Binnenlandsch Nieuws,
°>r ,M"-
Skl?«
hNï; GoK/rj. f
.i 71
ST AT EN. GEN ERAAL.
Tweede Kamer.
Behandeling der Staats-
begrooting 1928.
HET R.K. EMIGRATIE
CONGRES
TE 's-GRAVENHAGE.
WAARDEERING VAN Z. EM.
KARDINAAL VAN ROSSUM-
Het emigratie-vraagstuk
beschouwd van godsdienstig-
zedelijk standpunt.
De corruptie in het gasbedrijf.
De commissie voor onderzoek
der rijkswerven.
De Stacdsbcgrooling 1923.
De massa-behandeling der
Rijksverzekeringsbank-patiënten
De alg. vergadering der R.K.
A rtsen vereeniging.
UIT ONZE OOST.
De wijziging der Indisch
Staatsregeling.
De Haringwet 1927.
Hei request-Trip.
De Tweede Kamer heeft gisteren onder
voorzitterschap van Jhr. mr. Ch. Ruys de
Beerenbrouck de behandeling der Slaats-
bcTooting voortgezet.
De algemeene beschouwingen werder
hervat en minister DE GEER vervolgt zi?n
x>t> Vrijdag 11 November afgebroken rede
Alvorens lot de hoofdpunten te komer,
moet hii eenige spec'ale zaken besnrelcn
Betreffende de vergadering der Vlamin
gen te Breda heeft de regeering nog steeds
den indruk dat de vergadering niet zoc
onschuldig was als sommigen willen doen
voorkomen. Ech'er zal de regeering het
volgend jaar tijdig haar standpunt bepaler
Verder is er de vraag om meer verband
te leggen tusschen kiezers en gekozener
door grootere waarde toe te kennen aar
de veorkeurs'emmen.
De regeering kan er niet toe meewerker
■want dan zou ezn heel an''er stelsel ontwor
pen moeten worden. Wie het evenredig
stelsel wil moet ook de schaduwzijde e:
Van meenemen
Aangaanden den stemplicht merkt hij op
dat vcor- en tegenstanders meermalen in
een partij ziiten. Voorstellen echter tot af
schaffing zijn van dit kabinet niet te
wachten.
Spr heeft tijdens de debatten steeds zijr
oor te luisteren gelegd of er al een parle
mentaire meerderheid was. Maar dat was
niet het geval ook al bestond de wensch
daartoe
Bij een parlementaire meerderheid hoort
ook een parlementaire minderheid en daar
rijn we nog ver van af. In dit opzicht is hei
intermezzo-kabinet nog niet zoo kwaad
want als er alleen een meerderheid is en
geen minderheid, is men nog ver van het ge
zonde parlementaire stelsel af.
De uitlating van dr. de Visser, dat deze
bezwaar had tegen den opzet van dit ka
binet, heelt hem wel eenigszins verwon
derd. Ook dr. de Visser heeft irr den tijd
van de crisis een poging gedaan tot vor
ming vac een kabinet en heeft toen ge
vraagd mr Limburg, die toch niet tot zijr
partij hoorde
Immers werd ook algemeen die opdracht
destijds toegejuicht, met uitzondering mo
gelijk van mr Marchant. Het kabinet var
thans is toch niet anders. Hij wijst verder
alle eischen van den heer Kersen af, zoc
afschaffing stemplicht, niet-invoeren van l
zevende leerjaar, het rijden van autobussen
op Zendag, waai bij de regeering toch nie!
in alle zaken in kan grnpen Ten opzichte
san den heer Heemskerk over de lage ta
rieven der spoorwegen op 'Zondag zegt spt
dat er met de spoorwegen overeengekomen
is, dat aan deze lage tarieven op Zondag
geen verde-e uitbreiding zal worden gege
ven, maar nu kan de regeering niet meer
aandringen op geheele afschaffing. Nu kar
tnen den opzet van bet kab'net goedkeuren
maar meenen, dat het vao zijn positie mis
bruik maakt, zcoa's de heer Aibarda dat
cloet Prof Krabbe heeft nooit bedoeld, dai
een mirister zou handelen tegenover zijr
overtuiging, want dit zcu leiden tot karak-
te-Ioosheid Ingaande op de criliek over 't
antwoord van minister Waszink aan der
lieer Aibarda, zegt spr., dat over dat ant
woord in het kabinet wel degelijk gedebat
tee-d is. Verder staat het vast, dat de mi
nister van Onderwijs destijds in zijn me
morie van Antwoord wel degelijk uitvoerig
heeft betoogd 'at het zevende leer'aar niet
op 1 Januari kan worden ingevcerd.
Bctreftende de benoeming van de vrouw
lot g ilfier der Prov. Staten merkt spr. cp
dat dit ook had kunnen worden voorgesteld
dcor 'n zuiver rechtsch kabinet. Het kabinet
verrecht echter steun in het bijzonder vooi
de defensie-politiek en de Indische pol",ti ic
Volgens den heer Aibarda zouden we hier
na het gesprokene te Geneve, moeter
komen tot ontwapening. D t is nu on.uisl
Wat de kwestie van het capiluleeren be
treft door den minister van Marine inzake
de watervliegtuigen, toont hij aan dat he!
verkeerd is daaraan geloof te hechten Wan',
het komt uil den koker van de agitatoren
tegen de instelling van het departfcmem
van defensie Wat deze instelling aangaat
merkt spreker op, dat de beslissing niet ge
nomen is cp grend van bezuiniging maai
hoofdzakelijk, omdat men er op grend van
beginselen voor was, hetzij dat de leider ei
voorstander van was, zcoals bij de A.R.
of omdat hel staat in het programma als bf;
de R. IC
Verder zal de regeering zich in lndië van
de goede politiek niel laten afhouden, nu
enkele onruststokers gepoogd hebben daar
wanorde te stichten
Werkverruiming is niet mcgelijk zonde-
belaslingverlaging En eveneens is kapi-
taalsvlucht niet te voorkomen, als dit nie!
geschiedt Een verlaging van belasting moet
daarop door een groot aantal personen
worden gevoeld Daarom laat de regeering
verlaging van het zegelrecht ook niet voor
gaan.
Verder heeft spr. tegen de voorstellen van
den heer v. Vuuren lot ontlasting van de
groote gezinnen, bezwaren, zooals reeds is
meegedeeld bij de verlaging van de Perso
neels belasting. Niet legen bet beginsel gial
hel bezwaar, maar vooral omdat het niet
gaat met hel oog cp de gemeentelijke dnan-
ciën, zooals de heer Echouien heeft aange
toond. Bovendien is de minister principieel
tegerstander van een verbooging van den
aftrek-som, zooals reeds destijds in geschr'f-
ten is gezegd, hij was ook te3en het wets-
ontwerp-Colön, dat hetzelfde betoogde.
Wat de salariskwestie betreft, hoopt spr.,
dat hij dit tot een oplossing kan brengen,
Zoodat dit geen zo.gen moer baart aan zijn
opvolger, betzij deze zal zijn een cclilie-
premicr, oi een premier van de „uiterste
noodzaak."
Hierna volden de replieken.
De heer NOLENS, R. K. bespreekt de po
sitie van het kabinet. Het kabinet heeft
aldus spr. van de Kamer nog geen bood
schap gekregen heen te gaan. Er blijkt nu
wel, hoe lichtvaardig de tegenstanders van
h«-t kabinet-Colijn gehandeld hebben dcor
dit kabinet he-n te zenden. Te heer Mar
chant gaf bl ikbaar de voo-keur aan ccn
extra-parlementair kabinet. Wat de partr-
lormatie betreft, als spr. voor een keus stond
zou hij de voorkeur roeven aan een combina
tie A. R-. R- R- en V. p. boven een combi
natie A. R-. R R* e V. B.
Het gezantschap bij den Paus wil hij niel
als ruil-object beschouwd zien. Bij een even
tueel herstel der coa'i.ie zou van te voren
een pro-Tam ooyermycMkk z;;n.
De heer v. SCrlA'K, K„ is het eens met
den hc-r Nolens, dat slechts in de uiterste
noodzaak, dus a's,.<j',0'\ 2\cn -^"n-Trlemcn-
tair knïvret irogelnk is, de R. K. Staa'.soar-
t'j met hnkscbe groepen Iran samenwe-k^
In het aantooncn van die noodzakelijkheid
staan de hecrcn Albarcm en Marchant uiters'
zwak.
De heer ALBARDA, S. D-. merkt op, dat
uit de redevoerirgen ter rechte.zip e wel i-
geb'cken. dat men daar hunkert naar herstel
der roalitie. Spr. vreest, cM de Ka nolie.ee
arbeiders bet den heer Nolens kwalnk zul
len nemen, dal bij zich tot de m£-clconser"
vatieve partijen in den lande wendcie.
Hierna wordt de vergadering geschorst tot
des avonds 8 uur.
6
In de avond-vergadering was aan de orde
de Marinc-begrootin-i 1928.
De heer DUYMAER VAN TWIST, A. R-,
vreest dat we door het voortdurend reorga-
niseeren in moeilijkheden zullen komen,
waaruit we niet meer zullen kunnen komen.
Ook zal daardoor de noodzakelijke rust,
welke de Marine bchoe.'t, komen te ontbre
ken.
Spr. ziet een groote verwarring in de re
organisatie in den vliegdienst.
Een tweede reorganisatie, die verwarring
dicht. is de overbrenging van de opleiding
van Gorkum naar Vli-s'n-ien.
De heer VAN DER BILT, R. K„ brengt in
herinnering, dat bi? de behandeling van het
intwerp tot instell'ng van een Departement
van Defensie reeds duidel::k naar voren is
gekomen, dat v/e bij onze defensie te water
voornamelijk hadden te zien naar lndië: Spr.
constatee-t met genoegen, dat de uitgaven
voor de Marine zijn verminderd.
Volgens spr. zal hel personeel vraagstuk
altijd hel moeilijkste vraagstuk blijven, waar
hij in hel oog dienen te worden gehouden
'e de bezoldiging en 2e de behartiging van
ie geestefüke be'angen. Dat een vooront
werp voor den rechtstoestand van het per
soneel reeds bu de commissie voor georga
niseerd overleg is, heeft spr. met voldoening
vernomen. Voorts dringt spr. inzake de lec-
t"urvoorzien'ng er op aan, dat naast een
-•eutrari blad, ook een Katholiek en een
arot. Chr blad zal worden verstrekt.
Verder vcrk'aart spr. minder ingenomen Ie
zijn met het standpunt van den minister ten
aanzien van het loopen aan den wal in lndië
'n burger door korporaals en matrozen. De
minister beeft overleg gep'eegd met het be-
-tuur in Tadië en daar schijnen bezwaren te
Sestaan. Evenmin als het personeel kan spr.
deze bezwaren begrepen ,ei hii vraagt, waar
om bet dragen van burgerkleeding, dat toch
niets kost. aan genoemd personeel niet wordt
'opgestaan.
Ook komt spr. ten sterkste op te»»en v®z-
lending van den eersten turn in Indiê van 2
an 3 t'aar.
Deze reorganisatie mag er ten koste van
de geestriüke en zedelijke belangen van hef
nersoree! niet komen.
Verder dringt spr. aan on den houw var
meer onderzeeboo'en. welke een geducht
wapen ziin en ook een goede preventieve
•yrkipg hebben.
Het soijt hem voorts, dat de Regeering
zoo afwi'zend staat tegenover een biislag op
'e p-nsioenen der oud-gepensionr"",rden
Deze lage oensioeren acht spr. onbillijk te-
'ernver de pensioenen van thans, welke
V6"l boogor zijn.
Ook zou h'j gaarne zien, da.t iets we'd ge-
'aan voor de weduwen van de vóé»r 19"9 ge-
aensfonneerden, die een zeer schraal pen-
",if-ent:e genieten.
De heer BRAUTIOA.M, S. D., becritiseert
hef beleid van den m'nfster.
Wat de bnrfrooting zelve betreft, komt
sir. met nadruk oo tegen clan aanbouw vin
nieuwe ondei">-eeboi'en Kan de minister
-an^even, welke belangriike rol de onder-
zeebootcn vervuil-n in een zeeslag? Naar
sprekers oordeel kunnen ze alleen gebruikt
worden te^en koopvaardi'schepen en uil
mcnschelühheidsoverwcgingen verzet hij
zieb daartegen ten sterkste.
.lubt moet de Redering zich krachtig te
len den deikhoo'oclog verzetten, omdat 't
een groot Nederlandsch bekeng is, dat de
koopvardnsehepen ongehinderd de reis kun.
■nen voortzetter».
De beer SNOECK HENCKEMANS (C.H.l
verzoekt den minister alsnog eens in ern
stige overweging te rem en de vraag, of het
'iiet meer gewenscht is den marinevlieg-
oienst te behouden. In tegenstelling met den
heer Braut'gam verklaarde hii. dat de mede-
deeling over de formatie van de vloot na
1930 hem en ve'-n met hem heeft verheugd,
Vileen vraagt hii zich af. of niet een derde
'riuiser noedig moet worden geacht
De heer DPOOGLEEVER FOTÜTUYN (V.
R.) wrst op 3 punten van hel beleid van
den minister, v.-elke hem aantrekk-n, al is
-r wel wat iuists in de critiek op de w'ssc-
'ingen in zijn beleid. In de eerste plaats
'ïekt srr. aan de opvatting van den Minis
ter omtrent het aandeel, dat lndië moet
hebben in de vloot, ook in de zeggenschap
Verover.
Het tweede punt is de financieele bc
tc.ekenis van de vlcot Alvorens tot uitbrei
ding van de vloot óver te gaan, moet men
-'e zekerheid hebben dat de financiën "f.n
Nederland en lndië de hoogere kosten zul-
l-n kunnen dragen.
Het laatste punt fcet'eft bet personeel-
vrargstuk. Hiermede zullen nog Jaren ge
moeid gaan en bet is z i. wel optimis'.sch,
als de minister thans beweert, dat bet prac-
tisoh pngclost is, al geeft spr. toe, da{
richting, waarin de minister de oplossing
zoekt, een gelukkige 's*
T»n slot'e vraagt hii. of het met mogeli'k
's dat de zeevliegtuig-*». die voor lndië ge
reed zi'n. daarheen zullen vliegen.
De MINISTER antwoordt, dat cieze zaak
:n studie is.
De beer OUD fV.D.l sluit zmhaan b„ de
onmerking van den heer v. d. Lult. ten aan-
rien van de oud-gepensmnreerden en van
ie weduwen van de vcór 1939 gepsnsion-
'Tnlegcnstellirg met dan heer Drooglecve,
meent spr. dat de minister geenszins te
ver is gegaan met de inkrimping in hoogere
rangen. We'ke plannen heeft oe minister
voor het in dienst stellen van schenen voor
log- en machtsvertoon? Is het ,u «t. dat
dit iaar slechts iio schip daarvoor 's af
gewezen, de „Her'og Hendri t cn
op 5 omleidingen waren gepl-eatstl °al
schip (*edeeltcliik ontwapend „n™,,!,
door dit alles aan de opleiding
gedaan' Kan de minister toezer -
meer schepen vcor dit vertoon zu
Vn aangewezen? f.it
Wat de vliegdi?nsten betrcftj /vliegers
eer. of een opleiding van 15 la
'ot zeevliegers voor lndië wel vo-
De heer D'OP fS.D.) bespreekt de reems.
opzitie van het marinepersoneel.
Hii sluit zich ton slotte aan bij den
drang, cm te komen tot verbe'ering va0|jurl
oc-m'oonen der oud-marine-manncn en
weduwen.
Minister LAMBOOY vangt hierna de oe-
antwoorcing der sprekers aan.
Spr. wijst er op. dat hü van den aan
Vang van ziin bewind af de oplossing va
bet personeclvrfagstuk, steeds in deze
lijn gezocht heeft.
Hier breekt de minister ziin rede
were't de vergadering tot hedenmiao®»
uur verdaagd.
In aansluiting op hetgeen wij gisteren
reeds meldden betre.fende het R.K. Emi
gratiecongres, dat gisteren in hotel „De Twee
Steden" te 's-Gravznhage werd gehouden,
kunnen wij nog het volgende mededeelen.
Onder de zeer vele autoriteiten, die het
congres bijwoonden, bevonden zich ook de
heer A. Former, directeur van den Rijks
dienst der Werkloosheidsbestrijding en ar
beidsbemiddeling als Regeeringsvertegen-
woordiger en Rev. K. E. Morrow, voorzitter
van The Catholic Settlement Association in
Canada en afgevaardigde van den Aartsbis
schop van Toronto.
Verder vele vertegenwoordigers van ver-
eenigingen, organisaties en lichamen aan
wier arbeidsveld onmiddellijk of middellijk
het emigratievraagstuk betrokken is.
In zijn openingsrede zette de voorzitter
nr. H. van rlaastert, allereerst het ontstaan,
bet karakter en het doel der R.K. Emigratie-
vereeniging uiteen.
En thans, zoo vervolgde spr., komt dan
onze R.K. Em'gratic-vereeniging voor het
eerst in het openbaar uit met dit R.K. Emi
granten Congres.
Dit congres is volgens spr. belegd om te
tooren hoe uiterst bèlangrük wij het emi
gratievraagstuk achten, omdat, aldus spr.
zooals prof. Gerard Brom ons schreef, toen
hij ons tot zijn groot leedwezen zijne ver
hindering om dit congres bij te komen wo
nen, berichtte: „Omdat geen kwestie
drïngerder om behandeling vraagt dan deze
voor ons volk en ons geloof zoo beslis-ende
probleemstelling" en tenslotte, omdat het
en vraagsluk geldt, waarbij heel ons volk
betrokken is, zoodat dit ook het rerht heeft
de meening van een zoo belangrijk volks
deel als bet Katholieke te kennen en den
plicht om er r-kening mee te houden.
Een R.K. Emigratie Congres wordt ge
houden, omdat het emigratie-vraagstuk voor
ons, katholieken, nog een anderen kant
hééft dan den louter-economischen. Een
emigrant bezit evenzeer een onsterfelijke ziel
nis de thuisblijvers en daarom is er van ons,
katholieken, geen bevordering van, geen
medewerking aan, relts geen toelatirg van
emigratie te verwachten, indien niet vooraf
vast staat, dat de god» 'ienslig zedelijke
belangen der emigranten evenzeer als de
economische veilig gesteld zin. Wij men-
srhen in absoluten zin te verstaan het woorl
uit Goddelrken Mond: „Wat baat het den
•nensch, indien hij de geheele wereld wint.
maar schade lüdt aan zijne ziel?" Zün echter
4e godsdiensti^-zedclijke belangen der emi
r-anten gewaarborgd, dat zien wij, katholie
ken, zéóvelen als ter ve-lichting van c'en
bevo'k'ngsdruk in het vaderland coodi* is,
zelf tot zekere hoogte gaarne wegtrekken,
omdat we ze dan beveiligd weten t-ger»
cchrikkek'ke gcva-en. die hen ande-s thuis
zouden blüven bedreigen. Immers, al is hef
-.vegens het ontbreken van statistische ge
gevens niet te bewijzen, to~b staat het voor
-.pr, vast. dat eronder cle katholi-ken, di~
-aar vreemie landen tr-kken, r!et z-oveel
r'val voorkomt a's n-»4er de katholieken,
die van het plate'and komen z'-.h genood-
■•aa' t zien om den broode zich in de s'eden
vestigen. Pe gi'l-rde c'ifers, die de Zeer-
-erwan-d- h-er Rector J. P. J. Kok in z!*nc
bekende G G. G -b-ochure „De Geloofsafval
n de stodpn en het organisat-'eleven ten
olattelande" heeft moeten overleggen, zijn
zeker top-cijfers.
Den'-"nd aan deze zijde die het emigrat'o-
vraags-k heeft. ?s spr. ve-heu*d h'er den
hoorfsten kerkdijken gczagdrarfcr vnn Neder,
'and vertegenwoordigd te zien in d-o Hoog
eerwaarde F-eren Tf-ken van der Waa-don
De'cn van r?TU, Deken dr. Eirrkx, secre
taris van der Marck en Rector van Lessd
Maar er is nog meer, vervolgde spr. bet
'oen uitzwermen van Ka'holieken naai
vreemde landen h-eft on zich zdf voor ons
ook een groote bekorinK cmdst bet een
middel kan wezen van we-cU-apostolaat.
uitbreidir'f van het God«r"k op a"r4c
ons o-n-jirp^gp or, Katho'i-ken. van het
oogarblik af, dat Ch-ist-s Zi'ne
uitzond met de drir-icndn wonrden: „Coa
en onderwijst a'le vo'I-en" en bli'ft n"s 'er
Virht tof ran bet rin-te d— wereld, Kon
"ocd Geleide cm:,«ra'ie van Kathol'rke11 "*n
ook met volledige waarborging La" oc
Tornm-'schc belande" der emigranten aaf>
-1it doel zeer wel dienstbaar worden !fe'
maakt.
Wsard-er'ng van Z. Em. Kardiona
van Ros3uia.
Vervolgens las de voorzitter het volgen^
--hriiven voor, betwe'k het besfuur van
I'm. Kardinaal van Rossum rco-ht ont''3"-
^en in antwoord oo een door het beslu
gezonden programma van het congres:
Rome, Paleis der Propagand3»
8 November R*
Aan het Bestuur der R.K. EmÜratie"
Vereeniging te 's-Gravenhage.
Mijne Ifeeren,
Het Congres, dal Uwe Vereeniging
enkele da3en te 's-Gravenhage zal b°u
heeft al Onze aandacht. Het geldt tc*h
^er gewichtigste problemen van het he
;^art3°he maalschapneli'k leven,
cleem, dat op verschillende wijzen ook
sckenstige belan"cn der Katholieke ne-
Volklng raakt. Heeft men in het ver ed<£
e voldoende dc ontwikkeling der crni r
e sociale en religieuze voorzorgen geV,° "j
«an is hc) ..„.-„imre
dachten-wissel'ng zegt de heer Loerakker
van meening te zijn. dat, wanneer er vooi
de arbeiders in de industrie niet gezorgd
wordt voor voldoende werkgelegenheid, za!
dit ten nadeele zijn van het platteland. De
toestand van de industrie in Nederland za'
verbeterd moeten worden. Ontginning van
■Tonden zal werkloosheid doen verdwijnen
binnen afzienbaren tijd, zegt de inleider. In
derdaad, maar wat is afzienbare tijd? Wan-
meer onze arbeiders straks naar Duitsch-
land gaan dan wenschen wij, dat hun gods-
diznstio-zedelijke belangen geen schade
lijden. Maar wanneer arbeiders op het platte
land armoe lijden, is dit ook ten nadeele van
hun go-'sd'enslirf-zec'eliike belangen. Elkeen
die invloed heeft zal dezen moeten gebrui
ken om werkloosheid cp het platteland,
welke dezen winter enorm zal zijn, te be
strijden.
De loonen hier en daar in den landbouw,
zijn 25 cent per u'ir en dan kunnen zij niet
ee"s een volle week arbeiden.
Spreker wenscht, dat zoo soocdig mcgeli:k
met de ontginning van woeste gronden in
Nederland kal worden begonnen, dit is ook
een godsdienstig-zedelijk belang.
De beer Cnoase meent, dat door den prae-
adviseur te veel uit het ocg wordt verloren
dat degenen, die emigreeren, niet de econo
misch bet meest zwakken zijn. Maar zij moe
ten overtuigd en doordroegen zijn van God-
bevel om de wereld te behouwen. Voor zulk
een bevel is helaas maar al te veel een dwan"1
noodig. De vraag is, of ook voor een deel
van ons volk niet de taak ligt, om het
groote deel van de rijke gronden die nog on-
beb-uwd zün, te on,3'nnen.
Mr. v. Lier verschilt met den inleider van
meaning, dat zij, die tijdelijk naar andere
landen trekken n'et als emigranten moeten
worden beschouwd, want velen blijven er
Spr. bestrijdt verder de opvatting, dat er
hier geen emigrat e-vraagsluk meer zon
zijn, als alle woeste gronde- in Nederland
in cultuur zouden z.'jn gebracht.
De heer van Ark. vertegen woordiger van
de Canada Pacific, zegt dat hii ervaringen
heelt als emigrant. Spr. meent, dat dc men-
schen, d e hier geen behoorlijk bestaan
kunnen vinden geleid moeten worden naar
den vreemde om zich daar een behoorlijk
bestaan te verwerven. Men moet dc zaak
niet van binnen naar buiten, zooals h er ge
schied is. maar van bu ten naar binnen be-
zi-n.
Rector van Kessel bescl ouwt de toestan
den in Noord-Brabant.
De heer A. de B-uin, voorzitter van het
R-N- Werkl'edenverbond. maakte bezwaar
tegen afschaffing van het pasvisum, waar
door vele bu'ierlandsche arbeiders gemak
kelijk naar hier komen, die h'er een werk
kring v'rden. Terwijl zij aldus de werkge-
legenhe'd voor Nederlandscbe arbeiders
vermindert, geeft de Regeering m llioen^n
uit om de werkloosheid te bestrijden De
Regeerlng steunt de emigratie door subsi
dies. waardoor zij erkent, dat er h'er een
te kort is aan werkgelegenheid. Deze hou
ding van de Regeering noemt spr. inconse-
qu^nt
Ook betreurt spr. het, dat de Regeering
geen maatregelen neemt tegen wervers en
landverhuizersagentscbappen, d e de la-»d-
verhu'zers uitbuiten. Een wet op de land
verhuizing is dringend ncodig.
Derhalve moet de Regeer ng maatregel »n
nemen om den invoer van vreemde werk
krachten niet onbeperkt toe te laten en
voorts de hndverhuiz'rg wettelijk regelen
In zün antwoord mer' te ir. Bongaerts op
dat hij met opzet zijn ïn'eid'ng zeer aan den
optim'stiscben kent beeft gehouden, want
te veel heerscht bet pessim sme, dat alleen
in emigrat e he'l zou li'Tn.
Dzn h-er Loerakker antwoordt spr. dat
dezen winter wordt doo-gegaan md w.it
is begonnen op het gebied van landcult vee-
rin g.
Snr. zou willen adviseeren allereerst da
werklcoshe'd op het platteland b den zo
mer oo te heff-n. De werkloosheid op het
platteland in den w'nter is meer te be
schouwen als se'zoen-werkloosheid, waar
tegen uit den aard der zaak niet veel meer
te doen is.
Nadat de voorzitter een woord van d-n'c
aan ir. Bonrtaerts had Gebracht, werd het
woord verleend san den boo'eerw heer
"of J. D -I Aengon-mt, van het G-cot-
Seminarie Warmond, die een inleiding h eld
over:
Het era'g-atie-vraegsluk bezien
ven godsdienstige zijde.
In verbaDd met zijn reeds eerder door
ons gepubl ceerde stcilinTn betcogde de
inle'der, dat het een opvallend doch te be
treuren feit is, dat gedurende langen tea
aan de godsdienstlg-zedeli;ke Z1ice v:'
het emigratie-vraagstuk niet de aandr.cb.
is geschonken, die wenschelrk moet word-n
genoemd. Vcor de toekemst verwrebt spr.
de voorz'erirtg in het op dit ge- ed be
staande tekort a-n wetenschappelijke lite
ratuur van de overal opbloei-nde missie-
act'e. Want in de nieuwe werken over
missie-wetenschap wordt zeer terecht de
zorg voor de godsd enstige en zedeujke be
langen der em grarten bes-houwd als een
hoogst belangri'k stuk miss'ewerk De ge
varen voor godsdienst en red-n voo- d-ge-
nen. d e hun vaderland verlat-n hebben,
moeten bu'tengewoon groot worden ge
noemd. liet kan ook slecht anders,
De vraag behandelende, wal lo' nu toe
in ons lend gedaan is voor de godsdien-
st'g-zedelijke belangen van emigranten,
meende snr. alleen Ie kunnen wiiz-n op
drie instellingen, hel St. Joserh-Crm té
voornamelijk werkende ter besc'-erm'ng va-
de godsdienstige en zedelijke belangen ven
Nederlanders in West-Duitschland, en het
Katbol'ek-Tnd sch Bureau, terwijl bovendien
sedert 1925 door de K S. A. werd onge
richt de R.-K. Emigrat'e-vere-nigi-g. Snr.
gaf een overzicht van de totstandkoming,
samenstelling en werkwijze van deze instel-
llrgen.
Hierna zette spr. uiteen, dat er vee te
leeren valt u:t de aclie, d:e ia het bi" J
land voor de godsd'cnstige en zcdeb.ke
belangen der em'franlen wor-1 on j» om -
De eerste spreker was Reverend Father
E. Morrow, uit Canada.
Father Moriow stelde zich aan de aan
wezigen voor als de voorzitter van The
Catholic Settlement Association in Canada
en als speciale a.'gevaardige van den bis
schop van Toronto.
In Toron'o, aldus spr., hebben wij een
katholieke organisatie voor de immigranten,
waaraan verschillende ordegeestelijken ver
bonden zijn. Doel is op de eerste plaats:
■org voor de geestelijke belangzn der im
migranten. Behalve kerken hebben wij in
deze organisatie katholieke scholen, waar
in de kinderen behalve gewoon onderwijs
'»ok godsdienstonderwijs ontvangen. Er zijn
hoogere en lagere colleges op deze school.
Bedoelde organisatie streeft zoo veel mo
geli'k naar kolonisatie, zooals de n-»am ook
aanduid'. Wij welen uit ondervinding, wat
de gevolgen zijn voor den godsdienst, wan-
neer de immigranten zich afzonderlijk en
ver af vestigen, waar zij zelden of nooit
priesters zien.
Verder wees snr. op de matericefe zijde
van de immigratie.
De prijs van een farm is ongeveer 500
dollar en de organisatie zal zorgen, dat men
-.vaar vcor zijn geld krijgt.
Spr. verklaarde naar Holland te zijn ge
komen om een Hollandschen pries'er te
zoeken, die de geestelijke zorg voor dc
Katholieke Hollandsche immigranten in Ca
nada op zich kan nemen.
Frof. Aergenert sloot zich geheel aan bij
dc opmerking van rector Kok en hoopte,
dat het bes urr cok op dat punt op zijn
program zal zetten.
In zi'n slotwoord gaf de voorzitter eenige
desiderata azn.
Spr. hoopte, dat snoedig een wet op de
landverhuizing zou komen, verder c!a' er
'n de voornaamste landen van immigratie,
die nog voor ons openstaan, spoedig Katho
lieke Nederl.i'idsche Koloniën mogen komen.
Kieina volgde sluiting.
tswr"»,
~"ÏS ja»
Ook eon onderzoek te Lochein.
In de reeks van gemeenten, waar een on
derzoek wordt ingesteld naar de gesties van
den directeur van het gemeentelijk gas
bedrijf in verband met beschuldiging van
corruptieve practijken, heeft zich thans
ook Lochem geschaard.
Op verzoek van enkele raadsleden was
een spoade'schende vergadering belegd
naar aanleiding van een ingezonden stuk in
het „Deventer Dagblad" van den heer Van
der Stel, waarin het wenschelijk werd ge
noemd ook te Lochem ccn onderzoek in te
stellen naar de gasfabriek De voorzitter
deelde mede. dat naar aanleiding van dal
stuk door B. en W. reeds een onderzcek
was ingesteld en dat door hen de zaal:
ernstig en langdurig is besproken. B. en W
zijn van meening, dat de persoon Van der
Stel geen vertrouwen inboezemt, dat er
geen werkelijke aanklacht is gedaan, dat
Van d-r Stel zich niet heeft gewend tol
B, cn W. cl tot den burgemeester als hulp
officier van justitie, noch den raad, maa;
zich bepaald heeft tot verdachtmaking var
een der beste ambtenaren, een ijverig er
kundig man. Spr. had een officieel bezoek
gebracht aan den officier van justitie tc
Jtrcclit, die zeide, dat er geen enkel blijk
was, dat een ambtenaar uit Lochem zich
schuld'g heeft gemaakt aan het aannemer
van giften. B. en V/ achten derhalve eer
ccmmissie van onderzoek niet ncodig
Mocht de raad dit echter wel noodig vindar
dan zou spr. dat wenschen op te dragzr
aan het financieel bureau van de Ver. var.
Ned Gcmeznlen.
Hoewel men algemeen den directeur niet
schuldig achtte, bcslcot de raad na discus
sie, een onderzoek te doen instellen cm der.
directeur van alle blaam te zuiveren. Het
onderzcek zal worden opgedragen aan hc'
financieel bureau van de Vereeniging var
Nederlandscne Gemeenten.
en religieuze voorzorgen j
is het meer dan tiid het verzuiime oeianoen oer ou re_
maat i®" voor (,e 'oekomst doeltreff«" k Al kunren wij in ons land no.
7,ar 7elen ,e namen- E" 00 «ikar k~n van ^'le e""^dL Nederiande sniet
tne-» d7\ reI'gieuzcn en maatschapP* tal buitenslands wonende Nedenanoer
rd éer Tgeëmigreerde kathrl>akfr
oj om meeVprn z
Het rapport aan den minister uitgebracht-
Naar de „Mfb verneemt, is het rapnort
van de Commbsle. we'ke tot taak had le
onderzoekan of een der rijkswerven kan
worden opgeheven en zoo ja, we'ke, giste-
rennvddag aan dzn Minister van Marine a.i-
'üHebracht. I
Van verschillende zi'den werd met be
langstelling het oordeel van de commissie!
tegemoet gezien.
j;ci m.'wrceruc
'leeft mce'"c,cr® redenen zéér nuttig
óns rtemcn/ich to-h raa<*s meermal3®... 5
nood hu!pntè b£din fieCSttecken
dn» d,-e J ;lcden, dan is dit een tee*
Wii bétf30 In somm'ge streken gf0° e«
g..i. ee .„ij„„'en*a?„,ia, »i«,
ueactie noemen, wijl hel beter is dit "0°^
'ke het°gelöofV°-r het werk onder de!imer
geloot nimmer ontvingen of
l' k zijn a-gedwaald en tot "n]°re bel'^
gekomen, toch verdient dit werk /f'
?un licht en Z»»ne k-acht b« ofda!
-'oor aller iredev-erking cm vrurhten' deze~
bijeenkomst overvloedig mogen zi'n.
W. M. KARD. VAN ROSSUM-
Hierna hield ir M. C. E. Borgaerts
inleiding over hel ®m'grntievraagstuk, be
zien van ero-omisch standpunt welke
gisteren reeds weergaven.
Bij de op deze inleiding volgende ée"
tal buitenslands
ÖCcDfi' de R K. Emigre tie-vercenigln
Spr. zou ,jevcn een onderzoek
j die in den vreemde wo-ien en
katholiek zijn. wel voldoende wordt fe-
-orgd voor hun godsdienstige en ledeluke
belangen, en zoo noodig micdelcn to be-
ramen om die verzorging op doelmatiger
wiize tc deen plaats vinden.
Verder of bet met op den weg der R. K
Emigra'ie-Vereeriging zou liggen om aan
dacht te wijden san de R. K. buitznlanders,
die over Hollandsche havens emigreeren.
Verschillende maatregelen ter behartigi- j
van hun godsdiznstige belangen, zonden
zi'n te nemen, zooals snr. aantoonde. Spr.
hoopt, da', men vooral bij missa-emigrati?
aan de kolonisatie aandacht zal wijden.
Doch vooral uit religieus oogpunt achtte
spr. de ko'onie-vorming der emigranten
kelar.grijk. De moedertaal blij't dan behou
den en zielszorgers van hun eigen na'iona-
liteit kunnen dan onder hen blijven werken
Zoo kan een Kasis worden ge'cgd voor
toekomstige actie.
Vervolgen® was gelegenheid lot gedachten-
wisseling.
Het voorlcopig verslag inzake
Onderwijs, Kunsten en
X/ atenscbappen.
Verschenen is het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer ovei het hoofdstuk V A der
Staatsbegrooting 1928, {Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen'.
Verscheidene leden betreurden het»
dat onder dit kabinet tot dusver
op bet gebied van hel onderwijs zco
weinig tot stand gekomen is en dat u:t de
begrooting zoo weinig blijkt van de voor
nemens der regeering ten aanzien van de
hangende vraagstukken op onderwijsgebi ed.
Verscheidene andere leden weerspraken
dat de minister meei legislatieve p'annca
had moeten aankondigen
Gevraagd werd cl van den minister voor
stellen zijn te wachteD tot hei verkrijgen
van betere aansluiting tusschen het laéer en
het uitgebreid lager onderwijs eenerzijds en
het middelbaar en voorbereidend hoogef
onderwijs anderzijds.
Verscheidene leden meenden ernstig be
zwaar te moeten maken tegen de sterke stij
ging van de uitga zen voor hooger onderwijs
Nadere inlichtingen weden gevraagd om
trent de te Leiden gepleegde Fraude en den
omvang van het gebleken tekort ui de ad-
m'nistratie dei universiteit aldaar.
Van verschillende zijden werd aangedron
gen op intrekking van aitikel 11 der wet
van 28 Juli 1924, bepalende dat voorshands
ten behoeve van na 1 Mei 1924 opgerichte
Nijverheidsscholen, geen subsidie meer uit
's Rijkskas wordt beschikbaar geteld.
Evenals vorige jaren meenden ve schei»
dene leden hun teleurstelling er over te
moeten uitspreken, dal ter bevordering van
de kunsten en wetenschappen zoo weinig
door het Rijk wordt gedaan,
In een afzonderlijke nota wordt door den
heer Duymaer van Twist de instelling van
een leerstoel in de homoeopatischc genees
methode bepleit.
De memorie van antwoord
betreffende Koloniën.
Verschenen is de memorie van antwoord
op het voorloopig verslag der Tweede
Kamer betreffende het hooldstuk' Departe
ment v. Koloniën dei Staatsbegrooting '28.
De minister heeft de stel! ge overtuiging
dat bij geen der aan het departement van
Koloniën ve:bonden personen het gevaar
dreigt dat bij de naleving der verplichtin
gen, die zijn ambt hem oplegt, ook maar
cenigerm-te znu la'.en beïnvloeden door het
Staatsgezag aantastende beg'nse'en.
Zooals de minister reeds mededeelde,
heeft de Kol. Raad in Curacao hem ver
zocht, den heet A. G Statius Muller, oud-
voorzitter van den Raad, in gehoor te ont
vangen teneinde het standpunt van dit col
lege terzake de voorgenomen reorganisatie
der politie uit-~n te zetten. Tot zijn voldoe-
ijing bleek dc"*"»ninister, dat naar de mee
ning van 's Raads vertrouwensman langs
t'cn weg van nader overleg het bereiken
van overeenstemming niet uitgesloten be
hoefde te worden geacht. Getracht is daar
op, aan de hand van de door den heer Sta
tius Muller aanbevolen concess'cs 'waar
mee de minister echter aanv-nkelijk niet
geheel kon instemmen! zoodanig overleg
met den Kolonialen Raad te doen openen.
Tot zijn teleurstelling ontving de minister
juist één week vom-dat zijn desbetref'eni
schrijven in Curasao kon zijn ontvangen,
van den waarnemend gouverneur telegra-
lisch het bericht, dat de Raad de ontwerp
verordening betreffende de mil'leire FO.-.tie
met algemeene stemmen had verworpen.
Van een overleg pro lorma met ccn Raad
is derhalve van de zijde van den minister
geen sprake geweest.
Onder deze omstandigheden kan er van
terugneming van dc voor deze rec.ganisa-
tie geraamde credielen geen sprake zijn.
Het advies van der Raad var State no
pens het ontwerp v.-n zoodanig Kon. besL
is dezer dagen ontvangen.
Naar de „Tel." verneemt, heeft het hoofd
bestuur der Maatschappij lot Bevordering
der Geneeskunst dezer dagen ccn adrer
gezonden aan den minister van Arbeid, Han
del en Nijverheid in zake het bekende
voornemen van het bestuur der R.V.B. om
de massage-behandeling van Bankpatiënten
te Amsterdam te centralise eren.
In dit adres wordt om. betoogd, dal dc
voorgestelde behandeling in een pol'kliniek
van wege de Vereeniging let inrichting var
een wetenschappelijk centrum voor lichame
•ijke opvoeding op te richten, nizt in hel
belang moet werden geacht van de wette
lijk verzekerde arbeiders. De Maatschap
pij acht dezen gang van zaken 'n verkeerden
-'ie ingaat tegen bedoeling en geest der
Wet.
Het ziekenfondsvraagsfuk, van Katholieke
zijde bezien.
Te Rotterdam heeft de achtste algemeene
vergadering plaats gehad van de R.K. Art-
scnvereenig'ng.
Ter opening hield dr. L H. van Romunde
een rede over het ziekenfordsvraagstuk.
bezien van Katfirlicke zijde. Naar aanlei
ding hiervan werd de volgende mdlie met
algemeene stemmen aangenomen.
„De Roomscb-Katholieke Artsenvefeeni-
ging, in jaarvergadering bijeen, gehoord de
rede van haren voorzitter over het gcec'
echt van het bestaan van ziekenfondsen
voldoen aan echtvaardige voorwaarden var
deelnemers en verzekerden, hare volle in
-temming met de daarin verkondigde denk
beelden en verzoekt het bestuur, deze mee
ing te willen ter kennis brengen van dc
Ned. mcoici n el-leden enzer vereeniging
Als bestuursleden werden herkozen de af
tredende leden Dr. s van Romunde, Bloemer
en Crobach, terwijl de laarverslagen var
secretaris, penningmeester en hoofdredac
teur van het Artsenblad, benevens van bet
medisch commissie-comité en de schakel
commissie werden uitgebracht en geedge
kcurd.
Verder werden verschillende huishoude
'ijke aangelegenheden besproken.
Aneta seint uit Batavia: Verrchenen is
het afdeel'ngsverriag v-n den Volksraad op
bet voorstel tot wijziging van de .ndiscbe
Staatsregeling. Van verschillende zijcen
wordt gewezen op formecle bezwaren '"53a
ie wiize, waa-op het entwern is ingeei-ma.
Vele leden bepleiten de split ing van het
voorgestelde ontwerp in Iwee a4Z?'j e;*
'i ke wetsontwerpen, n,l. één tot ui.b ei-
ding van het aantal leden ^n ccn R^d
van Ned.-Ino'ië en een tweede tot w'izig.-a.,
van de samenstelling van den M0'35433..;
To-n de G.G. twee m-anden in lncie
was, berichtte hii den minister, dat hij een
ivüiiging van de sairenstell-ng van den
Volksraad onafwijsbaar en urgent a3"lt,e-
Er wordt gevraagd, waa-op ceze c-nclus,e
geg-ondvest is. De indiening van het om-
crp wordt geenszins urgent
Velen vragen hoe de regeennjf denkt
over een uit den Volksraad opkomend
voorstel cm de behandeling uil Je stc-l3n-
Anderen meenen. dat de oo zaak van de
huidige tegerkanting, d-e het wetsontwerp
ondervindt, al'een psvchologisch is te ver
klaren in verband met de onlusten en het
geval Soetamo. Uitstel vn behandeling zal
het aspect sonberder maken en op de in-
land.-che bevolking den indruk m-kan, dat
degenen, welke tot samenwe king met de
regeering bereid zijn, gest aft moeten wor-
dan voor de act'e van de cxtremis'.eiu
Gelet op het ook in Nederland gerezen
verzet worden van verschillende zijden
drie bemiddelingsvoorstellen ged-an: ten
eerste, wi-ziging van de voo gestelde getal
len van 25 Europeanen, 30 inlanders ea 5
vreemde Oosterlingen in resp. 3", 35 en 6;
in de tweede plaats: het aan'al Nederlan
ders en inlanders wordt geF'k gemaakt,
b.v. 3C30 met 6. of 2525 met 4 vreemde
Oosterlingen: in de derde nl~als inst-lling
van een spe-iale commissie van Neder-
landsche en ir.l ndsche deskundigen om te
zoeken na-i- een oplossing, die alle gr-e-
oen bevredigt, eventueel door het instellen
van hel twee-kamer-stelsel, waarbij in de
tweede kamer een inlandsche meerderheid
zou zün.
Uit goede bron verneemt de „Msb." da'
het in de bedoeling der regeering ligt de
Haringwet 1927, indien het ontwerp van
Wet ook door de Eerste Kamer wordt aan
genomen, op 1 Mei 1928 in werking le doen
treden.
Aneta seint uit Ba'avia;
Op de vraag van den heer Stokvis of het
der regeerlng bekend is, dat het adres van
de beeren Trip en Groskamp c.s. op de
clepai tementen is aangeboden ter teekenin$
door de amb en „ren en zoo ja, of de regce-
ring het dan geoorloofd acht, of ook andere
groepen op deze bemiddeling mo'cn reke
nen, heelt de regeering geantwoord, dat
et haar heker.d is, dat het adres op d«
departementen is aangeboden. De hoo.dee-
van de departcmen'en weigerden echter
met hun bemiddeling in dezen.
Op de tweede vraag antwoordde de regee
ring dal zij ambtelijke bemiddeling voo*
politieke propaganda ongeoorloofd acht.
Pïröl ly Riwe en Springende" Handen. DsoY SO ci.
