1
1
I
f
fyy
ALLE WANDEN EN PLAFONDS ZIJN BESCHILDERD MET DE SANITAIRE MUORVERF „UNEEBIT'
I
1
8
5
i
8
i
a
5
:»S> 1<K3*B> 1 V3Ï& 143^11<S«aa> I I <gy^tH
>z<
z<
mm
mwwm
fcrrpw 'wA#
¥,KKtsJr
I 1I I 1 1 1114^y
X'
ff
TAH DE EERSTE HEDERLANDSCHE WATERTER EFABRIEK LEIDSCHETAARTWEG IRA - HAARLEM
'Jubileumnummer Nieuwe Haarl. Courant.
►r<
At
ft
Politie en Pers.
mm
ki t' -k,
pp
pst
111
Een kijkje in een der gangen van den nieuwen bouw.
Over de Katholieke Pers.
Bij het gouden feest.
"/C
\7"
I
makkelijke taak zich te doen inburgeren eerst
na her oprichten van Schaepman's Centrum
mocht onze Roomsche pers zich in meerdere
belangstelling verheugen.
Wat een moeilijke jaren heeft ook onze Nieuwe
Haarlemsche Courant niet moeten doorleven
voor en aleer zij algemeen werd gelezen.
Eerst ondergebracht in de Jansstraat, later
op dc Kinderhuisvest, woont zij thans in het
paleis op de Nassaulaan.
Nauwelijks 20 laar geleden werden nog in
Haarlem door 50% der Katholieken de neu
trale bladen als hunne huisvrienden toegelaten.
Het is dan ook aan de volharding van onze
N. H. C. te danken, en dit mag haar zeker bij
dit Gouden feest als een bijzondere verdienste
worden 'aangerekend, dat zij zich met heeft
laten ontmoedigen en tegen den stroom in, is
doorgegaan met het groote verdienstelijke
werk „de Nieuwe Haarlemsche Courant te
maken tot de welkome gast in ieder Katholiek
huisgezin."
Ik zou hier werkelijk te kort schieten aan
erkenning, indien ik bij deze gelegenheid niet
een woord van oprechte hulde bracht aan „Ho
mo Sapiens," den schrijver der Leekepreeken.
Van hem kan gerust gezegd worden, wat één
maal van één der grootste Katholieke dagblad
schrijvers is geschreven: „Uit de dwarrelende
wolk van dagelijksche gebeurtenissen weet Hij
het feit te grijpen en te bewaren Zijn blik is
scherp, zijn oordeel snel, zijn woord zoo tuist,
dat het feit kalm geschapen schijnt."
Er zijn altijd menschen, ook nog vele Katho
lieken, die nog steeds onze Roomsche krant
becritiseeren, doch over „Homo Sapiens"
heb ik nog nimmer critiek vernomen.
Wat zeker bij dit gouden tubileum niet ver
geten mag worden, dat is de groote verdienste
van onze N. H. C. te memoreeren wat betreft
het steunen van de Roomsche Propaganda in
het algemeen.
Ik heb zelf bij ondervinding nooit tevergeefs
bij onze Redactie te hebben aangeklopt, om
door het geschreven woord onze propaganda
te steunen
Ofschoon er nog oneindig veel meer over de
pers in het algemeen en over onze Roomsche
krant tn het bijzonder zou zijn neer te schrijven,
meen ik toch het hierbij te moeten laten Ik
wil dan deze regelen besluiten met den wensch:
Ga moedig voort. Gij onze Nieuwe Haarlem
sche Courant van Haarlem en omgeving, met
te strijden voor onze Heilige Roomsche zaak.
Steeds voorop onze geelwitte vlag. laat U
nimmer ontmoedigen, blijl steeds voor ons
Katholieken het machtige wapen in het leger
van Koning Christus ad Muitos Annos.
Steeds op de bres.
(Door W. van Liemt, voorzitter van de afd.
Kleinbedrijf van de Kamer van Koophandel
district Haarlem).
Het is mij een behoefte bij het gouden jubi
leum van de Nieuwe Haarl. Courant, ons plaat
selijk eb gewestelijk R. K. Dagblad, mijn har
telijke gelukwenschen Directie en Redactie
aan te bieden
Bijkans mijn geheele leven te Haarlem woon
achtig. heb tk de N H. Crt. als dagelijksche
bezorger van geestelijk voedsel in onze gezinnen
gekend, met echter steeds op een hoogte staande,
als dit heden ten dage het geval is
Een woord van lof en hulde moge zeker ten
deze aan Directie en Redactie met onthouden
worden 1
Wat de Nieuwe Haarl. Courant voor Handel
en Industrie, vooral in de latere jaren, is ge
weest. getuigen o.a. de goed verzorgde verslagen
van de vergaderingen van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken van Haarlem e.o.. hei
lichaam waar bij uitstek de belangen van deze
beide voorname bronnen van volkswelvaart
in ons gewest worden behandeld
Ik meen dan ook zeker een woord van dank
op zijn plaats voor het steeds op de bres staan
door de jubilaresse, waar het gold door publi
caties. artikelen enz., genoemde belangen mede
te behartigen.
Dat de Nieuwe Haarl. Courant nog steeds
in bloei moge blijven toenemen, wenscht van
ganscher harte
de Voorzitter van de afd. Klein-
Bedrijf van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken.
Haarlem Februari 1927.
(Door E. H. Tenkinck, Commissaris van
politie te Haarlem.)
Gaarne vold0e ik aan Uw verzoek om ter
gelegenheid van het 50-iarig bestaan van Uw
blad een enkel woord te schrijven en kan dat
haast wel met anders zijn dan over „de ver
houding tusschen Pers en Politie."
De thans bestaande verhouding tusschen pers
en politie is met de laren langzamerhand ge
groeid
Waar vroeger ieder op zich zelf werkte gaan
zij nu dikwerf samen en dit spreekt toch ook
van zelf.
De pers is voor het ontvangen van allerlei
inlichtingen menigmaal op de politie aange
wezen
De politie heeft dikwerl de pers noodig.
Deze bewijst haar soms uitstekende diensten
Wanneer er nu tusschen deze twee machten
een ongeschreven overeenkomst wordt gesloten,
waarbij in goed vertrouwen wederzijds naleven
van de getroffen afspraken en regelingen hoofd
zaak is, dan moet daarbij het algemeen belang
gebaat zijn
Alzoo dient op den voorgrond te staan her
algemeen belang verder behoort eenerzijds
de onafhankelijkheid der pers te worden ge
handhaafd en anderzijds mag het politioneel
onderzoek niet worden geschaad.
Wanneet nu die goede samenwerking tus
schen genoemde organen bestaat, dan is het
bijna uitgesloten, dat door ontijdige berichten
de belangt i van het onderzoek of van bijzondere
personen worden geschaad en toch zal het pu
bliek voldoende kunnen worden ingelicht.
Hier ter stede ts de verhouding tusschen de
politie en de pers uitstekend zij waardeeren
elkanders werk en zij begrijpen elkanders moei
lijkheden.
Ik twijfel er dan ook met aan, wanneer hier
op den ingeslagen weg wordt voortgegaan, dat
daarmede dan gebaat zullen zijn publiek, pers
en politie.
In aansluiting op het bovenstaande is het
mij een genoegen te kunnen verklaren met de
Nieuwe Haarlemsche Courant steeds aangenaam
te hebben samengewerkt.
dit uur de volheid der tijden beteekenen zal, n.l.
zij die dagelijks wel den waarschuwenden zin en
de waarde van het „loopend nieuws" hebben
ingezien voor het leven, aan welks snel vervlie-
den zij dagelijks herinnerd werden ook door het
overzien van den levensdag, die zijn culminatie
punt vond in het „laatste nieuws."
Deze gedachte voert onze aandacht terug tot
de waardeering van dit banaal plechtig moment,
waarop dagelijks de courant met een korten plof
in onze bus valt. Het is als de dagelijks drup
pende tik van een groote klok. die zegt wat de
dag is geweest in den wereldloop voor het levens
doel der menschen. Dit overzicht van het leven
der volken, van het doen en laten van het gan-
sche menschengeslacht, in opmarsch naar de
eeuwige doeleinden des geluks, waar anders
zullen wij het naar waarde weerspiegeld en
beoordeeld vinden dan in die inhchtings-
centrale waar alles vanuit de geopenbaarde
waarheden beschouwd wordt n.l. in den spiegel
onzer levensbeschouwing de katholieke pers
Zoo is het katholieke dagblad een dagelijksch
bulletin, onnoemelijk veel belangrijker voor
den geloofsgenoot, dan welke hoofdkwartier-
berichten ook, over den stand van een wereld
oorlog. Het semt ons hoe het staat met het leven
internationaal, de werking is even edel en be
langrijk. Ik ging haast zeggen belangrijker, om
dat de gewestelijke pers meestal pioniersarbeid
moet verrichten. Het is geen geringe taak, al
is zij nederig, dagelijks te zorgen voor de in
spectie en de verlichting der onderdeelen van
het enorme sociale netwerk, tegen de benepen
alledaagsche burgerlijke kleinzieligheid in. de
gulle royaliteit van het universeele christendom
veld te doen winnen door eene deugdelijke
en geduldige toepassing van christelijke in
zichten, in één woord den goeden strijd te
strijden, met tegen hef onnoemelijk groote,
maar tegen het onnoemelijk kleme, welks af
wegen en beoordeelen soms de kunst en de
subtiele intuïtie van een goudsmid zielewaarden
eischt
Bovendien wordt de verheven beteekenis
dezer gewestelijke werking soms nog verhoogd
door de bijzondere roeping waaraan een katho
liek leidend orgaan verplicht is te beantwoorden.
Dit is vooral het geval met de Nederlandsche
provinciën in het algemeen en in het bijzonder
met het Kennemerland.
Het katholicisme berust alhier op een dub
belen grondslag Rome en een zeer uitgesproken
westersch karakter der christelijke beschavings-
<V --
.V-S.
li 1iVM
■-
(Door (os Vandervelden, directeur R. K
Openbare Leeszaal en Bibliotheek.)
Even zeker als heden de zon opging zal er
een dag aanbreken waarop het wereldgebeuren
stil zal vallen, waarop het geweldige raderwerk
der natuur krakend uiteen zal liggen en de
mensch vol angsten wachten zal op de komende
dingen Wellicht worden ei dan menschen
gevonden, die in de verwildering van dit supre
me moment, uit sleur ot gestuwd door een dieper
insrinct, grijpen naar dat gevouwen blad papier
dat wij zonder de diep ernstige beteekenis van
het woord 'e Deseffen „de courant," bij verkor
ting „de krant" noemen, om er onder „hei
laatste nieuws" de oorzaak der universeele kort
sluiting re vinden. Hei lijkt mij mathematisch
tuist re zeggen, dat het eerste wat deze menschen
zullen bemerken, zijn zal dat hun „courant"
geen „couranr" meer is omdat het „loopen'
der gebeurtenissen een eind heeft genomen En
de stilte zal hen"een ondragelijke waanzin lijken
Maar ook anderen zullen et zijn voor wie
der Kerk onder de volken, met de katholieke
gemeenschap over en in dc wereld Dag voor
dag, uur voor uur. krijgen wij het overzicht
van den immensen opmarsch, van het univer
seele handgemeen tusschen goede en kwade
machten, worstelend om het groote doel en
om de richting van de levensreis Een niet
katholiek dagblad kan voor een bewust katho
liek slechts een warwinkel en een onding zijn
het is met de wereld op haar kop, maar de wereld
gek geworden, die hij daarin terugvindt Der
halve mag ik zeggen, dat niets meer recht heeft
op onze aandacht en op onzen steun dan een
katholiek dagblad, hetwelk op de hoogte is
van zijn taak Maar wat eischi deze taak al
niet i Toewijding, talent, kennis gemaal in
zicht en meer dan dit alles - de verlichting die
noodig is, om hei kleinste evenals het groote
goed te beoordeelen en goed te doen in katho
lieken. d.w.z in universeelen zin.
De gewestelijke katholieke pers heeft in die
immense taak een schijnbaar ondergeschikte rol
Hiërarchisch is dat zoo en zulks ligt in de ordf
eener goede werkverdeeling; maar is de werk
kring nie' zoo uitgestrekt niet zoo synthetisch-
middelen Deze dubbele grondslag is tot één
bodem geworden Waar de groote les der tra
ditie is, dat alleen datgene, wat uit dezen ge-
meenschappelijken grondslag is gegroeid in
deze gewesten vruchten heeft gedragen en
wortel schoot in de ziel van hei volk. daar is
het de eervolle plicht der gewestelijke katho
lieke pers dezer landen naast haar algemeene
katholieke rol te zorgen dat de historische
factoren, die eens de kern vormden dezer wes-
tersche beschaving op Nederlandschen bodem,
in eere worde gehouden en verdedigd tot heil
van de gewesten, waaraan de Nederlanden
reeds lang voor de reformatie een wereldroem
hadden te danken
Is dit de dubbele plicht onzer katholieke pers,
dit is ook de dubbele reden waarom wij haar
onzen steun niet mogen onthouden.
Door rector J. P. J. Kok, geestelijk adviseur
der groote sociale vereenigingen
te Haarlem.
Met eerbied en ontzag hebben wij bij dit
gouden Jubileum te herdenken degenen, die
voor vijftig jaren de grondslagen hebben gelegd
van de Nieuwe Haarlemsche Courant, zooals
wij ze nu kennen. Wat een moed, wat een durf
heeft daartoe behoord 1
Er is maar weinig phantasie noodig om zich
voor te stellen de verwondering en verbazing
bij dien opzet en hoe men tegenwerking zal
hebben ondervonden en niet het minst van eigen
geloofsgenooren
Ongetwijfeld geleid door hoogere motieven,
hebben de stichters er toch zeker geen flauw
begrip van gehad, dat men na vijftig jaren de
katholieke pers als een van de machtigste mid
delen zou te beschouwen hebben om zijn levens
doel des te beter na te streven, namelijk God
te dienen en daardoor in den hemel te komen
„De kerk is monumentaal," schreef weleer
Dr. Kuyper, „de school is machtig, maar zoo
lang ook de pers door ons tiiet in den diensi
van den Christus is gesteld, gaapt er een schul
dige leemte 1"
De katholieke pers m immers de eerste voor
waarde voor een krachtig openbaar katholiek
leven
doe een even geleerd als voorzichtig man als
of. de Groot z.g. hierover dacht moge blijken
at het volgende
Prof. de Groot liep eens met een ordensge-
noot door Napels, toen daar het wonder van
den heiligen Januarius pas had plaats gegrepen
De straten waren vol opgewonden menschen.
die druk het groote feit van den dag bespraken
en op de gezichten der katholieken kon men de
vreugde lezen, dat het gebed der schare wederom
verhoord was.
„Go kunt met begrijpen," zoo sprak een Napo-
titaansch geestelijke met drukke gebaren tot
den nuchtere n Hollandschen professor, „hoeveei
goed dit weer doet aan onze katholieke zaak
„Ik hoop er van avond van te lezen in uw
katholieke dagbladen," zei de Hollander.
„Katholieke dagbladen
„Ja, hoeveel katholieke dagbladen hebt gij in
Napels
„Katholieke dagbladen? Geen enkel f'
„Dan zeg tk u, dat gij het wonder van St
Januarius beter ontberen kunt, dan een katho
liek dagblad 1'
Het was kras gezegd, maar de katholieke
pers is in onze moderne' maatschappij nu een
maal onontbeerlijk.
Voor ons, katholieken, heeft de p<ers vooral
m onze dagen, nog een andere beteekenis dan
die van nieuwsblad alleen, de katholieke pers
heeft hare lezers nog over belangrijker en hoo
gere dingen des levens te onderhouden, de
katholieke journalistiek heeft een eigen en
bijzondere roeping te vervullen. „Ik zal u tot
visschers van menschen maken," dat woord van
Christus geldt ook voor den katholieken jour
nalist I Die zielenvangst volgt consequent uit
de leer der R. K. Kerk
Verspeyen. Hoofdredacteur van de „Bien
Public", omschrijft de verheven en gewichtige
taak van den katholieken journalist als volgt
„Alle dagen op de bres, op den eerepost vlak
tegenover den vijand staan, als echo dienen van
het woord van Christus' stedehouder, die onder
richtingen.-van het Episcopaat propageeren, zich
doen hooren als het protest van het recht tegen
over den zegetocht der ongerechtigheid, de
leugen achtervolgen, de zwakken helpe:n tegen
over elke onderdrukking, de stem zijn die troost
en bemoedigt de vervolgden om de zaak van
Christus die den moed der belijders en de
vreedzame veroveringen der missionarissen lof-
zingt onze scholen en onze Kerk verdedigen
tegen de aanvallen van liberalisme en socialisme,
aansporen tot het geven van aalmoezen voor de
voortplanting van het geloof of voor het onder
houd van onzen godsdienst, de christelijke
wetenschap en de katholieke kunst helpen in
hare wedergeboorte, de katholieke actie volgen
in al hare phasen. de Kerk vergezellen op haar
weg door de eeuwen, hare tranen drogen en
hare vreugde deelen.... ziedaar het werk
van de katholieke lournalistiek, en ik beklaag
degenen, die er de grootheid en de vruchtbaar
heid van miskennen."
Zóó bezien moei ieder katholiek Haarlem
mer bij dit lubelteesi met dankbaarheid jegens
God vervuld zijn voor het grootsch en verhe
ven werk, dat de Nieuwe Haarlemsche Coucant
gedurende zooveel jaren voor katholiek Haarlem
heeft verricht I
Maar zij mag ook aanspraak maken op de
dankbaarheid van geheel katholiek Nederland!
Want in de vijf jaren, die ik in en bij Haarlem
heb doorgebracht, is het mij herhaaldelijk op
gevallen, dat door de grootere katholieke dag
bladen in verschillende punten van belang de
meemng der Redactie van de Nieuwe Haarlem
sche Courant steeds werd op prijs gesteld 1
Aan Directie en Redactie en aan al diegenen,
die aan dit jubileerend blad werkzaam zfjn, bied
ik daarom hierbij gaarne mijne hartelijke ge
lukwenschen aan 1
Moge in de toekomst Gods onmisbaire zeg/en
ruimschoots rusten op Uw verheven arbeid
en gaat dan in blijde opgewektheid voort met
te werken tot meerdere eer en glorie van God
en to' heil van katholiek Haarlem 1
Bloemendaal 4 Februari 1927.
Elke verbetering van de katholieke dagblad
pers beteekent een hooger opheffen van ons
Roomsche volk.
Uitgeest 5 Febr. '27.
J. C. VAN DER LOOS. pr.
(Adv.)
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
i
I
I
I
I
k-r-4
I
k—*
