De Stormramp boven den Gelder-
schen Achterhoek en OverijseL
X
X
z
z
X
X
X
X
1
H. M. de Koningin bezoekt de geteisterde streken en troost
en bemoedigt de bevolking in haar ellende.
DEKKLEEDEN
TOUW
Zomersproeten
ELCK WAT WILS
TREKJES
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Derde Blad Zaterdag 4 Juni 1927
In Gelderland wordt de schade op ruim 1 millioen geschat.
Met man en macht wordt hulp verleend. Allerwege wordt
de telegrafische en telefonische verbinding hersteld.
GEMENGD
NIEUWS.
Knoeierijen bij 't Stadstimmer-
huis in Rotterdam?
ver-
HOFFMANN, Spaarne 42-44
dwijnen spoedig door een pot
Sprutol Bij alle Drogisten.
INGEZONDEN.
Broeder Willibaldus
Instituut St. Louis Oudenbosch.
g.
Na 't succes der kruiswoordenraadsels, voorspelien we ook de nieuwe spoorboekjes, Zomerdienst 1927,
een sclroone toekomst. De perrons der groote steden zijn dagelijks overladen van de talloozen, die in
razende wanhoop hun spoorboekjes 'beturen en met het angstzweet op het voorhoofd berekenen hoe laat
de trein van 0.23 blieft te vertrekken. Er worden reeds stappen gedaan om op de drukke lijnen n speciale
dienst in het leven te roepen van het Roode Kruis, die zich hoofdzakelijk zal moeten belasten met het ver
plegen van bewusteloozen, transporteeren van krankzinnigen en het opsporen van ongelukkigen, die noch
bewusteloos, noch krankzinnig, maar spoorloos verdwenen zijn. Door te ontkomen aan de ernstige gevol
gen van 'n te overvloedig gebruik van 't spoorboekjeraden we onze lezers aan bij een event, spoorreis
reeds de avond tevoren een aanvang te maken met het bestudeeren van den spoorgids. Overal hoorden
we gedurende deze wüken klachten, maar men dient te bedenken, dat niet de spoorwagen voor ons zijn,
maar dat wij er zijn voor de spoorwegen. „Begrepen?" „Zeker, heb ik het begrepen."
No. 500.
Het, onheil is voorbij, de slag was raak,
bracht ontzettende verwoesting, vernietigde
•wat eens schoon en kostbaar was, vaagde
menschenlevens weg, doch nu keert lang
zamerhand de rust weer.
De bevolking in de geteisterde streken
van het Oostelijk deel van Nederland be
rust in haar ellende, draagt het leed met
mannenkracht, gesterkt door het besef en
geschraagd door het onwankelbaar vertrou
wen, dat Nederland zijn landgenooten in
hun droefenis niet zal vergeten.
De landsvrouwe zelf heeft het heerlijke
voorbeeld van naastenliefde weer gegeven.
Zij heeft bewezen met haar volk niet alleen
in vreugdige uren, maar ook in droeve
bange oogenblikken mee te leven.
Zelf heeft zij zich van den omvang der
ramp willen overtuigen, zelf heeft zij de
bevolking willen bezoeken, het leed trach
tend te verzachten, de getroffenen bemoe
digende woorden toesprekd. Dankbaar, met
innige voldoening zal die troost met beide
handen aangegrepen zijn.
Aankomst der Koningin.
Per Koninklijken trein arriveerde Hare
Majesteit gisterenmorgen te half elf te
Ruurlo, waar de commissaris der Koningin,
Baron van Heemstra en de burgemeester
van Ruurlo in het koninklijk salonrijtuig
ontvangen werden. Daar zette de Commis
saris der Koningin den toestand uiteen en
werd overwogen naar de omgeving van
Lichtenvoorde te gaan. Ook Prinses Juliana
was meegekomen. Om bij elven stegen H.
M. de Koningin en Prinses Juliana, met
Baron van Geen, den commissaris der
Koningin en groot gevolg in drie auto's en
onmiddellijk werd gereden naar Lichtenvoor
de, waar de burgemeester zich bij den stoet
voegde. De tocht ging dan naar Livelde,
langs smalle landwegen, dezelfde, die de
Prins heeft genomen.
Daar werden de boerderijen van Nieboer
en Kortebeek bezocht, waar ook de Prins
Donderdag was. Belangstellend informeer
de de Koningin, hoe alles verloopen was.
Boer Kortebeek, wiens huis geheel plat ligt,
vertelde hoe hij met de deur naar buiten
werd gesmeten en twintig meter door den
storm werd meegesleept. Mijn dochter
zeide hij, werd eveneens naar buiten ge
drukt. Mijn kleindochtertje bleef onder de
puinhoopen achter. Men vond haar, toen er
hulp kwam, spelende met mijn tabaksdoos.
De man, die verschillende wonden aan het
hoofd, armen en voeten heeft, vertelde
vrijuit alles, boe het gebeurde.
De Koningin vroeg: Heb je pijn? En hoe
gaat het met je familie?
Die zijn allemaal gezond, zegt boer Kor
tebeek. Hij brengt dan de Koningin op de
ruïne van zijn huis. De Koningin zegt hem: „^v
Pas toch op je zieken voet, anders doe je I zaiieijjif Neede, Eibergen en Lievelde. Hoe
pijn. Ben je al over den schrik vee[ de schade bedraagt, is nog niet ti
je zult wel weer gauw beter worden, en dan
de schrik vergeten zijn," zei de Koningin.
„Hou je maar ilink hoor!"
Het waren dezelfde gewonden, die door
den Prins bezocht werden en allen waren
zeer dankbaar voor de koninklijke belang
stelling.
Vervolgens werd naar Eibergen gereden.
De geheele bevolking was te hoop geloo-
pen en juichte de vorstelijke personen toe.
Dan ging 't voort naar Neede.
Er had hier nog een alleraardigst voorval
letje plaats. Een oued boer trad inesen op
den auto van de Koningin toe en vroeg:
„Zou 't noe te veul gevroagd zèn als ik
vroeg om de Koningin een hand te moagen
geven?"
Wel neen," zeide H.M. en gaf den ouden
boer een ferme hand, waarop hij zich verle
gen, maar toch heel blij weer terugtrok.
Een bezoek werd gebracht aan Ruwe
Hoek.
De soldaten, die op een dak bezig waren,
namen, geschrokken, daar in eens en onver
wacht de Koningin voor zich te zien, wanke
lende op den rand van het dak, de houding
aan, met veel moeite pogend hun evenwicht
te bewaren.
Daarop werd bezocht de boer Zandwijk,
wiens kinderen zoo ongelukkig bij de ramp
getroffen werden. Gelijk bekend, werd zijn
dochtertje door een spoorwagen gedood.
H.M. betuigde Zandwijk haar innig mede
lijden en toen de man verdrietig zeide, dat
hij nog zoo'n pijn had en ziek was, troostte
zij hem met de woorden: „Kom, kom, je
moet geduld hebben. Men is er niet maar
zoo ineens weer boven op,"
De Koningin herhaalde meermalen zeer
onder den indruk te zijn van de ramp, die
deze arme bevolking en ongelukkige streek
zoo wreed heeft getrofien.
In zeer snel tempo werd daarop gereden
naar Enschede, steeds gevolgd door de don
kere, dreigende bui. Enschede werd om zes
uur bereikt, waar onmiddellijk gereden werd
naar het R. K. ziekenhuis, waar drie gewon
den liggen, terwijl verder het ziekenhuis van
de Vereeniging Ziekenzorg werd bezocht.
Daarmede was het programma van dezen dag
ten einde, dat oorspronkelijk over twee da
gen verdeeld, in één langen dag afgedaan
was, en kon naar het Loo worden terugge
keerd.
De Commissaris der Koningin ver
haalt van zijn tocht.
Baron van Voorst tot Voorst heeft eenige
indrukken aan de „Tel." weergegeven van
zijn tocht, dien hij door het geteisterde ge
bied gemaakt heeft.
In hoofdzaak werden in Overijsel de ge
meente Tubbergen, Almelo, Borne, Delden,
Ambt-Delden en Bathmen getroffen, ver
haalde hij. In Gelderland waren het hoofd-
bekend, werd de moeder van dit gezin na
de ramp opgenomen met gebroken beenen,
terwijl de vader ernstige hoofdwonden op
liep. Het gezin Zandijk is dus wel zwaar ge
troffen.
Hoe groot is de schade.
Ten einde een globale raming der aan
gerichte schade te maken, heeft Ir. A. M.'
Kuysten, inpechteur van de Volkshuisves
ting te Arnhem en lid van het Provinciaal
Comité tot Hulpverleening, het geteisterde
gebied geincpecteerd. Hij verklaarde:
„Al zijn de gevolgen van dezen cycloon ook
heel ernstig aldus de heer Kuysten
indruk is toch, dat de schade bij lange na
niet zoo groot is als bij den beruchten
storm in 1925. Volgens mijn onderzoek zijn
te Lichtenvoorde 68 woningen beschadigd,
waaronder 38, die geheel vernield zijn. Te
Eibergen zijn 75 woningen beschadigd, waar
van 45 totaal vernield. In Neede werden
120 woningen beschadigd en een derde deel
is daarvan vernield. In Giesbeek zijn zes
bc erdetrijen beschadigd, waaronder drie ge
heel vernield zijn.
Verder is er wat schade bij Zevenaar. In
totaal zijn in Gelderland ongeveer 300 wo
ningen beschadigd en daaronder zijn er on
geveer 150, die totaal vernield zijn en op
nieuw opgebouwd moeten worden.
De gedupeerde bewoners zijn veelal ge
zeten landbouwers, althans wat men in Gel
derland daaronder verstaat. Velen hebben
nu met één slag hun eigendommen verloren.
De aangerichte gebouwenschade schat ik,
na hetgeen ik in Gelderland heb gezien, op
rond één millioen gulden. Hierbij is echter
niet gerekend de schade aan de textiel
fabriek te Neêde, die eenige tonnen be
draagt. Het fabriekscomplex beslaat een
oppervlakte van niet minder dan een hec
tare. Gisteren heeft de eigenaar reeds de
eerste stappen tot herstel gedaan en reeds
85.000 dakpannen besteld.
Er is een geluk bij een ongeluk, n.I. dat
de orkaan nu niet de bebouwde kommen
der dorpen heeft geteisterd, doch in de dun
bevolkte landbouwstreken heeft gewoed.
je weer
heen?
Daarna wordt bij boer Paske nog een
bezoek gebracht. H. M. liet hem alles ver
tellen, hoe hij worstelde tegen den storm
om zijn huis te bereiken, waar zijn familie
nog in was. Hij vertelde van den doodsangst
voor zijn familie.
Vervolgenswerd gereden aaar Winters
wijk, waar de gewonden bezocht worden,
eerst in het katholieke en dan in het protes-
tantsche ziekenhuis. Onmiddellijk daarop
werd doorgereden naar Groenlo, waarheen
de prinses reeds gegaan was via Beltrum.
Te Groenlo, werd geluncht, waarna de tocht
werd voortgezet.
Na de lunch brachten H. M. de Koningin
en de Prinses gisteren een bezoek aan het
St. Vincentius Gasthuis te Groenlo, waar de
gewonden werden bezocht. De Eerwaarde
Broeders ontvingen de Koningin aan de
deur en dankten H. M. hartelijk voor de be
langstelling, die zij voor de gewonden toonde.
Bij het naar binnen gaan van het gebouw
had een leuk incidentje plaats. H. M. zag in
den tuin een jongen, die aan een ruggemerg-
ziekte lijdende was, op zijn wagentje liggen.
De Eerwaarde Broeders hadden permissie
gegeven om met dit wagentje in den tuin te
komen, opdat dc jongen zoodoende de Ko
ningin kon zien. Zij zag den 14-jarigen knaap
onmiddellijk liggen en sprak hem aan: ..En,
beste jongen, hoe lang lig je daar nu al?"
„Zeven jaar Majesteit" zeide de knaap,
die nog nooit de Koningin gezien had en daar
zijn vreugde over uitte.
„Hou je maar flink, hoor" zeide de Ko
ningin.
In het gesticht onderhield H. M. zich lang
met de gewonden, bloemen van de Prinses
gevende, vooral met een oude vrouw, die
te
schatten. In ieder geval zal het een aanzien
lijk bedrag zijn naar wat ik er van gezien
heb. Ik heb de verschillende burgemeesters
geseind, om opgave te doen, doch nog geen
voldoende gegevens binnengekregen.
Wat overigens den tocht van den cycloon
betreft, ik heb de merkwaardigste dingen
gezien. Bijvoorbeeld een prikkeldraad-hek
om 'n land, waarop de storm toch eigenlijk
weinig vat heeft, zou men zeggen, dat geheel
opgerold teruggevonden werd. In een totaal
verwoest café onder Tubbergen was alleen
de tapkast met talrijke glazen en karaffen
geheel onbeschadigd overgebleven en in een
verwoeste boerderij werd in een hoekje een
heilig hartbeeldje met papieren bloemen en
een kaarsje ongerept teruggevonden.
Een boer vertelde mij, hoe hij een zwarte
streep aan de lucht zag aankomen. Vlug
riep zijn vrouw toe: „Der oet, der oet!"
Beiden waren buitenshuis gevlucht en plat
op den grond gaan liggen, waarbij de man
zijn arm beschermend om zijn vrouw had
heengeslagen. „Het was mie net, alsof er
tien vliegmachines over mij heen zoemden",
vertelde man, „en ineens werden onze
oogen, oore en neuzen volgestopt met mod
der. Pikzwart zagen we! Maar het was zoo
afgeloopen. Toen wij opstonden, bleek dc
heele boerderij tegen den grond te liggen!"
Natuurlijk is men gaan zoeken naar de
oorzaak, dat opnieuw deze streek getroffen
werd en iemand, die beweerde het te weten
zeide hij, dat het leven omdat hier radium
in den grond zit. Dit zou dén cycloon aan
trekken! Of het waar is?
Zwaar getroffen.
De correspondent te Eibergen van V. D.
met nog vijf leden van haar gezin in het 1 meldt nog, dat thans ook het oudste doch-
ziekenhuis lag. liertje van de familie Zandwijk 3an de be-
„Je moet nu maar niet verdrietig zijn, I komen verwondingen is overleden. Gelijk
De cycloon op zijn weg.
Het natuurverschijnsel, dat in den Ach
terhoek en in Twente zijn spoor van ge
weldige verwoesting heeft achtergelaten,
draagt geheel het karakter van een wind
hoos, maar van een van buitengewone af
meting en intensiteit. Het oordeel van per
sonen, die de verwoestingen hebben gezien,
v/elke vroeger te Borculo zijn aangedicht,
luidt eenstemmig, dat de kracht van deze
hoos grooter is geweest dan van de vroe
gere. Waren toen voornamelijk de daken
vernield, nu ziet men in de zone van de
sterkste verwoesting vrijwel alles platge
drukt. Alle boomen liggen in Zuid-Noorde
lijke richting tegen den grond en de huizen
met muren en al in de richting van de
stormbaan tegen den grond geslagen.
Volgens ooggetuigen had de hoos de ge
wone slurfvormige gedaante en was duide
lijk een draaiing om een verticale as tegen
overgesteld aan de richting van de wijzers
van een uurwerk te onderkennen. Nu eens
kon men onder den donkeren zuil door de
lichte lucht zien. dan weer raakte de slurf
den grond, geheel in overeenstemming met
het feit. dat tusschen de verwoeste gedeel
ten de baan zich niet of slechts onduide
lijk heeft afgeteekend, doordat de hoos zich
van den grond heeft losgemaakt.
Het spoor loopt in een rechte liin van een
punt ten Zuiden van Lichtenvoorde, dicht
ten Oosten van die plaats langs, vlak ten
Oosten van het station te Neede, om dan
veel verder naar het Noorden den weg van
Delden naar Goor te kruisen op een punt,
ongeveer een derde van den afstand Mis
schen die beide plaatsen aan den kant van
Delden.
Waar de hoos het ergst heeft huisgehou
den, liep dit spoor als een rechte, vuile,
bruin-zwarte, met modder en afbraak be
dekte strook van ongeveer 100 M. breedte
door het land.
In dit spoor liggen de buizen neergesla
gen en de boomen liggen, met modder be
dekt. tegen den grond, geheel kaal, de bla
deren afgerukt en afgescheurd. De wind
richting is in de vuile strook van de
zwaarste verwoesting, voor zoover is na
gegaan, overal Zuid geweest, samenvallende
met de richting van de stormbaan.
Aan weerskanten van genoemde strook
bevindt zich een zone van geringere bescha
diging, waarin geen vuil op de voorwerpen
te zien is; deze zone breidt zich aan weers
kanten van de middenstrook van ongeveer
tweehonderd meter uit. zoodat de geheele
breedte van het spoor ongeveer vijfhonderd v
meter bedraagt, gedeeltelijk iets minder.
Rechts van de strook zijn de boomen I
meestal iets naar binnen gevallen, wijzende
op een wind van Z.Z.O. tot Z.O. richting.
Aan den linkerrand der baan zijn de boo
men over het algemeen eveneens naar bin
nen gevallen, met Z.W, tot W. wind. Op
sommige punten kan men in de linkerhelft
der baan boomen zien liggen, die aangeven
dat zij met N.W. tot N. wind zijn gevallen
en aan den weg van Delden naar Goor be
vindt zich een onbeschadigde strook van
eenige meters tusschen de zone met Zuide
lijken en die met Noordelijken wind, blijk
baar het betrekkelijk stille centrum van
het wervel.
Deze waarnemingen zijn zeer goed in
overeenstemming met de aanneming van
een verticalen wervel, die tegen de wijzers
van een uurwerk indraait. Het modderspoor
van zwaarste verwoesting vormt dan de
rechterflank van de wervelbaan, waar de
algemeene windrichting en de windrichting
in de wervelbaan elkaar versterkten.
Te Neede vielen onweer en hagelslag niet
met het overtrekken der Koos samen,
maar gingen er aan vooraf.
De verbinding met het
tooneel van de ramp.
Vanwege het Hoofdbestuur der Poste
rijen en Telegrafie wordt medegedeeld:
Van de stormramp welke den Achter
hoek en Twente teisterde, heeft de tele
graaf- en telefoondienst eveneens zijn deel
gekregen. Tallooze verbindingen zijn ge
stoord en verschillende kantoren waren
lijdelijk van elke communicatie met de
buitenwereld afgesloten Met man en macht
is men echer onmiddellijk aan den arbeid
getrokken om zoo spoedig mogelijk de
verbindingen, zoo noodig provisorisch, te
herstellen, zoodat reeds thans vrijwel alle
kantoren weder, hetzij per telefoon of per
telegraaf bereikbaar zijn.
Een motordienst werd ingesteld van
Lichtenvoorde, dat geen enkele verbinding
meer bezit, naar Groenlo waar nog een
4-tal lijnen intact gebleven zijn.
De grootste schade ondervond de tele
foonverbinding ZutfenHengelo, waar tus
schen de statios Delden en Goor de ge
heele lijn met palen en al over een afstan 1
van 1K.M. volkomen vernield is. Reeds
Jn den afgeloopen nacht is een vrachtau' o
van het Centraal magazijn te 's-Graven-
hage met een kabel naar deze s'reek ver
trokken om een tijdelijke verbinding tot
stand te brengen, die naar men hoopt zeer
spoedig in gebruik kan worden gesteld.
Te Neede, dat het centrum van de ramp
is, ziet men een belangrijk telegraafver-
keer tegemoet; het post- en telegraafkan
toor aldaar is dag en nacht opengesteld
en een sneltelegraaf-toestel is reeds daar
heen onderweg om, tegelijk met de her
stelde lijnverbinding in gebruik te kunnen
worden gesteld.
Van het postpersoneel is. voor zoover
bekend, alleen de bestelier te Bellrum on
derweg door den storm overvallen en vrij
ernstig gewond; zijn tasch met correspon
dentie en eenig zilvergeld is in het onge-
reede geraakt.
Het is te verwachten, dat door de geno
men maatregelen extra ploegenpersoneel
zijn met het noodige materieel uit Zwolle
en Zutphen naar de getroffen streek ver
trokken de overlast, welke door het
publiek wordt ondervonden van een niet
goed werkenden telegraaf- en telefoon
dienst, tot een minimum zal kunnen wor
den beperkt, al zal het nog wel eenigen
tijd duren voor alles weder normaal is.
Steun.
De politie doet een inval in een vergadering
van aannemers.
Bij het Stadstimmerhuis te Rotterdam zijn
wederom knoeierijen aan het licht gekomen.
Men herinnert zich, dat eenige jaren geleden
eveneens aan het timmerhuis fraude is ge
pleegd en wel tusschen aannemers en amb-
tenaien. Thans heft de politie opnieuw on
geregeldheden meenen te ontdekken. De
chef van de Centrale Recherche, commissa
ris C. van der Pol, deelde aan de „Tel.
mede, dat hij als hulp-officier van Justitie
gemeend had te moeten ingrijpen, daar hem
dingen ter oore waren gekomen, die het dag
licht niet konden zien, doch waarvan even
min vaststond, dat zij in strijd met de wet
waren, J.l. Dinsdag werd in het Café Eden
in de Hoogstraat een vergadering gehouden
van een aantal aannemers. De recherche
deed op deze vergadering een inval, waarbij
alle ter vergadering aanwezige bescheiden
in beslag werden genomen, terwijl ten huize
van den voorzitter, den aannemer G. H. K.
aan den Schiedamschen Weg, eveneens
eenige stukken in beslag werden genomen.
Er volgde daarop proces-verbaal ter zake
van oplichting tegen een tweetal aannemers.
Verder werden eenige ambtenaren van het
Timmerhuis verdacht zich aan fraude te heb
ben schuldig gemaakt. De zaak is thans in
handen van de Justitie, die verder zal heb
ben uit te maken of hier inderdaad van op
lichting sprake is.
Gevraagd werd nog of de geruchten juist
waren, dat de inbeslagneming de vergade
ring betrekking had op het instellen van een
onderzoek naar een afspraak tusschen aan
nemers in zake hetverhoogen van de in
schrijvingen voor Rotterdams openbare wer
ken met een z.g. opzet: een bedrag, dat
later onder de inschrijvers wordt verdeeld,
als belooning voor de moeite en kosten, die
een inschrijving medebrengt ook voor 'den
aannemer, die niet voor de uitvoering van
het werk in kwestie in aanmerking komt.
De commissaris ontkende dik Over den
waren aard der zaak wenschte hij zich ech
ter in dit stadium van de zaak niet uit te
laten.
Telefoon 12127
Een Aneta-telegram uit Makassar d.d.
heden meldt nog: De afd. van het Roode
Kruis alhier, heeft 3000 overgemaakt
voor de slachtoffers van de ramp in den
Achterhoek
Voor den inhoud van dezen Rubriek stel!
dc Redactie zich niet aansprakelijK-
Op den 27 Juni a.s. zal het 50 jaar ge
leden zijn, dat Broeder Wdl.baldus in de
Orde trad der Congregatie der Boeders
van «ten H. Aloysius, te Oudenbosch
Allev zime oud-le<Vlingen z»-len dezen
hoogst sympathieken en bekwamen leer
meester nog dankbaar herinneren en zuller
er gaane toe bijdragen om dezen Eerwaar
den Broeder van St. Louis op dien daf
een blijk te geven vanbh]vende hoogc
waardeering. groote dankbaarheid en huld
Jammer, dat aan ondergeteekenden n.e!
bekend zijn alle adressen van zijn oud-
leerlingen, slechts enkele zijn ondergetee
kenden bekend, waarom langs dezen wef
een beroep wordt gedaan op allen, die wil
len deelnemen aan een geschenk, «jat op
den dag van het gouden jubileum, in der
vorm van een som gelds aan den jubilaris
zal worden aangeboden.
Ondergeteekenden vleien zich met at
hoop. dat zeer velen gaarne een post-
wisseltje aan een der ondergeteekender
zullen willen overmaken.
Elke gift wordt dankbaar aanvaard at
namen der deelnemers zullen dan lubilan:
worden bekend gemaakt. het totaal dei
giften zal ieder deelnemer worden mee-
^itdèf' lezer-oud-leerling van Broedei
Willibald vuile dan dadelijk een postwissel;
formuliertje in en bezorge dat met zijn
bijdrage terstond ter post.
Bij voorbaat hartelijk dank,
WOUTERLOOD,
Pastoor Beverwijk
STULEMEYER,
burgemeester Bergen op Zootr
OUDSHOORN,
Piet Heinstraat 88, Den Haaf
DUSSELDORP,
Gem. secretaris Tilburg
GOUVERNEUR,
burgemeester Sassenheim,
z
Levensdans.
Ergens in 'n hotel zijn twee ionge men
schen gevonden
Allebei met 'n kogel door hun hoofd
teen.
't Meisje had de revolver vast.
Meer welen we eigenlijk niet.
Er ging 'n schokje door 't heele land.
Zoo'n gewoonte-schokje
'n Collectief schrik-zuchtje.
De kranten stonden er vol van.... maar
wisten per slot van rekening óók niks
méér te vertellen.
Toen kreeg je nog een paar kolommen
met „nadere bijzonderheden"toen nog
'n paar roerende verslagen van de ter-
aarde-bestellingen.
En toen was 't afgeloopen.
En intusschen waren er weer'n paar
nieuwe schokjes door t land geg~«i>.
De twee jonge menschen zijn begra
ven....
En als 't nog 'n weekje verder is, wordt
't „geval" door de buitenstaander niet
eens meer aangeroerd.
Ergens in 'n hotel zijn twee ionge men
schen gevonden.
De ouders zijn er kapot van,
Wie is niet begaan met het lot van de
vier menschen, die treuren om t verlies
van hun liefste bezit.... hun eigen vleesch
en bloed.
En dan op zóó'n verschrikkelijke manier.
Al leven die arme ouders nog twintig,
«lertig, veertig jaar.... de wond zal open
blijven..'., nooit zullen ze zoo iets kunnen
vergeten.
En die ongelukkige menschen matten
hun gepijnigde hersens af met vragen....
vragen.... vragen
Die onbeantwoord blijven....
I
Twee schoten uit 'n kleine revolver....
in 'n s'ille hotelkamer....
En twee jonge levens waren uitgeblazen.
Twee jonge, lachende levens met 'n we
reld vol idealen.
Was het 'n dubbele zelfmoord?
Was het moord en zelfmoord?
We weten het niet.
Niemand weet het.
Er is er maar één. Die het weet....
en recht zal spreken.
Eén, Die in Zijn oneindige wijsheid en
barmhartigheid en liefde alle omstandig
heden zal wegen met 'n onfeilbaar-zuivere
schaal.
De menschen zullen praten en wikken
en zéggen-vooral zéggen ja,... zon
der diep in te gaan op het waarom.
Om het waarom van die twee zal het
misschien niet gaan
Wie weet ligt het eigenlijke waarom al
sinds 'n paar eeuwen ergens begraven....
Twee jonge, lachende levens.... en
twee schoten uit 'n kleine revolver:
Er wordt gegist, verondersteld.... en 't
raadsel wordt moeilijker gemaakt.
Er wordt gefluisterd van dit en gefluis
terd van datkwaadsprekerij en laster
hebben weer nieuw, pikant voedsel voor
'n tijdje.
Voor 'n klein tijdje
Want dan is er al wéér wat nieuws....
en anders is 't met goed fatsoen niet bij
te houden.
Er wordt van alles bijgehaald en bijge
maakt.... en dat bijgemaakte wordt aan
gedikt.... en weer verderop worden over
dat aangedikte de hoofden bijeen gesto
ken.... en de kleine menschen zullen
zeggen, dat ze het weten.
Twee levens, die mooi, o, zoo mooi wa
ren want elk jong leven is mooi als 't
niet te vroeg bedorven is.
Hij was student.... hij had groote plan
nen misschien.
Wat zou hij geworden zijn? Dokter,
meester in de rechten, professor? De we
tenschap biedt tegenwoordig zooveel mo
gelijkheden voor 'n prachtcarrière.
Waar droomden ze van.... en waarom
moest nu ineens al dat mooie....?
Het antwoord is_ 'n huivering
En de vrome in 'n stille kamerhoek pre
velt 'n gebed.
U zegt, meneer van der Hummes?
O, pardon, mag ik u even voorstellen:
Meneer van der Hummes, hoofdvertegen
woordiger van 'n geweldig buitenlandsch
buis.
Hij ziet er zeer gesoigneerd uit, zooals
u bij nadere beschouwing zult bemerken.
Hij draagt 'n duur, grijs pak met 'n paars
motiefje.
De tint van z'n zijden sokken harmo
nieert met die van z'n mahonie-kleurige
schoenen.
Over z'n vest pinkelt 'n 18-karaats
gouden ketting.
Meneer van der Hummes' haren glanzen
van de brillantine, z'n gelaat wordt door
'n permanente behandeling met crème de
la Rose beschermd tegen de invloeden van
het weder.
U heeft 'm waarschijnlijk al ruiken aan
komen.
Z'n sikje is niet grooter dan 'n flinke
hromvlieg, maar 't flatteert....
Z'n snorretje, niet te groot en niet te
klein, en zwarter dan wanneer meneer van
der Hv.mmes nog geen toilet heeft ge
maakt, wijst glorieus naar z'n zeer ver
standige oogen, die u van achter de uilen-
bril-glazen met schildpad montuur min
zaam toe-knipperen.
We zijn nog niet klaar.... meneer van
der Hummes is nog niet volledig voorge
steld.
Onder z'n arm draagt hij 'n actentasch
van krokodillen-leder.die tasch draagt
ie altijd, want zonder de tasch is meneer
van der Hummes geen meneer van der
Hummes
En de hand van diezelfde arm omklemt
'n wandelstok met zilveren peertjes-knop.
Hij heeft de stok in 't midden vast
want droeg ie 'm bij de peertjes-knop,
dan zou dat jammer zijn van die knop.
„Pardon, u zei. meneer van der Hum-
rads?"
„Ik zei.... hm.... dat ik zooiets ^eel
gewoon vind,"
,0, juist, heel gewoon...."
„Natuurlijk.... Die twee jongeluitjes.
n-ja, 't is heel Onaangenaam voor de ach-
terblijvenden.van hun standpunt be
zien wellicht verschrikkelijk, maar-c....
die twee jongelui, of een van de twee, dat
blijft op stuk van zaken gelijk, hebben n
eind gemaakt aan 'n leven, dat hen volgens
hun meening niets meer geven kon.... zoo
beschouw ik dat, ziet u.... Hebben zij om
dat leven gevraagd? Welnu, dan leven zij
het zoolang ze zelf willen.... heel ge
woon.... En dat gezwam over 'n ander
leven na dit leven.... och. die dogma ties
zijn we ontgroeid.... 'n heel andere tijd
niewaar? 'n Hcél andere tijd. meneer....
vroeger werd de jeugd braaf en bang ge- niet
houden, maar tegenwoordig denken de
meeste ouders daar anders over.... de
cultureele ontwikkelingsgang, meneer....
we zijn in ons nuchler Hollandje eigenlijk
nog heel achterlijk en heel weinig ge
wendin Frankrijk, Duitschland, Ame
rika, meneer, daar worden zulke gevalle
tjes nauwelijks meer bekeken.... daar
gaan jonge meisjes zich met 'n lachend ge
zicht verdrinken, met tweeën of drieën te
zamendat wordt gewoon afgespro
ken.Als 't leven hen van alles heeft
gegeven, en ze vooruit weten, dat er niets
méér uit te halen is.... niu, dan gooien
ze 't weg.... heusch.... ja. ia. natuurlijk,
de nabestaanden.... maar och, als die dr
zelf ook zoo over denken.... dan zullen
ze er spoedig overheen zijn
„O.... ja.... kijk u eris hier meneer
van der Hummes.ik zal me wel wach
ten, om met 'n mensch als u.... met zóó n
door-en-door-verknetterd wijs mensch over
die zaken te disputeeren.... ik ben maar
'n arm, klein stumperdje, 'n slaafsch na-
volgelingetjenooit verder geleerd dan
't gewone lagere onderwijs.... en dan
nog maar op 'n Roomsche school, u
begrijp: ik begin daar niet aan.... dat zou
me heelemaal niet passen ook.... vooral
nou ik met eenige zekerheid mag veron
derstellen, dat uw ouders óók in die „cul
tureele ontwikkelingsgang" hebben mcegc-
'oopen. En als dat niet zoo is.... nou....
dan hoop ik voor uwes ouwers.... dat ze
dood zijn.... o, pardon, dat zei ik maar
in m'n dommigheid, hoor.... En als dc
ouders van die twee er óók over denken
zooals u.... nou, meneer van der Hum
mes, dan geloof ik, dat 't „waarom" niet
zoo ver gezocht hoeft te worden.... óf....
dan is 't misschien le laat gekomen....
afijn, daar hopen domme menschjes zooals
ik dan maar 't beste van.... daarvoor zijn
we dan ook in die stomme, ouwe dogma -
Mes grootgebracht... hebben we óók
om gevraagd, is 't niet zoo? Nee
maar, uwes heeft heelegaar gelijk, hoor.
uwes heeft eigenlijk gezcid 'n soort sluier
van onze bijziende oogen weggetrok
ken.... gunst, gunst-ja. wat ziinne me hier
dan nog afgrijselijk achter.... verbeel-jc,
we rillen asse we zooies lezen.... en in
Frankrijk en Amerika en zoo.... gunsie-
munsie-nog-tocMaar.... uwee zeii
zelf, meneer van der Hum,mes. dat t beter
wordtnou, dan hceven we eigenlijk
niet te boomen.... de wereld-kanker-
bacillen benne maar voor 't bij-elkaar-
vegenverkwisting, genotzucht, atheïs
me, vrije opvoeding, vrijheid in alles en
riles en alles in Amsterdam kunnen
we al met de centen van de gemeente
stukken worden opgevoerd, die de christe
lijkheid weer es 'n lekkere opmepper ge
ven.... gaan we vooruit, of niet? Nou, en
als dan de ouwers van uw soort maar heel
gewoon doorgaan met hun kinderen pre
cies te laten doen wat ze zelf willen
de kanker-bacillen—kweekers zorgen wel
voor de rest.... die ontdekken telkens
weer 'n nieuwigheidje. om de lieve lol
lige vroolijke levensdans aan de gang te
houden. ij
En dan zalle we spoedig heelemaal niet
meer vreemd opkijken van 'n duizend on
tijdige lijkies méér.zelfs de ouwers
niet.... tenminste, als er dan nog van
ouwers gesproken kan worden.... want
volgens 'n zeker blad is n moeder nou al
niks meer dan 'nNee, pardon, meneer
van der Hummes, neemt uwee me niet
kwalijk, maar nou zou ik in m n domnvg-
heid haast vergeten, dat er op t oogenblik
nog 'n s!uk of wat fezoendeliike ouwers
zijn, die dit lezenen daar v/ou k nog
'n beetje rekening mee houwen, as u t
me pirremeteert.en ik durf, ik kan
toch niet tegen u redeneeren'k zou
gauw misselijk worden, weet u....? En
dat past heelemadl niet tegenover 'n fijne,
ruikende meneer as u. Dag meneer van
der Hummes.de groeten aan dc mil
joen andere van der Hummesen. hoera,
we leven nog! Charleston, cocktail, cbam-
bre separé, apenklier, vrije liefde, talis
man, zwendel, kampeer-nachten, co-educa
tie-uitwassen, lectuur voor allen.... zoele
uil, zoek uit, zoek uit.... hier ondérwijst
men de jeugd.... van je hela, hola..--
G. N.
