Sociaal Leven.
Het verdrag Nederland—Belgie in de
Eerste Kamer.
VOORTZETTING DER DEBATTEN.
FINANCIËN.
Congregatie der Eerw. Zusters
van het H. Kruis te Linz
AMSTERDAMSCH NIEUWS.
De vaste bespeler van den
Stadsschouwburg.
Een proef met nieuwe tram-
brievenbusjes.
Het voorontwerp-Ziektewet.
De tewerkstelling van
werkloozen in Drente
De malaisewaarom buiteniand
sche werkkrachten?
Stichting voor landontginning
en cultiveering in
Nederland.
De malaise toestand in de glas-,
kristal- en keramische
nijverheid.
Drentsche arbeidersgezinnen
naar Twente.
MARKTNIEUWS.
De toestand van den Duitschen
landbouw.
De mijnwerkerinternationale
Britsche filmindustrie
De Duitsche Rijksdag.
Kerkbrand te Brussel.
Het voorstel van Coolidge.
De bedreiging van Sjanghai.
Wordt Delius uitgewezen?
Het Deensche Koningspaar
te Berlijn.
De chaos in China.
Geen Poolsche versterkingen,
aan de Litausche grens.
Onder voorzitterschap van den heer J. J.
G. Baron van Voorst tot Voorst zette de
Eerste Kamer gisteren de behandeling van
het verdrag NederlandBelgië voort.
Het eerst was aan 't woord de heer v. d.
Bergh (V.B.) die zijn rede, welke hij den
vorigen dag had afgebroken, voortzette.
Allereerst herinnert spr. eraan, dat hij
'den vorigen dag gezegd had, dat de minis
ter in 1923 te Rotterdam een onderhoud had
met eenige Rotterdamsche heeren. Toen
had de minister verklaard, dat, als hij de
bezwaren tegen het Moerdijkkanaal eer
had geweten, hij dit kanaal nog wel had
kunnen afwenden. Na de vergadering heeft
de minister aan spreker verklaard, dat dit
onderhoud niet in 1923, doch in 1925 had
plaats gehad. Des avonds heeft spr. te Rot
terdam geïnformeerd en is hem inderdaad
gebleken, dat dit onderhoud heeft plaats
gehad in Juni 1925.
Voor deze correctie dankt de Minister
van Buiteniandsche zaken.
Dan gaat de heer v. d. Bergh verder, be-
tocgende, dat in 1914 de overeenkomst met
Nederland betreffende het uitbaggeren van
de Schelde en het vaststellen van anker
plaatsen. In 1919 stelde België zijn verre
gaande eischen zoogenaamd ter wille van
het verkeer. Dit verkeer is echter in die vijf
laren geenszins toegenomen, had integen
deel bijna stil gelegen door de oorlogsom
standigheden. Hieruit blijkt wel, dat een
reëele grondslag voor s'ministers voorstel
te eenenmale ontbreekt. Deze Belgische
desiderata van 1919 zijn pas door prof. Co
lenbrander bekend geworden, nadat het vo
tum der Tweede Kamer was gevallen. Spr.
is zeer benieuwd wat de minister zal aan-
Yoeren in deze onbegrijpelijke zaak. Is, het
geen hier gebeurd is, wellicht het gevolg
van een gebrek aan organisatie op het De
partement van. Buiteniandsche Zaken, waar-
coor de continuteit niet is gehandhaafd?
Nu beweert de minister wel, het stand
punt van den nieuwen tijd in te nemen en
te handelen in den geest van Locarno, doch
vergist de minister zich niet daarin? Staat
hij niet veeleer op het standpunt van de
oude, geheime diplomatie?
In 1920, toen België de onderhandelingen
over de herziening afbrak, had de minister
de zaak als afgedaan moeten beschouwen.
Zijn groote fout is geweest, dat hij in 1924
weer aanraking heeft gezocht met België en
nog wel op een basis van de eischen van.
1919!
Maar, wat zal er nu moeten, gebeuren
als dit verdrag verworpen wordt? Spr. ziet
geen groote behoeften aan een verdrag.
Alles zou kunnen blijven, zooals het is. In
dien er echter een nieuw verdrag tot stand
zou komen, zou dat geheel op wederkeerig-
heid moeten berusten, maar 't is de vraag
of zulk een verdrag mogelijk is.
Verder, wat nu de kanalen betreft, het
kanaal AntwerpenRuhrort kaD voor ons
geen bezwaar opleveren, mits wij onze
rechten volledig behouden en België allo
kosten voor zijn rekening neemt. Daar dit
kanaal ruim 100 millioen kost, zal België
zich wel goed bedenken, vóór het de eerste
spade in den grond zet.
Zooals het Moerdijk-kanaal is ontworpen,
mag het er echter nooit komen. Daartegen
fljïi te groote politieke en economische be
zwaren. Het wordt weer een kanaal met
een internationaal servituut, waardoor in
breuk kan worden gemaakt op onze souve-
reine rechten in de toekomst
Spr. zou minder bezwaar hebben tegen
een kanaal MoerdijkSchelde tot even
vóór de lijn, waar de grens van Nederland
ophoudt. Dan zou het een zuiver Neder-
lansch belang zijn. Het kanaal zou 20 a 25
millioen kosten en er zou met een lage
heffing kunnen worden volstaan. Als het
voorgestelde kanaal, van die enorme afme
tingen er komt, zouden vele onzer handels
firma's zich naar Antwerpen verplaatsen,
waardoor groote bronnen van ons volkbe-
staan zouden worden aangetast. Alleen de
verwerking der massale goederen brengt in
onze havens een verdienste van 100 mil
lioen. Onze voorvaders hebben hun leven
gewijd aan de opkomst van onzen handel.
Zouden zij van dit Moerdijk-kanaal nog
kennis kunnen nemen, dan zouden zij zich
in hun graven omkeeren.
Hierna voert de heer Michiels van Kes-
senich (R.K.) het woord. Spr. zal zijn be
zwaren tegen dit verdrag slechts aanstip
pen, omdat reeds 11 sprekers vóór hem uit
voerig hun bezwaren hebben behandeld.
Aan voorlichting van handel en iniustrie
en van gezaghebbende lichamen heeft het
niet ontbroken. Herinnerd dient te worden
aan de conclusies van de Ned. Mij voor
Nijverheid en Handel, van de Kamers van
Koophandel en van gemeentebesturen.
Op zich zou spr. tegen het Schelie-regi-
me geen bezwaar hebben, wel echter tegen
de bepaling, dat de Schelde te allen tijde
cok voor de groote schepen bevaarbaar
moet zijn.
Bovendien brengt de Belgische reserve
ten aanzien van de oorlogsschepen gevaar
mee voor onze positie in oorlogstijd. Ten
onrechte zijn de oorlogsschepen in het
tractaat gebracht.
Ten slotte heef', spr. bezwaar tegen het
uitsluiten van beslag op doorvarende sche
pen. Van de vocrdeelen van. de Limburg-
sche kanalen voor ons moet men zich geen
overdreven voorstelling maken.
Voor spr. is het een groote teleurstelling,
dat het tractaat zóó is uitgevallen, dat hij
zijn stem daaraan niet mag geven. Hij ge
leefd ook niet, dat aanneming van het ver
drag de goede verstandhouding tvsschen
België en Nederland zou bevorderen.
Hierna wordt een half uur pauze gehou
den.
Na heropening der zitting is Het woord
aan den heer van Embaen (V.D.). Spr.
meent vooralsnog dit verdrag te moeten
aanvaarden.
Volgens spr.'s oordeel hadden de tegen
standers hun onverbiddelijke meening nog
niet moeten vestigen om toegankelijk te
blijven voer de argumenten van den minis
ter. Spr. is van meening, dat de grondslag
van het tractaat niet te vinden is in de
annexionistische eischen.
Hierna bestrijdt spr. de opvatting der te
genstanders omtrent de casus belli-verkla-
ring. Hij ziet daarin geen enkel militair ob
ligo doch slechts een element der geschie
denis.
Steeds is in België gevoeld, dat hel van
Nederland afhankelijk was met betrekking
tct de Schelde. Niemand zal ook beweren,
dat, utilistisch beschouwd, de grens tusschen
Nederland en België juist is getrokken.
Altijd heeft België, reeds lang voor 1914
dus, beseft, dat het de Schelde noodig had
als eenigen uitweg naar zee voor zijn eerste
haven.
Dan bespreekt spr. uitvoerig het Schelde-
regiem.
Verwerping van hei verdrag schijnt hem
nadeeliger voor ons land dan aanneming.
Sr» meent, dat wat het Moerdijkkanaal
betreft, de probleemstelling aldus moet lui
den, dat Antwerpen behalve de Schelde-
haven. ook Rijnhaven is, doch een Rijnha
ven met onvoidoende verbindingen. Het
argument, dat de kanaalverbinding kunst
matig is, kan niet opgaan, daar Rotterdam
en Amsterdam ook profiteeren van kunst
matige verbindingen. Een volk mag zijn
grondgebied niet misbruiken om een buur
man hinderpalen in den weg te leggen, door
te beletten, dat die buurman kan voldoen
aan de gewijzigde erkeersbehoefte. Van
een groote zuigkracht van het Moerdijkka
naal kan geen sprake zijn. Het heeft slechts
attractie tegenover de huidige veel slech
tere verbinding door Zeeland. Het betee-
kent dus alleen een vermindering van het
nadeel van Antwerpen.
Verder, wat nu de kosten van het Moer
dijkkanaal betreft, de bijdrage daarin door
ons kan nooit grooter zijn dan het belang,
dat wij er bij hebben. Ook de sluizen bij
IJmuiden waren de grootste ter wereld,
doch wij waren eT trotsch op, die noodig
te hebben voor het verkeer en die te kun
nen plaatsen zonder de toestemming noodig
te hebben van een ander land. Thans is
Nederland niet gerechtigd, den aanleg te
weigeren van een kanaal, dat Antwerpen
zegt, noodig te hebben.
Wanneer wij dit kanaal afwijzen, zullen
wij toch binnenkort komen te staan, voor
den aanleg van het veel kostbaarder
Ruhrort-kanaal.
Na deze uiteenzetting komt spr. tot de
taak der Eerste Kamer. Moet zij dit trac
taat afwijzen omdat de andere tak der
volksvertegenwoordiging zich met zóó
kleine meerderheid ervoor verklaarde en
omdat onder het volk een zóó scherpe actie
is gevoerd? Het antwoord hierop is: neen.
Er zijn twee precendenten ten deze. Het
eerste is de felle actie van Amsterdam
tegen het voorstel tot den aanleg van een
spoorwegnet in 1859, omdat het net Rotter
dam te veel gaf. De Amsterdarosche afge
vaardigden stemden tegen, Hoe zou de heer
Polak in 1859 gestemd hebben? De Eerste
Kamer is voor de agitatie gezwicht en wees
het ontwerp af. Rotterdam kreeg toch eeni
ge jaren later de spoorwegverbindingen, die
het begeerde. Het tweede precedent is de
leerplichtwet, die de Tweede Kamer pas
seerde met 50 tegen 49 stemmen. Het lid
dat afwezig was, zou hebben tegen gestemd.
Dt Eerste Kamer aanvaardde de wet.
In één opzicht wil spr. aan de publieke
opinie een concessie doen, dat zou zijn het
instellen van een nationale commissie van
onderzoek nopens de kanalen. Wordt zulk
een motie verworpen of niet ingediend, dan
zal spr. voor dit tractaat moeten stemmen.
Wijzen zij het af, dan zou het wel eéns
kunnen gebeuren, dat zij in de toekomst
onder den drang der omstandigheden een
regeling moeten aanvaarden, veel ongunsti
ger dan deze.
De heer VERKOUTEREN (C.H.) betoogt,
dat de Belgen de reserve omtrent de oor
logsschepen in het verdrag hebben gebracht
als een gewilde dubbelzinnigheid, om te
kunnen krijgen, waarop het geen recht
heeft. Men moet niet zeggen-, de Belgen
hebben geen oorlogsschepen. Want wat niet
is, kan worden.
Natuurlijk is het onaangenaam, dat' de
deur van hel Belgische huis op ons grond
gebied ligt. Maar een dergelijke geografi
sche onaangenaamheid heeft men nu een
maal te dulden.
Spr. wijst op de gevaren van de z.g. pe
netration pacifique, waartoe dit ontwerp
ongetwijfeld bijdraagt. Reeds vele Belgen
hebben grondgebied in Zeeuwsch-Vlaanderen
en Zeeland-
Wat zal er gebeuren als het tractaat
wordt aangenomen? Dan zal een nieuw tijd
perk geopend worden van misverstand en
ongenoegen. Het annexionisme zal worden
aangemoedigd en veel verder gaande
eischen zullen volgen.
Wordt het verworpen, dan zullen wij
stijgen in de achting onzer buren en zullen
de Belgen begrijpen, dat zij ons hebben te
behandelen op voet van gelijkheid en niet
als overwonnenen.
De heer DOBBELMANN (R.K.) zou wen
schen, dat de Grondwet bepaalde, dat voor
onherroepelijke verdragen een meerderheid
van 2/3 in het parlement noodzakelijk was
om die verdragen te ratificeeren. Onder 't
huidige verdrag is België rijk geworden. Wij
hebben ons steeds eerlijk aan. dit verdrag
gehouden. Deze herziening brengt voor
ons slechts verlies mede.
België verlangt echter meer om nog rijker
tt kunnen worden. Nederland heeft daarbij
echter de plicht, op te komen voor zijn
hoogheidsrechten en souvereiniteit.
Hierna wordt de vergadering verdaagd
tot Donderdagmorgen 11 uur.
7 le hypothecaire 10-jarige
cbligatieleening.
Bij de Ned. Landbouwbank te Amster
dam, Lentjes en Drossaerts, te 's-Hertogen-
bosch en andere bankinstellingen, wordt
vanat Woensdag 23 Maart de inschrijving
opengesteld op de 7 lc hypothecaire 10-
;arige cbligatieleening gr»ot 300.000 ten
laste van de congregatie der eerw, zusters
van het H. Kruis te Linz (Oostenrijk) in
coupures van 1000, 500 en 100, tot
den koers van 100
Voor rente en hoofdsom is de Congrega
tie der Eerw Zusters van het H. Kruis te
Linz of haar rechtspersoon ten volle aan
sprakelijk. Als meerdere zekerheid voor
cbligatiehcuders geeft het moederhuis te
Linz echter nog een eersle hypotheek op
goudfcasis op; het groote R.-K. Ziekenhuis
te Wels.
Rumoer in den Amslerdamschen
gemeenteraad.
In de vergadering van den gemeenteraad
van Amsterdam werd gisteren herstemd
over het voorstel-Boekman en Abrahams,
o-m het subsidie voor den vasten bespeler
van den Stadsschouwburg (in verband met
de 12-maandsconlracten) te verhoogen van
70.000 op 85.000.
Dit voorstel werd verworpen met 2220
stemmen.
De wethouders stemden tegen.
Vervolgens werd gestemd over het voor-
stel-Wierdels, om deze verhooging te be
palen op 10.000.
Dit werd aangenomen met 2616 stem
men.
Hierna was asm de orde het voorstel-
Wierdels, om na de wijziging van de voor
waarden in het cahier des charges, een
nieuwe oproeping van sollicitanten te doen
plaats hebben.
Dit werd verworpen met 3111 stemmen.
Ten slotte zou de eigenlijke voordraoht
van B. en W. in stemming komen, om voor
de periode 1 Aug. 1927—1 Juni 1928; 1 Aug.
1928—1 Juni 1929; 1 Aug. 1929—1 Juni 1930
to-t vaste bespelers van den Stadsschouwburg
aan te wijzen Eduard Verkade en Dirk Ver
beek („Het Vereenigd Tooneei").
De heer Wierdels vroeg zijn stem voor
deze voordracht toe te lichten. Spr. en zijn
fractie zou vóór de voordracht stemmen,
omdat hij, hoewel spr. tegen twee stukken
ernstige bezwaren had gehad, thans van het
„Vereenigd Tooneei' voldoende zekerheid
had gekregen, dat stukken vermeden zullen
worden, welke een partij zullen kwetsen.
Op deze mededeeling ontstond rumoer in
de vergadering en volgde een verwarde dis
cussie.
De heer Wierdels herhaalde, dat hij de
redelijke zekerheid had gekregen, dat too-
neelopvoeringen, die eenige partij zouden
kunnen kwetsen, niet meer opgevoerd zou
den worden.
Deze zekerheid is niet geëischt vóór wij
onze stem zouden uitbrengen.
Het rumoer duurde voort, waarom de
voorzitter, teneinde de gemoederen tot
kalmte te brengen de vergadering schorste
voor enkele oogenblikken.
Na heropening deelde de wethouder voor
Kunstzaken, de heer Wibaut, mede, dat de
mededeeling van den heer Wierdels voor
B. en W. een evengroote verrassing was,
als voor den raad. B. en W. willen geen
enkele ceinsuur, behalve die van den bur
gemeester, volgens de gemeentewet.
B. en W. wenschen niet anders te subsi- j
dieeren dan kunst, d. i. iedere uiting van het
gedachtenleven, welke naar redelijken vorm,!
zoo mogelijk naar artistiéken vorm, toege
licht kan worden.
Op voorstel van B. en W. werd daarna
besloten de discussies te schorsen; de stem
ming over de voordracht aan te houden tot
gegevens van den vasten bespeler verkregen
zijn.
Bij de Gemeentetram te Amsterdam zijn
dezer dagen vijf trambrievenbusjes van
nieuw model ontvangen. Zij zijn van allumi-
nium vervaardigd en daardoor veel lichter
dan de bestaande. Het trampersoneel vond
n.l. de oude busjes, welke 7.5 kg. wegen,
te zwaar. Op de lijnen 1 en 2, welke aan de
eindpunten kringlijntjes hebben, is dat niet
erg, maar bij lijnen, aan welker eindpunt de
rijrichting worat verwisseld, moeten de bus
jes worden verhangen. Het personeel nu
vindt dit werk bezwaarlijk, wanneer de bus
jes 15 pond wegen vandaar dat naar lichter
materiaal wordt uitgekeken. Het is echter
nog de vraag of de busjes van alluminium
sterk genoeg zullen zijn of zij niet spoedig
ïullen indeuken of zij voldoende bedrijfs-
zeker zullen zijn ook wat betreft de sluiting,
Dit zal het beste in de praktijk kunnen
blijken. Daarom wordt thans op lijn 2 met
twee van de nieuwe busjes proef gereden.
Slaagt de proef, dao zullen deze busjes voor
de andere lijnen worden aangeschaft. Vol
doen zij niet, dan zal, ondanks de bezwaren
van het personeel, weer worden terugge
keerd tot de oude, ijzeren busjes.
In elk geval moet de proef zijn afgeloo-
pen, alvorens alle tramlijnen, welke het
Stationsplein aandoen, van trambusjes zul
len worden voorzien.
Een buitengewone vergadering van het
R.-K. Werkliedenverbond.
Het R.-K. Werkliedenverbond heeft gis
teren te Utrecht een buitengewone verga-
dering gehouden naar aanleiding van het
bij den Hoogen Raad van Arbeid inge
diende voorontwerp van wet tot wijziging
der Ziektewet.
De verbondssecretaris, de heer J. A.
Schutte, ontwikkelde de volgende stellin
gen.
a. dat in de Ziekteverzekering het werk-
nemersbelang overheerscht;
b. dat herhalve de invloed der werkge
vers bij de uitvoering van de ziekteverze
kering zeker niet grooter kan en mag zijn
dan die der werknemers;
c. dat de uitvoering der sociale verzeke
ringen door de gezamenlijke organisatie
van werkgevers en werknemers dienstbaar
kon worden gemaakt aan het bevorderen
der gewenschte verhoudingen in het be
drijfsleven;
d. dat met het sub a, b en c genoemde
in het voor-ontwerp niet of niet voldoende
is rekening gehouden;
e. dat bij de beoordeeling van het onder
havige voor-ontwerp niet bui:en beschou
wing kan blijven, wat in de laatste jaren
met betrekking tot de ziekteverzekering is
geschied;
f. dat het voor-ontwerp door de erken
ning van zelfstandige ondernemingskassen
eenerzijds de ontwikkeling van z.g.n. be-
drijfskassen belemmert en anderzijds leiden
moet tot een zóó overheersehende positie
der werkgevers, dat van het zeggenschap
der werknemers practisch weinig cf niets
overblijft;
g. dat het aanleiding zou geven tot zeer
vérgaande versplintering der verzekering
waardoor o.m. de controle zeer bemoeilijkt
wordt;
h. dat lang niet allen, voor wie ziekte
verzekering noodzakelijk en mogelijk is,
onder de bepalingen van het voor-ont.verp
vallen,;
i. dat iedere controle op de aan- en af
meldingen ontbreekt, waardoor de gele
genheid tot wetsontduiking bevorderd
wordt;
j. dat het voor-ontwerp niet voorziet in
de behoefte aan centrale controle en pro-
phylaxe.
De heer Schutte meende, dat naar aan
leiding hiervan dit voor-ontwerp onaanne
melijk wordt geacht en hij vertrouwde dat
bij het samenstellen van het definitief ont-
werp de volgende grondslagen zullen wor
den in acht genomen:
1. De uitvoering der Ziekteverzekering
worde, waar mogelijk, opgedragen aan be-
drijfskassen voor elk bedrijf één
waarvan de oganisaties van werkgevers en
werknemers de draagsters zijn. De bestu
ren dier kassen worden op den grondslag
van pariteit samengesteld uit vertegen
woordigers van werkgevers en werknemers.
In de ondernemingen of plaatselijke groe
pen van ondernemingen, tot de bdreijfekas-
sen behoorende, kunnen commissies wor
den gevormd, op denzellden grondslag, als
de besturen der bedrijfskassen samenge
steld, aan welke, onder leiding dier bestu
ren, de controle kan worden opgedragen,
pen van ondernemingen tot de bedrijfskas
sen ais de leden dezer commissies worden
door de resp. organisaties van werkgevers
en werknemers aangewezen.
2. Ten behoeve van werknemers in on
dernemingen, die om een of andere reden
niet tot eene bedrijfskas toetreden, worde
gelegenheid tot verzekering gegeven bij
kassen, op te richten door de Raden van
Arbeid en bij bijzondere kassen. Voor de
erkenning van bijzondere kassen worde een
minimum aantal verzekerden van 200 ver-
eischt.
De bijzondere kassen moeten bestuurd
worden door de verzekerden.
3. De verzekeringsplicht worde uitge
strekt tot allen die in dienst van een ander
tegen loon werkzaam zijn. of wegens werk
zaamheden in dienst van den werkgever
verricht van derden uitkeeringen in geld
ontvangen.
Hierdoor zullen met name dienstboden,
kleermakers, kellners, chauffeurs e.d. en
eveneens de losse arbeiders onder de wet
vallen.
4. De werkgevers worden verplicht tot
betaling der premie.
5. De uitkeeringen worden bepaald op 80
pel. van een loonbedrag van ten hoogs'e
8 per dag gedurende minstens 26 weken
per kalenderjaar.
6. Voor zoover de onderneming niet is
aangesloten bij een bedrijfskas wordt dooi
de werknemers in die onderneming werk
zaam bij geheime stemming bij meerderheid
beslist omtrent de instelling, waarbij zij
verzekerd zullen zijn.
7. Er worden bepalingen opgenomen,
welke voorzien in een controle, als waar
borg op de naleving der wet en bepalingen
omtrent de verplichting tot bestemming
van een gedeelte der premiën voor maat
regelen ter voorkoming van ziekte.
Deze resoluties werden na bespreking'
goedgekeurd, met uitzondering van punt 3.
hetwelk nog nader beschouwd zal worden.
Het Tweede Kamerlid mevr. Bakker
Nort heeft tot den minister van Binncn-
landsche Zaken en Landbouw de volgende
schriftelijke vragen gericht:
Is hei waar, dat het in de bedoeling ligt
aan de werkloozen uit Den Haag, Rotter
dam en Amsterdam, die in Drente te werk
gesteld zullen worden, naast den toeslag,
die hun van gemeentewege zal worden ver
strekt, hetzelfde loon uit te keeren, als aan
de Drentsche werkloozen, die bij de Rijks
werkverschaffing in Drente werkzaam zijn,
zoodat deze Hollandsche werkloozen ruim
30 per week zullen verdienen voor gelijk-
soortigen arbeid, waarvoor de Drentsche
werkloozen 15 a 16 per week verdienen?
Acht de minister het niet ongewenscht,
dat aanverschiilende categorieën arbeiders
voor hetzelfde werk ongelijk loon wordt
uitgekeerd?
De S. D.-raadsfractie heeft een schrijven
gericht aan B. en W., waarin gezegd wordt,
dat aan de te bouwen cementfabriek te
St. Pieter bijna iedere week Nederlandsche
arbeiders ontslagen worden, waarna Belgen
en soms ook Duitschers in hun plaats aan
gesteld worden.
Adressante herinnert er aan, dat bij de
vaststelling der rooilijnen voor dé fabriek
bepaald is, dat bij den bouw minstens 80
Nederlandsche arbeiders te werk gesteld
móesten worden. Thans evenwel negeert de
betonmaatschappij H. B. C. deze voorwaar
den, zoodat. 2/3 van het personeel uit niet-
Nederlanders bestaat.
De fractie meent, dal hiertegen stelling
genomen moet worden, mede in verband
met de heerschende malaise.
Voor de algemeene volkswelvaart.
Ten kantore van den notaris C. F. J.
Brands te Amsterdam is, naar men aan het
„Hbld." mededeelt, de acte van oprichting
verleden van de Stichting voor Land-
ontginning en Cultivcering in Nederland.
Toen de eerste noodkreten uit Drente
vérnomen werden, hebben eenige bekende
Nederlanders, onder aanvoering van den
heer mr. Harm Smeenge, plannen beraamd
om praktisch te kunnen medewerken aan
den wederopbouw van deze provincie.
Vele besprekingen zijn over de plannen
gevoerd met verschillende vooraanstaande
mannen uit Drente, verscheidene praktische
raadgevingen werden ontvangen van den
héér mr. Linthorst Homan, Commissaris der
Koningin in deze provincie, van de directie
van het Landschap Drente en van den Rijks
inspecteur van werkverschaffing aldaar,
waardoor de allereerst zoo begrensde plan
nen uitgebreider werden bezien en tot
resultaat hadden, dat de grenzen van het
werkplan gelijk met de begrenzing van
Nederland werden gesteld.
Vooral werd gevoeld, dat de begrenzing
niet één provincie zou kunnen gelden, waar
in verschillende andere provincies van ons
vaderland nog zooveel ontgonnen en in
cultuur gebracht kan worden.
De opzet van deze stichting had dus
aanvankelijk haar ontstaan aan de Drent
sche toestanden te danken, waarom, in
overleg met de Drentsche autoriteiten, ver
moedelijk ook de eerste werkzaamheden in
deze provincie zullen beginnen. De bedoe
ling dezer stichting is, mede te werken aan
de algemeene volkswelvaart in ons Vader
land, meer speciaal door landontginning en
cultiveering.
Het bestuur dezer stichting zal bestaan
uit: mr. Harm Smeenge, lid der Eerste
Kamer St.-Gen„ voorzitter; prof dr. J. A.
Veraart, lid der Tweede Kamer St.-Gen„
vice-voozitter; L. B. van Nierop, bankier
te Amsterdam, penningmeester; E. D. van
Utrecht; ir. J. P. van Lonkhuyzen, dir. der
Nederlandsche Hcide-Mij„ Aruhexn; mr. dr.
J. A. van T'niel, subst.-off. van justitie,
Amsterdam; Joh. J. F. de Freese, kopman
te Amsterdam, secretaris, terwijl het secre
tariaat zal zijn gevestigd Prinsengracht 747
te Amsterdam.
Nederland mag niet verder de vuilnisbak
van het Contingent zijn.
In Huize Voorhout" te "s-Gravenhage
had Donderdag een conferentie plaats ter
bespreking van den thans bestaanden ma-
laisetoestand in de glas- en kristal en kera
mische nijverheid, in Maastricht, maar niet
minder in Leerdam.
Het initiatief tot deze bijeenkomst, was
uitgegaan van de Algemeene R. K. Werk-
geversvereeniging. Aanwezig waren de hee
ren Jos. F. E. Regout, (De Sphinx), nar. L.
F. H. Regout (porselein- en inuurtegelfa-
briek „Mosa"). J. Defesche (Société Céra-
mique), Ir. L. M. de Nérée tot Babberich
(Kristal-unie) en P. W. Cochius (glasfabriek
Leerdam), vertegenwoordigende de bedreig
de industrieën; verder de heeren De Jonge,
Jurgens en Rippen (Ned. Ver. van Fabrieks
arbeiders). Kleys en Kaanen (R. K. Fabrieks-
arbeidersbond) en Karsdorp (Christ. Fa-
brieks- en Transportarbeidersbond'l ,en ver
tegenwoordigers van de groote dagbladen.
Mr. Kortenhorst die de bijeenkomst
leidde, wees er in zijn openingswoord op,
dat aanvaarden van overheidssteun de laat
ste stap moet zijn, waartoe een industrieel
overgaat. „Het liefst redt men zichzelf.
Waar hier echter, zoowel in Maastricht als
Leerdam, een langzame doodsstrijd wordt
gestreden, door bedrijven, welker voortbe
staan en bloei zeker een plaatselijk zelfs
algemeen belang is, staat de zaak anders.
Hier is inderdaad de uiterste noodzaak aan
wezig, welke recht geeft op ingrijpen door
de landelijke overheid. Herhaaldelijk heb
ben de betrokkenen reeds een dringend be
roep gedaan op de regeering. tot nog toe
zonder tastbaar resultaat evenwel. Thans
is de kwestie ook aanhangig gemaakt bij de
Rijkscommissie voor de werkverruiming,
welke haar op de agenda heeft geplaatst
van haar a.s. Zaterdag te houden vergade
ring."
Daarna gaven de aanwezige directeuren
een uiteenzetting van den huidigen stand
van zaken.
De resultaten der Maastrichtsche sani-
tair-aardewerk-industrie zijn nog zeer be
vredigend. Hiervoor wordt dan ook geen
steun gevraagd. Doch thans overweegt
Frankrijk een verhooging van 44.10 tot 120
frs, per 100 K.G. en voor wit aardewerk
van 44.10 tot 85 frs. En dit is, naar men zei-
de, een nieuwe bedreiging.van de
eenige kurk, waarop de aardewerkfabrie
ken nog drijven.
Gevraagd werd, of de outillage der Maas
trichtsche fabrieken wellicht bij de ont
wikkeling der techniek is achtergebleven.
De fabrikanten verzekerden evenwel, dat
men zeer zeker den toets der vergelijking
met de gemiddelde buiteniandsche bedrij
ven kan doorslaan.
Maar al waren we beter ingericht dan de
meest moderne buiteniandsche fabriek, dan
werden we nog vermoord.
Zoo passeerden de verschillende oorza
ken van den noodtoestand de revue: de
Duitsche expansiezuchl, dumpingmethodes,
lage buiteniandsche loonen, tariefpolitiek,
concernvorming, enz.
Wat Leerdam betreft zeide de heer
Cochius zich aan te sluiten bij de jammer
klachten der andere heeren en zijn stem te
voegen bij den samenzang in mineur.
„De flessohenindustrie zeide hij, is al lang
in decadentie; ook de vlakglasfabrikage
staat er verre van rooskleurig voor, en wat
nu onze fabriek betreft, wij zijn allermo
dernst ingericht, de laatste uitbreiding is
van 1918, maar de afdeeling voor draai- en
ornamentglas ligt nog stil.
Vroeger exporteerden wij vooral naar En
geland, maar daar ontwikkelt de glasindu
strie zich de laatste jaren zeer; zoodat het
gevaar van die zijde al lang niet meer denk
beeldig is."
Na langdurige gedachtenwisseling over de
middelen tot verbetering, waarbij de werk
gevers uiteenzetten, waarom zij vooral heil
verwachtten van een heffing van den in
voer naar het gewicht, in plaats van de be
staande naar de waarde werd ten slotte
betoogd, dat dit ook in het belang zal zijn
van het publiek, daar zij bij volle produc
tie in staat zullen zijn, de prijzen nog eens
cenigszins te verlagen.
Het volgende gewichtsterief is in overwe-
ging gegeven: voor wit-porselein 7.50 per
100 K. G. bruto gewicht gedecoreerd idem
15; aardewerk resp. 5 en 10 en voor
wandtegels resp. 2.50 en 5. Dit tarief
zou voor ten minste vijf jaar moeten gelden.
De conclusie was, naar de „Tel." mede
deelt, dat Nederland in deze niet langer de
magneet moet zijn, welke heel Europa aan
trekt en nog minder de vuilnisbak, Waar bet
Continent allen rommel heen kan sturen,
en dat slechts de regeering in staat is, hier
in verandering te brengen.
Reeds is eenigen tijd geleden melding
gemaakt van de moeilijkheden bij de
migratie van Drentsche gezinnen naar
Twente,
Eind Mei zullen in Enschede omstreeks
120 woningen gereed zijn, terwijl niet meer
dan 110 huizen bewoond zullen zijn, omdat
de andere gezinnen of niet meer bereid zijn
te emigreeren of weigeren voor den afloop
van het veenwerk te verhuizen, daar zij het
aangenomen werk niet onafgewerkt kunnen
laten liggen. Een zestal gezinnen zal in de
maanden Juni, Juli en Augustus nog ver
trekken, maar er zullen een veertig wonin
gen leeg blijven staan, hetgeen een schade
post is voor de betrokken woningbouwver-
eenigin-g.
Om hel aantal migranten, dat op om
streeks 200 bepaald is, weer volledig te
maken, zal de Directeur van de Arbeids
beurs in het Veengewest weer een. opioe-
ping doen van gegadigden. Hij zal trachten
55 geschikte gezinnen te vinden in de ge
meente Emmen en als dat niet mogelijk rs
:n de andere Drentsche gemeenten. De
migratie van deze arbeiders zal geschieden
in het tijdvak November 1927Mei 192$,
omdat nu reeds voldoende gebleken is, dat
migratie in andere maanden tal van onover
komelijke bezwaren met zich mede brengt.
GOUDA, 17 Maart. Veemarkt. Aanvoer
in totaal 2654 stuks, waarvan 254 vette
varkens, prijzen van 3031 'A ct. per half
Kg., 2 pet. korting; 701 magere varkens,
prijzen van 3045 per stuk; Londensche
van 2325 et. per pond, levend met 2 pet.
korting; Zouters van 3031 ct. per pond,
levend met 2 pet, korting; 1115 biggen,
prijzen van 818 per stuk; 11 runderen,
prijz envan 250350; 559 nuchtere kal
veren, prijzen van 6—11; 6 schapen, prij
zen van 2026; 8 bokken en geiten, prij
zen van 48 per stuk.
Handel: vette varkens vlug, magere var
kens matig, Londensche vlug, zouters vlug,
biggen matig, runderen vlug, nuchtere kal
veren matig, schapen matig, bokken en
geiten matig.
Algemeene markt. 108 partijen kaas. Prij
zen le kwal. met Rijksmerk van 4750;
2e kwal. idem van 42—46; le kwal. zon
der Rijksmerk van 4346; 2e kwal. idem
van f 4042.
AMSTERDAM, 16 Maart. Vee. Ter
markt waren heden aangevoerd: 244 vette
kalveren, le kw. 94110 ct., een prima ex.
daarboven, 2e kw. 8092 ct., 3e kw. 65
78 ct., per Kg. levend gewicht; 221 nuchtere
kalveren f 713 per stuk; 550 varkens, Hol
landsche Overz. en Geldersche: le kw. al.
vleeschvarkens 7779 ct., Hollandsche 2e
kw. 7o76 (afloop lager), vette varkens 74
76 ct. per Kg. slachtgewicht.
AMSTERDAM, 16 Maart. Aardappelen.
(Bericht v. d. mak. Jac. Knoop) Zeeuwsche
Bonten f 5.355.50, id. Blauwen f 5.10
5.50, id. Bravo's f 5.25—5.40, id. Eigenhei
mer poters f 3.503.75, id. Blauwe poters
f 3.253.50, id. Bonte poters f 3.253.50,
id. Roodstar poters f 3.253.50, Friesche
Borgers f 4.755.25 per Hl.; Winter Malta
f 12—14 per 100 Kg.
ASSEN, 16 Maart. Eieren. Op de heden
gehouden eierenmarkt van de V.P.W. waren
aangevoerd 221.000 stuks. Prijs f 4—6 per
100 stuks.
MAASTRICHT, 16 Maart. Botermijn.
Aangevoerd 130.500 Kg. Hoogste prijs f 2.17
middenprijs f 2.10, laagste f 2.03.
WOERDEN, 15 Maart. Kaas Ter markt
waren 67 partijen Prijzen: Goudsche f 42
46, Rijksmerk le soort f4850, 2e soort
f 4547. Handel matig.
Bij de behandeling in tweede lezing der
begrooting van het departement van voed
selvoorziening en landbouw, verklaarde mi
nister Schiele in den rijksdag o.a„ dat nie
mand meer belang had bij een productie
ven landbouw dan de verbuikers met name
de stedelingen. Aan den landbouw als
steunpilaar van het economische en staat
kundige leven moet in de politiek de plaats
worden toegekend, waarop hij als grootste
Duitsche tak van bedrijf, als bron der volks
kracht, recht heeft.
Op het oogenblik geeft de voedselvoor
ziening geen reden tot bezorgdheid, maar
de verantwoordelijkheid voor de toekomst
is daardoor des te grooter.
De invoer van buiteniandsche levens
middelen bedroeg de beide laatste jaren ca.
vier milliard mark. Een sterke verminde
ring van dien invoer is dringend noodzake
lijk.
Gisterenmorgen is in het gebouw van den
Pruisischen Landdag te Berlijn het bestuur
der mijnwerkersinternationale voor een zit
ting bijeengekomen.
Vertegenwoordigd zijn Duitschland, Groot-
Brittannië, Frankrijk, België, Oostenrijk,
Tsjecho-Slowakije, Nederland en Polen.
Gemeld wordt verder, dat de vergadering
zich bezighield met de Engelsche mijnwer
kersstaking waarbij de vraag werd gesteld,
of 'net standpunt van Hodges gedurende de
staking en verder de aanvaarding van het
lidmaatschap van den electriciteitsraad ver-
eenigbaar was met zijn positie als secretaris
van den Intern. Mijnwerkersbond. Deze
quaestie werd ter verdere bespreking naar
een sub-commissie verwezen, die na afloop
van hel onderzoek rapport moet uitbrengen,
Sir Phillip Cunlifie Lister, de president
van den Board of Trade, diende gisteren
bij het Lagerhuis de tweede lezing van de
Cinematograph Films Bill in, welke ten doel
heeft het percentage Britsche films in de
bioscopen, dat op het oogenblik ongeveer
vijf bedraagt, te vergrooten. In zijn toelich
ting herinnerde Sir Phillip er aan, dat reeds
in de jongste rijkscomerentie op het groote
belang dezer aangelegenheid is gewezen,
waarna hij wees op den grooten invloed van
de bioscoop op het volk. Vóór den oorlog
waren 25 pet. der films van Engelschen oor-
sprong, maar daarna was de Britsche film
industrie door de Amerikaansche overvleu
geld.
In parlementaire kringen verluidt, dat de
regeeringspartijen het voornemen koesteren
den Rijksdag in Mei voor een half jaar met
reces te laten gaan. Op 9 April begint de
Paaschvacantie, die waarschijnlijk tot de
eerste dagen van Mei zal duren. Men neemt
aan, dat de regeeringspartijen, om de moei
lijkheden, die zich nog voortdurend blijven
ophoopen, voorloopig op de lange baan te
schuiven, haar toevlucht zouden willen
nemen tot een langdurig zomerreces, ten
einde op deze wijze het leven van de coali
tie te rekken.
Gisterenmiddag is de Anglicaansche kerk
te Brussel door brand vernield. Van het ge
bouw is alleen het torentje en verder niets
dan de buitenmuren overgebleven.
Coolidge, zoo weet de Duitsche radio
dienst te berichten, heeft thans ook tot Italië
nogmaals een uitnoodiging gericht, om aan
de conferentie inzake de ontwapening ter
zee deel te nemen op een wijze, welke Italië
het best schikt.
Op twintig mul afstand van Sjanghai wordt
thans een zware strijd gestreden om het
bezit dezer stad. De Sjantoengsche troepen
worden langzaam maar zeker uit hun sterke
verdedigingspositie ten oosten en westen
van het meer van Taihoe teruggedrongen.
De Kantonneezen hebben de stad Ihaing
ingenomen en behecrschen het meer daarbij;
tevens hebben ze een belangrijk strategisch
punt aan den SjanghaiNankingspoorweg
genomen.
Generaal Tsjeng is teruggevallen op
Soetsjau en de communicatie met Nanking
is verbroken. Nanking is dus thans vrijwel
geïsoleerd. De Kantonneezen zeggen ook
Peng Poe te hebben genomen.
Gisterenavond zijn berichten ingekomen
over gevechten tusschen Woe Hoe en Nan
king, op 30 mtj! van Nanking.
De telegrafische verbinding tusschen Nay»
king en Peng Poe is verbroken.
MILAAN, 16 Maart. Naar de „Stampa"
meent te weten, zou de te Genua tot 30 da
gen gevangenisstraf veroordeelde Duitsche
persfotograaf Deüus na zijn ontslag uit de
gevangenis uit Italië geëxterneerd worden.
BERLIJN, 16 Maart Het Deensche ko
ningspaar zal morgenochtend op zijn reis te
Berlijn arriveeren. De Koning zal des mid
dags een bezoek brengen aan den Rijks-pre
sident von Hindenburg; deze zal een tegen
bezoek op hel Deensche gezantschap af
leggen.
BERLIJN, 16 Maart. In verband met den
opmarsch van de Cantonneesche legers
heeft generaal Tsjang zijn hoofdkwartier tea
Noorden van Nanking gevestigd.
BERLIJN, 16 Maart. Naar uit Kowo ge
meld wordt, heeft de Poolsche gezant te
Berlijn een tegenspraak gelanceerd met be
trekking tot de gemelde Poolsche verster»
kingen aan de Litausche grens.
Heb het nitstekendste aan te bieden, dat
iemand wenschen kan, hoe zal de wereld
het weten, indien gij niet adverteert.
JOHN. P. ROCKEFELLER,
