GELmWMSCH aan Z. H. Paus MUS IX,
OP HET GOUDEN BISSCHOPSFEEST.
■tSÖEE-
>I< rSöEE?
3
ACHTSTE BLAD.
Jubileumnummer Nieuwe Haarl. Courant.
VRIJDAG 18 FEBR. 1927
Uit de geschiedenis der
Voetbalsport.
Opgedragen door onderstaande Katholiekenvan Haarlem.
Als nog een aardige bijzonderheid vermelden wij, dat bij gelegenheid van het gouden Bissehopsfeest van Z. H.
Paus Pius IX, de „Nieuwe Haarlemsche Courant" op glanzend wit karton met gouden inkt gedrukt werd.
Op de vierde pagina werden de namen van de vooraanstaande Haarlemsche Katholieken dier dagen afgedrukt,
welke Z. H. een heilwensch aanboden. Wij meenden van deze pagina een verkleinden afdruk te moeten maken
als een interessante bijzonderheid.
mm
Voetbal uit de oude doos. H. F. C. vóór 40 jaar. Foto gereproduceerd van een
kiekje uit het H. F. C. Gedenkboek en vandaar iets minder scherp. De kleuren
zijn reeds blauw-wit, doch in een andere combinatie. Achterste rij van vier,
H. Westerveld, P. F. H. Menten, H. Angenent, K. Pies. Midden: W. Wilkens,
W. Schorcr, K. Pander. Zittend: R. Schut, W. Boh, W. J. H. Muiier, J. Fetth,
J. H. Meyer.
Haarlem wordt le klasser in het seizoen 1896 97. Nu, 30 jaar later, hopen wij
dit wederom te zien geschieden. Ook dit plaatje is een reproductie, nl. van een
mooie kiek in „25 jaar Roodbroek" Achterste rij E. F. W. Gerth van Wijk,
H. A. M. Gerth van Wijk, J. J. Kerbert, middelste rij: Beaufort, A. C. de Koek,
Ado Bakker, voorste rij: J. H. Kremer, P. Swart, J. J. van den Berg.
I£4
H
1
I
i
s
i
I
i
Een bijdrage voor het Feestnummer van de
Nieuwe Haarlemsche Courant. Wat zal het zijn.
Er is welhaast geen tak van sport of er zijn ko
lommen, neen pagina's over te vullen. We kie
zen voetbal, de nationale sport, de sport, welke
bijna gelijktijdig met ons blad haar 50-jarig
jubileum viert, de sport tenslotte welke haar
bakermat in onze oude Spaarnestad heeft.
Bijkans 50 jaar is het geleden dat de heer
Muiier, thans eere-voorzitter van den Ned.
Voetbalbond en van de H.F.C., de stad zijner
inwoning en de onmiddellijke omgeving met
het bruine monster onveilig begon te maken.
Reeds omstreeks 1875 had Muiier het voet
balspel door Engelschen te Noordwijk zien
spelen.
Het duurde echter geruimen tijd voor hij hier
in Holland een heuschen voetbal kon machtig
worden en eerst in 1879 was men zoover ge
vorderd dat men de Engelschen tamelijk na
tuurgetrouw kon nabootsen. Dat jaar is ook
aangegeven als het oprichtingsjaar van Good
Old H.F.C.
Hoe gaarne spreekt men tegenwoordig niet
over den goeden ouden tijd in ons voetbal
wereldje, waarmede dan het tijdperk van onge
veer 20 jaar geleden wordt bedoeld toen nog
geen groote tribunes om de terreinen prijkten en
ook geen duizenden zich rond de lijnen schaarde.
Dit tijdperk, waarin de v. Waverens, Jan
v. d. Berg, Stom, Mannes Francken, Uter-
rnark de v. d. Vinne's en zoovele andere hoogtij
vierden op het voetbalveld.
Echter had de voetbalsport er toen reeds ruim
20 jaren op zitten en zij die zoo gaarne die gulden
voetbaltijd van 20 jaar terug nog eens in herin
nering brengen weten in den regel van de eerste
periode maar heel weinig af.
Het is daarom wel aardig iets uit de
oer-periode der voetballerij te vernemen. Waar
schijnlijk was dit grijze tijdperk voor de meeste
onzer steeds een geheim gebleven, ware het niet
dat de vereenigingen H.F.C. en Haarlem ter
gelegenheid van hun respectievelijk 40- en 20-
jarig bestaan een fraai gedenkboek het licht
hadden doen zien, waarin een schat van oude
overlevingen.
Voor hen die tegenwoordig klagen over de
terreinnood zij het een troost dat ook Muiier
en de zijnen daarmede bij hun eerste optreden
reeds hadden te kampen, en toen hen, na diverse
vergeefsche pogingen den „Koekamp" het tegen
woordige Brongebouw te Haarlem werd aange
wezen, prijkten in het midden een drietal groote
populieren. Dat was het eerste Nederlandsche
voetbal terrein.
Blijkbaar heeft Muiier spoedig ingezien dat
een soort competitie noodzakelijk was wilde de
animo onder zijn jongens niet verflauwen. In
den winter van 188081 kwam in de hoofdstad
een vereeniging tot stand doch eerst in 1886
had het eerste treffen plaats tusschen een H.F.C.-
elftal en de Amsterdamsche vereeniging Sport,
waarin verschillende hier vertoevende Engelschen
uitkwamen.
De wedstrijd werd gespeeld in den Koekamp
en leverde een 5—3 overwinning voor de be
zoekers op.
Na 1885 begon de belangstelling voor de
voetbalsport zich aanmerkelijk uit te breiden.
In 1886 werd te 's Gravenhage de vereeniging
„Olympia" opgericht en in 1887 V.V.A. te
Amsterdam, de thans nog bekende 2de klasser.
Zoo nu en dan kwamen de clubs eens tegen
elkander in het veld, doch van een geregeld
ontmoeten, of iets wat op een competitie geleek,
was aanvankelijk nog geen sprake. Toch was
Muiier er voortdurend op uit om de voetbal
sport in wat vastere banen te leiden en liep hij
steeds met het idee rond om tot de oprichting
van een bond te geraken.
Na diverse vergeefsche pogingen gelukte hem
dit eindelijk in 1889. Toen werd in Den Haag
de N.V.B. gesticht.
De H.F.C. bestond toen dus reeds 10 jaar en
gedurende een jaarjof vijf hadden de enkele
clubs zich met de z.g. friendly-games moeten
behelpen.
Op Zondag 8 December 1889 kwam in de
Residentie de Nederlandsche Voetbalbond- en
Athletiekbond tot stand. Later heeft de athle-
tiek zich afgescheiden.
Op die oprichtingsvergadering waren aan
wezig W. Muiier voorzitter en afgevaardigde
van de onderstaande slubs
D.F.C. (Delft); „Concordia" (Rotterdam);
„Excelsior" (Haarlem)V. V. „Rotterdam"
H.F.C. (HaarlemH.V.V. (Haag) Olympia
(Rotterdam) R.A.P. (Amsterdam).
Aan het tenue van de spelers werd in die
dagen nog maar weinig aandacht geschonken.
Met de oprichting van den bond schijnt echter
de noodzaak van een behoorlijk tenue direct
DE GEESTELIJKHEID
dezer stad.
J. VAN DER AA.
Spaarne.
H. AALDERS,
Valkensteeg.
j. A. A. ALTHOFF
Ripptrdapark.
Adj.-ond. ARNOLDIJ
te Reg. Huzaren
J. H. BAATEN,
Groote Houtstraat.
Wed. BAEDE ZOON
Anegang.
H. F. BAK en familie,
Groote Houtstraat.
j. J. BEAUFORT,
Bagijnhof.
P. BEAUFORT.
■Kruisstraat.
J. J. BEAUFORT
Smcdestraat.
f. J. F. BECCARI
Korte Bagijnestraat.
J. J. F. BEIJNES,
Bolwerk.
J. J. BEIJNES,
Stationsplein.
J. VAN DEN BERG,
Kruisstraat.
E. J. BLEEKENDAAL,
Plein.
J. BLEEKER,
Schalkwijkerstraat.
F. BOERRIGTER,
B. BOKERN,
Wed. F. BOON
Zuiderstraat.
Anegang
Baanlaan.
f. A. DE BRUIJN,
Bagijnestraat.
F. J. P. VAN BUCHEM,
Spekslraat.
K. H. BRAAKENBURG,
KL Houtstraat.
F. BURGERS,
Wagenmakerslaan.
C. J. CLIFFORT,
H. COLLA,
DEKKER,
Smcdestraat.
Bakenessergracht.
Kinderhuisstraat.
\l. VAN DEURSEN
Ged. Oude Gracht,
H. DIRKEN,
W. DRENTH,
Waaigat.
Koningstraat.
C. EMMELKAMP,
St. Jansstraat.
C. W. VAN ENGELEN,
Ripperdapark.
C. VAN DEN ETJKHOFF.
Zuiderstraat.
a VAN DEN EIJKHOFF,
Heerenhek.
Mr. H. J. FENSELING.
Gierstraat.
J. A. FIORA
Kruisstraat.
H. J. FLEUR Jr,
St. Jansstraat.
Wed. A. j. FRANKEN en familie.
Anegang.
W. GEURTS,
Bakenesser gr acht.
P. M. GEIJER
Anegang.
M. C. DE GROOT,
Verwulft.
J. B. GONNET,
Gcd. Oude Gracht.
Wed. VAN DER HAAS,
Plein.
A. B. VAN DEN HEUVEL.
Parklaan.
J. H. HERMAN,
Smcdestraat.
F. HOLT.
Smcdestraat.
D. H. HOEKSTRA.
Korte Zijlstraa
Wed. C. E. M. DE HOOG.geb. VLAS-
SELAERSpaame.
H. J. M. DE HOOG,
Spaarne.
AUG. HUESMANN,
Groote Houtstraat.
Mej. JOHANNA HUIJBOOM,
St. Jansstraat.
A. M. HUIJSEN,
W. H. JACOBS,
J. DE JAGER.
St. Jansweg.
Bakenesscrgracht.
Kaasmarkt.
H. J. KENSELAAR.
J. KENSELAAR,
J. KIMMAN,
J. KITSEROO,
Hm. KLEIJN,
J. B. KLUKE,
W. J. KOENEN.
C KOSTER,
Ripperdapark.
Kleine Houtstraat.
Plein.
Brouwersvaart
Spekslraat.
Barteljonsstraat.
Groot Heiligland.
Hagestraat
A. J. KOSTERS.
Warmoesstraat.
J. B. KRAMER,
W. KUPPERS
F. KUIJKEN,
M. KUIJPERS,
Anegang.
St. Jansstraat.
Gortensteeg.
Stationsplein.
J. J. KUIIPERS,
Stationsplein.
L. VAN DE LAARSCHOT.
Groot Heiligland.
J. A. M. LANS.
Donkere Spahrne.
Wed. B LANS.
Donkere Spaarne.
B. F. VAN LEEUWEN.
Raanïgracht.
A. LEUSEN,
Groote Houtstraat.
G. H LINDEMAN,
Gierstraat
J. B. LOHMAN
St. Antoniestraat.
J. B. H LOHMAN.
Rivier Vischnarkt.
Bern. LOHMAN.
St Jansstraat
P. J. LIJDSMAN.
Spaame.
J. W. P. LIJDSMAN Jr.
St Antoniestraat.
C. VAN MASTWIJK.
Bagijnhof.
P. MIDDELDORP.
Warmoesstraat.
H. D. MIDDELDORP,
Zijlstraat.
A. VON DER MOHLEN,
Groote Markt.
H. H. MOHRMANN.
Kleine Houtstraat.
A. MOOLENAARS,
Kennemerplein.
K. NELIS
G. NIELEN
Kaasmarkt.
Zijlstraat.
D. VAN NOORDT.
Gortensteeg
Wed. OOMEN,
Kruisweg.
Wed. W. OUDE WESSELING.
Spekslraat.
G. H. OVERWATER,
Rozen prieel.
H. F. PELTENBURG.
Schalkwijkerstraat.
A. PERRIN
Singel.
B H. PIERON
Kleine Houtstraat.
A. VAN DER PLUIM.
St. Jansweg.
W. VAN REIJSEN
Anegang.
RINSE VOS,
Schagchelstraat.
G. W. SACRÊ,
Groote Houtstraat.
Familie SCHOEMAKER,
St. Jansstraat.
W. VAN SCHEIJNDEL,
Kraaijenh. Gracht.
H. A. SCHLATMANN
Lange Veerstraat.
H. J. SCHOLTEex Zouaaf
Bagijnhof
P. J. SEVERIJNSE,
Plein.
J. SEVERIJNSE,
Geldelooze pad.
Wed. G. SCHREURS,
St. Antoniestraat.
J. H. STAMMEIJER,
Spaarne.
M. VAN DER STAR,
Smcdestraat.
A. P. VAN STRAELEN,
Korte Kruisstraat.
B. THIEMAN,
Koningstraat
Gebr. TIMMER,
Raaks.
H. C. TOMBERGH
Kruisstraat.
A. F. H. VAN DER VAART,
Gr. Houtstraat.
H. VAN DER VELDEN.
St. Janswt
M. M. VERDONK,
Raaks.
H. F. VAN VLASSELAERR. C. Past.
Lisse.
P. J. WATERSCHOT.
Zijlstraat.
T. B. W. WESSELINGH
Gr. Markt.
C. H. H. WESSELINGH.
Kruisweg.
L. VAN DER WEIJDEN Jr
Zijlstraat.
F. WOLFFENBUTTEL,
Kaasmarkt.
J. VOETS.
Kruisweg.
F. VAN DER VOORT.
Waaigat.
A. VOORTING.
Wagenmakerslaan.
P. A. VOS.
Nieuwsteeg.
J. VAN DER VOSSEN.
Botermarkt.
P. WARMERDAM,
Nieuwe Groenmarkt,
P. WILLEMS,
Gierstraat.
J. VVILDT,
St. Jansstraat.
M. A. P. J. DE WILDT.
St. Jansstraat.
A. F. WIJDEMAN,
St Antoniestraat.
A. J. ZIEGGELAAR,
Botermarkt
J. A. ZOOMERS.
a Kraaijenh. Gracht.
Wed. VAN DER ZWET.
Bcckstceg.
J. A. VAN ZIJL,
Korte Veerstraat.
HAARLEM W. KUPPERS. UITGEVER.
naar voren te zijn gekomen. Speelde men aan
vankelijk in een oud jasje en een versleten broek
zoodat de voetballers veel weg hadden van een
stel.etje landloopers, reeds in het najaar van
1889 droegen de meeste spelers een behoorlijk
costuum en in November van dat jaar ging men
er bij H.F.C. zelfs toe over een kleedlokaaltje
te bouwen.
In het jaar der oprichting was van een offici-
eele competitie nog geen sprake. In het nog
niet zoo lang geleden uitgegeven boekwerk
„Hup Holland" kan men hieromtrent lezen
dat H.V.V. niet verkoos tegen een bepaalde
vereeniging te spelen en dat men daarom aan
de club maar de keuze liet tegen wie zij wensch-
ten uit te komen-
In het seizoen 1890/91 werd voor het eerst
een competitie gespeeld volgens het Engelsche
systeem. De eindstand dezer competitie luidde:
H.V.V. (Haag) 8 6 1 1 13 17—3
H.F.C. (Haarlem) 8 4 2 2 10 18—11
R.A.P. (A'dam) 8 2 5 1 9 10—7
Olympia (R'dam) 8 2 2 4 6 722
Concordia (R'dam) 8 0 2 6 2 110
Van dit vijftal bestaan thans nog slechts H.V.V.
en H.F.C.
Intusschen was in 1889 de H.F.C. „Haarlem"
opgericht. Slechts voor de le klasse bestond
in dien tijd een geregelde competitie. De lagere
clubs moesten zelf hun tegenstanders maar
zoeken en het spreekt vanzelf dat de animo
voor dat soort wedstrijden, waaraan niets was
verbonden, tamelijk gering was.
Het was voornamelijk „Haarlem" dat er bij
den N.V.B. op aandrong om een tweede klasse
competitie in te stellen. Hiertoe werd in den
aanvang van het seizoen 1892/93 overgegaan.
Irt dat seizoen speelt „Haarlem" dus haar eerste
competitiewedstrijden.
De eindstand luidde
Sparta (R'dam) 11 10 0 1 20 58—8
Go Ahead (Wagen.) 11 10 0 1 20 55—14
Rapiditas (R'dam) 11 5 0 6 10 2930
Haarlem 11 5 0 6 10 2933
Hercules (Utrecht) 11 2 0 9 4 1150
A.F.C. (A'foort) 11 1 0 10 2 15—62
Quick (A'dam) trok zich tijdens de competitie
terug.
Ook de promotie en degradatie was tn die
dagen reeds geregeld. Sparta speelde tegen No.
laatst der le klasse gelijk (2—2). Sparta werd
tot de eerste klasse toegelaten.
Het seizoen 1894/95 bracht H.F.C. het kam
pioenschap der eerste klasse.
De eindstand luidde na dat seizoen
H.F.C. 10 8 0 2 16 40—18
Sparta 10 6 1 3 13 32—18
H.V.V. 10 6 1 3 13 30—20
Rapiditas 10 3 1 6 7 1545
Go Ahead 10 2 1 7 5 21—28
Haarlem kon het in dat seizoen in de 2de klasse
nog niet tot hef kampioenschap brengen en
eindigde als No. 2 achter Victoria.
Het seizoen 1896/97 was voor H.F.C. een
periode van tegenslagen, terwijl Haarlem haar
grootste triomphen vierde. Bij de blauw-witten
vertrokken verschillende spelers en de club,
welke in 1894/95 het kampioenschap der eerste
klasse won en in 1895/96 een behoorlijke plaats
innam, moest een jaar daarna naar de tweede
klasse degradeeren.
In den degradatiewedstrijd tegen Haarlem
werd met 50 verloren. Was het aan een kant
jammer dat het juist Haarlem moest zijn dat
Good Old H.F.C. uit de le klasse wipte, ander-
rijds behield de Spaarnestad haar le klasse
voetbalclub.
In H.F.C. kringen werd in die dagen ern
stig gedacht over een combinatie met Haarlem.
Deze combibnatie is niet tot stand gekomen,
hetgeen achteraf gelukkig was, daar naderhand
wel bleek dat hier zeker plaats was voor twee
flinke voetbalclubs.
He' Haarlem-elftal dat tot eerste klasser
promoveerde bestond uit de volgende spelers:
J. J. Kerbert
Gerth v. Wijk Stol
Kuypers, Gulden Costenbroek
Kremer, Bakker, De Koek, J. v. d Berg, Swart.
Reeds in her volgende seizoen bleek H.F.C.
zich volkomen te hebben hersteld. Or.geslrgen
plaatsten de blauw witten zich aan het hoofd
der tweede klasse om vervolgens de promotie
wedstrijden te winnen van Victoria met 7I
en van Celentas met 41. H.F.C. was dus weer
le klasser. Het elftal uit die dagen was
S. de Wilde
Menten A. v. Waveren
Teunissen Putman Cramer Keur
Tromp, W. v. Waveren, Bos, Schut, O. Menten.
Het seizoen 1898/99 was de beginperiode van
de talrijke H.F.C.Haarlem-wedstrijden in
de eerste klasse. Wat deze wedstrijden voor de
Haarlem- en H.F.C.-supporters beteekende
kunnen de tegenwoordige clubenthousiasten
zich maar nauwelijks indenken.
Wel is de belangstelling voor de voetbalsport
thans meer dr.n verdubbeld doch de sfeer weike
de H.F.C Haarlem-wedstrijden 15 en 20
laar geleden wisten te scheppen bestaat thans
niet meer De tijd van de Franckens. Stom,
J. v. d. Berg, Jur Haak. Bakker, ce Millers en
zoovele anderen komt met weer.
De eerste competitiewedstrijd tusschen blauw
wit en rood-blauw in de eerste klasse eindigde
ui een 31 overwinning voor de roodbroeken
De tweede, gespeeld in datzelfde seizoen, ein
digde in een gelijk spel (11).
Talrijke malen hebben beide rivalen elkander
daarna in de eerste klasse ontmoet met afwisse
lend succes. Hoe H.F.C. of Haarlem er ock
in de competitie voor stonden, steeds was de
uitslag van de alom bekende Haarlemsche derby
een groot vraagteeken en heel wat abnormale
uitslagen als 40. 50, 8—4, 6—3 vielen in
den loop der jaren te noteeren.
Komen we echter nog even terug op den
negentiger jare.
De publieke belangstelling was in dien tijd
nog zeer gering. Haarlem b.v. ontving in het
seizoen 189899 de onderstaande entreegelden:
Wedstrijd Haarlem—H.B.Sf 40.75
HaarlemH.F.C29.50
HaarlemSparta 14.25
HaarlemH.V.V21.50
HaarlemRapiditas 26.25
HaarlemR.A.P. „134.25
Totaal f 266.50
Voor dit totaal bedrag zou elke le klasser
thans per wedstrijd de neus optrekken.
De wedstrijd HaarlemR.A.P. had waar
schijnlijk een groot aantal Amsterdammers naar
het terrein van Haarlem gelokt. De recette is
een mooi record. Voor HaarlemH.F.C. was de
belangstelling nog niet bijster groot.
Heel wat jaren later zijn H.F.C. en Haarlem
er pas toe overgegaan tribunes te bouwen.
Dat het weinig talrijke publiek zich in die
dagen soms al danig weerde blijkt wel uit het
feit dat scheidsrechter Tromp op 18 Dec. 1898
den wedstrijd SpartaR.A.P. moest staken
wegens de meer dan ergerlijke houding van het
publiek.
R.A.P.'s aanvoerder, de thans bekende jour
nalist J. C. Schroder schreef hierover
„Het onverwachte en onverkwikkelijke in
cident, dat plotseling een einde maakte aan den
wedstrijd SpartaR.A.P. is gelukkig eenig in de
geschiedenis van ons voetbal, en in het belang
van het spel hopen we, dat het een unicum
zal blijven.
Het spel is te goed om in gevaar te worden
gebracht door het ploertig optreden van een
honderd of zoo individuen, wier hersenen en
fatsoen zijn omgekomen in het Rotterdamsche
straatvuil. Jammer voor dat straatvuii zal men
zeggen.
Na het werkelijk mooie spel van Sparta in de
eerste helft moet men zich ten zeerste teleur
gesteld gevoeld hebben over de verpletterende
nederlaag, die de favoriten boven het hoofd
hingen en barstte de opgekropte wrevel, die
zich eerst druppelsgewijs ontlast had in de
richting van den Amsterdamschen aanvoerder,
die ze met een vriendelijk lachje van zijn 10-jarige
aanvoerdershuid afschudde, in eens los boven
het hoofd van scheidsrechter Tromp, op 't
oogenblik, dat hij een overtreding bestrafte,
die aan 't scherpziende oog van deze competente
voetballiefhebbers ontgaan was. enz."
Ook in latere jaren genoot het Rotterdamsche
publiek niet zoo'n schitterende reputatie en het
is best mogelijk dat dit mede een gevolg is
geweest van de door J. C. S. beschreven relletjes.
Het is slechts onze bedoeling geweest den
