Radio-Omroep.
Het St. Aloysïus-Gesticht „De Heibloem
Het kind van de heide
1852—1927.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
Het kroningsfeest
van Z. H. Pius XI.
Het MaasWaalkanaal gereed.
De Eerste Kamer
en het Ned.Belgisch verdrag.
Gastmaal ten Hove.
FEUILLETON.
Hebt ge wel eens van De Heibloem ge
boord? Menigeen zal antwoorden: „O, zoo
vaak, want ieder jaar bomt de Broeder van
De Heibloem bij ons op collecte voor de
driehonderd kinderen, die daar wonen."
Oe Heibloem is een verbeterhuis, zal men
misschien nog zeggen. Treurig, bitter treu
rig is het, dat dit idee nog maar steeds hiel
en daar heerscht.
Bedenkt toch eens dat de goede naam
van meer dan vierduizend van Ncerlands
Katholieke kinderen er mee gemoeid is,
Oe Heibloem is geen verbeterhuis, geen
strafkolonie; De Heibloem is ook nooit iets
van dien aard geweest, en wie op De Hei
bloem zijn jongelingsjaren heeft doorge
bracht, mag er volstrekt niet om geminacht
worden en zoo iemand behoeft er zich even
min voor te schamen, een Heibloemer ge
weest te zijn. De Heibloem is ook geen
kostschool van kinderen van bemiddelde
ouders. De Heibloem is steeds geweest
en ze is het nog een gesticht voor kinde
ren van onbemiddelde ouders, doch die
weeskinderen of zoogenaamde halve wee
zen waren, of jongens, die om andere rede
nen goede opvoeders misten. Hoe De Hei
bloem aan dien naam van verbeterhuis is
gekomen? Ik weet het niet. Het zou kunnen
ontstaan zijn, doordat er alleen knapen van
de volksklasse worden opgenomen. Boven
dien een soortgelijk gesticht hadden de
Nederlandsche Katholieken nog niet in de
eerste jaren van Heibloem's bestaan, van
Katholieke verbeterhuizen was nog geen
sprake daarom zal men De Heibloem dien
naam maar gegeven hebben. Voor sommige
ouders was ae bedreiging: „Als je niet be
ter oppast, ga je naar De Heibloem, leelijke
jongen," een gemakkelijk tuchtmiddel om
dc jeugd op het goede spoor te houden.
Dat Dc Heibloem volstrekt geen verbeter
huis is, kan men aan dc weet komen, als
men er eens een kijkje gaat nemen, als men
diegenen die er geweest zijn eens naar
vraagt, enz. En zou er op De Heibloem een
jongen komen die erg verkeerd gedaan
heeft, of die erg verkeerd doet, dan wordt
zoo iemand oogenblikkelijk verwijderd.
De Heibloem zal dit jaar haar 75-jarig
bestaan vieren. Voor Neerlands Katholie
ken, vooral voor hen die jaarlijks hun
offertje storten voor De Heibloem, zal dit
een aangenaam tot blijdschap stemmend
bericht zijn.
Hoe Dc Heibloem ontstaan is?
In 1842 richtte Pater Frentrop van de
Sociëteit van Jesus, te Amsterdam de Hee-
renvereeniging van weldadigheid op. In 1848
stelde Pater Frentrop aan deze vereeniging
voor, een gesticht op te richten op het
platteland, voor jongens, die opvoeders
ruisten, Te Amsterdam had men toen reeds
voor dit doel htt St. AH/sius-gesticht in
dc Elandstraat. De ziekelijke, zwakke Pas
toor Hesseveld, was aldaar de perste Pries
ter des huizes en met Pater Frentrop
richtte deze, de Broeder-Congregatie van
O. L. V. der Zeven Smarten op. Dit ge
schiedde in 1851. In datzelfde jaar vernam
inen, dat er in Limburg 300 H.A. grond met
een klein huisje in de gemeente Heythuysen
te koop werd aangeboden voor de som van
30.000. Pater Frentrop en Pastoor Hesse
veld besloten met groot vertrouwen op de
Goddelijke Voorzienigheid te doen, wat
mogelijk was, en over het te koop aangebo
dene te kunnen beschikken. Op naam van
Pater Frentrop en dc Heeren-vereeniging
van Weldadigheid kon men geld ter leen
krijgen, en in 1852 werd de koop gesloten.
Het aangekochte stuk grond strekte zich
uit over drie gemeenten: Heyihyizen, Rog
gel en Heyel. Het was gelegen een uur of
drie ten Noorden van Roermond en meer
dan 4 uur ten Zuiden van het Brabantsche
Deurne. Het droeg de schoone naam van
De Heibloem alhoewel men er in hoofd
zaak slechts arme heidegrond met vee!
zure moerassen en vennen en meest moei
lijk begaanbare wegen aantrof. De grint
weg van heden was er nog niet. Vóór 1820
hebben er geen menschen gewoond. Of ja,
toch wel, honderden jaren vóór Christus, in
het z.g.n. steenen tijdperk zullen er eenige
geslachten geleefd hebben, wijl men er zoo
nu en dan nog overblijfselen van vindt,
narden potjes en steenen wapenen, enz. Een
groot stuk van Heibloem's grond heeft men
zelfs om die redenen genoemd Heiden's
kerkhof. Een eenvoudig schaapherder uit
Roggel was de eerste Christen, die er zich
vestigde in een houten hutje. Na diens over
lijden in 1830 werd Albert Verschuren
eigenaar van het goed. Deze bouwde er een
boerderijtje, hield zich aan. de spreuk: „Bidt
en werkt," en leefde er daarom gelukkig.
Hij was het, die huis en landerijen den dich
terlijken naam gaf van De Heibloem. Na
den dood van Verschuren in 1840, werd De
Heibloem achtereenvolgens eigendom van
verschillende heeren, Aan ontginning werd
niets meer gedaan en wat Verschuren tot
stand had gebracht verwaarloosde men.
Toen de Heerenvereeniging op haar naam
De Heibloem aankocht, was het niets dan
een groote woestenij met een zeer verval
len boerderijtje,
In Juni 1852 werden1 Broeder Joseplms
en Broeder Petrus, twee novicen van de
één jaar te voren opgerichte religieuse
Broeders-Congregatie door hun overheid,
dus door Pastoor Hesseveld. naar De Hei
bloem gezonden om daar een verblijfplaats
in te richten voor hulpbehoevende knapen.
Dc behoefte aan zulk een inrichting zal wel
zeer groot geweest zijn, wijl men anders
zeker gewacht zou hebben op milder om
standigheden. De reis, AmsterdamHei
bloem was, in die dagen vooral, allesbe
halve gemakkelijk. Naar Venray vertrok
men eerst om inlichting en raad ie vragen
bij den HoogEerw, Heer Deken Verheggen,
wijl men wist, dat deze op de hoogte was
omtrent de ligging en den toestand van de
nieuwe standplaats. Van Venray trok men
naar Roggel om nadere informaties, en
vooral ook om hulp te vragen bij Pastoor
Jansen van Son. Men was toen nog onge
veer één uur van het doel der reis verwij
derd. Pastoor Jansen van Son heeft gehol
pen met raad en daad. Zijn naam zal, zoo
lang De Heibloem bestaat, met eere ver
meld worden.
Mpn zegt wel eens: .Alle begin is moei
lijk, doch zeer moeilijk en bovenmensche-
lijk zwaar was de taak van de twee Hei-
bioemsche Broeders. Zeker, Pastoor Hesse
veld deed wat mogelijk was om hen te hel
pen, doch menschelijkcr wijze gesproken
was de onderneming te stout. Echter Broe
der Josephus en Broeder Petrus waren ge
vormd in dc school van den wel armen en
zwakken, doch zeer deugdenrijken Pastoor
Hesseveld. Ze hebben gebeden en eenvou-
gehoorzaamd met groot vertrouwen op de
Goddelijke Voorzienigheid. God heeft ze
geholpen.
Broeder Josephus en Broeder Petrus ves
tigden zich voorloopig in de vervallen Lim-
burgsche boerenwoning, 'n Paar keer in de
week woonden ze de H. Mis te Roggel bij
en Zondags waren ze den geheelen dag ge
huisvest bij Pastoor Jansen van Son. Er
moest op de eerste plaats gebouwd worden.
Geld er voor ontbrak nog, doch toen Z. D.
H. Mgr. Carolus, Graaf de Belgrado door
woord en voorbeeld de collecte van De
Heibloem aanbeval, kon men met bouwen
beginnen. Met een huisje vpor ongeveer 4C
jongens zou men voorloopig tevreden zijn.
Steenen werden gekocht en brave menschen
uit de omliggende dorpen reden ze over de
mulle zandwegen naar De Heibloem, zon
der er iets voor in rekening te brengen.
Vóór den winter waren de fundamenten
reeds gelegd en einde Februari van het vol
gend jaar kon de kleine, nieuwe woning
reeds betrokken worden. Meerdere Broe
ders waren er aangekomen, zoodat Land
bouw en veehouderij vruchten vooitbrach-
ten. In Juni 1853 waren er reeds ongeveer
12 kinderen. Op hel St. Aloysius-feest van
dat jaar werd door Pater Frentrop met in
nige vreugde dc kapel ingewijd van het St.
Aloysius-gesticht De Heibloem. De Hei
bloem was er, Pater Frentrop en Pastoor
Hesseveld zagen weder een schoone bloe
sem van hun verstandige, veel omvattende
heilige naastenliefde.
Al heel spoedig werd de woning te klein
geacht, daar het getal bewoners na een
paar maanden al meer dan 50 bedroeg. Op
het eind van 1853 werd reeds de grondslag
gelegd van een nieuw, groot gebouw, waar
in zeker 200 kinderen konden gehuisvest
worden. Het oude gebouwtje werd ingericht
voor lagere school, woonkamer voor den
Rector, refter voor de Broeders enz.
Gods Voorzienigheid zorgde voor de be
taling van de bouwkosten, door Neerlands
Katholieken tot weldadigheid aan te spo
ren. Een broodbakkerij, kleermakerij,
schoenmakerswerkplaats, timmerwinkel, sme
derij, enz. verkreeg men kort na elkaar.
Ook buiten werd er gewerkt en in 1854 had
men niet alleen een omheinde tuin van 1.5
maar ook ongeveer 30 H.A. bouw- en gras
land. Op de stallen hield men reeds 20 run
deren, waaronder 4 werkossen. Op het eind
van 1854 reeds was Dc Heibloem een goede
ambachtsschool. Het timmeren, smeden,
schilderen, enz, werd er met goed succes
beoefend, twee maal per week gaf men les
in bouwkundig teekenen, de kleer- en
schoenmakerij mochten er ook gezien wor
den, voor het onderwijs in het spinnen,
weven en klompenmaken had men wel dc
daartoe noodige vakonderwijzers, doch de
vereischte gebouwen ontbraken. De kwee-
kelingen voor land-en tuinbouw ontvingen
des Zondags en 's winters-avonds theore
tisch onderwijs in hun vak, kortom, al spoe
dig was De Heibloem wat ze nu zeker is,
een degelijke vak- en ambachtsschool. In
1867 had men ongeveer 50 leerlingen op de
gewone dagschool en oiigeveer 70 bij het
vakonderwijs. Aan Broeders-onderwijzers
had men in den aanvang geen gebrek. Hun
onderwijs voor dien tijd Was degelijk, want
al heel spoedig waren er ouders uit de om
liggende dorpen, die bij de Broeders voor
hun kinderen een plaatsje op de dagschool
vroegen en ook verkregen.
Godsdienstig leven was op De Heibloem
van den beginne af natuurlijk nummer één.
Aanvankelijk voorzag hierin de ijverige,
milde, goede Pastoor van Roggel, de Heer
Jansen van Son, 17 Juni kreeg De Heibloem
haar eerste ZeerEcrw. Heer Rector in den
persoon van den Heer Houtman. Deze werd
spoedig opgevolgd door Rector Heinen, die
reeds na twee maanden plaats maakte voor
Rector Schreurs. Op 12 Mei 1860 werd de
ZeerEerw. Heer Arn. Van Schie door den
Bisschop van Haarlem tot Rector van het
St. Aloysiusgesticht benoemd. Gedurende
30 jaren heeft Rector Van Schie op De Hei
bloem geleefd, nederig en verborgen. De
hem toevertrouwde kinderen heeft hij als
een vader verzorgd en goed gedaan. De oude
Broeders van heden spreken nog gaarne
over den eenvoudigén altijd blijmoedigen
Heer Rector Van Schie.
De Heibloem was opgericht op voorstel
van den geleerden, deugdenrijken, door
God verlichten Pater Frentrop. De nederige,
heilige, lichamelijk zwakke Pastoor Hesse
veld heeft ze met een alles vermogend ver
trouwen op God doen ontstaan en tol groo-
ten bloei gebracht. Februari 1859 stierf Pas
toor Hesseveld. Treuriger bericht dan dit
heeft De Heibloem nooit ontvangen. Vooral
voor de Broeders was de dood van dien
vurig beminden, heiligen geestelijken Vader
een zeer groot verlies. Pastoor Hesseveld
was in den hemel.
Van oude Heibloemsche Broeders wier
geestelijke Vader Pastoor Hesseveld was,
weet ik. dat zij in stilte hem na zijn dood
als een heilige vereerden en om hulp en
voorspraak baden.
Pastoor Hesseveld werd opgevolgd door
den ZeerEerw. Heer J. H. Bekker. Een jaar
v/as Pastoor Bekker toen reeds, de rechter
hand van den uiterst zwakken, ziekelijken
Pastoor Hesseveld geweest, in al diens wer
ken en stichtingen van naastenliefde. Der
tig jaar heeft De Heibloem genoten van het
kalm, vastberaden, krachtig bestuur van
Vader Beltter. "Zijn wijze van Eestuur was
'een weldaad, voor Broeders en jongens van
De Heibloem. Dc Heibloem werd gaandeweg
uitgebreid en verbeterd. Het jaar 1876 was
voor De Heibloem allerbelangrijkst, wijl in
dat jaar den 6en September de nieuw ge
bouwde schoone kapel door Mgr. Paradis
werd geconsacreerd. Met een dorpskerk
kan ze vergeleken worden; 32 M. is ze lang,
16.5 M. breed en 14.5 M. hoog. De bouw
kosten bedroegen 32.00. Men kan op De
Heibloem Pastoor Bekker nooit genoeg
dankbaar zijn voor dat ruime schoone
devote Godshuis.
In de tweede helft van 1880 ontving De
Iciblocm bezoek van een met-Katholiek
heer als afgevaardigde van de Vereeniging
:n het belang der Wcczenverpleging. Het
was de heer A. A. van Meurs. In zijn rap-
nort omtrent dit onderzoek lezen wij over
De Heibloem het volgende: ..Tijdens mijn
bezoek, dus in 1880, waren er op De Hei
bloem 160 jongens, 40 Broeders en 4 knechts,
doch plaats is er voor wel 200 jongens. Aan
't hoofd dezer inrichting staat een Broeder-
Overste, die maandelijks aan den Superior
te Amsterdam verslag geeft van den gang
der zaken. Verder heeft iedere Broeder zijn
bijzondere functies en wel dit, waarin hij
vroeger' in het burgerlijk leven werkzaam
is geweest. Zoo vond ik hier, wat trouwens
in een Katholiek gesticht geen vreemd ver
schijnsel is, een schoolonderwijzer in gees
telijk gewaad. Vreemd echter zag ik op bij
het binnentreden der verschillende werk
plaatsen, hier een Broeder op de schoen
makers-driestal daar een op de snijders
tafel, ginds in de smidse een aan den blaas
balg en elders weer een aan den schaaf
bank, allen druk in de weer met hun respec
tief bedrijf in het lange zwarte klooster
gewaad. Maar het vreemdst van alles scheen
mij niet gewoon geestelijke Broeders
aan den handenarbeid te zien toe,, een
Broeder bezig met hel inspannen van een
paard voor een boerenwagen, en een an
der, die mij voorbijging met een paard en
wagen om mest naar het land te brengen,
'k vermeld dit vooral met het doel om te
doen uitkomen, hoe de leerkrachten uit
eigen personeel worden gevonden en hoe
nractisch de taak der verpleging en oplei
ding tot verschillende bedrijven wordt op
gevat. In het algemeen gaven mij dc Broe
ders als school- en vakonderwijzers den in
druk van bekwaam en geschikt te zijn."
Het slot van genoemd artikel zegt:
„De Heibloem kan tot een der beste ge
stichten in Limburg gerekend worden. Er
valt weliswaar evenals elders nog wel te
verbeteren, gelijk we zagen, maar èn voor
de verpleging èn voor dc opvoeding der
kinderen worden te goede zorgen gedragen
dan dat we niet met lof over De Heibloem
'ouden spreken, dc bestuurders en Broeders
de eer niet zouden geven, die hun toekomt
voor hun toewijding, ons niet verheugen
zouden in de resultaten, in hun tevreden
heid over dc gang der zaken, de jongens
niet zouden gelukkig achten, die hier tot
nuttige leden der samenleving worden ge
vormd en den wensch niet zouden uiten, dat
het „De Heibloem" nooit ontbreke aan die
stoffelijke en zedelijke steun van het pu
bliek en haar beambten aan die lust en
kracht, die zoo noodig zijn om tot het doc'l
te geraken, dat zij zich voorstelt.
De Heibloem was en is nog een katholiek
opvoedingsgesticht, doch het het is ook een
klooster. Van den beginne af waren cr Broe-
lers religieusen die tot levensdoel hadden
het streven naar de volmaaktheid, door het
nakomen der kloostergeloften en door wer
ken van naastenliefde, vooral door opvoe
ding van hulpbehoevende jeugd. Steeds
hebben de Broeders van „De Heibloem" hun
-oeping trouw gevolgd, de deugd van armoe
de is er meermalen schitterend beoefend.
Met welgevallen zag God op het werk van
Pastoor Hesseveld, maar ook op het leven
en den arbeid der Broeders neer.
In 1887 verloor de Heibloem haar tweeden
Directeur, Pastoor Bekker. Bijna 30 jaar was
Pastoor Bekker een degelijk Vader voor
Heibloem's bewoners geweest en zijn naam
zal er steeds met eerbied genoemd worden.
Pastoor Bekker werd als hoofdbestuurder
van „De Heibloem" opgevolgd door den
ZeerEerw. Heer A. H. Wennen. De behoefte
aan een inrichting als „Dc Heibloem" was
in die dagen voor Neerlands Katholieken
zeer groot. Door verbouwen en bijbouwen
regelde Directeur Wennen een en ander,
loodat er reeds op het eind van 1888 ge
huisvest werden 230 hulpbehoevende kna
pen. Al dat bouwen geschiedde op De
Heibloem bijna geheel zonder hulp van
vreemden, wijl men, er over Broeders be
schikte, welke uitmuntten in de bouwbedrij
ven; bovendien, verschafte dit bouwen veel
practisch werk,
Directeur Wennen was zeven jaar hoofd
bestuurder van „De Heibloem", in welken
tijd het aantal bewoners bijna verdubbelde.
AI de lasten en zorgen, die hiermede ge
paard gingen, heeft Directeur Wennen met
groot vertrouwen op Gods Voorzienigheid
en op de milddadigheid van Necrland's Ka
tholieken edelmoedig gedragen.
Twee jaar mocht Directeur Wennen zich
slichten aan het echt priesterlijk leven en
werken van Rector Van Schie, die bijge
staan werd als conrector door den Zeer
Ecrw, heer A. F. Peters.
Rector van' Schie werd opgevolgd door
den ZeerEerw. heer L. J. Wissen. In 1893
werd de echte kindervriend, de ZeerEerw.
Heer H. F. J. Rikmenspoel, Heiblocms Rec
tor Slechts twee jaar mocht Heibloems
jeugd ten volle gepièten van de degelijke,
hartelijke liefde van dezen Priester als
Retor.
In 1895 werd de ZeerEerw. Heer Wennen
benoemd tot Deken van Purmerend. Rec
tor Rikmenspoel volgde zijn HoogEerw op
in al diens ambten, dus ook als Directeur
van Dc Heibloem. De vele zorgen vooral wat
financiën betrof hebben de blijmoedigheid
van dezen Directeur niet verminderd. Tot
op 't eind van 1904 was de ZeerEerw. Heer
H. F. J. Rikmenspoel werkelijk een vader
voor de Heibloem en hare bewoners.
Van 1905 tot, 1913 berustte de zorg voor
den goeden gang van zaken hij den Zeer
Eerw. Heer B. J. Schrandt. Ook de naain
van dezen Priester zal De Heibloem nog
jaren lang zich dankbaar herinneren.
De ZeerEerw. Heer C. M. "Jonckbloedt'
was Heibloems laatste Priester-directeur.
Tijdens en na. den grootcn wereldoorlog
v, as deze Priester voor De Heibloem werke
lijk de juiste man op de juiste plaats.
In 1925 werd dc Eerw. Br. Caspar geko
zen tot Algemeenen Overste der Broeders-
congregatie en dus ook tot Directeur van
het Sint-Aloysiusgeslicht De Heibloem.
Na den ZeerEerw. lieer Rikmenspoel be
noemde Haarlems Bisschoppen tot Recto
ren van De Heibloem achtereenvolgens de
WelEerw. Heeren M. P. Ooms 18951901
Th Ebbenhuizen 19011906, L. J. Speet
1906 -1909, M. 'J. Zijm 1909—1916 en G. C.
dc Wolf 1916—1917.
In 1917 werd de Heibloem het Moeder
huis der Congregatie en Directeur C. M.
Jonckbloedt tevens Heibloems Rector. In
1923 toen de ZeerEerw. Heer Directeur
naar 't nieuwe Moederhuis te Voorhout
verhuisde, werd de tegenwoordige Zeer
Ecrw. Heer Rector L. J, Jansen Schmidt,
Heibloems Priester.
Op het 75-jarig feest van De Heibloem
eer en hulde aan de Priester-Directeurs,
doch ook aan dc ZeerEerw. Heeren Recto
ren. Verre van bloedverwanten en vrienden
hebben zij zich geheel gegeven voor het
heil van Heibloems jeugd. Broeders en oud
leerlingen en allen, die op de Heibloem ge
noten van hun Priesterlijke zorg en liefde,
blijven hen steeds dankbaar gedenken.
la de jaren van Rector Ooms' bestuur
werd veel gedaan aan de verfraaiing der
omgeving. Het schoon Engelenpark werd
aangelegd met het mooie beeld van Raphael
en Tobias. Op de binnenplaats kwam een
beeldengroep van den Goeden Herder. Een
vriendelijke omgeving is voor de jeugd aan
genaam en .werkt veredelend.
Onder het Rectoraat van den ZeerEerw.
Heer M. J. Zijm, werd voor het hoofdge
bouw een siertuin aangelegd, waarin het
borstbeeld van Vader Hesseveld een eere-
olaats kreeg. Midden in de laan, welke
voert van den grintweg naar 't hoofdge
bouw kwam een beeldengroep: Jezus aan
't kruis met Maria en Joannes aan weers
zijde: een prachtige, tot devotie stemmen
de groep.
't Is thans een lust voor 't oog, in den
zomerdag rondom de Heibloem een wande-
maken, het kleurige roodbonte vee in de
malschc weiden, golvend goudgeel koren,
afgewisseld met akkers van andere land
bouwgewassen, goed onderhouden tuinen,
boomgaarden, alles zegt u, dat hier gewerkt
wordt in 't zweet des aanschijns, en dat dc
leiding berust in goede handen.
Wat een verschil met driekwart eeuw
terug. En ondanks deze stage vooruitgang
is er iets verloren gegaan, n.l. de sympathie
;n 't jong geslacht voor het boerenbedrijf.
Het tuindersbedrijf, groenten fruit, onder
houd van tuinen trekt nog wel aan. Hier
voor zijn gewoonlijk een voldoend aantal
leerlingen Overigens trekken vooral de
smederij en de timmerwinkel.
De meeste leerlingen komend uit de
groote steden, voelen meer voor het am
bacht. Smederij en timmerwinkel zijn steeds
goed bezet. De vrije beroepskeuze is een
onmisbaren factor voor het welslagen der
opvoeding.
Biedt de practiscb-theoretischc opleiding
voor 't land- en tuinbouwbedrijf alle gele
genheid voor 't opdoen van degelijke ken
nis, dit is niet minder waar voor 't am-
'oachtsonderwijs.
Aanvankelijk was "t vakonderwijs niet in
dien vorm gegoten, waarin het thans ge
geven wordt, doch de bereikte resultaten
bewijzen, dat het altijd degelijk is geweest.
Zeer vele oud-leerlingen hebben zich ge
vestigd als patroon, zelfs bouwkundigen en
architecten hebben de grondslag van hun
kennen en kunnen op de Heibloem gelegd.
Dr. P. J. M. Cuypers z.g. heeft het niet be
neden zich geacht, steeds zijn belangstel
ling in 't ambachtsonderwijs aan den dag te
leggen en 't zij hem dankbaar getuigd, dat
diens practische wenken veel hebben bijge
dragen tot vooruitgang.
Na de invoering der Nijverheidswetten,
was het de WelEd. Gestr. Heer H. J. dc
Groot, Inspecteur-generaal van het Nijver
heidsonderwijs die het vakonderwijs op Dc
Heibloem in de juiste richting stuurde cn
•jroote steun en hulp verleende. Tbans is
men er door dc welwillendheid der Regee
ring in staat den leerlingen datgene mee
te geven, wat de tegenwoordige eischen des
lijds van hen zullen vragen.
Een bezoek aan Heibloems vakschool is
ip heden voor ieder interessant. De werk
plaatsen zijn model ingericht en voorzien
van de noodige machines, gedreven door
eigen electriciteit. Vooral de smederij met
haar twee draaibanken, haar schaafmachi
ne, haar freesbank, haar laschapparaat, haar
zes vuren, enz. is werkelijk iets bijzonders.
Zelfs de schoenmakerij heeft moderne ma
chines, o.a. een penmachine, een gecombi
neerde schrooi-uitpoelsnïacbine, enz. Om
heden van de jongens degelijke vakmen-
xchen te maken zijn dergelijke apparaten
onmisbaar. Bij het timmervak zijn steeds
25 leerlingen, bij het smidsvak dito; het aan
tal kleer- cn schoenmakersleerlingen be
draagt meestal 12 schildersleerlingen zijn
er 10, voor electricien leeren er 6, voor de
bakkerij eveneens, enz. Ieder vak heeft per
dag ongeveer zes uur practisch en twee uur
theoretisch onderwijs. Heibloems nijver
heidsonderwijs is uitmuntend en de schoone
"csultaten, die het vooral in de laatste ja-
-en opleverde, zijn zeer verblijdend.
Nu zal men nog beter begrijpen, waarom
le sympathie voor landbouw en veehoude-
ij bij Heibloems jeugd zoo verminderd is.
Waar tot zoover slechts -gesproken is van
vakonderwijs, dient nog aangestipt, dat ook
ager onderwijs wordt gegeven aan de lcer-
'lichtige jeugd. Sinds meer dan 35 jaar
heeft dc WelEd. Heer M. J. Rats met eer
'ijn moeilijke taak vervuld, om een uit dc
card der zaak vlottende schoolbevolking
">p te leiden in deugd en kennis. Hierin
vordt zijn Ed. bijgestaan door den WelEd.
leer L. L. Mertcns en twee Broeder-ondcr-
vijzers. Ongeveer 120 leerlingen ontvangen
lager onderwijs. De oudsten dezer hcbbei
usschen de schooltijd allerlei kleine werk
'aanvliegen, echter zoo dat er nog voldoen
de speeltijden overblijven, 'n Veertigtal be
steden dagelijks een half uur om de. machi-
-:.I fip,--.h:!cle aardanoMen le oitten an
deren maliën zich verdienstelijk met kousen
stoppen, aan dc breimachine, of den lin
nenkamer.
Op de Heibloem is altijd gestreefd, om
dc kinderen te geven een degelijke, Katho
lieke opvoeding. De zachtmoedige, eenvou
dige, liefdevolle Pastoor Hesseveld heeft
daar de grondslagen van gelegd, in dc eer
ste jaren hebben verschillende Paters Je
zuïeten practisch onderricht gegeven in de
zoo moeilijke taak der opvoeding; de traditie
heeft deze lessen in eere gehouden.
Zoo ht-eft het nooit ontbroken aan dege
lijke surveillanten en bekwame opvoeders.
Wat vooral treft, is de gemoedelijke om
gang, de eenvoudige. alles opofferende
plichtsbetrachting der Broeders, een me
thode die nimmer faalt en een Don Bosco
waardig is.
Het Heibloemsche devies is steeds: Bid
en werk.
Het gaat altijd goed op De Heibloem,
omdat er goed gebeden wordt.
lederen morgen woont geheel het gezin
de H. Mis bij, iederen avond is 't Lof of
Rozenkrans bidden, door den dag bidt men
er voor en na het \vJerk, enz. Na het Pause
lijk Decreet van 1905 over de dagelijkschc
Communie, vooral na-invoering van de ver
vroegde kinder Communie werd het leven
op De Heibloem een stichtend, troostrijk
leven Vele jaren reeds gaan er dagelijks
zeker gemiddeld 250 te Communie en dat
zulks veel invloed ten goede heeft kunnen
dc Broeders getuigen, die surveillant waren
vóór 1905 en daarna.
Ook het godsdienstonderwijs is er in
hooge cere. Niet alleen het Catechismus-
onderwijs van iederen dag, doch ook de
apologetische cursus van den tegenwoor-
digen Heer Rector, sticht ongetwijfeld
groot nut.
Betrekkelijk veel oud-leerlingen werden
kloosterling, eenige zelfs priester. Gewoon
lijk zijn een dertigtal van Heibloems oud
sten lid der Jeugd-Derde Orde van St. Fran-
ciscus.
Vijf en zeventig jaar was De Heibloem
een heerlijk getuigenis der Christelijke wel
dadigheid van Ncerlands Katholieken. Het
groote vertrouwen van Pastoor Hesseveld
is nimmer beschaamd.
Zeker, dc armbesturen, de instellingen
van liefdadigheid, nobele weldoeners dragen
bij in het onderhoud der jongens die zij een
goed tehuis op De Heibloem bezorgden,
Heibloems veestapel Heibloems dennen-
bosschen zijn een steun voor de kas, toch is
een en ander onvoldoende, om in alles be
hoorlijk te voorzien.
Met groote dankbaarheid mag echter ge
tuigd wordeD, dat Neerlands Katholieken
sinds 75 jaar door hun vrijgevigheid de te
korten hebben aangevuld.
Dagelijks wordt er gebeden voor de le
venden en overleden weldoeners en daar
om durft ook in de komende jaren, vooral
in dit Jubeljaar, de Broeder Collectant
wederom met vertrouwen aan te kloppen,
opdat de goede traditie in eere blijft.
In geheel 't tijdperk van Heibloems be
staan heeft Gods zegen nooit ontbroken.
Wie 't nietige begin vergelijkt met de in
richting van thans zal dit dankbaar ge
tuigen.
Vertrouwend op de goede gezindheid van
Neerlands Katholieken, vertrouwend voor
al op Gods Vaderlijke Voorzienigheid, die
het nietige plantje Het opwassen tot een
forscben boom, zal de Heibloem, ondanks
alle zorgen zich steeds blijven geven aan
de opvoering der hulpbehoevende jeugd;
AD MAJOREM DEI GLORIAM.
B. B.
Noot: Ter gelegenheid van "t Jubilé is een
mooie brochure verschenen, die op aan
vrage aan belangstellenden a 35 ets. wordt
toegezonden door den Eerw. Br Overste.
De HeibloemHeythuizen.
Thé bij den Internuntius.
Ier gelegenheid van den vijfden verjaar
dag van de kroning van Z. H. Paus Pius XI
werd Zaterdagmiddag door Zijn Excellentie
den Internuntius, mgr. Lorenzo Schioppa in
het gebouw van de nuntiatuur le 's-Graven
hage aan meerdere aanzienlijke personen
uit de Residentie en omgeving een thé
aangeboden.
Te vijf uur vereenigden zich de genoo-
digden in de salons van de nuntiatuur,
alwaar Zijn Excellentie mgr. Schioppa de
gelukwenschen in ontvangst nam en zich
een beminnelijk gastheer toonde.
Tot de gasten behoorden: dc oppercere-
moniemeester en grootmeester van H. M.
de Koningin J. H. F. graaf Du Monceau,
de adjudant van H. M. dc Koningin jhr, C. L.
van Sucbtelen van de Haare, de groot-
kamerheer van H. M. de Koningin mr. dr.
F. A. C, graaf van Lyndén van Sandenburg,
de opperhofmaarschalk jhr. V. E. A. Boreel,
de ordonnance-officier van H. M. de Ko
ningin jhr. C E. J. M. Verheyen, de minister
van buitenlandsche zaken jhr. mr. dr. H. A.
van Karnebeek, de minister van oorlog en
marine ad. J. M. J. ,H Lambooy, de minister
van onderwijs, kunsten en wetenschappen,
ipr. M. A. M. Waszink, de minister van staat
mgr. dr. mr. W. H. Nolens, de gezanten van
Argentinië, Venezuela, China, Denemarken,
Zweden, Zwitserland, Amerika, Frankrijk,
Polen Roemenië, Oostenrijk, Brazilië,
Tsjecho-Slowakije, Cuba, Spanje, Groot-
Brittannië, Portugal en Griekenland, de
zaakgelastigden van België, Duitschland,
Columbia, Hongarije, Turkije Chili, Peru, en
de secretarissen van genoemde legaties,
voorts de leden van den Raad van State
mr. J, J. I. Harte van Tecklenburg en mr.
dr. D, A. P N. Kooien, de voorzitter van
de Leo-Stichting mr. dr. G. F. M. baron
Hugcnpoth tot Aerdt en de leden dier
stichting W. C, J. J. baron van Voorst lot
Voorst en Jos. M. D. Blomjous, de voor
zitter van de Eerste Kamer J J. baron van
DINSDAG 15 FEBRUARI,
HILVERSUM 1050 M. 12 uur Po-
lilieber. 34 uur Knipcursus
56.30 uur Concerld oor het H. D.
O.-orkest. Hans Thyssens, bariton
6.306.45 uur Landbouwkwar iertje
door den heer J Schmid oud-ref. van
Landbouw, over: De slechte belcon'ng
van den landbouwarbeid 6.457.45 uur
Vervcdgles en conversatieles Engelsen
7.45 uur Politiebér 10.30 uur
T ersber. 8.10 uur R.-K. Avond. Dc
dames L. Dieissen sopraan. H. Dreissen,
piano. Hr. J. Dreissen, viool. Dames en
Meisjeskoor o. l.~v. Mirie Huf. 1. Ycni
sancti spiritus (twee koren), 2. Rede door
den Zeer Eerw. Heer Rector C. A. Sof-
fers, over: Katholieke Middens'anders,
waarheen? 3. Andante, viool-concert in
B, kl, t., Ambrosio (viool en piano). 4a.
Homo quidam, b. Rosa vernans (meisjes-:
koor), 5a. Ave Maria. Arcadelt, b. Et in»
carnatus est, Vittoria (dameskoor), 6a,
Souvenir, Drla. b. Ave Maria. Cherubini,
piano, viool, sopraan. 7a. Kyrie Si. Hil-
degardis, b. Tenebrae fa'ctae sunt. In-
gegneri, dameskoor, 8. Vieille chanson,
Bizet, sopraan, 9a, Legende (Der H. Fran-
ciscus über die Meere schreiténdj, Liszt.
b. Waldesrauschen, Liszt. 10. Gloria en
sanctus, Cuypers, 3 st, (Missa „Lauda.
Sion"), dameskoor.
Daventry, 1630 M, 11.20 Het Daventry-
kwartet en solisten (contra alt, viool, hu
morist en duetten) 1.20—2.20 J. H. Squire
Celeste Octet cn E. Jones bariton. 3.15
Lezing: The Bible in Spain. 3.20 Cause
rie: Elementary music. 4.20 Orkestconcert,
5.20 Causerie. 5.35 Kinderuurtje. 6.20 Gc-
dichtenvoorlezing. 6.25 Dansmuziek. 6.50
Tijdsein, wcerbcr., nieuws. 7.05 Dansmu
ziek. 7.20 Lezing: How Nations settle
their quarrels 7.35 Pianosonates van Mo»
zart. 7.45 Lezing: „Sweet peas. 8.05 Con
cert, schels duetten a. d. piano, humorist.
8.35 „The fog", radio-schets. 9.05 Vocaal
concert, E. J. Potts, bariton. 9,20 Tijdsein,
weerher., nieuws 9.35 Lezing: The mind
of Beethoven. His harmonic ways. 9.55
Concert Militaire band cn R. Henderson,
bariton. 10.5012.20 Dansmuziek van de
Rivièra-club.
Parijs „Radio-Paris". 1750 M. 10.5011.20
Nieuws en muziek. 12.502.10 Concert,
orkest Locaclli en Hr. Caurat, zang. 5.05
5.55 Concert, trio (piano, viool, cello),
9.0510.50 „Radio-Paris,revue". Neger
duetten. „Le vin. l'amour et Ie tabac,"
schets.
Langenberg. 469 AL 10.2011.20 Orkestcon»
eert. 12.501.50 Orkestconcerl. 4.20i
5.15 Orkestconcert. 5.206.00 Voorlezing.
7.509.20 „Die schone Magelone", van
Tieck en Brahms. H. Schuberth, Meister
tenor. Orkest. H. Probst, declamatie.
Voorst tot Voorst, de voorzitter van de
Tweede Kamer jhr. mr. Ch. J. AL Ruys de
Beerenbrouck, de secrearis-generaal aan bet
ministerie van buitenlandsche zaken jhr. mr.
A. M. Snouck-Hurgronje, de chef van bet
protocol aan het ministerie van buiten
landsche zaken jhr. mr."dr. J. C. E. C. Ren»
dorp, de chef van de diplomatieke aange»
legenheden aan het ministerie van buiten»
landsche zaken jhr mr. F. Beelaerfs van Blok»
land, de oud-minister van waterstaat, ir. M.
C. E. Bongaerts, de burgemeester van
's-Gravenhage, mr. J. A. N. Patijn, dc gou»
verneur van de residentie generaal E. F,
Insinger, de hoofdcommissaris van politie
F. van 't Sant, de heeren W. J. R. Dreesman,
J. Stuyt, architect dc directeur van de
„Residentiebode" S Bruysten, de directeur
van ,.De Tijd" Ferd Wierdels, de directeur
van „Dc Maasbode" Henri Kuijpers, mgr. dr,
A. H. L. Hensen. mgr. de óruyter, mgr.
kolonel F. J. II, Evers, de deken van.
's-Gravenhage H A. Th. van Dam. de pastoor
van de parochie van O Lieve Vrouw van
Goeden Raad J. J R. AL Postma, dr. Th,
Verhoeven, de president van het Groot»
Seminarie le Warmond mgr. H. J. Al. Taskin,
prof. J D. Aengenent, directeur van het
SI. Willibrorduscollege te Katwijk drs. J. Ij.
Keijsers S. J., reqfor van St. Louis J. Bergé
S. J., en P. J. Kleijntjes.
In de salons, waar buffetten waren op»
gesteld heerschte een aangename en opge»
wekte stemming.
Men meldt uit Nijmegen:
Het Maas-Waalkanaal, dat gegraven is
tusschen Weert bij Nijmegen en Heumen is
gereed. Met toestemming der Waterstaats
autoriteiten is Vrijdag hei eerste sleepcon-
vooi, bestaande uit een bagermolen met
elevatorbakken van dc firma van Hezewijk
en Swets te Nijmegen en dat Woensdag
van Maasbracht was vertrokken, het nieu
we kanaal gepasseerd.
Door de totstandkoming van het Maas-
Waalkanaal kon de reis van Maastricht
naar Nijmegen, die tot dusver vijf dagen
duurde, thans in twee dagen worden vol
bracht.
Dc otficieele opening van het nieuwe
kanaal zal over eenige maanden plaats
hebben.
Jhr, v. Kamebeek's M. v A. zeer
spoedig te verwachten.
Naar de Tel. verneemt, zal dc Atemorie
van Antwoord van minister Van Karnebeek
op het Voorloopig Verslag der Eerste Ka
mer over het Nd.-Belgisch verdrag zeeë
binnenkort verschijnen.
In het KKon. Paleis aan het Noordeinda
te 's-Gravenhage heeft H.M. de Koningin
Zaterdag een gastmaal aangeboden aan de
actief dienende opper- cn vlagofficieren var
land cn zeemacht hier te lande.
De dochters waren overtuigd, dat hunne
mccdcr dit testament hun vader had doen
maken; Cl) al was er een en ander in, da'
hen kwetste, roeenden zij toch, dat het
Jje'.er was te zwijgen; want op deze wijze
mochten zij de Coop koesteren, eens in het
bezit van het goed van hun vader te ko
men, dat hun nu nog onttrokken werd.
Ernest had door zijne tante hiervan ge
hoord en zich geen gunstig oordeel over
deze vrouw gevormd, voor wie het moge
lijk was, afzonderlijke belangen tegenover
haar eigen kinderen na te streven. Hos
sterk moesten hoogmoed en hebzucht in
een gemoed hcerschen, als het machtigste
gevoel van een vrouwenhart, de moeder
liefde, door deze werden overwonnen.
Toen hij het huis hinnen'rad, werd hij
door een ouden bediende ontvangen; zijne
statige houding en afgemeten hoffelijkheid
werden nog ondersteund door zijn welver
zorgd wit haar en door zijn deftige zwar'e
kleeding. Hij bracht den jongen man in een
weelderige ontvangkamer en liet hem al
leen met de ntededeeling, dat mevrouw
terstond zou verschijnen.
Ernest keew eens rond, toen zijn aandach'
plotseling getrokken werd door twee fa
milieportretten, die boven een sofa hingen.
Het portret van den jongen man had hij
maar even bekeken, maar hetgeen er naast
hing, een jonge dame, nam hem heelemaal
in beslag. Niettegens'aande de eigenaar
dige kleederdracht meende hij de beeltenis
van de jonge Marianne Amsteg te zien
Alleen de oogen waren verschillend, zij
kchten niet, zij keken koud cn tro'tscb'; en
koud en trotsch waren de lippen op elkaar
gedrukt, trotsch stond oök dc schoone *op
ietwat hoog boéen de schouders, terwijl bij
het pleegkind van Bremkamp een schoo-
nerc evenredigheid met eene meer beschei
den houding samenhing.
Toch was de gelijkenis niet te ontken
nen, zij was verrassend, en bracht hem in
dc war. Was het mogelijk, dat het toeval
hier in het spel was?Had enkel een
gr.il van de natuur hel trotsch oorspronke
lijk beeld en liet schuch'ere kind d<A heide
in een en denzelfden vorm gegoten, of.
Was de afkomst van Marianne niet in duis
ternis .gehuld, niettegenstaande zij eene
moeder had, die de ech'genoote van haar
overleden vader geweest was.of ziin
moest?.... En de eerste levensjaren van
het meisje waren ook zoo onbekend! Waar
was het en hoe en bij1 wie bleef het voor
dat het op de Noordhoevc gebracht werd?
Deze vtcrag enhielden den jongen vriend
van Marianne zoo bezig, dal hij, in het aan
schouwen van hare raadselachtige af be el- I
ding verdiept, alles ivaf om iiem was, ver
gat en feitelijk schrok, toen iemand hem
aansprak.
Hij zag eene dame naast zich staan, die
eene verontschuldiging, dat zij hem had
laten wachten, herhaalde.
Het zou mij ten zeersten spijten, als
mijn bezoek u gestoord had, mevrouw, ant
woordde hij. Het beschouwen van dit
heerlijk portret heeft mij aangenaam bezig
gehouden.
Zij had op de sofa plaats gencmen en
hem een stoel in hare nabijheid aangebo
den: hij plaatste zich zoo, dat hij het por
tret in het oog kon 'houden.
Men beweert, ging zij op het gezegde
van Èrnest in, dat het zeer goed geschil
derd is.
Dat is het ook. Voor mij echter heeft
dit schilderstuk zijne aantrekkingskracht
minder door dé kunst,, waarmee het is uil-
gevoerd dan dóór degene, die het voor
stelt.
Deze verklaring uit uw mond is ook
nu nog voor mij vleiend, mijnheer Holler,
zeide de dame met groote hoffelijkheid,
dan zij tot nu gteoond had; want eene
vrouw, al heeft zij een ernstige levenstaak
tc vervullen en een hoogen ouderdom be
reikt, hoort .toch gaarne, dat zij in hare
jeugd aantrekkelijk was.
j Deze ivooroen deden Ernest verbazen,
ja bijna ontstellen. Hij had er volstrekt niet
aan gedacht, om de dame een compliment
te maken en nu bedankte zij hem daar
voor. Was zij dan, de vrouw met de
scherpe trekken en de harde, hoogmoedige
uitdrukking van den mond, het origineel
geweest, dat eens een kunstenaar bij dit
liet beeld begeesterd had?.... Kunnen dc
jaren iemand zoo veranderen?.... Ernest
vond geen passend antwoord op deze vra
gen en hij maakte eene bevestigend bui
ging-
Maar zij begreep fo-ck zijne verrassing
niet alleen, maar ook dc oorzaak en begon
weer met een bitter lachje:
U kunt nauwelijks gleooven, dat de
oude vrouw, die met u spreekt, voor een
halve eeuw jong en frisch genoeg was, om
den kunstenaar het ontwerp voor een zoo
lachend portret te leveren; toch meende
men destijds, ,dat het sprekend op mij ge
leek-.
MErnest had zich hersteld en antwoordde
heel galant, dat hij mevrouw jonger ge-
sqhat had en daaro.ni geen rekening ge
hóuden had met de verandering, die zulk
ein lange lijd zelfs in het uiterlijk van de
rdhoonstc vrouw noodzakelijk moet bren.
gun-
.Het gesprek duurde nog een tijdje voort
cn eindelijk nam Ernest ufschc'd. Mc-
-i touw Hufliaïumer scheen nog al tevreden
oyer de kennismaking, er lag zelfs een
zij'ccm yan vriendelijkheid op haar gelaat.
toen zij de hoop uitsprak hem meer te
zien.
Ook Ernest koesterde deze hoop: niet
dat hij een weldoenden indruk van de dame
had gekregen, of zich iets verkwikkelijks
van een langeren omgang beloofde
integendeel, hij voelde een wantrouwen,
dat door incls werd gerechtvaardigd, als
door eene plotseling bij hem opkomende
gedachte, waarvan dc dwaasheid hem dui--
dclijk was en die hij toch niet van zich af
kon zetten.
Toen het tijd was voor de thee, ging
Ernest, zooals gewoonlijk naar de kamer
zijner tante. Gewoonlijk dronk hij zijn kop
uit, praatte een beetje mét mevrouw Men
ger en zocht dan de werkkamer van zijn
overleden oom weer op. Vandaag had hij
niet zooveel'haast; hij bleef, totdat de kin
deren met hun schoolboeken naar een zij
kamer waren gegaan en begon dan met
zijne tante over de gemaakte bezoeken te
praten. Zo>o stelde hij schijnbaar toeval
lig de vraag:
U kent mevrouw Hufkammcr erg
goed, tante?
Ik?.... Hoe kom je op dien eigenaar-
digen inval?
Heel natuurlijk; zij sprak zeer vrien-
'clijk ever u en u sprak met achting van
haar.
Met achting, ja; die kan niemand dc
oude dame ontkennen, want zij is Hink als
een man. Of dat nu tot lof yan een vrouw
strekt, wil ik in 't midden laten; maar het
is zeker, dat het haar geen toenadering
van andere vrouwen bezorgt. Het staat ten
minste vast, dat zij heel haar leven met
niemand vertrouwelijk omging, zelfs niet
met hare dochters.
Zij had misschien geen vertrouweling
noodig. Een zoo rijke vrouw, die steeds
alles naar wensch ging, kende geen zorg ol
smart.
Dat heb je mis, boste Ernest. Een epi
sode in haar leven was volgens mijne mee»
ning wel zoo verschrikkelijk, dat het ver
langen naar hulp en deelneming we! in baar
hart had kunnen ontwake; maar moedig en
hard, heeft zij alles alleen gedragen.
Natuurlijk weet men niet of zij door die
catastrophe zooveel geleden heeft, als zulks
bij eene natuurlijk gevoelige vrouw het ge
val zou zijn geweest.
Waarover spreekt u eigenlijk, tante?
Van den dood van haar cenigen zoon.
Dat was zeker een groot ongeluk voor
de oulers en het zou onnatuurlijk zijn, als
de moeder dat niet gevoeld had. En als het
toch schijnbaar zoo was, kon men gelooven,
dat de Irotsche vrouw in stilte dieper treur
de. dan haar uiterlijk te kennen gaf.
Mevrouw Menger schudde het hoofd ea
zweeg, blijkbaar 'n ernstig gepeins.
Ernest beschouwde haar een oogcablik ca
vroeg dan;
