Uit de Pers,
Sport en Wedstrijden
Buitenlaailscli Overzicht.
Het jaar 1926.
Zweedsche Epistels.
Stadsnieuws.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT.
Derde Blad Maandag 24 Januari 1923
Een schim uit het verleden.
ir.
VOETBAL
GYMNASTIEK.
Haarl. IL K. Gymnastidk-
vereeniging „Urlus".
WIELRÏJDEN.
H.S.C. Excelsior.
DAMMEN.
SCHIETEN.
Nationale competitie.
BILJARTEN.
DE PROPAGANDA-
VERGADERINGEN VAN DE
PROPAGANDACLUB
„LEO XIII".
Waarom katholiek
georganiseerd?
Mr. Dr. J. Luden 70 jaar.
'Wij lezen in .,Hct Centrum" de volgende
u-effende^beschouwing, naar aanleiding van
het overlijden der ongelukkige prinses Char
lotte van België, ex-keizerin van Mexico:
De dood van prinses Charlotte van Bel
gië, gewezen Keizerin van Mexico, roept her
inneringen wakker aan een tijd en een
polilicke tragedie, die sinds vele jaren ach
ter ons liggen. In zijn gedicht: „Napoleon"
(Napoleon III) laat Schaepman aan het oog
van den stervenden Franschen keizer dc
liguren Voorbijtrekken die in zijn veelbe
wogen leven een plaats hebben ingenomen.
Als schimmen uit het verieden rijzen zij op,
en de zieltogende Caesar, die zelt ccnige
jaren tevoren zijn troon verloor, hoort hun
smeekbeden en meer nog hun verwijten,
terwijl een siddering hem door de leden
vaart, wanneer hij denkt aan dc vele mis
slagen van zijn avontuurlijke loopbaan. Tot
de figuren, die in zijn verbeelding rond
zijn stervenssponde waren, behoort ook de
thans op haar kasteel te Bouchant gestorven
vorstin. Het Keizerrijk Mexico was het
werk van Napoleon III, en het was dc Fran:
sche Keizer, die aartshertog Maximiliaan
van Oostenrijk had bewogen er dc kroon
drager te zijn. Met Fransche militaire hulp
was het Keizerrijk in 1864 gesticht, maar
het bleek al spoedig, dat het zonder die
hulp den ncradigen grondslag miste, De
jeugdige souverein, die gehuwd was met
prinses Charlotte, deed wat in zijn ver
mogen was, om een geregelde orde van
zaken te scheppen; hij toonde zich, even
als zijn gemalin, vol toewijding en ijver.
Maar meer dan een droom zou de stichting
van zijn dynastie niet wezen, en het einde
an deze regecring, die nauwelijks drie jaren
duurde, was een geweldig drama. Op epn
jammerlijke mislukking liep- Napoleon's on
derneming uit. Met oorlog bedreigd door de
Ver. Staten van Noord-Amerika, die deze
Europecsche inmenging in de Mexicaansche
zaken niet duldde, riep hij zijn troepen uit
het verre land terug, en daarmede was het
lot van Maximiliaan bezegeld. Keizerin
Charlotte had zich naar Europa begeven om
daar de hulp van Frankrijk in te roepen, en
Napoleon te herinneren aan zijn beloften
en fraaie voorspiegelingen van weleer. Het
mocht niet baten. En op wreede wijze te
leurgesteld in haar verwachtingen werd dc
arme vrouw krankzinnig reeds voordjt in
Mexico de cind-catastrophe kwam eil hare
echtgenoot met ecnigen zijner getrouwen
vie! onder dc kogels der aaniangcirs van
Juarez. Nimmer kreeg zij het verstand terug,
en Schaepman laat haar in zijn gedicht tot
den man, die de aanstichter was van het
Mexicaansche avontuur dc wanhopige vraag
richten: Wanneer komt Max terug?....
In den tiood zijn de beide cchtgcnooteu
thans, na zoovele jaren, weer vcreenigd.
Maar dood voor de wereld was de ongeluk
kige vorstin sinds het oogenblik, dat zij haar
smeekbeden om bijstand met 'n afwijzing be
antwoord zag. En zoo Werd zij een der
meest tragische figuren uit de geschiedenis
der vorige eeuw, een schim uit het verleden,
steeds meer verbieckende en geheel onbe
kend en_ vergeten bij het thans levend ge
slacht. Voor een oogenblik voert haar dood
onze gedachten terug naar den tijd van haar
kortstondig keizerschap. En wij gevoelen
dan levens, hoe ver die tijd achter ons ligt,
hoe ontzagelijk veel er sinds die jaren ver
anderd is in de wereld, en.... hoe talrijk
dc beproevingen waren en dc rampen, die
kwamen over andere vorstenhuizen, dat van
Napoleon in de eerse plaats. De gang der
historie is vol verrassende wendingen, welke
maar al tc dikwerf tragische wendingen zijn;
en telkens opnieuw dcmonslreercn de broos
heid van menschelijke macht en de ijdclheid
van menschelijke glorie."
Koppom, Januari 1927.
Ook in dit oord staan twaalf huizen en
een varkenshok. Wanneer men dan ook van
plan is geweest ons Zweden te toonen in
zijn veelzijdigheid, dan kan dat plan als ge
slaagd hectcn, Logeerden we in Götéborg,
Trolaattan en Karbtad in de meest luxueuse
Hotels, thans werden we gedwee onderge
bracht in een ernstig,degelijk pension met
dito oude dames, waar 's avonds werd
gehalma-d en ge-zwarte-piet.
Grif zij toegegeven, dat ,ecn vijfdaagsch
verblijf in Kcppom ens aanvankelijk niet
erg aanlckte. Maar reeds den volgenden
dag werd het anders. Om zeven uur' wer
den we uit ons bed getrommeld voor een
tocht naar de bergen. Voordien moesten
we echter het gebruikelijke zware Zweed
sche ontbijt doorworstelen met veel ha
ring en andere visschen, plus het flcschjc
Pilsner. Zc beginnen daar in ieder geval
niet te bat met bier. 't Merkwaardige is,
dat het ons allen goed smaakte, maar dat
ze niettemin in Holland gek zouden cpkij-
iken als ik daar zooiets ook eens ordon-
neeren ging.
Nadat wij ons ergo te goed hadden ge
daan aan diverse gerechten, kwam de slee
voor en werden we ingeladen, #Annex de
■ski's. Erkend dient dat geen der drie Hol-
landsche verslaggevers ooit van zijn leven
•op ski's gestaan had, zoodat we ons in geen
geval voor elkaar behoefden tc genceren.
Nadat de slee zich door alle mogelijke
kronkelwegen gekurkelrekkerd had, kwa
men we eindelijk op een stuk land dat nog
hellender was dan alle andere gedeelten en
■onder dc goede zorgen van Luitenant Lind-
berg werden de ski's vastgebonden.
Het begon met een val. En nadien nog
ettelijke vallen. Maar allengs kregen we den
spiaak Ie pakken en ging het van een
leien dakje, Zcodat het koppom's verblijf
ons direct minder vervelend ging toeschij
nen als weleer. En eiken morgen trokken
dc Nederlandsche verslaggevers er, verge
zelt van twee jenge Zwcedschen, cp uit om
zich neg meer te bekwamen in deze zoo
zeer gezonde sport.
De gastvrouw, Frcken Östernrann, heet'
waarlijk alles gedaan om ons hel crblijf
zoo aangenaam mogelijk tc maken. En zoo
was er dan ook op een avond een bal,
waar een Noorsch officier in schil terend
uniform het noodigc cachet aan de zaal.
gaf. Twee musici vormden het orkest, hel
vloerkleed werd opgerold en de balzaal
was cck klaar, eenigc Ifesschen Schwcden-
punch werden ontkurkt en het feest was
er! En zoo .heeft ons drietal in een oord
als Kcppom vele keeren veel pleizier ge
had en vee! gelachen.
Ik zeg in een cord als Kopom. U weet:
er stonden twaalf huizen en een varkens
hok. Dat is heusch niet overdreven grap
pig. Kcppom is namelijk een gehucht op de
grens van Noorwegen en Zweden, waar
geen Zweed ooil van gehoord had, iaat
slaan een'Hollander, een cord, dat 20 Ki
lometer van het eerste spoorwegstation af
ligt, en waar men nog vervoer heeft per
diligence. Ook de post gaat nog per dili
gence vóór verder per nackt'rein of vlieg
tuig dieper Europa in te gaan. Winkels
zijn er natuurlijk 'in Kcppom niet en de
gene hit ens gezelschap, die meende zich i
eens op zijn dooie gemak tê Koppom te
laten scheren, kwam van oen koude kerniis
thuis.
En toch: hoe genoegelijk was daar he'
leven, t Heeft toch heusch zijn bekoring
eens ver van huis te zijn, niet gestoord
door zorgen en gejacht, en eens genieten
van het dolee far nienfe. Dat kon men
daar zeker doen. Daarvoor leende zich dc
gcheele omgeving gaarne.
Deze Zweden-hebben hun huizen eigen
aardig ingericht. Allereerst zijn dc meeste
woningen vah hout. Verder heeft dc in
richting van zco'n huis de meest grillige
architectuur. De kamers Joopen haast allen
in elkaar en hebben verschillende in en
uitgangen en in het pension waar wc ver
blijf hielden, leidden niet minder dan drie
trappen kronkelend naar dc eerste étage
In de kamers zelf staan enorme zuilen van
kachels, die tot het plafond reiken en zeer
cel hitte geven.
Er was ter ecre van de Hollandsche
journalisten op zekeren avond een vadev-
landsch feest aangericht, dat een zeer bij
zondere bijsmaak had.
Dc Kers'boom stond in dc keuken en
dc gasten werden eveneens in dc keuken
verzocht voor het middagmaal. Daar dien
den we zelf een groot stuk worst uit een
pan op tc visschen en een speciaal soort
brcod onder te dompelen in de klaar
staande saus. Dat was allemaal nog nicls
Maar het eind van het lied was dat een
ieder bij het verlaten van dc keuken de
dienstdoende prinses c.en kils moest geven
zoo was het gebruik!
Het afscheid uit Koppom was hartroe
rend. 't Idee dat geen van ons daar ooit
meer zou terugkomen, omdat we zender
Luitenant Lindbcrg nooit iemand zouden
kunnen duidelijk maken, dat we naar Kop
pom moesten, deed ons even pijn. Doch er
doemden andere gezichten op in een plantr
genaamd Arvika.
T Ding had in ieder geval 7COO inwoners
en we logeerden tenminste weer in een
hotel. Luitenant Lindberg liet ons eerst
W-at fabrieken zien, onder meer een fabriek
van landbouwwerktuigen. Nu kunnen de
Zweden misschien goede fabrieken hebben,
maar Holland heeft ze eek en ik zou den
lezer geen nieuws vertellen, als ik ging
ui'lcggen hoe een schroef en een moertje
werden gemaakt in Arvika en Wilton, li-
gee. Beyncs' etc. zcuden ons uitlachen. Geen
enzer rende derhalve naar het telegraaf
kantoor om het verslag van het machine
fabriek-bezoek wereldkundig te maken mei
pakkende koppen, Uvaalf-punts, groot-vet!
Neen, er stond Weer een smorgnsjc k aar
cn we hadden hongerige magen;- zoodat
keer cp keer naar het tafeltje liepen me'
de hors d'oeuvre, steeds maar weer be-
denkend dat de huismoeders het hier zoo
gemakkelijk hebben wat do tafelbediening
aangaat. Zc zetten maar neer en de rest
moet maar zier. dat zc wat krijgen.
We dachten allen in een plaats als Ar
vika verplicht te zijn om 9 uur ender dc
wel tc kruipen. En juist zou dc eerste
onder ons aanslalte maken cm op te
slappen of er kwam een telefoontje van
Luitenant Lindberg, dat de Directeur van
het Tabaksmonopolet ens voor een gezel
lig avondje had uitgenoodigd. Goede Hol
landers slaan zocict.s nqoit af en dies veer
den we met auto'3 derwaarts vervoerd.
We kwamen in een grcot villa-park cn na
ecnig zoeken vonden we eigenlijk dc ge.
zeehte woning, welke ook weer geheel uit
hout was opgetrokken, en waar een vrien
delijke gastheer ons allerminzaamst ont-
Ilccr Disponent' Olsen heeft er smaak
van cm vreemde journalisten bezig te
benden.' Zoo had hij onder meer de Zweed
sche violist Zetterquist op bezoek, die wel
willend verschillende nummers ten gehoore
bracht. Daarna kwam de whisky and soda
cp dc proppen en niet te vergeten de on
vermijdelijke. Schweden-punch. En toen we
meenden naar huis te gaan, bleek er in een
andere kamer 'n souper te zijn gereserveerd
dut werkelijk alle records op dat gebied
slceg. Wat eens te meer een bewijs was
dc lezer heeft het zoo langzamerhand wel
kunnen merken dat de Zweden voor al
les houden van een natje en drflogje. II:
zei U reeds dat deze natie niet veel van
-le onze verschilt....
Heel laat is het dien avond geworden,
toen we ons hotel weer opzochten. En den
volgenden morgen gingen wc direct fabrie
ken bekijken. Daarna vroeg een der onzen
cf we nog niet eens een paar fabricucn
konden zien, we hadden er pas twee-er.-
twintig te pakken. Dc vingerwijzing werd
ter harte genomen en sindsdien konden wc
cok eens van natuurschoon genieten.
De och'end-express bracht 085 regel
recht naar Stockholm, wat niettemin nog
elf uur sporen vorderde. Welk ccn afstan
den ih dit land! en nu reisden we neg maar
dwars! Een rit Van het Noorden naar het
Zuiden kost meer dan twee degen. Van
daar dan ook dal. hel slaapwagen-verkeer
tel een zeer groote hoogte ontwikkeld is
cn men nergens beter slaapwagens aauf.ro;:
dan in dit hoogc Noorden. Daar bunnen
zelfs de schil'erende rijtuigen van de Nord.
Express (BerlijnParijs), eigendom der V.'a-
gons-I.ils niet tegen op. t
In Stockholm heeft het kléine geze'scuap
nog enkele heerlijke ■degen ver.ocid cn er
veel bezienswaardigs aanschouwd. Daar
over in een volgend artikel.
SCHOTEN II—HAARLEM VETERANEN
•1—3.
Bij den aanvang van den wedstrijd zijn
heide ploegen volledig, maar al spoedig ver.
'aal een der Haarlemspelers het terrein. Bij
'iet SchoLen-clftal rammelt het geducht, zij
kunnen er maar niet inkomen. Haarlem heeft
'iet eerst succes door een penalty, 0—1.
Maar spoedig maakt Schoten gelijk, 1L Er
"ordt niet fraai gevoetbald. Het :s Haarlem
"ie vlak voob rust den stand op 21' brengt.
Na dc thee maakt Schoten door Zwart
gelijk Zij hebben er niet lang plezier van.
vant spoedig neemt Haarlem weer dc lei
ding, 32. Dan een. Schotcn-uitval cn de
tand is weer gelijk, 3—3. Dan een spannen.
Ion stritn om de leiding, deze valt te beurt
-au Schoten, als een der Haarlem-spelers
'n eigen dool kopt, 4—3. Met dezen stand
blaast de scheidsrechter einde. Schoten F
mag wel beter gaan spelen, wil zij den kans
ip het kampioenschap behouden.
Secretaris: W. L. de Zwager,
Voortuitgangstraat 79.
Na onze Cabaret-avond is ccn parel-
moertje gevonden, dat door de eigenares
-an het secretariaat kan worden afgehaald.
Hel heeft mij ten zeerste verwonderd, dat
ip onze feestavond nagenoeg alie leden aan.
A-ezig waren: ook diegenen, welke nu een
maal geen tijd hebben om een gewone oefen-
vond tc bqfcoeken. Dit moet niet als een
erwijt worden opgevat, ommers het is voor
'ie leden juist ccn schoone gelegenheid ge
veest, om ic zien, dat dc geest bij „Urnus"
nog altijd goed is. Komen ook die leden
Vrijdags nog cens een kijkje nemen? Wc
•vachten nog sieeds op de verloren zonen!
Onze pers- cn propagnnda-coramissie heeft
'11 de laatste maand succesvol werk gele
verd. Het aantal donateurs ging wat achter-
it, maar is thans weer op het oude peil.
Toch moeten er meer komen. Wie bezorgt
ons een paar donateurs?
Onze leden kunnen zich daarmede zeer
■erdienslelijk maken.
Het ledental der dames gaat vooruit, lang-
aam vooruit. Bravo!! we zijn weer op den
goeden weg. Binnen één jaar moet de
dames-afdecÜng van „Ursus" weer minstens
zoo zijn, als bij dc 'oprichting. (We hadden er
toen zcsligj. Er is dus werk in overvloed.
Dc dames-uitvoering' blijft t vastgesteld op
Woensdag 16 Februari. Oefenen cn nog eens
oefenen is dus het pa-ool. Extra oefengeie-
gcnhcid is er voor dc dames op Vrijdag
avond, van zeven uur ai, in het Zander-
Instituut.
De uitslag van de Zondag verreden re-
cord-ritten over een ronde was als volgt:
C. de Nijs 16 min. 12 sec., A. Michel 16 m.
45 sec., G. Makkelie 17 min. 29 sec., F. dc
Nijs 17 min. 44 sec., W. v. Dok, 17 min.
48 sec., J. v. Heerden 17 min, 50 sec., V.
F. Ittcr 20 min. 25 sec. en 20 min. 45 sec.,
en J. W. Scheffer 17 min. 14 sec., gereden
den 9/1.
Om het kampioenschap der Noordelijke
2de klasse.
De Haarlemmers winnen na spannenden
strijd.
Gisteravond speelden te Amsterdam voor
het kampioenschap der Noordelijke 2de
klasse van den Nederlandschen Dambond de
kampioenen der afdeelingen A. en B.: de
„Haarlemsche Damclub II tegen de
Christelijke Damvereeniging„Amsterdam" I.
De gedetailleerde uitslag was
„Amsterdam" I„Haarlemsche Dame." II
1. J. ZuiverJ. P. van Eyk 02
2. J. D. F. LanghenkelS. M, Mons 02
3. M. WassenaarH. van Santen 20
4. J. C'. LanghenkelP. G. van Engelen 1-1
5. J. PrinsJ. Widenga 02
6. H. J. KonertP. H. Meure 20
7. A. BosseJ. Bijster Jr. 02
8. C. StroobachP. Moilema 11
9. W. Hoeve—W. J. A. Matla 2—0
10. W. WijnenJ. Mcrts 02
Totaal 8—12
voor Haarlem.
Over het verloop van dezen strijd het vol
gende
Het begin was voor de Haarlemmers wei
nig bemoedigend, Maria verloor spoedig,
even later gevolgd door Meure.
Merts en Wielenga haalden echter den
achterstand in, waarna de strijd gelijk op
ging tot een stand van 77.
Tot een kwartier voor het einde bleef de
stand gelijk cn heftig werd gestreden om
de leiding.
Tenslotte slaagden van Eyk en Mons
erin om een einde te maken aan de heer-
schende spanning door op afdoende wijze te
winnen. Op 31 Januari a.s. vindt de return-
xnatch te Haarlem plaats.
Competitie 3de klasse van den Neder!.
Dambond.
De 3de klasse competitie (afdeeiing Noord)
van den Nederlandschen Dambond vangt
begin Februari a.s. aan.
De „Haarlemsche Damclub" III komt in
dezen competitie met het volgend tiental uit:
Bord Nr. 1. J. C. van Waard; 2. R. H.
oda; 3. B. W. Kensen; 4. F. H. Kluen;
,V. J. A. Matia; 6. J. Merts; J. C. Gaste-
.s; 8. Wv. d. Eynde; 9. W. J. Bosman; 10.
J. Otter. Reserves zijn: G. A. Ottolini, N. J.
Zoeteman, 3. R. Ksrtgerink, 4. P. A. Nooy,
5. Jac. Fr. van Garderen, 6. W. Bosman, 7.
J. R. Kuyk, 8. C. J. Roest, 9. J. v. d. Kodde,
10. J. Balk.
CLUBCOMPETITIE DISTRICT H. EN O.
VAN DEN NED. R. K. DAMBOND.
Zaterdagavond bad eene ontmoeting
tusschen S. D. O. en T. E. P., welk
geanimeerde .wèdstrijd als Volgt vcrJit
S. D. O. i—T. E. I'. I.
A. Scbiering—W. v. Gastelen
G. Roet— N. v. d. Berd
W. HopstakenC. Stijnman
G. RumpW. Kn.jpc
G. Kraak-H, Ilanagraaf
T. SmitsT. Hand graaf
M. HomburgMac teling
t'. SpanjaardR. Melser
T. Nooy W. Serné
P. Mul—W. Erbriuk
plaats
1—1
2—0
1—1
1—1
x—x
0—2
XX
2—0
0—2
2-0
9—7
De vermoedelijke uitslag is 1!9 voor
S. D. O., daar beide afgebroken partijen in
een remise statldstaan.
DISTRICTSNIEUWS.
De R, K. Damclub „SI. Bavo" tc Heem
stede, heeft zich dezer dagen bij den R. K.
Dambond aangesloten, cn zal alsnog aan de
reeds aangevangen clubcompciitic deel
nemen.
Binnenkort zal ook dc R. K. Damclub
D. S. V. zich bij den bond aansluiten, daar
deze Haarlemsche vcrccniging al reeds in
onderhandeling is getreden met het hoofd
en dishiclsbcstuur van voornoemden bond.
Dit "zal wederom1 een goede aanwinst voor
bet district H. en O. zijn en is een bewijs,
dut ook iiel damspel steeds meer onder de
R. K. haarc beoefenaren gaat vinden.
Wij wensehen beide vereenigingen veel
succes in den R. K. Dambond.
Daar de R. K. Dambond D. S. V., waar
schijnlijk in de 2e klas zal uit'-omen, zullen
de volgende tientallen aan die competitie
deelnemen.
D. S. V. I-I'. E. P. II.
S. D. O, II—D. T. D. II en III.
Woensdag 26 Jan. speelt D, T, D. 1 tegen
T. E. P. in haar vercenigingsgebouw aan
de Lcidsche Vaart.
Zaterdag 29 Jan. speelt S. D. O, II tegen
T. E. P. II.
Zooals uit de uitslag blijkt, wordt het
slaande schieten ineercndeels alleen in
Haarlem en omstreken beoefend. Van dc
27 verecnigingen, die meedoen, telt dc
staande afdeeiing slechts 8 vereenigingen,
waarvan 6 uit deze streek cn één resp. uit
Breda en Dordrecht. Toch staat er voor
deze afdeeiing de mooiste sprijs nl. een
groote zilveren wissclbekcr voor de eerste
klas. Deze beker is reeds tweemaal gewon
nen door de schictverceniging Culemborg
cn het vorige jaar c'oor Blcemcndaal Com
mando. Ik vind het jammer, dat Culemborg
dit jaar niet meeschiet, want nu gaat dc
strijd hoofdzakelijk tusschen St. Hubert uit
Breda en Generaal Jouberl uit Overveen
met resp 47S cn 476 punten, terwijl Bloe-
mendaal Commando naar 466 punten beeft,
liet is te hopen, dat de prachtige beker dit
jaar wederom in de buurt Aan Haarlem
blijft. Zoo juist heb ik vernomen, dat Ge
neraal Joubert een beste kans heeft; voor
de tweede ronde heeft zij 479 punten ge
maakt. (Hierover later).
Voor de knielende houding is er veel
meer animo, er wordt door 27 vereenigingen
met 55 vijftallen deelgenomen in drie klas
sen. Hoc in deze afdeeiing het verloop zal
ziin is moeilijk vooruit te zeggen, daar de
verschillen uiterst klein zijn. „Merwedc"
uit Dordrecht staat bovenaan met 491 pun
ten, daarna volgen Ermeio, Bloemendaal cn
Maassluis. Voor dc tweede klasse gaat het
tusschen Terheyden, Rozenburg, Zwolle en
Breda, en voor dc derde klasse tusschc.'
Bergen op Zoom cn Voorschoten.
BILJARTWEDSTRIJD.
EXCELSIOR I—DE POOL I.
Bovengenoemde wedstrijd werd Vrijdag
avond in het clublokaal van den heer P.
Duivevoordcn gespeeld. Uitslag is als volgt:
car. brt. h.s. moy.
C. Th. Duivcoorden (Ex.) 150 29 37 5.17
Koning (Rcs.) (Poel) 77 29 16 2.65
P. Duivcvoordc Sr. 148 41 22 3.60
W. F. Karstens 150 42 24 3.57
J. v. d. Berg *150 17 50 8.82
B. de Roo 113 17 23 6.64
B. Duivevoordcn 150 35 18 4.28
Koning (Res.) 105 35 18 3.
Th. Duivevoorden (Rcs.) 150 40 18 3.75
Koning (Res.) 97 40 14 2.42
Totaal uitslag ExceLicr I 748 car. Dc
Pool I 542 car.
Massakamp D.O.K.Kastanjeboom.
Voor bovengenoemde massakamp wordt
Dinsdagavond gespeeld in café v. Trigt tc
Heemstede tusschen de 4e viertallen.
D.O.K.—HILLEGOM.
Woensdagavond wordt in café v. Trigt
te Heemstede gespeeld tusschen D.O.K. I
en Hillegom I.
Reeds op drie verschillende punten van
de stad, in hef Amstcrdamsch kwartier, het
Lcidsche kwartier en in Schoten zijn dc
propagandayergaderingea, georganiseerd
door dc R.K. Propagandaclub „Leo XII"
gehouden.
Nog een laatste bijeenkomst zal gehouden
worden in de sociëteit St. Bavo.
Op al deze bijeenkomsten wordt het ar
beidsvraagstuk op deskundige wijze van
alle zijden belicht en daarmede aange
toond de noodzakelijkheid var het Roomsch-
Katholiek georganiseerd
De weleerw. heer kapelaan Vis, die op
al deze propag'anda-vargaderingen bet
woord voert, beziet het vraagstuk aan dc
hand van een degelijk gedocumenteerde
rede, die wij Lier eenigszins breeder willen
bezien en in groote trekken wiilen volgen.
De inleiding beschouwt bet wezen van
het arbeidsvraagstuk cn de corzaken ervan.
De diepste oorzaak is het Paradijs-drama,
dat zoowel de natuurlijke als dc bovenna
tuurlijke orde zco bitter heeft verstoord;
vandaar die bittere contrasten op godsdien
stig, sociaal en economisch gebied.
Drie stelsels hebben in den loop der eeu
wen getracht deze contrasten op le hefien
cn het arbeidersvraagstuk op te heffen.
Vooreerst het Liberalisme, dat abso
lute vrijheid cischte cn het prcfükte; op
godsdienstig gebied: door godsdienst te be
schouwen ais privaatzaak cn zich niet te
laten storen aan verplichtingen van gods
dienst en zederwel; op staatkundig gebied,
door Is prediken, dat de overheid alle recht
mist, om zic.il met dc zaken van de bur
gers tc bemoeien cn zij alleen beschouwd
moet worden als de uitvoerster van de al-
gemeene volkswil; op economisch gebied,
door bet eigenbelang te prediken, ais dc
eenige drijfveer bij het economisch handelen.
De harde strijd tusschen kapitaal en
arbeid was bet noodzakelijk gevolg van
dit systeem.
Als reactie op het Liberalisme volgde
het socialisme. Het schreef in zijn roede
vanen het machtwoord: revolutie.
Hoewel er oorspronkelijk veel goeds in
de bedoeling van dit stelsel schuilde,
zal het er toch nocit in slagen het,arbeids
vraagstuk op te lossen, omdat het geen re
kening houdt met God, het glanzend mid
delpunt van dc geheele menschelijke sa
menleving.
En ten slotte: Zal hef Katholicisme het
arbeidsvraagstuk oplossen? Dc Katholieke
Kerk heeft het recht pm in te grijpen in de
sociale kwestie dus ook in het arbeids
vraagstuk als onderdeel daarvan en mede-
te werken aan haar oplossing en wel voor
zoover bet ligt op godsdienstig-zedelijk
gebied, krachtens haar zending, krachtens
den plicht van zelfbehoud cn krachtens den
plicht der liefde jegers dwalenden en mis
leiden, m.a.w zij is dat verplicht aan God,
aan zichzelf en aan de menschhcid.
Voorzoover de sociale kwestie, dus ook
het arbeidsvraagstuk ligt op sociaal-econo
misch gebied hepft de kerk dit recht krach
lens haar liefdeplicht jegens de zwakkeren,
noodlijdenden en - erdrukten
En de R.K. Kerk beschikt bij dat recht
ook over dc middelen; n? door haar sublie
me leer, door haar leiding, door haar
heroïeke werken van Christelijke naasten
liefde en barmhartigheid en door haar bo
vennatuurlijke genademiddelen.
Hoe wil de R K. Kerk bet»arbcidsvraug-
stuk oplossen? De rechtvaardigheid de naas
tenliefde Dit ziin de twee machtige grond
zuilen, waarop dc niauwe maatschappij moet
worden opgebouwd.
Het tweede deel der rede behandelt:
3e. R.K. Vereeniging en het arbeidsvraagstuk.
Hierbij poneert spr. dc volgende stellin
gen:
I. De arbeider heelt het recht zich te
verecnigen.
De arbeider heeft niet alleen het recht,
maar ook de dure plicht zich te verecnigen.
De Katholieke arbeider moet zich Katho
liek verecnigen.
Dc arbeider heeft het recht, zich te ver-
eenigen. Dit volgt uit dc natuurlijke neiging
cn drift van den mensch om steeds naar
meerdere vervolmaking te streven. Weinu
dc enge aaneensluiting in vereenigingen is
het meest natuurlijke en geschiktste middel
om dat deel, die vervolmaking, te berei
ken. Dus het recht van vereeniging is
natuur-rechl van iederen mensen en kan
hem derhalve coch door God, noch door
den staat of ccn of andere macht ter we
reld ontnomen worden.
De arbeider heeft niet alleen het rechl,
maar ook dc dure plicht, -.ich te vereeni
gen. Wie het doel wil, moet cok het raiddel
willen. Welnu, he! noodzakelijk middel tot
verbetering van der toestand van den werk
man is: de vereeniging. Dus moet hij dat
middel gebruiken cn is verplicht zich te
vereenigen.
De Katholieke arbeider moet zich Kat
holiek vcreenigdn, omdst alleen in de Kat
holieke vereeniging de Katholieke beginse
len tot hun volle recht komen.
Het arbeidsvraagstuk is Ir zijn diepste
wezen een godsdienstig zedelijk vraagstuk.
Dc Katholieke arbeider moet zich Katho
liek organisccrcn, niet enkel om dc begin
selen, die hij moet voorstaan, in toepas
sing te kunnen brengen, maar ook om die
tc verdedigen tegen bet ongeloof, dat in
theorie en practijk lijnrecht staat tegen
over het Katholicisme.
Dc beginselen moeten verdedigd worden,
vooreerst uil zucht naar zelfbehoud.
Eeuwenlang en nog zijn dc Katholieken
onderdrukt ca uitgesloten van alle open
bare instellingen cn ondernemingen, uit alle
gemeente- en staatsbedrijven en hoewel dc
Katholieke ruim een derde deel van de
Nederlandsche bevolking vormden, wordt er
in het publiek nog geen rekening gehou
den niet dc Katholieke levensbeschouwing.
Verdediging van de beginselen is verder
noodig, om den anti-katholieken geest onder
eigen geloofsgenooter. tc weren. De Katho
lieke organisatie is een uitstekend middel,
om hel Katholiek bewustzijn tc versterken
cn het openbaar geloofsleven meer inten
sief te maken.
En ten slotte: De Katholieke arbeider
moet zich Kalholiek organisecren, omdat
dit bet uitdrukkelijke bevel is van zijn
gcesteliikc overheid, den Bisschop.
Een kernachtige peroratie cn een har
telijk aanmoedigend woord is het slot van
dit warm pleidooi,
Gisteren herdacht dc heer Mr. J. Luden,
lid van den gemeenteraad van Blcemcn
daal, he wener van den Bui'enplaats „Ko
ningshof, te Bicmcndaal. onder buiten
gewone groote belangstelling zijn 70slca
geboortedag.
Reeds Zaterdag kwamen er vele tele
grammen en brieven, in verband met het
feit. dat des Zondags het telegraafkantoor
slechts ééu uur geopend is en dc postbe
stelling in 't geheel niet plaats vindt. Ook
vele bloemstukken kwamen dien dag.
Zondag was het persoonhjk bezoek legio.
Bijaa den gehcelen dag reed een file van
auto's af cn aan met hooggeplaatste per
sonen, cm den jubilaris pcrsccniijk geluk tc
komen wensehen. Vooral van de grootste
bankinstellingen van ons land. waarin de
jubilaris als bestuurslid fungeerde.
O.m. is de heer Luden president-com
missaris der Ncderladsche Baak, voorheen
Directeur van de firma Hope en Co. e.d.,
waarvan deputaties naar Koningshof waren,
gekomen en waarvan bloemstukken werden
gezonden. De a ilia was dan ook in één
woord in een bloemenpracht getooid. Van
hel Kerkbestuur der Ned. Hcrsormde Ge
meente van Blcemcndaal en bat Fanfare
corps „Sursum" Avcrden bloemstukken ge
zonden. Ock veer bet personeel van den
heer Luden was deze dag een bijzondere,
Avant de jubilaris schonk aan de gehuAvdca
honderd en aan dc ongehuwclen, die in.
dienstbotrekking Avaren vijf ig gulden als
een cadeautje, hetgeen door hen op hoogea
prijs werd gesteld.
(vervolg)
Lij dc spoedig daarop gevolgde algemeene
verkiezing leden de monarchisten een vrij
gevoelige nederlaag; dc republikeinen bleven
aan hel bewind, ook al ovcrheerschte bij
'ben dc strooming, om Griekenland icls.A'an
zijn vroegere, inderdaad groote glorie terug
te geven. Mét Turkije zijn voor Grieken
land de verhoudingen veel gemakkelijker
dan vroeger; Konstantinopcl is nauwelijks
een afschadinving meer van wat het vroeger
avps en dc eens zoo voorname Avijk van het
paleis van' den Sultan en de builenlandsche
gezantschappen is verlaten cn stil gcAvorden.
Vanuit Angola bleef Kcmal Pasja, op Avien
een aanslag gepleegd werd, meester van den
toestand. Terzake van Mosoel werd hel
scherpe geschil met Engeland bijgelegd;
nieuwe onderhandtlingen volgden, die ertoe
leidden, dat Irak het betwiste gebied Mo
soel toegewezen kreeg, maar de Turksche
rechten op dc daar tc Avinnen petroleum
moest afkoopen. Engeland, dat bij invallen
in Irak met luchtmacht en cavalerie gemak
kelijk ibeestcr van den toestand bleef, had,
gelijk Frankrijk in Syrië, moeilijkheden te
ïvcr in het andere mandaatland: Palestina,
te overwinnen. Maar voor Frankrijk was de
toestand in Syrië veel erger; nauwelijks kon
de opstand bedwongen worden en slechts
het tactisch optreden van den Senator de
Jóuvenel, tot Hoogen Commissaris aangewe
zen. behield Syric voor Frankrijk. Nog
steeds is de vraag aanhangig, of niet Frank
rijk zijn mandaat over Syrië aan Italië Avi!
overdoen, ccn vraagstuk dat overigens niet
alleen de beide betrokken landen raakt.
Want de Mandalen-commissie, welker ar
beid ongetwijfeld tot dc belangrijkste van
den Volkenbond behoort, heeft in het ge
schil, dat Chamberlain haar heeft opgedron
gen, Avei geloond zich de kaas niet van het
brood te laten eten. Dat de Mandalen-com-
mlsric zonder uitbreiding van bevoegdheden
niet nuttig werkzaam' kan blijven, is wel
licht te sterk gezegd. Dat echter de Manda
ten-commissie geen inkrimping van haar in
directe macht, die op controle berust, kan
gedoogen, spreekt avcI voor een ieder, dio
het Mandatenstelsel kent. Met groote vol
doening mag er aan herinnerd worden, dat
bij dc verdediging van dien arbeid een land
genoot, dc oud-vicc voorzitter van den Raad
van Jndië, van Rees, een even belangrijke
als belanglooze rol vervulde!
Dc innerlijke toestand in Rusland bleef
ook dit jaar een A'raagtceken voor de rest
van Europa, voor welke hij zorgvuldig Aer-
borgen Avercf gehouden. Moeilijkheden in den
kring vah hel communistisch bcAvind rezen
cr overigens genoeg, dc sriherpe actie, ge
voerd tegen Zinovjef en Trotzki spreekt op
dit punt voldoende. Beiden moesten al
thans voorloopig het hoofd in den schoot
leggen; beiden werden uit hun vertrouwens
functies ontslagen. Het moet echter zeer dc
vieug heetcn of dil ccn bewijs van kracht
van bet Sovjet-bewind, dat in Krassin, den
Russischcn gezant te Londen, een bekwaam
dienaar verloor, is. Want steeds duidelijker
waarneembaar worden dc teekenen, dat er
in Rusland veranderingen op komst zijn;
steeds merkbaarder Avordt de aEkecr van
het Sovjet-bewind te kennen gegeven;
steeds meer moet dit van zijn zuiver' revo
lutionaire principes inboeten. Personen, die
geacht Avorden den toestand in Rusland goed
tc kennen, schrijven veel van deze verande
ringen toe aan haat jegens dc joden, die in
het Soa jet-regime hef voornaamste bewind
voeren, en zij voorspellen, dat het oogen
blik niet ver meer is, waarop haal cn wraak
jegens de Sovjet-bcAvir.dvocrders zal Avorden
gepredikt. Men moet dat nhvachtcn, want
naar buiten maakt Rusland nog steeds ccn
krachtigen indruk, een indruk van volkomen
alzijdigheid van het overige Europa. Dit is
gebleken in het conflict met Zwitserland,
betreffende den op Zwitsersch grondgebied
gepieegden mpord op een Russisch diplo
maat, naar aanleiding waarvan Rusland bij
zondere concessies Avilde, voordat het aan
de Ontwapeningsconferentie op Zwitser
sch en bodem zou deelnemen. Dit is gebleken
aan de zijde van Pcrzië, waar de nieuAV op
getreden Shach aan meer dan een aanslag
op zijn leven blootstond.
Dat bleek Avellicht niet het minst scherp
jegens China, waarmede Rusland nauwer
verwant is dan met Avc-lk ander Rijk ook.
Want tenslotie is Rusland ccn Aziatische
Staat en het oriënteert zich langzaam maar
zeker meer Aziatisch dan Communistisch.
De toestand in China is nog even verwéird
als hij was in den aanvang van het jaar:
Shanghai, Kanton cr, Hankon zijn punten van
actie, Avaarop dc aandacht van de rcgecvin-
gen, die in China groote belangen hebben
is gcA Cstigd.. Of cr eigenlijk een regelmatig
bewind in China bestaat, hangt van den
stand van zaken van den dag, waarop-men
het vraagt, af. Dat onder deze omstandighe
den de groote woorden van China te Genève
Avat ergernis bij den een, wat lachlust hij
den ander verwekten, kan moeilijk venvon-
deren. De legers van de tegenover elkander
staande generaals blijven elkander bestrij
den; dan zijn het troepenbewegingen hier,
dan daar. Rusland had reeds in den aanvang
a an 1926 een ernstig conflict met China over
den OosterspoorAveg; zelfs werd de Russi
sche directeur \'an dien spoorweg in hech
tenis genomen, doch later, onder sterken
drang van Moskou, Avccr vrijgelaten.
Intusschen verhinderde dc belangstelling,
die de Russische diplomatic in het bijzon
der voor China cn ook voor Japan, dat
overigens rustig zijn Aveg ging, haar niet, om
ook jegens dc Randstaten aan de Ballische
zee haar aandacht uit te strekken. In het
bijzonder geldt dit van Lithaucn, den ver
klaarden tegenstander van Polen, sedert dit
Wilna, dat typisch Poolsch is, in bezit nam.
Zelfs is het gekomen tot ccn tractea! tus
schen Rusland en Lithaucn, hetwelk een
oogenblik dreigde door dc in hef laatst van
het jaar in Lithaucn plots uitgebroken re
volutie ongedaan te worden ^gemaakt, in
welk tractaat de status quo werd erkend
en wederzijdsche hulp bij conflicten werd
toegezegd. Hoe Lithauc-n een zoodanig trac
taat kan rijmen niet zijn verplichtingen als
lid van den Volkenbond, in hel bijzonder
met die, voortvloeiend uit het bekende art.
16, is tot dusver onopgehelderd gebleven.
Het moedigs en loyale Finland heeft voor
dc eer van een dergelijk tractaat met Rus
land bedankt; het wilde zich aan de Voi-
kcnbondsverplichtingen houden en heeft
deze in elk geval met den geest van het
nieuw aangeboden tractaat niet in over
eenstemming geoordeeld.
Dat Polen, het jonge, herboren Polen,
ook in den loop van 1926 veler aandacht
heeft getrokken, kan niet verwonderen.
Want velen begrijpen nog steeds niet den
moeilijken toestand, waarin dit eens zoo
machtige Rijk verkeert. Het verbindt en
scheidt tegelök Oosten cn Westen; het ver-
eenigt en scheidt Azië cn Europa. Het
heeft een open front jegens zijn twee voor
naamste tegenstanders; jegens Rusland, dat
het zijn afval van het Communisme niet ver
geeft; jegens Duitschland. dal de teruggave
wcnschl A-an de bij dc Poolschc deelingen
zoo onrechtmatig verkregen Poolschc pro
vinciën van Pruisen. Polen's geldmiddelen
veroorloven het eigenlijk niet. een groot
ieger op dc been tc houden, cn toch moet
het dit doen, zoowel naa1- Russischcn als
naar Duifschcn kant, om dc eigen veilig
heid te bewaken. Polen sloot in den loop
van dit jaar verdragen met Roemenië, met
Zuid-Slavië, met Oostenrijk en met Dene
marken, om van die met andere landen
niet tc gewagen; het toonde daarmede
opnieuw ccn vreedzame politiek te wiilen
voeren cn niet anders te wensehen dan
met rust geiaten !e Avorden om zijn econo
mische ontwikkeling tc voltooien. Maar
inneriijk heeft ook in Polen hst parlemen
tarisme ziin momenteel, wellicht blijvende
onmacht bewezen.
Want, terwijl dc Poolschc zloty daalde,
terwijl dc builenlandsche politiek nieuwe
moeilijkheden opriep, beraadslaagden dc
partijen cn deden nauwelijks iels. Toen het
Ministerie-Witos, steunend cp een minder-
jhrid in dc Kamer zelfs, zich verstoutte naar
'den pcpulairen Maarschalk Pilsudskiic
grijpen, Avas zijn einde nabij. Pilsudski, die
niet ten onrechte door velen als den beA'rii-
dcr van Pelen wordt aangezien, die in elk
geval Kedurende den groeten oorlog per
soonlijke offers bracht voor de Poolschc on
afhankelijkheid. stelde zich aan het hoofd
van een deel der raar hem ovcrgeloopen
troepen, Hij rukte Warschau binnen, bevocht
formeel dc aan dc regecring trouw gebleven
troepen; sloot in het Paleis Bellevuc den
President in cn dwong dezen tot afstand.
Pilsudski zelf werd lot zijn opvolger geko
zen, doch Aveigerdc cn stond zijn plaats aan
den bekwamen lechnikcr Moscicki af. Een
Ministerie ender leiding van Bartel nam dc
Regeering in handen; Pilsudski trad op ais
Minister van Oorlog en eigenlijk hcoid van
het leger. Zijn eerste werk was om dc
Grondwet op zoodanige wijze te veranderen,
dat én aan dc Regecring én aan den Presi
dent grootcr bevoegdheden zijn toegekend;
zijn tweede werk Avas erde op de financiën
van het Poolschc Riik te stellen. En nu mag
in den koers, dien dc zlotty sedert beeft ver
kregen, de verandering Aan zaken in Polen
zich nog niet duidelijk uitspreken dat ar
een andere Avind Avaait. valt niet tegen to
spreken Dat van Pilsudski, die in overeen
stemming met dc socialisten, evenzeer als
hij gekant tegen Witos, naar dc macht
greep, kracht uitgaat, kan niet worden ont
kend, al zijn dc berichtgevers daarin niet
overeenstemmend, dat zij niet Avctcn of
deze van Pilsudski zelf dan wel van zijn
medewerkers afkomstig is. Terecht heeft
Pelen zich bezorgd geloond over de toena
dering. die tusschen Rusland cn Lithauen tot
stand kwam; terecht heeft het geprotesteerd
tegen ccn herroeping van liet vraagstuk vut
Wilna, door den Raad van den Volkenbond
definitief vastgelegd. Pelen moest zich in
den loop van dit jaar tot twee keeren loe
onderwerpen aan het oordeel van het Hof
van den Volkenbond te 's Gravcnhagc; liet
kreeg ongelijk in de belangrijke aangelegen
heid van de stikstoffenfabrick te Chorzovz
cn gedeeltelijk in die van in het voormalig
Duitsch-Silczic geannexeerde gronden.
IWordt vervolgd.)
