Binnenlandsch Nieuws.
Missie-Tentoonstelling en
Congres te Amsterdam.
PLECHTIGE OPENING DOOR Z. EXC.
MGR. L. SCHIOPPA.
HET PROVINCIAAL WEGEN-
PLAN VAN ZUID-HOLLAND.
Een adres van B. en W. van
's-Gravenhage aan de
Prov. Staten.
Een onderzoek naar de
productiekosten van lijnolie.
De Spoorwegen en de Staat.
Het overstroomingsgevaar
van de Maas.
De corruptie bij de Haagsche
gemeentebedrijven.
In een tobbe met bleekster
geval! en.
DE STAATSBEGROOTING
1928.
Verschenen is het Voorloopig
Verslag betreffende het
hoofdstuk Justitie.
Reclasseering.
Interessante tentoonstelling en
belangrijk congres.
De grootsche Missie-Actie- en Congres-
week in de hoofdstad is Zaterdagmiddag ge
opend met twee korte plicbtigheden, waar
van de een de beteekenis van deze Missie-
week in het licht stelde en de ander een
zinrijke gebeurtenis was. Alvorens Z. Exc.
Mgr. Lorenzo Schioppa, de vertegenwoordi
ger van den Paus aan ons hof, het Congres
en de Tentoonstelling plechtig opende en
aldus aan deze gebeurtenis bijzonderen
luister gaf. werden aan den ingang van Am
sterdam, naast de haven vanwaar zoovele
missionarissen hun opofferend leven in
Christus' dienst aanvingen, een honderdtal
missionarissen die actief aan de tentoonstel
ling deelnemen, met aan het hoofd Mgr. D.
Claessens Apostolisch Protonotarius, Mgr
v. Nuffel, Apost. Prefect van Transvaal, door
het hoofdbestuur der Macta ontvangen.
In de 1ste klas wachtkamer van het Cen-
traal-Station, begroette de voorzitter van
het Hoofdcomiié, pater D. Oorsprong O.P.,
de missionarissen met een krachtige en fijn-
gestelde rede.
„In deze samenkomst aan den ingang van
Nederland's hoofdstad, aldus pater Oor
sprong, staat gij tegenover ons als het leger
van Christus, dat, van de zegentochten door
de wijde hei^enwereld teruggekeerd, ons
verhalen en toonen komt Uw moeizaam strij
den, Uw volhardend lijden, Uw uiteindelijke
zegepraal.'' De voorbereidende arbeid van
spr. en zijn medebestuurders is hun dierbaar
geweest, om het werk der missionarissen op
de tentoonstelling gemakkelijk te maken.
Bij dien arbeid heeft de gedachte voorge
zeten om den arbeid der missionarissen
bekend te maken aan stad- en landgenoo-
ten, opdat men deéle in elkanders vréugd,
elkaar trooste in tegenslag en steune in
elkanders werk, opdat Christus' Rijk met
behulp van ieders moreel en financieëlen
«teun steeds verder zijn grenzen trekke.
In dien geest heette spr. de aanwezigen in
naftm van Amsterdam's Katholieken wel
kom. waarbij hij zich ijieciaal wilde richten
tot Z. Hoogwaardigheid Mgr. v. Nuffel, die
als onze broeder van stam en taal uit
Vlaanderenland is overgekomen, om duide
lijk te toonen de banden die ons met Vlaan
deren en met Z. Afrika, het arbeidsveld van
Z. HoogEerw verbinden.
Spr. sprak eveneens een bijzonderen groet
uit tot Mgr. Claessens, aan wien Katholiek
Java vooral zijn hedendaagsche positie te
danken heeft. De aanwezigheid van Mgr.
Claessens wordt te meer op prijs gesteld,
omdat in de Missieweek een wetenschap
pelijk congres wordt gehouden ter bespre
king van orize overzeesche gebieden, aan
Welke Nederland zooveel stoffelijks te dan
ken heeft, maar ook veel geestelijks in ruil
verschuldigd blijft Eveneens werd in het
bijzonder verwelkomd het bestuur der Ver-
eenigde Missionarissen, die vergrijsd in ja
ren en tot de ballingschap van het Vader
land gedwongen, de bewondering en sym
pathie hebben van geheel Katholiek Neder
land.
Met dit woord van hartelijk welkom tot
de moedige strijders van Christus, Aposte
len naar Paulus beeld, verzocht spr. de aan
wezigen de opening der tentoonstelling in
het Paleis bij te wonen.
Ondertusschen wachtte op het Stations
plein een talrijke menigte om den intocht
der Missionarissen in Amsterdam gqde te
slaan. Na de begroeting van pater Oort-
prong reden de missionarissen en de leden
van het Hoofdcomité in de gereedstaande
auto's, waarvan de file tot aan het Wester
viaduct reikte, naar het Paleis voor Volks
vlijt. De zijzaal van het Paleis, waar ook
het congres zal gehouden wprden, prijkte in
rijken feestdos van tapijten en bloemen. Om
twee uur waren enkele honderden genoo-
digden en priesters, onder wie wij zagen
kanunnik G. v. Noort, proL R. Welschen
O.P. en pater Ch. Raaymakers, den beken
den China-missionaris, toen Z. Exc. Mgr. L.
Schioppa de zaal binnentrad en op het po
dium plaats nam. Behalve de leden van het
Amsterdamsche Missie-Comité hadden even
eens op het podium plaats genomen de
Apost. Pronotarius Mgr. D. Claessens, Mgr
D. S. v. Nuffel O S.B., Apost. Prefect van
Noord- Transvaal, Mgr. P. Stroomer, Deken
van Amsterdam en weth. v. Frijtag Drabbe
als vertegenwoordiger van B. en W.
Pater v. Oorsprong hield de begroetings-
Na het welkom op het Centraal Station
'aan de wakkere strijders van Christus, aldus
spr. die in Christus' Naam en het opperher
derschap van Zijn stedehouder familie en va
derland verlieten, om de boodschap van
den Kerstvrede te brengen aan hen, die wel
fel beschenen worden door de recht neer
schietende stralen der aardsche zon, maar
niet kennen het licht der waarheid en warmte
der liefde, welke uit den hemel van Gods
troon neerdaalt, is men bijeengekomen, voor
een nieuwe begroeting, terwijl in ons mid
den 's de illustere figuur van Z. Exc. Mgr.
L. Schioppa, Pauselijk internuntius aan het
Koninklijk Hof.
In het Fransch richtte pater Oorsprong
zich daarna tot Mgr. Schioppa en begroette
Z. Exc. als Beschermheer der Missieweek
en vertegenwoordiger van Z. H. Paus Pius
XI. den Missiepaus. „Nederland, ging spr.
voort, leeft in 's Pausen hart als een hem
dierbaar volk, dat steeds daadwerkelijk ge
hoorzaamheid toonde ais de stem van Z.H.
klonk, als het land van dmp geloofsleven
dat een voorbeeld is voor de geheele Katho
lieke wereld, vooral door zijn mnige devot.e
tot het H. Sacrament. Nederland is den
Missiepaus vooral dierbaar ,omda e eein
der vurigste verlangens van den
heeft begrepen en Zijn zorg en liefde voor e
heidenlanden deelt. Met Kard. v. Rossum,
bestuurder van de Propaganda Fide, aan het
hoofd, neemt Nederland een eerste piaa s
in onder de landen die strijden en offeren
-voor de kerstening der wereld, door de vele
zonen, en dochters die hun leven geven in
de drie Pauselijke genootschappen, door
een moreelen en fianancieelen steun aan
missie-congregaties en particuliere missie
acties.
Het bestuur beschouwt daarom de tegen
woordigheid van 1. Exc. als een blijk van
algemeene belangstelling om de zaak, die
hier wordt voorgestaan, en nog meer als een
blijk van sympathie en dankbaarheid voor
betgqen Nederland doet ter verwezenlijking
van 's Pausen missie-ideaal, ook omdat Z
Exc. de plechtige opening op Zondagavond
wil verrichten van het Congres, waarop Ne
derland zal worden gewezen op zijn plicht
|en opzichte van de koloniën in ruil voor
den materieelen rijkdom, dien Indië ons
schenkt.
..Spr. wees daarna op doel en beteekenis
van dit Congres en deed voorlezing van de
volgende telegrammen, die met applaus door
de vergadering werden ontvangen.
Aan Z.H. den Paus:
„De Katholieken van Amsterdam en tal
rijke omliggende dekenaten bijeen ter ge
legenheid van de plechtige opening eener
grootsche missieweek onder de hooge tegen
woordigheid van Zijne Excellentie Mgr
Lorenzo Schioppa, Apostolisch Internuntius
bij het Nederlandsche'Hof, betuigen den Hei
ligen Vader hun kinderlijke aanhankelijkheid
en verzoeken Hem eerbiedig hen te willen
zegenen bij hun pogen om onder ons Gods
zegen bij te dragen tot de verbreiding van
het ware geloof onder de volkeren."
Aan Z. Em. W. M. Kardinaal van Rossum:
Bij de plechtige opening van de Missie
week te Amsterdam door Zijne Excellentie
Mgr. Lorenzo Schioppa, Apostolisch Inter
nuntius, brengen de Katholieken van Neder
land, vereenigd om door bestudeering der
missievraagstuken en een grootsche actie
der missiegedachte algemeen teverspreiden
aan Uwe Eminentie, als hoofd van de Con
gregatie der Propaganda Fide, eerbiedig
hulde en dank voor de instemming, waarmee
Uwe Eminentie hun streven heeft begroet
en danken Haar voor geschonken zegen en
toegezegd gebed."
Aan Z.D.H. Mgr. Callier, Bisschop van
Haarlem:
„Bijeengekomen om getuigen te zijn der
plechtige opening van de M.A.C.T.A. door
'Z. Exc. den Apostolischen Internuntius, ge
voelen de Katholieken, aldaar vereenigd
zich gedrongen uwe Doorluchtige Hoogwaar
digheid hun aanvankelijk te toonen en vra
gen zij U eerbiedig hun arbeid voor de be
keering der wereld te zegenen en in uwe
gebeden te gedenken
Tenslotte werd een telegram van hulde
aan H. M. de IConigin gezonden:
„De Katholieken van Amsterdam en tal
rijke omliggende gemeenten, bijeengekomen
ter gelegenheid van de plechtige opening
eener grootsch opgezette missieweek bij den
aanvang van een congres, dat zich mede ten
doel stelt door het verbreiden van kennis
onder de bewoners van het Moederland bij
te dragen tot de cultureele opheffing der
koloniale bevolking, brengen eerbiedig hulde
aan Uwe Majesteit en betuigen haar hun
aanhankelijkheid en trouw.
Daarna had de plechtige opening
door Mgr L. Schioppa
plaats met een in het Fransch gestelde rede.
Z. Exc. zeide dat het niet de gewone
phrasen, gewoonlijk gebruikt bij de opening
van een tentoonstelling of Congres, wanneei
Hij hier de Macta in naam van den Paus zal
openen.
Openen in naam van den Paus; d.w.z.
met dezelfde gedachte als van den H. Vader
die de gedachte is van Christus en van ge
heel Zijn Kerk. Het doel van de missie, vol
gens het Goddelijk woord „Gaat en onder
wijst", is de waarheid en het licht te brengen
den weg te wijzen aan de gansche wereld,
opdat allen door die waarheid gevoed en
door dat licht beschenen den weg zullen be
wandelen, die voert naar God en het
eeuwig geluk van den mensch.
Iedere missionaris jaagt dat doel na,
iedere Paus, schenkt Zijn aandacht aan dat
groote werk, maar vooral onze Paus, de
Missie-Paus onze roemrucht regeerende
Pius XI. Daaom moet de Macta, deze be
langrijke tentoonstelling en Congres ge
opend en gehouden worden in den egest en
gedachten van den H. Vader.
Als de Paus het telegram, dat is voorge
lezen, zal ontvangen, zal Hij zich verheugen
en getroost worden door de daadwerkelijke
belangstelling voor de missie, die de Katho
lieken van Amsterdam en Nederland eens
te meer getoond hebben.
In de liefde van den Paus voor de missio
neering der volkeren verklaarde Z. Exc. de
Macta geopend
Nadat mevr. Bogaart (piano) en mej.
Louise van Wijngaarden (viool) eenige mu
zieknummers hadden uitgevoerd, werd door
alle aanwezigen het Congreslied gezongen.
Z. Exc. Mgr. L. Schioppa en de hooge
gasten brachten daarna geruimen tijd op de
tentoonstelling door.
Om vier uur werd de zaal voor het pu
bliek geopend.
Dc tentoonstelling.
Bij het binnentreden der groote Paleiszaal,
waarin de expositie is ondergebracht, is de
eerste aangename indruk dat ir. Leeuwen
berg, die de indeeling heeft ontworpen, er
volkomen ir is geslaagd een kunstzinnig ge
heel te scheppen, dat in niets herinnert aan
het drooge tentoonstellingskarakter van
rechtlijvige stands en afdeelingen .Wanneer
men dan een vluchtigen rondgang heeft ge
maakt langs de exposities der 22 missionee-
rende orden en congregaties wordt men ge
waar dat het Paleis een
wereloientoonstelling
herbergt. Uit Noorwegen, uit de diepte
binnenlanden van Afrika en China, uit de
landen van den tropenzon en den poolwinter
zijn vele bezienswaardigheden verzameld,
die velen allerlei ongekends zullen openbaren
over het leven in de Missielanden, het werk
der priesters, de zware moeilijkheden dei feij
hebben te overwinnen, enz. Een tentoonstel
ling als deze kunnen alleen Katholieken or-
ganiseeren. Hier is meer dan een verzameling
voorwerpen en photo's uil onze koloniën en
vreemde wereldeelen, die door een of ander
genootschap of ontdekkingsreiziger zijn
bijengebracht Hier zijn alle tentoongestelde
voorwerpen even zoovele getuigen van den
moeizamer arbeid der arbeiders, van de
vele offers, die moeten gebracht worden
om vcoroordeelen te overwinnen en men-
schen tot Christus te brengen en van den
verstrekkenden invloed der priesters of cul
tuur en beschavingspeil der gekleurde ras
sen. De huizen" gebouwd in de sierlijke lijnen
van den Mirangkabaustijl, die in het midden
van de zaal gebouwd de geheele tentoon
stelling domineeren, geven het karakter der
expositie aan: missie-tentoonstelling, betrek
king hebbend op alle voor ons geheel
vreemde landen buiten Europa. Het Crucifix
hoog aan den wand tegenover den ingang,
symboliseert doel van alle missioneering: de
verovering der wereld voor Christus.
Bij het groote H. Hartbeeld z'et men
welke resultaten bereikt zijn en tot hoe
ver de missionaris in zijn apostolischen
ijver is doorgedrongen; schilden met schiet
gebeden tot het Goddelijk Hart in 60 talen
en dialecten zijn rond het beeld opgehan
gen.
De tentoonstelling ontleent bijzondere
waarde aan de medische afdeeling. Onder
de vraagstukken der missie-actie, die drin
gend om een oplossing vragen, is een der
belangrijkste het probleem der medische
missie, zoowel voor missionaris als inlander.
De priesters en relig eusen stonden zoo
vaak machteloos tegenover de s'oopende
tropische ziekten, terwijl van den anderen
kant lichamelijke hulp dikwijls de toena
dering geeft, die voor den miss'onaris de
eerste stap naar het doel beteekent. Bij
het ontstellende tekort aan priesters, zus
ters en broeders in de Missielanden is het
verlies de vaak jonge levens, die ten offer
vallen aan koorts en tropische ziekten, te
noodlottiger. Daarom is de medische missie
een hulpmiddel van niet te omvatten be
teekenis voor het groote werk.
Op de uitgebreide medische afdeeling der
tentoonstelling krijgt de bezoeker een in
druk, met welke rechten, waarvan men in
het vaderland nauwelijks den naam kent,
de bevolking zoowel als het missieperso-
neel bedreigd worden Platen, lichtbeelden
en m croscopische voorstelingen toonen de
oorzaken en gevolgen van malaria, me-
laatschheid, pest, tuberculose, kindersterf
te, huidziekten, enz. Een afzonderlijke af
deeling geeft een beeld van wat in de
Missie op geneeskundig gebied reeds is be
reikt.
Toen wij de tentoonstelling bezochten,
troffen wij een jong missionaris, die bin
nenkort naar Belg'sch Congo zal vertrek
ken, die met trots en voldoening zijn me
dische uitrusting bekeek, die hier is ge
ëxposeerd. De missionaris, die den laat-
sten medischen cursus in Rotterdam heeft
gevolgd zal met zijn microscoop en medi
schen koffe, waarin een volledige vezame-
schen koffer, waarin een volledige verzame
ling instrumenten voor med sch onderzoek
eenvoudige ch'rurgische behandelingen,
noodzakelijke laboratorium-installatie, apo-
theek-benood'gdheden, tot kiezentangen en
tondeuses toe. heilzaam werk kunnen doen
en het was hem aan te zien dat hij dank
baar was, dat de milddadigheid der missie
vrienden hem in staat had gesteld deze
fe'telijk onmisbare,, uitrusting te koopen.
Een interessante stand, die tot nu toe
op missiet toonstellingen ontbrak, is die
in het midden van de zaai, waar de be-
hoelten van het verkeer in de missie wor
den verbeeld. De langdurige rondreizen
v^n den missionaris rooven zooveel van
zijn kostbaren tijd, dat allen in de meest
moderne verkeersmiddelen als vliegtuig en
motorrijwiel de oplossing voor dit gewich
tige probleem is te vinden. De Fokker
fabriek heeft voor dezen stand een minia
tuur-vliegtuig beschikbaar gesteld, een ge
trouwe copie van de H. N. A. C. C„ waar
mede van der Hoop met de zijnen in 1924
naar Indië is gevlogen. Een moderne glij-
boot met aanhangmotor, motorrijwielen e.a.
zijn eveneens geëxposeerd. Verschillende
missionarissen, die reeds jaren de hitte
van den tropenzon hebben doorstaan, be
schouwden dezen stand met bijzondere
belangstelling. Zij kennen de bezwaren
van wekenlange rondreizen te voet of in
wankele bootjes, en kunnen beseffen,
welke groote moeilijkheden met het mo
derne verkeersmiddel in de misesie kun
nen worden ondervangen.
Als belangrijk onderdeel van de Missie
actie verdient ook de stand der Missie-
lectuur bijzondere belangstelling. Behalve
steun in allen vorm beteekent Missie
actie, vooral Missie-liefde, welke niet be
staan kan zonder Miss'e-kenn's. Deze moet
vooral geput worden uit missie-lecuur.
Een aandachtige bezichtiging van deze
stand zal vele vooroordeelen wegnemen
en doen beseffen, dat niet ieder boek over
dit onderwerp met „goed voor kinderen"
gedoodverfd kan worden.
Een bezoek aan deze tentoonstelling,
met haaar zeer uiteenloopende en belang
wekkende stands over alles wat in be
trekkind staM tot de Missie, kan ten zer-
ste aangeraden worden.
De Zondag.
Zondagmorgen werden Pontif'cale H.H
Missen opgedragen in de kerk van den H.
Willibrordus door Z. Exc. Mgr L. Schioppa,
in de O. L. Vrouw Rozenkranskerk dopr
Z. D. H. Mgr. A. J. Callier, in de kerk van
van O. L. Vrouw Altijldd. Bijstana door
Mgr. D. S. v. Nuffel en in de kerk van ckn
H. Doirn'nicus door Mgr M J. D. C'aessens.
In alle parochiekerken werd door mis
sionarissen gepredikt en een collecte voor
de Missie gehouden.
De open'ng van het Congres.
In een luisterrijke bijeenkomst, in tegen
woordigheid van kerkelijke hoogwaardig
heidsbekleders en wereldlijke autoriteiten
werd Zondagavond in de zijzaal van het
Pale s voor Volksvlijt het wetenschappelijk
congres geopend, dat in de week der
Macta wordt gehouden. Behalve de Pause
lijk Internuntius, Z. Exc. Mgr. L. Schioppa,
die het congres opende, waren o.a. tegen
woordig Mgr. D. S. v. Nuffel, mgr. D.
Claessens, mgr. P. Stroomer en vele pries
ters en missionarissen, de heer J. B. v. Dijk,
l d de Tweede Kamer en het lid van Ged.
Staten J. V. Hendrix.
Nadat Z. Exc. de Pauselijke Internuntius
in de zaal was gekomen, trad pater Per-
quin O.P., voorzitter van den K.R.O. voor
^en,„microfoon, „Hallo, hier Huizen, Hol
land", om den luisteraars mede te deelen,
dat de open'ng van het congres in het
Paleis voor Volksvlijt door den zender der
K. R. O. te Huizen zou worden uitgezon
den. De Z.eerw. heer Pat* r D. Oorsprong,
voorzitter van het Hoofdbestuur der Macta,
sprak vervolgens de ooeningsrede uit,
waarin hij de beteekeni van het Congres in
het licht stelde, dankte Z. Exc. Mgr.
Schioppa voor de welwillendheid om het
congres te openen en verzocht Hem de
plechtige openingsrede te willen houden.
Tevoren las de voorzi* er het volgend tele
gram voor: „Aan de vergaderde Katholie
ken in het Paleis voor Volksvlijt te Am
sterdam. H. M. is zeer gevoelig voor het
haar door de te Amsterdam in het belang
der Missie vergaderde Katholieken gezon
den telegram en draagt mij op Harer Ma-
jesteits dank aan all endaarvoor te ver
tolken.
w.g. v. Geen, secretaris.
Onder handgeklap der aanwezigen be
steeg de Pauselijke Internuntius den kathe
der, waarvoor de microfoon was opgesteld.
Rede Mgr. L. Schioppa.
Drie woorden heeft Z. Exc. op het pro
gramma van de Missieweek gelezen, die
als de synthese zijn van hetgeen de initiatief
nemers zich voors'ellen te doen, nl.actie,
congres en tentoonstelling. Voor alle drie
brengt Z. Exc. den groet, de wenschen, en
den zegen van Z. H. Paus Pius XI. Den
zegen van den Paus heeft men verdiend, want
de Missie-actie plaatst Nederfland in de
voorste rangen van de strijders voor de
wereld-kerstening, door de menigvuldige
roepingen, de milddadigheid en de missie
tentoonstellingen, die een origineele en
ptactische vinding zijn van Nederland's
Katholieken,
Gij, aldus Z. Exc., die het vaderland niet
kunt verlaten, vormt het reserve-leger, dat
door zijn actie den Kruistocht voer de
Waarheid mogelijk maakt. De actie der
soldaten op het strijdveld en van hen, die
achterblijven en de reserve vormen, vullen
elkaar aan.
Na de actie het congres. Wat is een
congres anders, dan een gemeenschappelijke
arbeid om den weg naar de waarheid te
vinden en door de uitwisseling der ideeën
te komen tot de algemeene idee? De lich
tende waarheid en de algemeene idee van
een missie-congres is de bede, die tegelijk
een boodschap is: „Laat toekomen Uw
Rijk". De uitbreiding van Gods Rijk, hef
Rijk van de waarheid, de deugd en 't geluk,
is het doel des missioneering. Dit congres
moet de middelen vinden, den weg en de
krachten, welke de bede van Christus: „Laat
toekomen Uw Rijk, tot levende werkelijk
heid maakt niet alleen voor de landen, die
God en Zijn Zoon hebben vergeten, maar ook
voor de volkeren, die nooit Christus, den
Weg, de Waarheid en het Leven hebben
gekend.
Tenslotte de tentoonstelling.
Een missie-tentoonstelling is geen bazar,
die de menschehjke nieuwsgierigheid en
ijdelheid bedoelt te exploiteeren. Een
missie-tentoonstelling is als de meter van
de schoone en heilzame koorts, waaraan
iedere missionaris lijdt, een koorts oin God
te doen kennen en beminnen.
Een missie-tentoonstelling is een wel
sprekende illustratie van den heldenmoed
der missionarissen en wil tenslotte nog
meer de edelmoedigheid en de liefde op
wekken voor de Missie en de missionaris
sen.
De missiepriester staat er en vraagt:
treedt binnen zooals gij een kerk binnen
treedt, in den geest des gebeds.
„Dat de zegening van God en van den
H. Vader, eindigde Z. Exc. bewerke dat
uw actie nog dieper moge worden, dat uw
congres de juiste middelen vinde voor de
uitbreiding van het Godsrijk, en uw ten
toonstelling moge opwekken tot nog meer
edelmoedige liefde, opdat Nederland altijd
blijve in de eerste gelederen van het
glorierijke leger van Onzen Heer Jezus
Chrisus."
Na eenige liederen, uitgevoerd door de
Schola Cantorum, onder directie van Hub.
Cuypers, hield de Zeereerw pater C. Wes-
sels, S. J., leeraar aan het St. Canisius
College te Nijmegen, een lezing over Ned.
Oost Indië ten tijde der Portugeezen en
der Oost-Indische Compagnie".
Lezing pater C. Wessels.
Nadat de zeereerw. spreker zich in het
Fransch tot Z. Exc. Mgr. Schioppa had
gericht, begon hij zijn rede met de opmer
king dat er nog vele onjuiste denkbeelden
heerschen over dit tijdvak, omdat tot nu
geen volledige gedocumenteerde geschie
denis is geschreven. Spr zal daarom ook
niet de geschiedenis der geheele O. Indi
sche missie behandelen, doch zich bepa
len tot de Moiukken en de Amboina-
groep.
Er is veel critiek geoefend op de voor
gangers der O. Indische missioneering, mis
schien soms gerechtvaardigd, m; ar men
moge bedenken dat wij ook vee! te dan
ken hebben aan deze pioniers, die zooveel
slechter georiënteerd en met zooveel
minder hulpmiddelen den zwaren arbeid
moesten verrichten
De missioneering van den archipel begint
met de verovering van Malakka door de
Portugeezen in 1511, vanwaar spoedig dc
veroveraars zich richtten tot de begeerde
rijke Moiukken. Conflicten leidden spoedig
tot een godsdienststrijd tusschen Moham
medanen en de heidenen, die steun zoch
ten en vonden bij de blanken.
De groote moeilijkheid was echter het ge
brek aan werkkrachten; het gevolg was,
dat geen geregelde missioneering mogelijk
was, zoodat vele bekeerlingen niet stand
vastig bleken, hoewel w'j ook met vreugde
kunnen wijzen op dc helden, die in ver
volging en dood Christus trouw bleven.
Zoowel te Rome als de priesters in de
Missie beschouwden dezen toestand als
provistorisch, doch voorhands zag men een
kans hem te verbeteren. Ter voorziening
in het nijpende gebrek aan werkkrachten,
zag men toen reed- het vraagstuk der
inlandsche clerus onder het oog. Dat oplei
ding van inlandsche priesters hoog noodig
was, daarvan was men overtuigd, doch de
middelen ontbraken
Spr. behandelde de verschillende bezwa
ren en moeilijkheden der missie in die
dagen, o.a. het nauwe verband met de re
geering te Lissabon, waardoor de inlanders j
Pcrtugeesch gezag en Missie dreigden te
vereenzelvigen, de verre reizen, het bijna
absolute isolement der missiegeb'eden, enz.
Ondanks alles bleven de priesters op hun
post om zooveel als mogelijk onsterfelijke
zielen te redden, totdat zij door de roem
ruchte N. O. Indische Compagnie als m's-
dad gers verdreven werden. Nu spr. moet
behandelen de O. I. Companie en de Ka
tholieke Missie, komt hem de versregei
van dr. Schaepman in de gedachten: „De
koppeling dier woorden trilt snijdend door
het hart."
De O. L Compagnie, die oppermacht'g
was in den Archipel, was den Katholieken
vijandig gezind. Toen een der forten op
Ambon, waar een bloeiende miss'estatie
gevestigd was onder patronaat der Portu
geezen, den admiraal der Compagnie in
handen viel, werd godsdienstvrijheid u:t-
drukkelijk bedongen en schriftelijk beloofd,
doch i nde practijk herleefden spoedig de
dagen der beeldstormerij; de missionarissen
werden verdreven. Daarna stelde men alles
in het werk om het geloof der inlanders
le dooden. Het voornaamste middel daar-
tie J1 ad men reeds aangewend: n.l. de Ka
tholieken zonder zielzorgers achter te la
ten. tn zooals het op de Moiukken was,
was de toestand in geheel den archipel. D
fanatieke pogingen om het Katholicsme
uit roeien door overal de priesters te
verjagen, hadden zulke gevolgen, dat bijv.
in 1641 op Malakka van de 20.000 Katho
lieken er nog- 1300 over waren. Alle maat-
t j"~Van P'akkaten en anderzins werden
jn lO"1® even streng uitgevoerd als in het
moederland. Nu nog bezitten wije en treu
rige herinnering aan de knevelingen der
Compagnie in artikel 123.
Met een vurige peroratie ter opwekking
om de zware schuld onzer voorvaderen af
te lossen, opdat de Kerk in Indië spoedig
jn volle glorie de catacomben moge uittre
den, eindigde spr. zijn hartlijke toegejuich
te rede.
Pater D. Oorsprong sprak het sluitings-
woord van d:epgevoelden dank tot Z.Exc.
den Pauseliiken Internuntius, waarna met
den Apostolischen Zegen door Mgr. Schiop-
Pf. Cl\ zingen van het congreslied de
bijeenkomst werd gesloten.
„Schola Canfornm"
Terecht kon de voorzitter van het Missie-
congres, pater L. D. Oorsprong O. P., in zijn
inleidend woord gewagen van de beroemd
heid van de „Schola Cantorum", onder de
uitnemende leiding van Hubert Cuypers.
Zooveel jrren reeds bectf .Schola Can
torum zich reeds een ee~ste plaats in
Nederland verworven, dat haar medewer
king op dezen avond zeer op prijs gesteld
mocht worden. De belangstelling die, jaren
geleden, het koor bij zijn ontstaan onder
vond, is gegroeid tot groote bewondering en
haar verschijnen op dezen eersten officieelen
missie-congres avond was weder een open
lijke erkenning ervan.
De werken; bij gelegenheid van de
opening der missie-week gekozen, waren
zooveel mogelijk in stijl gehouden van het
gebeuren, dat zich dezen avond afspeelde,
een missie-congres is de bede, die tegelijk:
„Rorate Coeli" van den dirigent Hubert
Cuypers zelf, kreeg onder zijn leiding een
stijlvolle vertolking evenals „Crucifixus"
voor 8-stemmig gemengd koor van A. Lotti.
De tot in de finesses uitgesponnen samen
zang en het onmiddellijk beantwoorden
dere sententies van den dirigent mocht bier
veel moois bereiken.
Een ensemble, van zulk een klankvolle
samenstelling, op dergelijken leest ge
schoeid, met kunstenaarswil geschoold, is
het ideaale koor voor de vertolking van
dergelijke composities.
„Improperium" van Palestrina besloot het
eerste deel der uitvoering.
Had het talrijk auditorium reeds bij dit
eerste optreden op dezen openingsavond
een hartelijke bewondering, die zich uitte
in spontaan applaus, het tweede deel van
den avond sloot zich als geheel gelijk
waardig bij het eerste aan.
Bijzonder vermelding verdient „Angelus
Domini", voor 8-s'emmig gemengd koor en
„La Conversion Maria Madaleine".
De duizenden luisteraars aan hun radio
avond werd per radio uitgezonden zullen
toestellen in binnen- en buitenland die
genoten hebben en in den geest aanwezig
geweest zijn in de congreszaal en ofschoon
zij mijlen ver van het gebeuren verwijderd
waren, zullen zij zeker niet de minste ge
weest zijn in bewondering voor de presta
ties van „Schola Can'orum", onder de lei
ding van hem, die het koor met zijn muzi-
kwaliteit leven inblies en het tot zulk een
hoog plan wist op te werken. e
Het bestuur der M. A. C. T. A, verslaat
het, de congres-bijeenkomsten een voornaam
cachet te geven, naast de tegenwoordigheid
van vele hoogwaardigheidsbekleders, ook
door de medewerking dersublieme
Schola, en het zal een bestuur een vol
doening zijn te weten, dat èn de honderden
belangstellenden in de congreszaal èn de
luisteraars aan de loudspeaker, dit op prijs
stellen. Met belangstelling wordt het volgend
optreden der „Schola Cantorum" op het
Missie-congres weer tegemoet gezien.
Een weg door de duinen langs de zee, van
Scheveningen naar Noordwijk gewenscht.
In verband met het aanhangige Provinciale
wegenplan voor Zuid-Holland, hebben B. en
W. van 's-Gravenhage een adres tot de Pro
vinciale Staten van Zuid-Holland gericht,
waarin zij bedenkingen aanvoeren tegen: a.
het beloop van sommige in de omgeving van
den Haag getraceerde wegen; b. het ge
achte dwarsprofiel van die wegen; c. het
ontbreken op het plan van enkele naar hun
meening noodzakelijke wegen.
Het wil B. en W. van den Haag voqfko-
men, dat te veel is vastgehouden aan het
beloop van de bestaande wegen en dat dien
tengevolge eensdeels door een te bochtig
tracé, andersdeeis doordat te weinig de be
staande bebouwde kommen vermeden zijn
de wegen ook na de verbetering onvol
doende zullen zijn voor modern autoverkeer.
B. en W. achten o.m. wenschelijk een weg
door de duinen langs de zee, die Schevenin
gen met de badplaatsen Katwijk en Noord-
wijk aan Zee verbindt. Deze weg zal zijn
beginpunt kunnen hebben voorbij het Oranje
hotel, ter plaatse, waar van gemeentewege
een verharde weg door het aldaar aange
legde duinpark is gemaakt. De aanleg van
dezen weg zal geen groote kosten behoeven
med» brengen, daar de noodige gronden
kle duinen) beschikbaar zijn en de onder
grond gunstig is. De hier bedoelde weg zal
als snelle verbinding tusschen de badplaatsen
in een behoefte voorzien en .den Leidsche-
straatweg belangrijk ontlasten.
Binnenkort zullen, naar het „Hbld." ver
neemt, vertegenwoordigers van de American
Tariff Commission in Europa aankomen, om
een onderzoek in loco in te stellen naar de
productiekosten van verschillende artikelen.
Vooral de kosten der lijnolieslagerijen in
Engeland zullen, volgens de „Times", een
punt van studie uitmaken, doch het onder
zoek zal zich óók uitstrekken tot Nederland.
Men wete. dat lijnolie een der producten
is, waarop Amerika sings lang een hooger
invoerrecht wenscht te heffen- reeds eerder
werd hieromtrent door bedoelde commissie
rapport uitgebracht aan president Coolidge,
doch gezien de vrij sterke minderheid, welke
tegen de heffing was, wees de president de
zaak aan voor een nieuw onderzoek.
E enigen tijd geleden zou een dergejük on
derzoek ingesteld worden in Argen'inië^ doch
de Arg. regeering gaf te kennen, dat zij niet
bereid was, de gevraagde faciliteiten aan de
commissie te verleenen.
De „Times" voegt er echter aan toe. dat
niet bekend is, of ook aan de Eng. en Ned.
regeeringen dergelijke faciliteiten zullen wor
den gevraagd.
Een overeenkomst.
In de te Utrecht gehouden buitengewone
algemeene vergadering van aandeelhouders
van de Mij. tot exploitatie van Staatsspoor
wegen en van de Holl. IJzeren Spoorweg Mij.
is aan de directie dier maatschappijen mach-
tiging verleend tot het sluiten met den Staat
der Nederlanden van een overeenkomst be-
Te Roermond zal Donderdag 8 November
een belangrijke bijeenkomst worden gehou-
dén van vertegenwoordigers van Limburg-
sche Maasgemeenten. De oud-minister, ir.
Bongaerts zal spreken over het overstroo
mingsgevaar van de Maas, in verband met
de werken m België en de Beneden-Maas.
In verband met' de corruptie in eenige
Haagsche gemeentebedrijven, verneemt „Het
Volk nog, dat het onderzoek van den Offi
cier van Justitie inzake de retourcommissies
aan verschillende gasfabrieken, aan het licht
heeft gebracht, dat ook andere employe's
dan directeuren, van de firma Wilson bijzon
dere gunsten hebben genoten.
In ee™ klein kasboekje stonden de namen
vermeld van de personen aan wie giften
werden verstrekt. De Officier van Justitie
moet hiervan mededeelingen gedaan hebben
aan de betrokken gemeentebesturen.
Deze mededeelingen hebben in Den Haag
dc zaak aan het rollen gebracht.
Te Amsterdam is een kind uit een gezin,
woonachtig in de Derde Dosterparkstraat al
daar, terwijl de moeder afwezig was, in een
tobbe, met bleekwater gevuld, gevallen.
De kleine, die te veel van de bijtende
vloeistof heeft binnengekregen, is kort daar
na overleden.
Thans is verschenen, het Voorloopig
Vers,ag der Tweede Kamer, betrefiende hel
hoofdstuk Justitie der Staatsöegrooting
1928.
Algemeene beschouwingen.
Men was benieuwd naar de plannen van
den miuister betreifer.ae de toegezegde
wijziging van het strafstelsel.
L>at oe aangekondigde ontwerpen ook
zullen strekken to. inste.iing van een
jengegevangen s, was door veien met in
stemming gezien. Intusschen rees bij ver
scheidene leden de vraag, of het wet juist
is, aan deze inrichting een naam „gevan
genis' te geven.
Andere leden spraken den wensch uit,
dat ae aangekond gde wijzigingen van het
strafstelsel niet uitsluitend door humani
taire overwegingen beheerscht zouden wor
den, waar.egenover opgemerkt werd, dat
zulk een aanspor ng tegenover dezen mi
nister, gelet op diens beginselen, zeer over
bodig mag heeten; doch bovendien is het
i\ederlanüsche strafstelsel, zoomede de toe
pass.ng daarvan, in veie opzichten nog zóó
ver verwijderd van begrippen van humani-
eit, dat vee.eer een aansporing in omge
keerden zin op haar p.aats zou zijn en
getu gen zou van den ernstigen wil, ora
cok in ons straistelsel a.thans een mini
mum van waanijk Christelijke beginselen
tot gelding te brengen.
In d.t verband werd ook gewezen op het
belang van spoedige uitvoering der
Psychopathenwetten. Gevraagd werd, wel
ke veranderiflg de minister beoog, in de
bepa.ingen t.a.v. de ouderlijke macht en de
voogdij, a.sock o.m., hoe de min ster staat
tegenover de herziening van ons burgerlijk
procesrecht.
Sommige leden bleven wettelijke bepa-
iingen tot bestrijding van den woeker
noodzakelijk achten, nadat het voorschrift
van het Burg. We boek, hetwelk overeen
komsten ins.rijd met de gede zeden, nietig
verklaart.
Enkele leden merkten op, dat de Zon
dagswet herhaaldelijk wordt vertreden.
Verscheidene andere leden juichten toe,
dat de geheel verouderde Zondagswet niet
meer wordt toegepast en gehandhaafd op 'n
wijze^ als door de eers bedoelde leden
wordt verlangd.
Van verschillende zijden werd de klacht
geuit, dat de zang- en muziekvereenigingea
zoo weinig beschermng in de Auteurswet
vinden.
Men wenschte in deze een permanente
Staa scommissle, hoofdzakelijk beutaandg.
uit vertegenwoordigers, zoowel van de
auteurs als van de zang- en muziekver-
eemgingen, aan welke commissie medezeg
genschap ware te geven bij de vaststelling
van de te bepalen auteursrechten.
Gevraagd werd, of de regeering bereid
is, aan de orde te stellen, een herziening
van de wet van 22 April 1855 of regeling
en beperking der uiloefening van het recht
van vereen ging en vergadering, voor zoo
ver betreft de erkenning van vereenigingen
als rechtspersoon.
Sommige leden betoogden, dat in de recht
spraak ten aanzien van minderjarigen te
weinig eenheid is. Men zóu gaarne verne
men, hoe naar het oordeel van den Minis
ter het instituut der gezinsvoogdij werkt.
In verband met de in de laatste jaren
herhaaldelijk voorgekomen ineenstorting
van bankinstellingen, welker administratie
niet in orde bleek te zijn, vroegen ver
scheidene leden, of het niet noodig is, een
Rijkstoezicht op particuliere bankinstel
lingen, althans op bepaalde takken daar
van in het leven te roepen.
Bepleit werd ook een Rijkstoezicht op
openbare geldinzamelingen.
Aangedrongen werd door sommige leden,
op een wijziging van het Wetboek van
Strafrecht, waarbij doeltreffender dan tot
heden de „heling" bestreden wordt.
Rechterlijke macht.
Versche'dene leden wezen op h.i. slappe
reentspraak in zake overtredingen van de
Arbeiaswei en op onvoldoende medewer
king der politioneele aulor.teiten.
Dcor verscheidene leden werd bezorgd
heid geui. over het verschijnsel, dat men
meende waar te nemen, dat van de pre
ventieve hechtenis nog steeds een zeer ruim
gebruik wordt gemaakt.
Gewezen werd o.m. op verschillende, later
ongegrond gebleken, inhechtenisnemingen
ter zake van verdenking van moord, te
s-Gravenhage gepleegd, en op de recente
arrestaties van Indische s.udenten te
Lelden.
Gevraagd werd. of de Minister kan me-
dedeelen, welke kosten voor den Staat
wel medebrengt, de strafrechterlijke ver-
vo ging van vrouwen, die niet gestemd
hebben.
Rijkspolitie.
Van verschillende zijden werd gevraagd,
hoe het staat met de plannen tot reorga
nisatie der Rijkspo.itie.
Een ge leden zouden liefst het corps der
marechaussee geheel zien opgeneven,
behalve in de grensgemeenten. Anüere le
den kwamen daartegen met nadruk op.
Gevraagd werd, ot het wel veran woord
is, dat de grensbewaking geleidelijk wordt
ingetrokken.
De wensch werd geuit, dat de politie zich
krachtiger zou doen géiden in gevallen van
terroristisch optreden tegen werkwilligen
bij werkstakingen.
Andere leden ontkenden het beslaan van
zulk optreden.
Door eenige leden werd gevraagd, of de
Minister zou willen bevorderen, dat de
pol tie bij demonstratiën van de arbeiders
beweging niet zoo hardhandig zal optre
den, als het geval is geweest bij betoogin
gen te Amsterdam, Rotterdam en Den
Haag, ten guns.e van Sacco en Vanzetti.
Gevangenissen en Rijks
werkinrichtingen.
Gevraagd werd andermaal door eenige
leden, of de Minister geen verbetering wil
brengen in de h. L eenzijidge samenstel
ling der colleges van regenten.
Aangedrongen werd op soepeler toepas
sing van de celstraf. Men wees op Oos en-
rijk en Duitschland, die op d;t stuk veel
humaner regelen hebben.
Opgemerkt werd, dat de gevangenis
reglementen nog de mogelijkheid laten, dat
de gevangenen worden gekastijd. Al Wordt
daarvan weinig gebru k gemaakt, op at-
schaifing werd aangedrongen.
Eenige leden waren van ordeel, dat in
de Rijkswerkinrichtingen Vecnhuizen niet
vo'doande gezorgd wordt voor de moreeie
verheffing der Verpleegden,
Om. achtten sommige leden het noodig,
..at Ce reclasseeringsririe lingen doo* ver-
'-.oog'ng van scbric'ies in sta: t worden ge-
He a haar aak te vervul :n.
Door sommige leden we d opgemekt, dat
gebrekkige org~n satie der reclasscer.'ng
b'ijki'aar oorzaak is, dat de lo.passing de»
voorwaardelijke veroordeeling in de ver
schillende deelen van het land zeer uiteen
loopt.
