Binnenlandscli Nieuws.
Gemengd Nieuws.
STATEN GENERAAL.
Eerste Kamer.
De wijziging en aanvulling van
de Provinciale wet.
STATEN GENERAAL.
Tweede Kamer.
SINT BERNULPHUS GILDE.
Najaarsvergadering
te Utrecht.
De benoeming van een
hoofdinspecteur voor de
Scheepvaart.
Rijksontvanger geen raadslid.
Een vergadering
van Nederlandsche visschers
te Dieppe.
Een federatie van Nederlandsche
Schoenfabrieken.
De corruptie in het gasbedrijf.
Op de Caracollen-jacht.
Tot bevordering der vrijwillige
dienstneming.
Het drama in de Waalhaven
te Rotterdam.
Een spitsdolfijn bij Kijkduin
aangespoeld.
r 1
Een driftig arrestanï.
Door de duisternis misleid.
De firma, die een lading kocht,
welke niet bestond.
Aanslag op een caféhouder
te 's-Hertogenbosch.
Hij wenschte de Koningin
te spreken.
In de vergadering der Eerste Kamer wer
den zonder hoofdelijke stemming verschillen
de wetsontwerpen, zooals tot instelling van
een Postraad, tot onteigening ten behoeve
van uitbreiding van het stationsemplace
ment Arnhem, van de los- en laadgelegen-
beid op het stationsemplacement Bovenkars-
pel-Grootebroek en aan het stationsempla-
cement Assen, goedgekeurd.
Vervolgens was aan de orde het wetsont
werp tot wijziging en aanvulling van de pro-
vmciale wet.
De heer Mendels (S. D. A. P.) verklaart
zich tegenstander van het aanhangige ont
werp
De heer VAN LANSCHOT (R.K.) betoogt,
dat de heer Mendels een conservatieven rol
speelde, toen hij het behoud van het be-
bestaande interpellatierecht der Provinciale
Staten bepleitte. Spr. vraagt zich evenwel
af, of het interpellatierecht wel in de pro
vinciale wet thuisbehoort.
Het is ook gelukkig te achten, dat het lid
maatschap der Staten vereenigbaar is met
dat der Kamer. Zoo kan de heer Mendels,
wanneer hij te Haarlem zijn zin niet krijgt,
datzelfde hier nog eens probeeren.
De heer RINK (V.B.) is het niet geheel
eens met de beschouwingen van den minis
ter, in de schriftelijke stukken, betreffende
den verantwoordingsplicht van Ged. Staten
tegenover Prov. Staten ten aanzien van het
toezicht op de Gemeentebesturen. Niettemin
al spr. voor het ontwerp stemmen, omdaf
hij de andere wijzigingen op prijs stelt.
De heer VAN EMBDEN (V. D.) vermag
aan. ,c'e staatsrechtelijke beschouwingen ten
opzichte van de onderhavige wet slechts een
beoerkte waarde toe te kennen.
Een lichtpunt in de redeneering van den
minister is, waar hij zegt, dat, indien deze
wet wordt aangenomen, het interpellatierecht
der Prov, Staten niet langer is gewaar-
borgd," dat het toch niet is uitgesloten.
Spr. zal tegenstemmen, omdat, wanneer
het ontwerp verworpen wordt, het goede
element erin later wel tot stand komt, ter
wijl dan het kwade althans is gekeerd.
De heer DE SAVORNIN LOHMAN (C.H.)
wil in zooverre met de critiek op het ont
werp door den heer Mendels uitgeoefend
meegaan, als noodig is om te erkennen, dal
de minister niet geheel consequent is ge-
wccst
De heer VERKOUTEREN (C.-H.) heef!
eenig bezwaar tegen de benaming provinciale
wet. Het is hier geen provinciale wet, doch
een provinciënwet of iets dergelijks. Men
kan wel spreken van provinciale verorde
ningen, maar niet van dito wetten.
In zijn antwoord dankt de Minister van
Binnenlandsche Zaken, de heer KAN, de
heeren, die hem steunen en zegt, met den
heer Mendels reeds op de academie te heb
ben kennis gemaakt.
Na de rede, door den heer Mendels in de
Prov. Staten van Noord-Holland gehouden,
heeft de heer Vos daarover geschreven en
ongeveer gezegd, dat het betoog van den
heer Mendels van logica was gespeend. Spr
Heeft nu den heer Mendels gehoord en wil
gaarne de helderheid van den betoogtrant
van dezen algevaardigde erkennen, al aan
vaardt hij niet diens conclusie. Ook met ziin
vroegeren chef, den heer Rink, verschil)
spr. van meening.
Verder acht spr. den eersten pijler, dien
de heer Rink omver wilde werpen, nog ge
heel onaangetast. Voor het overige is ook
Thorbecke van meening, dat de provinciale
autonomie wel mag gelden voor huishoude
lijke maatregelen op eiden terrein, doch nim
mer voor de uitvoering van wetten van hel
centraal rfezag.
Wat den naam provinciale wet aangaat,
refereert spr. zich weder aan Thorbecke, die
toch ook een groot taalkenner was.
Het initiatief tot opheffing van het inter-
pellaHererht is genomen door Gedep. Staten
vau Zuid-Holland.
Besloten wordt niet te repliceeren.
De stemming zal hedenmorgen half elf
plaats hebben.
Nadat enkele kleinere wetsontwerpen ziin
goed^Aeurd wordt de vergadering tot heden
verdaagd.
gekondigd. Ten aanzien van het beleid van
den minister sluit spr. zich aan bij hetgeen
dr. De Visser zeide bij de algemeene be
schouwingen over de staatsbegrooting. Het
verheugd spr. dat de minister een open oog
heeft voor de zedelijke belangen van de
militairen.
Over de ontwapening zal spr, niet veel
zeggen, nu in het vorige voorjaar daarover
principieel is gesproken bij het voorstel
Ter Laan. Slechts wil hij wijzen op de ge
varen, die speciaal van den kant van Rus
land dreigen. Als deze kolos, tot de tan
den gewapend, eens naar het Westen
kwam opzetten, misschien zouden dan de
heeren Ter Laan c.s. naar de wapenen grii
pen om eigen land en vrijheid te verdeui
gen. Dan zou de nuchtere werkelijkheid
gaan boven de propagandistische leer,
In zijn antwoord zegi^ de MINISTER VAN
OORLOG, de heer LAMBOOY, dat de re
geering volkomen haar plicht beseft, om
de ontwapening internationaal te helnen
bevorderen. Daarnaast is het kabinet vol
komen homogeen in de gedachte, dat een
voldoende weermacht voor ons land nood
zakelijk is. Spr. staat nog op het stand
punt, dat in 1914 door de heele volksver
tegenwoordiging is ingenomen. De inzet,
die toen betaald is, is volkomen gerecht
vaardigd geweest. We hebben daarmee
voor ons land den vrede gekocht. Hadden
wij dit niet gedaan, dan zou ons land zijn
verwoest.
De MINISTER meent, dat wij met een
betrekkelijk geringe bewapening voldoen
de veiligheid kunnen verkrijgen. Wij moe
ten speciaal op verdediging zijn ingericht
De sociaal-democraten willen nu geen
actie voeren voor dienstweigering, maar
willen in tijden van ernstig gevaar de re
geering naar de keel grijpen, blijkens de
redevoering van den heer van Zadelhoff.
Als dat zoo is, laten de heeren dan weten,
dat de regeering ten krachtigste alle rechts
middelen zal toepassen, die haar ten dien
ste staan. Maar spr. heeft het vertrouwen,
dat in tijden van gevaar, het hart van alle
Nederlanders gelijk zal kloppen.
Hier breekt spr. zijn rede af, die hij
heden zal voortzetten.
In de vergadering der Tweede Kamer
stelde gisteren, naar aanleiding van een
ingekomen adres van eenige mobilisatie-
slachtoffers, waarin geklaagd wordt over
afwijzing van hun verzoeken, om uitkee-
TinSL °,r bet departement, de heer K.
I ER LAAN (S.D.A.P.) voor, dit adres in
Handen te stellen van den minister van
Oorlog, om inlichtingen.
Namens de commissie voor de verzoek
schriften had de heer SURING (R.K.) voor
gesteld ait adres voor kennisgeving aan
te nemen,
Het voorstel van de commissie voor de
verzoekschriften werd aangenomen met 67
tegen 24 stemmen.
Naar aanleiding van een adres ran de
N.V. Commercieele Bank te 's-Gravenhage,
Houdende verzoek om schadevergoeding
voor onrechtmatige naasting van peul
vruchten, of wel arbitrage, stelt de heer
BJJLEVËLD (A.R.) namens de commissie
voor de verzoekschriften voor, dit adres
voor kennisgeving aan te nemen.
De heer VERAART (R.K.) komt hier
tegen op.
het voorstel van de Commissie voor de
verzoekschriften wordt hierna aangeno
men met 49 tegen 41 stemmen.
Na de stemming over het wetsvoorstel-
Albarda en het opmaken van de nomina
tie \oot den Hoogen Raad wordt de be
handeling van de begrooting van Oorlog
voortgezet.
De heer OUD (V.D.) betoogt, dat natio
nale entwapening een kwestie is, die ieder
land voor zichzelf moet beoordeelen, De
fout van Nederland is, dat het nog steeds
de grooten blijft navolgen in dien zin, dat
het er op na wil houden een oorlogsweer-
raaebt. Daarmee wordt geen verandering
gebracht in onzen toestand van weerloos
heid. Spr. beveelt voor ons land een poli-
tieleger aan.
De aanval, in het Voorloopil Verslag op
den minister gedaan uit den A.R. hoek en
van den Vrijheidsbond, acht spr. onrede
lijk. Speciaal de organisatie van de infan
terie acht bij veel beter dan die was onder
den heer van Dijk. Met de cavalerie i» het
geval hetzelfde. 1
De beer K. TER LAAN (S.D.A.P.) be-1
toogt, dat wij nooit verder zullen komen
dan tot een schijnleger, dat nergens toe
in staat zal zijn. Bovendien zullen de aan
vallen in een komenden oorlog uit de lucht
komen.
De heer TILANUS (C.H.) zegt, de mili
tair-technische onderwerpen te zullen be
spreken bij de wetsontwerpen dienaan
gaande, die èf zijn ingediend, óf zijn aan-
Het Sint Bernulphus Gilde hield Woens
dagmiddag in Hotel Pays-Bas zijn najaars
vergadering. Deze vrij druk bezochte ver
gadering handelde hoofdzakelijk over de
bouw, de inrichting (in verband met de
klokken) en het picturale schoon van de
kerktorens. Daartoe was tevens een ten
toonstelling georganiseerd, waar leden-ar
chitecten hun ontwerpen en afbeeldingen
van uitgevoerde werken exposeerden.
Sprekers voor deze zeer belangrijke ver
gadering waren; de heer Prosper Verheij-
den, secretaris van de Briandschool te
Mechelen, Prof. Dr. Ir. Stan Leurs, docent
aan de Hoogeschool te Gent, en de Nij-
meegsche kunstschilder Eugène Lücken.
Opening.
De vergadering stond onder presidium
van den deken van het Gilde, pastoor Boog-
mans uit Haarlem. De deken heette voor
eerst allen hartelijk welkom, in het bijzon
der de sprekers van dezen middag, de hee
ren Prosper Verheijden, Stan Leurs en Eu
gène Lücker en herdacht daarna de twee
overleden leden van het gilde Mgr, van
Schaik en Mgr. van den Heuvel. De mede-
deelingen van het bestuur (ze werden niet
geheel in agenda-volgorde gegeven) handel
den allereerst over de aanbieding van het
„Gildeboek" aan Z. Em. Card. W. van Ros-
sum. Medegedeeld werd dat het boek aan
Z, Em. was toegezonden.
Aangaande een voorgestelde schifting der
leden in kunstenaars en belangstellende
leden, werd geadviseerd en beter geacht
geen selectie toe te passen. Besloten werd,
dat art. 4, Ib der statuten, handelend ovet
dit onderwerp, door het bestuur gewijzigd
zou mogen worden. Alhoewel niet gebleken
is, dat het Sint Bernulphus Gilde, in zake
het Dr. Cuypers-convté, opzettelijk veront-
achtzaamd is, werd besloten toch geen zit
ting in dit comité te nemen.
Eerste spreker van dezen middag was de
heer
Prosper Verheijden.
die een inleiding hield over: „Vorm en in
richting vaq den toren als klokkendrager."
Deze lezing werd evenals de andere twee
door lichtbeelden verduideliikt.
Aan deze inleid ng ontleenen wij het
volgende. In eerste instantie, in grondbe
ginsel is de toren de klokkendrager. Daar
om bevat de toren den klokkenstoel, het
belfort. Voor elke torenbouwer rijzen de
problemen in verband met de taak der
klokken. Het luiden der klok is een pro
bleem op zich zelf. Het geschiedde en ge
schiedt veelal nog door treden der klok ot
het trekken door middel van het klokke-
zeel. In den tegenwoordigen tijd wordt
dikwijls electrisch geluid, h<'ertegen zijn ge-n
bezwaren wanneer de klojc ,vrjf *dt z9n
slingeringen volbrengen kan, dit is een ver-
c.schte in verband met de klok zoowel als
voor de schoonheid van het luiden. Het
inspannende van het klokkenluiden beeft
men eertijds trachten te vervangen door
het schommelpunt lager te stellen. Het re
sultaat is ecn lichter beweging maar te
vens 'n kleiner zwaai, dus minder intens
geluid. Door de grootte van de klok ont
staan veel nieuwe problemen. Dc bouw van
den toren en den klokkestoel moet èn den
toren èn de klok laten „leven". Daarna
wordt 't belfort vrij van den toren gebouwd
en brengt het 't gewicht van de zware
klokken op een lagen, zwaarder gebouwd
deel van den toren over, waardoor de to
ren gaaf blijft en door de trillingen niet
ontwricht. Het belfort mag daarom met te
gen de torenwanden stooten, en door het
zware werk wat het te verduren heeft,
wordt van de constructie van het meestal
bouten belfort veel geëischt. Daarbij komen
de weersinvloeden, die door de noodzake
lijk open toren hun vernielsrd werk aan
het hout voltrekken. Men heeft daarom de
laatste jaren staal geprobeerd; 't heeft
voordeelen, maar nog is men te onbekend
met de invloeden van de trillingen op een
stalen belfort, dat nu reeds een oordeel zou
kunnen worden uitgesproken. In den Ant-
werpschen Maria-toren wordt 'n constructie
in ijzer beton beproefd en door de kleine
ruimte is dat daar de een'g mogelijke op
lossing. Het ijzer-beton eischt minder plaats,
's minstens even stevig en 't teunpunt in
den toren kan lager liggen De toren dient
de klanken vrij uit te laten, vandaar dë
open toren met de galmborden.
In de toekomst zullen in verband met
de weersinvloeden en de schade dus, op
duurdere electrische machinerieën waar
schijnlijk torens getouwd worden, die na
gebruik gesloten kunnen worden.
Het carillon is de groei van de voorslag
n kort waarschuwingsspel) van drie en
vier noten tot de klokkenspelen van drie
en meer octaven. De tegenwoordige toren
spitsmodellen groeiden uit 3e noodzakelijk
heid, de kleine speelklokjes, met hun lich
ter geluid, open en hoog te plaatsen. De
primitiefste en tevens een der slechtste
plaatsingen is in de vensters, (die vensters
die op de voornaamste straat uitzagen).
Vandaar de luchtige bouw van de klokke-
torens, gracieus en practisch. Toch bleek
deze torenbouw niet de meest practische
te zijn, ze deden de klokkenklanken niet
tot hun recht komen, door overheersching
van de buitenst liggende en otbreken van
een tot eenheid mengen van de geluids
massa.
Jef Denijn heeft een droger manier aan
bevolen, recht en hoekig, maar die het ge
luid tot zijn recht laat komen en tevens
vei bindingen gemakkelijker maakt
Deze nieuwe beiaardiers missen die poëzie
van de oude renaissance klokketorens, maar
door hun beteren bouw zerhoogen ze de
poëtische waarde van hel carillon zelt.
Spreker sprak aan het slot den wensch uit,
dat bij voorkomende gevallen van zijn woor
den geprofiteerd zou kunnen worden.
Inleiding door Prof, Dr. Ir. Sfan Leurs,
uit Gent, over „De ontwikkeling van den
torenbouw in Noord- en Zuid-Nederland,
zijn estbetischen en kunsthistorische betee-
kenis."
Spreker begon zijn lezing (aan de hand
van zéér mooie lichtbeelden) niet de op
merking dat een van de karakteristieken
van Nederland en België o.a. de torens
waren. De torenbouw neemt ongeveer de
elfde eeuw in de Nederlanden een aanvang,
behalve in het Noorden, waar de klokke-
süe! de middeleeuwen door bleef. Vrijwel
steeds werd de toren aan den westkant van
de kerk gebouwd, in Vlaanderen stonden
de torens meestal op de kruising van m:ddel-
en zijschepen. Deze middentorens komen
tot in Brabant voor. Brabant (het historisch
Brabant n.l.) bezit meest zeer monumentale
torens, behalve op het platteland, waar ze
meestal betrekkelijk sober en klein zijn.
Toch is die soberheid voor de schoonheid;
door de goede proporties (verhouding Van
kerk tot toren en de verhoudingen van
de torendeelen) zijn ook deze torens dik
wijls monumenten van bouwkunst.
In slechts enkele torens toonen de Bra-
bantsche architecten 'n voorliefde voor
versiering.
Oorspronkelijk had de Brabantsche toren
een achtkantige bovenbouw, staande op een
vierkant voetstuk. Soms is deze overgang
geleidelijk in den achthoek als uit het vier
kant gegroeid, 'n Interessant voorbeeld is
de Bredasche toren, 'n veel verbeterde co-
pie van de Sint Bavo te Gent.
De Mechelsche Sint Romboutstoren heeft
tot voorbeeld gediend voor de torens van
Zierikzee en Antwerpen, Hoewel geen van
beide voltooid zijn (de Mechelsche is J4,
de Zierikzeesche van het oo-spronkelijk
plan) doet speciaal de Mechelsche «iet
fragmentarisch aan; ze is nu zelfs harmoni
scher met de kerk
In sommige gevallen kwam men tot een
onsymmetrische oplossing die harmonisch
(Antwerpen) en onharmonisch (Straatsburg)
kon uitvallen.
Spreker wees op bet breken van de ver
ticale lijn door ballustrades, een invloed
van de Renaissance op de laat-Gothiek.
Noord-Nederland vond zijn voorbeeld
hoofdzakelijk in den Utrech'^chen domtoren
Deze is heel anders opgevat, n.l. meer ro-
maansch dan gothisch, 'n additie van ele
menten; door goede oplossing werd de
toren toch een schoon geheel.
West-Vlaanderen heeft zeer veel mooie
torens, monumentaal soms, zeer sober dik
wijls; allen vertoonen een sterk Brabant-
schen invloed.
Het meest opmerkelijk in de Kempische
torens zijn de blindnissen.
Daarna sprak de inleider eenige oogen-
blikken over den profanen toren, 't belfort,
de burcht der stad. De oudste Belforts zijn
geïnspireerd op de wachttorens der burch
ten (blijkens weergang met vier hoektorensl.
Jammer genoeg bleef er geen tijd over de
Renaissance- en Barok-forens te bespreken.
De heer Eugène Lucker,
kunstschilder te Nijmegen, sprak over: ,„Het
picturale element in de kerktorens."
Deze inleiding, vrijwel geheel gehouden
aan de hand van lantaamplaat es van eigen
etsen en naar foto's, had 't groote bezwaar,
op zich verslagen, waarschijnlijk zeer ondui
delijk en misschien misverstaan te worden.
We zullen daarom van een verslag af
moeten zien. Het zwaartepunt in spreker's
betoog was het aanloonen, dat subjectiel
alles pittoresk zijn kan, maar dat over het
algemeen het picturale element niet gebom
den is aan architectonisch schoon, maar dat
dit laatste dikwijls zelfs een bezwaar
Nadat de deken van het gilde de spre
kers bedankt had, werd deze goed geslaag
de vergadering beëindigd-
De tentoonstelling.
In twee nevenzalen was een tentoon-
toonstelling georganiseerd van werk van le
den van het St. Bernulphus Gilde.
In een der zalen lagen een serie origi-
neele afdrukken van etsen van Eugène
Lücker. Tevens was hier een monstrans-
ontwerp tentoongesteld met een uitneem-
bare custode. Daardoor geeft deze mon
strans vorm aan het dubbele doel expositie
en benedictie.
Een tweede zaal gaf „Toren-architectuur'
ingezonden was werk van de architecten: H.
van Beers, R'dam; Jos. Bekkers, A'dam;
P. Buskcns, R'dam; Jos. Cuyoers, A'dani!
J. van Dongen, Apeldoorn; H. van Eijden,
Bussum; J. Hardeveld, A'dam; A. Krophol
ler, den Haag; J. y, d. Laan. Leiden; Jos.
Margry, R'dam; P. Pieters, A'dam; Wolter
te Riele, Utrecht; G. Simons, den Haag;
Jan Stuyt den Haaö: H. Thunissen, den
Haag; H W. Valk, 's-Bosch; H. de Vries,
R dam; Jos. Wielders, Sittard. Verder to
ren-ontwerpen van Dr. P. Cuyoers, en Al
fred Tepe, 'n groote teekening van de
Dom oren-restauraties en een aantal mte
ressante fo'o's van de klokkengieterij van
Gillet en Johnston te Croydon.
Het Corr. Bur. meldt, dat tot hoofdin
specteur voor de scheepvaart zal worden
benoemd de gepensionneerde vice-admiraal
C' Fvru oud-commandant van de Marine
te Willemsoord.
in 't belang van de schoenindustrie hier te
lande, en van hen, die als werkgever oi
werknemer in dezen tak van nijverheid
werkzaam zijn."
Onder de middelen worden genoemd: „het
voeren van gedachtenwisseling en zoo noo
dig actie over zoodanige wetsontwe-pen,
welke de schoenindus rie of het arbeids
vraagstuk betreffen, het doen houden van
lezingen, het collectief optreden bij ten
toonstellingen, voorts het adviseeren in
zake arbeidsvoorwaarden, zoo noodig het
plegen van overleg met werkliedenbonden
en het onder'ing bespreken van door zoo
danige bonden aan de orde gestelde onder-
we-pen en gedane verzoeken alsook het
beroidde'end optreden in arbe'dsconflicten;
en verder het gezamenlijk behandelen van
andere zaken van soortgelijken aard en
strekkng".
Met a'gemeene stemmen werden de con
cept-statuten en het concept-huishoudelijk
-eglement goedgekeurd, terwijl alle aanwe
zigen zich staande de vergadering als lid
opgaven.
De federatie zal geleid worden door het
federatiebestuur, waarin zoowel vertegen-
woo-digers der leden-vereenigingen als de
direct-aanges'.otenen zullen zitting hebben.
De Raad van State heeft ongegrond ver
klaard het beroep van den raad van Zun-
dert tegen het besluit van Ged. Staten van
Noord-Brabant, waarbij met vernietiging
van het raadsbesluit de heer Antonissen
niet toegelaten is als lid van den raad, op
grond dat hij als Rijksontvanger geacht
moet worden' te zijn „ambtenaar met het
ontvangen van gelden der gemeente belast."
welke functie onvereenigbaar is met het
raadslidmaatschap.
In ten te Dieppe gehouden vergadering
van Nederlandsche visschers werd de vol
gende motie aangenomen:
„De vergadering van Hollandsche zee-
visschers, gehouden te Dieppe in Frankrijk
op Zaterdag 10 December 1927 onder leiding
der hoofdbesturen van den Christelijken
Zeeliedenbond in Nederland, den Centraion
Bond van Transportarbeiders en den R K.
Bond van Transportarbeiders „St. Bonifa-
cius";
kennis genomen hebbende van het ant
woord der Reeders-vereenigingen te Vlaar-
dingen en Maassluis dato 27 October 1927;
gehoord de mededeeüngen der besturen;
spreekt haar groote teleurstelling uit over
bet zeer onvoldoende antwoord der werk
gevers;
spreekt als haar oordeel uit dat hernieuw
de monstering op de oude voorwaarden tot
steeds grooter wordende ontstemming zal
leiden;
dringt er bij de betrokken zeevisscherij
op aan bij monstering voor de beugvis-
scherij, niet voor langer tijd te monste
ren dan tot het einde der beugvaart;
roept alle zeevisschers op zich inm'd-
-oui ^J3}s ooz soijesiue^jo annnq m sjap
gelijk te vereenigen;
geeft den besturen opdracht alle maat
regelen te nemen die tot inwilliging der
gestelde verlangens zullen kunnen leiden.
Te Tilburg had dezer dagen de oprich
tingsvergadering p-aats van de federatie
van Nederlandsche schoenfabrikanten. De
commissie van voorbereiding, bestaande uit
de heeren Henri Mannaerts, Tilburg voor-
zilter; J. C. Spapens, Waalwijk; Chr. Ves-
ers, Kaatsheuvel; 1. Koosen. Oisterwijk en
mr. B. J. M. van Spaendonck. Tilburg, had
aan de bestuurstafel plaats genomen.
De opzet der ^de-atie is een band te
vormen tusscben al e Nederlandsche schoen
fabrikanten en wel op federa.ieven grond
slag-
Als doel der vereemging wordt in de sta
tuten aangegeven: „doo- het onderhouden
van een geregeld overleg tusschen de
schoenfabrikanten en hunne plaa'selijke en
gewestelijke organisaties werkzaam te zijn
Te Amersfoort.
Aan het einde van de raadsvergadering
der gemeente Amersfoort, deed de burge
meester dier gemeente den Raad mede-
deeling van het volgende voorstel inzake
de corruptie aan de gasbedrijven:
Onder wederaanbieding van de, om advies
in handen gestelde, adressen in zake cor-
rup'ie in de gasindustrie, waarbij wordt ver
zocht: a. tot het benoemen van een com
missie; b. tot de onmiddellijke stopzetting
der subsidie aan de Vereeniging van Gas
fabrikanten; hebben wij de eer U mede te
deelen, dat voer het instellen van een com
missie van onderzoek geen reden bestaat en
wij geen aanleiding hebben gevonden U
voor te stellen het subsidie aan de Ver
eeniging van Gasfabrikanten in te trekken.
Ons- is bij onderzoek gebleken, dat zich
Hij de gasfabriek te Amersfoort één geval
heeft voorgedaan, waarbij een onbeduidend
bedrag aan geld, als fooi, in ontvangst was
genomen, waartegenover echter nog stond
het verrichten van eenige diensten voor de
betrokken firma; betrokkene is daarover
berispt.
Dit geval van minde; belang, daargelaten,
zijn wij van oordeel, dat er niet de mins'e
ongerustheid behoeft te bestaan, over min-
gewenschte toestanden bij de gasfabriek.
Wij hebben de eer U voor te stellen het
adres voor kennnisgeving aan te nemen.
Eenige discussie onts'ond over het onder
b genoemde. Een voorstel over de voor-
loopige stopzetting der subsidie werd in
stemming gebracht en met 13 tegen 9 stem
men aangenomen, zoodat de subsidie aan
de Vereeniging van Gasfabrikanten door de
gemeente Amersfoort voorloopig niet meer
zal worden uitgekeerd.
Te Apeldoorn?
Naar de „Tel." verneemt, staat ook de
gasfabriek in de gemeente Apeldoorn ver
meld in de door de justi'ie in beslag ge
nomen boeken van de firma Gautzch te
Amsterdam.
Lemsterland.
Naar verluidt zou de directeur der gas-
fabriek te Lems'erland zich ook aan cor-
ruptie hebben schuldig gemaakt.
Een Limburgsche lekkernij.
Nu de caracollen-jacht weer als afgeloo-
pen kan worden beschouwd, een enkel
woo d over dit zonder.inge wild, dat in
ons land, buiten Zuid-L mburg haast niet is
gekend, schrijit de N. V. Ct,
Iedere streek heeft zoo haar aparte spij
zen, gerechten waarvoor men elders den
neus ophaalt, doch die ter plaatse als lek
kernij gelden.
Het noorden aet bijv. weinig schapen-
vleesch; het Zuiden daarentegen veel. Hier
zijn velen verzot op „reifbesöpke", rapen
soep met schapenbout, in Holland voelt
men voor d.t kostje minder.
Een speciaal Zuidelijk gerecht zijn en
blijven: caraco len, hetgeen van Dale ver-
dietscht met Kronkelslakken. Slappen eten
dus!
Schrikt er niet van, gij die niet ingewijd
zijt in de verwikkelingen die dit scho
teltje den liefhebber biedt. De kenners zijn
er dol op.
Onder oude, dichte hagen, in de bos-
schen en onder afgevallen loof overwinte
ren de die~t.es. Soms zinken ze bij deze
bezigheid in den grond weg,
Gedu-ende deze rustperiode spinnen ze
hun poortjes met een slijmachtig vlies, dat
spoedig hard wordt, dicht. Want de cara-
collen zijn huisjesslakken; ze leven graag op
vocht gen bodem, doch wanneer de onder
grond te nat word', kruipen ze wel eens
tegen boomstammen op.
In hun gesloten tijd moeten ze worden
gevangen. Aangezien ze dan niet meei
eten, het eten zich bovendien heeft omge
zet in eigen substantie, hebben ze van
zelf een louteringsproces ondergaan.
Alleen gesloten slakken zijn geschikt
voor consumptie. Deze gesch:edt als volg
de caracollen" worden een keer grondig
afgekookt. Hierna haalt men ze uit de
schelpen, poetst de „huisjes" goed uit, doet
de slakken er weer in en legt er boter en
pe erselie op.
Zoo liggen ze geëtaleerd in de delicaies-
senwinkels, met tientallen naast elkaar op
een schotel.
De lekkerbek die ze genieten wil, heeft
ze enkel maar te roosteren. Daarna worden
ze heet uit het huisje gegeten, dat meestal,
om de vingers niet te branden, met een
speelkaart wordt vastgehouden.
De caracollen beginnen duur te worden.
Evera's de jacht op kikkerbilletjes nog
een zuidelijke lekkernij de „kwakvor-
schen" op sommige plaatsen bijna heeft uil-
geroeid, zieb we de caracallen met uitmoor
ding bedreigd. Voor den oorlog brachten
Be'gische boeren ze hier ter markt aan, 2
tot 3 franken de honderd; nu betaalt men er
een paar gulden voor terwijl ze, geprepa
reerd tot 3 cent per stuk kosten.
Er zijn ook boeren, die des zomers slak
ken gaan rapen; dan zijn ze gemakkelijker
te vinden, omdat ze aanhoudend met huis
en al verhuizen. Ze worden dan in een
grooten kuil samengebracht en tot het
najaar wat gevoerd, wat men „opzetten"
noemt. Wanneer ze gesloten zijn, komen ze
ter markt.
In den zomer zijn de carcollen vrijwel on
geschikt om gegeten te worden. Dan moe
ten ze minstens drie maal worden afge
kookt.
Men doet ze, mobiel zijnde, soms ook
wel in potten; wanneer ze geen voedsel
vinden, gaan ze vanzelf aan een soort win-
erslaap beginnen, waarin het zuiveringspro
ces ontstaaN
In de vrije natuur ontwaken ze bij de
eerste warme regens in het voorjaar.
Het lijkt velen een raar soort eten. Maar
hoorden we niet spreken van mieren e en
in Afrika, van het verorberen van zwaluw-
nestjes in Azië? Allemaal maar n kwestie
van smaak. We hebben hier menschen ge
kend groote uitzonderingen! die met
welgevallen meikevers aten en meelwormen,
Misschien waren het dezelfden, die bun
neut ophalen voor garnalen. Want die zijn in
het jniden niet erg in tel.
Een aantal werkgevers, in Nederland,
heeft aan den Minister van Oorlog een
request gestuurd, waarin wordt gezegd:
dat zij doordrongen zijn van het besef, dat
ter handhaving van den internationalen
vrede, ook de Nederladsche staat moet
kunnen beschikken over een weermacht,
welker samenstelling waarborgen biedt voor
haar deugdelijkheid;
dat de loting, zooals die op het oogen-
blik wordt toegepast, niet bevorderlijk is
voor de gewenschte samenstelling der weer
macht, omdat zij; a. elementen in het leger
brengt, die door den tegenzin uit hoofde
van persoonlijke, politieke of ethische over
wegingen, waarmede zij hun dienstplicht
vervullen, ontbindend werken op de kracht
van het leger; b jongelieden uitsluit, die er
prijs op zouden stellen hun dienstplicht te
vervullen;
dat zij meenen, dat dit nadeel van de
loting beperkt kan __worden door te bevor
deren, dat door vrijwillige diens'neming bij
de militie zich een weermacht ontwikkelt,
die haar kracht ontleent aan 3e gezonde
opvattingen van jongelieden, die meer op
bouwende begrippen ten opzichte van de
bestaansnoodzaak en het doel van de weer
macht hebben;
dat zij bereid zijn hun volle medewerking
te geven aan den opbouw van een weer
macht als bovenbedoeld, door:
le. hun invloed aan te wenden, dat jonge-
De twee gezochte Hagenaars zijn
aangehouden.
Gisteren heeft de politie te Gorinchem
aangehouden H. P. en K. M., de twee Ha
genaars, die verdacht worden betrokken
te zijn bij den dood van de Duitsche dienst
bode, wier lijk in de Waalhaven te Rot
terdam in een duivenhok drijvende werd
gevonden.
Zij worden heden naar Den Haag over
gebracht.
Dezer dagen kwam bij Prof. Dr. E, D.
van Oort, directeur van het Rijksmuseum
van Natuurlijke Historie te Leiden, uit Kijk
duin het bericht binnen, dat aldaar een dol
fijn was aangespoeld.
Onmiddellijk begaf prof. Van Oort zich
derwaarts, en het bleek hem daar, dat bet
exemplaar er een was van een der zeldzaam
voorkomende doifijnsoorten. n.l. een spiis-
dolfijn (Mesoplodon bidens), die hoofdzake
lijk wordt aangetroffen in het noordelijk ge
deelte van den Atlantis' hen Oceaan en in
de Middellandsche Zee.
De aangespoelde visch moet 's morgens
nog in leven zijn geweest, terwijl vermoed
wordt, dat zij door de zuiging van de kust
naar het strand is getrokken. Kleine bloe
dende verwondingen aan de staartvin wijzen
er op, dat het beest, door het slaan met
lieden, zooals hierboven aangeduid, vrij
willig aan de mi'itie deelnemen;
2e. bij het ontslaan van vacatures in hun
bedrijven aan die sollicitanten de voorkeur
geven, die in den vorm van vrijwillige
dienstneming bij de militie, een persoonlijk
offer aan de gemeenschap hebben gebracht;
3e. aan bij hen te werk gestelden, die
vrijwillig voor de militie onder de wapenen
moe'en komen, hetzij voor eerste oefening,
hetzij voor herhalingsoefeningen, te waar
borgen: a. dat zij daarvan geen geldelijk
nadeel zullen ondervinden; b. dat de tijd,
dien zij onder de wapenen moeten door
brengen, niet zal worden afgetrokken van
hun verlof;
dat naar hun meening het vooroefenings-
ins'.ituut van den Vrijwilligen Landstorm,
de aangewezen oefenschool is voor deze
vrijwilligers;
dat van regeeringswege, ter verwezen
lijking van dit streven, bij wettelijke be
paling zou moeten worden vastgelegd, dat
deze vrijwilligers in mindering komen van
het jaarlijks benoodigd con'ingent;
weshalve zij de eer hebben Uwe Excel
lentie te verzoeken wel die maatregelen te
willen treffen, die kunnen strekken tot be
vordering van de vrijwillige dienstneming.
zijn slaart tegen den bodem der zee, ge.
tracht heeft, de volle zee weer te bereiken.
De groote moeilijkheid was. den dolfijn
die geheel gaaf aan het strand was geko
men, heelhuids naar Leiden te krijgen. Het
beest is 4% meter lang en het weegt onge
veer 500 K.G. Pogingen om het direct te
doen transporteeren mislukten Daarbij
kwam, dat de practijk heeft geleerd, dat
zoodra dergelijke groote visschen aanspoe
len, belangs'ellendan ze niet onaangetast
laten. Prof. Van Oort is vol lof over de
wijze, waarop de Haagsche commissaris van
politie, tot wien hij zich wendde, zijn hulp
heeft aangeboden door direct een wacht
bij den Dolfijn te plaatsen.
Werklieden aan de hoofden van Delf
land hebben het dier. dat ongeveer één ki
lometer ten zuiden van Kijkduin lag, naar
den straatweg gesleept, vanwaar het per
vrachtauto uit Leiden naar het Museum
van Natuurlijke Historie is vervoerd, waar
het in geheel ongeschonden staat is aange
komen
Dit is, naar het „Vad." meldt, het derde
met zekerheid geconstateerde exemplaar
van deze soort, dat aan onze kust gevangen
is.
Het eerste exemplaar spoelde levend aan
in September 1896 bij St. Maartensdijk op
Tholen. Een landbouwer, die 1 et vond,' be
groef het. Dank rij de bemoeiingen van de
heeren J G. Sloff te Bergen op Zoom en
A. B. van Deinse te Rotterdam werd het
in Januari 1923 opgegraven en aan 't mu
seum te Leiden ten geschenke gegeven.
Het niet vergane en bijna volledige skelet
is hans in dit museum te vinden.
Het tweede exemplaar spoelde half Sep
tember 1911 aan in Hoek van Holland. Het
werd gefotografeerd en werd daarna weer
in zee geworpen.
In een café in de Willemstraal te Utrecht
werd op verzoek van de Haagsche politie
een zwerver aangehouden. De man werd
overgebracht naar den hulppost aan het
Vredenburg. Zonder dat daartoe eenige
aanleiding bestond, trok hij een mes en
ging daarmede de agenten te lijf. Een wor
steling ontstond, waarbij de m,aJï zichzelf
vrij ernstig aan een der handen verwond
de. Hii moest onder behandeling worden
rfesteld van den geneeskundigen dienst.
Vervolgens is hij, naar de „Tel" verneemt,
ter beschikking gesteld van den commis
saris van de tweede afdeeling, wegens mis
drijf tegen het leven gericht.
Te Leiden is een hoogbejaarde dame,
door de duisternis misleid, te water gelno
pen.
Toen rij op het droge gebracht werd, wa
ren de levensgeesten reeds geweken.
Eenlgen tijd geleden heeft de politie te
Brussel twee Armeniërs gearresteerd, die
denkbeeldige graanladingen verkochten in
ruil voor soli3e bankpapier. Zij leverden
nagemaakte connossementen en consulaire
facturen. Dergelijke oplichtingen haalden
zij in Zwitserland en België uit en waren
van plan ook in Duitschland hun practijkea
te volvoeren.
Het was tot dusverre niet bekend, dat
het tweetal, van wie er één Vemian heet,
cok te Amsterdam geopereerd heeft Een
firma te Amsterdam werd er dan ook, naar
de „Tel." verneemt, de dupe van.
Het vorige jaar had Vemian reeds ge
tracht met haar tot zaken te komen, dit
was toen niet gelukt. Een paar maanden
geleden wist hij door billijke offerten en
mooie monsters een zaak tot stand te
brengen fn tarwe-afval. Alles werd met
zeer veel kennis van zaken door bem be
handeld. De transactie kwam tot stand op
Duitsch-Nederlandsch contract, verzegeld»
monsters en betaling te Amsterdam, 80
van het factuurbedrag tegen connossemen
ten en het restant zou betaald worden bij
finale factuur, na ontvangst der goederen.
De partij werd enkele weken geleden aan
gediend als te zijn verladen per s.s. „Jessu
more", een boot van de Johnston Line.
Toen nu de connossementen, waar niets
bijzonders aan te zien was, werden gepre
senteerd, belde de kooper de agenten der
reederij op en het bleek, dat het s.s, „Jess-
more" inderdaad van Braila gestoomd was.
De stukken werden, volgens overeenkomst,
betaald. Bij aankomst van de boot in Ant
werpen, bleek de partij niet aan boord te
ziin en vernam men daar. dat er valsche
connossementen geproduceerd moesten
zijn, waardoor reeds enkele firma's voor
aanzienlijke bedragen benadeeld waren.
Natuurlijk ging men toen vermoeden ook
bedrogen te zijn, wat spoedig bleek juist
te zijn.
Op het telegrafisch verzoek om het be
drag niet uit te betalen, volgde bericht,
dat het geld reeds geïncasseerd was. Een
telegram aan het adres van Vemian in Bu
dapest kwam onbestelbaar retour, zoodat
de betrokken firma de conclusie kon trek
ken, dat zij gedupeerd was.
Gisteravond is op den caféhouder N., te
's Hertogenbosch, een aanslag gepleegd. Te
ongeveer negen uur kwam er iemand in
het café, die sterken drank wensch te te ge
bruiken. Aangezien hii echter al onder den
invloed was, weigerde de heer N. den man
dit te verstrekken. Hij zette hem buiten
de deur. De man trok 3aarop een revolver
en loste een schot, dat de ruit verbrijzel
de, den waard door de rechter mouw ging.
Onmiddellijk werd de politie gewaarschuwd,
die den da3er arresteerde. De man, die een
groot bedrag aan geld bij zich had, weiger
de te zeggen, wie hij was.
Uit het onderzoek is intusschen, naar de
„Tel." verneemt, komen vaat te staan,
dat hij uit Budel afkomstig is.
Aan het station Apeldoorn, zoo meldt
men aan de „Msb.", arriveerde mei den
tr*fo uit Zwolle een 18-jarig jongmensch,
dat een taxi aanriep naar het Koninklijk
Paleis. Den portier verzocht hij om een
onderhoud met H.M de Koningin. De por
tier vond het gewenscht de politi- op te
bellen, die den jongeman met :'n taxi naar
het politiebureau vervoerde. Bij onder
zoek bleek, dat hii he) ouderiijk huis was
ontvlucht uit vrees voor zijn buurman, die
hem telkenmale bedreigde. De politie heeft
hem naar de ouderlijke woning teruggen
bracht.
