Nationale Spaar- en
Emissiebank
A
T
m
m
m
'ir
a Sensatlepolitiek.
Voornaamste Nieuws
3i; pCI
De aüotmemcnlsprtjs fce'iraagt voo»
Haarlem en Agentschappen:
Dinsdag 15 Februari 1927
'50ste Jaargang No. 16476 Bij contract belangrijke korting.
Aangiite moet, op straffe van verlies van alle rectiten, geschieden uiterlijk driemaal vier en twintig uren na hel ongeval
Dit nummer bestaat uit 8 bladzijden - Eerste Blad
2e LUSTRUM R. K. BOND
VAN BOUW PATROONS.
DE ONGELUKKIGE REIS
VAN DE „VECHTSTROOM".
UIT HET VATICAAN.
STADSNIEUWS.
MiUntnuftjï
VeerP
wfjBj
Hedenmiddag wordt in de Tweede Kamer in behandeling genomen het wetsontwerp tot regeling der gxe zen van de gemeente Haarlem Hicr-
voör^téld^grenzea van Groot-Haarlem duidelijk uitkomen. - Tevens herümeren wij i
hi u bii nog aan, dat een drietal amendementen zijn ingediend, n.l. één om de Zuidelijke grens -aan- de zijde van Heemstede te laten loe
pen langs ae bpanjaardslaan, een om vnjwe' geheel Bloemendaal bu iten de annexatie te houden en een derde amendement om Heem
stede in het geheel niet te annexeerem
Per week 0.25
Per kwartaal f 3.25
franco per post per kwartaal hij
Vooruitbetaling 3.58
Bureaux: NASSAULAAN 49.
Telefoon No. 13866 (3 lijnen)
Postrekening Ne. 5970.
Adverfenliën 35 cents per regel
traag- en aanbod-advertentiën 1-4
.egels 60 ct per piaatsing: elke
regel meer 15 ct.. bij vooruitbetaling
Advertentiën tusschen den tekst,
als ingezonden mededeeling 60 cf,
per regeL
Alle abonné's op dit blad zijn, ingevolge de verzekeringsyoorwaarden f Oftflfl Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door 72(3 bij een ongeval met f 920 '°ij verlies van een hand, f IOC bij verlies van een f Cft bij 'n breuk van f in bij verlies v. eea
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen «J U tl U verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen; doodelijken afloop j itJU.' een voet of een oog; IC<J, duim oi wijsvingerI du." been of arm; TfJ." andere -inget*
Si D. A. P. en N V.V. roeren weer eens
de groote trom. In tienduizenden exemplaren
worden in stad en land pamfletten verspreid,
waarin boeren, burgers en buitenlui worden
opgeroepen om zich achter de roode partij
en de even roodc vakbeweging aaneen te
sluiten voor de nieuwe leus: op voor de
medezeggenschap!
In een schijnbaar zakelijk betoog wordt
nog eens uiteengezet, wat die medezeggen
schap der arbeiders in bet bedrijfsleven be-
tcekent. We krijgen nog eens te hoeren,
dat het overwicht in het bedrijf nog geheel
bij den werkgever berust* dat de arbeider
over den gang van zaken in de onderne
ming niets te zeggen heeft, enz, „Ondanks
het collectief contract is de arbeider in de
onderneming zelf niets anders dan een ver
lengstuk van de machine," aldus wordt de
positie van den tegenwoordigen werknemer
weinig origineel, hoewel plastisch genoeg,
geteekend.
Nu zou men kunnen vragen, hoe zulke
schrille teekeningen kloppen met de lof
zangen cp de bevrijding uit de slavernij,
op de zelfbewustheid en de menschwaardig-
heid van den arbeider der 20ste eeuw,, wel-
daden, die men herhaaldelijk en terecht
kan hooren bezingen in de socialistische
organen en op vergaderingen der* moderne
vakvereeniging, wanneer het te pas komt
om den roem en de kracht van S. D. A. P.
en N V.V. te verkondigen, aan wie ten
onrechte die weldaden uitsluitend ge
weten worden.
.1
Maar wij willen niet te veel consequentie
vragen en gunnen anderen wel een weinig
-overdrijving wanneer het om propaganda
gaat.Inmiddels, het doel zelf en de zaak,
welke men verdedigt, evenals de wijze,
waarop men haar bevorderen wil, moeten
goed en lofwaardig zijn. Dan kan een beetje
overdrijving niet zooveel kwaad doen. En nu
is ons bezwaar, dat de propaganda, welke
S. D. A. P. en N.V.V. voor „medezeggen
schap" inzetten, "n in zich goede zaak slechts
vertroebelt en verwart, louter uit sensatie
zucht, enkel, om uit een moderne gedachte
poütieken munt te slaan in den vorm van
een politieke leus.
Het vraagstuk der medezeggenschap im
mers is een zeer ingewikkeld en wie denkt
het met eenige groote woorden in den vorm
van een pamfletje in de brievenbus, aan de
goegemeente duidelijk te kunnen maken,
slaat de plank wel heel ver mis; gesteld
zijn doel is inderdaad voorlichting en niet
sensatiezucht.
Zoo wordt in het nieuwste roode propa
gandageschrift verteld, dat er in Nederland
moet komen een verplichting, dat in elke
onderneming, waarin ten minste 20 arbeiders
werkzaam zijn, een ondernemingsraad geko
zen zal worden uit een candidatenlijst, die
door de vakvereenjgingen, welke leden in
de betrokken onderneming hebben, kan
worden ingediend Met andere woorden dus
een verplichte fabrieksraad. Wij willen even
opmerken, dat een groot deel der arbeiders
leiders daarvan niet weten wil en zich voor
een medezeggenschap een heel anderen vorm
denkt. Dit is allereerst al een strijdpunt.
De verdere uiteenzetting, welke voorts
gegeven wordt van den ondernemingsraad
naast de vdkverelniging is zóó vaag, dat
het iedere»! gezond denkenden arbeider wel
duizelen moet. Er wordt n.m. meegedeeld,
dat de (Xiderocmingsraad toezicht houdt op
de naleving van het collectief contract in
de onderneming en ip overleg met de direc
tie andere zaken ka» bevorderen in bet be
lang der werklieden. Wanneer men deze
taak echter goed bekijkt, blijkt ze niet
anders te zijn, dan het doorvoeren van een
collectief contract in 'n betere conditie dan
waarin het nu in de meeste bedrijven is
ingevoerd En verder gaande kan men uit
de dikke woorden, waarmee de werkgevers,
welke zich tegen „medezeggenschap" ver
zetten, worden Overladen, duidelijk opmer
ken, dat hier niet anders dan bewuste of
onbewuste misleiding in het spel is.
Heel de actie toch, welke S. D. A. P. en
N. V. V. hier voorspiegelen te ondernemen
komt hoofdzakelijk neer op een verbetering,
aanvulling, vervolmaking van de bestaande
collectieve contracten. Er blijkt uit, dat de
Nederlandsche arbeidersbeweging nog heel
wat zal te strijden hebben, eer langs den
eerst aangewezen en normalen weg, namelijk
dien van het collectief contract, een alge
meen bevredigende regeling in het bedrijfs
leven is bereikt, zóó, dat min of meer
modelcontracten, als b.v. in het typografen-
bedrijf bestaan, algemeen zijn ingevoerd cn
v.orden onderhouden.
De fout nu van S. D. A. P. en N.V.V. is,
dat, terwijl in Nederland op dit gebied nog
Zó.óveel te doen is, al een sprong verder
wordt gemaakt en wordt gepraat over
medezeggenschap en nieuwe wettelijke be
drijfsregelingen, terwijl de reeds mogelijke
en voor de hand liggende regeling, n.m. een
model collectief contract nog lang niet
overal is aanvaard. Zelfs zijn wij nog niet aan
de bindend verklaring van het collectief con
tract.Wanneer de eisch daarop gericht werd,
wij zouden het kunnen begrijpen. Zoo iets
is een grijpbare mogelijkheid. De Kamer kan
ze van de Regeering afdwingen, al wil deze-
minister van Arbeid cr voorloopig nog rEet
aan. Wij zijn voorstanders van het openen
der mogelijkheid bij de wet, o'm een collec- J
tief contract vóór een of ander daarvoor rijp
bedrijf bindend te verklaren. En onder de
Katholieken zou zeer zeker steun voor deze
gedachte zijn te krijgen.
Maar terwijl deze eerste voorzichtige stap
nog gedaan moet w orden, beginnen S. D. A.
P. en N.V.V. met open vaandels op te trek
ken en een marktgeschreeuw aan te bet-
Jen: arbeiders, sluit de gelederen;, volgt ons:
wij alleen voeren u naar de medezeggen
schap!
Een ieder, die de sociale evolutie van
onze maatschappij onbevooroordeeld volgt,
begrijpt, dat het moderne bedrijfsleven lang
zamerhand andere vormen zal aannemen
Hoe deze precies zullen wezen, kan nie
mand zeggen; wij hebben hiér met een
groeiproces te doen, waarbij alle pogingen
om te wringen en te forceeren op misluk
king, armoede en verwildering uitloopen.
(Zie Rusland.) Ten deze geldt het door de
S. D. A. P. gesmade, maar niettemin ver
standige woord van prof. Aalberse, inder
tijd nog minister van Arbeid, op 3 April
1924 in de Tweede Kamer gesproken; ,,de
wetgever heeft de taak van volgen, van
aanpassen aan de wetgeving van hetgeen is
opgekomen en groeit uit het leven» zelf."
Wanneer dus S. D. A P. en N.V V. eischen
„medezeggenschap bij de wet," dan vrage
men haar: toon ons, wat cr in het maat
schappelijk leven te wachten staat, om bij
de wet geregeld te worden! En zij zullen
het niet kunnen zeggen.
Wie ernstig den bedrijfsvrede wil en daar
bij als mogelijk einddoel van een langdurig
groeiproces de medezeggenschap van de
werknemers in de afzonderlijke ondernemin
gen ziet, die beginne met het werk, dat
voor de hand ligt; n.m. door minnelijke
schikkingen bij collectief contract het leven
van werkgevers en |verknemers zoo drage
lijk mogelijk te maken en tevens het bedrijf
gezond te houden; hij trachtte daarna voor
die contracten wettelijke verbindendverkla
ring te verkrijgen en dale langzamerhand
van het bedrijf af in de verschillende onder
nemingen; aanvaardt inmiddels alle goeds,
wat bij afzonderlijke overeenkomsten boven
het minimum der collectieve contracten voor
de arbeiders in afzonderlijke ondernemingen
te verkrijgen is. Zóó kan langzamerhand een
betere maatschappij groeieti, die er te eer
der zal zijn, naarmate men de werkgevers
niet met vage politieke leuzen van het' tref
fen van goede regelingen afschrikt en den
bedrijfsvrede met sensatiepolitiek in gevaar
brengt.
nemerland, is dit college toch voornemens
op een of andere wijze de behulpzame hand
te bieden. Provinciale Staten hebben zich
reeds met een schrijven gericht tot de Pro
vinciale Veilingsorganisatie met het verzoek
te willen aangeven op welke wijze de stcun-
verleening dan wel zou kunnen geschieden.
Over deze aangelegenheid is reeds gecon
fereerd en meerdere besprekingen zullen
nog volgen. De glascultuur en de wijze
waarop deze moet worden bevorderd zei
een der voornaamste punten van bespreking
vormen, omdat dit tenslotte de cultuur is
van de toekomst. In leidende tuinbouw-
kringen is men evenwel van meening. dat
dit nietgeforceerd mag worden. Credieleti
voor de aanschaffing van glas zouden we!
onmiddellijk een uitbreiding van glascul
tuur tot gevolg hebben, doch dit zou voor
de ontwikkeling van het bedrijf schadelijk
kunnen zijn. Bovendien is niet iedere vol-
lcgronds-tuinder maar direct thuis in de
glascultuur. Dil neemt niet weg, dat de
toepassing van glas moet worden bevor
derd, ook al, omdat de splitsing van de be
drijven op den duur noodig zal maken, dat
van de kleiner geworden tuinen moet wor
den gehaaid, wat er van te halen valt.
Vervolgens zal bij de besprekingen met
Prov. Staten nog op een tweede niet min
der belangrijke omstandigheid worden ge
wezen, n.l. de uitbreiding van het afzetge
bied. Voor den export is men vrijwel aan
gewezen op Duitschland en wanneer dit
onverhoopt niet aan de marki verschijnt,
is dat een voor den handel nadeelige om
standigheid, waardoor de producten gedeel
telijk onverkocht blijven. Om dit te voor
komen. moeten alle pogingen worden aange
wend om 'n directe scheepsverbinding met
Engeland te verkrijgen.
De eenige manier is, dat in het Noordzee
kanaal een aanloopsteigcr wordt gebouwd,
waar de uitgaande booten op Engeland kun
nen aanleggen om de tuinbouwproducten
in te laden. Nu ook de verbreeding van het
Noordzeekanaal aanstaande is, zal bij de
verdere besprekingen met de Provincie op
medewerking in dien geest worden aange
drongen. Bij het gemeentebestuur van Vel-
sen is ook reeds een verzoek om medewer
king ingediend.
KOPEREN PRIESTERFEEST
KAPELAAN NIEUWENHUIZEN.
Zondag is het koperen priesterfeest van
den Weleerw. Heer H. J. M- Nieuwenhuizen
die voorheen kapelaan te Hillegom en
Heemstede was en thans kapelaan is aan de
St. Agnesparochie te 's Gravenhage, onder
veel belangstelling gevierd.
Te kwart over tienen werd door den ju
bilaris een plechtige Hoogmis aan het fraai
versierde en verlichte altaar der parochie
kerk aan de Beeklaan opgedragen, met as
sistentie van zijn heerbroer prof. L. Nieu
wenhuizen, van Hageveld, als presbyter-as
sistent en de Weleerw. heeren kapelaans
Nouweland en W. Taman.
Het kerkgebouw was dicht bezet met be
langstellenden.
Het zangkoor zong onder leiding van dei^
heer W. van der Meer met den heer H. L.
Smefs aan het orgel: „Veni Creator" van J. j
Wolf, de Mis „Salve Regina" van J. G. E. j
Stehle, en na de H. Mis de Cantate: Hulde j
aan het Priesterschap van J. Haagh.
De Zeereerw. heer C. C. Vermeulen, pas
toor der parochie, hield een feestpredica-
tie, waarin hij den ijver, de toewijding en
het organiseerend talent van den jubilaris
prees en voor dezen een gebed vroeg voor
het behoud der gezondheid en toenemen
de kracht, opdat diens krachten even groot
mogen worden als diens ijver.
Des middags van 2 tot 4 uur had in de
pastorie een druk bezochte receptie plaats.
Zoo goed als alle parochianen der St. Ag-
nes-parochie en velen uit Hillegom en
Heemstede kwamen hun gelukwenschen
aanbieden.
Tal van geschenken gaven mede blijk van
de hoogachting, welke kapelaan Nieuwen
huizen, die nog betrekkelijk korten tijd in
de St. Agnes-parochie werkzaam is, heeft
verworven.
Des avonds te 7 uur werd de feestdag ker
kelijk besloten met een plechtig Lof door
den jubilaris.
Vandaag herdenkt de afdeeling Haarlem
en Omstreken van den Nederlandschen R.K.
Bond van Bouwpatroons haar 2e Lustrum.
In de St. Antoniuskerk aan de Groenmarkt
alhier, werd hedenmorgen tot intentie der
vereeniging een gezongen H. Mis opgedra
gen, waaronder de leden gemeenschappelijk
tot de H. Tafel naderden
Na d' H, Mis vereenigde men zich aan
een ontbijt in het hotel De Leeuwerik aan
de Kruisstraat en bracht men den morgen
verder door met het bezoeken van ver
schillende belangrijke Haarlemsche gebou
wen,
hedenmiddag om half drie uur werd 'SI
de tuinzaal van café Bnnkmann, aan de
Groote Markt, de jaarvergadering gehouden.
Brand aan boord.
i
Omtrent de ongelukkige reis van de
„Vechtstroom" kan nog het volgende wor
den medegedeeld:
Zaterdagavond was de „Vechtstroom"
met een lading stukgoederen, waaronder
carbid en houtskool van Amsterdam naar
NIJMEGEN
(Direct ingaande)
Bijkantoor NASSAULAAN 18,
HAARLEM.
ZitdagenMaandags, Woendags,
Vrijdags van 6-9 uur n. m. en
Zaterdag van 5-9J/f uur.
Kuil vertrokken. Zondagmorgen omstreeks
kwart voor vijf, op 60 mijlen van I-'muiden
achtte de stuurman het raadzaam den ka
pitein, die zich naar kooi had begeven, te
waarschuwen, in verband met den d'chtan
mist. Hij stuurde den matroo/ F. Kuiper
naar de hut van den kapitein. Deze riep
den kapitein toe wakker te worden ir,
verband met den mis'. Hij kreeg geen ant
woord. Daarop bonsde de ma'roos op de
deur, doch teen hij, na eenige malen dit
gedaan te hebben, wederom geen antwoord
kreeg, ging hij de hut binnen, om den kapi
tein wakker te schudden. Hij bemerkte
teen dat de kapitein overleden was.
De eerste stuurman, de heer S. Bos. nam
daarop het commando over en besloot naar
Amsterdam terug te keeren.
Zondagmiddag arriveerde het schip in de
haven van IJmuiden. waar de kapitein
woonachtig was. Het stoffelijk overschot
werd aan wal gebracht.
's Avonds omstreeks half acht werd aan
boord van het schip een brandlucht waar
genomen. Al spoedig bleek, dat in het voor-
"uim vuur was ontstaan. De Scheepvaart-
nspectie te IJmuiden werd gewaarschuwd
en nadat gebleken was, dat er geen onmid
dellijk gevaar dreigde, werd toegestaan
naar Amsterdam te varen.
Gisteren is het schip in de Coenhaven te
Amsterdam aangekomen, Ket werd daar
opgewacht 'door de drijvende brandspuit
.Jason" van de Amsterdamsche brandweer.
Onder leiding van den hoofdbrandmeester
Brunet de Rochebrune werd het blus-
schingswerk ter hand genomen.
In verband met den gevaarlijken inhoud
van het schip werd besloten vooralsnog
geen water te geven.
Toen het voorruim was opengemaakt
werd begonnen de bovenste lading be
staande uit zakken houtskool te lossen.
Een verstikkende rook bemoeilijkte het
werk. dat uitgevoerd werd door brandweer-
manne- van rookmaskers.
Te Laren is een Esperanto-Bank opgericht
In bewaring nemen van rijwielen op
stations.
De 24 uur-tijdrekening bij de spoorwegen.
De benaming van bei middernachtelijk uur.
Moordaanslag te Arnhem,
vuurt op z'n vrouw.
Een arbeider
De socialisten en de opening der Tweede
Kamer.
Ernstig spoorwegongeluk bij Huil. Volgens
de laatste opgave zijn er negen dooden en
drie-en-veertig gewonden.
De riikspartijraad neemt een motie aan,
waarbij de houding der Centrum-fractie
wordt goedgekeurd.
De regeering van Peking zal het bevel
tot inning der surtaxes niet ten uitvoer
leggen.
De onderhandelingen tusschen Tsjen en
de Britsche regeering zouden geheel zijn
aigebroken.
De cycloon in Queensland heeft groote
schade veroorzaakt aan den suikeroogst.
Groote stakingen in Noorwegen.
De slotzitting ven het congres tegen
koloniale onderdrukking.
I Werklieden en brandwachten hielden
emmers zand gereed en zoodra eeaig vuur
ontdekt werd. werd dit met zand gedoofd.
Om rent de doodsoorzaak van den kapi
tein staat nog niets vast. Het kan zijn, dat
dampen uit het ruim in de hut zijn geko
men, welke hut boven het ruim was gele
gen en dat de kapitein dientengevolge is
Cjgerleden.
Een lijkschouwing heeft evenwei nog niet
plaats gehad. Kapitein Krijnen was 40 aar
oud en laat een vrouw en een kind ach
ter.
Nader vernemen wij, dat de brand zeer
waarschijnlijk door broeiing van de houts
kool is on staan. De houtskool gaat welis
waar droog in het ruim, maar tot de an
dere stukgoederen behoorde ook een hoe
veelheid uien, die zeer waarschijnlijk veel
vecht hebben afgegeven, waardoor zeer
waarschijnlijk de houtskool is gaan broeien.
Er bestaat geen gevaar.
VERJAARDAG VAN ,'s PAUSEN
KRONING.
Onze Ronieinsche correspondent meldde
ons dd Zondag:
Heden, 12 Februari, werd in de Sixtijnsche
kapel plechtig de Kroning herdacht van
H. den Paus, door een Pontifikale Hoog
mis, opgedragen door Z. Em, Kardinaal
Locatelli, eerste Kardinaal, benoemd door
Z. H. Paus Pius XI.
v plechtigheid nainen deel de
Kardinalen, aanwezig te Rome, de Patriar
chen, Aartsbisschoppen en Bisschoppen, de
Prélaten der Curia, de diplomaten bij den
hl. Stoel geaccrediteerd, de Ridders van
Malta en van het H Graf
in afzonderlijke tribunes hadden plaats
genomen de bloedverwanten van den H.
Vader en eenige vorstelijke personen,
n v Plechtigheid had plaats om half elf.
the Kardinalen in g~oot rood gewaad ver
beidden de komst van den H. Vader in de
paramentenzaal, waar de H. Vader bekleed
werd met den Pausstool en Pauskap en
plaats nam op de Sedia gestatoria, de Tiaar
op het hoofd.
De stoet zette zich alsdan in beweging
en begaf zich langs de hertog- en koningè-
u v j"aar Sixtijns "Ve kapel, waar de
H. V ader door de toeschouwers in die zalen
opgesteld, luide werd toegejuicht Bij het
binnenkomen der prachtige kapel, werd den
i Vader door de Pauselijke zangers, onder
leiding van Perosi het „Tu es Petrus" toe
gezongen, terwijl de H Vader rechts en
links zegende.
Voor het Hoogaltaar werd de Sedia ges
tatoria neergezet er nam' de Paus plaats
op den troon, terwijl Kardinaal Locatelli
met de gewone assistenten der Capella
Papale de Hoogmis begon De Mis was die
„pro Papa" en de Pauselijke zangers voer
den meesterlijk muziek uit van Palesfrina,
Anerio en andere meesters, terwijl het eigen
der Mis in onberispelijk Gregoriaansch
werd uitgevoerd.
Na de Mis werd persoonlijk door den
H. Vader het „Te Deuin" ingezet en sehonk
Deze plechtig den Apostolischen Zegen.
Alsdan vormde zich weder de stoet en
nam de H. Vader plaats op de Sedia ges
tatoria, de tiaar op het hoofd en werd tus
schen rijen juichende toeschouwers door
het College der Kardinalen uitgeleide
gedaan In de Paramentenzaal nam de Paus
de gelukwenschen der Kardinalen in ont
vangst.
In het Vaticaan was het dien dag feest.
Aan de kazernen der lijfwachten waren de
korpsbanieren gehesciien De lijfwachten
waren in groot uniform en de muziek gaf
een concert op he' Sint Darnasusplein,
7 ,^'ader ontving de gelukwenschen
Zijner Hofhouding er eer groot aantal tele-
giafiscne gelukwensciien van regeerende
en niet-regeerende vorstelijke personen.
DE NOODLIJDENDE TUINDERS.
Men schrijft uit Beverwijk:
Hoewel de Provinciale Staten niet voor
nemens zijn door het opnieuw verstrekken
van z.g. tuinderscredieten steun te verlee-
nen aan de noodlijdende tuinders in Ken-
"KruMet*
v m Si,-i«IkLc-