Brieven uit Duitschland,
arch: AvW)
De voorlooper van de Fiets
Puzzle uit het jaar 1794.
Een zeldzame plaat van Columbus' ontdekkingsreis naar
Amerika.
Het Eerste Lustrum van de R.K.
Harmonievereeniging ..Euphonia"
te Overveen.
Een puzzle van het jaar 1794.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT.
Vierde Blac. Dinsdag 16 November 1926
Fob itched July 1&. t
Zoek de portretten van de Generalen; Keilerman; Custine,' Petion; Danton; Thouret;
Barnave; Robertspiere; Dumourier; La Fayette, en Marat,
De werkzaamheden aan de Amsterdamsche trekvaart bij Halfweg ter verbreeding van
4cn rijksweg AmsterdamHaarlem,
Moge de Vereeniging nog vele jaren blij
ven vooruit gaan in hetzelfde tempo en op
dezelfde bereidwillige wijze als voorheen.
Dan zijn wij er niet bang voor, dat het „Eu-
pbonia" nooit aan belangstelling van de
zijde van het publiek zal ontbreken.^
Intusschen vernemen wij, dat de Veree
niging tot stijving der kas een loterij heeit
georganiseerd, waarvoor door den Burge
meester toestemming is verleend. Voorts
dat er Zondag van 3 tot 4 uur receptie zul
wezen in de gymnastiekzaal van do St,
Aloysiusschool aan het Zandvoorterpad en
dat er des avonds voor de leden met hunne
dames en verdere genoodigden, een feest
avond wordt gehouden in liet gebouw „St.
Bavo" te Haarlem.
In de laatste gehouden vergadering van den gemeenteraad van Haarlemmerliede kwam
aan de orde een voorstel van het raadslid, den heer Stokman, beoogende, dat het voor
taan verboden zou zijn, dat auto's op den Rijksstraatweg een stilstaande tram passeeren,
wanneer passagiers in- of uitstappen. Dat voorstel werd echter verworpen. Hoe noodig
evenwel een voorziening in dat opzicht is, toont bovenstaande foto, die door onzen
fotograaf naar het leven genomen werd, dus niet geënsceneerd. Duidelijk komt daarop
uit, aan hoevele gevaren de in- en uitstappende passagiers op der. Rijksstraatweg
HaarlemAmsterdam zijn blootgesteld en hoe ze geheel aan de goedwilligheid van den
automobilist zijn overgelaten.
DE NIEUWE R.-K. KERK. Het terrein^ waar de nieuwe R.-K. Kerk zal verrijzen, enl
waarvan wij een foto afdrukken, is twee H. A. groot. Allé gebouwen, die bij de kerk
behooren, zullen hier gebouwd worden, dus behalve de kerk en de pastorie, de kosters
woning, stalling voor auto's, wagens en rijwielen, patronaat en vereenigingsgebouw,
terwijl uitbreiding van de bestaande R.-K, school eveneens is geprojecteerd. Tevens zijn
er terreinen beschikbaar, bestemd voor woningbouw. Pastorie kosterswoning en berg
plaats zullen tegelijk met de kerk gebouwd worden, de andere gebouwen op lateren
datum. Het kerkplein, dat aan kerk, pastorie, kosterswoning en bergplaats grenst, staat
in open verbinding met de bergplaats, zoodat bij begrafenissen de geestelijkheid vanuit
de kerk het kerkhof kan bereiken, terwijl aldus eveneens de gelegenheid is gemaakt,
processie's buiten de kerk te houden. Straten zijn geprojecteerd, deels reeds bestaand,
die uit de richting Osdorp en de Ringvaart naar het Kerkplein voeren. Over enkele
kleinigheden, de situatie en den bouw betreffende, wordt nog met
Ged, Staten onderhandeld.
In 1819 werden de voorloopers van de
hedendaagsche fietsen uitgevonden. Het
waren de zoogenaamde loopraden. De eer
ste werd in het einde van 1818 te Londen
geconstrueerd, en al dadelijk waren toen-
tijds de teekenaars er bij met hun teekenin-
gen den spot te drijven met het nieuwe ver
voermiddel. Van onbekende hand verscheen
de teekening 1, met als onderschrift: „Lady
Goudbeslag maakt haar ochtendwandeling."
Ook George Cruikshank liet zich niet on
betuigd en publiceerde teekening 2, met als
als onderschrift: „Ieder mensch een hem pas
send vehikel."
Ten slotte geeft teekening 3 een tweede
stadium van de fiets weer, namelijk een
tricycle; deze werd op mechanische wijze
voortbewogen, namelijk op bijna dezelfde
wijze als heden ten dage nog de ziekenfiet-
sen worden voortbewogen, door hefboom
beweging.
Zoek de portretten van de Keizerin van Rusland, den Keizer van Duitschland, De
Koning en Koningin van Engeland, De Koning en Koningin van Frankrijk en de Koning
van Poland.
einden, bij feestelijke gelegenheden, op Ko
ninginnedag enz. enz.
Tienmaal bracht zij een serenade bij ver
schillende Jubilea's, terwijl zij 29 maal een
concert gaf. Driemaal nam zij deel aan een
Festival. Overziet men dezen staat van
werkzaamheden, dan is het zeer verklaar
baar dat „Euphonia" bij iedereen gezien is
en hoog aangeschreven staat. Dit is dan ook
reeds meerdere malen op ondubbelzinnige
wijze gebleken. Vooreerst werd haar door
de burgerij een prachtig vaandel geschon
ken, wat op den vaandelwedstrijd, bij het
gehouden concours te Bloemendaal den eer
sten prijs verwierf. Vervolgens kwam zij
door tusschenkomst van eenige vereerders
in het bezit van niet minder dan vier Saxo
phones, terwijl anderen haar verleden jaar
weer in het bezit stelden van een stel mooie
uniformpetten.
Ziedaar hoe Overveen en omgeving het
werk van hare Muziekvereeniging weet te
waardeeren. Het zijn niet in het minst de
heeren Bijvoet, Rohling, Terlingen, van
Schooten en van Kessel, welke zich voor
de Vereeniging zeer verdienstelijk hebben
gemaakt, waarvoor laatstgenoemde dan ook
vermijdelijk nieuwe uitgaven. Vooral dit
laatste baart zorgen. Het oprichten en in
standhouden van een goede muziekvereeni
ging kost groote financieele offers. Een
idee hiervan krijgt men, :ils men nagaat dat
voor de 22 leden welke men bij de oprich
ting telde, voor 1200 aan instrumenten
moest worden aangeschaft. Thans telt de
vereeniging 40 leden. Men zetelt in de eer
ste afdeeling, wat grootere eischen stelt.
Men kan dus nagaan wat dit alles kost.
Dit is door de wekelijksche contributie van
menschen, die allen tot den werkmansstand
behooren, niet te bekostigen.
Vandaar, wil de Vereeniging op het peil
blijven en met haar tijd meegaan, moet zij
in den vorm van donaties enz. enz., worden
gesteund.
Zij verdient dien rteun ten volle en haar
eerste lustrum fs daartoe een gereede aan
leiding.
Wij twijfelen er niet aan, cf de dag van
21 November a,s. zal voor de zoo sympa
thieke Muziekvereeniging niet onopgemerkt
voorbij gaan.
Het programma voor de feestelijkheden Is
reeds in voorbereiding.
DE VERBREEDING VAN DEN WEG. Om den straatweg nabij de R.-K. Kerk te ver-
breeden, was het noodig de sporen der E. S. M. Noordelijk te verleggen, waartoe het
weer noodzakelijk bleek een gedeelte van de trekvaart te dempen. Wegens de gesteld
heid van den grond ter plaatse, die sterk verzakt, heeft men het te dempen gedeelte
eerst uitgebaggerd en daarna met zand gevuld, terwijl de vaart bij den Zuidelijken oever
is uitgediept. De kleine spoorbrug bij de R.-K. pastorie en de duiker, die de trekvaart
met Rijnland s boezem onderhoudt, worden vernieuwd en verbreed. Over een lengte
van 2.40 M. aldus de weg verbreed. Zoolang de oude R.-K. Kerk bestaat, rijdt de E. S. M.
in de richting Haarlem achter de kerk en in de richting Amsterdam vóór de kerk,
zooals tot nog toe gebeurt. In de toekomst echter, als de kerk zal zijn afge
broken, zullen de sporen in beide richtingen verlegd worden, zoodat zij in de as van
ten het stadsgebied, beschikt Berlijn over
een woudbezit van bijna 200 K.M.2
Een beeld van de leeftijdsverhoudingen
■der 4 millioen geeft het volgend staatje:
40.000 beneden het jaar, 190.000 van 1 tot
6 jaar, 500.000 in den schoolplichtigen leef
tijd van 6 tot 14 jaar, 2,9 millioen van 14 tot
70 jaar en 180.000 boven de 70 jaar.
Meer dan de helft dus meer dan 2 mil
lioen is in vaste beroepen werkzaam,
waarvan 50 procent bij de industrie, 25 pet.
bij handel en verkeer 8 pet. in openbaren
dienst en vrije beroepen. In de groote ge
controleerde bedrijven dus buiten de
kleine en handwerksbedrijven waren
580.000 arbeiders werkzaam, waaronder
190.000 vrouwen en 30.000 knapen in den
leeftijd van 14 tot 16 jaar.
Het aandeel der vrouwen in de bevolking
is overwegend, 120 vrouwen tegen 100 man
nen, een verschijnsel dat in de meeste groo
te steden valt waar te nemen.
Aan woningen telt Berlijn er 1.300.000,
waarvan de huurwaarde op 800 millioen
Mark wordt geschat. In de laatste jaren
vóór den oorlog ontstonden jaarlijks 30.000
woningen, in de jaren 19191922 niet meer
den 30.500 of ongeveer 7600 per jaar, wat
in 1923 nog terugliep tot 5000. Sedert is er
herleving in de bouwerijgekomen en in alle
stadsdeelen ziet men nieuwe wijken verrij
zen. Vóór anderhalf jaar zag ik nog een
troostelooze vlakte met puinhoopen en hier
en daar houten noodwoningen waar nu een
mooie wijk is met aardige huizen, park en
fontein en kinderspeelplaats met betonnen
bassin, waarin de kinderen zomers pootje
baden. Tien duizend menschen zijn hier ge
huisvest! Toch overtreft het aantal woning
zoekenden nog de 200.000.
Een 4 millioen-bevolking stelt hooge ei
schen aan het spoorwegverkeer. Alleen het
stadsgebied telt 113 stations voor het per
sonenverkeer en 56 stations voor het goe-
Verleden jaar werden geslacht 160.000
koeien, 182.000 kalveren. 520.000 varkens,
275.000 schapen. Hierbij komen nog de van
buiten ingevoerde vleeschwaren, als rook-
vleesch, ham, bevroren vleesch en een
worst, die met gemak den aardbol kan om
spannen.
Het kolenverbruik bedroeg 7 millioen ton.
Dagelijks moeten voor de verzorging van
Berlijn worden aangevoerd 25 kolentreinen,
elk van 40 volbeladen wagons.
Een leger van 14.000 politie-agenten
houdt dag en nacht over alles een wakend
oog.
Verdere becijfering zou al te dor worden.
Al is het materiaal nog lang niet uitgeput,
de genoemde getallen geven een begrip van
al den arbeid, die voortdurend met groote
zorg moet worden verricht voor het welzijn
eener grootsteedsche samenleving.
Op 21 November a.s viert „Euphonia" te
Overveen haar eerste Lustrum. En waarlijk
niet zonder reden. Wanneer wij zien hoe
„Euphonia" in de vijf jaar van haar bestaan
populair is geworden bij de ingezetenen van
Bloemendaal en daarbuiten, dan heeft zij dat
in de eerste plaats te danken aan haar
goede en bekwame leiding, in den persoon
van haren Directeur, den heer Lefeber. Op
bij uitstek kalme wijze, heeft deze in die
jaren zijn muzikanten gedirigeerd en ter
overwinning gevoerd. Aan deze is het dan
ook vooral ie danken dat de Vereeniging ge
komen is op het peil, waarop zij thans
staat.
de thans bestaande kerk liggen. Deze werken worden uitgevoerd door de N.V, Aanneming
Mij. v. h. Zanen Verstoep te Gouda. Over de brug, bij de suikerfabriek, worden de
rails der electrische tram eveneens verlegd, zoodat ook daar de verkeersweg aanzienlijk
verbreed zal worden. Binnenkort zal het gedeelte van den Straatweg HalfwegLiede-
brug geasphalteerd en de Liedebrug verbeterd worden. D. E.S.M., die nu aan weerszijden
van den weg rijdt, Zal dan haar baan in beide richtingen aan den Noordelijken kant
van den weg leggen, zoodat de geheele weg vrij zal zijn voor het verkeer.
Bij het staation van Halfweg worden de sporen der E. S. M. verlegd, om een gedeelte
van den weg voor het verkeer vrij te maken,
ACHTER DE COULISSEN EENER
WERELDSTAD.
Berlijn, 10 November 1926.
Een begrip van den enormen arbeid, die
noodig is, om een gemeente-wezen als het
Berlijnsche in gang en in orde te houden,
kunnen alleen de nuchtere cijfers geven.
,Wel nuchter en dor op zich zelf, maar, be
schouwd in verband met al de zorg, de
moeite en de prestaties aan hoofd- en han
denarbeid, die ze in zich bevatten, toch wel
interessant.
Het tegenwoordige Berlijn dankt zijn ont
staan aan een wet van 27 April 1920, waar
door 8 stad-gemeenten, 39 land-gemeenten
en 27 districten tot één gemeentewezen
werden samengevoegd De nieuwe stad
na New-York en Londen de derde der
groote wereldsteden, omvat een gebied van
880 vierk. kilometer met rond 4 millioen
inwoners of ongeveer een tiende der ge
heele Pruisische bevolking. Bij een bebouw
de vlakte van 200 K.M.2, beslaan straten,
pleinen en parken een gezamenlijke opper
vlakte van 326 K.M.2, terwijl 325 K.M.2
braakliggend land voor toekomstige bebou
wing in aanmerking komt. Behalve uitge
strekte landerijen en bevloeiingsvelden bui-
derenvervoer. De lengte van het stedelijk
spoorwegnet is ongeveer 2500 kilometer.
Door de stadstreinen alleen dus niet met
inbegrip van ondergrondbaan, tram en om
nibus worden dagelijks 2/4 milloen men
schen vervoerd.
De lijn Schlesischer BahnhofJannowitz-
brücke o.a. wordt dagelijks door 348 treinen
bereden. Aan straten telt Berlijn er 6600 met
een lengte van 2500 kilometer en 22 mil
lioen vierkante meter bestrate oppervlakte.
De gasverzorging geschiedt door vier on
dernemingen, die jaarlijks 580 millioen kub.
meter gas produceeren.
De vier ondernemingen, die Berlijn met
electrischen stroom verzorgen, verwekten
verleden jaar zelf 250 millioen kilowatturen
en betrokken van elders nog 350 millioen
kilowatturen. De gemeentelijke waterwerken
verzorgden 65.000 perceelen met 120 mil
lioen kub. meter water.
Geweldige hoeveelheden levensmiddelen
verslindt het „inwendige Berlijn". Jaarlijks
verbruikt het 1 millioen ton duizend mil
lioen kilogram graan voor brood, drie
millioen ton aardappelen, dat is ongeveer
10 millioen kilogram aardappelen per dag.
Verder dagelijks 400.000 K.G. suiker, 300.000
K.G. zout, 40.000 K.G. rijst enz. enz.
Dit blijkt wel uit het aantal bekroningen
welke de Vereeniging ten deel vielen. Er
werden door haar niet minder dan 7 eerste,
2 tweede en 3 derde prijzen behaald, waar
onder 1 eerste en 1 derde prijs in den Eere
wedstrijd.
Haar populairiteit heeft „Euphonia" voorts
te danken, omdat zij uit den R.K. Volksbond
is voortgekomen, waarvan zij heden nog
een onderafdeeling vormt. In dit milieu vond
zij reeds dadelijk een groot aantal aanhan
gers en vrienden. Maar bovendien wordt ze
gewaardeerd, omdat zij altijd bereid was
om voor allerhande doeleinden hare mede
werking te verleenen. Wat dit zeggen wil,
blijkt wel hieruit, dat zij 36 maal hare me
dewerking verleende voor liefdadige doel-
benoemd werd tot Eere-veorzitter, terwijl
de andere heeren benoemd werden tot
eere-Ieden.
Ook de gemeente Bloemendaal wist het
werk van „Euphonia" te exploiteeren en
te waardeeren. door haar des zomers in de
muziektent in het Bloemendaalsche bosch
eenige concerten te laten geven, waarvoor
de gemeenteraad haar een jaarlijksch sub
sidie toekende van 250. Éen zeer sym
pathieke daad, waardoor „de kunst voor en
door het volk" wordt bevorderd, wat door
het publiek zeer wordt gewaardeerd.
Met haar laatste prestaties op het Na
tionaal Concours te Spaarndam is „Eupho
nia" gekomen in de eerste afdeeling. Dit
vereischt van haar nieuwe studie en on-
