Pers en Spert. Voornaamste Nieuws Dinsdag 6 December 1S27 51ste Jaargang No. 16723 AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN.' GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL. Dit nummer bestaat uit 8 bladzijden - Eerste Blad VAN HET VATICAAN. DE kardinaalsbenoemingen. Fokker. Een raar sinjeur. Diefstal van kippen en konijnen op groote schaal in Haarlemmermeer. Het conflict aan de Beverwijksche groentenmarkt. PORTRETTEN VAN WIJLEN PASTOOR SANDFORT. De verduisteringen in Haarlemmermeer. Het R. K. Mannenzangkoor „St. Caecilia." BURGERLIJKE STAND. PROV. STATEN VAN NOORD-HOLLAND. Het voor stel-Wij nkoop tot afschaffing van het gebed bij de opening der vergaderingen verworpen. Telegrafisch Weerbericht. De Typhus. Bijzonder Onderwijs. 1 De aEorinejnenfsprijs bedraagt vco? Haarlem en Agentschappen: Per week 0.25 Per kwartaal 3.25 Franco per post per kwartaal bij vooruitbetaling 3.58 Bureaux: NASSAULAAN 49. Telefoon No 13866 (3 lijnen) Postrekening Nr 5970 Advertentiën 35 ets. per regeL regel meer 15 ct., bij vooruitbetaling Vraag- en aanbod-advertenties 1-4 regels 60 ct per plaatsing; elke Advertentiën tusschen den tekst als ingezonden tnededeeling 60 ct per regeL Bij contract belangrijke korting. Alle abonné's.cp dit blad zijn, ingevolge de verzekeringsycorwcardan f3000.- Leven l:nr e geheelor.ge.~chi! theid tot veer! en door r ff yEfï bij een on^evrl iret OEfl bij verlies van een hand, f lOR- tegen ongevallen verzekerd voor een der \olgende uitkcer.ngen 1 vliUU. verlies van beide arrnen, beide beencn of beide ocgen;! docdelijhen aflcop1 Ltfll, een \oet of een oog; llta. bij verlies van een f Cfl bij'n breuk van f J&ft bij verlies v. een duim of wijsvinger; 1 OU. been of arm I frU. andere vinger. De sport neemt in ons tegenwoordig leven een groote plaats in. Heel ons tegen woordig geslacht is min of meer sportief aangelegd. De een heeft voorliefde voor dezen, de ander voor genen tak van sport. Stand of geboorte, aanleg of beroep spelen bier geen rol. Men vindt de meest sportie- ven onder koningszonen en ministers, onder kunstenaars en intellectueelen, als onder de eenvoudigste handwerkslieden. Met dit feit hebben wij rekening te hou den; zelfs de Kerk heeft er haar aandacht aan geschonken en wel verre van alle nieu we levensuitingen te fnuiken of te veroor- deelen, heeft zij getracht ze in de beste banen te leiden. Omdat vooral de jeugd zich tot de sport voelt aangetrokken en er zich door laat meeslepen, lag [lier voor de Kerk een bijzondere taak. Reeds lang ken nen wij dan ook zoowel hier te lande als over de grenzen de Katholieke turnbonden en andere sportclubs, waardoor het gevaar van den gemengden omgang, zoowel van jongens en meisjes in den meest ontvanke- lijken leeftijd, als dat van den al te intie- men omgang met andersdenkenden, het ver zuimen van godsdienstplichten, het verru wen der zeden enz., kan worden tegenge gaan. En als vanzelf sprekend verwacht men nu ook, dat de Katholieke Pers, welke niet ten onrechte wel eens het voorportaal der Kerk wordt genoemd, die Roomsche spert op z^r bijzondere wijze zal steunen. Blijkbaar wordt aan die verwachting niet geheel en al naar genoegen der betrokkenen beantwoord. Er was ten minste dienaan gaande al menigmaal ..een klacht te hooren, wanneer leiders der Katholieke Sportbe weging en Roomsche persmannen te zame'n waren. Ook op andere wijze uitte zich vaak de ontevredenheid en nu weer heeft men verleden week in een serie lezenswaardige artikelen van den geestelijken adviseur der Katholieke Haarlemsche voetballers een ontstemming kunnen bemerken over de verslaggevers en redacteurs van Katholieke bladen, die aan de bloed-eigen Roomsche sport minder aandacht wijden, dan aan dc neutrale. Het kan wellicht goed zijn, om deze klachten eindelijk eens in het openbaar te behandelen. Tot nog toe waren altijd de kla gers en ontevredenen uit de Roomsche sportkringen aan het woord. Laat de Ka tholieke courant ook eens haar standpunt bepalen. Daarvoor is het noodig, dat wij de klach ten precies omschrijven. Wij zullen ze in alle scherpte opzetten, scherper, dan onze Roomsche sportbeoefenaars ze nog ooit durfden uiten in het openbaar. Dan kan er zeker geen misverstand zijn. Daar is tweeërlei klacht, 1ste: de Katho lieke pers laat zich te weinig aan sport ge legen liggen; 2de, zij trekt de neutrale sport- beweging boven de Roomsche voor. De eerste klacht behoeven wij ons niet aan te trekken. Al sinds jaren ruimen wij voor de sport een plaatsruimte in ons blad in, welke slechts door weinige gewestelijke organen, ook niet-katholieke, daaraan wordt afgestaan. Met onzen fotodienst en speciale verslaggevers brengen wij daarenboven voor de sportrubriek groote geldelijke offers. Herhaaldelijk wordt ons dan ook door met-sportieve lezers want ook die zijn er heusch nog met duizendtallen, jonge sportvrienden! gevraagd, of zij niet ver schoond kunnen blijven van al die voetbal- verslagen en uitslagen, al die prentjes van trappende en ballende en zwemmende menschen, pagina's van de courant, welke zij nooit een blik waardig keuren, waarvoor zij betalen tot hun ergernis. Maar, aan deze klachten hebben wij nooit toegegeven. Een dagblad in onzen tijd eischt nu eenmaal een uitvoerige sportrubriek en aan dien eisch moeten wij toegeven, op straffe van de Roomsche courant onvolledig en niet op de hoogte van haar tijd te hooren noemen. En dit excuus mogen wij aan de Roomsche middenstof, die nog altijd naar de néutrale dagbladen trekt, niet geven. Blijft over het tweede verwijt: de Katho lieke bladen, welke wél een uitvoerige sportrubriek hebben, verwaarloozen de Roomsche sport. En men wijst op de groote verslagen, welke van neutrale wedstrijden worden gegeven; op de ruimte, welke de niet-katholieke wedstrijden in woord en beeld in de Roomsche bladen beslaan, waarbij dan de Roomsche sport mager af steekt. En men zegt, althans denkt of mop pert onder eScaar: wanneer die Katholieke redacties de zaak nu eens omkeerden en ons het leeuwendeel van hun ruimte en de anderen het stiefkinderlijk deel gaven, dan zouden zij toch niet anders doen dan hun Roomschen plicht; zij zouden onze eigen Katholieke sportbeweging de hoogte in hel pen. Lieve vrienden: ons antwoord daarop is, dat wij niets liever zouden doen, wanneer gij ons daartoe maar in de gelegenheid stel- det. Maar, gij keert de zaken om. Wij willen van onzen kant niets verwijten, want wij weten, hoe hard gij werkt en hoeveel tegen stand gij ontmoet. Maar moeilijkheden zijn er om te overwinnen en tegenstand om te breken. Zet door! Uw groei zal door ons op £ea voet gevolgd worden. Wij zullen niet, zooals wij tegenover de neutrale sport ge daan hebben, wachten, totdat wij door de publieke opinie gedwongen worden, aan dacht aan u te wijden. Zoodra er maar matige belangstelling in uw pogen is en uw beweging een honderste van het publiek trekt, wat zich elders vertoont, zuilen wij blij zijn uw lof te kunnen zingen en uw pro paganda te kunnen steunen. Trouwens, wat er propagandistisch door de Roomsche sport is ondernomen, hebben wij altijd gesteund, van harte, en zullen wij blijven doen. Maar dat de verhoudingen nu eenmaal nog zijn, als ze zijn, is toch niet onze schuld. Wanneer op het Stadion een internationale wedstrijd is, waar 30.000 menschen bijeen komen, kunnen wij toch niet volstaan met daarvan in tien regels melding te maken? Hetzelfde geldt voor de groote nationale wedstrijden, waarop de groote massa nu eenmaal nog haar cog richt. Zouden wij al die sportieve uitingen verwaarloozen, wij zouden een groot deel van het lezend pu bliek van ons vervreemden en afbreuk doen aan de Roomsche perspropaganda. En dat wilt gij toch ook niet? Het staat er mee als met muziek en too- neel. Wat ons betreft, had het Roomsch tooneel zooveel invloed, dat wij, Katholie ken, aan eigen gezelschappen genoeg had den. De practijk is nu eenmaal ariders en wij kunnen volle schouwburgen, waar een moreel niet afkeurenswaardig stuk wordt opgevoerd, niet negecren. Sportwedstrijden zijn nu eenmaal min of meer publieke ver makelijkheden geworden. Zij vinden dus hun neerslag in de pers, dié echter daarmee geen voorkeur voor de spelers uitspreekt. Wij willen maar zeggen, dat de Roomsche sport het zelf in de hand heeft de eereplaats in onze sportrubrieken te krijgen. Wanneer zij volwassen is, krijgt zij die, ook al zal dan uiteraard de neutrale sport nog de meeste menschen blijven trekken. Naarmate de sympathie in eigen kring voor de Roomsche sport toeneemt, zal ook de belangstelling in de Roomsche courant tot uiting komen. Wij willen verder gaan en zeggen, dat wij alle propaganda voor de Roomsche sport van heeler harte zullen steunen; dat wij willen helpen opbouwen. Verder kunnen wij niet gaan. Een groote, Roomsche sportbeweging scheppen, welke gelijkwaardig is aan de neutrale, dat kunnen wij niet; dat is de taak der Roomsche sportmannen. Men vrage van ons niet het onmogelijke! ROME, 1 December, Reeds hebben wij uitvoerig 'bericht over de aanstaande kar dinaalsbenoemingen, welke iijdens het ge heim consistorie van 19 December zullen plaats hebben. Behalve de vier Aartsb's- schoppen, waarvan het zooals wij reeds mededeelden,nu yast staat, dat zij het pu~iper zullen ontvangen, worden er nog steeds verschillende namen genoemd. Be vestiging is daarvan echter niet te krijgen, evenmin a's van het geruch'. dat vandaag plots opgedoken is, a's zouden nog twee nieuwe Kardinalen worden benoemd. Intusschen is de verwachting, die wij al eerder uitspraken, als zou pater Bcnedictus Gustimanus Szeredyi Kard. Czernoch, die in October f.1- over'eed, opvolgen als Kar dinaal, en Pr maat van Hongarije, bewaar heid. Hij zal als aartsbisschop resideeren te Strigonia. Dat deze benoeming zoolang twijfelachtig bleef, is te wijten aan een heel oud recht, hetwelk is verbonden aan de k oon van den H. S efanus en dat de Hongaarsche re geering het recht geeft, de bes'issen over 't al óf niet aanvaarden van den door den H. Stoel gestelden candidaat. Deze toe- s emming nu is langen tijd opgehouden, omdat, naar ve-luidt, pater Szeredyi, die, clschoon een Hongaar van geboorte vee.al buiten zijn vaderland heeft gewoond me', de „persona gratiss-ma werd geacht. Ge ruchten wilden zelfs da' de Hon gaarsche regeering zijn c-ndidatuur met zou aanvaarden. Bij Kard. Gaspar i, secretens van Strat, i» evenwel bericht ingekomen van het tegendeel, waarmee de Denoemin^, verzekerd kan worden geacht. Hoogs'waarschijnlijk zul'en al.een Lépicier en pater Szeredyi het consisto ie kunnen bijwonen. Zij zul'en daar dan een Kardinaalshoed ontvangen lege ijk met Kardinaad Llond, Primaat van Polen, die bij het vorig consistorie het pu per on ving en tegelijk met Kard'naal Van Koey, den opvolger van Kardinaal Mercier. De andere nieuwe Kardinalen zu len hunne residenties door bemiddeling van speciale gezanten, de ba~et ontvangen. We zullen in Californië nu naar alle waarschijnlijkheid ook gauw een nieuwe fabriek voor vliegmachines krijgen van onzen landgenoot Fokker Met het oog op zijn plannen daarvoor was hij dezer dagen in San Francisc.i, Hij denkt binnen het jaar ergens aan de Baai een nieuwe fabriek op te richten, evenals die hij u heeft in Ne derland en in Hasbrouck (N. J.l bij de stad New' York. Ook wil bij zoowel hier als in New York „air ferries" tot stand brengen, snelle verbindingen met den overkant per vliegmachine. Amerika waardeert het werk van dezen Nederlander ten zeerste. De ..Fokkers" hebben in Californië een goeden naam. Met een .Fokker" waren Maitland en Hegenberger de eersten, die van hier over den Stillen Oceaan naar Honoloeloc vlogen; met een „Fokker" vloog Byrd naar de Noordpool en later over den Atlantischen ceaan. Foitkoi s werk wordt hier verder met groote belangstelling tegemoet gezien. 'n Amerika een man worden van gelijke beteekenis als Henry Ford. Met dit verschil, dat een JFord" de goedkoopste machine was, die er was te krijgen en een „Fokker" één van de beste op zijn gebied is. En Fokker is nu pas 37, terwijl Ford al reeds in de 40 was, toen hij met zijn auto-fabricage begon. Fokker bezocht ook Oakland en Alameda, als gast van de luchtvaart-commissie der Kamer van Koophandel, die te zijner eere een lunch gaf in het „Hotel Oakland". Met deze commissie bezocht Fokker het vlieg veld. Daarbij verklaarde hij, dat binnen enkele jaren de luchtverbinding tpsschen Californië en de Hawaii-eilanden (Hcno- loeioe) e'en even gewone zaak zoü ,2ijn als nu die tusschen Engeland en bet vaste land over 't Kanaal. Zelfs 'n verbinding van Californië en Australië in. twee etaopes, met Honoloeloe als tusschenstalion, acht hij binnen korten tijd mogelijk. Stormen, zei Fokker, zullen niet langer een bezwaar voor de luchtvaart zijn; alleen mist zal de groote hinderpaal blijven. Hij wees op het groote belang van goede vliegterreinen, die even noodzakelijk zijn als goede havens voor de scheepvaart Aan de Baai van San Francisco, onmid dellijk aan de havens tusschen Oakland en Alameda, ligt een zeer geschikt, uitgestrekt terrein voor het bouwen van groote fabrie ken, aldus de N. R. Crt. Een commissie, bestaande uit de heeren Skinner en Thomp son, vervoegde zich bij Fokker cm hem een gedeelte dezer terreinen ten verkoop aan te biec'en voor de vestiging van zijn nieuwe bouwplannen. Voor zoover bekend heeft Fokker echter nog geen nadere beslissingen genomen. Volgens de bladen is Fokker van plan Amerikaansch burger te worden en heeft hij reeds daarvoor zijn „eerste papieren" aan gevraagd. Men kan dit echter pas worden na een verblijf van vijf jaren in de Ver. Staten. De machinist van een walsmachine van de Utrechtsche basaltwegenbouwmaat- ■schappij, v. d. B., afkomstig uit 's-Bcsch, en werkzaam tijdelijk in dienst van den onder aannemer S. u t IJmuiden, bij' de verbe tering van den Spaarnwouderweg te Haar- 'emmermeer, had met den uitvoerder van het werk kwestie gekregen, waardoor hij ontslagen was. Dit heeft bij B. kwaad bloed gezet en Zondagavond uitte hij dit op een e'genaar- dige en gevaarlijke wijze. In het café van den heer de H. aan den Nieuwemeerdijk te Haarlemmermeer bedreigde hij verschi!- 'ende bezoekers met een revolver, terwijl hij openlijk verzekerde den bedoelden uit voerder te zullen doodschieten. Verder heeft hij de walsmachine, waarop hij voorheen werkzaam was. en welke op dei^ Spaarnwouderweg was gep'aatst, zoo danig met steenen bewerkt, dat verschil lende machine-onderdee'en vernield en bc- schad'gd zijn. De schade aan deze ma chine toegebracht, schatte de maatschappij op minstens 500. B. is voor deze feiten gearresteerd en Ma-ndag naar Hoofddorp ove-gebracht. De revolver is in beslag genomen. In den laatsten tijd werden bij verschil lende landbouwers en andere personen in Haarlemmermeer kippen of konijnen ont vreemd, Dan hier dan daar werden de hok ken 's nachts van hun inhoud ontdaan. Het is de politie thans mogen gelukken, de daders van deze vele diefstallen op te sporen. Gearresteerd we-den de arbeider J- K. en J. C. V., wonende aan den IJweg al hier, die Maandagmorgen ter beschikking zijn ges e!d van de justitie te Haarlem. Tevens werd proces-verbaal opgefflafk legen J. H. H., eveneens wonende aan den IJweg, a's verdacht van heling van deze diefstallen. In een Zaterdagmiddag gehouden ver' gadering van het bestuur van den Kenne- mer Marktbond, is de volgende motie aan genomen: Het Dagelijksch Bestuur van den Kenne- mer Marktbond, in vergadering met de vertegenwoordigers der aangesloten Bever wijksche Veilingen; geconstateerd hebbende, dat er eemge- schi bestaat, tusschen de Vereeniging Han delsbelangen, namens eenige barer leden eenerzijds en de Veilingmeesters de heeren uft Tervoort anderzijds; t tevens geconstateerd hebbende, dat over laatstgenoemde veiling bereids de boycot 's uitgesproken en doorgevoerd; 's van meening, dat dergelijke verschillen op vredelievende' wijze, door arbitrage, be lmoren te worden opgelost; t furt' dat door de Vereeniging Han delsbelangen. niot eerst een Arbitragecom missie is beroepen met mandaat van beide PaveS bi"dende beslissing; .'l -i ar 21c®1 evenwel bereid, alsnog in dergelijke commissie iemand af te vaardi- a —e partiien zich bij de beslissing -r missie zu]len neerleg!"en en mits voor die beslissing de fcoy*ot officieel wordt opgeheven, te x" p 't- te meer daar de partij Kluf Tcrvcort zich tij vo0rbart bereid verk.aard beeft, met zoodanige beslissing genoegen te nemen. Naar aanleiding yan deze motie, verzocht het. bestuur van de Vereeni-ing Handels belangen er op te wijzen, dat harerzijds wel degelijk een voorstel is gedaan tot arbitrage in ongeveer gelijke strekking als thans door den Kenncmer Marktbond is geschied. Niettemin heeft het bestuur gemeend de toegestoken hand niet te m.oeten weigeren en is besloten op het gedane voorstel in te gaan. De bovcot wordt derhalve opge heven met ingang van 5 December. In de arbitrage-commissie hee.'t, namens de Vereeniging Handelsbelangen zitting genomen de heer V. Ph. van der Kolk. Hel bestuur van den Kennemer Marktbond heeft den heer J P. Nijssen in de commis sie uitgevaardigd, terwijl een onpartijdig derde Üd nog zal worden aangewezen. Van het zeer goed gelijkend portret van wijlen Pastoor Sandfort, dat wij verle den week in onze courant konden publi- ceeren, hebben wij een aantal afdrukken laten maken op zwaar kunstdrukpapier. Belangstellenden kunnen daarvan bij onze administratie aan de Nassaulaan 49 gratis' een exemplaar verkrijgen. Wij meenen met deze beschikbaarstel- lig vele vereerders van den beminden Pastoor Sandfort van de H. Hartkerk een genoegen te doen. In aansluiting bij het bericht betreffende gepleegde verduisteringen, gepleegd b'j de de Boerenleenbank te Haarlemmermeer, vernemen wij nader het volgende. Deze ve-duisteringen ziin reeds bijna een jaar geleden aan het licht gekomen, maar om ons onbekende redenen al dien tijd. ge heim gehouden, In het begin van dit jaar werd aan den toenmaligen kassier, den heer C. S., ont slag verleend. Er werd toen gezegd, dat zulks geschiedde op verzoek van den kas sier, maar reeds spoedig lekte uit, dat er verduisteringen waren gepleegd. Op de in April gehouden ledenvergade ring werden echter geen mededeelingen ge daan, noch omtrent de plaats gehad heb bende verduisteringen noch omtrent het ontslag van den kass'er, Er werden intege- deel slephts geruststellende verklaringen af legd. De justitie te Haarlem heeft thans echte I aanleiding gevenden een nader onderzoek omtrent deze zaak in te stellen. De gepleegde verduisteringen moeten over verscheidene jaren loopen; de totale som van het verduisterde bedrag kon men ens echter niet meedeelen. De meest uit- eenloopende geruchten doen hierover de ronde, maar wijl van officieele zijde niets los gelaten werdt, tast men hieromt.ent volkomen in het duister. Voorzitter van de Boerenleenbank is de heer G, A. A. Knaap wethouder der ge meente Haarlemmermeer, Op de in de laatste weken ghouden repe tities blijkt, dat „S nt Caecilia" zich in de blijvende belangstelling der Haarlem sche R. K. zangers mag verheugen, waar om het koor dan ook j.l. Dinsdag besloot deel te nemen aan de beide concoursen, welke hier te Haariem en in Zr ndvoort in het a.s. voorjaar zullen gehouden worden. Ten einde een zoo groot mogelijk sucpes te kunnen boeken, nood gt het bestuur hier bij die heeren, welke garrrie meezingen, uit, Dinsdagavonds 8 uur in 't gebouw „St. Ba- vo" te komen mee-repeteeren; zeer mooie s ukjes als „O, Hei'igen", van N. Hooger- werf, en dergelijke voor z.g. vrije nummers zijn in s'ud'e. Daar de Directeur en het bestuur het op zeer hoogen prijs stellen, dat zooveel rcoge'ijk de voorafgaande repeti ties worden' bijgewoond, is besloten dat op Woensdag 28 December, in 't gebouw Sint Bavo", aan alle zangers van „Sint Caecilia" met hunne dames een feestelijke bijeenkomst zal worden aangeboden. Zoo blijft dus d't jonge koor paraa', en streeft er na?r in de rijen der beste Ne- derlandsche zangkoren opgenomen te kun nen worden. Geboren: 2 Decemeber z. van K. v. Huis- v. d. Berg. d. van A. H. Barends-Kuipers. 3 Decmber, d. v. E. A. G. Heeres-v. Buuren. z. van A. Dansik-Bouwens. 4 December, z. van J. v. Hengel-Brandt. z. van G. v. Waadenoijcn Kernekamp-Moot d. van J. M. L. Broekhof-Guldemond. d. van J. E. Lips-Mobnkamp. z. van P. E. Vcs-Krmaer. z. van M. de JongSchol ten. d. van C. G. W. Stet-v. Duffelen. 5 December, d. van A. v. d. Meer-Vossen. d. van W. J. M. de Graaf-Roosen z. v. R. C, Smit- de Wolf. Overleden: 2 December, P. Kiewied, 52 j., Ampzingstraat. 3 December, M. E. Hout 15 j„ L. Heer en vest. P., mnd, z. v. A. H. Oliedam, Pladellastra^t. J. J. Feijen 17 j., L. Raamstraat. G. Lablans-Bosch man, 70 j., Tuinstraat. HL Oppenhuis, 82 Oostsingelgracht. 4 December, M. C. J., 1 mnd., d. v. J. H. Klauwers, Indischestraat. C. C. Beekman-de Weerst, 21 j., Kenne- merslraat. D. M. Thöne-v. d. Vlugt, 75 j. Dreef, J. C. Lebeau, 59 j., Ged. Oude "acht. Hedenmorgen werd de najaarszitting der Prcv. Staten van Noord-Holland voortgezet. Eenige ingekomen adressen werden in handen van C-ed. Staten ter afdoening of om prae-advies gesteld. Benoemd wordt tot lid der Commissie van Bestuur van het Prov. Ziekenhuis nabij Santgoort, mevr. M. B. Boissevain-Pijnappe] en tot lid der Commissie van Bestuur van de Prov. Ziekenhuizen Duinenbosch te Bak- kum en te Medemblik, mevr. L. J. v. Kuyk- hof- Koedijk, beiden aftredend. Benoemd worden tot leden van den Raad van Toezicht op de Provinciale Bedrijven van Noord-Holland, mr. M. Slingenberg en dr. Th. van der Woerden, beiden aftredend. Behandeld wordt dan het voorstel-Wijn- koop (Comm.) tot afschafiing van het gebcL Deze wil een korte verklaring afleggen, de meeningen zullen wel vaststaan. Hij verwon derde er zich over, dit verouderde gebruik nog in de Staten te vind~~i. Zelfs van voor standers van het gebed moest men ver wachten, dat zij zouden zeggen: „niet op deze wijze." Slechts in de Prov. Staten van Zuid-Holland bestaat dit gebruik, in geen enkel ander provincie. De burgerlijke orde heeft met deze zaak niets te maken, de bur gerlijke staat beschouwt zich niet als een dienaar Gods. Uit het formulier voor het gebed is het leven geheel verdwenen. Die verouderde traditie moet op alle gronden verdwijnen. Als men haar wil behouden, zil er wat anders achter. In verband met het aangevoerde techni sche bezwaar, brengt spr. een technische wijziging in zijn voorstel aan. De heer D'e JONG SCHOUWENBURG (C.H.) herinnert er aan, dat thans voor dc derde maal deze zaak in de Staten ter sprake wordt gebracht. Het gebruik tot opening met het gebed is waarschijnlijk zoo oud als de Staten zelf. Het gebed is een erkenning dat voor de u'tvoering der besluiten Gods zegen noodig is. Spr. wijst op de beteekenis van het ge bed en merkt op, dat ieder vrij is, er al of niet aan deel te nemen. Spr. zou het be treuren, als het gebed afgeschaft zou wor den, juist in 'n tijd, dat het -eligieus besef toeneemt. Spr. is tegen afschaffing van het gebed. De heer COLIJN A. R„ verklaart met leedwezen de ind ening van het voorstel- Wijnkoop te hebben gezien en de anti-rev. zouden aanneming betreuren. Het publieke gebed is niat de schoonste uiling, maar_Jiet is toch de erkenning van Gods almacht en de anti-rev. fractie zou het betreuren, als 't voorsfel-Wijnkoop aange nomen werd. De heer POLAK S. D. A. P. verklaart, dat de S. D. A. P. voor 1 et voorstel-Wijn- koop is. Daarmede handelt zij in de lijn, welke zij z'ch altijd gesteld hebben. Ook vroeger hebben zij voor een dergelijk voor stel gestemd. Men komt hier bijeen tot za kelijke behandeling van bestuurszaken. Spr. wijst er op, dat de feiten zijn, dat vele leden zich aan deelneming van het gebed onttrekken. Is het daarom niet juist, de ge bedsformule af te schaffen. Ook in de S. D. A. P. dringen de reügieu- se gevoelens door, maar zij meent, dat het gebed moet geschieden in de kerk of bin- renskamers. Zij wil Diet de leden, die er tegen zijn, dwingen, aan het gebed deel te nemen. Daarom is zij voor afschaffing van het gebed, niet uit gebrek aan ecrb'ed je gens het gebed of gebrek aan eerbied voor de overtuiging van anderen. De heer ASSCHER V. B. legt de volgen de verklaring af. Namens de fractie van den Vrijheidsbond, heb ik de eer de volgende verklaring af te leggen: Onze fractie stelt er prijs op te verklaren, dat onze partij, hoewel in s'aat- kundigen zin geen kerkelijke partij, steeds den groatsten eerbied voor de innerlijke overtuiging en het gemoedsleven van ande ren heeft getoond, onversch'llig waar zij die aantreft. Al zou het reeds daarom zijn, wenscht zij n'et mede te doen aan een ge heel onnoodige krenking van anderer diep ste gevoelens. Op grond hiervan is onze fractie unaniem voor handhaving van het gebed en zal tegen het voorstel van den heèr Wijnkoop stemmen. De heer VERSCRURE (R.K.) legt de vol gende ve*klaring af: De laatste maal, dat een voorstel tot schrapping van een deel van artikel 10 van het Reglement van orde in de Staten is be handeld in de najaarszitting in 1913, heeft de Katholieke, Statenfractie er tegen ge stemd en het zal n'emand verwonde-en, dal ofschoon, nu een dergelijk voorstel in be handeling komt, onze fractie er wederom zich tegen zal ui'apreken. Men zou evenwel kunnen meenen, dat, waar het gebed, waa-tegen dit voorstel a'leen is gericht, voor eenigen slechts geldt als eenen vorm of eene instel'ing, waar men onverschillig of wel'ich' ze'fs vijandig te- gcover staat, dat in de houding van de zulken teekenen zouden waar te nemen zijn, de ergernis bij degenen, die het gebed voorstaan, opwekken en daardoor eene aanleiding voor dezen zouden kunnen zijn om niet het gebed te blijven voorstaan. Daarop zijn vanwege de Katholieke frac tie deze opmerking gemaakt: Voor haar slaat integendeel deze zaak aldus, dat, waar jarenlang het gebed in de vergade ring is in stand gehouden, de ergernis slechts daar kan ziin, als men tracht bij wijze van demorstratie tegen de bedoeling van het gebed als zoodanig het op te hef fen. Het uitspreken van het gebed heeft zelfs blijkbaar geen bezwaar opgeleverd aan an deren gedurende lange jaren en niemand onder ons zou waarschijnlijk er thans aan denken, te trachten het opgeheven te krij gen, maar de voorstellers meenen dit voor stel te moeten doen. Waarom? Ja waar om wellicht omdat zit voor hunne pro paganda persoonliik bet noodig hebben. De heer KETELAAR V. D. verklaart, dat zijn fractie voor het voorstel-Wijnkoop is, juist uit een oogpunt van religieus besef. Men moet anderen niet eenige minder aan- j g'ename oogenblikken bezorgen Omtrent het lot van den vermisten logger „Sch. 421," is nog steeds niets bekend. Me» vreest het ergste. Te Rotterdam is tijdens hersteliingswerk- zaamheden, een ijsmachine uit elkaar ge sprongen. Zes arbeiders werden gewond. Mgr. Dr. P. Mannens, vicaris-generaal va» het bisdom Roermond, is uit voorzorg, van de laatste H.H. Sacramenten voorzien. Verschenen is de memorie van antwoord op het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer, inzake de oorlogsbegrooling 1928. Vertegenwoordiging der werknemers organisaties in het Centraal Bureau voor al- giite van rijvaardigheidsbewijzen. Nog in deze zittingsperiode zal waar schijnlijk een wetsontwerp worden inge diend tot herziening der wet op het militair onderwijs. De Ofiicier van Justitie bij de Rechtbank te Middelburg, heeft hooger beroep aange- teekend inzake de verkiezingskwestie te Aardenburg. In de vergadering der Prov. Staten van Noord-Holland is hedenmorgen het voor stel-Wijnkoop, om het gebed bij de opening der vergaderingen van de Staten, al te schaiien, met 3934 stemmen verworpen. De aanbesteding der nieuwe R. K. kerk te Zandvoort. Hervatting der onderhandelingen tusschen Frankrijk en Rusland over de schulden en credieten. Hef communistisch Partijcongres te Mos kou, De houding van het Cenlraal Comité tegenover de oppositie wordt goedgekeurd. Een rede van Stalin, Geen samenwerking meensche Boerenpartij coalitie te verwachten. tusschen de Roe- en de regeerings- Vermoedelijk komt in deze zitting vaa den Raad van den Volkenbond nog de Iiongaarsch-Roemeenscbe optanten-kwestie in behandeling. De cholera in Beogalen kwaadaardig karakter zijn. zou van een De arbeidsconflicten in het West-Duit- sche Industriegebied, Nog meer industrieën zullen met 1 Januari a.s. worden stopgezet, wanneer de arbeiders hun eischen handha ven. De Oostenrijkscbe ambtenaren vragen 50 pCt. van hun maandsalaris als Kersttoe. Barometerstand 9 uur v.m. 759. Stilstand- Licht op. De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om 4.15. te Hoogste barometerstand 774*5 m-M. Haparanda. Laagste barometerstand 723.8 m.M. ia Vestmanoer. Verwachting: Matige, tijdelijic welTcht krachtige Zuid-Oostelijke tot Zuidelijken wind, gedeeltelijk bewolkt, weinig of geen regen, zelfde temperatuur. spr. verachtelijk, maar als een overtuigde zijn gebed uitspreekt, kan spr. daar respect voor hebben, zooals hij respect voor zijn gevoelens verlangt. Het voorstel Wijnkoop wordt verwor. door hen j p e n met 3934 stemmen, te doen aanhooren, wat zij niet belijden. I De overige punten worden commissori- Het religieus karakter van het gebed wordt aal gemaakt waarna de vergadering ver- hier wel zonderling aangehoord, want het daagd wordt tot Woensdag half 11. geschiedt niet, als het bijv. bij de kathö-' iiek engebeurt. De leden der katholieke fractie maken nooit hier het kruisteeken. Zelfs in provincies, waar het grootste deel der leden erkelijk is, denkt men er n'et aan het gebed aan te voeren. Om al d»ze redenen is spr. voor afschaffing van het gebed en niet, omdat de heer Wijnkoop het ingediend heeft. De heer WIJNKOOP ontkent, dat dit voorstel noodig was, om propaganda te ma ken voor zijn partij. De Vrijheidsbond doet hier n'et de gods dienstzaken. Zoo hebben de liberalen van hun leven nog niet gesproken. De z.g n. christelijke poli'.iek heeft den zuurdeesem van het liberalisme en dit wil bij die chr.'s- telijken in den pas blijven Spr. vindt het onbeleefd, dal men hier het gebed uitspreekt, want men heeft h er niets met het gebed te maken Het is hier een openbare vergadering en die eischt zul ke verkaringen niet en daar behoeft spr, niet beleefd tegenover te zijn. Spr. erkent geen almacht van wat zich noemt God. De communisten erkennen slechts één almacht en dat is de scheppen de kracht van den arbeid. De heer VAN DER GLAS Comm. inter rumpeert, doch wordt door den Voorzitter tot de orde geroepen. De heer WIJNKOOP is het er mee eens. 'at het publieke met de schoonste uiting van het gebed is. Het religieuze be sef neemt, volgers spr., bij alle godsdier- sten. af. Dit gebed hier heeft niets ,tc Enkele gevallen. Van bevoegde zijde wordt ons medege deeld, dat berichten over uitbreiding der typhus-gevallen in onze stad allen grond, missen. ErE Ehebben zich enkee gevallen voorgedaan weliswaar, doch daartoe heeft de ziekte zich beperkt. Het blijft randzaam de bekende voor zorgsmaatregelen in acht te nemen. Burgemeester en Wethouders van Haar lem, brengen ter openbare kennis: dat de Raad der gemeente op 30 Novem- bre 1927 heeft besloten medewerking te verleenen ingevolge art. 72 dier wet, tot het aanbrengen eener electriscbe lichtin stallatie in het gebouw der bijzondere school voor gewoon- en voor uitgebreid lager onderwijs aan de Dreet 20, dat ingevolge art. 76. 2e hd der Lager, onderwijswet 1920. ieder ingezetene of het schoolbestuur binnen 30 vn.e dagen te re kenen van heden af. van genoemd besluit bij Gedeputeerde Staten dezer provincie tn beroep kan komen: dat gedurende dien termijn alle besehei- Jen „p deze beslissing betrekking hebben maken met de uiting van godsdienstzin, denop onze o-™.* Het is een leeg formulier. Maar men Iegt.de, kosteloos voor een teder tor »za*« toch een dwang op ten aanzien .van de gen ter Secretarie der gemeente (5e afae- geestelijke gevoelens. Dit gebed hier acht 1 ungh

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1927 | | pagina 1