Radio-Omroep
De liefde van een
kunstschilder.
NIEUWE HAARL. COURANT
Derde Biad Dinsdag 30 Nov.
1926
Een juiste lezing over den opstand in Albanië. Een actie voor bege
nadiging der franc-vervalschers. De ofitspanning in de binnenlandsche
Oostenrijksche politiek.
Onder de Radio-berichten: Het wetsontwerp inzake bescherming der
jeugd tegen prikkellectuur door den Duitsclien Rijksdag in tweede lezing,
aangenomen. Er kan thans worden gesproken van een algemeene werk
hervatting in de Britsche mijnen.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
Het Verdrag met.België.
Jhr. v. Karnebeek's
besprekingen te Genève.
Een som van f 2000 te weinig?
De nieuwe Portugeesche gezant.
Studentenvereeniging tegen het
Nederlandsch-Belgisch verdrag
Tegen eenzijdige ontwapening.
Rijkskieskring Utrecht.
De begrooting 1927 van P. T. T.
UIT ONZE OOST.
Drama te Weltevreden.
Nieuwe arrestaties
van Indische communisten.
LUCHTVERKEER.
Een nieuw hoogte-record.
AMSTERDAMSCH NIEUWS.
Bezoek Duitsch oorlogsschip.
Auto over den kop geslagen.
Bekeerd.
Gaslevering door Amsterdam
aan een aantal plaatsen
benoorden het IJ.
Verdwijnende reclame.
I Treinen die van andere perrons
vertrekken.
FEUILLETON.
Herstel vE-n den vrede
in de industrie.
De „Westminster Gazette" is, naar men
wee', een beweging begonnen voor vrede
»n de industrie, voor een industrieelen
Volkenbond. Met dit doel heeft 'het blad
thans een noenmaal aangericht, dat op 1
December zal plaa's hebben en waartoe
vooraanstaande werkgevers en arbeiders-
leiders uitgenoodigd zijn. De gasten zuilen
daar in staat zijn om zoowel door redevoe
ringen als door tafe'gesprekken van ge
dachten te wisselen over dit belangrijke
onderwerp. De lijs' dergenen, die de uit-
ncodiging reeds hebben aangenomen, om
vat bijna honderd namen van hoofden van
tal der grootste industrieele ondernemin
gen, van bekende vakvereenigingsleiders en
van vertegenwoordigers der Arbeiders
partij, der Unionistische en der Liberale
partij.
De Thoiry-poli'iek.
Evenals Stresemann reeds deed in zijn
Jongste redevoering in den Rijksdag, heeft
thans ook Briand, en wel tegenover den
Parijschen correspondent van de „Vor-
warts", er nogmaals den nadruk op gelegd,
dat men in zake de Thoiry-politiek ge
duld moet oefenen.
De Fransche minister van buitenlandsche
zaken (die zich werkelijk in een niet ge
makkelijke positie bevindt om zijn poli
tieke opvattingen door ie zetten) verze
kerde den Duitsrhen journalist, dat hij
geen aanleiding had den toestand ongun-
siig te beoordeelen. De ontstane moei'ijk-
heden hebben hem geenszins verrast. Stre
semann en hij hadden te Thoiry reeds
voorzien, dat een politiek van Fransch-
Du'tsche toenadering voorloopig nog wel
heel wat hinderpalen zou ontmoeten en
zou te overwinnen hebben-
Het Catalaansche complot.
Generaal Peppino Garibaldi heeft zich
naar Amerika ingescheept. Hij hoopte dat
zijn breeder Ricciotti (thans te Parijs in
verband met zijn verhoor in zake het Ca
talaanse!) complot) hem spoedig volgen zal
Een anti-fascistische persoonlijkheid
heeft aan het „Petit Journal" verk'aard,
dat Ricciot'i Garibaldi hem had voorge
steld zich met geweld van de dossiers in
het appartement meester te maken. De
persoonlijkheid weigerde, vernam vervol
gens dat aan Ricciotti uit Rome vier mil-
lioen was aangeboden voor de levering der
dossiers.
Hij voegde er aan toe, dat Riciotti het
plan had in een Zuid-Slavische haven een
anti-fascistische expeditie te organiseeren,
welke op de Italiaansche kust der Adria-
tische Zee zou landen.
Uit de Fransche Kamer.
De Kamer heeft de luchtvaartbegrooting
aangenomen.
Een betooging tegm Musso
lini in Tsjecho-Slowakije.
In het parlement is het de vorige week
tot heftige tooneelen gekomen als uitvloei
sel van aanvallen van Duitsche en Tsje
chische socialisten en van communisten.
Aanleiding tot een en ander was het
fei dat de politie een vergadering pad
uiteen doen gaan, waar de Italiaansche
sociliste Agnelica Balabsnoff, eens de me
dewerkster, thans een besliste vijandin van
Mussolini, zou spreken over het fascisti
sche stelsel. Toen zij o.a. gewaagde van de
„kerkhcfrust, welke thans in Italië
heerscht, sloot de vertegenwoordiger van
de regeering onder protesten van de aan
wezigen de vergadering.
Dit val nu brachten de socialisten in
het parlement ter spreke. Zij stelden het
departement van binnenlndsche zaken
aansprakelijk voor het gebeurde en ver
langden te weten of de minister zich tot
knecht van Mussolini wilde vernederen.
Volgens den •.orrespondea' van de ..Voss.
Zlg." ging het daarbij zoo heftig toe, dpi
de voorzitter, 'elkens met felle interrupties
bestookt, herhaaldelijk de sprekers wegens
beleeditfing van Mussolini tot de orde mnec»
^oepen.
Mislukte voorbereidingen tot
een opstand in Albanië.
De Albanische regent, Dr. Shtyl'a, ver
klaarde in een onderhoud het volgende
betreffende de oproerige beweging in dat
land: De opstand werd door een katholie
ken priester, Loro Caka, voorbereid, aan
wien het gelukt was met vier andere uit
geweken Albaneezen, vroegere ofiicie"en
uit het leger van Fan Nollis, ongemerkt de
Albaneesche grens te overschrijden. Het
gelukte aan deze emigranten eenige boeren
in Dukadjin voor hunne plannen te winnen
roet wier hulp zij de zwakke gendarme-ie-
post daar ter plaatse overmeesterden In
Skutari zelf bevond zich toentertijd ook
slechts een zwak garnizoen van ongeveer
400 man. Deze afdeeling greep onder bevel
van kolonel Mal Bushati de opstandelingen
aan en wist ze op den de-deij dag te ver
strooien. Zij vluchten grootendeels in dc
bergen, maar we-den ok daar vervolgd.
Het was slechts een plaatselijke en absoluut
onbeduidende poging om de orde te ver
storen. Andersluidende berichten moeten
beslist tegengesp "oken worden, want in
Zuid-Albanië is het reeds sedert geruimen
tijd volkomen rustig. De boeren, die voor
de vijf emigranten gevochten hebben, en
zich tegen de regeeringstroepen te weer
stelden, waren avontuulijke en weinig ont
wikkelde menschen, die absoluut niet ge
weten hebben waarvoor ze hun leven in de
waagschaal zetten. Aan hunne zijde waren
20 dooden. Albanische emigranten probee-
ren steéds de rust te verstoren,en daar
Albanië een zeer lange g-enslijn heeft, die
een leger van beambten noodig maakt om
haar te bewaken, gelukt het aan menig uit
gewekene over de grens te komen en in het
land wanorde te stichten. Onder al deze
onruststokers is er echter geen een, die een
bepaald doel nastreeft, of een program ten
uitvoer brengen wil van een of andere poli
tieke partij. Zij worden allen geleid door
persoonlijke" beweegredenen, en zijn deze
ondernemingen alle gedoemd op niets uit te
loopen.
Aktie voor de begenadiging
van de francvervalschers.
Door een blad uit Budapest werd het be
richt verspreid, dat pogingen in het werk ge
steld worden om de in Holland veroordeelde
francvervalschers, Georg Marszovsky, ko
lonel Aristid Jancovics en Georg Manco-
vics genade te verleenen. Dit bericht baarde
daarom zulk een opzien omdat juist den
laatsten tijd in Hongarije herhaaldelijk der
gelijke pogingen aangewend zijn wat betreft
dé in Hongarije veroordeelde medeplich
tigen, vooral prins Windisch-Grastz en den
vroegeren hoofdcommissaris van politie Na-
dossy. Er heeft zich blijkbaar een comité
gevormd, dat naar de berichten luiden met
aanzienlijke geldmiddelen is toegerust, met
het doel een groot aantal handteekeningen
te verzamelen onder een verzoekschrift tot
het verleenen van genade aan de' veroor
deelde francvervaschers, welke petitie aan
den rijksregent, Horty, zal worden overge
reikt. Deze aktie moet uitgaan van de familie
van prinsWindisch-Gratsz, die alles in het
werk wil stellen genade voor den prins te
verkrijgen.
Voortschrijdende ontspanning
in de binnenlandsche politiek
in Oostenrijk.
In de binnenlandsche politiek van Oosten
rijk komt steeds meer ontspanning. Na den
hoogst onverkwikkelijken partijstrijd dei-
laatste weken is, sedert het kabinet Seipel
aan de regeering kwam, een duidelijk waar
neembare neiging merkbaar, zoowel bij de
ministeries als bij het parlement tot het ver
richten van zakelijken arbeid. Dr. Seipel
verklaarde in een zitting, dat het hem helder
voor den geest staat, als hij de regeering
overnam, dat het eerst wat aangepakt moet
worden is te zorgen voor een algemeene
ontspanning in het maatschappelijk leven
van Oostenrijk. Hij heeft deze ontspanning
dan ook voor een groot deel bereikt. Niet het
minst is dit echter ook een gevolg van de
openbare meening, die meer dan genoeg had
van de ophitsende redevoeringen in het par
lement, en van dit lichaam nooit eens wer
kelijke resultaten kon boeken, terwijl men
toch verlangde naar positieve arbeid van
zijne volksvertegenwoordigers. De bonds
kanselier heeft een handig gebruik gemaakt
van deze meening, die zich zoowel bij de lin
ker- als rechterzijde deed kennen. Men kan
er dan ook onder deze omstandigheden op
rekenen dat de behandeling van de be
grooting in het parlement tijdig ten einde
gevoerd zal word°h.
De gouverneur van Rome.
Senator Filippo Cremonesi, die sinds de
fascistische regeering in 1924 de functie van
gouverneur instelde, als zoodanig is opge-
t-eden, is wegens gezondheidsredenen afge
beden.
Bekend is o. a. dat Cremonesi van Mus
solini de opdracht kreeg om binnen 5 jaar
de stad Rome dusdanig te veranderen, dat
zii weder het aspect zal krijgen, hetweik
zii onder de heerschappij van keizer Augus
t"s bezat.
Behalve de gouverneur van Rome zijn
ook nog de beide vice-gouverneurs en ti?~
atdili der stad afget>-ed°n.
Scheepsbrand in der
Indischen Oceaan.
Aan boord van het Britsche s.s. „Ayrshire"
word na het vertrek uit Colombo naar
Europa brand ontdekt. Het s.s. „City of
Nagpur", dat een S.O.S.-sein opving, kwam
te hulp en trachtte het vuur te blusschen
Toen deze poging mislukte, werden de pas
sagiers en de bemanning behouden op dc
„City of Nagpur'' overgebracht. Vervolgens
bracht een Britsch korvet de „Ayrshire
tot zinken
De houding der anti-revolutionairen.
Vijftien bekende anti-revolutionairen te
Middelburg, o.al 3 leden van den gemeen
teraad, de heele fractie, behalve wethouder
de Geer, die lid der Eerste Kamer is, heb
ben zich verbonden om mede te helpen een
landelijk comité der anti-rev. te vormen,
dat de a.-r. leden der Eerste Kamer zal ver
zoeken rekening te houden met de door
duizenden geestverwanten gevoelde be
zwaren tegen het Belgisch verdrag.
De heer J. F. Heemskerk, oud-lid der
Tweede Kamer, een bloeder van mr. Th.
Heemskerk, heeft in het A.-R. dagblad „De
Zeeuw een artikel geschreven, waarin hij
aandringt op verwerping van! het verdrag.
Jhr. Van Karnebeek en prof. Francis,
werden, naar uit Genève gemeld wordt,
Maandag daar verwacht.
In vérband met de mogelijkheid om de
economische wereldconferentie te Amster
dam te organisee-en, deelt het „Journal de
Genève" mede, dat het op grond van in
lichtingen uit goede bron kan verklaren, dat
de Nederlandsche regeering zich nog niet
geheel met deze kwestie heeft beziggehou
den. Het voegt er aan toe, dat Van Karne
beek tijdens zijn verblijf te Genève over
twee punten inlichtingen zal inwinnen, ten
eerste of er werkelijk een ernstig verlan
gen bestaat, dat op goede gronden geba
seerd is, om Amste-dam boven Genève te
verkiezen als plaats voor de wereldconfe
rentie, en ten tweede wat de onvermijde
lijke kosten zouden zijn, die de Nederland
sche schatkist te best-ijden zou hebben.
Na over deze twee punten ingelicht te
zijn, zou het Nederalndsche kabinet een
beslissing nemen.
De representatiekosten van de
Commissarissen der
Koningin.
In het voorloopig verslag der Eerste Ka
mer over het Wetsontwerp tot wijziging en
verhooging van hoofdstuk V der Staatsbe-
grooting voor 1926, worden naar aanleiding
van de voorgestelde verhooging van art. tl
met 22000 eenige opmerkingen gemaak.
De wijziging houdt verband met het voor
nemen, om aan ieder der Commissarissen
der Koningin in de provinciën een som
van 2COO toe te kennen voor represen
tatiekosten.
óemeend wordt,, dat dit bedrag, met
het oog op de uitgaven, welke een Commis
saris der Koningin voor representatie heeft
te doen, te gering is om op een vergoeding
te gelijken. Hiertegenover werd evenwel
opgemerkt, dat aan het voorstel een demo
cratisch beginsel ten grondslag ligt, n.i.
dat aan hooge betrekkingen ook hooge trac-
tamenten moeten verbonden zijn, opdat
het ontbreken van eigen vermogen niet de
benoeming van hen, wier bekwaamheid
een goede vervulling van dit ambt waar
borgt, in den weg zal staan.
Tot gezant van Portugal bij ons Hof is
benoemd graaf De Martens Ferrai Hij is in
Den Haag in hotel Paulez aangekomen.
Het te Amsterdam gevormd comité, dat
zich ten doelt stelt een nationale' studen
tenbeweging tegen het Nederlandsch-Bel
gisch verdrag in het leven te roepen, heeft
zich als volgt samengesteld. C. N. de Boer,
voorzitter, L. Joles, Kazernestraat 2, Am
sterdam, secretaris, K. v. d. Knoop, F. C
Noordhof, H. H. Sillevis Smitt, A. Wensing.
Stappen worden gedaan om contact te
krijgen met de studenten der verschillende
hoogescholen, terwijl plannen in voorbe
reiding zijn om tot een massale actie te
geraken.
Waarschijnlijk zal in Amsterdam spoedig
een bijeenkosmt worden belegd, alwaar de
studenten zich over het verdrag kunnen uit
spreken.
Het comité tot waarschuwing tegen een
zijdige ontwapening meldt, dat twee plaat
selijke sub-comité's tot waarschuwing tegen
eenzijdige ontwapening zijn opgericht, n.l
te Alkmaar en te Maastricht.
De Zaterdag te Utrecht gehouden verga
dering van den Bond van R. K. Kiezers in
den Rijkskieskring Utrecht nam de vol
gende besluiten:
le. Bij de Provinciale Statenverkiezing
'927 worden de beide provinciale kieskrin
gen Utrecht I en Ut-echt II ve-bonden;
2e. de termijnen, binnen welken de aan
gesloten Kiesvereenigingen hun candidaten
voor de g-oslijsten moeten indienen, zijn
bepaald op 27 November tot 21 December
1926;
3e. in den Prov. Kieskring Utrecht I wor
den 8, in den kring Utrecht II 16 Candida-
'en gesteld;
4e. de eerstvolgende Bondsvergadering
wordt gehouden op Zaterdag 15 Januari
1927:
5e de stemming over het politiek advier
in de plaatselijke Kiesvereenigingen zal
worden gehouden op Zondag 6 Februari
1927.
Eenhoofdige leiding. Verdere tariefsverlaging
Omvat de reorganisatie van den dienst der
Posterijen, Telegrafie en Telefonie, die nog
in beraad is, ook de oplossing van het vraag
stuk der opperste leiding, hebben verschei
dene leden in het Voorloopig Verslag ge
vraagd.
De minister antwoordt in de zoo juist ver
schenen Memorie van Antwoord, dat dit in
derdaad het geval is en hij voegt eraan toe:
Dat inmiddels voor hem is komen vast te
staan, dat het wenschelijk is de beslaande
eenhoofdige leiding te bestendigen.
De minister kan geen vrijheid vinden om
voor 1927 op gunstiger bedrijfsuitkomsten
te rekenen.
Het voornemen bestaat om met tariefver
laging zoo mogelijk nog in 1927 verder
te gaan. Thans treedt de wenschelijkheid
van verlaging van het enkelvoudig briefport
het meest naar voren. Een beslissing te de
zer zake is nog niet genomen. Indien in den
loop van 1927 blijkt, dat de bedrijfsuitkom
sten geen beletsel vormen, zal een verlaging
van het enkelvoudig briefport waarschijn
lijk tot stand kunnen worden gebracht.
(Enkelvoudig briefport is hel port voor
binnenlandsche brieven tot een gewicht van
20 gram. Naar men weet is het port van
briefkaarten onlangs van 7Js op 5 cent ge
bracht. Red.).
De kosten, verbonden aan het luchtpost-
vervoer, worden, voor wat de pakketpost
betreft, geheel gedekt door de ontvangsten,
deswege: wat de briefport aangaat is dit
niet het geval.
Zooveel mogelijk te streven naar bezuini
ging blijft noodig, niet het minst met het
oog op de wenschelijkheid dat binnen niet
te langen tijd kan worden overgegaan tot
verder gaande maatregelen inzake tariefs
verlaging.
Postagentschappen,
Een aantal van drie bestellingen per dag,
behalve in de groote steden, is niet onvol
doende te achten.
Het voornemen bestaat om, zooals op het
voetspoor hoofdzakelijk yan Engeland en bij
wijze van proef binnenslands reeds hier en
daar geschiedde, in buurten, waar voor de
vestiging van een wijkkantoor nog geen vol
doende aanleiding bestaat, postinrichtingen
(z.g. postagentschappen) te vestigen bij te
goeder naam en faam bekend staande win
keliers, waar het publiek in hoofdzaak de
zelfde postzaken kan afwikkelen als aan de
wijkkantoren.
Het is niet uitgesloten, dat ook enkele
wijkkantoren met niet te omvangrijk ver
keer zullen worden vervangen door agent
schappen.
Wat betreft het personeel merkt de mi
nister op, dat ten aanzien van de reorganisa
tieplannen voor het tegenwoordige niets toe
gevoegd kan worden aan hetgeen ter zake
is vermeld in de Memorie van Toelichting.
In hoeverre bezuiniging kan worden be
reikt zal dan eerst later kunnen blijken.
Dat in afwachting van de te nemen be
slissing de in de tegenwoordige rangbevor-
deringsregeling voor het kantoorpersoneel
voorgeschreven examens moeten worden ge
houden, kan wellicht in verband met de
daaraan verbonden consequenties eenig na
deel opleveren, doch dergelijke nevenom
standigheden behooren naar het oordeel van
den minister, een arbeid van zooveel wijdere
strekking als de onderhavige reorganisatie
niet té beheerschen.
Een herclassificatie -van de hulpkantoren
is nog in voorbereiding.
Wat betreft de Poslchèque en Girodienst
zegt de minister, dat hij van meening is, dat
voor den dienst, weli.e ingesteld is om een
gemakkelijk geldverkeer te bevorderen,
overschrijvingsrecht niet moet worden ge
heven.
De in het V. V. bedoelde aansluiting bi'
de Nederlandsche Bank is op verzoek van
de directie der Bank tot stand gekomen in
hoofdzaak om daarmede het ruimere geld
verkeer met groote banken, belangrijke in
stellingen uitgebreide handelslichamen,
groote gemeenten, enz te gerieven.
Een amokmaker doodt 4 personen.
Uit Batavia wordt d.d. 29 dezer gemeld:
De Menadoneesche korporaal-schildw.acht
van het hospitaal te Welteveden, schoot
vannacht om een vrouwenkwestie, den
sergeeant-wachtcomandant Kiay en korpo
raal Sunneke dood. Hij sprong in de rivier
om zwemmende te vluchten Later ont
moette hii d-n wakker geworden g'pension
neerden ambtenaar Leisen met diers zoon.
Hij schoot Leisen dood en verwondde den
zoon. De amokmaker kwam op het Konings
plein (Oost) een politie-auto met zes man
tegen, welke te hulp geroepen was. Niemand
in den auto vermoedde, dat de korporaal
de moordenaar was. Van vlak bij schoot hij
den politie-opziener Dijkstra dood en
vluchtte. Hij is no gniet gepakt.
De arrestaties in het Bantamsche duren,
naar uit Batavia gemeld wordt, voort.
De communistische posthuiscommandant
en eenige agenten van de veldpolitie zijn te
Sawah Toentoe gearresteerd.
Kapitein Letoirnberg heeft dezer dagen,
naar uit Stockholm wordt gemeld, met een
'weedsch marinev'iegtuig een nieuw hoog-
e-record gevestigd, door een vlucht van
>731 meter. Dit record is erkend door de
„Federation Intèrnationale Aëronautique
Van 815 December a.s. zal het Duit
sche oorlogsschip Hannover de haven van
Amsterdam bezoeken. Op den 8sten zal er
in Couturier receptie zijn; op den 12den
volgt' een feestavond in Bellevue voor alle
officieren en manschappen, waartoe ook
de geheele Duitsche kolonie is uitgenoo
digd. Vermoedelijk zal er den 14den feest
aan boord van de Hannover zijn.
De bestuurder licht gewond.
Een auto, bestuurd door een dame, heeft
op den hoek van de Kalfjeslaan en den Am-
steldijk een vreemde tuimeling gemaakt.
Vermoedelijk nam de bestuurster, die daar
zaterdagmorgen omstreeks 12 uur reed, den
draai naar de laan te kort, waardoor een der
wielen in aanraking kwam met de verhoo
ging terzijde van den weg. De wagen maakte
een salto en kwam met de wielen naar bo""en
te liggen. De inzittenden, twee dames en een
knaapje, waren er spoedig onder vandaan
gehaald. g
De bestuurster had een lichte wonde aan
den arm.
De auto werd vrij ernstig beschadigd.
Wij schreven onlangs over de brutaal-
schreeuwende en ontsierende lichtreclames
in de hoofdstad. Een der leelijkste uitingen
van deze nieuwen handel en industrie was
wel de lichtbak op den Dam. Het logge ding
om een lichtmast bevestigd, prees een merk
sigaretten aan, 's avonds gingen de electrische
lichten in vloekende kleurencombinatie uit
en aan en in het daglicht trok het evenzeer
de aandacht, meer door leelijkheid dan door
merkwaardigheid of origineelen vorm. Het
geheel was te leelijker en onsmakelijker,
omdat het pal voor het grootsche Raadhuis
van Jacob van Campen was opgesteld. De
geheele hofhouding zou er zich, bij het
jaarlijksch bezoek van de Koninklijke Fa
milie aan Amsterdam, ongetwijfeld geel aan
geërgerd hebben.
Van alle zijden is er protest gerezen tegen
dit sprekend exemplaar der ontsierende
lichtreclame In de dagbladen is er over
geschreven, zelfs in geïllustreerde artikelen,
in de Schoonheidscommissie is er over gede
batteerd, ook in den gemeenteraad hebben
enkele leden er tegen geageerd. De prote-
steerende stemmen zijn niet geweest die
van een roepende in de woestijn. De sigaret-
tenfabrikant heeft niet gewacht tot hem ge
boden werd den lichtbak te verwijderen
hij heeft het uit eigen beweging gedaan.
Blijkbaar oordeelde hij de kans gering dat
Prins Hendrik, als hij in Amsterdam ver
blijft, en de mannelijke leden dér hofhouding,
zich door de reclame vóór de ramen van het
Paleis zouden laten suggereeren, de
betreffende sigaretten te rooken, en vond hij
de algemeene oppositie tegen zijn lichtende
advertentie het tegendeel van reclame.
De Dam is dus weer een proefneming
en ondervinding rijker. Want langzamer
hand schijnt het historische plein het proef
veld te worden van allerlei nieuwigheden
en proefnemingen van-kijken-hoe-het-zal-
staan. Jarenlang heeft men zich geërgerd
aan een schutting, die een viezen modder
poel voor het oog verborgen hield. Naatje,
oftewel de Nederlandsche maagd is naar een
museum verhuisd, om plaats te maken voor
de poppenkast van Jan Klaassen en Trijn
zooals Brakensiek indertijd in een spot
prent in „De Amsterdammer" aangaf. Op de
plaats van het Zeemanshuis verrees het
kleerenpaleis" van een groote confectie-
firma en er naast het gebouw van de Groote
Club, beide gebouwen, die, wat architectuur
betreft, bewonderaars, maar ook felle be
strijders vinden. Dit jaar nog heeft men de
grap beleefd van de z.g. monumentale lan
taarn, die een totale mislukking werd, en
nu weer het experiment van den lichtbak
vóór het Paleis. Gelukkig is de reclamant
van de dwalingen zijns weegs teruggekeerd
en heeft zich bekeerd. Zijn goede voorbeeld
moge gevolgd worden door vele andere
fabrikanten.
Ontwerp in voorbereiding.
Naar de Tel. verneemt, is bij de Gemeente
lijke Gasfabrieken een plan ontworpen tot
gasleverantie aan 'n aantal gemeenten be
noorden het IJ, welk ontwerp bij het ge
meentebestuur zal worden ingediend. Het
houdt verband met verschillende aanvragen
van particulieren uit Purmerénd en Mon-
nikendam, waar de fabrieken met verlies
werken en al geruimen tijd over den gas-
prijs een kwestie bestaat, zoodat er van
verskillende kanten daar op aangedrongen
wordt op leverantie door de hoofdstedelij
ke fabrieken.
Voor een dergelijke gaslevering zou het
noodig zijn, een pers'eiding te leggen van 20
a 25 K.M. lengte. Verder wordt nagegaan
hoeveel de prijs dan zou moeten bedragen
indien Amsterdam aan Broek in Waterland.
Monnikendam, Edam en Purmerend zou le
veren, hetgeen het gasdebiet van Amster
dam, dat hans ongeveer 94 millioen kubieke
meter is, met ongeveer 2 millioen zou ver-
hoogen. De prijs moet minstens de kostprijs
zijn, terwijl ook rekening dient gehouden tc
worden met rente en aflossing der uitgaver
der nieuwe gasleiding naar deze gemeenten.
Tot dusver levert Amsterdam alleen aan
de gemeente Nieuwer-Amstel en gaat zij
leveren ook aan Ouder-Amstel. Wel is waar
hebben reeds eenige huizen onder Duiven-
drecht gas van Adam, doch thans komen
twee groote stukken van laatstgenoemde
gemeenten er bij o.a. de kom der gemeente.
Blijkt de leverantie aan gemeenten in Wa-
WOENSDAG 1 DECEMBER.
HILVERSUM, 1050 M. 12.00 Poli
tieker. 2.3 Engelsche les voor kinderen.
34 Rado-knipcursus. 44.30
Half-uurtje voor de huisvrouw, door de
Ned. Ver. v. huisvrouwen. -4.306.15
Concert door het H.D.O.-orkest. Mevr.
C. Kanne-Blookers sopraan. 6.15
6.45 Lezing door den heer Dr. F. Wes
terling, dierenarts te Amsterdam, over
Dierenmishandeling en dierenbescher
ming in algemeene beteekenis. 6.45
7.45 Vervolg- en conversatieles Duitsch.
7.45 Politieber. 10.00 Persberichten.
8.10 Christelijke Radio-avond. Spreker
Ds. Petersen, legerpredikant te Blcemen-
daal. De heer F. H. Gerdes - zang.
Koorzang. 1 Frühlingsglaube, Schubert
2 Pour un baiser, Tosti 3 le ged. rede
van Ds. Petersen, over Zingen 4 Tre
giorni (drie dagen), Pergolesi 5 Mar-
leentj Hullebroeck 6 2e ged. rede Ds.
Petersen 7 Se: getreu bis in den Tod
„Mendelsohn 8 Sei nur stille, Franck
9 Recitatief en aria uit de „Scböpfung."
DAVENTRY, 1600 M. 11.20—1.20
Concert door het Daventry-kw.artet en
solisten (sopraan bas piano)
I.202.20 Concert van restaurant Fras-
cati. 3.20 Lezing Reading and wri
ting. 4.20 Lezing Merrie England.
4.35 Bespeling van het concert-orgel in
de New Gallery Kinema. 5.35 Kin
deruurtje. 6.20 Concert van het Rial-
to-theater. 7.10 Tuinbouwpraatje.
7.20 Tijdsein Big Ben, weerber., nieuws.
In the Whispering gallery of St. Pauls-
causerie. 7.50 Muziek. 8.00 Cau
serie. 8.20 „Revels of 1926", door Fel-
gate King. Vroolijke muziek en zang met
humoristische interludes. 9.05 Cello-
concert door W. H. Squire. 9.20 John
Henry humorist. 9.35 Concert door
de Salisbury Singers. 9.50 Lezing
Companionable books-Boswell's life of
Johnson. 10.05 Sonate Es-kl.t., Schu
bert. E. Baiton piano. 10.20 Tijdsein,
weerber., nieuws. 10.35 Kamermu
ziek. S. Krish piano., W. Primrose
viool, Manucci cello. 11.2012.20
Dansmuziek.
PARYS, „RADIO-PARIS", 1750 M.
12.502.10 Concert, orkest en Hr. Prior-
zang. 5.05—5.55 Concert door de
radio jazz symphonie. 9.0510.20
Galacioncert. Orkest en solisten.
KONIGSWUSTERHAUSEN, 1300 M. en
BERLIJN, 483 en 566 M. 11.20—7.20
Lessen en lezingen. 7.50 „Der Flie-
ger", volksstuk in drie acten van H.
Brennert en J. Lehmann. Speelt in den
tegenwooordigen tijd in Berlijn. 5.50
II.50 Dansmuziek door de Kermbachkapel.
MUNSTER, 303 M. 12.50—1.50 Wer
ken van Svendsen, door orkest. 3.20
4.35 Gramofoonmuziek. 4.505.50,
5.20 5.50, 5.50 6.20 Lezingen.
6.3510.05 „Don Juan", opera in 2
acten van Mozart.
BRUSSEL, 509 M. en ANTWERPEN,
266 M. 8.20 De radio-courant.
8.509.50 Orkestconcert. 9.50 Le
zing. 10.0510.50 Orkestconcert.
terland voor uitbreiding vatbaar te zijn, dan
zullen tevens eenige gedeelten van Amster
dam aan de overzijde van het IJ van gas
voorzien kunnen wcr.den.
Technisch is het brengen van gas over
grooten afstand zeer goed mogelijk. In Ame
rika heeft men geleidingen van zeer groote
lengte. Er is ook eens een plan geweest, om
gas uit de steenkolenmijnen in Westfalen
via Arnhem naar Amsterdam te brengen.
Bovendien ligt concentratie van gasfabrieken
meer en meer in de lijn, daar pl.m. 150 van
dergelijke instellingen van ons land door de
technici als te veel wordt beschouwd.
Het gasverbruik gaat in de hoofdstad zel
ve in stijgende lijn. In October was er een
progressie van 8 vergeleken bij dezelfde
maand in 1925 en in November zal dit peri
centage ook ongeveer 8*a 9 zijn.
Naar verluidt zullen de felkleurige recla
mes aan dep achterzijde van de hqizen in
de Warmoesstraat uitkomende op het water
van het Damrak, reeds in Januari verdwij
nen, waarmede dit typisch stukje oud-Am
sterdam weer in eere hersteld wordt. In den
loop van het volgend jaar komen ook de
achterzijde Van de Galerij en het Paleis voor
Volksvlijt aan de beurt Op het oogenblik
wordt reeds het aanbrengen van nieuwe
reclame, indien daardoor het stadsschoon
wordt geschaad, door het Bouw- en Wo»
ningtoezicht geweerd.
Voor vernieuwing van wissels en wijziging
van sporen zal op het Centraal Station te
Amsterdam van Woensdagmorgen vroeg tot
Donderdagavond een viertal sporen aan de
Westzijde buiten dienst gesteld worden.
Hierdoor moeten de treinen gedurende
deze beide dagen aan andere perrons aan
komen en van andere perrons vertrokken.
Dit geldt zoowel voor de richting Haarlem
en Zaandam als voor Hilversum en Nieuwer -
sluis.
Belangrijk gewijzigd worden op beide da
gen de vertrekperrons der treinen in de
richting Hilversum. De forensen voor de
ichting Hilversum moeten dus op den eer
sten en tweeden December op hun hoede
zijn. Met groote plakkaten worden aan elk
der ingangen van het Centraal Station de
wijzigingen in de vertrekperrons tijdig aan
het publiek bekend gemaakt.,
41
Toen graaf Wangerloh voor mij stond vol
liefde en vol vertwijfeling, toen hij mijn
raad vroeg en mijne voorspraak bij Catha-
rina's moeder, toen hij mijn invloed op
merkte op haar bedeesd en wankelbaar
gemoed en daarmede het eerste warme,
gelukkig makende gevoel ook voor mij
toonde, toen was mijn besluit genomen. Ik
trad in hare plaats en bood God mijn hart,
mijn geheele leven tot Zijnen dienst opdat
zij gelukk'g mochten zijn.
O dierbare, dierbare moeder riep tiet
jonge meisje uit en van hare zitplaats naast
de non nederglijdend en het schoone hoofd
in haren schoot leggend, hoe groot en hoe
gced zijt gij! Nu eerst versta ik en uwer
vrede!
Maar vertel verder, lieve moedet noe
kon Catherina dan toch nog ongelukkig
worden?
De moeder werd van deze zaak schrifte
lijk verwittigd ooor baren echtgenoot e:
tegelijkertijd schreef ik, dat ik in Catha-
rina's p'aats 'oude treden. Op de uitwer
king h ervan uadden wij volstrekt niet ge
rekend. De ongelukkige vrouw meende
zich prijsgegeven aan alle straffen,
omdat Catharina de belofte niet ver-
vu'de, die zij had gedaan, zij jammerde
ever haar aardsch en over haar eeuwig le
ven, zij laadde op het hoofd van haar kind
al het onheil, dat zij komen zag
En vol vertwijfeling lachte zij om datgene,
wat ik wilde doen: het was, ook niet
datgene, waar zij naar gestreefd had, eigen
lijk niet dat. wat z ij had beloofd. Het
was een geluk, dat het mij voerde tot de
treden van Zijn troon, ook om mijzelfs
wil e, dat ik daar vrede vond, want Ca-
thar.na en haar gemaal, van wier leven ik
den toorn der moeder had willen wegne
men, hadden geen nut van mijn offer.
Een half jaar na haar huwelijk,
omstreeks denzelfden tijd dat ik hier als
novice aankwam, wat ik bij Catharina's
huwelii' he'r>ofae riep het plotseling doods-
berich' n Wen vader, die stierf tenge-
'olge W senschudding, het paar
terug t->:land, waar het in stille
Hcr'V geleefd. Dit was de eerste
»r '?g tref.
Zij nam'."- nadat de teraardebestelling
en de int- met Catharina's broeders,
die bijzon'e el was, voorbij waren, de
"eis naar Rom 'in om de vergiffenis der
moeder te gaor "Kmeekan; de jonge gade,
"u haar ook het macht'g woord des va
ders ontbrak, vol angstige bezorgdheid.
Maar a' hare vrees was niets, vergeleken
we-keb'kheid; in Rome b"d een too
neel plaats waarvan de in Iruk bij de arme
Catharina nimmer werd uitgewischt.
Een diepe melancholie waarin zich bet
eerste zelfverwijt mengde, overviel Catha
rina, haar geest, steeds ter neder gedrukt
door het gewicht der moederlijke streng
heid en verbittering, was niet zelfstandig
en krachtig genoeg, om stand te houden te
midden dezer stormen. Week, teeder, met
ren natuurlijken aanleg tot zwaarmoedg-
heid, liet zij het hoofd zinken en wachtte
den slag af, die naar de voorzegging der
moeder, haar zou verpletteren.
Ach, die slag verpletterde haar niet,
maar zij lachte nimmermeer, zij kwijnde
weg.
Haar toestand was des te bedenkelijker,
daar zij binnen weinige maanden het leven
zou geven aan een kind men vreesde
het ergste voor de helderheid van haren
geest.
Op bevel van den dokter werd zij uit
Rome weggebracht naar hare zoogzuster,
die zij voorheen zoo teeder had liefgehad.
Dit was een tijd van beproeving voor haren
echtgenoot, zooals die weinigen is opgelegd
en hij heeft dien doorstaan als een held.
Haar werd een meisje geboren er
een oogenblik scheen het a's bracht de ge
boorte van dat kind haar moed en vrijheid
des geestes terug. Haar geluk en hare l'efdc
waren onuitsprekelijk maar toen mengde
zich in dit nieuwe za'ige gevoel de angst
om het kind te verlioz-n Weder bekroop
haar de oude vrees, dat de vloek, die haqr
zelf betroffen bad, vervtjld zou worden aan
haar kind: zij behoedde het met een a' gst
en een rusteloosheid, die hare zwakke
krach'en geheel uitputten.
Maar haar man, was haar die dan niets
meer?" vroeg Theresia ernstig, ,was hare
Jij zich terneer liet drukken door vreemde
schuld?
Tot het steeds bedenkelijker worden van
hare gemoedsstemming zoo vervolgde de
overste haar verhaal, werkte eene gebeur
tenis mede, welke voor langen tijd haren
geeSt in volslagen nacht dompelde en haar
nooit meer, al (rwamen later ook meer
heldere dagen, eene bestendige klaarheid
deed genieten.
Hare beide broeders, reeds vroeg voor
het leger bestemd, waren in Oostenrijkschen
dienst getreden en lagen in garnizoen te
Vcona Het onverdiende lot des oversten
had steeds een zekere deelneming gehouden
in het lot der zonen; men koos voor nen
als eene genoegdoening voor den vader,
hetzelfde legerkorps waarbij hij zijne loop
baan zoo ongelukkig geëindigd had en gai
hen op elke wijze gelegenheid, de vlekke
loosheid van hunneh naam weder te her-
sle'len.
Maar er woonde in hen iets van den geest
hunner moeder en die natiTurlijke aanleg
werd nog gevoed door den heimelijken in
vloed, dien deze op hare zonen uitoefende.
Zfj waren haar veel nader dan hare doch
ter; de zoons waren de dragers hare
iiheidsideeën, in hare zonen zag zij de
Wen des lands.
Het was "haar gelukt, zoodra deze
volwassen waren, zichzelve voor te stel'en
als martelaars harer vaderlandsl'evende ge
voelens; zij zagen in haar slechts de be-
va lige hooghartige vrouw, die zwijgend,
ter wille harer overtuiging, smaad en ver-
ienheid duldde. Door den natuurlijken
tegenstand, welke het geloof van hare on
schuld deed ontstaan, werd eene onloo
chenbare vervreemding geboren tusschen
hen en hunnen vader. Het medelijden
„eerde hun hart tot de moeder en
deze vrouw verstond het, de jeugdige
gemoederen te kned en naar haren zin.
Hare vroegere vrienden, die nu nog hare
partijgenoofen waren, hadden meer omgang
met de broeders dan hun paste. Bij het uit
breken der vijandelijkheden tusschen Oos
tenrijk en koning Karei Albert, eenige
maanden na Catharina's huwelijk, traden
beiden in het Sardinïsche leger. Den vader
gaf dit den dood, der moeder onzaligen
(riomf.
Catharina's dochtertje was acht weken
oud, toen de slag bij Novara geleverd
werd, die moorddad ge slag, welke zoovele
menschenlevens vernietigde en Itaüë's hoop
op grootheid en eenheid verp'etterde. Men
hield den uitslag van dien slag zorgvuldig
voor haar verborgen, om haar onrust en
angst te besparen, maar wat de zorgsr.de
Vrde voor den zwaar beproefdc-n echtte-
noot zocht te beschermen in dit diepge-
-vonde gemoed, dat verstoorde de zelfzucht,
'e treur'ge onverzoenlijkheid der moeder.
Catharina's beide broeders waren onder
de gevallenen, de vertwijfe'ing der moeder
was der waanzin nabij en zij overleefde het
niet. Zij stierf. Maar eerst nog ste'de zij
hare dochter voor alles aansprakelijk.
Theresia bedekte haar gelaat met dc
handen.
De brief harer moeder vernietigde het
laatste overblijfsel van moed en geestkracht
in Catharina.
Zij was alléén, toen het bericht kwam.
Hare zoogzuster, die weinige minuten later
kwam, vond haar bewusteloos en toen het
aan de pogingen van den dokter gelukte,
hare levensgeesten weder op te wekken,
toen was haar verstand weg.
Zij kende niemand, zelfs haren echtge
noot niet, alleen dat zij een kind bezat dat
zij moest beschermen, was de eenige be
stendige gedachte, die haar beheerschte.
Men bracht de kleine buiten haar bereik,
daar zij tn aanvallen van waanzinnigen
angst het kind poogde dood te drukken.
Iedere pop, iedere bundci lappen, die men
in elkander gerold in hare armen legde,
deed denzelfden dienst Zij jammerde dag
en nacht om het klooster, dat zij veracht
had; zij bad op hare kn'cën, vol koortsach-
tigen angst, dat God den vloek zou weg-
nemen; de klaagtonen, waarmede zij wan
hopig naar hef arme zieke hoofd greep,
als lag daar de last, dien zij tevergeefs
wi'de wegnemen, verscheurden baren
echtgenoot het hart.
(Wordt vervolgd.)
