REVOLUTIE IN DE HEERENMODE
S1
Gordijnwasscherij Kleverpark''
Radio-Omroep.
en een bezoek aan
de D. V. en Leonidas
door
FRANS MEIJER
ELCK WAT WiLS
TREKJES.
Derde Blad
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT.
Zaterdag 23 April 1927
-
Revolutie in de Heerenmode.
Vergadering D. V.
Leonidas.
SANTPOORTERSTRAAT 41
TELEFOON 10131
HOFFMANN - SPAARNE 42-44 - TELEF. 12127
No. 494
'M
Van Londen uit begint de victorie.
Van Londen uit begint de groote omwen
teling in de heerenkleeding,
Tenminste voor zoover je het kleeding
gelieft te noemen, hetgeen we thans ge
wend zijn te dragen: een ding om je borst
te bedekken, dat je vest noemt en iets om
je rug bekleeden, dat 't jasje heet.
Daaronder twee kachelpijpen, die met
alle mogelijke en onmogelijke hulpmiddelen
in den vouw worden gehouden. Iets wat
gewoonlijk niet lukt. Je kunt broekklemmers
koopen zoveel je wilt, je kunt op je broek
gaan slapen, je kunt hem tusschen een
paar planken leggen en er een heele biblio
theek opstapelen, het geeft je allemaal niets,
je komt ten slotte toch bij den kleermaker
De heer de Boer (voorzitter D. V.)
terecht, die je voor ettelijke guldens een
paar vouwen in je broek levert, die in
één woord meesterlijk zijn, maar die een
paar dagen later alweer ter ziele gaan. In
den tijd, dat ik nog droomde Capucijn te
worden, was het broekenvouwen geen
probleem meer, dat in mijne oogen eenige
aandacht verdiende, maar sinds ik den
sandalen ontwassen ben, drong het groote
vraagstuk zich met des te meer hevigheid
aan mij op.
Je kunt toch ook niet altijd je knieën recht
houden, vooral niet als je de onhebbelijke
gewoonte hebt soms naar de kerk te gaan.
Als je daarbij nog ietwat slordig op je
kleeren bent een zwakheid, die mij aan
kleeft is er heelemaal geen bijhouden
aan.
Zelf heb ik mijn deel al verkozen.
Vrijwillig heb ik afstand gedaan van het
epitheton „meneer"
Een „meneer" immers is een individu,
dat sigaren rookt, pils drinkt, kranten
leest en een vouw in zijn broek draagt.
En door het feit, dat ik de vouw in mijn
broek verwaarloos, heb ik mij naast de
maatschappij geplaatst.
Maar Londen zal de redding brengen.
Was Parijs tot heden toe nog het nimmer
bestreden Mekka der vrouwenmode, zoo is
Londen steeds de toonaangever geweest
van datgene, wat een man mag aantrekken
en wat niet.
op den voorgrond treedt en de man op zulk
een onverantwoordelijke manier wordt ver
waarloosd? t I 1 II
Dat hebben nu de Londensche kleer
makers eindelijk ook ingezien.
Er moet in de heerenmode iets bijzonders
gebeuren, zeggen zij, er moet iets nieuws
komen, er moet een algeheele omwente
ling plaats hebben.
Het is niet voldoende, dat een jacquet
dit jaar twee knoopen en een vogend jaar
drie knoopen telt, dat de uitsnijding van het
vest nu eens zes centimeter en dan weer
drie centimeter langer is, dat de ..faqon
nu eens rond en dan weer vierkant is. me
zulke kleinigheden zal men voortaan geen
genoegen nemen.
Vóór alles zal de komende heerenkleeding
moeten voeren tot een knallend kleur-
Waarom altijd zwart en bruin en donker
blauw en grijs?
Waarom niet rood, geel en lila.
Waarom kan het niet worden als eenige
eeuwen geleden toen de mannen- en vrou-
wen-kleeding om den voorrang streed in
rijkdom van kleuren?
We behoeven slechts te zien naar oude
prenten.
Welk een rijkdom en weelde voor de
oogen: wat een klëurenmuziek, wat een
bont gewoel van de feestelijkste tinten.
De heeren droegen rozeroode en gras
groene gewaden met viooltjes-blauwe gar
neering.
En dan die sierlijke kniebroeken.
Welke redenen hebben de mannen om
indezen tijd, waarin de dames vrijmoedig
hare enkels exposeeren, om hun kuiten te
verbergen?
Zijn wij dan een kuiteloos geslacht?
Neen, nogmaals, neen!
„Vooruit dan," riepen de Londensche
modehervormers, „voor den dag met je
kuiten!"
En voortaan zullen de kuiten der mannen
De heer Weusting.
Veel pleizier hebben we echter tot heden
niet mogen beleven van de scheppingen der
Londensche modekunstenaars. Als we be
denken hoe in dertig jaar tijds het staatsie-
liike plechtgewaad der dames veranderd is
in een vloeiachtig vliesje, dat alle bewe
gingen vrij laat, dat bij haar eenvoudig
alles veranderd is, dan behoeven wij
mannen ons niet te beroemen op de vin
dingrijkheid en originaliteit van hen, die
ons voorgingen in de lijn en de snit van ons
gewaad.
Je kupt met een smoking, die je een jaar
of vijf voor den wereldoorlog in elkaar
liet timmeren, zonder eenig bezwaar op
het meest gedistingeerde bal verschijnen,
zonder op te vallen. Op zijn hoogst kan je
constateeren. dat de andere smokings nog
ouder zijn, dan die je zelf draagt.
Maar stel je nu eens voor een dame, die
op een bal verschijnt in een avondtoilet
.van veertien jaar geleden! Is het geen ten
hemel schreiende onrechtvaardigheid, dat
op het gebied der mode de vrouw nog altijd
De Vice-president.
dus niet meer als viooltjes bloeien in
donkere vorborgenheid.
Hel is inderdaad tijd, dat we hand eens
in eigen boezem steken.
De vrouw speelt een veel te groote rol.
Alles draait om haar heen.
Ten slotte, als we het goed beschouwen,
zijn de mannen er ook nog.
Na een groot feest van eenige beteekenis
staan de bladen vol van modeberichfen, wat
mevrouw Die-en-die wel aan had en wat
mevrouw Zus-en-zoo niet aanhad.
Voortaan zal het van meer beteekenis
zijn te weten, dat burgemeester Maarschalk
de voorkeur geeft aan een rose Jacquet en
dat Reinalda een sterke voorliefde heeft
voor rood. We zullen dan lezen, dat de
directeur van het Frans Hals-museum, de
heer Gratama, eerstdaags een tentoonstel
ling zal openen van een speciaal costuum
geïnspireerd op een der schuttersstukken
van Frans Hals. Wie er lust in heeft mag
hem door een geel glaasje bewonderen.
In de politiek zou dat kleurenspel een
zeer bijzondere beteekenis kunnen krijgen
en het is boven allen twijfel verheven, dat
de raadsverslagen sterk aan beduidenis
zullen winnen.
In Amerika heeft een Vrouwenvereeniging
een schoonheidswedstrijd voor mannen uit
geschreven.
kaansche vereeniging ging daarbij echter
van grondstellingen uit, die iïieer speciaal
in het Amerikaansche maatschappelijke
leven, van beteekenis zijn. Schoonheids
wedstrijden van vrouwen zijn daar even
talrijk als hier pluimveetentoonstellingen en
De spreker P. Lourijsen.
dragen een minder choquant karakter.
„Waarom" zoo vroegen de Amerikaan
sche dames zich af „houden we slechts
schoonheidswedstrijden voor vrouwen?
„Breede schouders, stalen spieren, een
scherp en stevig gebouwd profiel en door
dringende oogen.het wordt werkelijk
tijd, dat we aan de schoonheid des mans
eens wat meer aandacht gaan schenken."
Zoo vermelde letterlijk het prospectus,
dat werd rondgezonden om de heeren der
schepping op te roepen tot den edelen
strijd.
Het gist overal.
Het woelt in Amerika en in Londen.
Tot nog toe kan men de nieuwe mode
echter alleen nog maar in de étalage's van
de Londensche hoofdstraten bewonderen:
op straat is nog geen enkel specimen te
ontdekken.
Maar hoe het ook zij: de man moet zich
weer meer laten gelden
Nescis, quid vesper serus vehat.
Je weet nooit wat de late avond brengen
zal.
Laten we dus geduldig afwachten.
rukkelijk en een derde noemt Mozart aller
aardigst.
In mijn onmiddellijke nabijheid duikt op
eens een jongeman op, blond-harig, blauw-
oogig, roodwangig, met zacht-gevooisd ge
tuid, kortom, een brave jongeling uit een
gewaagde operette.
Zijn stem gaat zingend uit naar een col
lega: „Hoe laat zou de trein gaan, denk u?
En gaat er wel een trein, denkt u? Ik kom
van héél ver, ziet u. Jae, jae, 't is een heele
reis, heur. Ik zou niet graag te laat aan de
trein komen, ziet u. Want dan zou ik hem
missen hè? Neen, daar hebt u gelijk in, hel
is niet prettig als je een trein mist. Wat zegt
u? O, jae, als je een trein mist moet je
met de volgende gaan. Althans als er nog
een trein gaat, hè, anders kun je niet gaan."
Nauwelijks was deze mensch buiten mijn
gezichtsveld of de voorzitter wendde pogin
gen aan de vergadering te openen, pogingen
die eenvoudig doodliepen op de botte on
willigheid der vergaderden.
Slechts weinig heb ik uit den chaos van
tafeltjes, rook en rumoer weten op te
pikken.
De voorzitter verklaarde herhaaldelijk met
nadruk dat hij sterk, ja buitengewoon sterk
stond en dat hij een jas had. Of hij een
figuurlijke of een letterlijke jas bedoelde
wil ik graag in het midden laten, daar ik
't voor mijn gemoedsrust noodzakelijk achtte
dat troebel woordgeploeter te ontvluch
ten en mijn heil te zoeken op Haarlemsch
straten, waarop de veelbeleckende woorden,
„maakt recht den weg des Heeren" mij
door het hoofd speelden en toen ik even
De heer A. Brugman.
Turner Hl Leonidas.
Deze week voerde mij naar de jaar
vergadering van de Diocesane Vereeniging
van Onderwijzers.
Totaalindruk was zéér slecht.
Weinig orde en zeer luidruchtig.
Gebrek aan tucht en discipline.
Veel blozende, naieve gezichtjes met de
eerste beginselen van zich pover ontwikke
lende snorretjes. Hier en daar zelfs een
baardje in embryonalen toestand.
Ook veel blauwe vergeet-mij-niet-oogen.
Er zijn onderwijzeressen, die je van het
voorhoofd schept, dat ze dwepen niet
Mendelssohn. Een ander vindt Bach ver-
Volendam bij Leonidas.
later bijna wegzonk in een grafkuil met
kabels en buizen dreunde het door mij heen,
„alle dal zal gevuld en alle heuvei ge
slecht worden".
Ten slotte voerde m'n gelukkig gesternte
mij deze week naar een uitvoering van de
R.K. Schotensche Sportvereeniging „Leoni
das".
Nu zal het onmogelijk klinken, maar een
gymnastiek-uitvoering bijwonen beteekende
voor mij een ongekende sensatie.
Ik had nog nooit een gymnastiek-uitvoe
ring bijgewoond.
De eerste kennismaking ermee had mij
al gauw doen ervaren, dat het prettiger
is om het te doen, dan om er naar te kijken.
De executanten op het tooneel worden
hoe langer hoe leniger, terwijl het publiek
in de zaal meer en meer verstijft.
Als je vijftig maal achtereen een paar
dunne zwarte becnen over een lat hebt zien
slingeren, kun je drie dagen later je oogen
niet dicht doen of je ziet het nóg voor je
gebeuren.
Een mooie stand is werkelijk de moeite
waard.
Tenminste als je hem één keer ziet.
De andere keeren maken dat je een ge-
weldige dorst krijgt.
Gymnastiek echter lijkt mij een der edel
ste manieren om sport te beoefenen: het
gaat recht op het doel af, lichaamstraining,
en is niet of althans niet rechtstreeks
verbonden met de hartstocht van het spel.
Maar het resultaat moet getoond worden in
het dagclijksche leven.
Op het tooncei kan het alleen beteekenis
hebben voor belangstellende familieleden.
maker zijn de navolgende vragen bij Gede
puteerde Staten ingekomen:
1. Zijn Gedeputeerde Staten van oordcel,
dat de vraag omtrent de keuring van alle
vrouwelijke ambtenaren door eene vrouwe
lijke dokter door den heer Gerhard namens
Uw College in de vergadering van 1 Decem
ber 1.1. voldoende beantwoord is geworden?
2. Zoo ja, op welke wijze zal dan in t ver
volg voorzien worden in de bestaande
leemte, dat niet in elk voorkomend geval
aan de vrouwelijke ambtenares bepaald ge
vraagd wordt, of zij aan keuring door een
mannelijken arts dan wel aan die door eene
vrouwelijke arts de voo-keur geeft?
Het antwoord van Gedeputeerde Staten
luidt als volgt:
1. Gedeputeerde Staten zijn van oordeel,
dat de heer Gerhard het standpunt van hun
College in de vergadering der Staten van
1 December 1926 op juiste wijze heeft weer
gegeven.
2. Hoewel ook bij de andere takken van
dienst vrouwelijk personeel werkzaam is,
is de vraag omtrent het keuren van dat per
soneel door vrouwelijke artsen alleen bij de
Provinciale Ziekenhuizen nabij Santpoort en
Duinenbosch te Bakkum gerezen. In beide
Ziekenhuizen wordt terzake verschillend
gehandeld. Terwijl bij het Provinciaal Zie
kenhuis Duinenbosch te Bakkum aan alle
vrouwelijke sollicitanten uitdrukkelijk de
vraag wordt gesteld, of zij er bijzonder pri.A
op stellen door eene vrouwelijke arts te
worden gekeurd dan wel geen bepaalde
voorkeur hebben en in Medemblik op de
zelfde wijze wordt gehandeld, vindt bij het
Provinciaal Ziekenhuis nabij Santpoort zoo
danige keuring alleen plaats, indien de
wensch daartoe eigener beweging door de
vrouwelijke sollicitante te kennen gegeven
wordt.
Aangezien derhalve aan de Ziekenhuizen
met de wenschen van vrouwelijke sollici
tanten omtrent keuring door eene vrouwe
lijke arts rekening wordt gehouden en de
tot dusverre gevolgde gedragslijn nimmer
tot eenige klacht aanleiding heeft gegeven,
kunnen Gedeputeerde Staten niet toege
ven, dat op dit stuk van eene bestaande
leemte zou kunnen worden gesproken en
acht hun College geen te-men aanwezig
nadere instructies ter zake tot de betrok
ken takken van dienst te richten.
ZONDAG, 24 April.
HILVERSUM, 1050 M. 1—2.30 Concert
door het mandoline-orkest „II mando-
lino', Dir. G. Noorda. Mandoline-kwintet,
G. Noorda, le mandoline; mej. M. Haan,
2e mandoline; S. Kensen, mandola; G.
Holland, guitaar; B. Pommerel, mandolon-
cello. 2.30 Namiddag-concert, te geven
door de Amsterdamsche orkestvereeni-
ging, o. 1. v. Frans van Diepenbeek ir.
„Artis" te Amsterdam. 8.10 Opera-
concert. Helène Vals, sopraan; Chris de
Vos, tenor; Paul Pul, bariton. Het ver
sterkte H. D. O.-orkest, o. 1. v. Nico
Treep.
DAVENTRY, 1600 M. 2.50 Concert. De
militaire band en V. Chatterlon, sopraan;
J. Thornc, bariton; C. Towbin, viool
4.505.05 Vertellingen u. h. Oude Testa
ment „The story of Gideon-Judges"
BERLIJN, 484 en 566 M. 8.20 Morgen
wijding 10.50 Lunapark-orkest-concert
3.505.20 Vrcolijk concert. Russische
kapel 7.50 Concert. Berliner Fanfare-
b laascorps 9.50—11.50 Dansmuziek
Hoffmannkapel..
HAMBURG, 384.7 M. 8.35—10.15 Mor
genconcert 10.5011.50 Orkest-con
cert 12.25—1.10 Orkest-concert
1.101.50 Kamermuziek 3.254.25
Orkest-concert 4.506.50 Orkest-con
cert 7.20 „Boccaccio", operette van
Supp. Tot 11.10 dansmuziek.
BRUSSEL, 509 M. 4.20—5.20 Dansmu
ziek 7.209.20 Orkest-concert. Mmew
R. de Collons, zang.
•Steeds /tet JVieuwste in Radio.
C-é£~* Va/ctcund/pe //erstefftnyenge^nardoryct.
MAANDAG 25 APRIL:
HILVERSUM 1050 M. 12.00 Politiebcr.
12.352.09 Lunchmuziek door het
Trianon-i'.io. 3.304.30 Vrouwenuurtje
door Mevr. Rhemonda. 5.006.00 Kin
deruurtje door Mevr. Ant. v. Dijk. 6.00
6.45 Concert door het H.D.O.-orkest.
6.457.15 Tuinbouw-halfuuVtje door den
heer F. V. Falstar over: De vooruitzichten
van den tuinbouw. 7.157.45 Concert door
het H.D.O.-orkest (vervolg). 7.45 Poli
tiebcr. 8.10 EEN AVOND IN HELMOND
1 Kon. Stadsharmonie „Phileutonia", DA.
P. H. Kwakernaat. 2. Rede door den Bur
gemeester van Helmond, den heer M. P.
W v. Hout. 3 Helmondsch Dubbelmannen-
kwartet „Inter Nos", Dir. N. H. Lodewykx.
4 De heer J. de Roy, violist met begel. van
Mej. FV. Valtentgoed, piano. 5 De heer
André Spoorenberg met Helm. Humor. 6.
Helmondsch Muziekcorps. 7 Kwartet van
de Kon. Stadsharmonie „Phileutonia". 8
Helmondsch Mannenkoor, Dir. J. Jacobs;
9 Mej. Vallentgoed en de heer N. H. Lode
wykx, met quatre mains voor piano. 10
Helmondsch Strijkorkest „Jan de Roy",
Dir. J. de Roy. 11 Pistonsolo door den
heer P. Althuizen. 12 Helmondsch Dubbel-
mannenkwartet „Inter Nos". 13 Helmond-
sche humor door den heer A. Spoo'renburg.
14 Kon. Stadsharmonie „Phileutonia". 10.30
Persber.
DAVENTRY, 1600 M. 10.20 Het Daventry-
kwartet en solisten (sopraan, tenoi', alt
viool, piano) 12.201.20 Orgelconcert,
M. Russel, alt. 2.20 Het Daventrykwarle'
en baritonzang. 3.20 Dansmuziek.
4.20 Voorlezing: A pilgrim in Gallipoli.
4.35 Kinderuu'tje. 5.20 Het Daven-
trykwartet. 5.50 Tijds, weerb. 6.05
Fransche causerie, 6.20 Literaire cri-
tiek. 6.35 Sonates van Beethoven.
Pianomuziek. 6.45 Variété (pianomu
ziek, zang en imitaties). 7.50 Sympho-
nieconcért, S. Niedzielski, piano. 8.20
Weerb., nieuws. 8.40 Causerie in Dor-
shire dialect. 8.55 Symphonieconcert
(vervolg). 10.2011.20 Dansmuziek.
PARIJS „RADIO-PARIJS", 1750 M. 9.50
10.20 Concert. 11.50—1,10 Orkest-
concert. 4.055.00 Concert M. Lan-
deau, declamatie, piano en vioolmuziek.
8.0510.00 iVansche Roemeensche avond
Orkest. Popui. Roemeensche liederen.
Koor en solisten.
7.05 Kerkdienst 8.15 Causerie: St. LANGENBERG, 469 M. 12.251.25 Or-
Georgc's Hospital 8.20 Weerber., I kesiconcert. 7.35 Robert-Koppelavond
nieuws 8.40 Concert. Orkest. HetR- Koppel met vroolijke liedjes en orkest.
„Orpheus"-koos van Glasqow 9.501 Daarna tot 11.20 Dansmuziek.
Sluiten.
IKONIGSWUSTERHAUSEN, 1250 M.
DE KEURING VAN VROUWELIJKE
AMBTENAREN.
Van het lid van Prov. Staten van Noord-
Holland, Mevrouw C. Th. IdenburgHoede KONIGSWUSTERHAUSEN,
PARIJS „RADIO-PARIS", 1750 M. 11.20
12.05 Gewijde muziek. Koorzang en
preek 12.051.10 Orkestconcert
4.055.05 Concert. Jazz Symphonic-
band 7.50 Kinderhalfuurtje 8.2010
uur Dansmuziek door de jazzband Mario
LANGENBERG, 469 M. 8.20—9.20 Mor
genwijding 12.201.20 Kamermuziek
(orgel-vioia d'amore-sopraan) 4.205.20
Mandoline-conctrt 7.05—7.35 Vroolijkj
concert 7.35 „Ftdelio", opera in 2 ucten
van Beethoven. Daarna tot 11.20 dans-'
muziek.
1250 M.
1.507.05 Lezingen en lessen. - 7.20
8.20 Voorlezing. 8.20 ConceVt voor
Cambalo en viool. 9.5011.50 Dansmu«
ziek.
HAMBURG, 394,7 M. 11.50—1.20 Or
kestconcert. 1.252.05 Kamermuziek.
3.354.20 Orkes'concert. 4.205.15
Dansmuziek. 5.20610 Vroolijk con
cert. 8.50 Volksliederen in de lente,
orkest, gem. koor, mannenkwartet en G
Ladendorf, sopraan.
BRUSSEL, 509 M. 4.205.20 Concert,
Radio-!,ilo. 7.20 Operette-opvoering.
8.359.20 Orkestconcert.
RADIO MOORS, Koningstraat 27t
Jelef. 14609 Haarlem.
Vakkundig adres.
ZIJN ALLES.
Miniatuur-drama.
PERSONEN:
Dantma: de vader.
Bep: de zoon.
Dokter Croll: de zwager.
Tooneel: Een kamer in half-duister. jiek
meubilair; schilderstukken en etsen aan de
wanden. Op 'n divan, opgemaakt als nood-
bed, ligt, half bedekt met 'n plaid, de on
geveer 16-jarige Bep, doodsbleek en met
verbonden hoofd. De vader, 'n veertiger, zit
er naast. Zijn gelaat teekent smart en zijn
branderige oogen zeggen ons, dat hij daar
de nacht wakend heeft doorgebracht,
'n Staande schemerlamp, met kap van Ja-
pansche zijde, beschijnt hun gelaat Ais 't
gordijn splijt ligt Bep ongeveer tien secon
den met gesloten oogen. De vader beziet
hem met een uitdrukking van flauw hoop,
en schrikt als de jongen met piin-vert. okken
mond ontwaakt en hem met 'n glimlach-
poginkje aankijkt.
Dantma. Pijn, vent?
Bep. (met 'n kreuntje) Ja.... ja vader
nou weer heel erg.
Dantma. 'n IJeetje limonade? (hij vult
een porseleinen medicijnschuitje).
Bep. Graag, vader.... (weer "n pijn
scheut) Au.... dat beer,. dat been
hoe laat is 't. heb 'k geslapen?
Dantma. (laat hem drinken) Oom heeft
je 'n spuitje gegeven.
Bep. O ja... 'k heb geslapen.... 'k
weet 't weer.. want ik droomde..... van
ailes door-elkaar.'k heb moeder ook
gezien.... zou dat wat beteekenen, vader?
Dantma. (bedekte angst) Hoe bedoel
je, jongen?
Bep. Dat 'k dat 'k.... Wat zegt oom
d'r eigenlijk van? En die andere dokter, die
zoo raar keekWat was dat 'r voor een?
Dantma. Die werd cr ook bij gehaald
Blijf nou rustig, Bep.... ie moet je
niet vermoeien.
Bep. Als 'k praat.- Jan voel k t niet
zoo erg Is m'n been d r af. vader?
Dantma. (zeer nerveus) Nee.... nóg.,
eh
Beo. Nóg niet wou u zeker zeggen, hè?
Dantma. Stil nou, Bep.. denk er niet
zoo over.... Dat moet nog blijken.... t is
verbonden.... we hopen nog, dat t niet
hoeft....
Bep. (langzaam, starend) Nee.... t zal
ook.... niet hoeven.... t.... t komt zoo
ver niet.
Dantma. (met 'n siddering) Bep....
Bep. Ik weet natuurlijk niet.... hoe je
wordtals je gaat sterven.... maar, dat
al langer hoe moeier worden.... zóó moe,
dat je oogen al pijn doen ais je maar even
tjes ergens naar kijkt.... als dat t is....
als dat 't is.... ja, dan.... En ik ben toch
bediend, vader.... dat wordt toch alleen
gedaan als er gevaar van sterven is....?
Dantma. Uit voorzorg, jongen.... uit
voorzorg.... zeg toch niet
Bep (allengs moeilijker sprekend) k Ben
toch blij, dat 't gebeurd ie.... dat is....
dat is zoo'n gerustigheid.zoo veilig....
(haalt rustiger adem).
D a n t rr a (z'n witte hand grijpend) Bep
kind.... kind.... je mag niet.... je mag
niet van me weg.... je wil! zelf toch óók
nog graag heel lang.... héél lang.... (stokt
in 'n snik],
Bep. Zooals 'k nou ben, vader, kan ik
doodgaan niet erg vinden.... die pijn....
die vreeseliike pijn.... en dat gevoel of k
heelemaal lam ben.... of 'k nooit.... nooit
meer. Wat was dat ineens gauw gebeurd,
hè? Ik slipte over de rails.... en toen die
auto als razend de hoek om.... Ja, meer
weet 'k eigenlük niet't werd donker..
zwarten toen 'k bijkwam lag 'k hier
en 'k zag de kapelaan.... en de kaar
sen.... en 'k heb gebiechtja. goed ge
biecht.... en toen 'k Ons Heer ontvangen
had.... toen heb 'k gebeden.... héél gauw
en zooveel 'k maar kon. want ik dacht: dit
zal m'n laatste Communie wel ziinToch
wel fijn, hè, vader.... als ie nog bediend
kan worden.... Met moeder kon dat toen
niet, hè?
Dantma. (ineenkrimpend) Nes.... nee
die was ineens.... ineens....
Bep. Hartverlamming, niet? Nou ja....
t is wel heel erg.... maar als ie goed ge
leefd hebt.... zooals moeder.dan....
(op 'n schokkende beweging van Dantma
wendt hij even het hoofd naar z'n vader en
ziet diens groote angst-oogen) Wat is 'r,
vader? Waarom kijkt u zoo?
D a r t m a. (verward, bijna heftig) Hè?
Natuurlijknatuurlijk..,, goed geleefd,
goed geleefd....- waarom zeg je dat....
waarom zèg je dat? Nee, nee, laat 'k nou
zelf niet.kalm nou, Bep.kalm.
(als Bep hem blijft aankijken moet hij zich
afwenden. Hij staat op; loopt even heen en
weer en blijft dan eenige oogenblikken staan,
de hand voor de oogen).
Bep. Ja.... 't is wel erg voor u, vader
Ms ik doodga.... voor u is 't heel erg
andere ouders houden meestal nog 'n
paar kinderen over.... maar u.... heele
maal niks.... 't zal stil v/orden...
Dantma. (de vuist tegen z'n mond per
send) Kind....- kind('n lange kreun;
sleept zich naar 'n kamerhoek en steunt
daar schokkend op 'n meubel).
Bep. (wil 'n traan van 't gelaat vegen,
maar z'n arm valt slap-zwaar terug). Kom
hier, vader.... huil niet alléén.... u hoeft
't voor mij niet te verbergen.... toe, kom
nog 'n poosje bij me.... (als Dantma weer
op de stoe] zaktl 't Is to h 'n.... 'n troost,
vader, dat u weet, dat 'k naar de Hemel
ga.... en naar moeder.wat hebben wij
dat toch vóór, hè, met ons mooie geloof-...
en moeder zal.
Dantma (wanhopig, Beo's hoofd en
hand streelend) Jongen.. jongen.hou
op.... spreek zoo niet.... spreek daar niet
over.
Bep. Niet over de Hemel, vader? En niet
over moeder, die op me wacht?
Dantma (in smart-kramp) Stil! Stil!
God, God, God.... Nee.... nee.... niet.,
niet!!! Niet daarover.... daérover.... stil
Beo.
Bep. Wat is er dan, vader....? (ligt
vreemd te peinzen).
Dantma. Niks, jongen.... niks.... ik
kan je niet zeggen.... eh ik bedoel
maar: je mag niet heen.... je mag niet....
ik kan ie niet missen.... dat is niet te
1 dragen voor me....
Bep. Toch denk 'k, vadertjedat 't
moet.... dat Onze Lieve Heer 't zoo wil,
want.... (z'n hoofd nikt dieper in 't kus-
sct.de ademhaling wordt moeilijker).
Dantma. (hevig ontsteld; heesch) Bep
Bep!! Jongen! (zacht, voor zich) God
God, als dat de straf.... de straf moet
zijn.... (hij staat op; loopt radeloos, als
hulpzoekend heen en weer; handenwringend)
En machteloos.... machteloos! Niets, niets
kunnen doen! Waar blijft Freek toch?! God,
God.... laat 'm verminkt zijn.... voor z'n
heele levenals 'k 'm maar houden
mag.verzorgen, vertroetelen.... Mag 'k
dat nog vragen.... mèg ik dat? (ploft op
de knieën, hoofd in de handen). Mijn Heer
en mijn God; mijn zonden zijn mij.... (stil;
Bep hijgt zwaar).
Dokter CrolL
(komt geruischloos binnen; 'n bijna onhoor
baar kuchje).
Dantma. (schokt overeind) Freek.
(wijst als 'n angstig kind op Bep) Kijk....
kijk
Croll. (gebaar van: ik kan er óók niets
aan doen) n-Ja. wat 'k gevreesd heb....
(gaat naar Bep; voelt pols).
Dantma. (in opperste spanning) En?
Croll. 't Wordt minder.... 't hart haalt
't niet, denk ik.... De pijn is te erg voor
zoo'n jongen....
Dantma. Dus.... dus....
Croll. (hand op D.'s schoudert. Ik mag
't niet mooier maken, dan 't is. Frans....
Je zult je jongen moeten missen.... Wees
man, kerel.... 't is niet anders
Dantma. (wezenloosl 't Isniet....
anders(hevig) Kun je dan niksniks
meer doen.... o. je wéét niet.... je wéét
nietKun je dokter Heiling nog niet es...
Croll. Die kan net zoo min de dood
tegenhouden.... hij zou trouwens niet eens
meer hier kunnen zijn....
Dantma. Is 't dan.... al zóó ver?
Croll (gaat naar 't tafeltje met 't kruis
beeld en de kaarsen: steekt ze aan; neemt
n kerkboek uit z'n zak). Laat ons bidden,
Frans.(bladert in 't gebedenboek).
Dantma. Ikkan 't nietik kan
niet.
Croll. (kijkt hem even somber aan) Dan
zal ik 't alleen doen-
Bep. (opent de oogen; heel zwak): Oom...
Croll. Dag Beppie(op de stoel) Nog
pijn, vent?
Bep. Koud.... koud.... zijn de dekens
er af? M'n beenen zijn als ijs.
Croll. (even 'n allcs-beteekenende blik
op D.) Nee, jongende dekens liggen
nog precies zoo
Bep. En de kaatsen aan? Ja.... ia....
u hoeft 'lme niet.... te zeggen....
waar is m'n rozenkrans? (C. geeft de ro
zenkrans van 't tafeltje). V/aar is vader
ovadertjekom hier(D. strom
pelt naar de andere zijde van de divan). De
pijn is wegmaar die koudie kou..
(C. bidt reeds),
Dantma. (op de knieën; z'n hoofd naast
dat van z'n zoon; snikkend): Beplieve
ling
Bep. Ik ga naar Jesus, vadertjedaar
wachten we op uin de Hemel gaal de
tijd heel gauw.... en als u dat nou weet....
weetdan zal u niet langbedroefd
ziin.... Dagdag
Dantma. Zoo jong.... zoo jong.
Bep. Beter zoo.... vader.... als dat 'k
later.... later misschien slecht.... slecht
zooals veel groote mcnschen.... 'k heb
nu noggeen erg kwaad.... gedaan....
geloof 'k.... (bewusteloos).
Dantma. Kindkind....
C r o 11. Zal 'k nu voor-bidden? (D. ant
woordt niet; begraaft 't gelaat in de dekens;
pauze).
Bep O, dat is mooi! Dat is mooi....
o, wat prachtig..., Maria.... en.... en.,
waar is móeder nu? Waar blijft ze dan?
O. maar dat hindert niet.... Maria is zóó I
mooi.... zóó mooi.... als moeder nictl
komt zal 'k haar tóch niet missen.vroe
ger heb 'k dat wel eens.... niet begrepen
maar nu begrijp 'k. dat 't kan....
dat je heelemaal vergeet die daar niet zijn
dat moet ook zoo.... daar is 't de
Hemel voor.... ah.... wat schitterend
mooi.... engclenmuziekStil! Stil! (hij
ligt roerloos).
Croll. (dichtbij Bcp's gelaat), 't Is....
voorbij....
Dantma. Bep! (luider) Bepll (haast gil
lend) Bep!! (hij zoent het gelaat). M'n jon
genm'n allesm'n alles.... wèg..
wèg.... (gaal huilend, met 't gezicht in de]
gekromde arm, naar 't midden van de ka
mer. Als z'n zwager bij hem komt, blijk
baar met 't voornemen 'n troostwoord te
spreken, kijkt ie hem wild aan; dan in schier
waanzinnige uitbarsting): Zeg 't maarll Z
't maar!! Schreeuw 'l in m'n gezicht!! Dat
z'n moeder verdoèmd, verdoemd, verdoemd
is!! En dat ik m'n verdiende loon heb
m'n verdiende loon.... omdat hij.(wijst
op 't lijk) omdat hij m'n alles niet
had h o v e n zijn.... niet had m ó-
g e n zijn, niet had moeten zijn
('n akelige lach). Zeg 't dan! Schreeuw 't
dan! Sla me.... trap me.... trap me in
'n hoek.... als 'n vod.... als 'n vod....
Waarom komen ze nou niet.... om mij....
mij te geeselen.... Hèm Hèm.... Hèm
hebben ze gegeeseld. om die zonde,
om die zonde 't meest.... zoo werd 't
toch gezegd in de meditatie? Waarom ko
men ze niet.... waarom rijten ze mijn
vleesch niet aan stukken?.... omdat ik zoo
laf.... zoo vuil, zoo gemeen-laf was?!
Dek dat lijk toe! Dek 't toe! Ik mag 't niet
zien.... ik kan 't niet zien.... dat reine
lichaam.... ik m a g 't nietdat ben k
niet waard! Toe dan tochtoe dan toch
of ik doe 't zelf!
Croll. (bang) Frans.... Frans....
Dantma. Dóe je'T niet? Doe ie t niet.
Dan zal iktgaat naar de divan. Op t
zien van Bep's gelaat krimpt hij terug als
voor 'n spook). Nee! Nee! Bep! Beppie....
(afwerend gebaar) Kijk me niet zoo aan....
Kijk me niet zoo aan.... weg, weg, weg
die cogenweg die oogen.... ze zijn
immers dooddooddood., (bij
smakt op de gnnd, brult als n gew nd
dier. Door 'n gordijnspleet schuchtert de
zon naar binnen),
G o r d ij n.
(Auteursrecht)
t