midd ende z.g. deurkast, waarin de enorme sluisdeur wordt geschoven,
in
het
Een Oud-gediende.
De uitmondingen der riolen van nabij gezien.
Zie voor vsrdere meriedeeiingen
omtrent de feesten te IJmuider
elders in dit blad.
SOCIAAL LEVEN.
R. K. Bahkerspatroonsbond.
Een geweldig groote zonnebloem met
23 groote bloemen, te Noordwijk, nog
gekiekt voor den vorst van verleden
week. Deze plant is gezaaid en opge
kweekt door Aat van Ruijten.
s&rar&d
-■>
$tm&%
Trouwens, de tentoonstelling is in zijn ge
heel een bezoek waard, en wij zouden ieder
willen aanraden een bezoek te brengen. Mer.
ziet bier het oude IJmuiden nog in beeld;
men ziet er ook den bouw van de oude slui
zen afgebeeld en foto's van den nieuwen
sluisbouw. Men kan daarbij een interessante
vergelijking maken tusschen de methode van
werken van vroeger jaren en nu,
Een aardig stuk herinnering vormt ook een
brok paal, afkomstig van de stelling, welke
gebruikt is bij den aanleg der pieren.
TX» tentoonstelling wordt tenslotte opge»
EENIGE BIJZONDERHEDEN OVER DE
WERKEN VAN HET BINNENHOOFD.
Voor eenige weken schreven we, dat er
teekening begint te komen in het grootsche
sluiswerk te IJmuiden.
Inderdaad, De bouw van het binnenhoofd
is nu zoover gevorderd, dat men zich een
voorstelling kan maken, van de geweldige
afmetingen, welke de nieuwe sluis gaat
aannemen. Een wandeling over het in aan-
houw zijnd sluishoofd, is thans wel in staat
worden naar de uitmonding toe trompetvor-
mig verwijd, zoodanig, dat de opening daai
2% maal grooter is dan in het midden bij
de schuiver. Hierdoor wordt verkregen, dat
het water, dat ter hoogte van de doorlaat-
schuiven zeer snel stroomt, zijn kracht ver
liest naarmate het de uitmonding nadert,
omdat het zich daar verspreidt.
Bovendien wordt de uitmonding zoo ge
richt, dat zij naar de deuren wijst. Het uit-
stroomende water komt daar als secundaire
golf (na tegen de sluitdeuren verkracht te
zijn), in de kolk, verdeeld door grooter op
pervlakte.
De hefsnelheid der schuif wordt slechts
10 m.M. per seconde; de valtijd is dan bïj 4
M. verval 12 minuten en bij 1.40 verval 7
Er zullen er 3 komen, 1 in het binnenhoofd
en 2 in het buitenhoofd. Over de afmetingen
van deze enorme „schuifdeuren" volgen
hier een paar cijfers. Ze zijn ongeveer me
ter breed en 52 meter lang. De deur zal
aan ijzer en staal wegen ongeveer 1175 ton.
In de deur bevinden ziek luchtkisten, en
drijfkisten, waarmee de deur in drijvenden
toestand kan worden gebracht. Ze Worden
in Rotterdam vervaardigd en zullen, wanneer
ze gereed zijn, over zee naar IJmuiden ge
sleept worden.
Wat het geheele binnenhoofd betreft, her
inneren wij er nog eens aan, dat alleen
hiervoor 69500 M2 beton is te verwerken,
waarvan ongeveer 7000 M3 aan gewapend
betonpalen en damplanken.
werk, haalden zij Piet uit zijn keetje, zetten
hem in een Binken kuil en begroeven hem
zoover, dat alleen zijn hoofd nog boven den
grond uitstak, onder het uiten van allerlei
„vleiende" woorden.
De historie vermeldt niet, of Piet zijn af
zetters practijk nog voortgezet heeft.
Met de officieele opening der historische
tentoonstelling en der winkelweek, welke
gisternamiddag plaats hadden, kunnen de
jubileumfeesten geacht worden te zijn in
gegaan.
Op oogenblik dat we dit schrijven,
de eerste avond - schitteren de straten
in het licht van duizenden lampen. Het is
illuminatie overal en de rijke winkeletaiages
dragen het hunne er toe bij. Versieringen en
erepoorten overal en daaromheen de roe
zemoezige drukte van menschen, die de
feeststemming voelen naderen en zich nu al
te goed doen aan het vroolijke schouw
spel, dat de straten bieden,
IJmuiden viert z'n gouden feest en heel
de bevolking doet mee. Het kanaal, waar
omheen IJmuiden is gegroeid tot een stad,
schijnt in de vreugde te deelen, als de
feestverlichting der sluizen en schepen zich
spiegelt in het water.
De echte IJmuidenaar voelt ook, dat er
reden is voor een waardig feest. Hij heeft
zijn woonplaats zien uitbouwen en worden
tot een belangrijk punt van scheepvaart,
handel en industrie. De sluizen vormen de
inzet. De havens, met hun hallen, de bloei
ende vischhandel, de daaraan verwante in
dustrie, het Hoogoven-bedrijf en het mach
tige nieuwe sluiswerk, het werd alles in
den loop dezer 50 jaren geboren en tege
lijkertijd groeide IJmuiden, groeide Velser-
oord totdat in het jubileumjaar 1926 beide
plaatsen één verklaard worden.
Men gaat thans herdenken en wij twijfelen
er niet aan, of men zal het waardig doen.
Er zal ieest zijn, dagen lang. Doch daarbij
zullen zeer zeker oogenblikken gevonden
worden om te gedenken, dat IJmuiden een
plaats is van de zee, dat er in zijn geschie
denis donkere dagen zijn van zeemansleed
en rouw.
En dan, met het oog hoopvol op de toe
komst gericht, herdenken we het jubileum
van IJmuiden en haar kanaal.
Gistermiddag begon het programma met
een
Vliegtocht.
Het eerste nummer der feestelijkheden
die aangekondigd waren, was de vliegtocht
boven IJmuiden en de naaste omgeving. Nu
is het gezicht van een vliegmachine op zicb-
zelve wel geen attractie, doch het aardige
was, dat er strooibiljetten in greote getale
werden uitgeworpen. Tusschen die strooi
biljetten bevonden zich een aantal, door
de commissie speciaal gewaarmerkt, die
inwisselbaar waren tegen een blanke rijks
daalder.
Die wetenschap wekte natuurlijk de ijver
van de jeugd, en ook wel ouderen, op.
Wij zagen de jongens het duin inhollen,
naar de plaatsen, waar ze biljetten zagen
vallen, Do'ch ook op gevaarlijker punten,
als aan en boven het water en op het sta
tionsemplacement.
Van het succes, of liever geluk, hoorden
we enkele aardige staaltjes. Zoo was er
een klein ventje van omstreeks 5 jaar, die
op het plein eer geldbon vond. Een ander
meisje kwam thuis om te vertellen, dat ze
er een gehad heeft, doch een grootere jon
gen nam het haar af en heeft het ver
scheurd. Een dame op Velseroord' vond er
wel 4 tegelijk. Zelfs op daken, enz., zag
men de menschen klimmen om naar het
begeerde papier te zoeken. Het was een
attractie, die in elk geval succes had.
De opening der historische
tentoonstelling.
In het gymnastieklokaal van de O) L.
school C. (ingang Breesaapstraat) wordt een
tentoonstelling gehouden van platen en
teekeningen, foto's, geschriften en voor
werpen, betrekking hebbende op het graven
en de opening van het Noordzeekanaal, het
ontstaan en de groei van IJmuiden, Daar
naast worden ter opluistering geëxposeerd,
modellen van handels- en visscherijsche-
pen, benevens een interessante verzameling
beenderen, gevonden bij de uitgraving van
den bouw van de nieuwe sluis en afkom
stig van dieren uit den voorhistopischen
tijd. Deze collectie is welwillend ten ge-
bruike afgestaan door den hoofdingenieur
van de Rijkswaterstaat, den heer J. A.
Ringers. Voorts zijn de resultaten van den
door „IJmuiden's Bloei" georganiseerden
fotowedstrijd te bezichtigen. Bovendien
wordt er een verzameling scheepsmodellen
geëxposeerd van visschers- en koopvaardij
schepen, welke buitengewoon interessant is
om te bezichtigen.
luisterd met draperieën, gevormd uit vlag
gen der verschillende scheepvaartmaatschap
pijen.
Gisterenmiddag om 4 uur had de officieele
opening plaats.
De secretaris der gemeente, de heer J.
Kostelijk, sprak allereerst een kort woord
ter inleiding. H ijdeelde mede hoe deze expo
sitie tot stand was gekomen en bracht daar
na dank aan den gemeenteraad, die een
lokaal beschikbaar stelde. Hartelijk dank
bracht spr. ook aan allen, die hun medewet-
king hebben verleend door het inbruikleen
afstaan van stukken, op de historie van
IJmuiden en het Kanaal, en op de scheep
vaart betrekking hebbende.
In 't bijzonder aan H. M. de Koningin, die
de gouden medaille, welke Koning Willem
III bij de opening van het Kanaal is aange
boden, ten gebruike afstond.
Spr. eindigde met de hoop uit te spreken,
dat velen de tentoonstelling zullen bezoeken,
want het is goed te gedenken, dat in het ver
verleden het heden ligt en in het nu wat
worden zal.
De wethouder der gemeente, de heer J. C.
Dunnebier, voorzitter van het algemeen co
mité, sprak Hierna het openingswoord.
Spr. noemde deze tentoonstelling een zeer
rustig onderdeel der feesten, doch dat te
vens toch zoo duideïijk spreekt door alles,
wat zij te zien geeft. Spr. bracht dank aan
de commissie, die haar organiseerde. Hij
noemde het een goede gedachte, om de fo
to's uit den wedstrijd van IJmuiden's Bloei
te combineeren met zijn tentoonstelling.
Hierdoor wordt a. h. w. een brug gelegd
van de historie naar het wakeden.
Spr. hoopte dan, dat dit bescheiden on
derdeel der feesten veel belangstelling zal
trekken. Met dezen wensch verklaarde hij
de tentoonstelling voor geopend.
Onder de genoodigden merken wij op ver
schillende raadsleden, alsmede vele voor
aanstaande personen uit de gemeente.
De tentoonstelling zal tot 6 November ge
opend zijn. Uitgezonderd op Zondag en
Maandag, zal zij in den regel van 39 urn-
te bezichtigen zijn (op 4 November van
4.30—11 uur).
De opening der Winkelweek-
In het R.K. Vereenigingsgebouw had de
opening plaats van de winkelweek, door den
burgemeester der gemeente Velsen, den
heer R. G. Rijkens. Een groot aantal winke
liers woonden deze opening bij.
Op het fraai versierde podium had de
burgemeester met zijn echtgenoote, bene
vens het dagelijksche bestuur der gemeente
en het comité voor de winkelweek plaats
genomen.
Ook hier waren vele raadsleden aanwezig.
De voorzitter van het comité, de heer M,
van Praag, sprak een kort welkomstwoord,
waarna de burgemeester de openingsrede
hield.
Zijn Edelachtb. zeide het verzoek van het
comité met groote ingenomenheid en zon
der aarzelen te hebben aanvaard, omdat de
winkeliers bewezen hebben dat zij eigenbe
lang op zij willen zetten om het algemeen
belang te dienen. Dit blijkt, wanneer er een
comité voor een of ander liefdadig doel op
gericht wordt en de winkeliers steeds be
reid gevonden worden om te offeren-
Het heeft spr. voorts getroffen, hoe de
winkelstand ook in Velseroord op de hoogte
van zijn tijd is en dit temeer, waar men
hier geen bijzonder koopkrachtig publiek
heelt. Dan voelt men dat er werkelijk geen
reden is, om in andere plaatsen te koopen.
Spr. meent tenslotte dat wanneer de ju
bileumfeesten zullen slagen en daaraan
twijfelt hij niet dat dit voor een niet ge
ring deel te danken is aan den winkelstand.
En deze zal er ongetwijfeld ook wel pro
fijt van hebben.
De heer van Praag dankte den burge
meester, waarna ververschingen werden ge
serveerd.
Intusschen had het muziekkorps „Wilhel
mus" zich buiten opgesteld, waar het onder
om onder den indruk te geraken. Het is
buitengewc on interessant tevens, omdat nu
het nieuwe riool-systeem, hetwelk hier toe
gepast wordt, en dat de vrucht is van een
zeer nauwgezet onderzoek in een Duitsch
laboratorium voor water- en scheepsbouw-
kunde, in werkelijkheid kan aanschouwen.
Volgens dit systeem namelijk, geschiedt de
vulling der schutkolk door riolen, in het
sluishoofd en niet door riolen, welke door
de geheele lengte van de kolkmuren loo-
pen, met gelijkmatig verdeelde zijspruiten,
zooals dit toegepast is in de bestaande
groote jluis.
Zulk een doorloopend riool echter ver
oorzaakt een ongelijkmatige verdeeling van
het water in de kolk, met als gevolg, dat het
schip, hetwelk geschut wordt, niet rustig
bgt.
In het meergenoemde laboratorium nu
werd een onderzoek ingesteld, waarbij bleek,
dat bij het thans toegepaste systeem een
voldoend rustige ligging van het schip ver
kregen wordt, terwijl voorts een belangrijke
besparing werd bereikt, omdat het nu niet
uoodig werd om het riool door dien ge-
heelen schutkolkmuur te laten loopen, en
ie constructie hiervan eenvoudiger wordt.
Het systeem komt hierop neer: de riolen,
welke een doorsnede hebben van 26 M2,
minuten (bij de bestaande groote sluis 10
minuten).
Tenslotte krijgt de doorstroom-opening ter
plaatse van de schuif een versmalling aan
de onderzijde, waardoor de vrije opening bij
de heffing der schuif eerst vrij smal is en
daarna geleidelijk toeneemt.
Heeft men hierdoor dus verkregen dat het
schip in de kolk rustig ligt, daarenboven
is ook nog een besparing op de bouwkosten
bereikt van eenige tonnen.
De beide foto's, welken we hierbij repro-
duceeren, geven van deze riolen een duide
lijk beeld. Wanneer men in de uitmonding
staat, krijgt men den indruk van een groote
hal te betreden. Van de afmetingen kan men
eenig idee krijgen, wanneer we mededeelen
dat de uitmonding 2 'A maal zoo groot is,
dan de opening ter plaatse van de schuiven.
En hier zijn de afmetingen als volgt; bo
ven 214 meter breed; 'hoogte 7.35 M,
Op de eerste foto ziet men de uitmondin
gen van dichtbij.
De tweede foto geeft een overzicht van
de werken aan het binnenhoofd, noordzijde,
waar de deurkant is gereconstrueerd.
Zooals wellicht thans bij ieder wel be
kend is, komen in de nieuwe sluis geen
draaideuren, doch geweldige roldeuren, die
de sluis over de geheele breedte afsluiten.
Nu er tijdens de feesten te IJmuiden zoo
veel uit de eerste jaren van deze plaats
wordt verteld, is het niet onaardig een der
eerste, ja men kan zeggen de eersie bewo
ners van IJmuiden te hooren. Zoo was daar
dezer dagen den heer R. Smakman, wiens
portret wij hierbij afbeelden, thans wonende
te Amsterdam, die reeds vóór het graven
van het kanaal met zijn ouders woonde op
„Paltserhof", een boerderij staande op de
plaats waar nu het reddingsboothuisje staat
recht over de oude sluis. Deze Smakman
was van het begin af toen de eerste spade
in den grond gestoken werd, tot aan den af
bouw van de pieren werkzaam hieraan. Als
machinist reed hij o.a. Koningin Sophia over
het werk, toen zij dit kwam bezichtigen,
Zijne zuster, mej. Alida Koe voet s'Smak
man, ook nog wonende te IJmuiden, legde
den eersten steen van IJmuiden. Een ge
denksteen hieraan staat onder in den gevel
van het huisje Sluisplein, hoek Amstel-
straat. Toen het werk begon, werd Palster-
hot door de Amsterd. Kan. Mij. in gebruik
genomen als Directiegebouw en zorgde de
bewoners voor de huisvesting van de In
genieurs. De vader van den heer R. Smak
man was de éérste ondersluismeester. Een
broer van hem beeft voor eenige jaren den
dienst als ondersluismeester verlaten,
Een aardige episode uit die dagen van
den sluisbouw is wel deze:
Een onderbaas die veel geld van het
werkvolk wist afhandig te maken of achter
te houden, had zich den bijnaam Piet de
Jood verworven, en de woede der polder
vrouwen op den hals gehaald. Toen zij eten
kwamen brengen naar hun mannen op het
groote belangstelling van de zijde van het
publiek eenige nummers ten beste gaf.
De vlootrevue.
Gisterenmiddag arriveerden hier in de
haven 4 torpedoobooten. van de Z. klasse,
welke deel zullen nemen aan de vlootrevue
tijdens de jubileumfeesten.
Het s.s. „Rembrandt" zal Dinsdagmorgen
om 9 uur hier arriveeren.
Gisteren vergaderde te Utrecht het Cen
traal Bestuur van den Ned. R.K. Bakkers
patroonsbond, gevormd door hel hoofdbe
stuur en de gedelegeerden der afdeelingen.
Namens den Ned. R.K. Middenstandsbond
waren de heeren Dr. J. van Beurden, Mr.
J. G. A. M. van Hellenberg Hubar en
Chris Jansen op deze vergadering aanwezig.
Met algemeene stemmen, waaronder mede
de stemmen der afdeelingen Amsterdam en
Arnhem, die eerder het voornemen hadden
te kennen gegeven het lidmaatschap van den
nationalen bond op te zeggen, werd besloten
aan den Ned. R.K. Middenstandsbond op te
dragen eene dusdanige reorganisatie van den
katolieken bakkersbond voor te bereiden,
dat daarin zonder zakelijk bezwaar door
alle R. K. Bakkers kan worden plaats ge
nomen.
In verband hiermede werden een tweeteul
hoofdbestuursvacatures niet aangevuld.
