ST ATEN-GENERA AL.
TWEEDE KAMER.
Het Haarlemsche annexatie-
ontwerp in behandeling.
UIT DEN OMTREK.
HAMSTEDE.
BLOEMENDAAL.
De ontwapening ter zee.
Het Chineesch-Britsche conflict.
Mist in het Kanaal.
De werkloosheid in Frankrijk.
Opening van de Fransch'
Spaansche onderhandelingen.
De aardbeving in Hagzegowina.
Het voorstel van Coolidge.
De Duitsch-Poolsche
onderhandelingen afgebroken.
De zitting wordt te 1 uur geopend. Voor
zitter is Jhr. Mr. Ch Ruys de Beerenbrouck.
De voorzitter benoemt in de vacature-
Dresselhuys in de commissie voor buiten-
landsche zaken den heer van Gijn en. in de
begrootingscommissie den heer Boon, Het
in de vaca.ure-Drcsselhuys gekozen ver
klaarde lid dr, Bierema wordt geïnstal
leerd, waarna de nieuwe aldeelingen ge
trokken worden.
Da heer L. de Visser (comm.) vraagt ver
lof tot het houden van een interpellatie
over de vervolging en veroordeeling van
communisten in Indië en over het zenden
van de „Sumatra' naar Sjanghai, Op dit
verzoek zal nader worden beslist.
Aan de orde is daarna punt 1 der agenda
het wetsontwerp tot grenswijziging van
Haarlem.
De VOORZITTER verzoekt punten van
algemeenen aard, de annexade van ge
meenten betref.ende, uitsluitend te bespre
ken bij de algemeene beschouwingen over dit
wetsontwerp en niet weder bij die over het
ontwerp betreifendc Breda.
De algemeene beschouwingen worden
geopend.
De heer BOISSEVAIN (v.b.) acht het
geen gemakkeijke beslissing, waarvoor de
Kamer wordt gesteld. Iedere samenvoeging
van gemeenten schendt rechten en het is
de vraag of tegen die schending opweegt
het voordeel der samenvoeging. De wetge
ver heeft dit ingezien en met bijzondere
■waarborgen omgeven de wijziging van ge
meentegrenzen. Spr. wil met groo.en indruk
op de verantwoordelijkheid der Kamer wij
zen, omdat de prakiijk z. i. niet is in over
eenstemming met de theorie, door den mi-
aisier in de memorie van antwoord gehul
digd, dat grenswijziging moet geschieden
nut eerbiediging van het historisch gewor-
dene.
Spr. wijst op dc ruime annexaties aan
Ams.crdam toegewezen, die allerei nieuwe
voorzieningen in het landelijk gedeelte der
grootere gemeente eischen en waardoor
■men toch niet voorkomt, dat er nieuwe be
bouwingen komen aan de grenzen der ge
meente.
Het is een principiecle vraag, of men de
uitbreiding van een gemeente moet zoeken
in annexatie van gebied, dan wel in samen
werking der gemeenten, waarvan de samen-
werking tusschen Nieuwer-Amstel en Am
sterdam een voorbeeld is. Ondanks ue ge
weldige uitbreiding die Amsterdam heeft
ondergaan, zijn er reeds weer stemmen op
gegaan in Amsterdam, die pleiten voor pu
bliekrechtelijke zeggenschap van Amster
dam over de boorden van het Noordzeeka
naal en zelfs over de havens. Ook is er
reeds gesproken over publiekrechtelijke
zeggenschap over de duinterreinen van
30U) H.A. van de Amsterdamsche Water
leiding en de heer de Miranda droomt reeds
van een filiaalstad van Amsterdam in het
Gooi. Het forensenvraagsluk is niet op te
lossen door annexatie. Amsterdam is eigen
lijk te groot geworden.
Nu is aan Haarlem niet het volle pond
toegewezen! slechts wordt voorgesteld
kleine gedeelten van Boemendaal er bij ie
voegen en Haarlem zal daardoor geenszins
een m'onstergemeente worden.
Wat Heemstede betreft, is het waar,
dat de grens tusschen Heemstede en Haar
lem niet duidelijk is, maar dit bezwaar
wordt door de voorgestelde wijziging niet
ondervangen. Men blijft de grens trekken
door de bebouwde kom van Heemstede.
Mén zegt dat Haarlem behoefte heeft aan
bouwterrein, maar "t grootste gedeelte van
het te annexeeren gebied is reeds bebouwd.
Spr. wijst er op, dat de buitenpaats Eynden-
hout niet voor bebouwing in aanmerking
kemt, omdat de gewestelijke uitbrcidings-
©oromissie dit terrein buiten het uitbrei
dingsplan heeft gehouden. Deze buiten
plaats wordt dus ook geen bouwterrein voor
Haarlem. De annexatie van een gedeelte van
Heemstede moge een belang zijn voor Haar
lem, zij is geen algemeen belang, daar
Heemstede al'ijd voor een-goede bebouwing
heeft gezorgd. De bloeiende, welvarende
gemeente Heemstede moest nu worden
teruggebracht tot een veel minder wel
varende gemeente, welker financiën begrij
pelijkerwijs in grootc moeilijkheden moeten
geraken, alleen omdat Haarlem het
bloeiende gedeelte noodig heeft.
Nu stelt Haarlem'zich voor een groote
aanwinst te maken met dat bloeiende ge
deelte van Heemstede, maar spr. vreest, dat
Haarlem daarmede een groote misrekening
maakt. Er staan op het te annexeeren stukje
niet minder dan 155 woningen te koop of te
huur. In Heemstede drukken de lasten veel
lichter dan in Haarlem; zoo kent men er in
tegenstelling met Haarlem geen straatbe
lasting. Ook de personeele belasting is in
Haarlem veel hoogcr, en wat de inkomsten
belasting betreft, wordt in HaaVlem van
2000 48 geheven, tegen 27,50 in
Heemstede.
Spr. meent, dat dit wetsontwerp niet is
een liberaal wetsontwerp. Hij heeft dan ook
een amendement ingediend op dit gedeelte
van het ontwerp.
Aangaande de gemeente Bloemendaal
merktspreker op, dat deze gemeente be
staat uit twee rechthoeken, een smallen en
een brceden.
De minister wil uit den smallen een groot
stuk halen, waardoor het centrum weer
wordt versmald. Dit stuk omvat 242 H.A
niet 2000 inwoners en een belastbaar inko
men van 1 'A millioen. Ook hierop heeft spr.
een amendement ingediend. Het te annexee
ren Bloemendaalsche gebied vindt een
natuurlijke afwatering op de vaarten, die tot
Boemendaal behooren. Er wonen werklie
den, die in Boemendaal werk hebben, en de
kinderen van dit stuk gaan te Bloemendaal
ter school. Zooals het wetsontwerp bier
ligt, kan het onmogelijk sprekers instem
ming hebben. Hij acht het lieele annexatie
plan niet sympathiek.
De heer VLIEGEN (S.-D.) wijst op het
ondersc'le'^ tusschen de samenvoeging van
kleine gemeenten en de annexatie van ge
meenten door een groote stad. De omlig
gende gemcen'en zijn dikwijls de parasieten
van de groote stad en 'iet zijn juist die soort
gemeenten waar de menschen met de groo'e
inkomens wonen. Spr. noemt Wassenaar,
Bloemendaal, Baarn, Hilversum, Bussum,
Zeist, Warmond, Tcteringen, Oegstgeest,
Rijswijk en Doorn. Al deze plaatsen genie
ten de voordeelen van de nabijheid der
groote stad en maken, zooals Sloten jaren
lang deed, dikwijls den bouw van goedkoope
arbeiderswoningen onmogelijk, zoodat de
lasten gelegd worden op de groote s'ad. Al
deze misstanden worden opgeheven door de
wetswijziging.
Spr. wijst er op dat arme gemeenten als
Schoten b.v. wel gaarne bij Haarlem ge
voegd wil'en worden, doch gemeenten als
Bloemendaal en Heemstede niet. Hierdoor
evenwel zouden de misstanden nog vergroot
worden. Het is niet redelijk, dat ri;ke
menschen bij elkaar gaan wonen om den be-
lasingdruk te ontkomen. Men kan bij de
annexatie 'e ver gaan; zoo heeft Amsterdam
de geheele gemeente Sloten geannexeerd
Dit was ong'twij'eld een overdrijving, maar
boe kwam zij,in de wereld?. Omdat dc ge-
meenfe Haarremmerltede het groote stuk
Slotensche platteland niet hebben wou, en
toen heeft Amsterdam gezegd: geef den
heelen boel dan maar hier!
In dit geval echter gaat bet daarom niet;
hier moet het kleinere belang van Heem
stede wijken voor het veel grootere van de
geheele agglomeratie in Haarlem. Spr. is dan
oolc in principe bereid het ontwerp te steu
nen.
De heer L. DE VISSER (C.P.) betoogt, dat
de minister geprobeerd heeft voor- en
tegenstanders tevreden te stellen, met het
gevolg, dat niemand tevreden is.
Financieele moeilijkheden zouden zijn te
ondervangen bij een behoorlijke methode
van belastingheffing, wanneer er n.l. een
goede betrekking was tusschen 's lands
linanciën en de gemeentelijke. Op het
oogenblik is de toestand zoo, dat Bloemen
daal en Heemstede vluchtheuvels zijn voor
dc groote inkomens, die aan den belasiing-
druk willen ontkomen. Door de annexatie
zullen terreinen beschikbaar komen voor
arbeiderswoningen. Tot dusver heeft Bloe
mendaal regelmatig den bouw van arbei
derswoningen, binnen haar grenzen, tegen-
gewerkt en het is zelfs zoo sterk, dat ge
meente-arbeiders in Bloemendaal tenge
volge van de bouwverordening in. een
andere gemeente moes'en gaan wonen. Een
annexatie volgens het oorspronkelijke,
groote plan, zou veel beter geweest zijn.
De heer KETELAAR (V-.-D.) wijst op
overeenstemming tusschen dit en vorige
annexatie-debatten. De bezwaren waren al
tijd in dezen geest: wij kunnen onze zaken
zelf zoo goed regelen, wij zzijn een eigen
zellstandige gemeente en als er gemeen
schappelijke belangen zijn, dan kunnen wij
regelingen treffen. Als lid van Ged. Staten
Indertijd beeft spr. het dikwijls meege
maakt, dat tevergeefs op het treffen van
dergelijke regelingen werd aangedrongen;
eerst als annexatie dreigde, kwam men tot
zulke regelingen, Heemstedo. heeft in dit op
zicht welwillendheid getoond, andere ge
meenten niet.
Echter, het is toch zoo, dat Haarlem ge
groeid is buiten zijn grenzen! In Schoten is
zen bevolkingstoeneming van 1900 af van
310 pet. waar te nemen geweest, in Bloe
mendaal 144 pet., in Heemstede 231 pet.
<Vie in Heemstede woont, weet dan ook niet
anders dan dat hij in Haarlem woont. En nu
ineens zijn die menschen warme Heem-
steders en gloeiende Bloemendalers. Dat is
alleen om de zaak van de belasling. Wie een
zaak in Amsterdam of Haarlem beeft, gaat
in Heemstede wonen, want daar zijn de be
lastingen zoo laag. Nu zegt men wel, dat er
in Heemstede zooveel woningen eeg staan,
maar waar ligt dat aan?
De beer VAN DEN HEUVEL (A.-R.)
Omdat zij naar Haarem moeten.
De heer KETELAAR be loogt verder, dat
Jie gedeelten, in een gemeente, waarin be
woners van een andere gemeente zich gaan
vestigen, moeten kunnen worden gean
nexeerd. Wordt het on'.werp aangenomen
dan zullen de betrokken gemeenten
bloeiende gemeenten blijven.
Nu zijn er amendementen ingediend waar
van enkele zeer eenvoudig zijn, maar andere
de lijnen anders willen trekken. Hoe moeien
wij dat nu hier in de Kamer beoordeelen?
Heemstede heeft een voorstelling van
zaken gegeven, volgens welke zij van de
annexatie een jaarlijksch verlies zal hebben
van 318 duizend gulden. Haarlem evenmei
berekende, dat Heemsiede zich belangrijk
vergiste, met meer dan 100 pet. zelfs. Spr.
zou ten zeerste in overweging willen geven
dit we'.sontwerp onveranderd, dus zonder
de amendementen aan te nemen.
De heer GERHARD (S.-D) wenscht even-
zens te spreken ten gunste van het ontwerp
en gaat na hoe het tot stand gekomen is.
ioen ruim 20 jaren geleden Haarlem be
hoefte had aan uitbreiding, heeft deze ge
meente de buitengewoon domme streek uit
gehaald van grenswijziging al te zien op
rond van de overweging dat samenwerking
tusschen de Kennemer gemeenten moest
plaats hebben. De grensregeling heeft toen
zen tijdlang geslapen, maar 12 jaren geleden
':wam Haarlem zelf met het voorstel, omdat
men toen inzag, dat men een onjuiste voor
stelling had gehad. Toen heeft Haarlem te
Icennen gegeven, dat grenswijziging op zeer
uime wijze moest geschieden. Vijf jaren ge
leden hebben Ged. Staten van Noord-
Holland gemeend, dat de eenige bruikbare
oplossing het groote plan was, waarbij
Bloemendaal zou worden opgeheven en
gedeeltelijk bij Haarlem, gedeeltelijk bi
Teemstede zou worden gevoegd. Daartegen
is hevig verzet gekomen van Bloemendaal.
Spr. neemt dat de menschen niet kwalijk,
omdat de algemeene eigenschap: hoe meer
c hebt, hoe meer je hebben wilt, voor
lloemendaal niet behoeft te worden uitge-
-lo'en. Het is ook juist, dat Bloemendaal
„gezuiverd" werd en op kapitalistische
wijze uitstekend bestuurd werd. De arbei
ders werden er op vernuftige wijze uit ge
houden. Spr. wenscht niet het oog te sluiten
voor 't feit, dat Heemstede zich heeft inge
richt op een wijze die zonder voorbehoud
als een voorbeeld kan worden genoemd,
maar Haarlem groeit, daar is niets aan te
doen. Het is ook van be'ang, dat een ge
meente haar sociale taak kan vervullen,
■vaarvoor zij ruimte noodig heeft
Het is van het grootste belang, dat arbei
ders, die in de gemeente moeten arbeiden,
'n die gemeente ook een woning kunnen
erlangen. Een gemeente, die behoorlijk haar
sociale taak wil vervullen, moet ook goed
gesitueerde inwoners hebben. Wat hier
wordt voorgesteld, is volkomen logisch. 'Dc
-neesten, die in Heemstede zijn komen
wonen, zijn daar gekomen omdat het daar
•oo goedkoop was. Die inwoners van Bloe
mendaal en Heemstede hebben tot nu toe
veel te weinig belasting betaald. Van de
-amenwerking van 7 gemeenten, door den
heer Boissevein i'ewild, is nooit le's geko
men. Wel heeft Heemstede een overeen
komst met Haarlem omtrent het midJelbaar
onderwi:s, waarbij het 400 per leerling be-
'aalt. Maar Haarlem heeft aan zijn middel-
haar onderwijs veel meer ten koste gelegd.
7eker ware een gemeenschappelijke rege
ling wenscbelijk op het gebied van het
onderwijs in het algemeen. Dat er ten aan
zien der uitbreidingsplannen samenwerking
tusschen Nicuwer-Amstel en Amsterdam,
is te danken aan den krachtigcn aar-dran*
van Gedeputeerde Staten van Noord-
bolland. Maar van samenwerking tusschen
""aarlem en omliggende gemeenten, welke
uiteraard van die gemeenten offers zou
moeten eischen, zou nooit sprake kunnen
zün. Hier is annexa'ie de eenige oplossing
Wel is er iets waars in de grief van Hcem-
-tede, dat die gemeente wordt gemutileerd
Maar ook daarin is veel overdrijving. Spr.
prkent echter, dat dit een bezwaar is voor
Heemstede en dat voor Heemstede veel
meer oo het spel staat dan voor Bloemen
daal. Uit een oogpunt van publieke moraal
had Bloemendaal, dat zich veel meer aan
zijn moreclc verplichtingen heeft onttrok
ken, ook vee! zwaarder moeten ziju getrof-
'en. Maar dit ontwerp is de uitkomst van
'•onderden botsingen van diverse tegenstrij
dige belangen en het beteekent voor Haar-
'ctn veel minder dan het aanvankelijk plan.
Spr. erkent ech'er, dat dit ontwerp de
<-ensrcgelinrfskwcstle niet oplost. Vroeg of
laat zal men tot de tweede akte moeten
'-omen. Maar als wij dit onwerp afwijzen,
dan is het uitges'oten, dat wij vroeg of laat
tot een behoorP'ke regeling komen. Daarom
zal spr, ondanks zijn bezwaren tegen het
onvoldoende van dit ontwerp er voor stem
men.
De heer BEUMER, a.-r., zegt, dat indien
hier wetsontwerpen tot samenvoeging van
gemeenten aan de orde zijn, men vooraf dcu
uitslag kan voorspellen. Er is een groote
voorliefde voor zulk een samenvoeging: men
stelt zich gaarne op het breede standpunt.
Niettegenstaande deze mentaliteit zal spr.
zich niet laten weerhouden dit ontwerp
eenigszins critisch te bekijken. De Staten-
Generaal moeten uiterst voorzichtig zijn niet
dergelijke wetsontwerpen; de belanghebben
den komen hier met hun bezwaren. Naast
het algemeen belang zijn er ook persoonlüke
belanden, die geëerbiedigd moeten worden.
Terecht heeft de Grondwet aan dc Stat"n-
Generaal opgedragen de grenzen van ge
meenten (e wijzigen. Geeft dit wetsontwerp
sen bevredigende oplossing? Het schijnt spr.
dat niemand dit ontwerp eigenlijk lust,"
behalve dan Gedeputeerden of oud-Gedepu
teerden van Noord-Holland en een groot
aantal kiesvereenigingen van Haarlem. Scho
ten vindt het on'.werp onaannemelijk om
dat het niet genoeg opslokt; Snaarndam
kiest positie voor enkele leden die in het
-■edrang komen; Velsen wil dat het Noorde
lijk deel van Bloemendaal bij Haarlem wordt
-jevoegd. Haarlemmerliede en Spaarnwoude
is niet bijster in*eroiren met het ontwerp;
de gemeente verliest 1/3 der belastingen. De
minister troost haar ermede dat zij zou kun
nen bezuinigen. Doch zeker niet op het po
litietoezicht, met het oog op het groote ver
keer door die gemeente tusschen Amster
dam en Haarlem dat niet uitsluit-nd uit fat
soenlijke menschen is samengesteld!
Men acht in Haarlem het grondgebied dier
gemeente noodig voor zijn industrie- en ha
venplannen. Maar van de gelegenheid om er
gronden aan te koopen heeft de gemeenten
■zeen gebruik gemaakt. De gemeente Haar
lem ztlf is, blijkens haar officieele organen,
met dit ontwerp allerminst voldaan. De raad
en de commissie krachtens art. 131 der ge
meentewet wilden ook Aerdenhout, Over-
veen en geheel Bloemendaal bij Haarlem
gevoegd zien op grond dat haar bewoners
„hygiënisch, economisch en intellectueel"
op Haarlem waren aangewezen. Spr. had
den indruk, dat de bewoners van Bloemen
daal nog al ontwikkeld waren! Hygiënisch
is 't ook meer aanbevelenswaardig van
Haarlem naar Bloemendaal te^gaan dan om
gekeerd. Een ander .argument" is Haar
lem zijn prise-d'-eau in Bloemendaal neeft.
Dit is een waarschuwing voor kleine ge
meenten voorzichtig tc zijn met het toleree-
~en van zulke inrichtingen op haar terrein.
De commissie uit de ingezetenen wilde nog
wat polderterrein bij Haarlem, zien gevoegd
Een en ander doet spr. denken aan den
„hongerigen Giis met zün hollebollc wagen.
Heemstede heeft zich Gelukkig krachti-r
geweerd tegen de annexatie. Als argument
wordt aangevoerd de uitbreiding der be
bouwing, de bouwterreinen en de belasting
betalers. Heemstede zegt dat de aSnsl.-itm"
zicb niet van uit Haarlem heeit ontwikkeld.
Maar zijn die Keemstedenaars ter plaatse
komen wonen omdat er in Haarlem woning
gebrek was, of omdat zij hun parasitaire na
tuur willen botvieren? In één jaar kwamen
uit Haarlem in Heemstede wonen 531 inwo
ners, uit Heemstede in Haarlem 593. Haar
lem oefent dus een grooter aantrekkings
kracht uit op Heemstede dan omgekeerd.
Op het te annexeeren gedeelte woonden
ook meer gegoede Amsterdamsche dar
Haarlemsche forensen. Men kan dus niet
volhouden dat deze wijken zün gevormd uit
Haarlem. De aansluitende bebouwing is dus
geen krachtig argument. De minister geeft
trouwens toe dat tusschen beide bebou
wingen strooken I;,*gen van beperkten om
vang, die niet, althans voorhands, voor be.
bouwing in aanmerking komen.
Ziedaar dus een aan-luitim'. die geen aan
fluiting ia! Bouwterrein wordt door de an
nexatie van Heemstede in niet genoegzame
mate verkregen. En nu de annexatie der be
lastingbetalers. F.r was een tijd in de ge
schiedenis dat de verschillende gemeenten
'egen elkaar uittrokken op strooptocht.
Thans doen we dat zoo ruw niet meer, maar
door de wetl Gaat het aan. dat sommige
personen gaan decreteeren, wie parasieten
zün.
Er zijn tal van gemeenten die een tram
aanleggen naar aangrenzende gemeenten
Ko:men dan de bewoners per tram naar de
stad, dan zegt men: o, daar komen ze oara-
siteéren! Komen de bewoners van Heem
stede in Haarlem „narasiteeren" als zij er de
kunstschatten komen zmn? Maar wie zijn de
grootste parasieten? Komen de Haarlem
mers wel eens bosch en duinen van Bloe
mendaal zien?
De eene gemeente heeft iets anders al?
de andere, de eene heeft natuurschoon en
een goed beheer, een ander gen natuur
schoon en een slecht beheer. Wie ziin nu
eigenlüfe parasieten? Er zijn Heemstedena
ren die hun werk hebben in Amsterdam,
en geen voet in Haarlem zetten. Kan men
dan zeggen, dat ziï op Haarlem parasitee-
ren? De minister zegt: ik kan best de hei"
van het belastbaar inkomen van Heemstede
aan Haarlem geven, want dan blijft er ge
noeg over en verkrijgt Heemstede een lan
delijk karakter. Spr. ziet echter niet in-
waarom een gemeente van luxestad moet
worden teruggeduwd tot landelüke gemeen
te. Dc heer Gerhard betoogde dat deze be
lastingbetalers in Heemstede tot dusverre
steeds tc weinig hebben betaald. Maar het
is spr te kras, dat de heer Gerhard wi!
uitmaken, hoeveel belasting men heeft te
betalen. Zoo sprak men ook bij de afschaf
fing der oorlogsbelasting van een „cadeau
Het algemeen belang van Heemstede !f
staatswettelijk en juridisch even eerbied
waardig als dat van Haarlem. Er gaat nu
veel belastbaar inkomen van Heemstede
maar zijn gemeentelijke taak verandert niet
Spr. meent dus dat die gemeente met da'.
verminderd belastbaar inkomen niet za-
kunnen uitkomen. Zegt men: maar denk
tocb aan Haarlem, dan merkt spr. op, dat
het met de financiën van Haarlem zoo slech'
r.iet staat en dat bet op die financiën geen
'unesten invloed zal hebben wanneer «u
eenige inwoners van Schoten en van Haar-
'emrocrlieds bijkwamen. De betrokken na-
deelen zijn veel ernstiger dan de voordeelen
en daarom gelooft spr. niet, dat dit ontwerp
aanbeveling verdient.
De heer BOMANS (r.-k.) komt op tegen
de beschouwingen van prof van der Grinten
tegen deze annexatie ia een brochure van
Heemstede
Heemstede beroept zich ook op staatsraad
Struycken. Doch deze kwam alleen op tegen
de poging van 's Gravenhage om zijo grond
gebied te verdubbelen, We hebben hier te
doen met een zeer beperkte grenswijziging-
Prof. Struycken eischte dat een grenswijzi
ging zij een laatste middel en dat het al
gemeen belang de grenswijziging cischt.
Deze twee elsch-n hebben deze grenswh"
ging volkomen. In de derde plaats zegt hij,
dat dc grenswijziging geen afbreuk moet
doen aan een gezonde volksbeweging. Dc
trek naar buiten is redeliik en goed. Maar
v/ie naar buiten wil gaan, kan dit doen vóór
en na deze grenswijziging. Prof. Struycken
keurde ook geenszins elke grenswijziging af.
Een stad kan vo!g°ns hem een aangebouwd'-
wijk annexeeren, zij het ook om de Jiand 'e
leggen op de belastingbetalers. Dat achtte
hij tc begrijpen,
De aangebouwde stadskwartieren vertoo
nd! hier niet 't plattelandskarakter Bosch-
en-Vaart is een stadskwartier van Haarlem.
Wie deze grenswijziging niet accepteert kan
er voorlasn geen enkele meer accepteeren
«n heeft buitengewoon onlogisch gehandeld
door toe te .stemmen in dc annexaties door
Leiden, Maastricht, Eindhoven, Amsterdam
en, eindelijk van Loosdwaeu door Dea Haag.
Bosch-en-Vaart ïs In deze wijziging eenigs
zins breed opgevat; men voegt er bij den
Haarlemmerhout,, die reeds privaatrechtelijk
bezit is van Haarlem en enkele strooken
gronds met een voetbalterrein. De regeering
en Gcdep. Staten hebben Haarlem op finan
cieele motieven opgelegd ook Scholen te
anneexeren, met 22 000 arbeiders en daar
mede gelijk te stellen personen. Ook op fi
nancieele motieven wordt Spaarndam ge
annexeerd, de natuur wijst echter deze ge
meenten niet aan op annexatie door Haar
lem. Wanneer dan Haarlem toevallig op
Bosch-en-Vaart een bevolking aantreft, die
r.iet armlastig maar draagkrachtig is, dan
wordt er gesproken van de heb- en roof
zucht van Haarlem! Terecht heeft Haarletr
compsnsatie gevraagd, in dc richting van de
opheffing van Bloemendaal, van den yewich-
tigen last op zijn schouders gelegd door dc
opheffing van Schoten. Gcdep, Staten heb
ben deze zaak als billijk erkend. De regee
ring echter zeidc; ge hebt Bloemendaal niet
noodig Haarlem berustte. Maar Schoten
bleef aan Haarlem toegewezen. Toen werd
het kleine plan gemaakt zonder schadeloos
stelling door Haarlem. De onbillijkheid kwam
toen naar voren, dat Heemstede geen scha
deloosstelling kreeg. De huidige minister var.
binnenlandsche zaken hield het klemo plar
tast, dat ten slotte is aanvaard met scha
deloosstelling van 2 millioen aan Heemstede.
Schoten is een armlastige gemeente, met
een schriele huishouding, waar hooge be
lastingen worden betaald. Toch had Scho
ten tonnen subsidie noodig om de uitgaven
te doen kloppan. Waar de zaken zoo staan,
daar vraagt het algemeen belang deze grens
wijziging, maar tevens schreeuwt de recht
vaardigheid om van dit minimale plan nu
niets meer af te doen.
De beer KORTENHORST (r.-k.) wijst er
op, dat Haarlem 25 jaar geleden begonnen is
met annexatieplannen. Van 19021906 heelt
Haarlem de bevoegdheid gehad dat deel van
Heemstede, dat thans in de annexatie be
grepen is. tot zich te trekken. Dit recht
hoeft Haarlem thans verloren. Want er
moet zekerheid zijn voor een rustige ont
wikkeling van een gemeente en men mag
eischen dat daarin niet met ruwe hano
wordt ingegrepen
Sinds 1906 is Heemstede een groote aan
trekkingskracht geworden voor forensen,
niet alleen van Haarlem, maar ook van
IJmuiden en Amsterdam. De minister heeft
zich ook niet op het standpunt gesteld,
dat hier een harmonisch conglomeraat moest
worden geschapen in Kennemerland, Achtte
Haarlem de annexatie van Schoten finan
cieel gewenscht, dan had 't zich daarteg?'
moeten verzetten, maar is dat geen reden
om compensatie te zoeken in andere ge
meenten, waar meergegoeden wonen. Onver
schillig of aan de grens van een groote ge
meente is gebouwd of niet, men kan altijc
een argument voor annexatie vinden; in t
eene geval beet het, de centrumgemeente
heeft bouwterreinen noodig, in 'i andere
geval: het bebouwde gedeelte sluit aan de
bebouwing aan. Er zijn hier bouwrijpe ge
bieden binnen Haarlem, waarvan Haarlem
eenvoudig geen gebruik maakt. De bevol
king van Haarlem nam de laatste jaren niet
toê. En als men beweert: dat komt doordat
de bevolking naar de buitengemeenten ver
huist, dan wijst spr. erop dat uit de cijfers
niet blijkt van zulk een trek naar de bui
tengemeenten. Men kan niet zeggan, dal
Haarlem is het intellectueele en cultureele
centrum, waarop de bevolking van Bloemen
daal en Heemstede zich richt. Naarmate de
electrifieatie wordt uitgebreid en de wegen
aanleg verbeterd wordt, zal dc bevolking
zich meer en meer concentreeren op Am
sterdam. De beteekenis van de toekomst
van Haarlem wordt door het Haarlerosch
gemeentebestuur schromelijk overdreven,
In 1917 waren er groote industrieele en
havenplannen. Maar thans lacht men daar
over De industrie leidt thans een zeer kwij
nend bestaan in Haarlem en de metaalnij
verheid zal zich vestigen rondom IJmuiden
waar ook 't hoogovenbedrijf is. Haarlem
heelt niet de minste tdekomst als industri
eel centrum. Haarlem is een zeer gewaar
deerde winkelierstad. Maar ook in dit op
zicht doet Amsterdam groote concurrentie
aan Haarlem aan. De Bijenkorf heeft dage-
lijksche diensten op Bloemendaal. Een groep
Haarlemsche ingezetenen heeft dan ook de
Kamer verzocht deze annexatie niet te doen
dootgaan, omdat Haarlem aangewezen is op
do koopkrachtige ingezetenen van Bloemen
daal. Het natuurschoon is ook veiliger in
handen van Heemstede en Bloemendaal dan
van Haarlem. Was de Haarlemmerhout pu
bliekrechtelijk in handen van Haarlem, dan
stond tc vreezen dat zij binnenkort als
bouwterrein zou worden geëxploiteerd, Dc
zaak draait gebeel om de annexatie van
belastingbetalers, zooals de heer Boman-
op een openbare vergadering zelde: de dor
stige kameelen van Haarlem smachten naa.
de bloeiende oasen van Heemstede en Bloe
mendaal, om daar hun dorst tc kunnen les-
schen. Spr. kan zijn stem aan dit ontwerp
niet geven.
De heer VAN VOORST TOT VOORST
(r.-k acht het niet te verwonderen, uat hei
arme Haarlem met begeerige blikken uit
ziet naar bet rijke Bloemendaal. Toch zal
Bloemendaal er bii dit ontwerp afkomen
met een betrekkeliik gering deel van zijr
grondgebied om daarop woningen te bouwen.
Maar is dat terrein daarvoor wel geschikt?
Een groot deel daarvan is bloembollenland,
waarvan de bebouwing ongewenscht is en
Het overige deel is reeds bebouwd of moei
dienen voor den bouw van arbeiderswonin
gen door Bloemendaal. Elders kan Bloemen
daal daarvoor geen terrein vinden.
Meent de minister werkelijk dat Haarlem
die weinige Hectaren grond zoo dringend
noodig heeft en of de afstand daarvan op
veegt tegen de moeilijkheden welke Bloe
mendaal daarvan zal ondervinden?
De heer SNOECK HENKEMANS C.-H. is
ten zeerste verwonderd door de oppositie
tegen dit ontwerp. De minister heeft het
plan tot de meest eenvoudige proportiën te-
ruggebacht en stelt alleen het absoluut
noodzakelijk voor Haarlem verkeert voor
een deel in hetzelfde geval nis 's-Graven-
bage. In de binnenstad wordt de woonruim
te steeds mind"!. De ingezetenen gaan
steeds meer naar de buitenwiiken. In Den
Haag blijven zij echte Hagenaars; 's-Graven-
hage heeft woonruim'e Maar Haarlem heeft
geen woonruimte De ingezetenen die naar
de buitenwijken gaan, komen buiten Haar
lem te wonen Daar moet verandering in
komen.
Nu rijst geen bezwaar tegen de uitbrei
ding van Haarlem naar het Noorden en het
Oosten, waar arme menschen wonen, maar
wel tegen de uitbreidin,. naar het Westen
en het Zuiden, waar rijkere menschen wo
nen. Men zou wel kunnen zeggen: er wordt
van Schoten te veel genomen, doch dal kan
men niet volhouden van Bloemendaal en
Heemstede. Heemstede zal een gemeente
blijven van ongeveer 1000 H A die nog alle
mogelijkheden van uitbreiding behoudt. Het
historische dorp Heemstede blijft gespaard.
De toekomst van Heemstede blijft inder
daad zeer mooi Met Bloemendaal staat het
niet anders W,t van zijn oppervlakte wordt
genom/n is van geel- beteekenis. Annexatie
moet slechts in 'f uitersie geval geschieden.
Dat uiterste geval is hier voor spr. aanwezig
Een anderen leidsman ten deze te aan
vaarden dan den mini- ter acht spr. beslist
gevaarlijk Spr. wi' er echter op, wijzen dat
bij de annexatie ter behoeve van Amster
dam in uitzicht i gesteld lat een deel van
Sloten zou worden gevoegd bij Haailem-
merliede en Spaa-nwouJe opJaf er een
krachtige pla'telandsgemeen'e zou blijven
bestaan tusschen Amsterdam en Haarlem
Spr. vraagt of de minister nog dc zekerheid
beeft dat Haarlemmerliede en Spaarnwoude
een krachtige gemeente zal olijven.
Mej. KATZ C.-H. kan zich met dit ont
werp niet vereenigen. De argumenten, er
voor aangevoerd, kan zij niet accepteeren.
Er moet inderdaad ia Heemstede niet veel
meer gebouwd woi^tn; er is daar niet zoo
veel bou'-terre-n meer over dat daarvoor
een stuk van Heemsted' zou moeten worden
geannexeerd Kan men verder volhouden dat
daar eigenlijk Haarlemmers wonen, die pro-
fiteeren van Haarlem? Die wijken zijn ont
staan toen de tram er kwam van Amster
dam raar Zandvooit. Het zijn Amsterdam
sche en Zaansche forensen Verschillenden
daarvan komen soms ti;c!en n et in Haarlem.
De nieuwe grens loopt dwars door de huizen
in Heems'ede heen; de oude grens was
mooier Ook komt spr. ertegen op dat men
zegt: in Schoten wonen ar ne menschen, in
Heemstede rijke menschen Daarmede heeft
spr. niet te maken. Voor haar is het alleen
de vraag; is deze annexatie gerechtvaardigd,
zün de gronden daarvoor gemotiveerd? Men
wil bli'kbaar bclastingbet'lers ^nnexeeren
omdat Haar'em anders in econ im schen druk
komt door de annexatie van Schoten. Tot
dusver heeft de regeering Schoten gesteund;
nu zal Haarlem daarvoor zorgen. Maar dit
geldt een uitsluitend Haarlemsch belang en
ddarvoi r mag m»n niet annexeeren.
De heer KETELAAR: Als 't Amsterdam
had bctroflen, hoe zoudt u dan gesproken
hebben?
Mej. KATZ: Dan zou ik niet anders heb
ben gesproken.
De heer KETELAAR: Ja, dat kunt u nu
wel zeggen!
Mej. KA.TZ komt er verder tegen op,
dat men tot Heems'ede zegt: gij moet nu
maar een landelijke gemeente worden! Hoe
kan en op deze wijze iets, dat historisch
gegroeid is, den kop indrukken? Men zegt
Heems ede krijgt een groote schadeloosstel
ling. Maar men kan met geld nooit van
zijn leven onrecht goed maken en wanneer
men een stuk van een gemeente onrecht
vaardig wil annexeeren, dan kan men dat
niet met geld goed maken. Spr. begrijpt
niet waarom deze zaak niet kan worden
geregeld door samenwerking en, waarom
men n'.et wil komen tot nieuwe federaties
icplaats van concen raties van gemeenten
De heer VAN GIJN (v.-b.) meent dal
het hoofddoel van grenswijziging moet zijn
te komen tot goede financieele verhoudin
gen en tot een zuinig financieel beheer
Heemstede dat zich baadt in 17 millioen
belastbaar inkomen is niet zuinig te noe
men. Men moet komen tot gezonde finan
cieele eenheden. Waarom dan Heemstede
niet bij Haarlem gevoegd? Wanneer men
wil komen tot een betere regeling van de
verhouding tusschen Rijk en gemeen en,
dan zullen ook somm'gen die thans weinig
belasting betalen meer moeten betalen. Men
moet niet laten, groeien asyls van belasting
plichtigen die weinig betalen doch van de
g.cote stad profiteeren. Een gemeente als
Haarlem, die zich uitbreidt naar verschil
lende kanten heeft het recht zich ook uit
te breiden naar den goeden kant.
Het spreken over „bis orische grenzen"
der gemeenten acht spr. spelen met woor
den.
De MINISTER VAN BINNENLANDSCHE
ZAKEN EN LANDBOUW. de heer Kan
zegt, dat dit wetsontwerp heel wat spre
kers, pro en contra, in het geweer heeft ge
bracht. Het weinige dat zij spr. nog hebben
overgelaten te zeggen, wil de voorzitter ze
ker wel toestaan, dat spr. morgen in bet
midden brengt.
De vergadering wordt te 6 uur rum. ver
daagd tot Woensdagmiddag 1 uur.
Het lid der Tweede Kamer, de beer Vis-
scher, heeft aan de Kamer bericht, dat hij
wegzns ongesteldheid heden en volgandc
dagen de vergaderingen niet kan bijwonen
De heeren Stenhuis en Flesksns waren
verhinderd, eerstgenoemde wegens een ern
stige keelaandoening, laatstbedoelde we
gens ongesteldheid.
De geloofsbrief van het nieuw benoemde
lid der Tweede Kamer, dr. Bierema, is ge
steld in banden eener commissie, bestaand*
uit de heeren Ketelaar, Bremer, v. Schaik
v d. Waerden en Lovink.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een
brief van mr. J. G. C. Joosting, oud-Rijks-
aichivaris van Groningen, privaat-docent bij
de Rijks-universiteit te Groningen, wonende
te Haren, in verband met zijn op wachtgeld
stelling en tevens strekkende ten geleide
van 12 artikelen, waaruit de noodzakelijk
heid blijkt eener regeling van den rechts
toestand der rijksambtenaren.
Protest vergadering tegen de Kerkverrol-
ging. Men verzoekt ons nog even ta
willen herinneren aan de protestvergade
ring tegen de Kerkvervolging in Mexico,
welke hedenavond 8 uur gehouden wordt
in het R. K. Vereenigingsgebouw tc
Heemstede.
Personalia. Bij beschikking can den Minis
ter van Arbeid, Hand 1 er Nijverheid van
9 Februari 1927 is voor den tijd van drie
jaar opnieuw aangewezen als lid van den
Raad van Toez-cht op de Rijksverzekerings
bank: mr. W M. J van Lutterveld, be
stuurslid van de Vereeniging voor den Ef
fectenhandel, te Amsterdam, wonende al
hier.
Het antwoord van Frankrijk.
De ministerraad heeft het door Briand
opgestelde antwoord goedgekeurd. Na afloor
verklaarde Briand, dat hij niet op den in
houd wilde vooruitloopsn, voordat de re-
geciing der Verenigde Staten het ant
woord ontvangen had.
Men gelooft niettemin te weten, dat hef
antwoord er de aandacht op vestigt, dat de
Volkenbond reeds werkt aan bet probleem
van algemeene ontwapening, bii welke op
lossing alle volken belang hebben, zoodat
er geen aanleiding bestaat den Volkenbond
weer uit te schakelen.
HET STANDPUNT VAN JAPAN.
Men meent te weten, dat het kabinel
besloten heeft aan de Amerikaansche re-
gcering te antwoorden, dat het haar voor
stel nopens de ontwapeningsconferentie aan
vaardt, indien de keizer daartoe zijn ver
lof geeft.
In antwoord op interpellaties zeide de
eerste minister, dat het besluit om deel te
nemen aan de conferentie niet uitstel van
het vlootswelontwerp wettigt, omdat het
niet mogelijk is te voorzien, welk resultaat
dc conferentie zou opleveren Eveneens in
antwoord op interpellaties herhaalde dc
minister van marine, dat de vlootmacht van
Japan op liet oogenblik een minimum is,
zoodat het niet tot verdere vermindering
kon overgaan.
In gezaghebbende kringen te Londen is
geen enkel' bericht ontvangen betreffende
eenige verandering in den politieken toe.
stand te Hankau. De jongste telegrammen
van O'Mallcy wezen er op. dat teekening
van de overeenkomst elk oogenblik kon wor
den verwacht. Men merkt op, dat het Chi-
neesche vraagstuk niet afhangt van de ge
beurtenissen te Hankau, doch dat integen
deel de toestand van een breeder stand-
ount moet worden beschouwd, intusschen is
de politiek der Engelscbe regeering volstrekt
helder en oprecht.
Tengevolge van den mist in het Kanaal
zijn alle overzeesche diensten stopgezet.
Het Belgische koninklijk paar heeft zijn
vei trek naar Brussel uitgesteld. Ook de eer
ste zitting van de speciale commissie van
den Volkenbond ter bcstudeering van de
maatregelen ter bespoediging van bet op
treden van den Volkenbord krachtens art 2
van bet Convenant ingeval van een dreigen
den oorlog, moest worden uitgesteld, ten
gevolge van de omstandigheid, dat de Bel
gische gedelegeerde, de Brouckère, Engeland
niet kon bereiken.
Aan den Engelschen draadloozen dienst
ontleanen wij nog de mededeeling, dat de
mist zoo dik is, dat de schepen het niet wa
gen zich te bewegen en over dc heele lengte
van bet kanaal voor anker zijn gegaan
De Kamer hechtte haar goedkeuring aar
een regeeringsontwerp dat een crediet vor
tien millioen francs opent voor het nationale
werkloosheidsfonds, nadat Poincaré had uit
eengezet dat indien het aantal werkloozer
steeg, het crediet noodzakelijkerwijze zou
moeten warden verhoogd De regeering nam
het initiatief tot een besluit tot ver-
hcoging van den norm der toelagen van der
staat in de uitkeeringen, door de gemeen
ten aan de werkloozen verleend, op 60 pCt
te brengen
In de openinszitling van de onderhande
lingen tusschen Frankrijk en Spanje betref-
fznde Tanger, overhandigde Quinone« de
Leon een memorandum, dat de eischen der
Spaansche regecring vervat houdt, die bu
reaux van het departement van Buitenland-
sche Zaken onderzochten
In Bosnië en Herzegowina zijn ten ge
volge van de aardbeving meer dan 1000
huizen volkomen verwoest. Groote landstre.
ken in Herzegowina zijn herschapen in vel
den vol puinhoopen Het aantal slachtoffers
wordt op 600 geschat
De aardbeving werd ook waargenomen ia
geheel Montenegro en in Noord-Albanië.
Volgens den Duitschen radiodienst wordt
de schade' op 100 millioen dinar geschat.
De regeering heeft een hulpactie op touw
gezet.
Een V.D.-bericht meldt nog, dat in Popo-
vopolje (een landstreek bij Ragusa) een ge
heele huizen reeks is ingestort en in de
rivier terecht gekomen. De bewoners wer«
den onder de puinhoopen begraven.
Het seismografisch observatorium te Bel
grado deelt omtrent de oorzaak der aard
beving mede, dat deze een gevolg was van
het in beweging raken van drie groote stuk
ken van de aardschors in Herzegowina.
welke beweging wederom haar oorsprong
vond in de verschuiving van aardmassa's
op den bodem der Adriatische Zee.
Het aantal dooden dat neg niet precies
is vastgesteld, zal vermoedelijk niet Duiten-
gewoon groot zijn, daar het geteisterde ge
bied maar dun bevolkt is.
President Coolidge fs van meening, dat
zijn plan voor een conferentie ter verdere
beperking van de zeemacht het eenige mid
del is om een vermindering der bewape
ningen, in het bijzonder van de bewape
ningen ter zee, te verkrijgen Op het „Wit
te Huis" wordt verklaard, dat Coolidge stel
lig is overtuigd van de waarschijnlijkheid,
dat geeD enkel i overeenkomst inzake de
punten, waarbij in het bijzender de voor
naamste maritieme mogendheden belang
hebben, tot stand kan komen tengevolge
van de conferentie, welke de naties omvat,
die geen zeemacht van voldoende beteeke.
nis bezitten cm ze te bespreken op de door
Coolidge beraamde conferentie.
De Poolsche delegatie, die te Berlijn de
onderhandelingen over het handels- en ves
tigingsverdrag met Duitschland voerde,
heeft uit Warschau instructies gekregen
Berlijn te verlaten. Hiermee zijn dus de
onderhandelingen voorloopig afgebroken. In
een brief aan den Duitschen gevolmachtig
de staats-secretaris Lewald, spreekt de de
legatie echter de hoop uit, dat de Duitscho
regeering door haat houding de hervatting
dezer onderhandelingen op eeD later tijd
stip niet onmogelijk zal maken
In de Wilhelmstrasse wijst men er op,
dat te Warschau al sedert eenigen tijd on
derhandelingen tusschen den Duitschen ge
zant daar ter stede en de Poolsche regee
ring over de quaestie van de verbanning
worden geveerd. Men had tot dusver te be-
voegder plaatse le Berlijn nog geen mede-
deelingen ontvangen, dal ook deze onder
handelingen zijn afgebroken en men neemt
dus aan, dat zc worden voortgezet onafhan
kelijk van het Berlijnsche conflict.
Van Duitsche zijde heeft men de hoop
nog niet opgegeven, dat het den Duitsche
gezant te Warschau zal gelukken, de moei
lijkheden te overbruggen en langs dezen
weg een hervatting ook van de onderhan
delingen over het handels- en vcstigingsver-
drag mogelijk te maken.
