SIER
ÏABAlf
De Katholiek Kerk
in Joego-Slavië in ernstige
moeilijkheden.
Voornaamste Nieuws
WONDER
HET IS
PIJLTJES -<
Vrijdag 11 Februari 1927*
50ste Jaargang No. 16473
Aangifte moei, op straffe van verlies van alle rechten, geschieden uiterlifK driemaal vier en twintig uren na tiet ongeval
Dit nummer bestaat uit 8 bladzijden - Eerste Blad
PLAATSELIJK NIEUWS.
DE VERANTWOORDELIJK
HEID DER VRIJHEID.
Eet» rede van Chris. Jansen voor
de R.K. Kiesvereemging
„Credo Pugno".
De benoeming van
gemeentegeneeskundigen.
Een staking bij woningbouw
te Umuiden-Oost.
Bijgeloof.
DE BEVERWIJKSCHE
AARDBEIEN-EXPORT.
Een scheepsverbinding
met Engeland.
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem.
WEERBERICHT.
De overdekte speelplaats,
voor de R. K. School
te Haarlemmerliede.
Kon. Ned. Mij. voor Tuinbouw
en Plantkunde.
Het knikkeren
De abonnementsprijs begraaft voo»
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0<25
Per kwartaal3.25
rranco per post per kwartaal bij
vooruitbetaling3.58
Bureaus: NASSAULAAN 49.
Telefoon No. 13866 t3 lijnen)
Postrekening Ne. 5970.
GOUW
Advertenties 35 cents per regel
/raag- en aanbod-asfvertentiën 1-4
egels 60 ct. per plaatsing: elke
regel meer 15 ct., bij vooruitbetaling
Advertentiên tusschen den tekst,
als ingezonden mededeeling 60 ct>
per regeL
Bij contract belangrijke korting.
Alle abonné's op dit blad zijn, ingevolge de verzekeringsyoorwaarden f Qfififl Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f 7i?fJ bij een ongeval met (POKIÏ bij verlies van een hand, |9iï m bij verlies van een f Cf] bij 'n breuk van f irt bijverliesv.ee»
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende iiitkeeringen dUUU." verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen: vU." doodelij ken afloop udU." een voet of een oog; lud, duim or wijsvinger dU." been of arm: 'V.' andere vinger.
Zóoals de Minister van Eeredienst, Tri-
ionowitsch, begin Ma'rt 1926 in de Skupt-
schina mededeelde, ziet de statistiek der
godsdiensten in dit land er als als volgt
uit. Orthodoxen 5.602.207 niet 2668 pries-
ters; R.-Katholieken (lat. Ritus) 4.735.154
met 3246 priesters, van dep slav. Ritus
41.597 met 14 priesters; Protestanten
216.847 met 13r geestelijken; Mohammeda
nen 1.337.687 met 1100 imans; Israëlieten
64,159 met 94 Rabijnen.
Waar in dezen staat allerhande nationa
liteiten voorkomen, de Servische bevolking
heeft in gecnen declc de meerderheid; zoo
heeft de Orthodoxie evenmin de overhand,
in dien zin, dat de Grieksoh-Orthodoxen in
de meerderheid zijn. In weerwil hiervan
deelt het Servische gedeelte, op politiek
terrein, de lakens uit en helpen de ortho
doxe kerk aan eene averheerschende po
sitie. Servië gevoelt zich, niettegenstaande
niet eens de helft der bewoners tot de Or
thodoxe Kerk behoort, als executeur van de
erfenis der Russische Tbeokratie.
Daar de concordaats-ondarhandelingen
nog altijd niet zijn afgesloten, moet de
rechtstoestand der Katholieke Kerk aan het
in 1914 gesloten concordaat worden ge-
toe$t: dit concordaat, werd door de Ser
vische Regeering destijds alleen voor de
Servische gedeelten van het land erkend.
Voor. het overige gedeelte heerscht op po-
Iitiek-religieus gebied eene ware anarchie,
waarvan echter in de praciijk weinig te
merken is, daar in den geheelen staat de
regeering zich brei weinig on: het gesloten
Conpordaat bekommert. De grondwet waar
borgt de Kek als officieel erkende gods
dienstige gemeenschap geloofs- en gewe
tensvrijheid; in de practijk echter is hiervan
weinig te zien. In de Herzegowina hebben
de katholieken na het sluiten van den
vrede minstens even zooveel moeten lijden
als destijds onder de Turksche heerschap
pij. Honde-den Katholieken heeft men ge
beld aangedaan en hun bezit geroofd. Vele
stierven onder de dolk van fanatieke Ara
bieren, zonder dat de autoriteiten hebben
ihgeg-cpen. tn Kroatië werden de uit de
kerk getreden resp. van de Kerk uitgeslo
ten pripsters, die na den oorlog een natio
nale Kerk, naar het voorbeeld van de
Tsjechen vormden, op elke manier be
schermd en in staatsdienst aangesteld. Ste
fan Raditsch. de van de Kerk afgevallen
Katholiek, die in 1925 als leider der liberale
boerenpartij iri het Kabinet zitting nam,
heeft de nieuwe kerk blijken van instem
ming gegeven, en de hoop uitgesproken,
door middel van deze kerk, die zich ove
rigens „oud-Katholiek" noemt, en door de
Duitsche oud-Katholieken wordt onder
steund. de Kro'aten weer met de Serven te
vereenigen. De clerus in Kroatië is groo-
tendeels verarmd; zelfs Bisschoppen moeten
in - armoedige omstandigheden leven. De
Staat g'èeft aan de Orthodoxen 2/3 gedeel
te van de voor de verschillende godsdien-
gemeenschappen uitgetrokken gelden.
Aan de onderdrukking der Kroaten nemen
Ook de nationaal-Tsjechische kringen aan
den anderen kant der grens, levendig aan-
deel.
Het overgaan tot de Kath. Kerk onder
vindt {.ractisch zeer vele moeilijkheden. Om-,
gekeerd heeft men menig katholieken be
ambte door moreelen en materieelen druk
gedwongen den orthodoxen godsdienst aan
te nemen.
De oud-Katholieken, die heel sporadisch
voorkomen, kregen een eigen aalmoezenier.
Daarentegen werden vele Grieksch-Kathol.
priesters gedwongen van de kerk af te val
len; de pastorieën en kerken warden gecon-
iisceord, speciaal in Bosnië; een en ander
werd stilzwijgend door de Regeering ge
duld. Schoolkinderen en soldaten moeten
bij bijzondere gelegenheden den orthodoxen
godsdienst belijden. Een katholieke generaal
is er niet, hooge katholieke ambtenaren zijn
zeer zeldzaam. De verschillende school-
wetsoniwerpen door de regeering ingediend,
hebhen alle, het zij meer of minder bedekt,
bet karakter van godsdienstnaijver.
In het bijzonder wordt daar heen gestuurd,
de geestelijke zusters moeilijkheden in den
weg te leggen. Het verbod aan 4 door zus
ters geleide scholen, tot het voorbereiden
van onderwijzeressen, geven duidelijk te
kennen door welken geest de regeering be
zield is. Dit verbod is echter door bemid
deling van de volkspartij der Slowenen
weer opgeheven, tenminste gedeeltelijk.
Scholieren mogen geen lid van vereenigin-
gen zijn, die alleen belijders van een be
paalden godsdienst of nationaliteit opnemen.
Practisch zijn dóór deze maatregelen de ka
tholieke vereenigingen onmogelijk gewor
den: in bet bijzonder de Ajaria-congrega-
ties. Natuurlijk speelt bij deze maatregelen,
buiten godsdienst-politiek ook de rassen
politiek een groote rol. Materieel werd de
R.K. Kerk door de z.g. Agrarreform, die
met een berooving der kerk bijna gelijk
stond, zeer geschaad.
Door de Servisch-radicalc partij bewerkt,
weigerden de boeren van Dalmalië, als
pachters van kerkelijke grondstukken, de
huurpacht te betalen, de eenigste bron van
inkomsten der Kerk daardoor verstoppend.
De Kath Bisschoppen hebben nog in dit
jaar tegen deze vervolging geprotesteerd,
in het bijzonder tegen het onderdrukken
der scholen met religieus karakter ten gun
ste der godsdienstlooze scholen.
Gedurende de onderhandelingen over het
Concordaat stelde de regeering vele po
gingen in het werk, de residentie van den
Primaat, welke tot op heden Agram was,
naar Belgrado over te brengen. Zij verlang
de dat een gedeelte van het Bisdom Dja-
kawo (het vroegere Bisdom Svrmië, het
welk zooals wordt beweerd door leerlingen
der apostelen moet zijn gesticht) aan het
Aartsbisdom van Belgrado zou komen. Op
deze wijze zocht men een reden om de ver-
feening van den Primaat-titel aan den Aarts
bisschop van Belgrado te rechtvaardigen.
Regeeringsbladen lieten duidelijk doorsche
meren. dat men aan de band van beroem
de Bvzantijnschc voorbeelden, in Belgrado,
als. zetel der regeering, den Bisschop ge
makkelijker onder toezicht van den Staat
zóu kunnen brengen dan in het katholieke
Kroatië.. Een verder veel omstreden punt
in de concordaatsverhandelingen was de
Liturgie Rome wenschte, om het eenmaal
ingenomen standpunt consequent door te
•voeren en als voortvloeiend uit haar be
ginsel der vereenigings-politiek, dat de
Kerk de Latiinsche ritus zou behouden. Nu
Is echter onder zwijgende goedkeuring en
hulp der regeering een beweging ontstaan
(in het begin met alleen leeken, doch thans'
ook met leden van het episcopaat), die de
invoering van de oud-slavische kerktaal
vordert. Het grootste gedeelte van het
Episcopaat is hier tegen, aangezien het
hierdoor aan de Servische regeering gemak
kelijk zou worden gemaakt de kerk in Joe
go-Slavië langzamerhand van Rome te iso-
leeren. Een minderheid (de Magyaren en
Duïtschers) toonen zich verontrust, daar zij
vreezen, dat zij thans nog meer dan vroe
ger, hulpeloos tegenover het streven der
Slaven zullen staan. Zooals de pers bericht,
is een en ander reeds bij de ressorteerende
afdeelingen der regeering ter spake ge
bracht. Hieruit kan men zien hoe ingewik
keld dit probleem is.
In de parochiekerk te Semlin, alwaar
voor Duitschers en Kroaten tot dusver al
leen de H. Mis in het Latijn-werd gelezen,
verkondigt thans een marmeren plaat, dat
in het voorjaar van 1925 naar aanleiding
van het 1000-jarig jubelfeestter gedach
tenis aan den eersten Koning van Kroatië,
Tomislaw. de jubileumsmis in de Salvische
taal opgedragen is. Op grond van een spe
ciaal privilegie voor Jugo-Slayië, vond,
zooals een Fransch tijdschrift mededeelt, de
inwijdingsceremonie der nieuwe Kérk te
Belgrado op Maria Hemelvaart eveneens in
de Slav, volkstaal paats Deze zefde taal
mag) volgens bovengenoemde bron, voor
alle misgebeden gebruikt worden, welke
door het -koor worden gezongen en verder
bij den sacramenteelen Zegen. De voorstan
ders dezer beweging hebben dus ontegen
zeggelijk een zekere overwinning reeds be
haald.
In Belgrado, waar de Katholieken met
een Kapel var» het Oostenrijkscbe Gezant
schap die nauwelijks 60 personen kan be
vatten genoegen moesten nemen, heeft men
thans in een afgelegen stadsdeel een nieu
we eenvoudige Kerk gebouwd. Daar boven
genoemde Kapel ex-territoriaal was, is de
nieuw gebouwde kerk, de eerste Katholieke
Kerk, die sedert eeuwen op Servischen
bodem werd opgericht.
Het Angelus-luideh, hetwelk sedert de
dagen van Prins Eugen niet meer werd ge
hoord, klinkt thans weder over de stad,
waarin het aantal Katholieken voortdurend
aangroeit (op heden circa 15000). De nieu
we kerk, waaraan 2 Paters zijn verbonden,
belooft een centrum van christelijk, geeste
lijk opleven in Servië te worden. Bij de eer
ste sedert eeuwen gehouden processie van
het H. Altaarsacrament gaf een aideeling
soldaten het Allerheiligste het eeregeleide.
Aan 2 prachtig opgebouwde altaren, hier
aan hadden ook dc Orthodoxen medege
werkt, werd het Evangefie in de Servische
taal gezongen. Deze vestiging, bijgestaan
door geestelijke zusters, -werkt ook ónder de
talrijke studenten der Universiteit Uoo is
reeds een sludentenvereeniging opgericht
onder Patronaat van den H. Cvrill en Me
thodius, welke vereeniging door de Univer
siteit is erkend. De geestelijke zusters heb
ben een z.g. Fransch instituut geopend, het
welk reeds over de 100 leerlingen telt, en
welk instituut gelegenheid biedt, tot het
nemen van onderricht- voor het gymnasium.
De eerste leerlinge was de dochter van den
Turkschen Consul, die in persoon zijn kind
aanmeldde, daar hij van vroeger uit Galli-
poli met de prestaties der zusters goed was
bekend. De Vader heeft voor het bou
wen der Ke-k een bedrag van 35.000 Lire
geschonken. Vele Fransche katholieken
hebben verder tot het doel bijgedragen.
Uit Monastir wordt gemeld, dat in weer
wil van de totale verwoesting (2 maal),
door een ontploffing van een munitiedepot,
de nederzetting aldaar weer werd opge
bouwd en talrijke symptonen, die op ver
deren groei en vooruitgang wijzen, vertoont.
Bij hunne reizen in den omtrek van Monas
tir ontdekten de zusters in de groote Ser
vische vlakte dicht bij de grens, een aantal
kampen, waarin'families uit Dalmatië woon
den. die alle aan de grootste inoreele en
lichamelijke ellende waren overgeleverd. Zij
hadden sedert jaren geen priester gezien.
Eenige kinderen uit deze kampen heeft men
in een weeshuis te Monastir opgenomen.
Een der opgenomen meisjes wordt nu als
Katechiste voor haar landslieden opgeieid.
Ziedaar licht en schaduw van de Katho
lieke Kerk in het nieuwe Servië.
JOSEPH PETERS S. J.
In gebouw „St. Bavo", vergaderde ^Don
derdagavond de R.K. Kiesvereeniging „Credo
Pugno", onder voorzitterschap van den
heer M. L. A. Klein, vice-voorzitter, die
de bijeenkomst opende met den Chnstelij-I
ken groet.
Medegedeeld werd, dat de voorzitter, de
heer dr. Th. Koot, wegens ziekte verhin
derd is de vergadering bij te wonen; ook de
penningmeester kan niet aanwezig zijn.
De heer Klein heet de aanwezigen, die
slechts in een gering aantal zijn opgekomen,
van harte welkom, in het bijzonder den
spreker, den heer Chris Jansen, directou*
van het R. K. Centraal Hanzebureau te
Amsterdam.
Spr, uit zijn teleurstelling over de geringe
belangstelling; feitelijk is de opkomst over
bet geheele land bedroevend, waarvan spr
enkele staaltjes memoreert.
Het spijl het bestuur, dal er niet meer
leven in de politieke brouwerij is en het
bestuur wil daarom gaarne er wat meer
leven inbrengen, waarom bet gemeend neeft
niet beter te kunnen doen dan den heer
Chris Jansen uit te noodigen, die door zijn
woord de zoo noodige geestdrift zal wek
ken. Daarom hoopt spr. dan ook, dat deze
vergadering de grondslag moge vormen van
nieuwe politieke belangstelling.
Hierna b-engt de heer P -J- M. van fete-
ring verslag uit van de werkzaamneden der
Politieke Adviescommissie over 1926.
In zijn verslag wijst de heer Van Tetaring
er na de verschillende vervullingen van
vacatures in bestuur en P. A. C. erop, dal
het blijft te betreuren, dat de belangstel
ling onder de Katholieken voor het. open
bare Katholieke leven in deze stad beneden
het vriespunt blijft. Aan critiek ontbreekt
het doorgaans niet, doch voor een werkda-
dige medewerking is zoo goe-d als niemand
te vinden
Verder memoreert spr. de werkzaamhe
den voor het opstellen van het politiek
advies voor de candidaatstelling van leden
voor den gemeenteraad. Op uitzondering
van de heeren Dr. C. H. Kuenen en J. H.
Visser,-die bedankten,verklaarden de. ove
rige R. K. gemeenteraadsleden zich yoór
een herbenoeming bereid. Inmiddels hebben
de voorbereidende besprekingen reeds een
aanvang genomen, welke evenwel door den
onzekeren en vertraagden toestand der
annexatie ten zeerste worden bemoeilijkt.
De P. A. C. heeft in het afgeloopen jaar
aan verschillende belangrijke v aagstukken
haar aandacht geschonken. Dit neemt niet
weg, dat zij nog vruchtbaarder zou kunnen
werken, wanneer de gedachte bij de reor.
ganasatie voorgezeten, door aller medewer
king beter tot haar recht zou kunnen komen
en wanneer de Katholieke raadsleden, elk
voor zich, meer gebruik zouden maken van
de 'voorlichting van dit adviseerend Ver-
trouwensinSlituut.
Spr. gelooft, dat deze gansch nieuwe toe
stand langzaam za! moeten inwerken in het
Katholieke politieke «.leven. Toch stemt het
hoopvol, dat deze zelfde gedachte langzaam
aan doorbreekt en doorwerkt, ook elders.
Slechts zeer langzaam zal evenwel het ont
wikkelingsproces voortschrijden, omdat,, wat
menschelijk en dus begrijpelijk is, de zit
tende besturen er niet veel voor gevoelen.
Spr. hoopt echter, dat op den duur het
belang der partij de victorie zal behalen.
De verstandhouding in de P. A. C, liet niets
tc wenscben over en hét verslag sluit met
den wensch, dat zdeze uitnemende factoren
de zeer belangrijke besprekingen, welke
aan de a.s. candidaatstelling zullen -vooraf
gaan, zullen blijven beïnvloeden. (Applaus).
Na een dankwoord van den voorzitter
wordt overgegaan tot verkiezing van een
bestuurslid in de vacature van inej. Alê.fta
Smits, die wegens vertrek voor hst be
stuurslidmaatschap heeft bedankt. De voor
dracht van het bestuur luidt; 1. de heer
Luyten, 2. de heer Van Edenburg.
Gekozen wordt met 40 stemmen de heer
Luyten. Drie stemmen werden uitgebracht
op den heer v. Edenburg en drie stemmen
blanco.'
De benoeming van gemeente-
geneeskundigen.
Dan doet de voorzitter mededeeling van
van het feit, dat thans van het gemeente
bestuur verschenen is een voordracht voor
de benoeming van twee doctoren in den
gemeentelijken geneeskundigen dienst, dit
met het oog op uitbreiding van den dienst.
Vier doctoren worden voorgedragen en
hierbij-wijst spr. op de noodzakelkijheid om
tenminste één van de twee doctoren eèn
Katholiek te doen zijn.
De benoeming van déze twee doctoren
voor den gemeentelijken geneeskundigen
dienst is van .zooveel belang, dat de Katho
lieken mogen eischen, dat één van die twee
een Katholiek is.
B. en ,W> hadden, meent spr., in deze zaak
open kaart moeten spelen en met open
vizier de voordracht moeten opmaken,
erkennende het recht, dat de Roomsch-
Katholieken in deze hébben. Nu is maar
één {van de vier voorgedragen doctoren een
Katholiek.
Er zijn vele redenen, waarom de Katholie
ken een Katholieken dokter voor den Ge
meentelijken geneeskundigen dienst moeten
eischen en spr. noemt die redenen; Ie om
de verderfelijke -practijken van het neo-
Malthusianisme tegen te gaan; 2e omdat een
geneesheer in vele gevallen principiëele
beslissingen moet nemen; 3e omdat vooral
met het oog op de noodzakelijkheid van iiet
voo-zien van de H.H. Sacramenten der Ster
venden alleen een R. K. de juiste raadsman
kan zijn; 4e omdat men bij opneming in een
ziekenhuis zoo. gemakkelijk in een vreemd
ziekenhuis terecht kan komen; 5e omdat
men in vele gevallen een specialist noodig
heeft en het hier weer om de principiëele
zijde van de kwestie gaat; 6e omdat de vrije
dokterskeuze anders bij den Gemeentelijken
Geneeskundigen dienst zeer beperkt zou
zijn, wanneer zich geen enkele R.-K. dokter
bij den dienst bevond; 7e om de dealende
rechtvaardigheid; aan den gemeentelijken
geneeskundigen dienst is geen enkele
Roomsch-Katholiek verbonden. Daarom
moeten de R. K. tenminste één vertegen
woordiger eischen. Spr, wil er ten slotte op
wijzen, dat B. en W den moed missen om
een Katholiek dokter als Katholiek voor te
dragen. Dat mogen de Katholieken zoomaar
niet goedvinden. (Applaus)
Hierna neemt de heer Chris Jansen hei
woord,
Rede Chris. Jansen.
Eerst sedert dezen avond is spr. overtuigd,
dat zijn optreden bedoeld is als een poging
om geestdrift op te wekken en spr. za!
trachten geestdrift op te wekken in deze
kern van de kern der Roomsch-Katholirke
kiezers van Haarlem en spr. zal dat doen
om te realiseeren de pretenties die de
Roomscb-Katholieke kiezers in dezen tijd
moeten hebben.
Binnenkort staan wij, aldus spr., voor de
verkiezing van leden voor de Provinciale
Staten en daarbij moet vooropgesteld wor
den, dat deze stembus voor de Prov. Staten
de eerste is na de stemming voor de leden
der Tweede Kamer in 1925. waarvan de
uitslag,- aanvankelijk een rechtsche meer
derheid -brengend, later tot zooveel teleur
stelling heeft geleid; de eerste stembus ua
die, weke na een aanvankelijk gemeen
schappelijk optrekken, zooveel deceptie
bracht.
Dóór de herinnering daaraan, wordt de
Roomsch-Katholieke kiezer thans wel
eenigszins onaangenaam gestemd. In 't kort
memoreert spr. het November-gebeuren, de
daaropvolgende crisis en als resultaat het
ministerie van zaakwaarnemers.
De hoogste appreciatie, waaronder de
nieuwe heeren konden optreden was: ge
matigde onverschilligheid. Daarvoor kon men
reeds dankbaar zijn, maar toch mag deze
dank er niet toe leiden, dat men zou ver
geten, dat. déze onbehagelijke situatie on-
gewenscht en onvruchtbaar is.
Het is geen ministerie, aldus spr., om er
voor te vechten, maar om er een potje mee
te kienen; het legt alle moties, welke in de
Kamers worden aangenomen, naast zïph
neer; het bindt geen strijd aan; het geeuwt
er bij.
En in deze geeuwstemming komt men
weer tot den Roomsch-Katholieken stemge
rechtigde en vraagt hem te doen. wat plicht,
geweten en overtuiging va nhem vragen.
Die taak is ondankbaar, zeker, maar ze is
noodzakelijk.
Ze moet mei geestdrift vervuld worden
en die geestdrift moet geëischt worden.
Daar Is reden voor.
Spr. wijst er op, dat thans hier en daar
een onbegrijpelijke stemming heerscht, een
stemming, die zich ongeveer als volgt laat
beschrijven: „In 1925", zoó zégt men, „-wer
den wij ook opgeroepen om te stemmen en
wij hebben onzen plicht-gedaan; rechts
kwam in de meerderheid en zie, wat ge
beurde? De vertegenwoordigers waren zelf
niet eensgezind en hebben hun vrijheid her
nomen. Nu hernemen wij op onze beurt
onze vrijheid. „Roep ons daarom niet
meer op!"
Eén dergelijke mentaliteit is thans gere
zen en zij berust op een afschuwelijk mis
verstand.
Want de Roomsch-Katholieke Staatspariij
bleef binnen dc perken van het toelaatbare
offervaardig. Zij. heeft om haar vrijheid niet
gebedeld, maar die op smadelijke manier
thuisgestuurd gekregen.
Die vrijheid is er thans gekomen, maar
die vrijheid heeft geen vermindering van de
verantwoordelijkheid meegebracht, voor nie
mand! Al het gehengel naar de medewer
king der R, K. Staatspartij voor een ■meer
derheids- of imnderheidsfo-rmatie bewijst
de hoogte van hef prestige, dat de R. K.
Staatspartij bezit. Het bewijst, dat het op
voeden van de katholieke mentaliteit en de
degelijke leiding „deze" situatie heelt ge
schapen,. dat geen duurzame regeering
mogelijk, zal zijn zonder dè R. K. Staats
partij.
De R. K, Staatspartij kan voor zich ihans
rustig afwachten; ze heeft geen chaperon
noodig voor haar politieke richting; men
kan pogen, haar invloed te beknotten, maar
haar missen kan men niet.
Daardoor echter groeit de verantwoorde
lijkheid van de R. K. Staatspartij.
Dan bc-,handelt, spr. de vraag, of de R. K.
Staatspartij een minderheidsformatie moet
aanvaarden.
Spr. erkent, dat er misschien wel iets
voor te zeggen- valt en als eerst aangewe
zen zouden voor medewerking dan in aan
merking komen de Anti-Revolutionairen,
die hebben getoond inderdaad bondganooten
te kunnen en willen zijn en spr. herinnert
in waa-deerende bewoordingen aan hun
houding bij het November-gebeuren.
Het ontbreekt wellicht niet aan waardee
ring, maar moc-t men daarom zoo onver
vaard beginnen? Met zulk een minderheids
kabinet zou men niet verder komen, dan de
vestibule van het huis, dat toegang zou
geven tot een Christelijke regeering; want
de twee groote Protestantsche groepen hou
den afbrókkelen en dat mag niet gebeuren,
wil men een numerieke Christelijke meer
derheid niet verliezen, waardoor revolutio
naire neigingen de overhand zouden gaan
krijgen.
Het is de taak der Roomsch-Katholieke
kiezers om geestdrift te wekken éoor
eigen zaak, om te verhoeden dat een schen-
nendc hand wordt uitgestoken naar hetgeen
na veel moeite eindelijk is verkregen.
Spr. behandelt tevens de uitingen, die
een minderheidskabinet wenscben met de
Vrijz. Democraten en spr. wijst er bij de
beantwoording daarvan op, dat men in
Nederland nog lang niet toegekomen is aan
wat men pleegt te noemen: de uiterste
noodzaak; evenmin dus ook een samenwer
king met de S. D. A. P.
In verband juist met het feit. dat dc S. D.
A. P. steeds beweringen klaar heeft, dat
zij niet tegen den godsdienst is, herinnert
spr. aan de kerkvervolgingen in Mexico.
De .S. D. A. P. betuigde haar siynipatjrie
niet aan de onderdrukten, zij zond integen
deel een telegram van hulde aan president
Ca 11 os.
En zou de R.K. Staatspartij zulk een mede
werking Willen hebben?....
Maar wat dan wel? vraagt men.
De logische oplossing is, dat de Christe
lijke partijen weer tot elk: nde- komen in
een Christelijk bewind, maar niet tot eiken
prils.
Spr. begrijpt de moeilijke situatie, waarin
de Christ. Hist, verkeeren. Ze kunnen en
willen wel, maar „durven" niet.
En nu beweert men, dat de Roomsch-
Katholieken zelf verantwoordelijk zijn voor
de scheiding, omdat zij te veel voor zich
eischten, maar spr, ziet slechts één feit: Er
waren 3 bondgenootec. waarvan één de
'Wee andere in de steek bet!
Noodig is, dat er een andere mentaliteit
komt.
Een partij als de R. K. behoeft niet te
forceeren; laat zij daarom zorgen voor eigen
versterking om zelfs bij blijvende verwijde
ring te komen tot een oriënteering in andere
richting. Daaróm mag de R. K, Staatspartij
niets van hare kracht verliezen en het cri-
ferium daarvan zal zijn de stemming voor
de Prov. Staten. Men wil die stemming als
een minder belangrijke qualificeeren, maar
daartegenover stelt spr. de belangrijke func
tie van Prov. Staten en Gedep. Staten, van
deze laatste vooral met bet oog op haar
invloed op gemeentebeleid.
Juist nu moet de vaste en ongebroken
eenheid naar buiten blijken.
Laat men toonen, dat de Katholiek ver
geeft, maar daarom zijn plicht niet vergeet.
Wil men dat bereiken, laat men dan
geestdrift vatten, om er Haarlem mede te
begeesteren. Men wil propaganda gaarne
soms ais iets inferieurs kenmerken, maar
daartegenover stelt spr., dat niets kan be
reikt -worden zonder propaganda. Van pro
paganda hangt alles af. Laat men de moei
lijkheden niet uit den weg gaan. Propaganda
is noodig om te blijven vechten voor eigen
Christelijke Cultuur. (Luid applaus).
De voorzitter spreekt een hartelijk woord
van dank.
Spr. wijst nogmaals op het belang van de
Statenverkiezing en behandelt het advies,
waarvoor unaniem mr. Bomans en de heer
Hooy als nummer 1 en 2 op de lijst geplaatst
zijn. Spr. hoopt, dat deze twee heeren ook
op deze plaatsen met overweldigende meer
derheid van stemmen voor dc groslijst ge
kozen zullen worden.
Ten slotte herinnert spr. er aan, dat geest
drift toch zoo ^broodnoodig is in Haarlem.
Men moet vooruit; alle Roomsch-Katholieke
kiezers moeten hun stem op de Roomsch-
Katholieke lijst uitbrengen.
Hierna deelt spr. nog mede, dat rar.'
Bomans vóór de verkiezing der Prov. Sta-,
ten nog een spreekbeurt zal vervullen. Spr.
hoopt dan op een groote opkomst.
Bij de rondvraag vroeg een der leden o.m.,
o! in verband met de voordracht voor twee
geneeshecren voor den Gemeentelijken
geneeskundigen dienst, in het college van
B. en W. van Katholieke zijde daartegen
niet geageerd is.
De voorzitter antwoordde, dat in B. en
W. van Katholieke zijde datgene gedaan is,
wat verwacht mocht worden, er is kracht-
dadig geageerd. Meer kan spr. ook om tac
tische redenen daarvan niet zeggen.
Hierna werd de vergadering gesloten met
den Christelijk en groet.
Door een 12-tal schilders, werkzaam aan
een blok woonhuizen aan den Velserduiner-
buurtweg te IJmuiden Oost, is het werk
neergelegd, omdat het loon over de afge
loopen week niet is uitbetaald.
Hei schilderwerk is - door den aannemer
Een onzer abonné's zendt ons bijgaand
briefje, hetwelk hij ontvangen heeft.
Vlaamsche geluksbrief.
„Deze geluksbrief werd mij door een
vriend gezonden, en ik stuur hem door, om
den ket ing niét te verbreken.
Maak er een afschrift van en stuur dat
aan viër anderen, wien je geluk toewcnscht
(binnen 24 uur).
De ketting is begonnen door een Ameri-
kaansch officier in Vlaanderen en moe
driemaal dc wereld doorgaan.
Op den vierden dag zult u geluk krijgen.
Het is positief- merkwaardig, dat de
voorspelling is vervuld, sinds de ketting
is begonnen. Dus stuur hem door in nog
drie afschriften en zoo spoedig mogelijk
en zie wai er den vierden dag gebeurt!
Houd hem niet in huis."
Het was een goede gedachte van dezen
abonnc, ons dit briefje te zenden, want
het geeft ons een gereede aanleiding, hier
weer eens met nadruk te wijzen op het
absurde bijgeioof dat aan het zenden van
dergelijke geluksbrieven" zooals nsit dat
pleegt te noemer», vastzit. Even bijgeloovig
s het zich ongerust te maken over het
ontvangen van zoo'n brief.
Wat dergelijke „geluksbrieven" behelzen,
rr.eenen we wel als bekend te kunnen ver
onderstellen en daarop wenschen we dus
niel den' nadruk te leggen, maar wel op
het fèit, dat zoovelen zich aan de verzen
ding ervan schuldig maken.
.Schuldig maken," zeggen we met op
zet, want hij of zij. die dergelijke brieven
aan goedgelcovige menschen verzendt, han
delt misdadig.
Het is toch bekend, dat vele gezinnen,
overigens ook van brave en weldenkende
Katholieken, in beroering komen en da
genlang in angst -verkeeren bij de ver
schijning van een dergelijken „geluksbrief"
en zij, die maar heel weinig met bijgalo-o-
vigheid ophebben, geraken in „zak en
asch" en haasten zich aan het verlangen
van den onbekenden afzender te voldoen
uit vrees voor de vermeende onheilen,,
welke dan volgens afzenders profetische
neigingen hem of haar misschien zouden
kunnen treffen.
Het is belachelijk, dat zoovelen zich nog
door dergelijke bangmakerij laten beïn-
loeden.
En meen nu niet, dat" alleen goedgeioo-
vige menschjes, en personen die bijgeloo
vig zijn,hiervan de dupe worden.
Zelfs zij, dié overigens altijd den mond
vol hebben en spo ten met de bijgeloo-
vigheid van de Katholieken, de zooge
naamde verlichten, maken voor zoo'n geval
een uitzondering en wagen het niet, te wei
geren,. dergelijke absurditeiten over de we
reld te helpen verspreiden.
En dat in 1927!.... -
Wie er hej meeste „geluk" mee heeft,
dat is de post. Dié incasseert van ieder,
die zoo'n brief ontvang vier postzegels
van 10 cent. zegge 40 cent, maar iedereen
begrijpt, dat het aantal postambtenaren te
klein zou worden als iedereen aan het ge
bod gevolgd gaf, want de vier, die den brief
ontvangen, dienen hem ook weer aan vier
door te geven, wat een getal van 16 geeft;
deze zestien geven door aan vier anderen
en brengen het getal op 64; deze 64 op
256; na éenige weken loopt 't getal reeds in
de duizenden en millioenen. En is de we
reld zooveel ongelukkiger omdat millioe
nen zich om de bedreiging niet storen?
Een Koninklijke g'it voor de restauratie
van Gouda's geschilderde kerkramen-
De moord te Icrseke. Dc verdachte
blijft hardnekkig ontkennen.
De uitvoer van Nederlandsche Landbouw*
producten.
Autobus-diensten in Zuid-Holland.
De drooglegging der Zuiderzee. De
werkzaamheden bij Zurich begonnen. -
Een gevecht tusschen 500 schepelingen te
Tandjong Priok.
K. M. de Koningin eenige dagen ongesteld
geweest.
Bank voor maatschappelijk hulpbetoon.
Een daadwerkelijke bestrijding van des
woeker.
De staking der taxi-chauffeurs te Amster*
dam opgeheven.
Een belangrijke verklaring van Briand
inzake China.
Chamberlain in het Engelsche Lagerhuis
over China.
Het conflict in de Fransche diamant-ia*
Jus trie bijgelegd.
Tusschen O'Malley en Tsjen is overeen
stemming bereikt inzake de Engelsche con
cessie te Hankau.
Opmarsch der Noordelijken tegen de Zui
delijken.
De nieuwe inspecteur-generaal der Chi-
neesche douane zal zijn functie niet aan
vaarden.
Een voorstel van Amerika tot aanvulling
van het verdrag van Washington.
do* iedereen er* zoo op qesteid
Nerqer» jmdf men eer. merk
daï met zdóoee' zony bereid er»
doarby voor zóón mcfiqen prtj^
s/erkrqqbnor tb Welk merk ib
Inwon?' o» Nederlandsche pyprookerx
W»0C ST»
l'NtOOOCVS,
Nit.-)EUE3!
05c^,.vc-en
onder aanbesteed aan de firma Voerman,
te Haarlem.
Deze was de vorige week niet bij machte,
het loon uit te betalen en tot op heden
hebben de schilders nog niéts van dit week
loon ontvangen.
Van werknemerszijde vernemen wij, dat
de aannemer van het schilderwerk nog ver
schillende vorderingen op andere aannemers
heeft en daardoor in staat zou zijn, de
loonen alsnog uit te betalen
Van werkgeverszijde deelde men ons
mede, dat de firpia Voerman bezig is, van
het werk af te komen en het aan een ander
opgedragen te krijgen, die het dan wel met
hetzelfde personeel zal voortzetten.
Naar wij 'vernemen zullen ook dit jaar
door dé veilingbes turen te Beverwijk
maatregelen worden genomen cm een
directe scheepsverbinding te krijgen met
Engeland, voor de inzending van versche
aardbeien tijdens de campagne.
Zooals men zich zal herinneren, had men
zich het vorige jaar ook van een scheeps.
gelegenheid verzekerd, terwijl de verlading,
dank zij de bereidwilligheid van de directie,
in do haven van het Hoogovenbedrijf kon
geschieden.
Ten gevolge echter van de mislukking
vaa de aardbeienoogst is toen van de ge-
Barometerstand 9 uur v.m.: 778 Stilstand.
li ent op. De lantaarns moeten morgea
worden opgestoken om 5.34.
Naar waarnemingen <n den morgen vaa
11 Februari.
Hoogste Barometerstand 777.3 m. M. tc
Dresden.
Laagste Barometerstand 743. m. M. te
Isafjors.
Verwachting van den avond van 11 tot
den avond van 12 Februari:
Zwakke wind, meest uit O. richtingen;
nevelig tot licht bewolkt: droog weer; wei
nig verandering in temperatuur.
legenheid geen gebruik kunnen gemaakt
worden.
Het besluit van den gemeenteraad
goedgekeurd.
Voor Ged. Staten ven Noord-Holland
werd de vorige week behandeld het be
zwaarschrift van bet R.-K. schoolbestuur
te Haarlemmerliede tegen het raadsbesluit
dier gemeente, waarbij werd afgewezen het
verzoek om gelden uit de gemeentekas be
schikbaar te stellen voor den bouw van
een overdekte speelplaats voor lichamelijke
oefeningen.
Thans hebben Gedep. Staten uitspraak ge
daan en het besluit van den gemeenteraad
van Haarlemmerliede goedgekeurd. Gedep.
Staten zijn dus van meening, dat terecht
de financUele medewerking voor de stich
ting van een overdekte speelplaats is gewei
gerd.
Naar men ons mededeelt viert de afd.
Haarlem van bovengenoemden Bond op
Zondag 13 Febr. a.s. 's avonds te 7 uur haar
9e jaarfeest in het gebouw der Militaire
Vereeniging, Zot testraat 14.
Deze vergadering zal een feestelijk karak-
ter dfagen, opgeluisterd worder, door de
Jazzband muziek The Funny Fellows" ea
den humorist Schrama-
Als spreker zal optreden de heer Jansen,
uit Amsterdam.
Alle niet-aangesloten R. K, Transportar
beiders wordt aanbevolen lid te worden vaa
bovengenoemden Bond.
Hiertoe kunnen zij zich aanmelden bij den
beer M. J. H. Looroan, voorzitter, Ruy-
chaverstraat 20 en den heer Th. Bulters,
secretaris, Zuidpolderstraat 63.
Tevens worden de leden herinnerd dat Zon*
dagmorgen te 8 uur de H. Mis zal worden
opgedragen voor bovengenoemden Bond,
kerk Nieuwe GroennJarlct
Een 10-jarige jongen heeft gisterenmiddag
met een stuitar een spiegelruit ter waa de
van 1£®, in perceel KL Houtstraat 4, in-
gegopi4
