Uit den Omtrek,
IJlr
UITGIFTE eener
CONGREGATIE
DER MARIANNHILLER
MISSIONARISSEN
i BEVERWIJK.
VELSEN.
IJMUÏDEN.
HAARLEMMERMEER.
VIJFHUIZEN.
BENNEBROEK.
ZANDVOORT.
VOGELENZANG.
HAARLEMMERLÏFDE EN
SPAARNWOUDE.
SOCIAAL LEVEN.
Niet alleen het gladstrijken
van plooien.
Een studiecommissie
van Sobriëtas.
Ned. R.K. Naaisters- en
Kleermaker-bond ..St. Gerardus
Majella".
te MARIANNHILL (Natal)
(Voor Duitschland de Rechtspersoon Marlannhiller
Missions-GcseHschsft m.bJl. te Würzburg.)
7 pCt. Eerste Hypothecaire 20-jarige
Obligatieleening, groot 700.000.
(verdeeld In stukken van I 1ÖÖ0.I 500.en f 100.
THEODOOR GILLISSEN.
MODERNE THEQ-SOPHIA.
I
Jubfeum Leo Peelen. Donderdagavond
bad in ho cl De Zon de huldiging plaats van
den bekenden humorist Leo Peelen, die,
zcoais wij reeds gezegd hebben den dag
herd: cht, waaron hij 15 jaar geleden zijn
tc-ee'loopbaan begon.
Er waren niet zooveel bezoekers a's wël
verwacht was, maar dit was zeker te wij
ten aan de verschillende andere voorstel
linden, die elders werden gegeven.
Toon, ongeveer 10 uur, de jubilaris me
zijne echtgenoote en familie de zaal b'ri-
nentrrd, onder de vroolijke tonen van de
muziek en het app'aus van de aanwezigen
richtte een der heeren van he: feest-comité
een kort woord van gelukwensch tot den
jubil-ris. Hierbij sloot zich de voorzitter van
de muziekvereeniging „Kunst na Arbeid"
te Bennebrock, aan. die ook in hartelijke
woorden herdacht hoe Leo Pee'en steeds
in Pennebroek bij zijn op reden werd en
wo-d gewaardeerd.
Daarna sprak de heer J. Smitz als oud-
vriend. vele harte!"ke gelukwensten voor
dan 'ubi'aris uit. Ook een deputatie van
vc-schillende sportclubs ui' Haarlem gaven
door hun aanwezigheid b ijk van hunne
synrpa thie.
De heer Peelen dankte alle aanwezigen.
Al waren er riet veel bezoekers, toch con
stateerde hij denkbaar, da' er vele gezich
ten waren, d:e hem lief waren.
Bijzonder dankbaar stpmde het bem, dat
zijn bejaarde meder getuige was van zijn
lees'.
De vemchil'ende aanwezifen wenschten
daarop allen hun vriend Peelen geluk,
wn-r-n? het feest aanving.
Behalve eenige fraaie co bailies bloemen,
werd den jubilaris door het comité een
geschenk in enveloppe aangeboden.
Nog lang bleven de aanwezigen gezellig
biieen.
Vonr den heer Peelen was bet en recht
joviale, in ierrs feestavond, die zeker nog
lang m zijne herinnerng zal bliiven.
Aan de vele wenschen, hem geboden,
voegen wij ook gaarne de onze toe.
„De Wi te Non". Gisterenavond werd
in bet K. S. A-gebouw een tweede opvoe
ring gegeven door het gezelschap Lan
genaken van he. bekende tooncelspel „De
jWitte Non'. Ook deze tweede pvoering
mag een succes genoemd worden. De zaai
was uitstekend bezet en het publiek toon
de zich, blijkens het langdurig applaus,
Zeer dankbaar.
De hooiaiiguren in het toneelspel gaven
al en weer goed spel te zien. In de bij
rollen was een verandering gebracht, wel
ke een verbetering b eek te zijn.
Na de vierde acte bleef het gordijn om
hoog, en noouigde de heer Langenaken den
heer Miermans, secretaris van de K.S.A.,
ui om éven voor het voetlicnt te komen,
teneinde hem, ter gelegenneid van deze
25ste voo stelling te Beverwijk, door het
gezelschip Langenaken, eenige vriende
lijke woorden te zeggen.
De heer Langenaken zeide. dat de secre
taris der K. b. A. heeft getoond, te be
grijpen, welke p aats zijn tooneelgezelsckap
inneemt. He. wil goede volkskunst bren
gen. De kunst, welke het vo k verlangt, is
het geidea.iseerde leven, door toneelspe
lers in bee.d gebracht.
Spr, wenschte den heer Miermans een
kle.ne herinnering aan te bieden, in den
vorm van een portefeuille, een sigaren
koker en een por emonnaie, we ke geschen
ken spr, met eenige toepasselijke woorden
overhandigde.
De heer Miermans verklaarde aange
naam verrast te zijn. Spr. verzekerde, dat
het op reden van het gezelschap Langena
ken door de K. S. A. zeer gewaardeerd
wordt. In verband met zijn heengaan uit het
k. S. A.bestuur, wenschte spr. e eindigen
met het ui spreken van de beste wCnschen
in de toekomst voor het Groot Tooneel.
De aanwezigen stemden onder daverend
applaus met deze woorden m.
Naar wij vernemen, wordt overmorgen
nog een derde, een z g. populaire voorstel
ling gegeven.
Burgerlijke Sta-d. Geboren: J. Huijer-
Daleboudt z. G. Koffeman-de Vries, d.
C. M. MeijerJosemans, d. M. M. Steen-
meijer—Legrand z. M. Tromp—Akke--
man z. T. VisZwart, d. A. Broek
Zeilmaker d. J. M. v. d. Veldt—van Dijk
d. A. Buis—van Aperen, z. A. van
BuurenVan der Plas z. L. van der
Zwan-Geijteman, z. A. WolfMiada, d.
E. Kleüne-Korte, d. J. Basvan Lienen,
z. O. K. Klings-Lips, z. P. Pronk—
van Herten, d. A. VoorhoutVe-ver d.
E. PostMeijerink d. E. M. Bax
v. d. Mast, z.
Overleden: Güsbertha Engelhart 43 laar
echtgen v. D. Kriiger. Georg Schadé 11
j., L vanW W. W. Schade. Johannes C
C. van Ginneken, 4 m., z. v. C. J. Ginne-
ken.
Getrouwd: H. Schreuder en A. v. d. Zwel
Slotenmaker. P. de Roode en E. Kemn.
J. de Wiidt en M. C. v. d. Aar, B.
Wulterman en E. M, Twisk.
Ondertrouwd: J. B. Spits en P. J. Mole
naar. D. Schaap en M. Plug. H. de
Jong cn C. E. de Jager. J. H. de Vor
en J. C. Asse'man. B. Vis en E. Visser.
H. B. Vink en M. C. Doesburg. H. A
van Alnhen en M P. v. d. Kammen. W.
de Heijde en K. Prins.
HET VERVOLGONDERWIJS.
Onderwijs aan rijpere jeugd en volwassenen.
De commissie van bijstand voor ondef-
wijszakcr, schrijft aan den gemeenteraa-k
dat zij voortzetting van 't vervolgonderwijs
in verband met de daaraan verbonden
kosten en de verkregen resultaten, niet ge
wettigd achten.
Zij is var oordeel, dat de gemeente echter
hare bemoeiingen op het gebied van de ver
zorging van bet onderwijs aan de jeugd
boven der leerplichtigen leeftijd niet kan
'aten varen Naar fiarc meenir.g is op dit ge
bied zeer zeker iets te bereiken, indien het
onderwijs wordt gegoten in een vorm, waar
in het soepeler kan werken en het zich
rr.eer kan aanpassen aan de behoeften var
de verschalende groepen leerlingen, waar
voor het eigenlijk bestemd is.
De resultaten welke tot dusver elders met
het hier bedoelde onderwijs zijn verkregen
geven steur aan de heerschende meening
dat de invoering van enkelvoudige cursus
sen en de vrije keuze van de vakken zeer
gunstig werkt op de deelname aan het
onderwijs
De commissie heeft dan rok een verorde
ning ontworpen, waarin dit stelsel is ver
werkt en waarbij tevens het beginsel van
gelijkstelling van bet openbaar en bijzonder
onderwijs in acht is genomen, Vij meende
de deelname aan het onderwijs ook te
moeten openstellen voor volwassenen. In de
eerste plaats is het moeilijk een grens te
trekken tusschen rijpere jeugd en volwasse
nen, doch bcendien is naar haar oordeel
de mogelijkheid niet uitgesloten, dat ook
volwassenen den wcnsch te kennen zullen
geven het onderwijs in één of meer cursus
sen te willen volgen.
B. en VV. kunnen zich met het advies ver
eenigen en stellen voor:
1. te beslui—n tot opheffing van de ge
legenheid tot het ontvangen van vervolg
onderwijs:
2. vast te stellen een verordening tot re
geling van het onderwijs aan de rijpere
jeugd en volwassenen.
DE PERSONEELE BELASTING.
Onder intrekking van hun vorig voorstel
bieden B. en W. den raad ter vaststelling
aan een nieuwe verordenig tot het heffen
van opcenten op de hoofdsom der perso-
neele belasting.
Volgen» deze voordracht worden de op
centen als volgt geheven:
90 voor de aanslagen van hen, voor wie
de belastbare huurwaarde niet hooger is
dan 250. 95 voor de aanslagen van hen
voor wie de belastbare huurwaarde hooger
is dan 250en niet hooger dan 300.
100 voor de aanslagen van ben, voor wie de
belastbare huurwaarde hooger is dan 300.
en niet hooger dan 330.105, voor de
aanslagen van hen, voor wie de belastbare
huurwaarde hcoger is dan 350.en niet
hooger dan 400110 voor de aanslagen
van hen, voor wie de belastbare huurwaar
de hooger is dan 400.— en niet hooger
dan 450.—115 of het volle getal voor de
aanslagen van ben, voor wie de belastbare
huurwaarde hooger is dan 450.
Gemeenteraad, - De raad dezer gemeente
houdt een openbare vergadering op Dinsdag 8
November a.s., des namiddags 7 uur, ten ge
meentehuize.
De agenda vermeldt: 1. Ingekomen stukken
en mededeel'ngen. 2. Prae-advies op bet
voorstel van de leden, de heeren W. F. Vis
ser e a. tot het aannemen eener motie om
een zoodanige gemeentelijke verordening te
ontwerpen, dat hierdoor onnoodi,'e huurver-
hoogingen worden voorkomen. 3. Prae-advies
op het voorstel van de leden, de heeren W.
F. Visser c a. om art. 6 van de verordening
op de heffing van eene plaatselijke inkom-
tenbelasting, te wijzigen. 4. Prae-adves on
het voorstel van de leden, de heeren W. F.
Visser e.a. om het aantal opcenten on de
hoofdsom der vermcgenebelastïnrf te verhoo-
gen en te brengen op 100. 5. Vaststelling van
een nieuwe verordening tot het heffen van
opcenten op de hoofdsom der personeele be
lasting. 6. Wijziging van het raadsbesluit d.d.
28 April 1925, inzake huur van een kantoor
voor den gemeente-ontvanger. 7. Verhooging
van het bedrag, uitgetrokken voor onder
steuning van werklooze arbeiders door de
raadscommissie inzake steunverleening. 8.
Verhuring van de woning Stationsweg, wijk
'C, no. 55. 9. Wijziging der verordening rege-
'ende het leggen van buizen ten behoeve der
gas- en waterleiding in de gemeente Velsen.
10. Prac-aclvies op het adres van het bestuur
'er afdeeling IJmuir'en van den Bond van
Smedenpatroons in Nederland, inzake het
verrichten van smidswerken voor de ge
meente. 11. Verleenen van machtiging tot het
'eggen van rioleering in een gedeelte van
len Duinlustparkweg tt Santpoort en toe
staan van het daarvoor noodige crediet. 12.
Verlenging van den termijn van beslissing,
bedoeld in art. 121, alinea 4, der bouw- en
woningverordening op eene aanvrage van J.
L. Min te Driehuis. 13. Verzoek van het Be
stuur van de Vereeniging voor Christelijk
Nationaal Schoolonderwijs te Velsen, om be
schikbaarstelling uit de gemeentekas van de
benoodigde gelden voor het veranderen van
de inrichting van het speelterrein der school
lan den Stationsweg te TJmuiden. 14. Prae-
advies op het adres van het Bestuur der Ver-
leniging voor Christelük Onderwijs te IJmui-
'en, om de toegestane subsidie voor de
'nsingerbéwaarsehool te verhoogen met 80
net. van het salaris van een vierde onder
wijzeres, over de nog resteerende maarden
van 1Q27, in verband met de voorgenomen
'nvoering van een wisselkas. 15. Vaststelling
van het over het tijdvak van 17 September
'ot en met 31 December 1927 aan het Be
tuur der Vereeniginrf tot oprichting en in
standhouding van scholen voor lager- en
meer uitgebreid lager onderwijs, devested
'e Vel-en, te verleenen voorschot oo de
"er^oeding, bedorid bij art. 101 der lager
Onderwijswet 1920 zoomede van de regelen,
volgens we'l'e de uitbetaling zal plaats
hebben. 16, Orheffirtg van de gelegenheid
'ot bet ontvangen van vervol^-onderwijs er
"astste'ling van eene verordenirg tot rege-
':ng van baf onderwl's aan de rünere ieu^d
"1 aan volwassenen. 17. "enoeming van een
anderwüzcr: a. aan de O. L. school O te
Tlmuid»n- h> aan de O. I.. school J te TJmii'-
'en. 18. Bosoreh'og inzake de afwezigheid
-verens ongesteldheid van den heer J. C.
Dunnebier.
De boot weg^es'agen. G'steren keerde
alhier in den Visschershaven van uit z^e
terug den stoomtrawler IJm. 27 „Witte
Zee."
Het scbip heeft op zee met veel slecht
weer te kampen gehad, zoo zelfs dat de
reddingsboot door de hocge zeeën werd
stuk- en d.mrna overh-orl beslagen.
Persoon'i'ke ongelukken kwamen geluk
kig niet voor.
Veemarkt, Donderdag waren op de
veemarkt te Hoofdorp aangevoerd: 6 werk
paarden. waarvan de priizen varieerden van
f 200. tot 350—, 16 kalf- Gn melk
koeien. prijzen 180tot 300.en 3
''raskalveren prijzen 50.tot 90.
Handel stug.
fn den laatsten tijd is weer éen kleine
opleving betreffende den aanvoer op de we-
keli!ksche markten te bespeuren: de handel
schijnt weer ietwat beter te gaan. 't Wordt
ook tijd. want de markten hadden in Haar
lemmermeer zoo goed als niets meer te
Seteekenen.
Strooiers gevat. Het was in den laat
sten tijd hekend dat versehjllendc lande
rijen in Abbenes herhaaldelijk 's nachts door
strooiers met lichtbakken werden bezocht,
terwijl het steeds niet mogelijk was deze
'achtovertreders op heeterdaad te be-
traipen.
Verleden week mocht het echter de po-
'itie gelukken een berucht strooper aldaar
te vatten tTwrl in den nacht van Woens
dag cn Donderdag j 1. zij weder de hand
heeft kunnen leggen op twee stroopers, de
arbeiders A V. en S te Abbenes, die op
landerijen aan den L'sserweg aldaar tracht
ten hun slag te slaan.
Tegen deze stroopers werd proces-
verbaal opgemaakt; een dubbelloops jari-it-
'eweer en een lichtbak feen groots carbid-
lantaarn met sterke lichtlens) werden in be
slag genomen.
Burger1, stand, Geboren :Hendr?ha Eli
zabeth, d. v. W. Overbeck en J. H. van
Krimpen; Alberta Margaretha Maria, d. v.
C. J de Boer en M. Clemens; Helena, d. v,
P. Bokhorst en W, Zorge; Barendina Hen-
riêtte, d. v, E. F. de Koning en A. H. Ver
beek.
Ondertrouwd: Arie Doekes. 30 jaar en Jo
hanna vain Egmond. Dirk Jchannes van
Zoolingen, 25 laai en Cornelia Eikelenboom
24 iaar
Getrouwd' Jacob Spaargaren 24 j. en
Matje Spaargaren, 22 jaar. Jan Johannes de
Cloe, 18 iaar en Anthonia Maria den Beer,
18 jaar, Hendrik Godefridus van den Heu
vel, 35 jaar »n Lammechien Dansns, 33 jaar.
Overleden: Jacob Verkaik 73 jaar geh. m.
E Aatjes.
Graanbeurs Op de Donderdag te
Hoofddorp gehouden graanbeurs was de
aanvoer als volgt' tarwe rcode 1112.50;
tarwe nieuwe 1014 53; rogge 10.50
11.25; gerst chevalier 1212.50; winter-
gerst 11—12.00; haver 10.50—11.50;
witte duivcboonen 1416; paarr'eboonen
12 5013.50; bruine boonen 232";
groene erwten 2227; schokkers 34
38; geel mosterd 2024; blauwmar.nzaad
4445; koolzaad 2021; kanariezaad
12—12.50. Alles per 100 K. G.
Personalia. De heer L. H. v. d. Woude
te Vijfhuizen, slaagde te Den Ha-g voor
het s aatsexamen wertuigkunde. (V. D.)
Personalia. Tot nachtwacht aan de bruu
is benoemd de heer B. Schilder. De brug
wachter J. Teeuw zal met ingang van 15
Januari zijn dienst met pensioen verlaten.
Ruim 41 jaren is hij in dienst geweest van
den Haarlemmermcerpolder.
Te water. Woensdagmiddag geraakte
zen paard van den landbouwer V. uit den
Spieringweg bij het bietenrijden in de Ring
vaart. Men sneed spoedig het tuig s'uk
waardoor verhinderd werd, dat het andere
laard, dat voor den wa-Jen stond, te water
geraakte. Daar het beest tussch"n den h^ogen
steiger en het schip lag, was het reddings- j
werk moeilijk.
Tooneelui'voering. Dinsdag 8 en Zon
dag 13 November as. geeft de tooneclver-
ceniging „Nut en Genoegen" h-ar eerste
uitvoering in dit seizoen. Dinsdag 8 Novem-
her voor de leden en donateurs van den
R. K. Vo ksbond en Zondag 13 November
voor het publiek Ongevoerd wordt „L'efdc
en Wraak", drama in 5 bedrijven en „Eer
uu' ie Wonderdokter", klucht 'n 1 bedrijf.
Wij kunnen een ieder aanraden, deze uit
voering eens te gaan zien. Geheel n'euwe
decors zijn aangebracht. Een eerste klas
strijkje zal deze avonden opluisteren.
PersonrVa. Vcor het examen apothe
kersassistent slaagde te Amsterdam mej. C.
M, E. Hollenberg, alhier.
Toonee!"creenif5''^g „Dooi Vriendschap
Bloeiende". Gisteravond gaf bovenge
noemde vereeniging haar eerste uitvoering
voor de iciien van den R..K Volksbond in
bet R.K. Vereoni,':ngS''ebouw
Om 7 uur opende de heer Tb. v, d. Put
ten met den Christeli'ken gro°t dezen
feestavond en zette in km-te trekken de
beteekenis van den R.K Vo'ksbond "iteen.
Daarna werd gespeeld Pastor Bonus",
tframa in 3 bedr.i» :v. Dit stuk is op zeer
prachtige wijze gespeeld. Cr.der de pn"ze
werden de prijzen uitgereikt aan de win
naars.
Hierna werd het kluchtspel opgevoerd:
„Het Spookt", dat de lachspieren in be
weging bracht
De voorzitter dankte aan het einde van
den avond in het bijzonder de leden, dnt
zij zoo prachtig gespeeld hebben en deelde
mede dat a.s. Zondag om half acht de
H. Mis wordt opgedragen voor de leverde
en overleden leden van den R.K. Volks
bond met algemeene H Communie voor de
leden. A.s. Zondagavond 7 uur is er weder
om een uitvoering tegen kis'enden prils.
Kaarten zijn van nu af verkrijgbaar aan.de
zaal, v an .oen tevens pua'.sen kauj be
spreken van half twaalf tot nalf een.
Burger!. Stand. Geboren: Busker
Sluis, d„ Petronella Johanna.
Overleden: Hendrik Jan Schepers, 43 j.
Muziekuitvoering. Het R. K. Harmonie-
corps „St. Jacobus" geeft op Zondag 6
November a.s. een muziekuitvoering te
Spaarnwoude, 's avonds 7Yi uur.
de algemeene belangen van Overheidsper
soneel (A.C.D.P); de R. K. Centrale var
Burgerlijk Overheidspersoneel; bet Perma
ment Comité van Christelijke Organisaties
van Personeel 'n Publielcn Diensi; de Cen
trale van Nedcrl. Overh-idspersonee'
(C.N O.P.) de Centrale van Vereenigingen
van Personeel m 's Rijksdienst en de Cen
trale en Hoogere Rijksambtenaren, in ver
gadering bij een ter bespreking der pas ver
schenen Memcrie van Antwoord op Hoofd
stuk I der Staatsbegrooting.
Algemeen was men teleurgesteld dat ir
dit Staatsstuk geenerlei meld'ng is gemaakt
van de indiening der collectieve Memorie
'nzoke de herziening van het Bezoldia''ings-
beslult Burgerlijke Rüksombt-naren bij den
Voorzitter der Centrale Commis-ie, waarvan
^8 October in een officiéél persbericht mel
ding is gemaakt
Besloten werd zich met een gemeenschap
lelijk adres tot de Tweede Kamer der Sta
ten-Generaal te wenden waarin onder over
legging der evengenoemde salarismemorie
zal worden verzocht het wel daa'heen t-
'eiden, dat de herz'ening van het Bezold'
rinrfsbesluib zich niet beperkt tot het glad
strijken van plooien, waardoor onvermijde
lijk nieuwe onrust zal ontstaan, maar zich
uitstrekt tct verbetering van het salarispei'
in het afgemeen.
Verbetering van het salarispeil in het
algemeen gevraagd.
Men meldt aan de Morgen": Dezer dager
kwamen de zes in de Centrale Commissie
voor Georganiseerd Overleg in Ambtenaren
zaken vertegenwoordigde Centrale Organi
saties, t w. het Comité ter behartiging van
De Federatie Sobriëtas had dit iaar in
haar voorjaarsvergadering besloten tot het
'nstellen van een Studiec.mmissie. Ver
schillende op den voorgrond tredande per
sonen werden uitgenoodigd, in deze Com
missie zitting te nemen,
Dezer daten vond te Utrecht de offici-
eeie installatie dezer Commissie plaats.
In zü'n installatie-recfe wees de voorz'ttnr
van Sobriëtas, J G. Sunng er on dat als
vraagstrhken, die op hetoogenbÜk voor
de drankbestrijding brandende zün en wel
ker oesludeering aar. de commissie wordt
aanbevolen, genoemd kunnen worden:
„Bevestigt of verwerpt of versterkt de
experimenteele psychologie de io de drank
bestrijding veel aangehaalde onderzoekin
gen van Kraepelin, Fürer en Schmidt?"
„Heeft de leer van de erfiijkbeid wellicht
oude argumenten ongeniimd en biedt deze
er hetere voor in de plaats?"
„In hoeverre hangt de werlring van den
alcohol op geert en lichaam af van den
concentratiegraad der gebruikte alcoholi
sche dranken?"
„Wat leert thans de methodische weten
schap over den invlozd niet van groote
hoeveelheden maar van de algemeen „ge
bruikelijk?" hoeveelheden, op hart, nieren
en longen?"
„Laat de statistiek met baar nieuwere
strenger critische melhode de argumenten
der drankbestrijders overeind, vroeger ont
leend ten aanzien van levens- en ziekte
verzekering, aan ci'fers over kindersterfte,
tuberculose en kanker?"
,Is het begrip weelde nader vastgesteld
door de economie en hoe moet de uitgave
aan alcoholische dranken volgens dit begrip
beoordeeld worden?
Ook zijn er verschillende vraagstukken,
die op drankwetgeving betrekk'ng hebben.
In deze Studiecommissie hebben zitting
de volgende heeren:
Zijne Excellentie Jhr Mr. Ch. Ruys de
Beerenbrouck, Minister van Staat, Voor
zitter der Tweede Kamer, Voorzitter
Ch. L, van de Bilt, Lid der Tweede Ka
mer, Verspronckweg 105 Haarlem, secre
taris;
H. W. D. Hellebrekers, Vice-Voorz. van
de Alg. R.K. Werkgevers-Vereenigjng,
Haagsche Veer 13, Rotterdam, Penning
meester:
Prol. Mr. P. J. M. Aalberse, Oud-Minister
van Arbeid, lid der Tweede Kamer Den
Kaag;
Dr A. W. Ausems, Vrouwenarts,
Utrecht.
Mr. Dr. L. N. Deckers, lid der Tweede
Kamer, Den Haag;
H. Hermans, !'d der Tweede Ka.eer. Den
Haa?;
Mgr. Prof. Dr J. Hoogveld, Professor
aan de R.K. Universiteit te Nijmegen;
Dr. C. Kortenhorst, Psychiater, Voor
burg, Vught;
Dr. L. G. Kortenhorst, Lid der Tweede
Kamer Den Haag;
C. J. Kuiper, Lid der Tweede Kamer,
Utrecht;
Pater Barius Lamers, O, F. M., Redac
teur van „Sobriëtas", Alverna;
Pater M. Mo'enaar, M. S, C., Sittard:
Prof. Dr. F. Roels, Professor aan de R.K.
Univers'teit van Nijmegen, Utrecht;
Dr. H. Schade, Directeur van hel Ge
neeskundig Gesticht Coudewater. te Ros
malen;
Mr. F. van de Ven, Kantonrechter, te
Hulst;
Prof. Dr. J. A. Veraert, Lid der Tweede
Kamer, Den Haag.
Dr. C. Veibvck, Arts te Oss,
In de dezer dagen gehcuden bondsraads
vergadering van bovengenoemden bond, is,
naar de „Velkskr." meldt, met algemeene
stemmen besloten het collectief contract in
het maat- en maatconfectiebedrijf op te
zeggen.
Gesleten met machtiging van den H. Stoel te Rome.
Ondergeteekende bericht, dat
te zijnen kantore ie AMSTERDAM, N, Doelenstraat 12—14,
cismede te
ALKMAAR bij de NOORDER BANK.
HAAR',FM bij de Firma G. F. H. PASTOOR.
HAARLEM bij de OSCAR SMiT S BANK.
HOORN bij de NOORDER BANK.
cn voorwaarden, vermeld in het prospectus d.d, 8 October 1927,
Obligaties van bovengenoemde uitgifte verkrijgbaar zijn tot den koers
van S9 pCt.
1233
AMSTERDAM, November 1927.
In bet apologetisch tijdschrift „Hel
Schild" vervolgt prof. J. P. Verhaar, van
het Seminarie Warmond, zijn interessante
reeks artikelen over Theosopbie.
Onder bovens'sanden titel schrijft hi,
tluns in de November-aflevering het vol
gende:
Ter inleidirg.
Een naam is vaak hoe ongeloofelijk
'di! ook moge klinken een belangrijke
factor in het succes eener nieuwe bewe
ging. Wanneer men een naam weet te kie
zen, waarvan een geheimzinnige bekoring
mitgazit. dan is dit voor vele oppervlakki-
gen dikwijls reec's vol 'o"nde motief, om
zich bi? de nieuwe beweging aan te luiten.
Ik herinner mii rog hoe iemand, die een
vurige propagandist voor de Marar.atha-
beweging was, met opgeheven armen mü
toefluisterde: „Maranatha heeft mij geluk
en vreugde gebrac'-t," terwül mij uit hel
verdere gesprek bleek, dat de man niet
eens wist, wat dit woord beteekende Toch
was dat c-befreo^-n woord voor hem een
roep des hemels! We moeten eerh-k be
kennen, dat de leiders der neo-brahmaan-
sche en neo-budchistlsche beweging, die
wordt aangeduid met den naam van „Thco-
sophische Beweging", een uitstekeaden psy-
cbischon kijk on de massa hebhen gehad,
want ontegenzeguei;;k gaat er alleen ^reeds
van den naam „Tbeo-Sophia" „Wijsheic
Gods'l voor zeer velen een groo'e bekoring
liit, wijl er door gesuggereerd wordt, dal
aan hen. die deze beweging volgen, „godde
lijke wijsheid" zal geopenbaard worden.-
Evenwel is noch de raam noch de be
lette aan dien naam verbond ;n, iets nieuws.
Reeds in de diepste ou heid (zelfs bij oud
christelijke mystici) wordt die naam meer
dere malen aangetroffen. En ook de belofte,
dat „goddelrke wijsheid" laru's natuu-lijken
weg zal werden meegedeeld, is geen nieuw;
belof'e, maar werd in den loop der eeuwen
reeds herhaal eli:k vernomen. Is niet
poodig, om in dit kort overzicht daarbi
stil tê stoan. Voldoende is het, naar onze
meening. wanneer wii met 'n onkel woord
wijzen op de twee groote theosophische
bewegingen ui', de oudheid.' waarmede onze
moderne beweging in opzet en doel veel
geli-'kenis vertoont, n.l. de Indische Wijs
heid en het Neo-Platonisme.
Beide bewegingen zijn voortgekomen ui'
den feilen drang der menschenziel om zien
los te maken van het stoffelijke; om- zie'-
te veraniceren in het geestelijke, in het god
delijke; om, onbevredigd door het begrens
de dezer wereld, te zoeken naar hooge-r
regionen, waarid de ziel, los van het mate-
rieele. in cont-ct treedt met het goddeü'ke
zn zich verzadigt in den stillzn contemnla-
tieven rur,i'.n.ng met het hoogst-dankbare
het goddelijk Opperwezen. Die weg->n te
leeren kennen en te bewandelen, dat is
,gnddel-rke wi'sheid", theo-sophüi.".
En zoo kunnen we begrijpen, dat beide
bewegingen da laatste vooral voort
kwamen uif een onbewuste reactie op een
vcmaterialisee-den tijd.
Be'de groote wjreld-bewegingen zijn
■mslukt, omdat de oplossing van het nro-
bleem der ziele-smachting naar een hoo
ger leven gezocht werd Lazvis natuurlüke
wegen, met verwaar!noZing der bovsnna-
Umrlrke factoren. Maar ernst kan nie'
wo-den on'-egd aan de geest?l;'ke leiders
onder wie BrcWa en Plcfi"ns de grootste
waren, bü wie dat geostelrk uitleven der
-iel naar bet goddelijke sehen te zu!l*e
■•Hurocien tot een vee'-belovende-mvs-
tiefe, en wier leerlingen, doo- h"n zelf ir
een leven van zelfkastnding en harde asce-
se beoefond, pr-.kt:sch verwerkelijkbadr
schenen te zullen hasten maar waarvar
de in-'Vceve tragiek het gans-he gebouw
van oostersohe en neo-platcuiVhe ascese n'
-lkaar deed storten, toen bleek, dat al de
-o-rfingen, zelfs van de meest eminente
'eiders, de donkere poort van het eeuwige
'even tuet konden op"nen rooi- voor hur
"olgebngcn norh voor zich zelf. Toen blee1,
'e onhoudbaarheid bunnor lecr!ng-u en dc
onbereikbaarheid van hun heiliu idealism"
en tr"t hun ide-Hsme verviel ook hur
'anscbe levensbeschouwing tot een hone
looze ruïne, waarvan het nageslzcht no"
vo' verbazing de kostbare fragmcntei
raeht biieen te verzamel-o. Voor de ge.
biederis dpr wereld brbb-n deze bewe
ringen wellicht nóg waarde, voor de
-onnSchheid echtT is dez,-. tragi .che mis
lukking waardeloos geweest, tenzij :.ls
waarschuwing voor de komende geslachten.
Wie deze in!e: 'ende jesrhouwiu f go«d
voor cogen hjudi, zal ge. a* keiijker cle
nieuwere of moderne theosoohische bewe
ring begrijpen, wiil zii vooral een herleving
tracht te zijn van Indische wijsheid, ver
mengd met neo-pla'onistische elementen
een herleving dus va.n de oude theosophi-
-che beweging in Indië en Griekenlan4.
Ook deze roodernebewe'ing is een reactie
te noemen op het materialisme van onze
eeuw, dat zoo funest om zich heen gegre
pen heeft in onze moderne maatschappii er
daardoor bij zeer velen het hewustzijr
heeft wakker geschud, dat er in den mensch
en in de neenschheid een drang naar hoo-
'er, n-a-ar 'n geestelijk leven sluimert. En
het is mi. die bewust-geworden geestelij
ke smachting, die zoovelen In onze dRgeu
doet zoeken en ia^-n naar een oplossin
gen het vermeferiaüseerde leven en doe!
uitzien naar redding uit dez» wegzinkend"
mra'schanpii. En velen meenen die ver
'csslug te zull-n vinden in de veel-beloven-
de theosrohischc beweging, zonder dat zi-'
eh vo'Jr.eu''e realiseeren, dr.t óók daar
hun zoek-nd begeerd moet óndergaan ir
•'"'irvrcdi-f-nd» vaariieid en onwaar ide-
ali-me. en daardoor streks c»n donkere
teleurstelling op hen zal neerslaan, die
-vr.irbnriirf me-kt en al he' I ccnere verge-
t->u doet Het l-%e,n iiust de-rom zün nul
hebban, na e-a korte beschouwing te ge
ven vnn hetgeen de tben-o-h-n onder ge
•node-nis-erde „theo-aonhia" verstaan er
-»n de wc"", weet-lanus de scherm tot
die z.'L „god-V1-'U-e w'-'sh-id" trachtd e-
le'd-n. O"v'1'"k-v-i-' ft-mkm wii blerb"
e»n de woord-— die P-ut—s schre-' ae-
Timof-cus 'ff Tim. 4i>51- „nredik he'
-ven-d, dfjort aan. te pes en te onnes, We.
'e-leg, berisn, vcrme?n r,lle lenkmeedi''
'mid; went er ze 1 p-n t'-'d koW"". waarin Ty
-'e gezonde leer nipt meer Z-'I'-O verdra-
r-n, maar peer ei"m begeer-n d°n eener
'»n-3.r na d-n a,odpr-n zull-n uitk'ez—
•vill de-m h-n ooren strrelon "n zi? rul-
'"n zi-!, af'-eer"van de waarheid en ge-
'o-f slaap aan fabe'-n".
F"t ïr om verschil!—de j-eder-n n':t ge.
-r.ri-k„h"k, r.m e'i srherp-omschrevi n er
"ollec'lce uitzet'ing te -'e-'-n van de
'heosöph'sche lov—nLesrbo"w:ng, wan'
ooreerst lii-'en de "-ocsonh'-'he geschrif
tm a->n e"n V e c' "udi 'lp vaagheid van uit
-fruk'-irrf, zor-Ta' het vaak heel moeilijk ie
-m te echterhel-o, wat de schrijvers met
hun va^e beweringen en hun vreemdraor-
tige terminologie bedoelen.
Bovendien spreken de theosoohische
schrijvers, zelfs de meest gezaghebbende,
elkander voortdurend tegen. Die tegen
spraak is vaak van dien aard, dat men soilis
meent meer met een collectie van individvt-
eele theosophische meenmgen te doen te
hebben dan met een afgerond algemem.
Tjgeerend stelsel. Zelfs vinden we bij de
relfde schrijvers of schrijfsters de meest
markante contradicties, niet ir bökomstig-
heden, maar in hoofdounten. We staan zelfs
voor het merkwaardige feit, dat de „thco-
sopbia van nu er in vele opzichten heel
anders uitziet, ook wat ha^r inhoud be'reft,
dan 30 a 40 iairen geleden. Teekenend is
het da" ^a' we °'a- 'n het tüdschrifl
Theosonhia vragen vinden, waarin deze
sterke afwijkingen van de oorspronkelijke
theo-sophia in eigen kamp worden geac
centueerd en waarvoor de vice-president
der T. V., Jinntrnja: asa, tevergeefs een be
vredigende verklaring zoekt te geven, 't Is
-elfs zóó ver gekom-n, dat "eie theosouhen
ie meening durven uitspreken, dat de theo
sopbie van Annie Besant een „pseudo-
thecsephie is, hetgeen'om. bli'kt uit em
manifest van 'n „groep van vereeniudc
tbeosophen te Amsterdam", enkele weken
seladen rondgezonden, en waarin we deze
typeerende zinsneden lezen: „De moderne
thensophisc.be beweging ;s ecti halve eeuw
haar ontstaan versplin'erd in versc-hei-
d®oe theosophische vereeniging en, g—cot-
schappen etl associaties. Zij vormde het
veld, waarin wortel schoten andere me',
„igen dogma's afgebakende nevenbeweuiu-
gen, die veelal woeden beheerscht door
leeringen en beginselm, die in li'nrcchte
tegenstc:ng staan met de oorspconkelij-
're leeringen. Het onkruid dezer pseudo-
ihcosophie beef' het gewas der oorspron
kelijke theosopbie aldus zoodanig over
groeid, dat het laatste nauweliiks meer is
ie herkennen en alleen na veel wied
■veor te voorschijn kan wordm gebracht"
iTpn dergelijke getuigenis is m.i. vêélzeggend
Tenslotte is het zeer moeilijk, zon niet
-mtnogelbk, met rasechte theosonhen te de-
batteeren. Wanneer men wvst on de
'waasheid van sommige hunner leeringen
r-f op onderlinge tegenspraak, dan krijgt
man al heel spoedig te hooren, dat mm
dit „esoterisch" moet versta; n, hetgeen be-
Joekont, dat bet alleen door dc irgewij-
den begrepen kan word-n. Dot .voord
esoterisch" is een theosofisch stag voord,
waardoor alle debat onmogelijk wordt ge
maakt en waarmede allerlei contradictie
wordt goed gepraat. Iaat mij dit dcor n
oi-kel voorbeeld toelichten. In „The Ketj
Theoophy" beweert m evr. Blavatky, da'
Christus en Buddha hebben geleerd, da.
het gehed nutteloos en dwaas en zelfs gods-
lasterend is. En wanneer wii haar dan dc
woorden van Christus voorleggen: „wa. gi;
in mijnen naam zult vragen, dat zal ib
doen" - dan geeft H. P- B. daarop dit ver
bluffend antwoord: „Deze woorden, letter
lijk opgevat, gaan tegen ons argument in,
maar wanneer wii ze esoterisch vers'f"l,j
bewijzen zij onze stellingen m.a.w. ez
uitspraak van Christus heeft dus luis een
'egenovergestelde beteekenis "an hetgeen
de woorden uitdrukken. Op die wijze kan
men dus heel gemakkelijk mis beweren en
bewijzen Laat mii hieraan nog een per
soonlijke ervaring toevoegen. Hen der
vooraanstaande tbeosophen in ons lane
heeft blr-kbaar kennis genomen van onze
vorige artikelen over de theosophische be
weging. Hij deelt mij dit tenminste schnf-
teli'k mede, met de bijvoeging dat hiiniet
van plan is om nog meer arukel3n daar-
over te lezen, dear an. ers de rust van zijn
aezin dreigt verstoord te worden. Wij had-
j„n verwacht, dat deze leidende figuur -i
de Nederlandsche theosophische beweging
„jet alleen zich gaarne op de hoog'e zou
tellen van hetgeen ander-m schreven,
maar ook eerlijk zou zeggen, waarom b'
het met ons betoog niet eens kon zün. Du
iebeurt helaas niet, en t'e reden ligt vveer
duidelijk aangegeven in het bekende s*a~.
woord, wanneer hii schrijf', dat voor m-,
esoterisch gesprokende weg naar «noo-
-Jere wijsheid" toch is afgesloten-
Dit is de methode, die de theosopne,
heel vaak aanwenden, een methode, waar
door ieder zakelijk debat wordt uitgeslo-
t„n en een zuivere weergave van ..un
léeringen buitengewoon moeilijk word
Toch willen wii ons niet laten ontmoe s.
;3n en een ernstige poging wagen, om de
allervoornaamste leerstelling30 der the°-
sophie voor onze lezers te resumeeren er
deze aan een objectieve beooraeeling t»
onderwerpen Wij zullen daarbij georui:
iraken van de voornaamste theosophische
standaardwerken, die, volgens bet zeggen
der theosophen zelf, grootendeels ook voor
uiet-theosophen gescbrev -n z.ijn, zoodat wu
dus mogeo veronderstel'en naar ""aarheid
een beeld geven van de theosophische
wereld- en levens-beschouwing.
Ui'gangspunt van de moderne theoso-
phie is: om door de theosophische wijsheid
te komen tot algemeene verbroedering der
menschzn. Primair is dus de werkzaamheid
der beweging erop ingesteld, oro de
menschheid te doordringen van het theoso-
-hisch weten; want eerst als dit bereikt
is, k; n pas het laatste doel, de algemeene
broederschap, tenvolle gerealiseerd worden
Vanc'aar dat wii ens vooral met die theoso
phische w'jsheid zullen bezighouden.
Wij zullen onze verhandeling splitsen ia
vier gedeelten.
Vooreerst zullen wii de theo-sophia
theologisch beschouwen, d.w.z. wij zullen
het Godsbegrip der theosophen trachten
weer te geven, omdat ook in deze levens
beschouwing dit het meest fundamenteel»
vtaagstuk moet genoemd worden, wijl
■Taarmede alle andere leeringen min ol
meer verband houden.
In t'e tweede plaats zullen wij de kos
mologische zijde der theosophia belich'en,
m.a.w. wii zullen zien wat de theosophen
3r,s te zeggen hebben over den oorsprong,
ie vorming, de ontwikkeling en het eind
stadium van den kosmos of wereH. Hier
raakt de theosonhie zeer sterk de Indische
wereldbeschouwing
In een derde beschouwing, die vooral
"sycholcg'sch, of misschien nog beter an-
thropr.log'sch kan genoemd worden, geven
wij de theosophische opvatting omtrent
'iet wezen vsn den mensch {„anthronos"),
'n 't bizonder van zijn „psychè". Hierin
vertoont de moderne theosopbie ezn ster-
e verwan'schap met oud-Indische, Icabba-
'istische en ocoultist'sche leeringen.
Tenslotte zullen wii ook de theo-sophia
m'er etisch opzicht bezUn. De theosopbi-
:che ethiek of zedclükheidsleer grondt zich
vooral cp de bud histische leeringen van
'•mma en reïncarna'ie.
Vooral dit opzicht der theosophische
üsheid ver.iont onze volle aandacht, om»
'at ook andere moderne stelsels zich
'aarop beroepen. Tevens zal bieruit blij
ken, welke Praktische waarde de theoso-
hische wijsheid bezit voor het religieus#
rieleleven van den mensch.
