In en om Haarlem
Voornaamste Nieuws
Het schoolvraagstuk in Amerika.
5?
Donderdag 16 Dec. 1926
50ste Jaargang No. 16432
Aanglite moei, op straffe van verlies, van alle rechlen, geschieden uiterlijk driemaal -vier en twintig uren na hel ongeval
Dit nummer bestaat uit 8 bladzijden - Eerste Blad
Uit den Gemeenteraad.
Door Octavio Villa, Santa Ciara (Californië).
PLAATSELIJK NIEUWS.
in dit nummer.
N. V. ELEKTRICITEITS
BEDRIJF VOOR HILLEGOM,
LISSE EN SASSENHEIM.
Nieuwe regeling
voor belastingbetalen.
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS FABRIKANTEN
Koningstraat 10
Haarlem.
WEERBERICHT.
Tram of autobus
op de lyn HaarlemLeiden.
Door een auto overreden en
gedood.
De abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25
Per kwartaal3.25
Franco per post per kwartaal bij
vooruitbetaling 3.52
Bureaux: NASSAULAAN 49.
Telefoon No. 13866 (3 lijnen)
Postrekening No. 5970.
Advertenliën 35 cents per .regel
Vraag- en aanbod-advertentiën 1-4
regels 60 ct. per plaatsing: elke
regel meer 15 ct., bij vooruitbetaling
Advertentiën tusschen "den tekst;
als ingezonden mededeeling 60 ct.
per regeL
Bij contract belangrijke korting.
Alle abonné's op dit blad rijn, ingevolge de versekeringsvoorwaarden f QOfU) Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f 7Cfl bij een ongeval met f OKfl - bij verlies van een hand, f IOC bij verhes van een f CIV bij'n. breuk van f Ért bij verlies v. een
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen «UUU." verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen: dw.' doodelij ken afloopCkJU. een voet of een oog; Itiw. duim of wijsvinger"U. been of arm; 1 *U. andere1 vinger.
Bij de algemeene beschouwingen over;
de begrooting hoe ver lijken deze al'
weer weg! heeft mr. Heerkens Thyssen
gesproken over een „felix culpa", een ge
lukkige schuld, welke gelegen was in een
heftige speech van den woordvoerder der
S.D.A.P. cn waardoor allo rechlsche demo
craten in den Raad verder dan ooit van de
socialisten werd vervreemd. Wij zouden
thans van een gelukkig ongeluk kunnen
spreken. Twee Wethouders, de heeren
Lruch en Reinalda, waren ziek; dat. is te
betreuren, voor hen zelf en voor de ge
meente. Maar er was één lichtkant van dit
betreurenswaardig feit, dat wij n.m. in één
uur tijd door de geheele begrooting heen
waren. En de burgemeester had nog al den
Raad voor Woensdag en Donderdagmiddag,
en Donderdagavond bijeengeroepen! liet
voorstel van den voorzitter, om de alge
meene beschouwingen over de onderwijs-
begrooting tot iater uit te stellen en nu
maar vast de afzonderlijke posten af te;
doen en over de geheele begrooting te
stemmen, wildé er eerst niet erg bcsl in
bij den Raad. Maar ten slotte legde men er
zich bij neer. Nu achteraf-komt men wellicht
tot de conclusie, dat al .het gepraa, het
welk men nog op de tong had, totaal over
bodig was. Heusch, het onderwijs zal er
zonder dat geen haar minder om verzorgd
worden. Het voornaamste is inlusschen, dat
we nu door de begroofing heen zijn.
Bij een paar posten kwam nog opmerkin
gen. Zoo over de H. O. V. Men wilde de
muziektent uit den J^ont hebben, althans op
een andere plaals. En de heer 'Groenendaal
wil zelfs een nieuwe tent. die van achteren
dicht is. Dan was er veel gemopper over het
feit, dat de heer Gerharsz zich zoo weinig
in den Hout laat zien. De heer v. d. Kamp
ias den Raad voor, dat die afwezigheid zelfs
conractueel geregeld is tusschen de heeren
Gcrharsz en zijn plaatsvervanger Knicker.
Di heer Groenendaal protesteerde daar
tegen; zoo iets behoorde de commissie toch
zeker te weten. En ook Wethouder Heer
kens Thijssen sprak over dit feit zijn ont
stemming uit. Overigens merkten de Wet
houder en de heer van Lieml op, dat men
van den heer Gerharsz niet kan eischen, dat
hij geregeld de concerten in den Hout diri
geert. Zeer juist merkte de heer van Liemt
op, dat 'de muziek in den Hout er foch
zeker niet onder lijden zal, of de heer
Gerharsz of de heer Knicker daar dirigeert.
Bij het voorgestelde subsidie van 500
voor he' liefdewerk Francisca Romana gaf
ruej. Berdenis een paar speldenprikken aan
het adares Van deze sympathieke vereeni-
g'r.g. Niemand reageerde daar echter ip, wat
het verstandigste was.
De overige posten werden vrijwel zonder
bemerking afgehamerd. Nestor v. d. Kamp
sprak daarna het gebruikelijke dankwoord
aan B. en W. des ambtenaren en den Raad;
maar, hij voegde er een preekje aan toe.
Bij de algemeene beschouwingen w as zoo- j
veel gesproken, waarvan men zich afvroeg:
wat heeft dat nu met het belang van Haar- j
lem te maken? Door al dat gepraat gaat de
eigenlijke beiangstelling bij de hoofdstuk-
ken verloren.
De preek viel niet in den smaak; het ge
wone applaus bleef uit. En later bij de rond
vraag kwam de heer van Liemt er nog even
oo terug. Dc heer v. d. Kamp had dei
kapetteling voor zich moeten houden; dan j
zou er wel geapplandiseerd zijn, zij hei: wani
dc Raad heeft wel waardeering voor het
werk van B. en W. en van de ambtenaren.
Toen werd er inderdaad instemmend op de
tafels getrommeld.
Na de begrooting kwamen de gewone
agendapunten aan de orde. Daar was het
advies van B. en W. naar aanleiding van
let verslag der raadscommissie, welke nog
eens het geval Buurman had onderzqcht,
hét geval van den gemeentewerkman, die
indertijd oneervol ontslagen, al jaren lang
zijn pensioen moet missen. De heer Peper
v ilde uitstel en overlegging van dc notu
len der commissie. Wethouder Slingenberg
kwam daartegen op: men dient vertrouwen
tc hebben ir, de Raadscommissie; waar gaan
v.'e anders naar toe, wanneer dc Raad zijn
eigen commissie niet .meer vertrouwt. Daar
sloten de heeren Klein, van Liemt, Joosten
en v. d. Kamp zich bij aan. De twee laatsten
betoogden zelfs, dat Wanneer zij vroeger ge
weten had, wat nu gebleken was, n.m. de
totale onbetrouwbaarheid van Buurman,
zij nooit aan een tweede commissie zouden
ge vraagd hebben. Alleen de heer Castricum
steunde hef voorstel Peper; de motieven,
:o het stuk genoemd, dienden, volgens
dtzen spreker nog wel nadere toelichting.
Bovendien lijkt het onbillijk, dat iemand
voor vergrijpen tegeri een verordening zijn
pensioen verliest. Het voorste! Peper kreeg
echter maar e paar stemmen en dc Raad
sprak o.i. terecht uit. dat aan de onkreuk-
baarh >id van overheidspersoneel niet te
horige eischen kunnen worden gesteld.
Toen kwam liet voornaamste nummer: het
a it woord op de vragen van Bloembollencul
tuur. Zachtjes worden de couranten onvei
lig gemaakt met den zetel van Bloembol
lencultuur en de Raad incluis! Het wordt
tijd, dat er een eind aan de historie komt.
Er hing gisterenmiddag tijdens de behan
deling van het prae-advies van B. en W. een
dikke inist. in de een mirivau mteyer-
standen en onbegrijpelijkheden, waartus-
schen een vinnige woordenwisseling tus
schen dc heeren Loosjes en Slingenberg
flitste.
Algemeen was wel de stemming: het
bestuur van BloemenboHencultuur is bezig
de sympathie te verliezen. Dat zeiden niet
enkel tegenstanders als de heeren Kingma.
Groenendaal, Peper en mevr, van Looy, die
de pretenties van Bollencultuur zóó hoog
opnamen, dat zij maar liefs! het eenmaal
aangeboden subsidie van J 100.000 weer
wilden intrekken. De Raad ging daar echter
niet op in. Maar tegenover deze tegenstan
ders stonden zelf de voorstanders met hun
afkeuring. De heer van Liemt sprak het
rondweg uit, dat de dreigementen van het
bestuur van Bloembollencultuur de perken
te buiten gingen en in staat zouden zijn om
vrienden lot vijanden te maken. En de heer
Klein verklaarde, dat hij na het laatste
adres van Bi. cultuur was omgedraaid. In
dat adres durft het bestuur zeggen, dat
het geen beslissing omtrent zijn zetel kan
nemen, alvorens zij alle daaruit voort
vloeiende consequenties, speciaal van iinan-
cieelen aard. kan beoordeelen. Welnu, zei
de heer Klein, wanneer het bestuur zóó
voorzichtig is, dan wil ik het ook zijn; en
daar ik niet alle consequenties uit het ant
woord van B. en W. kan overzien, zal ik
er nu, na het adres van Bloembollencultuur
tegen stemmen, ofschoon ik eerst van plan
was vóór te stemmen.
Dit alles was, koren op den molen van
Wethouder Slingenberg, die met den heer
Reinalda en B. en W. een minderheied
vormde en geen antwoord op de vragen van
Bi. cultuur wilde geven. Het bestuur mag
vzel voortmaken, zei hij, anders kan het we]
eens heelemaa! niets krijgen. Het was billijk
geweest, dat het bestuur met voorstellen en
plannen was gekomen; maar het wil al te
listig zijn; alle troeven van anderen op tafel
2ien. Ret vertrouwen in den Raad van
Haarlem ontbreekt; zonder reden. De. Raad
heeft nog nooit zijn woord gebroken. En de
Wethouder verwees het bestuur naar de
kléine kweekers, die zelfstandig een eigen
veilinggebouw hebben opgericht zonder
steun van anderen. Wil Bollencultuur op
den Raad steunen, dan moet het ook de be
langen der gemeente begrijpen, die ten
nauwste aan de annexatie hangen.
Toen gooide de heer Loosjes den knuppel
in het hoenderhok. Er is hier veel misver
stand, zei hij; en dat is ten deeie ontstaan,
oindai de heer Slingenberg aan het bestuur
van Bloembollencultuur heeft gezegd, dat
het aanbod van Haarlem alleen gold, wan
neer de zetel binnen de grenzen van klein
Haarlem kwam, dus niet voor „Spaar en
Hout."
Wethouder Slingenberg begon toen de
notulen der Raadsvergadering voor te lezen,
waarin het besluit genomen was en waarin
de heer Loosjes op een interruptie van den
burgemeester zou geantwoord hebben;
„natuurlijk het Haarlem van tegenwoordig."
Dit sluit ..Spaar en Hout" uil De lieer
Loosjes bestreed dit. Hij noemde hel een
handigheidje en een kleine manier van
doen van den Wethouder, om zich op die
interruptie te beroepen. De Wethouder wist
Keel goed uit de notulen der geheim raads-
ziftingeni dat niet waar was, wat hij zeide.
Wethouder Slingenberg liet zich dat niet
aanleumeu en protesteerde met klem. Hij
eischte openbaarmaking der geheime notu
len, opdat kon blijken, wie gelijk had.
In den Raad was de animo voor die
publicatie niet erg groot. En te midden der
verdere discussies werd het persoonlijke
feit even vergeten. Terecht drong men
inmiddls uit den Raad aan, dat men nu
precies moest weten, waar men aan toe was
en dat Bloembollencultuur een duidelijk er
afdoend antwoord moest hebben. De voor
zitter nam toen de leiding en hel moet ge
zegd, dat hij de situatie voor een goed deel
redde. Hij bezwoer den Raad om alale senli-
menismotieven op zij te zetten en alleen het
gezond verstand te laten beslissen. Indertijd
is het besluit van de 1C0.000 genomen op
grond, dat men den zetel van Bloemenbol-
lercultuur een belang voor Haarlem achtte;
daarin is sindsdien niets veranderd. De
voorzitter liet litin stemmen over het tweede
deel van het antwoord van B. en W. n.m.
het bevestigend antwoord op de vraag, of i
hel subsidie ook bedoeld w as voor, „Spaar
en Hout" in geval de annexatie niet door
ging. De Raad bevestigde dit niet 18 tegen
12 stemmen, waarmee een groot' struikel
blok uit den weg w erd geruimd. Toen kwam
er een verwarde discussie over het eerste
deel van het. prae-advies van B. en W., het
antwoord op de eerste vraag.
De zitting werd tijdelijk geschorst en in
dien tusschenlijd formuleerde mr. Slingen
berg en anderen een zin, waarin aan
Bloembollencultuur werd meegedeeld, dat
in alle gevallen, vóór en na annexatie het
aanbod van f 100.000 gehandhaafd bleef,
tenzij BI. cultuur een gedeelte van
Spaar en Hout'" van Heemstede koop' voor
een prijs, die niet de goedkeuring van den
Haarlemschen Raad heeft. Hiermede hopen
wij, dal de zaak nu eindeliik uit is en
BI. cultuur een beetje vertrouwen in Haar
lem zal toonen.
De nieuwe instructie voor dc gemeente-
getieeskuijdigen werd daarop na enkele
opmerkingen van de heeren Adrian, Keesen
en Joosten vastgesteld. Een min of meer
vermakelijk debat ontstond naar aanleiding
van de aanvraag van de cooperative Brood-
bakkerij „Vooruitgang," om grond te mogen
koopen, inplaats van in erfpacht te ontvan
gen, waarna de rondvraag aan de orde was.
Allereerst de vragen van den heer v. d.
Kamp, omtrent het persgesprek, hetwelk de
Commissris van politie met verslaggevers
van de N. Haarl. Courant en Haarlem's
Dagblad heeft gehad over de aan te stellen
inspectrice van politie. Dc burgemeester las
een verklaring voor, welke natuurlijk door
den Commissaris geïnspireerd was en waarin
werd gezegd, dat de vertegenwoordiger van
Haarlem s Dagblad dc antwoorden verkeerd
had weergegeven; dat, wanneer de Com
missaris gezegd had, wat in de courant
stond, hij inderdaad in deferentie voor den
Raad zou zijn tekort geschoten. Dit was wel
hee! handig, maar de Raad lachte er wat
om. Wijzelijk had de Commissaris de
andere courant maar verzwegen. Doch de
heer v. d. Kamp liet zich dit wapen niet ont
glippen en wees op de merkwaardigheid,
dal, wat onjuist in Haarlem's Dagblad werd
genoemd, reeds eenige dagen te voren onge
veer gelijk in de Nieuwe Haarl. Courant
had gestaan. De Raad dacht er het zijne van
eu de zaak was er mee afgedaan. Wij voor
ons kunnen liet geval zoo hoog niel opne
men, wij hebben de vragen aan den Com
missaris van politie juist laten stellen, om
dat wij hel raadsbesluit zoo zonderling
achtten. Wij kunnen het zoo erg niet vin
den, wanneer een Commissaris van politie
zijn eigen meening over zulk een raadsbe
sluit zegt. Maar, wanneer een raadslid hem
in het nauw drijft laat hij dan roqdweg zeg
gen: T spijt ons, wanneer ge u daaraan
stoot; maar dal is nu eenmaal mijn nieening.
Denkt gij er anders over, dan dringt gij mij
iets tegen mijn meening op. De arme pers
man behoeft toch van zulk een conflict niet
de dupe te worden!
Juifr. van Vliet klaagde vervolgens nog
over een gebroken ketting aan een veer
pont en de heer Klein kreeg toezegging, dat
voor lantaarns in de Karei van Mandere-
straat zal gezorgd worden.
(Gedeeltelijk gecorrigeerd.)
(De schrijver van onderstaand arti
kel is jaren iang als professor van
de Katholieke hoogeschool Sancta
Clara, in Californië, werkzaam ge
weest. Door middel van „den Roinein-
schen Weltkorrespondenz stelt hij
ons in slaat zijn interessante verhan
deling te publiceeren."
Amerika wordt door velen ais hel won
derland der vrijheid geprezen ZcLer ver
dienen de Vereenigde Staten in meer clan
één opzicht, den eeretitel van een groot,
vrijheidlievend volk. De objectieve waar
heid eischt echter, dat men ook de scha
duwzijden van deze vrijheid niet uit het
oog verliest.
Volgens dc Amerikaansche Grondwet
heeft iedere godsdienstige richting, naar
bekend mag worden verondersteld, de vrij
heid, om de jeugd in bijzondere, confesséo-
neele schoien op te voeden. Deze scholen
genieten dezelfde rechten als de staats
scholen. De Staten dragen echter voor het
onderhoud der Bijzondere Scholen niets bij.
Daarentegen is het onderwijs in de staats
scholen volmaakt godsdienstloos. De af
zonderlijke godsdienstige genootschappen
vooral de katholieken, onderhouden een
menigte bijzondere scholen van iedere soort
ntfi: ontzaglijke offers; deze hebben echter
auijd zwaar te lijden onder de geweldige
concurrentie met de rijk bedeelde staats
scholen. Zoo heeft men berekend, dat drie
kwart der belastingen van de afzonderlijke
staten, voor de staatsscholen wordt aange
wend, omdat bij deze scholen niet slechts
het onderhoud van de gebouwen en de be
zoldiging van de leerkrachten voor rekening
van den Staat komen, maar deze ook nog
voor de leerboeken, vaak zelfs voor het
heen. en weerreizen tusschen school en
woonplaats heeft op te komen. In acht sta
ten kost het onderricht van eiken scholier
der staatsschool jaarlijks aan den staat hon
derd dollar. In zeven andere staten valt
deze som tot op 25 dollar per jaar terug,
daarentegen bedroeg zij in den staat Mine-
sota in het jaar 1921, de fabelachtige hoogte
van 829 dollar per schoolkind. Rekent men
voor de ongeveer 26 miilioen leerlingen der
Amerika amoebe scholen in doorsnee 70 dol
lar staatsbijdrage jaarlijks voor iedere leer-
Ing, dan komt men lot de conclusie, dat
Amerika met een fabelachtig onderwijs
budget werkt."'
Het getal onderwijsdagen is in de ver
schillende stalen gehee! verschillend. Zoo
had in het jaar 1920 het schooljaar in den
staat New Jersey in het geheel 189 dagen;
in Zuid-Carolin#slechts 109 en in verschei
dene streken van den siaat Arkansas niet
meer dan 77 dagen. Alle staten eischen van
icde ren openbaren onderwijzer het onder
wijzersdiploma. Inderdaad echter ziet men
van een strenge doorvoering van dezen
eisch zeer dikwijls af, zoodat siechts onge
veer 54 pC. der openbare onderwijzers op
de noodige vooropleiding roemen kan. De
overige hebben dikwijls niet meer dan de
Volksschool doorioopen. De staat Califor
nië staat in dit opzicht boven aan, want
93 pCt van zijn leerkrachten zijn in het be
zit van een diploma. Daarentegen hebben
van de onderwijzers in den staat Alabama
nauwelijks 10 pCt. de voorgeschreven oplei
ding genoten. In den staat MissisippL daalt
dit cijfer zelfs tot 4 pCL en in t'lorida tot
1 pCt. Het is opvallend, dal deze laatste
staten overwegend protestanisch zijn.
Nog erger is, dat de staatsscholen niel
slechts ongodsdienstig zijn, maar regelrecht
naar het ongeloof voeren. Opnieuw wordt
hier de oude waarheid bewezen, dat er op
het gebied van godsdienst geen neutraliteit
bestaat. Een New Yorksche paedagoog,
Friedr. Hoffmann, verklaarde onlangs op
een bijeenkomst van Amerikaansche geleer
den: „meer dan 90 pCt. van onze kinderen
worden in scholen opgevoed, waarin de re
kenkunde, de mathematiek, de kunst van
lezen en schrijven uitsluitend beoefend
wordt en de plaats van het Evangelie ver
valt. Van deze kinderen krijgt nauwelijks
één tiende buiten de school aanvullend,
godsdienstig-zedeliik onderwijs. Terwijl door
de openbare meening altijd nog aan ds
opvatting wordt vastgehouden, dat men de
kinderen tot eerlijke burgers kan opvoeden
zonder voor godsdienstige vorming van hart
en gemoed te zorgen, zijn wij er geleidelijk
toe gekomen, dat wij in de geheele wereld
als dc meest tuchtelooze, redelooze en aan
misdaden het rijkste natie bekend staan."
Rechter Tallev schreef echter in de New-
York Times: „Drie vierden van dc misdaden
ais moorden, gewapende overvallen, inbra
ken, roof aan vallen en schriftvervalschingen
worden door jongelieden beneden 23 jaar be
dreven." Ook hij komt tot de conclusie, dat
„de Amerikaansche opvoedingsmethode aan
de jeugd geen redelijken steun vermag te
geven." Deze stand van zaken komt ook de
niel-katholieken hoe ianger hoe bedenke
lijker voor. Professor Jacob Louba iieeft in
een eigen werk (Geiooi in God en Onster
flijkheid') den religieus-zedelijken toestand
in tien openbare hoogere school-in richtin
gen aan een grondig onderzoek onderwor
pen. Zi;n nasnoringen voerden tot de con
clusie, dat 44 pCt, der leerlingen in deze in
richtingen niet meer aan God geloofde. De
jonge leerlingen zijn nog geloovig, maar zij
verliezen hun geloof in den loop van hun
schooltijd aan de staatsinrichtingen. Uit
1000 antwoorden, welke van 97 pCt. jonge
lingen tusschen 18 en 20 jaar binnenkwamen
trok liij deze conclusie: „Naar deze opga
ven ziet men duidelijk hoe onze jonge lie
den bij hun iniree in onze universiteiten
meestal het geloof bezeten hebben, hetwelk
zij uit het ouderlijk huis meebrachten, maar
dat dan langzamerhand opgeven." Hand aan
hand met dit groeiende ongeloof wast dan
de zedeloosheid van de Amerikaansche
school- en hoogeschooljeugd. L. Burton, de
rector van de staatshoogeschool van Michi
gan, sprak zich in een vergadering van
Amerikaansche leeraren bij het middelbaar
onderwijs in 1924, gehee' in denzelfden zin
uit. Hij schreef het zedelijk verval van de
Uni versiteitsjeugd aan dc materialistische en
deterministische leer toe, die op de staats
universiteiten verbreid, wordt. Een afgestu
deerde student van Texas, riep uit eigen
ervaring uit: „Naar mijn meening, is de ge
heele atmosfeer dezer universiteit er op in
gericht, den studenten tot de loochening van
Gcd te drijven. Onder ons. studenten, is het
atheïsme schering en inslag
Wat zal men dan van die feitenzeggen
als dat, Hetwelk in de Kerstvacantie van
1925 geschiedde, toen een Studenten bijeen
komst van leerlingen van 176 hoogescboien
in de stad Evanston (Illinois) zelfs van de
kerken meende te moeien eischen, dat zij
voor geboortebeperking en voor het van
staatswege uit den weg ruimen van geeste
lijk minderwaardigen zouden opkomen? Of
toen de vrouwelijke studenten van de Uni
versiteit van Standfori met de studenten
van de Universiteit van Californië openlijk
in discussie traden over de stelling, of „het
huwelijk voor de cultuurontwikkeling een
schadelijke instelling is?
De beroemde milionair James Hill, een
niet-katholiek, heeft reeds op dc groote
tentoonstelling in Seattle (1908) verklaard:
„Wij werpen jaarlijks miljioenen dollars
weg voor de opvoeding van onze kinderen,
maar tot nog toe zijn al onze bemoeiingen
op epn mislukking uitgeloopen.' Deze woor
den werden door de dagbladen gepubli
ceerd en niemand waagde hel, ze tegen te
spreken.
De Kalhoüeken hebben dat gevaar der
godsdienstlooze opvoeding al lang inge
zien, en ofschoon zij gedwongen zijn zeer
veel bij te dragen voor het openbaar onder
wijs, hebben zij toch niet geaarzeld naast
de weelderige staatsscholen hunne eigen
Katholieke scholen te bouwen. Veelvuldig
hebben de Bisschoppen verordeningen uit
gevaardigd, volgens welke de bouw van
parochiekerken slechts geoorloofd is, wan
neer men iegelijk den bouw van een katho
lieke parochiale school onderneemt. Andere
bisschoppen hebben bepaald, dat men geen
nastorie mag bouwen, alvorens een Katho
lieke school is gesticht
Des te meer bevreemdde het in den laat
sten tijd. dat. een Katholiek priester, J. A.
O' Brun genaamd, openl/jk het voorstel
deed, dat dc- Katholieken hun zonen en
dochters niet naar de Katholieken, maar
naar de Staatsuniversiteiten zouden sturen,
opdat zij daar beter hel leven zouden iee-
ren kennen! Dit voorstel riep een storm van
tegenspraak en verontwaardiging op en kan
als verworpen worden beschouwd door de
Katholieken.
Inderdaad zou een dergelijk voorstel
slechts in het vaarwater komen, waar deze
alles in het werk stellen om den bijzonde
ren scholen het beslaan onmogelijk te ma
ken. De vrijmetselarij en de Ku-Klux-Klan-
genootschappen hebben hemel en aarde
bewogen, om ten minste in eenige overwe
gend protestantsche staten, als Oregon, het
bezoek der openbare scholen voor allen ver
plichtend te doen stellen. S'echts met de
grootste inspanning gelukte het den Katho
lieken, dezen opzet te verijdelen, waarbij zij
•van de weidenkenden protestanten steun
kregen. De bekende rector van de Staats
universiteit Columbia in New-York, den
protestant Murray Butler, brandmerkte de
pogingen der Vrijmetselarij, als voor de ge
heele natie, uiterst noodlottig en evenzoo
nam de rector der lllinois-Universiteit,
Kiniey, beslist steiiing' tegen de voorge
stelde verandering De strijd voor de vrij
heid hunner scholen kostte den Katholieken
van den Staat Michigan voor eenige jaren
niet minder dan 500.000 dollar.
Even krachtig I anten zich zoowel Katho
lieken als protestanten tegen de z.g. Curtis-
Reed-plannen, die len doel hebben te
Washington een soort gemeenschappelijk
Ministerie van Onderwijs in 1 leven te
roepen. Hiermede zou juist de eerste schrede
gezet zijn o.p het in handen lei eren van den
Siaat van het geheele onderwijs. Gelukkig
behoort de President der Vereenigde Staten,
Coolidge, tot de tegenstander dezer plannen.
Nog in Februari van dit jaar legde hij in
'i openbaar de verklaring af, dat, waar ge
durende 137 jaren de Staten, elk afzonder
lijk, hun onderwijsinrichtingen hebben gehad,
zonder een centraal Ministerie van Onder
wijs. hij niet kon inzien, waarom zij thans
niet op den weg zouden kunnen voortgaan,
wandelen. ..Zijn wij," zoo vroeg de President,
wandelden. „Zijn wij, zoo vroeg de President,
„misschien niet zoo goed tegen deze taak
opgewassen als onze voorvaderen?"
Dat de katholieke scholen niet siechts met
het oog op de godsdienstige en zedelijke
onderwijsdoeleinden, maar ook ten over
staan der zuiver maatschappelijke leervak
ken, glansrijk den toets der vergelijking met
de rijk gesubsidieerde staatsscholen kunnen
doorstaan, ja, ze in menig opzicht overtref
fen, is een feit, dat vrij algemeen wordt
erkend. De Universiteiten waar de Jezuïeten
doceeren, wordt door bijna evenveel pro
testanten als katholieken bezocht. Bij de in
Amerika gebruikelijke wedstrijden onder ve
onderscheiden opvoerings- en onderwijsin-
-richtingen, gaan de leerlingen der Katho
lieke scholen ui den regel met de eerste
prijzen strijken. Zoo had bijv. in 't vorig jaar
een openbare wedstrijd plaats in de wel
sprekendheid. waaraan 16.218 Middelbare
su clen en colleges met een gezamenlijk ge
tal van 1.400.00t leerlingen, deelnamen. De
deelnemers aar Hezen wedstrijd moesten zien
eerst in kleine groepen of afdeelingen met
elkander meten; de besten daaruit werden
dan in grootere groepen vereenigd en ten
sioite traden slechts de allerbeste tot een
laatsen wedsrijd legen elkander in 't krijt.
Wat was nu het resultaat? Dat de eerste
prijs in de welsprekendheid toegekend werd
aan Eugène Mc. Elmeel, student aan de
Hoogeschoo! van Loyola te Los-Angelos in
Californië, een onderwijsinrichting, die onder
leiding der Jezuïeten staat De voormalige
studenten aan de Katholieke Universiteiten
van Washinglon, George Tovin en Fordham,
behooren tegenwoordig iot de beste rechtefs
en rechterlijke ambtenaren des lapds. De
De medici, die aan de Katholieke Creighton-
Universiteit van Ohama hun studies gemaakt
hebben, zijn overal om hun kunde, gezocht.
Zij dii» een cursus hebben gevolgd in de
journalistiek aan de Universiteit der
Jezuïeten tc Milwaakee in Wisconsin en
een diploma van bekwaamheid hebben ont
vangen, worden gaarne in de redaclies van
aüe bladen opgenomen. Bij de groote Wes-
tinghouse en Standard-oiLmaaischappijen
geiden dc ingenieurs, die hun opleiding aan
een Katholieke Universiteit genoten hebben,
als de besten.
Jammer genoeg, zijn er in de Vereenigde
Stalen nog zeer i eei katholieke families, die
geen prijs stellen on de hooge waarde cn
het geluk eener katholieke opvoeding en het
die^it helaas erkend, dat nagenoeg de helft
der katholieke jongelui school gaat op niet-
katholieke scholen en college ioopt op ni ;t-
katholieke universiteiten. Uit dit aanzienlijk
getal komen de godsdicnslig-onverschilligen,
de naam-knlhoiieken voor, naar wie men
ook in de Vereenigde Slaten waarlijk niet
met een lantaarn behoeft te zoeken. En juist
deze fatale omstandigheid wijst er ten over
vloede op, hoe gevaarlijk het zou zijn. als
het voórstel-0 Brien v.erd aangenomen,
waardoor de tot heden door de Amerikaan
sche Katholieken bevochten voordeelen op
schoolgebied, zouden worden prijsgegeven.
Nieuwe aardschokken te Proepoek in O. L
Twee zwaar gewonden.
De zaak-Verschoor voor het Haagsche
öereebtshof.
De wijziging der personecfe belastingen.
Minister De Geer over de positie der ge
meenten.
De wijziging der Ziektewet. Advies v-
zocht aan den Hoogen Raad van Arbeid
De Indische begrooting voor 1927.
Indrukwekkende protestvergadering van
Nijmegen's Katholieken tegen de kerkver
volging in Mexico.
De heer F. H. de Meester, thans consul-
generaal te Montreal, is tot consul-generaal
der Nederlanden te Londen benoemd.
De benoeming van Mgr. van Roey tot
Kardinaal volgens de „Soir" spoedig te ver.
wachten.
De troonrede bij 't sluiten van 't Brit-
sche parlement.
De spoorlijn Hangtsjau-Sjanghai doorge
sneden.
De Raad van Commissarissen van boven
genoemd bedrijf vergaderde 14 dezer Ier
behandeling van de begrooting voor het
boekjaar 1927.
De financieele resultaten maken hel mo
gelijk weer een nieuwe tariefsverlaging in
te voeren. Voor de vierde maal sinds den
aanvang der stroomlevering in 1922 kan het
avondlarief voor verlichting met 5 cent per
KWU verlaagd worden.
Na den datum van meteropneniing in Ja
nuari 1927 wordt dus het avondtarief licht
gebracht van 30 op 25 cent per KWU, ter
wijl het penningmetertarief gebracht wordt
van 35 op 30 cent per KWÜ. Vanaf begin
Januari 1927 zullen de penningen verkrijg
baar gesteld worden tegen den prijs van 3(
cent per stuk. Door deze nieuwe verlaging
is thans een tarief bereikt, dat zeer gunstig
genoemd mag worden in vergelijking met de
tarieven van zeer veel andere bedrijven.
De mogelijkheid hiertoe werd zeer bevor
derd door de groote toename van het aan
tal aansluitingen in 1926. Per 1 December
bedroeg dit aantal reeds 35 meer dan
per 1 Januari 1926, het steeg nl. van 1666
tot 224K stuks. Van de nieuwe tariefsver
laging wordt weer een groote toename van
het aantal aansluitingen verwacht.
De Raad van Commissarissen verleende
verder, machtiging voor het .sluiten van een
nieuwe leening groot 100.000.--, in ver
band met dc aanhangige plannen voor ver
schillende uitbreidingen en versterkingen
van het kabelnel
Naar aanleiding van ingekomen klachten
over den korten levensduur van sommige
lampen, vestigde dc raad van commissa
rissen de aandacht er op, dat het ten zeer
ste aanbeveling Verdient alleen lampen van
bekend fabrikaat te koopen bij de door hei
bedrijf erkende inslallateurs.
Men schrijft ons uil Haarlemmermeer;
Volgens een dooi den minister van finan
ciën genomen beschikking zal, evenals in
bijna geheel Noordtioiiand, ook in Haar
lemmermeer de betaling van 's rijks belas-
linj^n kunnen geschieden op de kantoren
der posterijen.
Alle aanslagen wegens grondbelasting,
personeele belasting,vermogensbelasting
en rijksinkomstenbelasting (waaronder is
begrepen de gemeentelijke inkomstenbe
lasting, de vroegere hoofdelijke omslag)
kunnen voortaan worden betaald op de
post- en liulppostkantoren, tijdens den ge-
heclen duur der openstelling: echter niet
vóór 9 uur 's morgens, en niet op Zon- en
feestdagen, op Nieuwjaarsdag en den ver
jaardag der Koningin. Wie betalen wii,
moei zijn aanslagbiljet overhandigen met
het bedrag dat hij wenscht tc geven; is er
een dwangbevel ontvangen, dan moet dit
mede worden overgelegd.
Men kan zelfs de verschuldigde belas-,
tingpenniiigen meegeven aan dc bestellers,
die met de bestelling in de buitenwijken
zijn belast; deze nemen het aanslagbiljet en
het geld dan over tegen afgifte van een
voorioopig ontvangstbewijs en brengen het
biljet later weer terug.
Deze nieuwe regeling lijkt ons van groot
belang voor dere gemeente met zijn
groote afstanden; voor vele belastingplich
tigen was het uiterstmoeilijk, om naar het
Bai omelerstand 9 uur v.m.: 770. Stilstand.
Licht op. Dc lantaarns moeten morgen
werden opgestoken om 4.14
Medegedeeld door het Ned. Kon. MeteoroL
Instituut tc De Bildt.
Naar waarnemingen in den morgen van
16 December.
Verwachting van den avond van 16 tot
den avond van 17 December:
Matige tot krachtigen W. wind,, betrok
ken tot zwaar bewolkt, waarschijnlijk regen
buien, weinig verandering in temperatuur.
kantoor van den rijksontvanger te Hoofd
dorp te gaan of op de door hem gehouden
zittingen. Bovendien kwam men er op
deze wijze bijna nooit toe, om een betrek
kelijk kleine som, welke men missen kon,
alvast tc gaan afbetalen en wachtte men lot
een grootcr bedrag beschikbaar was, dan
werd men niet zelden verrast met een
waarschuwing of dwangbevel, waarmede
nieuwe kosten verbonden waren.
Dit wordt nu allemaal heel anders. Deze
nieuwe regeling zal, althans voor de af
gelegen bewoners pracfisch als een op
haaldienst kunnen functionneeren. Ieder,
die een f 2.50 of meer kan missen, als af
betaling op zijn belastingbiljet, kan het
'even bezorgen op het postkantoor of
hulpkantoor of meegeven aan den brieven
besteller, wanneer hij de krant of een an
der poststuk komt bezorgen.
Het zal moeien wordeq afgewacht, in
hoeverre dc burgerij zich za! wetéu aan tc
passen aan dezen nieuwen toestand; maar
zeker is het te hopen dat deze proef ge
lukt. Zij gecjt een enorme verzwaring van
dienst voor de bestellers, maar een groot
gemak voor de belastingbetalers.
In de vergadering van de afdceling Hil-
legom der Alg. Vereeniging voor Bloem
bollencultuur werd behandeld een schrij
ven van dc Kamer van Koophandel en
Fabrieken te Haarlem, waarin verzocht
wordt, zich uit de spreken over dc kwes
tie Tram of Bus. Over dit urgent onderwerp
wordt een drukke discussie gevoerd. Naast
de bekende argumenten voor tram en bus,
waarbij te beluisteren viel. dat men niet
ongaarne beide vervoermiddelen zou ge
handhaafd zien, werden ook nieuwe ge
zichtspunten geopend. De voorzitter hoopte,
dat men bewaard mocht blijven van een.
geopperd idee: een tramweg door de tui
nen. Sommigen meenden, dat bij dubbel
tramspoor de Fordies in gedrang zouden
komen, hetgeen door anderen werd be
twijfeld. Door sommigen werd a's hun
Overtuiging uitgesproken, dat'bij een goede
electrische tramverbinding, velen niet meer
met hun auto naar de Beurs of naar Lei
den zouden gaan. Na gehouden stemming
bleek de overgroote meerderheid indien
het ging of tram, of bus te zijn vóór de
(electrische) tram.
Gisteravond kwart voor zes is op den
Haarlemmerweg tusschen Halfweg en SIo-
terdijk een ongeluk met doodeiijken afloop
gebeurd. Op den weg reed een handkar,
en daarachter kwam eveneens in de rich
ting naar Amsterdam een personenauto en
daarachter weer een. De bestuurder van
Je handkar haalde naar links uit. loen hij
den eersten auto hoorde naderen. Hij be
merkte bij deze manouvre niet, dat de
twee auto kwam aanzetten. Deze reed den
ongelukkig mét de handkar ondersteboven.
Het slachtoffer was op slag dood. Het lijlc
is naar het Wilhelminagasihuis te Amster
dam overgebracht.
