pimoL
Nerveus en Overspannen
Onrustig en Slapeloos
•DCHooihjedagt
fZonen
ST. NSCGLAAS
GESCHENKEN
G£2. BOSSE
Mijsihardt's Zenuwtabïetien
MODERNE LAMPEN
Gebruik hiertegen de Zenuwstillende en Zenuwsterkende
Glazen Buisje 75 cent. Bij Apoth. en Drogisten.
SCHOTEN.
BLOEMENDAAL.
RECHTZAKEN.
SPAARNDAM.
de beste achaatsen-
bouwers ter wereld.
STOOMVAARTLIJNEN.
Bij Verwording
iiitiinodadalijk mi
De Portugeesche bankbiljetten-
kwestie voor de Haagsehe
Rechtbank.
GR. HOUTSTR. 130
MEEST RUIME KEUZE
EEN TROETELKIND
LAATSTE NIEUWS.
De verlenging van den
noodtoestand.
De bescherming van de jeugd
tegen pornografie.
De reis van Chamberlain
naar Genève.
Amerika en de Europeesche
schulden.
GENERAAL LUDEWDORFF GEOPEREERD
HEEMSTEDE.
ZONDAG. Kwart voor 7, 8 uur en kwart
over 9 stille H.H. Missen. Half 11 Hoog
mis. Half 3 luide Aanbidding, 7 uur plechtig
Lof tot sluiting van ons 40-urengebed tnet
Predikatie en Processie.
MAANDAGmiddag half 4 begin der
Geestelijke oefeningen voor de vrouwen-
afdeeling der H. Familie. De verdere oefe
ningen zullen door den Eerw. Pater worden
aangegeven.
DONDERDAG half 8 gezongen H. Mis
ter eere van het H. Sacrament des Altaars, 's
avonds 7 uur Lof.
VRIJDAG 1ste Vrijdag der maand, 6
uur uitreiking der H. Communie, 8 uur
gezongen H. Mis ter eere van Jezus' Godd.
Hart. 's Avonds 7 uur Lof.
Opening. In het perceel Kerklaan SI is
geopend het kantoor van raste goederen van
den heer P. A. v. Wijk, welk kantoor zich
ten doel stelt den koop en verkoop, huur en
▼erhuur van vaste goederen en zaken, ver
der hypotheken en assurantiën. Reeds elders
had de heer r. Wijk een hoofdkantoor met
bijkantoor in dezelfde branche.
Het nieuw geopend kantoor zal niet alleen
In Schoten, doch ook te Bloemendaal en
Santpoort enz. werkzaam zijn.
IJMUIDEN.
ZONDAG. De H.H. Missen te 7 uur, 8^4
en 10 uur de Hoogmis voor de weldoeners
van het klooster. Na den middag te half 5
patronaat voor de meisjes, te 5 uur voor de
jongens, half 7 Lof en daarna patronaat
voor de jongens der 2e afdeeling,
MAANDAG. Feest van Alle Heiligen
onzer Orde, volle aflaat en generale absolutie
voor de laden der Derde Orde.
DINSDAGavond te half 8 Lof en Rozen
hoedje ter eere van den H. Antonius.
VRIJDAG 1ste Vrijdag toegewijd aan
het H. Hart Van Jezus. Te 7 uur gezongen
H. Mis en daarna Litanie en toewijding
aan het H, Hart. Te half 8 Rozenhoedje en
Kruisweg
Burgerlijke Stand van 19—25 Nov,
Geboren: W. HenzenKieikamp, d. C.
StijnmamZandvliet, d. P. Hendriks
van der Ven, levenl., d. M. C. H. Menke
Frenaij,' z.
Overleden: J. C. van Deursen, 71 jaar.
G. E. Lijdsmaa, 66 jaar M. L M. Lok-
kerbol, 74 jaar, wonende te De Bilt,
iH. F. W'inthouwer, 72 jaar J. J. Ger-
meraad, 57 jaar.
R. K. Tooneel. De R.K. tooneelclub
nDe Eeuwige Strijd", die onlangs met veel
succes een uitvoering gaf voor de leden
van den R.K. Kring, heeft thans in studie
genomen het tooneelstuk „Voor Eer en
Aanzien", in 3 bedrijven, welk stuk om
streeks Kerstmis zal worden opgevoerd. Het
stuk zal gevolgd worden door een blijspel
getiteld „De wijze dwaas". Het voornemen
bestaat dat de tooneelclub met deze twee
stukken ook in de omliggende gemeenten
gal optreden.
Witte Kruis. De afdeeling Spaamdam
van het Witte Kruis herdenkt in 1927 haar
3-jarig bestaan. Dit feit zal zeer zeker niet
oncpgemerkt voorbijgaan. Het voornemen be
staat in verband daarmede een groote bazar
te houden ten bate der afdeeling, indien
'althans op de medewerking van allen dorps-
genootea mag worden gerekend.
Spaarndamsch Gemengd Koor. Bo
vengenoemd koor gaf Donderdag en Vrijdag
avond in de zaal van den heer Honderdors
een uitvoering voor hare leden, donateurs en
begunstigers. Het progamma werd keurig
uirgevoerd. Beide avonden was de belang
stelling groot zoodat met genoegen op deze
uitvoeringen mag worden teruggezien.
Diefstal. Ten nadeele van C. R. te
Haarlemmerliede zijn ontvreemd eenige
kilo's spek, koffie, margarine al3 nede siga
retten en chocoi -.de en suikergoed. De onge
noods gast heeft zich vermoedelijk torg g
weten te verschaffen door het openschuiven
van een raampje. De politia heeft de zaak in
onderzoek.
De Friesche schaatsen
zijn wereldberoemd.
Het volmaakste pro-
duet wordt gemaakt
in het Friescne stadje
Ijlst, door de Firma
NEDERLANDSCHE SCHEPEN
AALSUM 24 Nov. v.m. 11 u. 18 op 220 m.
W. van Valentia gep., Montreal a. Ant
werpen.
APPOLLINARIS, ms., 24 Nov. t. Deest te
Gravesend.
BATAVIER IV, 26 Nov. v.m. 9 10 v.
Rotterdam te Gravesend.
CELAENO, 25 Nov, v. Roaario te St.
Vincent.
DIRKSLAND 24 Nov. van Hamburg te
Londen.
ELAND, ms., Koert», voor 24 Nv, van
Fowey naar Fredrikshand.
HAULERWIJK, 25 Nov. Sable Island
gep., Rotterdam naar Philadelphia.
HANNA, ms., 24 Nov. van Calais te Gra
vesend.
HILVERSUM, 24 Nov. v.m. 11 ti. 19 óp
310 m. W. van Valentia gesign., Montreal n.
Rotterdam,
HOLLANDIA, m»,, 24 Nov. te Londen
uitgekl. naar Duinkerken.
JANTÏNE FELLEGINE, ma., 23 Nov. te
Plymouth.
JANTJE, ma. 24 Nov. van Antwerpen te
Gravesend.
JANTJE.ms., 24 Nov, van Rumpt te
Gravesend.
JANTJE, ma., 24 Nor, van Brussel te
Gravesend.
KEILEHAVEN 25 Nov. Cape Race gep.,
Antwerpen naar Montreal.
KWIEK, ms., 24 Nov. van Niel te Gra
vesend.
MIRACK, 26 Nov. Lizard gep.,, Rotter
dam naar Hampton Roads.
NEERLANDIA, ms,, 24 Nov. te Londen
uitgekl, naar Brussel.
NICOLAAS 24 Nov, van Wilhelmshaven
te Grimsby.
NIEUWLAND, 24 Nov. van Hamburg naar
de Theems.
NOORDKAAP, ma, 23 Nov. van Antw.
te Plymouth,
OOTMARSUM 24 November op 390 m.
Oosten, van Cape Race gesignaleerd,
Antwerpen naar Montreal.
PENDRECHT 24 Nov. v Constantlnopel,
Novorossisk naar Santander.
PEURSÜM, 24 Nov. van Rotterdam naar
Antwerpen.
RANDWIJK, 25 Nov. Cape Race gepas»..
Rotterdam naar Baltimore.
RIJNSTROOM, 24 Nov., van Amsterdam,
naar Huil.
SCHOUWEN, 25 Nov. 12 u., middags
470 m. W. van Lizard, van Montreal naar
Rotterdam.
SIRRAH, 25 Nov, van Garston naar New-
York.
SULTAN VAN LANGKAT 24 Nov. van
Constar.tza naar La Pallice (verb.).
TENBERGEN, 26 Nov. van Houston te
Brenm.
TEUNA, ms. 24 Nov. te Londen, uitge
klaard naar Duinkerken.
TEXEL, 25 Nov. v. Singapore naar Au
stralië.
THUBAN, 25 Nov. 45Ó mijl O. van Cape
Race, Rott. n. Hampton Roads.
VLIESTROOM, 21 Nov. van Amst. te
fpswich.
WASSENAAR, 25 Nov, van Philadelphia
naar Garston.
WESTLAND, 25 Nov. van Rotterdam le
Leith.
WIERINGEN, 25 Nov. Flnisterre gep.,
Roll. n. B. Ayres.
WOLSUM 23 Nov. van Rotterdam te
Montreal.
YILDUM, 24 Nov. 270 mijl N.O. v. Ber
-nuda, Rolt. naar Hampton Roads.
ZEEHOND, ms., 24 Nov. van Antw. te
Gravesend.
ZEELAND, ms., 24 Nov. van Nieuwpoort
te Gravesend.
ZUID-HOLLAND 24 Nov. van Rotterd.
te Stockholm.
BINNENLANDSCHE HAVENS.
Amsterdam, aangek. 25 Nov. (Minervah.)
Gunlög, S. Sundsvall. hout, carg. Ver. Car-
gadoorskant.: Gotenhol, S. Wasa, hout, carg.
Spliethofi's Bevr. kant. fLevqntk.) Iris, S.
Stettin, stukg., carg. Ver. Cargad. kant.
25 November (H.k.) Vechtstroom, S. Huil;
stukg., carg. Holl. Stoomboot Mij.; (Coenh.).
Gelderland, fsleepb.) IJ muieUn, bunkeren,
carg. Burean Wijsmuller.
4 LJmuiden aangek. 26 Nov.: Vechtstroom,
S. Huil; Maasstroom, S. Leith.
Vertr. 26 Nov.: Bacchus, S, Rotterdam;
Achilles, S. idem; Trier, S. Rotterdam; Ousel
S. Liverpool; Amersfoort, S. Chili.
VLIE aangekomen, 26 Nov. Discus, S.
Huil.
HELLEVOETSLUIS aangek 25 Nov.
Neuenfelde en Mosel, lichters, Danzig, voor
Dordrecht, per sleepb. „Paraas
Vertr. 25 Nov. Donar, S. Esbjerg; Rose,
S. Cork.
MAASSLUIS aangek. 25 Nov. Nicolas
Jean, S. Havre; Schleswlg, S. Cork; Limo
ges, S. Nantes; Shcllie, S. Middlerbro; Nau-
tik, S Hull; Tynehome, S. Sunderland-
Witram. S, Seattle. 26 Nov. Andromeda.
S. Bremen. Voor kolen.
Vertr. 25 Nov. St. George, S. Harwich.
MAASLUIS aangek. 26 Nov. Andromeda,
5 Bremen; Monarch, S. Dublin; Archangel,
S. Harwich (3 u. v.m. binnen); Grosvenor,
S. Gr. Yarmouth.
Vertr. 26 Nov Kurland, S. Valencia.
VLISSINGEN, 25 Nov. Gepass. naar Antw
Spes, S. Schiedab; Lcovill?, S. Havre; Mal
ta, S id.; Baron Maclay, S. B -Ayres.
Gepass. van Antw. Newby Hall, S. Ran
goon; Camilla Gilbert, S, Montreal; Mun
sterland, u-b. Boiobay,
STOOMVAARTLIJNEN.
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND.
BOETON, uitr., 25 Nov. te Port Said.
JOHAN DE WITT, thuisr., 25 Nov. van
Colombo.
KON. HOLL. LLOYD.
GAASTERLAND, 25 Nov. van Porto
Ferrajo te Melissa.
MAASLAND, thuisr., pass. 26 Nov. v.m.
8 u. Ouessanl.
ZAANLAND, thuisr. pas». 25 Nov. Oues-
sant.
KON. PAKETV. MAATSCHAPPIJ.
VAN HEUTZ, Amst. n. Batavia, 26 Nov.
v. Suez.
KON. NED. STB. MIJ. - KON. W.-L
MAIL.
ACHILLIS, 26 Nov. v. IJmuiden n. Rott.
ADÓNIS, 25 Nov. v. Tanger n. Gibraltar.
AMERSFOORT 26 Nov. v. IJmuiden n.
Chili.
BACCHUS, 26 Nov, v. IJmuiden n. Rott.
HECTOR, 27 Nov. v. Norfolk te Avon-
mouth, verwacht.
HERMES, 23 Nov. v. La Guafra n. Pto.
Cabéll 0.
OBERON, 25 Nov. v. Hamburg n. Amst.;
opgehouden door mist.
PANGBOURNE, 25 Nov. v. Valencia n.
iviza
PRTNS FRED HENDRIK, uitr. 25 Nov.
van Funchal n. Paramaribo.
STELLA, 25 Nov. v. Ceuta n. Malaga.
VULCANUS, thuisr. pass. 25 Nov. Oues-
sant.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
BOEROË 25/11 v. Hamburg te Amsterdam.
HEEMSKERK (thuisr.) pass. 24/11 Kaap
Finistérre.
JAVA 23/11 v. Pt. Natal n. Delagoabaai.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
BREEDtJK, Rott. n. New York, pass. 25/11
Cape Race.
SPAARNDAM 25/11 v. Rott. te N. Orleans.
WESTERDIJK 25/11 v. Glasgow n. Rott.
HOLLAND—BRITSCH-1ND1Ê LIJN.
SÖMMELSDIJK (uitr.) 25/1 tc Bombay.
HOLLAND—OOST-AZIËLIJN.
GORONTALO (thuisr.) passeerde 26 Nov.
Malta.
JAVA—NEW-YORK LIJN.
JACATRA, van New-York naar Java, 24
November te Sabang.
KRAKATAU, van New-York naar Java,
pass. 23 Nov. Perim.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
BANDOENG, 26 Nov. van Batavia naar
Rotterdam.
INSULINDE, (thuisr.) pass, 24 Nov.
Perim.
MEDAN thuisr., pass. 23 Nov, le Sin
gapore.
TAMBORA, uitr., 25 Nov. 11 u. v.m. te
Marseille.
TERNATE, uitr. 23 Nov. van Djoboutl.
TJER1MAI, thuisr. pass. 26 Nov. v.m. 9
uuur 30 Finislerre,
Het requisitoir tegen Marang. Bedrog is,
volgens den Officier Van Justitie, inhftcrent
met de verhouding tusschen verdachte en
zijn Portugeesche zakenrelaties.
Het was Vrijdag de laatste acte van de
Portugeesche bankbiljettenaflaire, met
spanning tegemoet gezien vanwege het re
quisitoir van den officier van justitie, nar.
Bauduin. Onder het publiek waren ditmaal
dames, zwaar met bont behangen, en zelfs
hadden enkele vertegenwoordigsters der
Haagsche beau monde stoeltjes meegenomen
op de publieke tribune, ten einde de lange
redevoeringen van het O. M. en de verde
diging met meer gemak te kunnen volgen.
Er heerschte nervositeit oöder de aanwe
zigen, Wat zou het O. M. eischen....? Met
welke bewijsstukken zou het komen aan
dragen?
Tegen één uur was de aanvang der zitting
aangekondigd.... en het v/as kwart over
cênen, toen de rechtbank haar intrede
maakte. Veel belangstelling, ook van hooge
rechterlijke ambtenaren, den procureur-ge
neraal, jhr. v. d. Brandeler, den rechter
commissaris, mr. Rip, e.a. Zij allen volgden
met interesse het requisitoir. Eenige teleur
stelling als eerst weer..,, de Portugeesche
getuigen nog even door den president en
den officier ondervraagd worden.
Heeft u in 1925 aan uw bank vergunning
verleend voor het afdrukken van Vasco di
Gama-biljetten, vraagt het O. M. En het
antwoord van senor Camacho, gouverneur
der Bank van Portugal, luidt ontkennend.
Het requisitoir.
Dan houdt mr, Bauduin zijn requisitoir,
dat bij wil splitsen in drie deelen: le. alge-
meene opmerkingen, globale lijnen van het
plan; 2e. de tenlastelegging; 3e. beschou
wingen over het standpunt van verdachte,
als zou hij te goeder troüw zijn en over de
positie van Antonio Bandeira, die in nauw
contact met verdachte handelde.
Steeds heeft bij deze zaak hem voor
oogen gestaan het beeld van camouflage;
voorop stond, om zand in de oogen tc
strooien met het doel om zich in hei bezit
van een groot vermogen te stellen. Hij her
innerde aan het telegram van Reis aan ver
dachte over de vacanlie van Metta Gorrvez,
waarvan geen voldoende opheldering kan
worden gegeven en dat Reis z.i. alleen ver
zond om zich door mystificatie een groot
aanzien te geven wat betreft z.ijn verhou-
vindt hij het, dat in de stukken in plaats
van bankbiljetten was gespro! en van de
.actions,' waartoe hij verschillende tele
grammen memoreert. Marang zelf had het
in brieven over „emissions des actions."
Buiten de rechterlijke autoriteiten om
heeft verdachte gecorrespondeerd met zijn
vrouw; enkele brieven zijn door de justitie
in beslag genomen. Ook daarin steil hij ca
mouflage van namen voor, door zijn vrouw
voor te stellen, de namen van personen te
verwisselen.
Bedrog is z.i. inhaerént met de verhou
ding tusschen verdachte en zijn Portu
geesche zakenrelaties.
De rechtbank moet met de grootste
scherpzinnigheid alle stukken onderzoeken,
waar het m-otief van verdachte voorzat
allts te camoufleeren. Daarom is het z.i.
noodig, dat de gouverneur en de onder-
gouverneur der Portugeesche Bank zelf de
valschheid vaststellen van de haudteekenifi-
gen op de contfacten en zich verweren
tegen de beschuldiging, dat zij zelf hun
handteckeningen zouden hebben vervalscht.
Voor ieder een winst -van
twee millioen.
In «tlgemeene lijnen ziet men, dat dé liee-
ren 580.000 biljetten van 500 escudos wil
den uitgeven, in Nederiandsch geld circa
35 millioen. Voor ieder der vier heerett
zat er een winstje aan van ieder twee mil
lioen. (Beweging.) Voor een dergelijk winst
bedrag is geen behoorlijke grond aanwezig.
Dat had men van een dergelijk winstbedra-'
over tien maanden te verdienen, toch wei
kunnen verwachten. Alleen vindt men een
klein papiertté van 10 Februari, waarin de
vier heeren overeen kwamen, hoe de winst-
verdeeling zou zijn. Dat is de heele onder
grond.
Wat treft is, dat als quaiificatie waar het
geld vandaan komt, Wordt gezegd: „argcht
en caisse." Dat zegt men niet van winsten,
gemaakt in de groote ondernemingen. Hier
in is de waarheid den heeren te sterk ge
worden en komt uit hun Onderbewustzijn
zijn de werkelijke sfeer naar voren.
Wat de personen bij de Zaak betreft, het
is niet aangenaam om daarvan te spreken
doch het komt aan op de persoonlijkheid
Over Reis hoeft niel veel gezegd te worden.
Deze was een financieels non-valeur. In
1924 zat hij in Portugal tr. de gevangenis
Wegens frauduleuze handelingen met bank-
aandecfen. „Doe met dien man geen zaken,"
was het advies van Portugeesche financier».
Dezelfde man, die 12 mill'oen gulden aan
goud aan den Itoogen Commissaris ter
hand stelde, kwam op derzelfdcn dag bij
Marang om 600 pónd sterling ter leen te
vragen. Voortdurend wordt door Reis ge-
tambóurcerd: „Marang moet geld sturen."
Desondanks werd hij nog uitgescholden voor
Avare."
José Bandeira was bekend in de residen
tie als een echte „non-valcur," die geen
cent bezat en ook verdachte heeft gezegd
dat „die Bandeira's financieel niet zoo vêel
waren." De morcelc zijde van José Ban
deira is niet hoog. In bet Eu'den van Afrika
is hij wegens diefstal en heling veroordeeld
tot 8 jaar met „hard labour." Dat is de
tweede figuur.
De rol van den gezant.
Daarnaast stond Antonio Bandeira, de ge
zant die diplomatieke passen en stukken
verschafte en Marang een aanbeveling gaf
voor Portugal, als vertegenwoordiger van
van Liberia te Moskou. Uit de stukken
Wikt, dat de gezant in de combinatie sterk
vergroeid was, zij het dan ook op het
tweede plan.
Dan heeft men de figuur van Hennies, een
onbekenden vreemdeling, die bij de arresta
ties op de vlucht sloeg, Hij schijnt een Bra
ziliaan te ziin; veel weet men niet van hem.
Hïj bleef bij de combinatie in gebreke geld
van Marang door tc zenden. Een fmancieele
figuur van den eersten rang was hij dus
niet.
Wat de persoon van Marang betreft,
leest spreker voor een rapport van de po
litie, waaruit blijkt, dat bij hem tijdens den
oorlog analinestoffen in beslag werden ge
nomen en van het later aan hem door dc
gemeente Rotterdam uitgekeerde geld
f 15,000 is achtergehouden, waardoor een
strafvervolging werd ingesteld, die later
werd bijgelegd.
Volgens de vermogensbelasting had hij in
1924 tot 1925 een schuld van 45.000. Waar
hij het geld vandaan kreeg, om de zaken tc
finaneecren, blijft hem een raadsel. Het is
onmogelijk in te denken, dat reet een der
gelijke combinatie de Bank van Portugal
zaken zou doen en zou opdragen biljetten te
il rukken.
De verdachte en zijn mede-verdachten
behooren z.i. tot de gentlcman-inlmekers.
Bij de diplomatieke sfeer hebben zij zick
goed weten aan te passen. Marang heeft
een diplomatiek paspoort van Liberia, Hen-
nies van Brazilië, Jos'a Bandeira van Por
tugal, en daarnaast Antonio Bandeira, die
een reëel cachet aan de zaak gaf. Hierdoor
kregen zij een gemakkelijke introductie en
bel cachet van betrouwbaarheid en de pas-
sage van goederen en brieven was daar
door onttrokken aan het toezicht van jus
titie en politie,
In het voortgezet requisitoir zeide de
Officier van Justitie, Mr. Bauduin, hét vol
gende:
Verdachte Marang heeft zich voorgedaan
als willoos werktuig van Reis en gedaan,
alsof hij het vo'ste vertrouwen in de Ban
deira's had. Van Marang heeft men nog
geen enkel woord gehoord, dat de contrac
ten valsch waren, of een klacht tegen de
andere verdachten. Zij steunen elkaar zoo
veel mogelijk.
Voor zijn opzet heeft hij een moreel alibi
weten te verschaffen.
Verdachte is z.i. een buitengewoon sluw
mensch, die een groote mate van vrijmoe
digheid bezit. Hij heeft de gave, een ver-
trcuwenwekkenden schijn op zich te laden.
Bewijst zijn optreden bij Enschedé, Waaruit
zijn aplomb blijkt, dit niet?
Wat dé contraeten betreft, het O. M.
gaat het verloop na, waarbij hij memo
reerde, hoe Waterlow tweemaal trachtte
zich met de Portugeesche Bank in ver
binding te stellen en hoe verdachte hem
télkens valsche antwoorden deed toeko
men. De heele zaak is van een grenzen-
looze brutaliteit en een geniaal misdadigen
opZet. Hennies is de handigste geweest.
Hij speelde ach'er de schermen en wist
bijtijds de plaat te poetsen. Grandioos
was bok de poging van verdachte c.s. om
té trachten, vasten voet te krijgen in de
Bank van Portugal.
De vervaardiging der Bankbiljetten.
Komende tot de vervaardiging en het
doan namaken van de bankbiljetten, wil
hij vaststellen, dat Waterlow de mateiieele
vervaardiger was en niet kon worden aan
sprakelijk gesteld. Hij was een werktuig
in handen van verdachte. De vraag is nu:
Mogen de bankbilje ten a's valsch worden
beschouwd? Het criterium is z.i. hier of de
opdrachtgever gerechtigd was tot de uit
gifte. De z.g. opdrachtgevers waren niet
gerechtigd. Dit wist verdachte. Objectief
staat vas', dat de Bank van Portugal al
leen de opdracht had mogen doen.
Bewezen moet worden, dat verdachte de
wetenschap had, dat het comité, waarvoor
hij handelde, niet gerechtigd was. Talrijke
aanwijzingen zijn aanwezig, dat verdachte
op de hoogte was. Hiertoe citeert mr. Bau
duin verschillende uitlatingen en stukken,
bij het onderzoek naar voren gebracht
Verdachte heeft aan Springall van de
firma Waterlow laten blijken, dat meerdere
directeuren der Portugeesche Bank niet
van de opdracht op de hoog e waren. Dit
acht hij een belangrijke aanwijzing Voor
wederrechtelijken aanmaak.
Bij de ontvangst van het contract hno
Marang dadelijk moeten zien, dat het
valsch was, wat uit de data blijkt. Hij was
veel te secuur om zooiets niet op te merken.
Het tweede contract was 8 December 1924
tot stand gekomen; verdachte kon dus we
ten, dat hef niet op 6 December oüdertee-
kend kon zijn.
Tegen bet cadeau van tweehonderd mil
lioen escudo's aan den hooge-ComnlissariE
door de "bank, stond de schrale toezegging,
dat zij ze mocht uitgeven in Angola. Dat hpd
ve-rlachte moeten opvallen, temeer, waar hij
jechnisch zoo goed onderlegd was. Nog méér
blijkt zijn misdadige wetenschap uit het feit,
dat hij een brief van 21 Januari 1925 van den
president der Portugeesche Bank niet aan
Waterlow heeft doen toekomen. Wel een
brief van 14 Januari 1925 van geheêl denzclf-
den inhoud in het Fransch. Waarom hield
'hij dien b ief achter? Dat is door hem niet
duidelijk gemaakt kunnen worden, 'J
typéerend de brief van Reis uit Karlsbad
gezonden in Augustus 1925, zgn. afkomstig
uit Lissabon met een nagemaakte handtee-
kening Van Camacho aan Waterlow.
Marang moet hebben geweten, dat de brief
valsch was. Dat verdachte rechtstreeks bij
het complot betrokken is geweest, blijkt z.i
uit ve-schillende aanwijzingen.
Wettig en overtuigend acht hij het hem
primair ten laste gelegde bewezen en zal hij
moeten worden veroordeeld.
Wat het subsidiair ten laste gelegde be
treft, de wetenschap van de valschheid der
bankbiljetten ncht hij eveneens bewezen.
Uit geen énkele aanwijzing is de goede trouw
van verd-ebte gebleken.
De rechtcr-commissaris te Lissabon noemt
hem een „man zonder scrupules" en ook de
verklaring van Antonio Bandeira, oud-ge
zant, is veelzeggend.
Verdachte bekent de materiecle handeling,
doch zegt een willoos werktuig te zijn ge
weest.
De aanwezigheid van de vier koffers met
bankbiljetten te zijnen huize is komen vast
te staan. Hij wist, dat ze uit misdrijf waren
Verkregen.
Eveneens is het ^aatste ten lasté gelegde
bewezen: de schuldheling. Het vertrouwens-
motitf gaat hier niet op. Wat liet in bewaring
geven van de twee koffers bij de Rotterdam-
sche Bank betreft, het blijkt hij nader onder
zoek door den rechter-commissaris, dat ze
scries en letters droegen, die nog niet waren
uitgegeven doo" de Portugeesche Bank. Dit
achterhouden geschiedde opzettelijk doof
verdachte c.s., omdat ze bij uitgifte dadelijk
legen de lamp zouden geloopen zijn.
Om dit een volgend maal te voorkomen, Is
Marang bij Waterlow gaan Informeeren naar
de door de Po-tugeesche Bank reeds uitgege
ven letters en series Anders zouden zij ten
tweeden male met koffers met niet uit te ge
ven biljetten worden opgescheept.
Het was inderdaad gróotsch opgezet. Als
men inderdaad de beschikking had gehad,
zooals uit de contracten zou blijken, over
Camcalio en Metta Gomez, had men di?
listigheden niet hoeven te bedenken. Ten
aanzien van de positie van Waterlow bij
dit proces tnoet men bedenken, dat Marang
een aanbeveling van Enschedé Zonen had
en dat Waterlow zich tweemaal met de
Portugeesche Bank in verbinding had trach
ten te stellen, waarop hij valsche antwoor
den kreeg. Als Waterlow geweten had wat
Marang wist, zou hij er zeker niet op zijn
ingegaan.
Te goeder ol te kwader tr°Uw?
Komende tot het laatste deel van zijn
equisitoir, dat Marang te goeder trouw zou
zijn, wees de officier op 'de eigenaardige
telegrammen van Marang over groote kan
sen e. d. Tweemaal kreeg Marang leugen
achtige aanbevelingen van den gezant Ban
deira, Verdachte sprak onwaarheid, toen hij
es 1st verklaarde, dat de gezant buiten de
raak stond. Uit verschillende stukken blijkt,
Jat de gezant er alles van af wist. Den
iroornanmsten schuldige achtte hij den ge
rant, die zoo misbruik maakte van zijn
hooge positie.
Marang zegt verder niets met de Angola-
Bank te maken te hebben. Aan andcrer
'i eft hii echter anders verklaard.
Uit alles blikt, hoe leugen en bedrog
heeft voorgezeten. Door de ensccneering
heeft Marang inderdaad oppervlakkig den
mdruk gewekt, dat hij te goeder trouw was,
doch als men even den dekmantel oplicht,
blijk t uit alles de kwade trouw.
Tn zijn misdadig bedrijf bediende Marang
zich van zijn gekochte diplomatieke Liberi-
aansche functie van legatie-secretaris te
Moskou. Ook uit zijn houding, toen er ge
vaar dreigde, blijkt 'kwade trouw. Door zijn
secretaris liet hij toen van eenige banken
bedragen van 70.000 en 100.000 afhalen,
Komende tot de strafmaat zegt hij, da*
hier art. 212 van het Wetboek van Straf
recht van toepassing is. Verdachte heel!
moreel nadeel aan ons land toegebracht
Na de Hongaarsche zaak, thans de Portu
geesche, alsof ons land een haardstede is
voor personen om hier met valsche bank
biljetten te opereeren.
Verdachte heeft in de zaak een middel
gezien om zijn berooide financieele positie
op misdadige wijze te verbeteren.
Het wettig en overtuigend bewijs acht
het O, M, geleverd en het eischt ten slotte
een gevangenisstraf voor den tijd van vier
jaar met vernietiging van de bewijsstukken.
Het requisitoir had ruim twee uur in be
slag genomen.
De verdediger aan bet woord.
Daarna ving de verdediger mr. J. H.
Rolandus Hagedoorn zijn ple'dooi aan.
Pi. begon met te zegg?n, dat hij sterke
bewijzen verwacht had, gezien het zeer
ernstige karakter van de zaak. De vele
subs'diairs én 37 getuigen wijzen z.i. niet
op een sterk standpunt van den officier
Hij gaat vervolgens het verloop der zaak
na en meent, dat het pers-communiqué van
Marang over de bankbiljetten-affaire een
sympathieken indruk maakte Het fei', dat
de uitgebreide correspondentie van Ma
rang thuis was, bewijst z.i. dat hij ziin aan
houding niet verwacht had. Vreemd yonc
pl. het, dat het parket eerst in Juli hier
naar vroeg, terwijl hij 8 Januari werd aan
gehouden.
Wat de vele consulaten enz, betrof, die
Marang had, dit vond zijn oorzaak in de
vele buitenlandsche relaties, die hij had
en de zaken, die hij deed.
Tegenover de bewering, dat Reis een
nonvalêur was en dat voor leder bekend
was, stelt pl. berichten uit Portugeeschr
bladen, dat Reis gedurende 1920—1924
schatrijk was. Erg veel vertrouwen in de
inlichtingen van Portugeesóhe zijde over
Reis verstrekt, geeft dit niét.
Wat de gevoerde telegrammen betreft,
hieruit blijkt, dat Marang, toen hij naar
Lissabon ging inderdaad meende een olii-
cieele missie te hebben In het telegram
aan zijn vrouw „grande chancê inlormé
minlstre" steekt nie s bijzonders en had
zijn zakenrelatie op 't oog. Alles wees er
op, dat Marang daar belangrijke zaken zou
doen en als de contracten afgesloten en
in handen zijn, seint hij uit Lissabon aan
zijn vrouw, dat de zaak in orde is en
draagt de Handelsmaatschappij op 600
te zenden aan het Ned. consulaat te Lissa
bon. Niemand minder dan de onder-koning
van Angola, de minister van Financiën en
andere autoriteiten hadden contracten cn-
derteekend.
Sterk vond pl., dat iemand als Waterlow
in zijn brieven tweemaal memoreerde, dat
de contracten 6 November gemaakt en '26
November onderteekend werden en nu
wordt Marang kwalijk genomen, dat hij de
valschheid niet ontdekte.
Dat Marang naar de fa. Enschedé g'ng,
bewijst, dat bij den koninklijken weg be
wandelde. Had hij naar een obscuur druk-
kerijtje gegaan ,dan was het wat anders
geweest.
De gang van Marang naar Waterlow, ter
opdradit van de bankbiijettenorder, was
niet te kwader trouw, hij handelde op or
der van Reis, wat pl. uitvoerig uiteenzette.
De gewisselde cijfertelegrammen gingen
buiten Marang om en kreeg hij. niet te zien-
Men vertelde hem alleen wat men kwijt wil
de zijn.
Matting's vertrouwen
Het blinde vertrouwen, dat Marang in de
zaak had, en de verwachting, dat hij dc
grootste zaken pnlernam, die hij ooit had
gedaan, wordt z.i. duidelijk geïllustreerd, dat
bij bedragen van 800, 700 en 400 pond ster
ling naar Réis zond, niettegenstaande hij
bij Enschedé en eerst bij Waterlow zijn neus
stootte. Het „Confidential" op de briefwisse
ling met Waterlow had niets geheimzinnigs
doch alleen wilde men voor de Banco Ultr?-
irtarino, die op springen stond, dat de Banco
di Angola het commissierecht zou krijgen
voor Angola. Is er geld aangenonffen door
den gouverneur? Als dat waar is, dan is Ook
de gouverneur met de zaak bekend geweëst.
De brief van 23 December aan Waterlow
Is Valsch. Ja, maar niemand heeft te voren
die valschheid ontdekt. Dat is eerst bij de
instructie aan 't liebt gekomen.
Het wordt in Portugal niet zoo zwaar ge
nomen, dal twee directeuren van de Bank
niet op de hoogte waren van de contrac
ten. Dat is in Portugal zoo dwaas niet als
bet wel lijkt. Een in een blanco couvert
gezonden brief aan de Bank is nooit als on-
besteld teruggekomen, zooJat ook Waterlow
heeft moeten aannemen, dat de Bank vol
komen met de order accoord ging.
Voör Waterlow is de brief van 23 Decem
ber, waarbij hem order tot drukken werd
gerfeven, voldoende geweest.
Onderzoekingen hebben uitgemaakt, dat
Marang nooit één enkel biljet zelf heeft uit
gegeven. Geheime emissies waren in Portu
gal niets bijzonders
Het beroemde contractje.
\Als men het beroemde contractie van 11
Februari ziet, zou men volgens pl. zeggen:
„Wanneer men met valsche munters te doen
had, waarom deze schikking? Men Had toch
eenvoudiger kunnen zeggen, ieder 3 mil
lioen. Dit contractie is voor hem één van
de sterkste bewijzen, dat Marang ie goeder
trouw was en daarom hebben wij het als
goud bewaard, zei pleiter.
Vervolgens vestigt bij er de aandacht op,
dat van de koffers met bankbiljetten Ban
deira steeds de sleutels kreeg van Marang
Dat hij gebruik maakte van een Liberiann-
schen pas was niets büzonders. hii deed hef
als exporteur. Wat bet huis met de d-'b^rie
deuren van Marang aangaat. r>!. vindt bet
niets verwonderlijk. Ook hii heeft op ziin
kantoor dubbele deuren ontdekt en hij
maikt zich al angstig, dat hem dit misschien
late'- nog eens aa.ngerekend kan worden
■Gelach).
Komende tol de rol van Antonio Ban
deira bij deze affaire gespeeld, wd hij er
ap wijzen, dat de oud-gezant in Lissabon
■'dvaneen wordt gehouden op rfrand van
het feit, dat in de boeken van Maranu zou
voorkomen, dat hii zou zijn omgekocht
'oor Marang, terwül er juist in voorkomt
Jat Marang geld ontvangen heeft van
Bandeira. Pl. hoopte, dat de Officier, dir
hierover inlichtingen aan f issabon ver-
:trekfe, dit alsnog zou herstellen.
Met de oorichfing van da Bank van An
'ola hééft Marang niets te maken gehad
,Tii figureerde slechts voor Hennies, zooals
lit op andere aandeelhoudersvergaderingen
toch ook veel voorkomt, aldus pl.
Tweede hes'.flWog ean Waterlow.
Vervolgens rfaat hij in den bfeede ra, de
'wecde bestelling aan Waterlow van 380.900
biljetten, die grootcr was dan het confrac!
aangaf, doch die toch uitgevoerd werd, na-
4at Waterlow zijn adviseurs had geraad
pleegd.
Pl. zet dan uiteen, hoe Marang niets te
-erbergen had, hoe hij adviezen van zijn
aadst'eden opvolgde en ais een k'fld juichte
'oen Mf de conlrac'er. m handen h'ad, wnar-
medè hij zijn onschuld hoopte aan te too
ien. Als de contracten vaUeb waren ge
weest, had h'i ze eenvcn-Mg kunnen vernie
tigen. Wijzende op het elf maanden >'n pre
ventieve hechtenis ritten van Marang,
meende pl,, dat hierbij bet belang van Por-
van elke huismoeder vormt altijd
de fijne wasch. Indien ze maar
een zeepsoort gebruikt, waar
mede haar fijnste linnengoed
zonder slijtage verrukkelijk
frisch en helder blijft, is
al het overige kinderspel.
Daarom vormt Dubbel
tjes Zeep en Dubbeltjes
Zeeppoeder een uit
komst voor de nauw
gezette huisvrouw.
U kent de verpak
king, nietwaar?
Blauw met roo-
de streep.
Wascholinefabriek Amersfoort.
tugal in deze zaak wel een rol gespeeld zal
hebben.
De president: Daar moet ik tegen protes-
icsren. Het belang van Portugal is hier niet
Van invloed.
Pl. had dezen indruk persoonlijk wel ge
kregen. Concludeerende zegt hij, dat Marang
zijn goede trouw getoQnd heeft. Hij genoot
den officieelen steun van den gezant. Ver-
Ier pleit voor hem bet openlijk behandelen
en publiceeren van zijn daden, zijn gangen
ïaar Waterlow en Enschedé, het bewaren
Jer valsche contracten, zijn vrijwillige te
rugkeer uit het buitenland, zijn medededin-
gen aan de pers, het ontslaan van Mr. van
Jaalte van zijn beroepsgeheim, het stellen
Van al zijn correspondentie in handen van
zijn verdediger, enz. Pl. zegt ten Slotte met
nadruk, dat Marang aan deze zaak even
onschuldig is als de Recntbank zelf.
Waar hij elf maanden preventief heeft
gezeten, verzoekt pleiter onmiddellijke in
vrijheidstelling.
Nadat de rechtbank twintig minuten in
Raadkamer is geweest, deelt de president
ia terugkomst mede, dat geen onmiddel
lijke invrijheidstelling kan geschieden.
De uitspraak wordt bepaald op 10 Decem
ber a.s,, des morgens te tien uur.
In het Lagerhuis het voorstel indienend
tot verlenging van de buitengewone voor
schriften, zeide de minister van binnen-
landsche zaken Joynson Hicks, dat dit lou
ter een voorzorgsmaatregel is; de minister
hoopt dat 't mogelijk zal zijn de voor
schriften binnen enkele dagen of een of
twee weken in te trekken."Van de onge
veer een millioen mijnwerkers hebben er
een half millioén het werk hervat. De mach
tiging aan politieambtenaren gegeven om
vergaderingen te verbieden is reeds inge-
rokken.
Clynes verzette zich namens de arbei
derspartij tegen de verlenging. Het debat
werd verdaagd.
Bij de discussie over de wet ter bescher
ming der jeugd tegen pornografische lec-
'uur in den Duitschen Rijksdag, wees minis
ter dr. Kiilz erop, dat de indiening dezer
wet in overeenstemming was met den een-
parigen wensch van het parlement, de
Juitsche jeugdbonden en vele organisaties
voor jeugdbescherming.
Als gevolmachtigde der Pruisische regee-
ring legde staatssecretaris dr Weissmann
,de verklaring af, dat Pruisen in den rijks
raad tegen de wet bezwaar moest maken.
Indien de Rijksdag het in de redactie der
commissie zou aannemen.
De radio-dienst herinnert er aan, dat het
ontwerp de commissie een jaar lang heeft
beziggehouden, nadat vele andere voor.
stellen waren verworpen. De linkerzijde
bestrijdt het ontwerp krachtig, daar dit h.L
zal leiden tot een aan banden leggen van
literatuur en kunst, Niettemin acht men de
aanneming verzekerd, daar alle réchlsche
partijen er vóór zijn.
De Britsche draadlooze dienst meldt, dat
de minis'er van buitenlan 'sche zaken, Sir
Austen Chrtnberla'n, als hij aan het eind
der volgende wec,k twee dagen te Parijs
vertoeft, op weg naar de vergadering van
den Vo'kenbondsraad te Genève, niet al
leen Briand maar ook Poincaré hoopt te
bezoeken. Het bericht, dat hij bezig is ge
weest te trachten andere samenkomsten
voor zichzelf of voor s aatsÜeden van an
dere landen te doen plrats hebben, is vol
gens den draadloozen dienst geheel en al
ongegrond.
De Amerikaansche ambassadeur te Ber
lijn, Schurman, heeft ter gelegenheid vaB
den Amerikaans'hen Thansglving Day aan
een banket verklaard, dat Amerika oereid
was dé schulden, die Europa tengevolge
van den oorlog bij Amerika heeft, tot 69
pCt. te reduceeren. Dat beteek?nt dus, dat
Amerika van de llK mill ard dol'ar, die 't
aan Europa heeft' geleend, s'echts 7 mil
liard terugeischt. Indi in Europa dit feit
voor oogen houdt, zeide de ambassadeur,
zal het leeren, de schuldenkwestie van een
ander standpunt tc bekijken.
Voorts kwam de ambassadeur op tegen
dc bewering, dat de oorlóg de oorzaak zon
zijn van den economischen opbloei van
Amerika. De Vereenlgde S aten hebban al
leen 50 millioen dol'ar verloren, waar geeft
herstel of' landu tbreiding tegenover staat.
De economische bloei is eenvoudig een ge
volg van het feit, dat de Amerikanen, met
inbegrip van de we'ges'elde klasse, veel
meer ingespannen Werken dan welk ander
volk ter wereld, de Chincezen en Hindoe#
uitgezonderd.
DE RUSSISCH-FINSCHE ONDER
HANDELINGEN.
RIGA, 26 Nov. Officieel wordt uit Moskon
gemeld, dat de onderhandelingen tusschen
de Sovjet-rcgeering en Finland tengevolge
van de kabinetscrisis in laatstgenoemd land
zijn uitgesteld. Van aqderc zijde verluidt het
evenwel, dat het opschorten der onderhan
delingen een gevolg is van de weigering der
Sovjet-regeering om de eischen van Finland
te aanvaarden.
Wat betreft de Russisch-Litausche eti de
Russisch-Lcttische onderhandelingen, is do
crisis nog niet geëindigd.
MUNCIIEN, 26 Nov. Generaal LuJendorff
is door professor $auerbruch geopereerd,
welke opcrati? bestond in de verwijdering
van een onder het borstbeen liggend ge
zwel. Alles verliep naar wensch. Verwacht
wordt dat Ludendorff volledig zal herstellen.
KERK EN STAAT IN MEXICO.
BERLIJN, 25 Nov. Naar gemeld wordt,
heeft de minister van onderwijs van Mexico
dc kruisbeelden laten verwijderen uit de
schoollokalen en andere lokaliteiten.
De, bond van katholieke studenten hfieft
geprotesteerd.
