Binnenlandscli Nieuws,
Luchtverkeer,
Uw Haar
RECHTSZAKEN.
Het congres van den Ned
R.K. Middenstandsbond
te Tilburg.
Minister Kan bezoekt de
Ankerkuil-visscherij op de Waal.
Indirecte vaccinaiiedwang.
De R.K. Mid denstand s-
vereeniging in de Hoofdstad.
UIT ONZE OOST.
Een voorwaardelijke post voor
de civiele luchtvaart
in Ned.-Indië.
Tijdelijk burgemeester
van Batavia.
De subsidie aan de
Reinilda stichting.
wordt gezocd en sterk
het krijgt mooier g'ians
het wordt vrij van roos
het blijSt beter zitten
het valt niet meer uit
Circulatiebankwetgeving voor
Suriname.
DE ZEVENJARIGE
LEERPLICHT.
Een nieuw wetsontwerp is bij de
Tweede Kamer ingediend.
Het Provinciaal wegenplan
van Utrecht.
De redding van miss Elder
en haar metgezel.
De D. 1220 te Amsterdam
geland.
De wereld wil bedrogen worden.
De procedure inzake de
Weerbaarheidsloten.
GEMENGD NIEUWS.
Door de tram aangereden en
gewond.
STOOMVAARTLIJNEN.
Is een afzon Sérlijk middcnstandscrcriict
noodzakelijk oi althans wenschelijk.
Is een zoodanig middenstandscrediet ook
bestaanbaar met het oog op risico's en
winstkansen?
We hebben reeds melding gemaakt van
de stellingen, welke den eersten dag van
het de volgende week te Tilburg te houden
R. K. Miudenstandscongres zullen worden
verdedigd.
De tweede dag (19 October) zal zijn ge
wijd aan het belangrijke onderwerp Mid
dens tandscrediet".
De heer W. C. Posthumus Meyes heeft
daarover een prae-adviès uitgebracht/,
waaruit wc hier de voornaamste gedeelten
naar voren halen. x
"1 wee algemeene vragen worden beant
woord:
a. is een afzonderlijk middenstandscre-
dict noodzakelijk of althans wenschelijk?
b. is een zoodanig middenstandscrediet
ook bestaanbaar met het nog op risico's en
winstkansen?
De eerste vraag wordt bevestigend be
antwoord, daar de eischen, welke behan
deling van internationale handelszaken of
van groote industrieën aan een bank stelt,
uiteraard andere zijn dan die, welke door
de behandeling van kleinere zaken worden
op den voorgrond gebracht. De groote, in
ternationale organisatie; een gebruik van
specialistische en gewoonlijk zeer dure
werkkrachten; een moderne technische be-
clrijfs-inrichting. Dit alles is uitermate kost
baar en kan slechts gerechtvaardigd wor
den door de groote rente en provisie-win
sten, welke door den aard hunner trans
acties den banken kunnen bezorgen.
Wanneer zulke banken met haar uitge
breide en dure organisatie zich gaan bezig
houden met kleine en relatief niet zeer
rendabele credieten, verspillen zij hare
krachten.
Anderzijds stelt ook het kleine, het mid
denstandsbankwezen bijzondere eischen.
Het kan, door den aard der voorkomende
transacties volstaan met een minder duur
en zelfs vrij eenvoudig apparaat. Maar
het zal, wil het voor veiligheid waken en
bovendien een bijzondere sociale taak ver
vullen, zeer veel aandacht moeten beste
den aan de opvoeding zijner cliënten: op
voeding in dien zin, dat aan dezen cliënten
kring veelal nog zijn voorbij gegaan de
groote economische voordeelen van een ef
ficiënte bcdrijfsboekhouding. De midden-
standsbank zal hare cliënten daarin moeten
bijstaan, omdat zulks in haar eigen belang
en in het belang der cliënten is.
De vraag of het ook bestaanbaar is heeft
men tot dusverre veelal trachten te beant
woorden met een verwijzing naar de min
der gelukkige ervaringen van het verleden
In zeer vele gevallen hebben de midden-
standsbanken zich niet gehquden aan de
algemeene beginselen van bankbeheer, wat
ook afgezien van specialisatie iedere
bank in gevaar moet brengen. Ook hebben
zij de bijzondere eischen dikwijls over het
hoofd gezien, is er niet voldoende aandacht
aan de rentabiliteit besteed en is men gr.an
jagen, uit een verkeerd begrepen streven
naar winst, op het terrein der groote ban
ken, zonder dat men daarvoor deskundige
jagers bezat of er de organisatie voor kon
bekostigen. Fouten zijn echter in de laat
ste jaren niet alleen door de middenstands-
bankon gemaakt, zoodat men de uit die
fouten voortgekomen mislukking niet aan
het middenstandscrediet als zoodanig kan
toeschrijven. Maar dit niet alleen; naast de
mislukking zijn er ook voorbeelden aan te
wijzen van middenstandsbanken, die met
succes hebben gewerkt en nog werken.
Behalve bij de centrale middenstandsban
ken zijn ook vele en zware verliezen ge
leden door enkele z.g. zelfstandige localen
welke verliezen tot ernstige conse
quenties voor de centrales geleid hebben.
In een tijd als de onze waarin de groote be
drijven hun kracht zoeken in een nauwe
aaneensluiting en kartel-vorming, kan het
niet bevreemden, dat een te sterke neiging
tot onafhankelijkheid van kleine bankbe-
drijfjes moet voeren tot mislukking. Het
handhaven van een groot aantal kleine tn-
afhankelijke middenstandsbanken moet dan
ook worden gekenmerkt als een anarchro-
nisme en beteekent zcoal niet kracht-ver
spilling dan toch zeker verzuim om van de
grootste beschikbare kracht gebruik te
maken.
Wil men het grootste nuttig effect be
reiken, dan was een „centralisatie der
centrales" zeer aan te bevelen, waarbij dan
tevens deze éene centrale een organisatie
vorm zou moeten hebben, die bij de ge
ringste kosten grootste controle-mogelijk
heid en het grootste aanvalsvermogen
moest ontwikkelen.
ZooaJs men weet heeft een onlangs door
Z. Exc. den Minister van Financiën inge
stelde Commissie deze kwestie onderzocht;
ook zij kwam tot de conclusie, dat liet
middenstandscrediet afzonderlijk diende te
worden georganiseerd omdat het noodig en
wenschelijk was.
Zij concludeerde tevens, dat het bij een
doelmatige organisatie levensvatbaar kon
blijken en adviseerde daartoe de thans be
staande centrales in één groote centrale
bankorganisatie te verecnigen.
Er is thans opgericht een N. V. „De
Nederlandsche Middcnstandsbank". waarin
zijn opgenomen de Algemeene Centrale
Bankvcreeniging voor den Middenstand, de
Centrale Boaz Bank en de Middenstands-
bank voor Limburg. Aan verschillende groe
pen, wier medewerking aan het nieuwe in
stituut van groot belang werd geacht, heeft
de N. V. bij hare oprichting z.g. opriohtinds-
bewijzen uitgereikt, die uit de winst van het
bedrijf geleidelijk door loting zullen worden
omgezet in aandeelen. Zoo verkreeg de
neutrale groep. 6000 oprichtingsbewijzen, de
Roomsch-Kathclieke groep 6000 en de Boaz
groep eveneens 60C0. De aandeelen bij op
richting geplaatst, zijn evenzoo op gelijke
wijze over de drie groepen verdeeld: iede-
400.000.Daarnaast bestaat dan nog
een klein preferent kapitaal van 60.000,
waarvan ieder der drie groepen 20.000.
heeft genomen. Dit preferente kapitaal
heeft de macht, Commissarissen te benoe
men cn andere besluiten van groot gewicht
al dan niet goed te keuren.
Het kapitaal der Nederlandsche Midden-
standsbank bedraagt derhalve 3 X ƒ400.000
plus 3 X 20.000 of wel 1.260.000.—.
Men heeft begrepen, dat dit kapitaal
naar verhouding te klein was voor de vrij
belangrijke bedrijfscijfers, waarmede de
bank begon te werken. De Staat is echter
gelukkig bereid gevonden, in dit tekort
voorloopig te voorzien: de garantie, des
tijds aan de Algem. Centrale verstrekt,
werd hoewel iets verlaagd, op de Neder
landsche Miadenstandsbank overgebracht
en wel in twee deelen: n garantoe van 6J4
millioen kapitaal aanvulling
van een (nog
niet bestaande) reserve. Op deze wijze
werkt, naar men zou kunnen zeggen, dc
nieuwe bank feitelijk met een kapitaal van
1.260.000.— plus 6>S milhoen, of wel
7.760.000.— en met een reserve van
2.500.000.— (zonder dat zij er echter de
winstbaten van heeft.) De reserve kan noo
dig blijven verliezen, door de overname
van enkele minder goede posten der oude
centrales. De regeling met den Staat ge
troffen, is echter van dien aard, dat de
garantie van 2Yi millioen inderdaad als
een reserve kan worden beschouwd, zoodat
gaan de zoo juist genoemde risico's een
bedrag van 2lA millioen niet te boven,
het aandcelenkapitaal als absoluut vol
waardig kan worden beschouwd.
De soliditeit der nieuwe Bank staat dan
ook als een paal boven water. Hare op
richting heeft een nieuwe periode in 't mid-
denstandsbankwezen ingeluid. Zij heeft alle
goede kansen vóór zich. Niets ontbreekt
haar, want ook hare interne organisatie is
op de grootste efficiensy ingesteld. Zij wordt
beheerd door een College van 12 Commis
sarissen, waarvan neutralen, Roomsch-
Katholieken en X rechts-pro testanten. Wat
zou haar succes nog in den weg kunnen
staan, gebaseerd als zij is op de vele
dikwijls harde lessen van heti verle
den?
Eén ding: gebrek aan medewerking bij
diegenen wier belangen zij wil dienen.
Het woord is dus thans aan den Neder-
'landschen Middenstand.
Reeds hebben wij in 't kort medegedeeld,
dat minister Kan zich, vergezeld van den
fchef der afd1. Visscherijen, van zijn depar
tement, den heer A. B. Brouwer, naar Tiel
had begeven om de ankerkuil-visscherij op
de Waal bij tc wonen.
Aan boord van het inspectie-vaartuig „V.
I. 4" vertrok de minister van Tiel en voor
den Waal op tot Ocbten. Hier werd vast
gemaakt naast een visschenden kuilschok-
ker en het lichten van cfen ankerkuil bij
gewoond, terwijl verschillende inlichtingen
werden ingewonnen betreffende de anker-
kuilvisscherij. De vangst was gisternacht ta
melijk goed, er werd mooie paling gevan
gen.
Na afloop ging het vaartuig aan den Zui
delijken oever voor anker, waar het ver
dere gedeelte van den nacht werd doorge
bracht.
Om half zes gistermorgen werd het an
ker gelicht en werd de Waal afgevaren
naar Woudrichem. Hier bracht de minister
om acht uur een bezoek, aan den vischafslag
van de coöperatieve visschersvereeniging
„De Hoop". Vervolgen? werden nog opslag
plaatsen van de firma Wynbclt en Co. be
zichtigd.
Van Woudriohem vertrok de minister naar
naar Gorinchem, waar hij het inspectievaar
tuig verliet.
Door het hoofdbestuur van den Ned. Mij.
tot Bevordering der geneeskunst, is aan den
minister van Arbeid. Handel en Nijverheid
een adres gezonden, waarin de maatschappij
gezien het aantal gevallen van encephalitis,
waarvan sommige met doodelijken afloop,
optredende na en klaarblijkelijk in verband
met een te voren verrichte inenting tegen
pokken;
gezien de gevallen van encephalitis in
aansluiting aan en klaarblijkelijk in verband
mef vaccinatie met het op de nieuwe wijze
bereide vaccin, het zijn plicht acht, den mi
nister in overweging te geven, den indirec-
ten vaccinedwang tijdelijk op te heffen.
Overigens overtuigd van hef groote nut
der vaccinatie inzake het voorkomen van
pokken, resp. van' pokken-epidemieën, zou
het hoofdbestuur het op prijs stellen, wan
neer de gelegenheid tot kostelooze inenting
en herinenting, zooals die in artikel 18 van
de wet, houdende voorzieningen tegen de
besmettelijke ziekten is vastgesteld, onver
minderd bleef gehandhaafd, opdat aan de
vrijwillige inenting niet de minste belemme
ring worde in den weg gelegd.
Onder hooge goedkeuring en aanbeveling
van Z. D. H. den Bisschop van Haarlem en
met volledige medewerking van den Hoog
Eerw. Heer Deken en de geheele geestelijk
heid der stad, zal Maandag 17 tot en met
Vrijdag 28 October een intensieve propa
ganda worden gevoerd ter versterking van
de gelederen der R.K. Middenstandsorgani
satie in de hoofdstad.
Z. D. H. Mgr. A. J. Cellier heeft een schrij
ven aan de R. IC. Middenstandsvereeniging
te Amsterdam gericht, waarin Monseigneur
zijn hooge goedkeuring aan deze actie ver
leent. In dit schrijven zegt de Bisschop o.m.:
De lauwe en trage katholieke Middenstan
ders willen Wij langs dezen weg nogmaals
krachtig aansporen en toeroepen; Stelt nu
niet langer uit, schaart U zich onder de ge
lederen van den katholieken Middenstand,
niet zoozeer om de stoffelijke belangen als
wel om de hoogere beginselen; want doet
Gij het nu niet, dan vreezen Wij voor u en
uw nageslacht het ergste, n.l. een langzaam
maar zeker afglijden naar het ongeloof.
Aneta seint uit Batavia;
Naar de „Locomotief" verneemt, is, in
verbard met cic handhaving van de opcenten
op de vennootschapsbelasting, voor de
suppletoire begrooting vier "millioen be
schikbaar gekomen.
De legercommandant heeft bij suppletoire
begrooting voorgesteld uitbreiding van ds
genie en van de luchlvaart-afdeeling, waar
van de kosten op vijf ton geraamd zijn.
Binncnlandsch Bestuur vraagt drie ton,
wegens dringend noodzakelijke uitbreiding
van het inlandsche bestuur op Java en
Madoera en van 2C00 karabijnen en 1000
revolvers voor de politie.
Voor het departement van Landbouw
wordt twee ton aangevraagd.
De_ directeur van de Gouvernements-
bcdrijven heeft een voorwaardelijken post
opgebracht voor subsidie aan dc civiele
luchtvaart en Burgerlijke Openbare Werken,
en drie ton, noodig voor uitbreiding van
landsgebouwen.
De heer J. E. Dambrink, burgemeester van
Makassar, is, naar Aneta seint, benoemd tot
burgemeester van Batavia, gedurende den
tijd, dat ir.r. Meyroos met verlof is.
Aan een verbeterd antwoord van den
Minister van Onderwijs. K. en W., ter ver
vanging van het antwoord op de vragen
van het Tweede Kamerlid L. L. H. de Vis
ser betredende toekenning van subsiide
van Rcgeeringswcge aan de St, Reinilda-
stichiing is het volgende ontleend:
Bij de beantwoording is nagegaan op de
eerste plaats of op de begrooting voor 1926
een afzonderlijke post voorkwam voor
indien gij des morgens een weinig
PUROL tussclien de handen wrijft
en dit door de haren uitstrijkt, 't Vol
doet iedereen.
subsidie ten behoeve van de St. Reinilda-
Stichting. Toen dit niet het geval bleek te
zijn, is onderzocht, of zij krachtens de be
palingen van een der onderwijswetter.
subsidie ontving. Ook dit was niet zoo.
Ware daarna het onderzoek verder voort
gezet, dan zou toen reeds gebleken eijn,
dat genoemde tsichting voorkwam op de
lijst van jeugdorganisaties, welke door den
Centralen Jeugdraad werdt opgemaakt en
aan den minister voor subsideering wordt
voorgedragen. Nu dit nadien gebleken is
het geval te zijn, geeft hij de volgende ge
wijzigde beantwoording van de gestelde
vragen.
Aan het Centraal Opleidingshuis en
Jeugdhuis, uitgaande van de St. Reinilda-
Stichting, heeft de minister over 1926 een
Rijkssubsidie verleend van 170. Dit sub
sidie is toegekend in overeenstemming met
het door den Centralen Jeugdraad uitge
brachte advies. Daar deze organisatie
sinds 1922 subsidie genoot, komt te raen
aanzien in het in 1926 door den Jeugdraad
uitgebrachte advies, geen bijzonder moti
veering voor. Wel heeft adt college gead-
viserd, voortaan de subsidis aan jeugdor
ganisaties te beperken tot een achttal
landelijke organisaties en geen bijdrage
meer te verleenen aan een zevental klei
nere, die daarvoor laatstelijk in aanmer
king waren gekomen.
Tot deze laatste behootr ook de St.
Reinilda-Stichting. De minister heeft zich
met do.t advies vereenigd en daarvan in
December 1926 aan de belanghebbende or
ganisaties medeaeeling gedaan.
Ingediend zijn een wetsontwerp tot nadere
wijziging en aanvulling van het reglement
op het beleid der regeering in de kolonie
Suriname, een ontwerp Surinaamsche Bank-
wet 1928 en een ontwerp tot toekenning
van de hoedanigheid van wettig betaalmid
del in Suriname aan de biljetten van de
Surinaamsche Bank (circulatie-bankwetge-
ving voor Suriname).
Daaraan is toegevoegd een gezamenlijke
memorie van toelichting, waaraan het vol
gende is ontleend:
De in 1865 te Amsterdam opgerichte en
aldaar gevestigde N.V, „Surinaamsche Bank"
ontleent aan een octrooi, dat haar laatste
lijk is verleend, het recht om voor een
tijdperk van tien jaren en wel tot en met
den 30 Juni 1928 als circulatiebank in Su
riname werkzaam te zijn. Dit tijdperk wordt
'eacht telkens "net een 'aar v-rl-ngd te
zijn, tenzij de Koningin of de bank door
tijdige opzegging van ongeneigdheid tot die
verlenging blijk heeft gegeven.
Na langdurige onderhandelingen is ten
slotte nopens de bepalingen, waaronder de
Surinaamsche Bank in de toekomst zal wer
ken, de Surinaamsche Bankwet 1928
overeenstemming met het bankbestuur ver
kregen. De minister van Koloniën is van
oordeel, dat de daarin vervatte regeling
voor het land alleszins bevredigend is te
achten en dat hij tevens met de belangen
van de aandeelhouders der bank in vol
doende mate rekening houdt.
Voorgesteld werd nu ook aan het circula
tie-bankwezen voor Suriname een wettelij-
ken grondslag te geven.
Bij K.B. van 7 Januari 19?? werd bepaald,
dat het kapitaal van 1 millioen uitgebreid
zal worden tot 2.000.000, geheel te plaat
sen vóór 1 Januari 1925. Daar de tijdsom
standigheden voor de kapitaalsvergrooting
niet gunstig waren, is later uitstel voor de
volstorting verleend tot 1 Juli 1928, der
halve voor den verderen duur van het oc
trooi, Wijl de vooruitzichten ook thans nog
niet van dien aard zijn, dat voor een kapi
taal van 2.000.000 in voldoende mate em
plooi zou zijn te vinden, is van kapitaals-
uitbreidings voorshands afgezien.
Met betrekking tot de winstverdeeling is
gestreefd naar vermeerdering van het lands-
winstaandeel door Het aanbrengen van een
verdere graduatie in de winstverdeeling bij
hoogere winsten. Uit in de Memorie gege
ven cijfers blijkt, dat volgens de nieuwe
winstverdeeling, het winstaandeel van het
r and hij w'n ten l oven 75n.fl00,niet onbe
langrijk zal stijgen, terwijl de aandeelhou
ders minder zullen genieten. Zoolang het
reservefonds nog niet op het voorgeschre
ven maximum zal zijn gekomen op ultimo
1926 bedroeg het 121.762.15 zal het
Land toch van elke vermeerdering der
netto-winst met 100.000 boven een winst
bedrag van 300.000, niet minder dan 46 2/3
pet. ontvangen tegen de aandeelhouders
slechts 6 2/3 pet. Zoodra het reservefonds
op peil zal zijn gebracht, zal het winstaan
deel van het Land voor elke 100.000 bo
ven 250.000 stijgen met niet minder dan
70 pct„ tegen 10 pet. vcor de aandeelhou
ders.
Toeneming der jaarlijksche Rijksuitgaven
VA millioen.
Ingediend is een wetsontwerp, houdende
wijziging van de Leerplichtwet en van de
Lager-onderwijswet 1920, wijziging van het
derde lid van artikel 3 der Leerplichtwet,
zooals het krachtens die wet wordt gele
zen, en wijziging van het vierde lid van ar
tikel 3 der Leerplichtwet.
Aan de M. van T. wordt het volgende ont
leend: In de vergadering van de Tweede
Kamer van 17 Juni 1927 is de behandeling
van het ontwerp van wet tot wijziging van
artikel 3 der Leerplichtwet geschorst, op
verzoek van de regeering, ten einde zich te
kunnen beraden omtrent een wijziging die zij
wellicht nog nader in dat ontwerp zou willen
aanbrengen.
Gelijk bekend, betrof dit de niogelijkheid
va» een herstel van den zevenjarigen leer-
°p een vroeger tijdstip dan 1 Januari
1930, zoodat thans in de wet van 30 Juni
1924 is bepaald.
Op gronden, die de minister van Financiën
daarvoor aanvoerde, meende de Regeering
toen, ofschoon nog geen bepaalde toezegging
kon worden gedaan, eventueel het herstel
van het 7e leerplichtjaar tegen 1 Juli 1928
le kunnen aankondigen.
Het toen gemaakte voorbehoud kan thans
vervallen.
Ten aanzien van de kosten, welke het her
stel van den zevenjarigen leerplicht met zich
brengt, wordt het volgende opgemerkt.
Zooals bekend is, meent de Regeering, dat
voor de doorvoering van leerplicht voor het
zevende leerjaar gerekend moet worden op
een toeneming van de jaarlijksche Rijksuit
gaven met 3A millioen gulden. Dit bedrag
is verkregen door er van uit te gaan, dat
uit het herstel van den zevenjarigen leer
plicht een toeneming van de schoolbevol
king met ong. 70.000 kinderen, zal voortvloei
en, dat 'daardoor het aantal leerkrachten,
wier jaarwedden door het Rijk vergoed
wordt, met ongeveer 1750 zal stijgen, en dat
de gemiddelde jaarwedde van het onderwij
zend personeel zonder de hoofden thans op
2000 moet worden gesteld.
Bij de voorbereiding der wijzigingswet van
30 Juni 1924, welke aan art. 28 der Lager-
onderwijswet zijn tegenwoordige redactie
gaf, is gebleken, cat bij het daarin neerge
legde 48-stelsel het aantal leerlingen per
onderwijzer gemiddeld op 40 komt. Bij een
toeneming met ongeveer 70.000 leerlingen is
dus een stijging van het aantal leerkrachten
met 1750 te rekenen.
Intusschen zal de beteekenis van het
zevende leerjaar voor de aankomende land
en tuinbouwers vergroot kunnen worden, in
dien bij het daarin te geven onderwijs zoo
veel mogelijk rekening gehouden wordt met
de toekomst der leerlingen, die het volgen.
De Lageronderwijswet opent daartoe de ge
legenheid; en de minister stelt zich voor,
alles te doen wat mogelijk is om dit te be-
het voor de leerlingen, die daarna eene
vorderen. Zoo zal in land- en tuinbouw
streken het leerplan voor het zevende leer
jaar zoodanig kunnen worden ingericht, dat
het ovor de leerlingen, die daarna eene
lagere land- of tuinbouwschool gaan be
zoeken, eene goede voorbereiding geeft voor
het onderwijs op die school. Het is zelfs niet
uilgesloten, dat aldus in bepaalde streken
een practigch ingericht zevende leerjaar van
de gewone lagere school het eerste leerjaar
der thans bestaande lagere land- en tuin
bouwschool zal kunnen vervangen. De minis
ter van Binnenlandsche Zak enen Landbouw
is bereid na te gaan of daar, waar zich die
omstandigheid voordoet, de normale vier- j
jarige land- of tuinbouwschool kan worden j
vervangen door een driejarige, al zou daar-
mede ook het voordeel worden prijsgege-
ven, dat dan met het eigenlijke vakonder
wijs niet op later leeftijd wordt begonnen
dan thans het geval is.
Einde der leerverplichting.
De bij een ander ontwerp betoogde tech
nische verbetering van artikel 3 der Leer
plichtwet is in het tegenwoordige ontwerp
van wet opgenomen.
Het komt den minister verder om twee
redenen gewenscht voor het laatste lid van
art. 3 der Leerplichtwet aldus te wijzigen,
dat de leerverplichting in elk geval zal ein
digen bij het bereiken van den veertien
jarige» leeftijd.
De provinciale Staten van Utrecht heb
ben zich vereenigd met de conclusie van de
meerderheid van de commissie van rappor
teurs inzake het Provinciaal Wegenplan in
de provincie Utrecht, die in overweging gaf
te beslissen overeenkomstig het voorstel
van Gedep. Staten, met vervanging intus
schen van den voorgestelden weg over Mont-
foort naar Jaarsveld, door een weg van
Montfoort naar Schoonhoven over Ben-
schop en Lopik.
t In de volgende zitting der Prov. Staten
zal het gewijzigde plan definitief worden
goedgekeurd.
Nadere bijzonderheden.
In de gistermorgen door de direclip van
Ph. van Ommeren's Scheepsbedrijf te Rot
terdam ontvangen telegram, deelt kapiic.'n
Goos van de „Barendrecht" mede, dat hij
Zaterdagmorgen op de Azoren zal aankomen
en daar de bemanning van de „Ameiican
Girl" aan land zal zetten. De kapitein deelt
zijn reederij verder nog mede, dat de be
manning van de „Barendrecht" pogingen
heeft gedaan om de vliegmachine aan boord
tc brengen. Ten gevolge van ontploffingen
van den motor, is het toestel evenwel in
brand geraakt, zoodat men deze pogingen
moest opgeven.
De vliegers hadden gedurende 7 uur in
een hevigen storm moeten vliegen.
Begrijpelijkerwijs is de vreugde in
Amerika over de redding van de beide vlie
gers zeer groot. In Lakeland (Florida) waar
de familie van Halderman woont, werd een
optocht met muziek georganiseerd ter
wijl groepen studenten dansen uitvoerden.
De bladen wijzen er evenwel, in weerwil
van de vreugde over de gelukkige redding,
op, dat er voor de vliegers feitelijk geen
reden bestond, om de vlucht nu te onder
nemen.
Omtrent de redding seint Reuter nog
het verhaal, dat door de „Associated
Press" te Parijs ontvangen is:
De vliegers vochten acht uren tegen den
hevigen storm, waardoor ze ver zuidwaarts
van hun oorspronkelijke richting werden
gedreven. De oliedruk-pijp begon toen te
lekken, een aanwijzing, dat er wat gebro
ken was. Ondanks het gevaar, dat de mo
tor zou vaslloopen, hielden de luchtrei
zigers nog vijf uren vol. Toen zij (op on-
govèer 350 mijl ten N.O. van de Azoren)
de „Barendrecht" zagen, volvoerden ze een
geslaagde daling op het water naast het
lanksch'p. De vliegmachine werd aan het
schip bevestigd en de vliegers klommen
aan boord, gezond, maar doodelijk ver
moeid. Gezagvoerder Goos probeerde de
machine aan boord te laten hijschen, om
dat ze onbeschadigd was. Plotseling vlo
gen de benz'netanks in brand, waarschijn
lijk omdat wat van de brandstof over den
verhitten motor was geloopen. Twee ont
ploffingen volgden, en onmiddellijk was de
heele machine één vlammenmassa.
Omdat de lading van de „Barendrecht"
in gevaar kwam. moest de kapitein het
vliegtuig aan ziin lot overlaten. De brand
greep zoo schieliik om zich heen, dat de
zeelieden niet in staat waren ook maar
het geringste te redden.
De geredden werden opgenomen om 10
uur 30 min.. 13 Oct. Ze waren toen 41
uur 26 min. in de lucht geweest. Ze moes
ten hun poging staken op 600 mijl van
Europa.
Miss Elder en Haldeman hebben plaat
sen besproken aan boord van het Portu-
geesche stoomschip „Lima" dat Zondag
van de Azoren naar Lissabon vertrekt. De
vliegers komen heden op de Azoren aan.
Reeds maakten wij er melding van, dat
het Duitsche vliegtuig D 1220, voor de
derde maal was opgestegen, thans uit Wil-
hclmshaven, voor de eerste étappe naar
Amsterdam.
De D 1220 is gistermiddag vlot bij het
vliegkamp Schellingwoude gedaald. Aan
boord bevonden zich drie personen, t.w.
bestuurder Nerz, marconist Bock en Meca
nicien Rohde.
Bij de landing waren geen officieele per
sonen aanwezig. Alleen de commandant van
het vliegkamp en twee matrozen hielpen de
Duitschers bij de landing,
Aartsoplichters, die volgens de dagvaarding
een dame in een maand tijds voor ƒ21.000
oplich/lfen.
Behandeling voor de Amsterdamsche
Rechtbank.
Een ingewikkelde kwestie kreeg de Am
sterdamsche rechtbank te behandelen.
Terecht stonden n.l. Arie Kasteleijn, oud
38 jaar en Aloert D. Vromans, oud 46 jaar,
beiden koopman te Amsterdam,
Zij zij» gearresteerd, verdacht van op
lichting, verschillende malen gepleegd, ten
nadeele van een goedgeloovige dame te
Amsterdam.
Uit de uitvoerige dagvaarding is het vol
gende ontleend:
Voor de eerste maal.
Kastelijn vertelde in December 1926 aan
de dame, dat hij wel 40 h 50.000 onder
de menschen had. te Haarlem een garage
bezat en veel zaken In rubber en tabak
deed. Vromans handelde in het klein, maar
hij meer in het groot.
Eenigen tijd daarna deelde hij in tegen
woordige^ van Vromans, die zijn med -
deelingen geheel of ten dcele bevestigde,
aan de dame mee, dat hif een strop had.
Hij had n.l. een levering van 8000 aan
rubber gec.aan aan iemand, dio plotseling
naar Dresden Was vertrokken. Dekking van
het tekort had hij reeds op 2000 na ge-
vonden. Of de dame nu niet de tekort-
komende f 2COO wilde leenen? Over veer
tien dagen zou zii het bedrag terugkrijgen
van het geld, dat hij onder ce menschen
had staan.
Vromans verzekerde daarop, dat, als Kas
telijn het geld niet teruggaf, hij het zou
doen. Hi? zei er borg voor te blijven, dat
zij het geld binnen veertien dagen zou te
rugontvangen, Kastelijn, zoo beweerde hij
verder, zat er beter bi? dan hij, Vromans-,
die een aanzienlijk bedrag aan zijn vrouw
en kinderen had moeten geven.
Het eind von het lied was, dat de dame
op 23 December 1926 door al deze ver
dichtsels ^bewogen werd tot bet aangaan
van een *eeniog van 2000 aan Kastelijn,
in tegenwoordigheid van Vromans.
Voor de tweede maal.
In Januari 1927 kwam Vromans aan de
dame vertellen, dat Kastelijn in dfe gijzeling
zat ter zake van een schuld van 12.000
vcor een rubberzaak van de firma De Vries,
uit Bus-snm. Kastelijn was door twee re
chercheurs gehaald en het was een akelig
gezicht geweest, toen hij wegging. De oor
zaak van het gebeurde was een verkeerde
boeking. Kastelijn had gedacht, dat de wis
sel op drie maanden stond, maar in wer
kelijkheid wa» het twee maanden. En nu
had hij, Vromans, al betaald wat hij kon,
maar er was toch altijd nog 7600 tekort.
Reeds was hij naar het Huls van Bewaring
aan de Weteringschans geweest, om te pro-
beeren met het geld, dat hij had, Kastelijn
mee te krijgen, maar het was niet gelukt,
het geld moest er zijn. Hij verzocht de
dame hem te helpen om Kastelijn vrij le
krijgen, daar zii toch niet kon verdragen,
dat haar verloofde in een cel zat!
De dame weigerde te helpen en Vromans
vertrok. Eenigen tijd later keerde hij terug,
zeggende, dat hij naar een zekere familie
zou gaan om bet geld te leenen.
Vervolgens kwam hij de dame modedee-
len, dat de bewuste familie hem het geld
had verschaft, om Kastelijn vrij te krijgen,
doch dat het geld ever een week moest
worden terugbetaald.
s Anderen daags kwam Vromans aan de
jame medeelen: „Kasielijn is er uit!" En
Kastelijn zlf kwam dieneelfden dag, in ic-
gcnwoordighVd van Vromans, bevestigen,
dat hij uit de gijzeling was ontslagen. En
voorts» deelde hij mee, dat de tamiiie dc
ontbrekende 7600 aan Vromans had ge
leend maar slechts voor een week, waarop
hij aan de dame vroeg hem te helpen. De
rubber had hij, dus voegde Kastelijn hter-
ran toe, met groote winst verkocht en hij
kon haar over een maand het geld terug
betalen.
Vromans liet er toen nog op volgen, dat
al-s het geld niet na een week werd terug
betaald, hij, Vromans, zou worden opge
pakt. Er moest raad geschaft worden.
Door deze verdichtsels werd de dame op
6 Januari 1927 bewogen tot het aangaan van
een leening van 7600, in ieder geval tot
afgifte van 7600 aan Vromans in tegen
woordigheid van Kastelijn,
Voor de derde maal.
Deze oplichting nam een gedeelte van de
maanden December en Januari in beslag.
Kastelijn kwam in tegenwoordigheid van
Vromans aan de dame mededeelen, dat hij
een prachtkoopje wist. Iemand in Haarlem,
die plotseling naar Amerika moest vertrek
ken, had voor 2500 een auto te koop,
die 3500 waard was. Het zou jammer we
zen, dat buitenkansje zich te laten ontglip
pen! Hij stelde aan dc dame voor, hem dit
geld te geven; de winst zouden zij samen
deelen. het was maar voor een paar dagen,
vcegde hij er aan toe.
Vromans merkte bij die gelegenheid op,
dat het een prachtmerk was, een splinter
nieuwe wagen, die nog nooit was gebruikt.
Door deze verdichtsels werd de dame op
13 Januari 1927 bewogen tot het aangaan
van een leening van 25C0, in ieder gevq.1
tot afgifte van f 2500 aan Kastelijn, in te
genwoordigheid van Vromans.
Voor de vierde maal.
De vierde en. laatste oplichting, d.e ten
loste is gelegd, werd in de maanden Jan.
en Febr. 1927 gepleegd.
Toen deelden Kastelijn en Vromams aan
de dame mede, dat Van Leeuwen een zeer
goed rendeerende rubberzaak had cn dat
Van Leeuwen's vader een paar compagnons
zocht, omdat zijn zoon niet voor de zaak
geschikt was. Zii waren voor dat doel aan
gezocht en het lag in de bedoeling om aén
de zaak een groote uitbreiding te geven,
door, behalve de rubberartikelen, ook auto's
en motoren te gaan voeren. Het inbreng-
kapitaal bedroeg voor ieder 60.000, waar
van de helft direct te storten en d<» rest
over drie maanden, In het perceel Gelder-
schekade was het een prachtige ruimte,
waar wel 10 auto's konden s/allen. Wel
f 1000 per maand en per persoon zou er
verdiend worden, als de zaak op gang was.
Het geld, dat zij tot dusver van de dame
hadden ontvangen, zouden zij in de zaak
stoppen. En daar het geld op haar naam
zou worden gestort, zou zij er steeds de
beschikking over houden. De rest van het
inbrengkapitaal zou komen van hetgeen zij i
onder de menschen fs'acfcTeti s?aaSt,
Bij een hierop gevolgd bezoek aan
zaak van Van Leeuwen aan de Geldersen*^
kade te Amsterdam, liet Kastelijn aan d_
dame een hoeveelheid banden zien, die
pas hadden ontvangen. Hij toonde haar bij
die gelegenheid ook de ruimte, waar zij de°
boel zouden bergen, wanneer de bestelh®"
gen aankwamen. Vromans vroeg vervolgzo*
aan Wilh. Franc, van Leeuwen, boe be
stond met den bestelden auto, althans
de bestelde auto's en motorfietsen, waarop
Van Leeuwen, ingevolge afspraak met Vro
mans, antwoordde, dat die onderweg ov®9
of waren.
Door deze gedragingen en verdichtsel
werd de dame bewogen tot het aangs'3®
van een leening, in ieder geval tot
van het geld aan Kastelijn, en wel op 31
Januari 1927 van 4000 en op 8 Februari
1927 van 5000. telkens in tegenwoordig
heid van Vromans.
Een oplichting totaal van 21.000 a»s'
Beide verdachten ontkennen het ten laste
gelegde.
Gehoord werden niet minder dan 24 ée"
tuigen a charge en één a décharge.
Na langdurig getuigenverhoor nam het O*
M.. mr. dr. van Thiel, requisitoir.
Spr. achtte de vier ten laste gelegde op^
lichtingen bewezen. De zaak staat en va"
met de verklaringen der dame, maar feit
dat deze vrouw kalm en rond voor de zaak
is uitgekomen. Rustig, niet door hartstocht
opgezweept, heeft zij precies verteld, wa
in de dagvaarding wordt gezegd.
Een samenweefsel van verdichtsels is hief
gebezigd. Steeds was Kastelijn de man, dl®
begon, waarna Vromans kwam beamen en
versterken, wat Kastelijn beweerde.
Wat de strafmaat betreft, Vromans heef'
gezegd, dat de zaak voor hem een raadsel
is. Voor spr, is de zaak geen raadsel e»
hij hoopt, dot de Rechtbank over veertien
dagen het raadsel zal hebben opgelost, i»
dien zin, dat de verdachten voor geruimen
tijd uit de maatschappij zullen worden ver
wijderd.
„Wij zijn geen flesschentrekkers," hee"
Vromans verder gezegd, maar spr. heeft m
zijn bezit een rapport der politie, waarin
wordt gezegd, dat deze menschen beken»
staan als lieden, die flink koopen en nooit
betalen. De politie heeft dan ook in 192»
in de bladen herhaaldelijk gewaarschuwd
tegen de verdachten.
Spr. acht de feiten van buitengewonen
ernst. In wezen i» deze zaak zeer ernstig
en tragisch. Bij die vrouwen is inwendig iet®
verwoest en gebroken: het vertrouwen in
de menschheid, en hierdoor is aan haar een
misdaad gepleegd van de ergste soort Ach
ter deze oplichtingen zit niet ajleen het
leed, dat de vrouwen hun geld tot den
Ipatsten s-tuiver ziin kwijtgeraakt en hu»
sieraden hebben moeten verkoopen, nMt#f
ook veel zieleleed.
Als verdedigers traden op mr. Bennoi J-
Stokvis en mr. D. C. Endt, die beiden vrij
spraak pleitten.
Mr. van Hall in het gelijk gesteld.
Gisteren heeft het Amsterdamsche Ge
rechtshof ai-rest geweren in het gedin® van
de Vereeniging van Houders van Weerbaar-
heidsloten contra mr. F. A. van Hall.
Het Hof overwoog, dat het saldo der reke
ning ingediend door mr. Van Hall, door par
tijen is aangenomen en goedgekeurd en dat
zij op de rekening geen aansprakelijkheid
meer kunnen doen gelden.
Het Hof vernietigde het vonnis van de.
Rechtbank te Utrecht (waarbij was gelast
inbeslagneming tot een bedrag van 200.000
bij mr. Van Hall{ en besliste dat elk der
partijen de eigeri kosten zal dragen.
Gisteravond werd op den grooten weg van
's-Hertogenbosch naar Waalwijk baron
Ryckevorsel van Kessentch door een tram
gegrepen. Den bestuurder treft geen schuld.
Met een zware hoofdwonde werd de heer
R. opgenomen en naar het Grootziekengast-
huis vervoerd.
NEDERLANDSCHE SCEPEN.
BATAVIER V. 14/10 v.m. 8 u. 20 v. Rott. tc Gravcseno
CALLISTO 13/10 Father Point gep., Rotterd. n. Montreal
ELIZABETH ms. 13/10 v. Aalborg te Holtenau.
GELE ZEE sleepb. 11/10 v. Queenstown n. Rott.
FRISIA, lichter 13/10 Te Hamburg per sleepb. Zeeland*
KATWIJK 13/10 v. Rott. te Caen.
NOORDWIJK 13/10 v. Bordeaux te Methol.
SCHIE 14/10 v. Sundsvali n. Rott.
SCHWALBE, Pilon, 11 /io v. Norsesundbey t Hamburg*
SIRRAH ia'io Dungeness gep. Montreal n. Rott.
SLIEDRECHT 13/10 v. Houston n. Dublin.
TRITO 14/10 Lizard gep. Belfast n. Amst.
VALKENBURG 14/10 Holtenau gep., Amst. n. Trangstmd
VECHTSTROOM 12/10 v. Riga n. Zaandam.
VOORWAARTS, Buisman, 11/10 v. Stralsund te Hamburg'
VREEWIJK 13/10 Grangemouth n/d. Tyne,
WESTLAND 13 10 v. Rott. te Leith.
ZAAN 14/10 Holtenau gep. Rott. n. Gefje.
ZAANSTROOM ïx/io v. Bristol n. Swansea.
ZEELAND, sleepb., 13I10 v. Rott. te Hamburg.
STOOMVAARTLIJNEN.
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND.
KONINGIN DER NEDERLANDEN (uitr. 13/10
Southampton.
PRINS DÉR NEDERLANDEN (thuisr.) 14/10 v. m. 6 0
te Genua.
SIMALOER (uitr.) 13/10 v. Londen.
KON. HOLL. LLOYD.
GELRIA 13/10 v. Bcunos Ayres n. Amst.
MONTFERLAND (thuisr.) 12/10 nam. 5 u. v. Monte-
video.
WATERLAND (uitr.) pass. 13/10 nam. 8 u. Fernando
Noronha.
KON. NED. STOOMB. MAATSCHAPPIJ
AGAMEMNON 14/10 v. Amst. te Bremen.
ARES 7/10 v. Aruba n. Galveston.
ARIADNE 13/10 v. Oran n. Venetië.
COTTICA (uitr.) 13/10 v. Madera n. Paramaribo.
EUTERPE (13/10 v. Malaga n. Cadix.
GANYMEDES 13/10 v. Bourgas te Varna.
HERCULES 13/10 v. Elcxandrië n. Smyrna.
HERMES 14/10 v. Amst. te Rotterdam.
ILOS 13/10 v. Barcelona n. Genua.
IRIS 13/10 v. Rott. n. Marseille.
TAN V. NASSAU 14/10 v. Port Arthur te Rott.
JUNO 13/10 v. Vigo n. Lissabon.
MEDEA 14/ro v. Algiers tc Amst.
NEREUS 13/10 v. Vigo n. Amst.
ORESTES, Algiers n. Amst. pass. 13/10 Gibraltar.
ORPHEUS 13/10 v. Tarragona te Valencia.
SATURNUS 13/10 v. Algiers n. Smyrna.
THESEUP 13/10 v. Pasages te Bilboa,
VESTA 14/10 v. Hamburg te Amst.
HOLLAND—AFRIKA LIJN.
NIAS (thuisr.) 13/10 te Hamburg.
NIJKERK (uitr.) 13/10 v. Antwerpen.
SPRINGFPNTEIN (uitr.) 13/10 te Mombassa.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
BLIJDENDIJK 13/10 v. Quebec n. Rott.
EDAM, Rott. n. New Orleans, 13/10 v. Vigo.
GROOTENDIJK, 11/10 v. San Francisco n. Rot^ V*a«ê
RIJNDAM, Rott. n. New York pass. 12/10 nam.
SPAARNDAM, Rott. n. New-Orleans 12/10 te Tampi«*
HOLLAND—AUSTRALIË LIJN.
PELEMBANG (uitr.) 14/10 te Henua.
HOLLAND—OOST AZIE LIJN.
GEMMA (uitr.) 12/10 v. Genua.
HOLLAND—BRITSCH-INDIE LIJN.
KOUDEKERK (thuisr.) pass. 14/10 Ouessant.o
SOMMEL.5DIJK (uitr.) 14/10 te Port Said.
ROTTERDAM—ZUID AMERIKA LIJN-
ALGORAB 13/10 v. Rott. te Beunos Ayres.
WAALDIJK (thuisr.) 12/xo.v. Montevideo.
ZIJLDIJK 14/xo v. Rott. te Hamburg.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
PATRIA (thuisr.) pass. 14/10 Ouessant.
TAPANOELI (uitr.) 14/10 te Padang.
STOOMVAART MIJ. OCEAAN-
HECTOR, v. Japan n. Rotterdam, 13/10 te Pcnens-
EMZETCO LIJN. „„„«KV
JONGE ANTHONY 13/10 v. Philippeville n.
JONGE JACOBUS Rott, n, Tarragon* pass.
brat ar.
