Pers en Spert.
Voornaamste Nieuws
Dinsdag 6 December 1S27
51ste Jaargang No. 16723
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN.' GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL.
Dit nummer bestaat uit 8 bladzijden - Eerste Blad
VAN HET VATICAAN.
DE kardinaalsbenoemingen.
Fokker.
Een raar sinjeur.
Diefstal van kippen en konijnen
op groote schaal
in Haarlemmermeer.
Het conflict
aan de Beverwijksche
groentenmarkt.
PORTRETTEN VAN WIJLEN
PASTOOR SANDFORT.
De verduisteringen in
Haarlemmermeer.
Het R. K. Mannenzangkoor
„St. Caecilia."
BURGERLIJKE STAND.
PROV. STATEN VAN
NOORD-HOLLAND.
Het voor stel-Wij nkoop
tot afschaffing van
het gebed bij de opening
der vergaderingen verworpen.
Telegrafisch Weerbericht.
De Typhus.
Bijzonder Onderwijs.
1 De aEorinejnenfsprijs bedraagt vco?
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25
Per kwartaal 3.25
Franco per post per kwartaal bij
vooruitbetaling 3.58
Bureaux: NASSAULAAN 49.
Telefoon No 13866 (3 lijnen)
Postrekening Nr 5970
Advertentiën 35 ets. per regeL
regel meer 15 ct., bij vooruitbetaling
Vraag- en aanbod-advertenties 1-4
regels 60 ct per plaatsing; elke
Advertentiën tusschen den tekst
als ingezonden tnededeeling 60 ct
per regeL
Bij contract belangrijke korting.
Alle abonné's.cp dit blad zijn, ingevolge de verzekeringsycorwcardan f3000.-
Leven l:nr e geheelor.ge.~chi! theid tot veer! en door
r ff yEfï bij een on^evrl iret OEfl bij verlies van een hand, f lOR-
tegen ongevallen verzekerd voor een der \olgende uitkcer.ngen 1 vliUU. verlies van beide arrnen, beide beencn of beide ocgen;! docdelijhen aflcop1 Ltfll, een \oet of een oog; llta.
bij verlies van een f Cfl bij'n breuk van f J&ft bij verlies v. een
duim of wijsvinger; 1 OU. been of arm I frU. andere vinger.
De sport neemt in ons tegenwoordig
leven een groote plaats in. Heel ons tegen
woordig geslacht is min of meer sportief
aangelegd. De een heeft voorliefde voor
dezen, de ander voor genen tak van sport.
Stand of geboorte, aanleg of beroep spelen
bier geen rol. Men vindt de meest sportie-
ven onder koningszonen en ministers, onder
kunstenaars en intellectueelen, als onder de
eenvoudigste handwerkslieden.
Met dit feit hebben wij rekening te hou
den; zelfs de Kerk heeft er haar aandacht
aan geschonken en wel verre van alle nieu
we levensuitingen te fnuiken of te veroor-
deelen, heeft zij getracht ze in de beste
banen te leiden. Omdat vooral de jeugd
zich tot de sport voelt aangetrokken en er
zich door laat meeslepen, lag [lier voor de
Kerk een bijzondere taak. Reeds lang ken
nen wij dan ook zoowel hier te lande als
over de grenzen de Katholieke turnbonden
en andere sportclubs, waardoor het gevaar
van den gemengden omgang, zoowel van
jongens en meisjes in den meest ontvanke-
lijken leeftijd, als dat van den al te intie-
men omgang met andersdenkenden, het ver
zuimen van godsdienstplichten, het verru
wen der zeden enz., kan worden tegenge
gaan.
En als vanzelf sprekend verwacht men
nu ook, dat de Katholieke Pers, welke niet
ten onrechte wel eens het voorportaal der
Kerk wordt genoemd, die Roomsche spert
op z^r bijzondere wijze zal steunen.
Blijkbaar wordt aan die verwachting niet
geheel en al naar genoegen der betrokkenen
beantwoord. Er was ten minste dienaan
gaande al menigmaal ..een klacht te hooren,
wanneer leiders der Katholieke Sportbe
weging en Roomsche persmannen te zame'n
waren. Ook op andere wijze uitte zich vaak
de ontevredenheid en nu weer heeft men
verleden week in een serie lezenswaardige
artikelen van den geestelijken adviseur der
Katholieke Haarlemsche voetballers een
ontstemming kunnen bemerken over de
verslaggevers en redacteurs van Katholieke
bladen, die aan de bloed-eigen Roomsche
sport minder aandacht wijden, dan aan dc
neutrale.
Het kan wellicht goed zijn, om deze
klachten eindelijk eens in het openbaar te
behandelen. Tot nog toe waren altijd de kla
gers en ontevredenen uit de Roomsche
sportkringen aan het woord. Laat de Ka
tholieke courant ook eens haar standpunt
bepalen.
Daarvoor is het noodig, dat wij de klach
ten precies omschrijven. Wij zullen ze in
alle scherpte opzetten, scherper, dan onze
Roomsche sportbeoefenaars ze nog ooit
durfden uiten in het openbaar. Dan kan er
zeker geen misverstand zijn.
Daar is tweeërlei klacht, 1ste: de Katho
lieke pers laat zich te weinig aan sport ge
legen liggen; 2de, zij trekt de neutrale sport-
beweging boven de Roomsche voor.
De eerste klacht behoeven wij ons niet
aan te trekken. Al sinds jaren ruimen wij
voor de sport een plaatsruimte in ons blad
in, welke slechts door weinige gewestelijke
organen, ook niet-katholieke, daaraan wordt
afgestaan. Met onzen fotodienst en speciale
verslaggevers brengen wij daarenboven
voor de sportrubriek groote geldelijke
offers. Herhaaldelijk wordt ons dan ook
door met-sportieve lezers want ook die
zijn er heusch nog met duizendtallen, jonge
sportvrienden! gevraagd, of zij niet ver
schoond kunnen blijven van al die voetbal-
verslagen en uitslagen, al die prentjes van
trappende en ballende en zwemmende
menschen, pagina's van de courant, welke
zij nooit een blik waardig keuren, waarvoor
zij betalen tot hun ergernis. Maar, aan deze
klachten hebben wij nooit toegegeven. Een
dagblad in onzen tijd eischt nu eenmaal een
uitvoerige sportrubriek en aan dien eisch
moeten wij toegeven, op straffe van de
Roomsche courant onvolledig en niet op de
hoogte van haar tijd te hooren noemen. En
dit excuus mogen wij aan de Roomsche
middenstof, die nog altijd naar de néutrale
dagbladen trekt, niet geven.
Blijft over het tweede verwijt: de Katho
lieke bladen, welke wél een uitvoerige
sportrubriek hebben, verwaarloozen de
Roomsche sport. En men wijst op de groote
verslagen, welke van neutrale wedstrijden
worden gegeven; op de ruimte, welke de
niet-katholieke wedstrijden in woord en
beeld in de Roomsche bladen beslaan,
waarbij dan de Roomsche sport mager af
steekt. En men zegt, althans denkt of mop
pert onder eScaar: wanneer die Katholieke
redacties de zaak nu eens omkeerden en
ons het leeuwendeel van hun ruimte en de
anderen het stiefkinderlijk deel gaven, dan
zouden zij toch niet anders doen dan hun
Roomschen plicht; zij zouden onze eigen
Katholieke sportbeweging de hoogte in hel
pen.
Lieve vrienden: ons antwoord daarop is,
dat wij niets liever zouden doen, wanneer
gij ons daartoe maar in de gelegenheid stel-
det. Maar, gij keert de zaken om. Wij willen
van onzen kant niets verwijten, want wij
weten, hoe hard gij werkt en hoeveel tegen
stand gij ontmoet. Maar moeilijkheden zijn
er om te overwinnen en tegenstand om te
breken. Zet door! Uw groei zal door ons op
£ea voet gevolgd worden. Wij zullen niet,
zooals wij tegenover de neutrale sport ge
daan hebben, wachten, totdat wij door de
publieke opinie gedwongen worden, aan
dacht aan u te wijden. Zoodra er maar
matige belangstelling in uw pogen is en uw
beweging een honderste van het publiek
trekt, wat zich elders vertoont, zuilen wij
blij zijn uw lof te kunnen zingen en uw pro
paganda te kunnen steunen. Trouwens, wat
er propagandistisch door de Roomsche sport
is ondernomen, hebben wij altijd gesteund,
van harte, en zullen wij blijven doen. Maar
dat de verhoudingen nu eenmaal nog zijn,
als ze zijn, is toch niet onze schuld.
Wanneer op het Stadion een internationale
wedstrijd is, waar 30.000 menschen bijeen
komen, kunnen wij toch niet volstaan met
daarvan in tien regels melding te maken?
Hetzelfde geldt voor de groote nationale
wedstrijden, waarop de groote massa nu
eenmaal nog haar cog richt. Zouden wij al
die sportieve uitingen verwaarloozen, wij
zouden een groot deel van het lezend pu
bliek van ons vervreemden en afbreuk doen
aan de Roomsche perspropaganda. En dat
wilt gij toch ook niet?
Het staat er mee als met muziek en too-
neel. Wat ons betreft, had het Roomsch
tooneel zooveel invloed, dat wij, Katholie
ken, aan eigen gezelschappen genoeg had
den. De practijk is nu eenmaal ariders en wij
kunnen volle schouwburgen, waar een
moreel niet afkeurenswaardig stuk wordt
opgevoerd, niet negecren. Sportwedstrijden
zijn nu eenmaal min of meer publieke ver
makelijkheden geworden. Zij vinden dus hun
neerslag in de pers, dié echter daarmee geen
voorkeur voor de spelers uitspreekt.
Wij willen maar zeggen, dat de Roomsche
sport het zelf in de hand heeft de eereplaats
in onze sportrubrieken te krijgen. Wanneer
zij volwassen is, krijgt zij die, ook al zal dan
uiteraard de neutrale sport nog de meeste
menschen blijven trekken. Naarmate de
sympathie in eigen kring voor de Roomsche
sport toeneemt, zal ook de belangstelling in
de Roomsche courant tot uiting komen. Wij
willen verder gaan en zeggen, dat wij alle
propaganda voor de Roomsche sport van
heeler harte zullen steunen; dat wij willen
helpen opbouwen. Verder kunnen wij niet
gaan. Een groote, Roomsche sportbeweging
scheppen, welke gelijkwaardig is aan de
neutrale, dat kunnen wij niet; dat is de taak
der Roomsche sportmannen. Men vrage van
ons niet het onmogelijke!
ROME, 1 December, Reeds hebben wij
uitvoerig 'bericht over de aanstaande kar
dinaalsbenoemingen, welke iijdens het ge
heim consistorie van 19 December zullen
plaats hebben. Behalve de vier Aartsb's-
schoppen, waarvan het zooals wij reeds
mededeelden,nu yast staat, dat zij het
pu~iper zullen ontvangen, worden er nog
steeds verschillende namen genoemd. Be
vestiging is daarvan echter niet te krijgen,
evenmin a's van het geruch'. dat vandaag
plots opgedoken is, a's zouden nog twee
nieuwe Kardinalen worden benoemd.
Intusschen is de verwachting, die wij al
eerder uitspraken, als zou pater Bcnedictus
Gustimanus Szeredyi Kard. Czernoch, die
in October f.1- over'eed, opvolgen als Kar
dinaal, en Pr maat van Hongarije, bewaar
heid. Hij zal als aartsbisschop resideeren te
Strigonia.
Dat deze benoeming zoolang twijfelachtig
bleef, is te wijten aan een heel oud recht,
hetwelk is verbonden aan de k oon van
den H. S efanus en dat de Hongaarsche re
geering het recht geeft, de bes'issen over 't
al óf niet aanvaarden van den door den
H. Stoel gestelden candidaat. Deze toe-
s emming nu is langen tijd opgehouden,
omdat, naar ve-luidt, pater Szeredyi, die,
clschoon een Hongaar van geboorte vee.al
buiten zijn vaderland heeft gewoond me',
de „persona gratiss-ma werd geacht. Ge
ruchten wilden zelfs da' de Hon
gaarsche regeering zijn c-ndidatuur met zou
aanvaarden. Bij Kard. Gaspar i, secretens
van Strat, i» evenwel bericht ingekomen
van het tegendeel, waarmee de Denoemin^,
verzekerd kan worden geacht.
Hoogs'waarschijnlijk zul'en al.een
Lépicier en pater Szeredyi het consisto ie
kunnen bijwonen. Zij zul'en daar dan een
Kardinaalshoed ontvangen lege ijk met
Kardinaad Llond, Primaat van Polen, die
bij het vorig consistorie het pu per on
ving en tegelijk met Kard'naal Van Koey,
den opvolger van Kardinaal Mercier.
De andere nieuwe Kardinalen zu len
hunne residenties door bemiddeling van
speciale gezanten, de ba~et ontvangen.
We zullen in Californië nu naar alle
waarschijnlijkheid ook gauw een nieuwe
fabriek voor vliegmachines krijgen van
onzen landgenoot Fokker Met het oog op
zijn plannen daarvoor was hij dezer dagen
in San Francisc.i, Hij denkt binnen het jaar
ergens aan de Baai een nieuwe fabriek op
te richten, evenals die hij u heeft in Ne
derland en in Hasbrouck (N. J.l bij de stad
New' York. Ook wil bij zoowel hier als in
New York „air ferries" tot stand brengen,
snelle verbindingen met den overkant per
vliegmachine. Amerika waardeert het werk
van dezen Nederlander ten zeerste. De
..Fokkers" hebben in Californië een goeden
naam. Met een .Fokker" waren Maitland en
Hegenberger de eersten, die van hier over
den Stillen Oceaan naar Honoloeloc vlogen;
met een „Fokker" vloog Byrd naar de
Noordpool en later over den Atlantischen
ceaan. Foitkoi s werk wordt hier verder
met groote belangstelling tegemoet gezien.
'n Amerika een man worden van
gelijke beteekenis als Henry Ford. Met dit
verschil, dat een JFord" de goedkoopste
machine was, die er was te krijgen en een
„Fokker" één van de beste op zijn gebied
is. En Fokker is nu pas 37, terwijl Ford
al reeds in de 40 was, toen hij met zijn
auto-fabricage begon.
Fokker bezocht ook Oakland en Alameda,
als gast van de luchtvaart-commissie der
Kamer van Koophandel, die te zijner eere
een lunch gaf in het „Hotel Oakland". Met
deze commissie bezocht Fokker het vlieg
veld. Daarbij verklaarde hij, dat binnen
enkele jaren de luchtverbinding tpsschen
Californië en de Hawaii-eilanden (Hcno-
loeioe) e'en even gewone zaak zoü ,2ijn als
nu die tusschen Engeland en bet vaste land
over 't Kanaal. Zelfs 'n verbinding van
Californië en Australië in. twee etaopes,
met Honoloeloe als tusschenstalion, acht hij
binnen korten tijd mogelijk. Stormen, zei
Fokker, zullen niet langer een bezwaar
voor de luchtvaart zijn; alleen mist zal de
groote hinderpaal blijven. Hij wees op het
groote belang van goede vliegterreinen, die
even noodzakelijk zijn als goede havens
voor de scheepvaart
Aan de Baai van San Francisco, onmid
dellijk aan de havens tusschen Oakland en
Alameda, ligt een zeer geschikt, uitgestrekt
terrein voor het bouwen van groote fabrie
ken, aldus de N. R. Crt. Een commissie,
bestaande uit de heeren Skinner en Thomp
son, vervoegde zich bij Fokker cm hem een
gedeelte dezer terreinen ten verkoop aan
te biec'en voor de vestiging van zijn nieuwe
bouwplannen. Voor zoover bekend heeft
Fokker echter nog geen nadere beslissingen
genomen.
Volgens de bladen is Fokker van plan
Amerikaansch burger te worden en heeft hij
reeds daarvoor zijn „eerste papieren" aan
gevraagd. Men kan dit echter pas worden
na een verblijf van vijf jaren in de Ver.
Staten.
De machinist van een walsmachine van
de Utrechtsche basaltwegenbouwmaat-
■schappij, v. d. B., afkomstig uit 's-Bcsch, en
werkzaam tijdelijk in dienst van den onder
aannemer S. u t IJmuiden, bij' de verbe
tering van den Spaarnwouderweg te Haar-
'emmermeer, had met den uitvoerder van
het werk kwestie gekregen, waardoor hij
ontslagen was.
Dit heeft bij B. kwaad bloed gezet en
Zondagavond uitte hij dit op een e'genaar-
dige en gevaarlijke wijze. In het café van
den heer de H. aan den Nieuwemeerdijk te
Haarlemmermeer bedreigde hij verschi!-
'ende bezoekers met een revolver, terwijl
hij openlijk verzekerde den bedoelden uit
voerder te zullen doodschieten.
Verder heeft hij de walsmachine, waarop
hij voorheen werkzaam was. en welke op
dei^ Spaarnwouderweg was gep'aatst, zoo
danig met steenen bewerkt, dat verschil
lende machine-onderdee'en vernield en bc-
schad'gd zijn. De schade aan deze ma
chine toegebracht, schatte de maatschappij
op minstens 500.
B. is voor deze feiten gearresteerd en
Ma-ndag naar Hoofddorp ove-gebracht.
De revolver is in beslag genomen.
In den laatsten tijd werden bij verschil
lende landbouwers en andere personen in
Haarlemmermeer kippen of konijnen ont
vreemd, Dan hier dan daar werden de hok
ken 's nachts van hun inhoud ontdaan.
Het is de politie thans mogen gelukken, de
daders van deze vele diefstallen op te
sporen.
Gearresteerd we-den de arbeider J- K.
en J. C. V., wonende aan den IJweg al
hier, die Maandagmorgen ter beschikking
zijn ges e!d van de justitie te Haarlem.
Tevens werd proces-verbaal opgefflafk
legen J. H. H., eveneens wonende aan den
IJweg, a's verdacht van heling van deze
diefstallen.
In een Zaterdagmiddag gehouden ver'
gadering van het bestuur van den Kenne-
mer Marktbond, is de volgende motie aan
genomen:
Het Dagelijksch Bestuur van den Kenne-
mer Marktbond, in vergadering met de
vertegenwoordigers der aangesloten Bever
wijksche Veilingen;
geconstateerd hebbende, dat er eemge-
schi bestaat, tusschen de Vereeniging Han
delsbelangen, namens eenige barer leden
eenerzijds en de Veilingmeesters de heeren
uft Tervoort anderzijds;
t tevens geconstateerd hebbende, dat over
laatstgenoemde veiling bereids de boycot
's uitgesproken en doorgevoerd;
's van meening, dat dergelijke verschillen
op vredelievende' wijze, door arbitrage, be
lmoren te worden opgelost;
t furt' dat door de Vereeniging Han
delsbelangen. niot eerst een Arbitragecom
missie is beroepen met mandaat van beide
PaveS bi"dende beslissing;
.'l -i ar 21c®1 evenwel bereid, alsnog in
dergelijke commissie iemand af te vaardi-
a —e partiien zich bij de beslissing
-r missie zu]len neerleg!"en en mits
voor die beslissing de fcoy*ot officieel
wordt opgeheven, te x"
p 't- te meer daar de partij
Kluf Tcrvcort zich tij vo0rbart bereid
verk.aard beeft, met zoodanige beslissing
genoegen te nemen.
Naar aanleiding yan deze motie, verzocht
het. bestuur van de Vereeni-ing Handels
belangen er op te wijzen, dat harerzijds wel
degelijk een voorstel is gedaan tot arbitrage
in ongeveer gelijke strekking als thans door
den Kenncmer Marktbond is geschied.
Niettemin heeft het bestuur gemeend de
toegestoken hand niet te m.oeten weigeren
en is besloten op het gedane voorstel in
te gaan. De bovcot wordt derhalve opge
heven met ingang van 5 December.
In de arbitrage-commissie hee.'t, namens
de Vereeniging Handelsbelangen zitting
genomen de heer V. Ph. van der Kolk. Hel
bestuur van den Kennemer Marktbond
heeft den heer J P. Nijssen in de commis
sie uitgevaardigd, terwijl een onpartijdig
derde Üd nog zal worden aangewezen.
Van het zeer goed gelijkend portret
van wijlen Pastoor Sandfort, dat wij verle
den week in onze courant konden publi-
ceeren, hebben wij een aantal afdrukken
laten maken op zwaar kunstdrukpapier.
Belangstellenden kunnen daarvan bij onze
administratie aan de Nassaulaan 49 gratis'
een exemplaar verkrijgen.
Wij meenen met deze beschikbaarstel-
lig vele vereerders van den beminden
Pastoor Sandfort van de H. Hartkerk een
genoegen te doen.
In aansluiting bij het bericht betreffende
gepleegde verduisteringen, gepleegd b'j de
de Boerenleenbank te Haarlemmermeer,
vernemen wij nader het volgende.
Deze ve-duisteringen ziin reeds bijna een
jaar geleden aan het licht gekomen, maar
om ons onbekende redenen al dien tijd. ge
heim gehouden,
In het begin van dit jaar werd aan den
toenmaligen kassier, den heer C. S., ont
slag verleend. Er werd toen gezegd, dat
zulks geschiedde op verzoek van den kas
sier, maar reeds spoedig lekte uit, dat er
verduisteringen waren gepleegd.
Op de in April gehouden ledenvergade
ring werden echter geen mededeelingen ge
daan, noch omtrent de plaats gehad heb
bende verduisteringen noch omtrent het
ontslag van den kass'er, Er werden intege-
deel slephts geruststellende verklaringen af
legd.
De justitie te Haarlem heeft thans echte I
aanleiding gevenden een nader onderzoek
omtrent deze zaak in te stellen.
De gepleegde verduisteringen moeten
over verscheidene jaren loopen; de totale
som van het verduisterde bedrag kon men
ens echter niet meedeelen. De meest uit-
eenloopende geruchten doen hierover de
ronde, maar wijl van officieele zijde niets
los gelaten werdt, tast men hieromt.ent
volkomen in het duister.
Voorzitter van de Boerenleenbank is de
heer G, A. A. Knaap wethouder der ge
meente Haarlemmermeer,
Op de in de laatste weken ghouden repe
tities blijkt, dat „S nt Caecilia" zich in
de blijvende belangstelling der Haarlem
sche R. K. zangers mag verheugen, waar
om het koor dan ook j.l. Dinsdag besloot
deel te nemen aan de beide concoursen,
welke hier te Haariem en in Zr ndvoort in
het a.s. voorjaar zullen gehouden worden.
Ten einde een zoo groot mogelijk sucpes
te kunnen boeken, nood gt het bestuur hier
bij die heeren, welke garrrie meezingen, uit,
Dinsdagavonds 8 uur in 't gebouw „St. Ba-
vo" te komen mee-repeteeren; zeer mooie
s ukjes als „O, Hei'igen", van N. Hooger-
werf, en dergelijke voor z.g. vrije nummers
zijn in s'ud'e. Daar de Directeur en het
bestuur het op zeer hoogen prijs stellen, dat
zooveel rcoge'ijk de voorafgaande repeti
ties worden' bijgewoond, is besloten dat
op Woensdag 28 December, in 't gebouw
Sint Bavo", aan alle zangers van „Sint
Caecilia" met hunne dames een feestelijke
bijeenkomst zal worden aangeboden.
Zoo blijft dus d't jonge koor paraa', en
streeft er na?r in de rijen der beste Ne-
derlandsche zangkoren opgenomen te kun
nen worden.
Geboren: 2 Decemeber z. van K. v. Huis-
v. d. Berg. d. van A. H. Barends-Kuipers.
3 Decmber, d. v. E. A. G. Heeres-v.
Buuren. z. van A. Dansik-Bouwens.
4 December, z. van J. v. Hengel-Brandt.
z. van G. v. Waadenoijcn Kernekamp-Moot
d. van J. M. L. Broekhof-Guldemond.
d. van J. E. Lips-Mobnkamp. z. van P. E.
Vcs-Krmaer. z. van M. de JongSchol
ten. d. van C. G. W. Stet-v. Duffelen.
5 December, d. van A. v. d. Meer-Vossen.
d. van W. J. M. de Graaf-Roosen z. v. R.
C, Smit- de Wolf.
Overleden: 2 December, P. Kiewied, 52 j.,
Ampzingstraat. 3 December, M. E. Hout
15 j„ L. Heer en vest. P., mnd, z. v. A.
H. Oliedam, Pladellastra^t. J. J. Feijen
17 j., L. Raamstraat. G. Lablans-Bosch
man, 70 j., Tuinstraat. HL Oppenhuis, 82
Oostsingelgracht. 4 December, M. C. J.,
1 mnd., d. v. J. H. Klauwers, Indischestraat.
C. C. Beekman-de Weerst, 21 j., Kenne-
merslraat. D. M. Thöne-v. d. Vlugt, 75 j.
Dreef, J. C. Lebeau, 59 j., Ged. Oude
"acht.
Hedenmorgen werd de najaarszitting der
Prcv. Staten van Noord-Holland voortgezet.
Eenige ingekomen adressen werden in
handen van C-ed. Staten ter afdoening of om
prae-advies gesteld.
Benoemd wordt tot lid der Commissie van
Bestuur van het Prov. Ziekenhuis nabij
Santgoort, mevr. M. B. Boissevain-Pijnappe]
en tot lid der Commissie van Bestuur van
de Prov. Ziekenhuizen Duinenbosch te Bak-
kum en te Medemblik, mevr. L. J. v. Kuyk-
hof- Koedijk, beiden aftredend.
Benoemd worden tot leden van den Raad
van Toezicht op de Provinciale Bedrijven
van Noord-Holland, mr. M. Slingenberg en
dr. Th. van der Woerden, beiden aftredend.
Behandeld wordt dan het voorstel-Wijn-
koop (Comm.) tot afschafiing van het gebcL
Deze wil een korte verklaring afleggen, de
meeningen zullen wel vaststaan. Hij verwon
derde er zich over, dit verouderde gebruik
nog in de Staten te vind~~i. Zelfs van voor
standers van het gebed moest men ver
wachten, dat zij zouden zeggen: „niet op
deze wijze." Slechts in de Prov. Staten van
Zuid-Holland bestaat dit gebruik, in geen
enkel ander provincie. De burgerlijke orde
heeft met deze zaak niets te maken, de bur
gerlijke staat beschouwt zich niet als een
dienaar Gods. Uit het formulier voor het
gebed is het leven geheel verdwenen. Die
verouderde traditie moet op alle gronden
verdwijnen. Als men haar wil behouden, zil
er wat anders achter.
In verband met het aangevoerde techni
sche bezwaar, brengt spr. een technische
wijziging in zijn voorstel aan.
De heer D'e JONG SCHOUWENBURG
(C.H.) herinnert er aan, dat thans voor dc
derde maal deze zaak in de Staten ter
sprake wordt gebracht.
Het gebruik tot opening met het gebed
is waarschijnlijk zoo oud als de Staten zelf.
Het gebed is een erkenning dat voor de
u'tvoering der besluiten Gods zegen noodig
is. Spr. wijst op de beteekenis van het ge
bed en merkt op, dat ieder vrij is, er al of
niet aan deel te nemen. Spr. zou het be
treuren, als het gebed afgeschaft zou wor
den, juist in 'n tijd, dat het -eligieus besef
toeneemt. Spr. is tegen afschaffing van het
gebed.
De heer COLIJN A. R„ verklaart met
leedwezen de ind ening van het voorstel-
Wijnkoop te hebben gezien en de anti-rev.
zouden aanneming betreuren.
Het publieke gebed is niat de schoonste
uiling, maar_Jiet is toch de erkenning van
Gods almacht en de anti-rev. fractie zou het
betreuren, als 't voorsfel-Wijnkoop aange
nomen werd.
De heer POLAK S. D. A. P. verklaart,
dat de S. D. A. P. voor 1 et voorstel-Wijn-
koop is. Daarmede handelt zij in de lijn,
welke zij z'ch altijd gesteld hebben. Ook
vroeger hebben zij voor een dergelijk voor
stel gestemd. Men komt hier bijeen tot za
kelijke behandeling van bestuurszaken.
Spr. wijst er op, dat de feiten zijn, dat vele
leden zich aan deelneming van het gebed
onttrekken. Is het daarom niet juist, de ge
bedsformule af te schaffen.
Ook in de S. D. A. P. dringen de reügieu-
se gevoelens door, maar zij meent, dat het
gebed moet geschieden in de kerk of bin-
renskamers. Zij wil Diet de leden, die er
tegen zijn, dwingen, aan het gebed deel te
nemen. Daarom is zij voor afschaffing van
het gebed, niet uit gebrek aan ecrb'ed je
gens het gebed of gebrek aan eerbied voor
de overtuiging van anderen.
De heer ASSCHER V. B. legt de volgen
de verklaring af.
Namens de fractie van den Vrijheidsbond,
heb ik de eer de volgende verklaring af te
leggen: Onze fractie stelt er prijs op te
verklaren, dat onze partij, hoewel in s'aat-
kundigen zin geen kerkelijke partij, steeds
den groatsten eerbied voor de innerlijke
overtuiging en het gemoedsleven van ande
ren heeft getoond, onversch'llig waar zij die
aantreft. Al zou het reeds daarom zijn,
wenscht zij n'et mede te doen aan een ge
heel onnoodige krenking van anderer diep
ste gevoelens. Op grond hiervan is onze
fractie unaniem voor handhaving van het
gebed en zal tegen het voorstel van den
heèr Wijnkoop stemmen.
De heer VERSCRURE (R.K.) legt de vol
gende ve*klaring af:
De laatste maal, dat een voorstel tot
schrapping van een deel van artikel 10 van
het Reglement van orde in de Staten is be
handeld in de najaarszitting in 1913, heeft
de Katholieke, Statenfractie er tegen ge
stemd en het zal n'emand verwonde-en, dal
ofschoon, nu een dergelijk voorstel in be
handeling komt, onze fractie er wederom
zich tegen zal ui'apreken.
Men zou evenwel kunnen meenen, dat,
waar het gebed, waa-tegen dit voorstel
a'leen is gericht, voor eenigen slechts geldt
als eenen vorm of eene instel'ing, waar men
onverschillig of wel'ich' ze'fs vijandig te-
gcover staat, dat in de houding van de
zulken teekenen zouden waar te nemen
zijn, de ergernis bij degenen, die het gebed
voorstaan, opwekken en daardoor eene
aanleiding voor dezen zouden kunnen zijn
om niet het gebed te blijven voorstaan.
Daarop zijn vanwege de Katholieke frac
tie deze opmerking gemaakt: Voor haar
slaat integendeel deze zaak aldus, dat,
waar jarenlang het gebed in de vergade
ring is in stand gehouden, de ergernis
slechts daar kan ziin, als men tracht bij
wijze van demorstratie tegen de bedoeling
van het gebed als zoodanig het op te hef
fen.
Het uitspreken van het gebed heeft zelfs
blijkbaar geen bezwaar opgeleverd aan an
deren gedurende lange jaren en niemand
onder ons zou waarschijnlijk er thans aan
denken, te trachten het opgeheven te krij
gen, maar de voorstellers meenen dit voor
stel te moeten doen. Waarom? Ja waar
om wellicht omdat zit voor hunne pro
paganda persoonliik bet noodig hebben.
De heer KETELAAR V. D. verklaart, dat
zijn fractie voor het voorstel-Wijnkoop is,
juist uit een oogpunt van religieus besef.
Men moet anderen niet eenige minder aan- j
g'ename oogenblikken bezorgen
Omtrent het lot van den vermisten logger
„Sch. 421," is nog steeds niets bekend. Me»
vreest het ergste.
Te Rotterdam is tijdens hersteliingswerk-
zaamheden, een ijsmachine uit elkaar ge
sprongen. Zes arbeiders werden gewond.
Mgr. Dr. P. Mannens, vicaris-generaal va»
het bisdom Roermond, is uit voorzorg, van
de laatste H.H. Sacramenten voorzien.
Verschenen is de memorie van antwoord
op het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer, inzake de oorlogsbegrooling 1928.
Vertegenwoordiging der werknemers
organisaties in het Centraal Bureau voor al-
giite van rijvaardigheidsbewijzen.
Nog in deze zittingsperiode zal waar
schijnlijk een wetsontwerp worden inge
diend tot herziening der wet op het militair
onderwijs.
De Ofiicier van Justitie bij de Rechtbank
te Middelburg, heeft hooger beroep aange-
teekend inzake de verkiezingskwestie te
Aardenburg.
In de vergadering der Prov. Staten van
Noord-Holland is hedenmorgen het voor
stel-Wijnkoop, om het gebed bij de opening
der vergaderingen van de Staten, al te
schaiien, met 3934 stemmen verworpen.
De aanbesteding der nieuwe R. K. kerk
te Zandvoort.
Hervatting der onderhandelingen tusschen
Frankrijk en Rusland over de schulden en
credieten.
Hef communistisch Partijcongres te Mos
kou, De houding van het Cenlraal Comité
tegenover de oppositie wordt goedgekeurd.
Een rede van Stalin,
Geen samenwerking
meensche Boerenpartij
coalitie te verwachten.
tusschen de Roe-
en de regeerings-
Vermoedelijk komt in deze zitting vaa
den Raad van den Volkenbond nog de
Iiongaarsch-Roemeenscbe optanten-kwestie
in behandeling.
De cholera in Beogalen
kwaadaardig karakter zijn.
zou van een
De arbeidsconflicten in het West-Duit-
sche Industriegebied, Nog meer industrieën
zullen met 1 Januari a.s. worden stopgezet,
wanneer de arbeiders hun eischen handha
ven.
De Oostenrijkscbe ambtenaren vragen 50
pCt. van hun maandsalaris als Kersttoe.
Barometerstand 9 uur v.m. 759. Stilstand-
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 4.15.
te
Hoogste barometerstand 774*5 m-M.
Haparanda.
Laagste barometerstand 723.8 m.M. ia
Vestmanoer.
Verwachting: Matige, tijdelijic welTcht
krachtige Zuid-Oostelijke tot Zuidelijken
wind, gedeeltelijk bewolkt, weinig of geen
regen, zelfde temperatuur.
spr. verachtelijk, maar als een overtuigde
zijn gebed uitspreekt, kan spr. daar respect
voor hebben, zooals hij respect voor zijn
gevoelens verlangt.
Het voorstel Wijnkoop wordt verwor.
door hen j p e n met 3934 stemmen,
te doen aanhooren, wat zij niet belijden. I De overige punten worden commissori-
Het religieus karakter van het gebed wordt aal gemaakt waarna de vergadering ver-
hier wel zonderling aangehoord, want het daagd wordt tot Woensdag half 11.
geschiedt niet, als het bijv. bij de kathö-'
iiek engebeurt. De leden der katholieke
fractie maken nooit hier het kruisteeken.
Zelfs in provincies, waar het grootste deel
der leden erkelijk is, denkt men er n'et
aan het gebed aan te voeren. Om al d»ze
redenen is spr. voor afschaffing van het
gebed en niet, omdat de heer Wijnkoop het
ingediend heeft.
De heer WIJNKOOP ontkent, dat dit
voorstel noodig was, om propaganda te ma
ken voor zijn partij.
De Vrijheidsbond doet hier n'et de gods
dienstzaken. Zoo hebben de liberalen van
hun leven nog niet gesproken. De z.g n.
christelijke poli'.iek heeft den zuurdeesem
van het liberalisme en dit wil bij die chr.'s-
telijken in den pas blijven
Spr. vindt het onbeleefd, dal men hier
het gebed uitspreekt, want men heeft h er
niets met het gebed te maken Het is hier
een openbare vergadering en die eischt zul
ke verkaringen niet en daar behoeft spr,
niet beleefd tegenover te zijn.
Spr. erkent geen almacht van wat zich
noemt God. De communisten erkennen
slechts één almacht en dat is de scheppen
de kracht van den arbeid.
De heer VAN DER GLAS Comm. inter
rumpeert, doch wordt door den Voorzitter
tot de orde geroepen.
De heer WIJNKOOP is het er mee eens.
'at het publieke met de schoonste
uiting van het gebed is. Het religieuze be
sef neemt, volgers spr., bij alle godsdier-
sten. af. Dit gebed hier heeft niets ,tc
Enkele gevallen.
Van bevoegde zijde wordt ons medege
deeld, dat berichten over uitbreiding der
typhus-gevallen in onze stad allen grond,
missen. ErE Ehebben zich enkee gevallen
voorgedaan weliswaar, doch daartoe heeft
de ziekte zich beperkt.
Het blijft randzaam de bekende voor
zorgsmaatregelen in acht te nemen.
Burgemeester en Wethouders van Haar
lem, brengen ter openbare kennis:
dat de Raad der gemeente op 30 Novem-
bre 1927 heeft besloten medewerking te
verleenen ingevolge art. 72 dier wet, tot
het aanbrengen eener electriscbe lichtin
stallatie in het gebouw der bijzondere
school voor gewoon- en voor uitgebreid
lager onderwijs aan de Dreet 20,
dat ingevolge art. 76. 2e hd der Lager,
onderwijswet 1920. ieder ingezetene of het
schoolbestuur binnen 30 vn.e dagen te re
kenen van heden af. van genoemd besluit
bij Gedeputeerde Staten dezer provincie tn
beroep kan komen:
dat gedurende dien termijn alle besehei-
Jen „p deze beslissing betrekking hebben
maken met de uiting van godsdienstzin, denop onze o-™.*
Het is een leeg formulier. Maar men Iegt.de, kosteloos voor een teder tor »za*«
toch een dwang op ten aanzien .van de gen ter Secretarie der gemeente (5e afae-
geestelijke gevoelens. Dit gebed hier acht 1 ungh