Heringa Wuthrich, Haarlem
moot =^tano'ö
Schaatsen
LIJPEN
VAKKTODIG
Centrale Verwarming
X
BERICHT.
Zij, die zich met ingang
van heden op de Nieuwe
Haarlemsche Courant
abonneeren, ontvangen de nog
te verschijnen nummers tot 1
Januari gratis.
De Directie.
Haatflem
ïWignonn en
Zijlmeg 57
Salon vleugels
X
5?
GEBR. lOSSE
De collecte ten bate der
„Kleine Theresia Stichting."
St. Joseph-gezellen Haarlem I.
Dertigjarig bestaan van het
Frysk Selskip „Gijsbert Japikx"
De Flores-fiUm in Haarlem!
DE WINKELSLUITING
MET KERSTMIS.
TOONEEL.
Ned- Nahutrjiiirtorische Vereeniging.
Prov. Staten van Noord-Holland.
De Weidadisheidspostzegels.
ai! park, waren de fietsen verdrongen door
de sleden, waarin de jeugd zich vermaakte.
En op de vijvers, waar het ijs bijzonder
mooi was. hadden talrijke enthousiasten de
ijzers ondergebonden.
Aan voetbal en andere sporten werd niet
meer gedacht, daargelaten dat de terreinen,
waarop die sporten beoefend worden, afge
keurd waren.
De scheepvaart.
De kapiteins van de stoombooten Gro
ningen drie en vier, van de Groninge 1-
Lemmer Stoomboot Maatschappij, die Za
terdagmorgen om 10 uur van Lemmer zijn
vertrokken, zijn na een moeilijke reis door
het zware ijs ruim vijf uur te Amsterdam
aangekomen.
De Zuiderzee ligt tusschen de kust en
fort Pampus geheel dicht. In de verte ziet
men stapels opgeschoven ijs. Ook de Vecht
was met een prachtigen ijsvloer gedekt
In den loop van den dag dag werd deze
door een stoomboot vernield Op de sloo-
ten in de polders en op het Naardermeer
wordt reeds gereden.
BERICHTEN VAN DEN IJSBOND
„HOLL. NOORDERKWARTIER".
Op de Jaagvaart te Oudendijk is mooi ijs.
De uitwatering van den Schermerboezem
is nog niet vertrouwd.
Haarlem.
Op den Schotersingel, Kloppersingel er.
de Kerhofsloot werden de banen gisteren
'ruk bereden. Op sommige plaatsen in de
tad is, ondanks de aanhoudende vorst
rcrzichtigheid nog geboden. Zoo is de
Delft niet overal beriidbaar; wakken cischen
■icr onlettendheid. Op de Amsterdamsche
aart is het ijs slecht, evenals in de Leid-
chcvaart; oppassen is bier de boodschap.
De Haarlemsche IJsclub.
De baan aan de Kleverlaan bleef heden
ot vijf uur geopend. Het hing van 't weer
f, of de baan ook des avonds geopend zou
iin. Indien de weersgesteldheid constant
leef (in den algeloopen nacht vroor het 9
10 gr. F.), behoefden de scbaats-enthou-
iasten niet te vreezen. Overigens is het
ericht, of de ijsbaan al of niet geopend is,
moedig door de stad: men behoefde slechts
kiiken of de trams niet dc vlaggetjes
elooid waren.
Feesten.
Weer en wind dienende, wordt Woens-
igmiddag een ringrijderij voor kinderen
eergamseerd. Woensdagavond is er groot
uurwerk.
Haarlemmerliede.
Mooi weer, en mooi ijs, d.w.z. op de fort-
racht, brachten Zondag alweer verschillende
eoefenaars van de schaatsensport op de
een. Vele hadden hoop op de Ringvaart,
1 .aar Zaterdag kwam er een boot die alle
iannen in duigen liet vallen, zoodat men
oorloopig op de fortgracht is aangewezen,
iog een paar daagjes geduld en de Ring-
aart is sterk; al zijn er wat schotsen geva-
en, de actieve club „Ons Génoegen" zal
ei de zaak in orde brengen.
Lisserbroek.
De Lisserbroeker IJsclub zal hare werk-
aan heden op den groote Ringvaart Dinsdag-
iorgen beginnen. Het zal wel niet gemakke-
■jk zijn een goede baan te maken, daar de
aart geheel en al door de scheepvaart is
ernield en een en al schots is. Maandag-
vond om vijf uur zal de baan met vijf pom
pen onder water worden gezet. Ook heeft
e vereeniging zich een groote slede aange-
chaft, welke electrisch gedreven wordt, om
■ut rijdende publiek bij de brug behulpzaam
e zijn, zoodat dan niet meer met de schaat-
en over den grintweg behoeft geloopen te
orden. De plannen voor een ijsbaan, welke
::en hoopte dit jaar te kunnen openen, zijn
mislukt wegens de groote kosten.
De strenge vorst der laatste dagen.
V. D. on'ving van het Koninklijk Me
torologisch Instituut te De Bildt de vol
dode mededecling omtrent de buitenge-
one koude in de atmosfeer:
De stroom van koude lucht, die zich in de
aelsle dagen over West-Europa voortbe
weegt, en overal vorst brengt, verdient bij-
■ondere belangstelling om de bijzonderheid
dat bij niet buitengewoon lage grond-tem-
cratuur, extreme lage waarden voor de
•ovenluchtlemperatuur werden waargeno
men.
Terwijl als regel de continentale vorst
koude zich niet hooger dan enkele honder
den meters ui strekt en over de koude
ucht van de onderste halve K.M. warmere
.inden waaien, zoodat het koudste ge
deelte van een reis per vliegtuig met vorst-
weer is de autorit naar het vliegveld,
rei-dde zich in de laatste dagen de stroom
van. extréme kouds lucht vanuit het N.O.
met regeimat ge snelheid naar het Z.W. ui'.
Op 13 en 14 December daalde de atmos-
1 r-temperatuur boven ons land op 2000
Meter hoogte van 1 gr. tot 19 gr. C.
V rijdagmorgen was de koude tot Parijs
doorgedrongen. Zatrdagmorgen vroor het in
de Pyreneeën en in Marseille.
De gewe'dige koude veroorzaakt ook bui
tengewoon lage temperatuurstanden in de
bergtoppen in het Dui'sche Middelgebergte
en drong tot in de A'pen door.
Het meUoro'ogisch station op de Zug-
spitze op 2934 M. hoogte meldde Za'erdag-
morgen —29 gr. Celsius, dat op de Broeken-
top op 1148 M. hoogte 17 gr. Celsius, ter
wijl men te Salzberg in den Tanus bij
Frankfort a. M. op 801 M. hoogte eveneens
17 gr. C. als temperatuur geeft
Ter vergelijking diene, dat de laagste
temperaturen die boven ons land in de on
derste kilometers werden waargenomen,
waren op 1000 M. 15,2 graden in Januari
1926, en op 2000 M. J6.6 gr jn februari
In de jaren 1920—1926 daalde de tempe
ratuur op de Zugspitze met lager dan _27ji
vr c. in Jan. 1926 In de laren 1924 en 1925
werd bij vliegtuig waarnemingen te
Malmslatt in Zuid-Zweden geen lagere tem
peratuur waargenomen dan z/,s gr. c. op
3000 meter.
Men moet lol ver in de historie teruggaan,
om ten onzent lagere atmosfeer-tempera
turen te vinden, dan thans werden .\aargc
roTen.
O-i de Sonnblick, in de Hohe lauren,
3106 M., werd kort na de oprichting van
het observatorium in den Nieuw,aarsnachï
van 1875 een temperatuur van 35,8 gr. C. i
geregistreerd.
Gewapend ijs. j
Op het Amsterdamsche IJsclubterrein is
een interessante proef genomen met zgn.
„gewapend ijs".
Zoolang er geen ijs is en de liefhebber van
schaatsenrijden er te vuriger naar verlangt,
is hij bereid alle medewerking te verleenen
aan welke proeven ook, wanneer zij maar de
hoop levendig houden, eerlang op de ijzers te
mogen glijden.
Maar zoodra Thialf de wateren met zijn
ijzigen adem verstijfd heeft, is de interesse
voor al die proefnemerij merkbaar geslon
ken.
Daarom, aldus de „Tel.", schudden de
j bestuurderen van de Amsterdamsche IJs-
club Zaterdagmiddag ernstig de bezadigde
hoofden, toen ir. D. IJ. Lem hun permissie
vroeg, eens een vergelijkende belastingproef
te doen op het ongewapende en op het,
volgens zijn idee, met ijzeren rooster gewa
pende ijs.
Een ingenieur, die wetenschappelijke
proeven neemt, heeft op dat moment wei
nig belangstelling voor ijdele" liefheb
berijen, al gaat het op dat oogenblik ook
om een nationale hartstocht, zooals het
ijsvermaak er een is.
Bestuurderen van een ijsclub hebben
wanneer na lang hopen en wachten, de
baan daar spiegelglad en verleide'ijk voor
hen ligt volkomen maling aan alle inge-
nieursproeven. En zoo moest er wel een
compromis gevonden worden.
Dit cmprom's w%s tenslot'e zeer bevre
digend, want al kreeg ir. Lem geen vergun
ning om het ijs tot doorzakken» toe te be
lasten, hij mocht zijn proef toch nemen tot
de grens van het loe'aatbare. Het op dat
oogenblik 6 c.M. dikke ijs mocht n.l, „kra
ken".
Op bet ongewapende deel kraakte het
dan ook lus ig, zoodra er een slede op ge
duwd werd, die langzaamaan belast werd
met ongeveer 600 K.G, ijzer. Toen men de
slede even liet staan, boog het ijs zóó door,
dat het water er op kwam te staan.
Op de plaats, waar het ijzeren netwerk
in het ijsdek was vastgevroren kon duidelijk
geconstateerd worden, dat het ijs veel en
veel sterker was. Niet alleen droeg het
daar ter plaa'se de 600 K.G. ijzer zonder
kraken, maar er ws geen kraakje hoorbaar,
toen vlak daaromheen nog zeven personen
gingen staan; zelfs was er niets merkbaar,
toen nog een dikkerd van 92 K.G, zich bij
het gezelschap voegde.
Zoo, volgens ruwe taxatie, droeg bet ijs
dus op de gewapende plaats gemakkelijk
het drievoudige van het gewicht, dat elders
voldoende was om het te breken en zoo
door te buigen, dat er water op kwam te
staan.
Hieruit mag dus, volgens de „Tel." afge
leid worden, dat meer serieuze en weten
schappelijke proeven met „gewapend" ijs
a'lesz'ns gerechtvaardigd zijn. Althans kan
een betsuur van een ijsclub nu reeds over
wegen, om op die plaatsen, waar kramen
en tenten worden geplaatst, en waar zich
dus ook vele schaatsenrijders plegen te ver
zamelen, deze goedkoope ijsversterking aan
te brengen.
De practijk zal nu. alleen nog moeten uit
maken, of de 2,8 c.M. ijs, die boven de be
wapening ligt er al dan niet spoedig wordt
afgereden.
De ijsbanen.
Op zeer vele plaatsten in den lande zijn
nu de ijsbanen geopend, dank zij de voor
schaatsenrijder® en -rijdsters gunstige tem
peratuur.
het ongeval te melden, bijv. Nieuwe Gracht
bij de Kruisbrug; of: Amsterdamsche Vaart
bij de Werkplaats. Door Ongevallendienst
worden ook Doktoren gewaarschuwd.
Ten slotte nog enkele korte wenken; Is
de drenkeling bewusteloos, dan bijbrengen
met prikkels aanroepen (liefst bij den
naam) knijpen, Eau de Cologne, Ammonia.
De patiënt wordt uitgekleed, (zoo eenigs-
zins mogelijk binnenshuis) goed droog en
warm gewreven indien bereikbaar in een
heet bad gedaan van droge kleeren voorzien
of in dekens gewikkeld. Bij de politiepost-
huizen en bij de brugwachters zijn goede
dekens ter beschikking gesteld voor hulp
aan drenkelingen; ook de burgerij geeft ge
woonlijk gaarne dekens in bruikleen.
Is schijndood ingetreden, dan; Eerst,uit
drukken, mond en neus reinigen (indien
valsch gebit aanwezig dit verwijderen) La
borde toepassen, tong vastleggen, Silves-
teren, natte kleeren uitdoen wrijven (heet
bad) wollen dekens, heete kruiken (goed
omwikkeld!) Als de ademhaling terugkeert,
ook prikkels als boven. Medische hulp in
elk geval inroepen.
Het N. H Kanaal zit al vol ijs. 1-
leen stoombooten kunnen er nog doorko
men. De Vaart tusschen Het Schouw en
Broek in Waterland is gestremd voor de
scheepvaart.
De Groninger Lemmer Stoomboot Maat
schappij heeft haar dienst op Amsterdam
gestaakt. De salonboot „Friesland'' van de
Holl.-Friesland-Groningen lijn is gisteravond
om 11 uur van Amsterdam vertrokken er.
zaït hier hedenmorgen oin half 12 op één
uur afstand van de haven nog in het ijs be
kneld.
Op het Westelijk deel der Zuiderzee gaat
de stoomvaart met groote moeilijkheden ge
paard. Eenige Urker motorbotters (Noord-
zeevisschers) die zich van de Oranjesluizen
met behulp van een sleepboot huiswaarts
wilden begeven, moeten buiten den Dur-
gerdammer vuurtoren wegens het ijs terug-
keeren.
Lad gewerkt, maar gaarne wilde getuigen,
dat hij prettig beeft samengewerkt met
pater Hentzen, dat deze was de rechte
man op de rechte plaats. Maar, aldus spr.,
Pater Hentzen gaat niet uit Haarlem en
blijft in de buurt; hij staat voor het geheele
jeugdwerk! Hierop volgde levendig applaus
en fanfares van de Harmonie.
Spr. bracht vervolgens den concierge
Roelofs en zijn vrouw dank.
Hij sprak dan tot den nieuwen praeses
een hartelijk woord van welkom en uitte
den wensch, dat deze onder Gods Zegen
lengen tijd hier in de beste verstandhou
ding zou mogen werken.
Pater Hentzen werd vervolgens onder
fanfaregeschal benoemd tot eere-voorzitter
der vereeniging. Hij aanvaardde gaarne dit
eere-voorzitterschap en zeide, dat hij dat
deed, om aldus mede te blijven zo~g:
voor de St. Josephgezellen Haarlem I.
Dan volgde sluiting der bijeenkomst op
de gebruikelijke wijze en onder de tonen
van een goedklinkenden marsch verlieten
de aanwezigen het gebouw.
HM
BT»
HM
af la
HSR
©O CENT
GR. HOUTSTR. 130 - TEL. 12628
De in Heemstede gehouden straatcollect
tsn bate der Kleine Theresia Stichting, heeft
.opgebracht 286.
De veerdienst Enkbuizen—Stavoren.
Met dat al ondervindt de scheepvaart
ernstige stagna'ie.
De veerdienst EnkhuizenStavoren is
stopgezet.
Zondagmiddag half één waren de leden
der St. Josephgezellenvereaniging van
Haarlem I door hunnen praeses Pater Hent
zen, uitgenoodigd aanwezig te zijn in bet
gebouw aan de Jansstraat. Om ruim twaalf
uur kwamen van alle kanten de leden op,
die om half één de zaal geheel vulden.
Ieder vroeg zich af, wat wel zou gebeuren,
niemand wist het. Om half één kwamen
binnen de Zeereerw. heer Rector V. Adri-
chem, centraal praeses van Amsterdam, de
praises, Pater Hentzen, de vice-praeses,
Pater Frankenmolen, Pater Van Berkel en
de leden van het bestuur, de heeren Pas
toor, Klein Schiphorst en Maas.
Pater Hentzen nam als praeses het woord
en opende de bijeenkomst voor een groot
rantal gezellen met een „God Zegene het
Eerzame Handwerk" en vroeg hun: Waar
voor zijn wij eigenlijk hier gekomen? Op
deze vraag gaf Z.Eerw. zelf het antwoord.
Hij zeide, dat het was om afscheid te ne
men. Ik heb, aldus spr., mijn ontslag bij de
Geestelijke Overheid gevraagd, niet omdat
ik de vereeniging moede was, maar uit
sluitend, omdat, mede in verband met het
werk als parochie-geestelijke en alles wat
daar nog bijkomt, ik bang was, dat ik dat
alles niet naar behooren zou kunnen ver
vullen. Toen spr. een paar jaar geleden
werd benoemd, werd hij voor een zware
taak gesteld en daarom is spr. zoo blijde,
te kunnen getuigen dat allen hebben mede
geholpen, door steeds in vrede met elkaar
te hebben geleefd. Tot zijn groot genoe
gen kan hij zeggen, dat hij nooit tegenstand
heeft ondervonden, Spr. dankte daar har
telijk voor en vroeg aller medewerking
voor den nieuwen praeses. Spr. bracht
dank aan Pater Frankemolen voor zijn
groolen bijstand, tijdens zijn Praeses-zijn
van hem ondervonden en aan de leden
van het bestuur, in het bijzonder aan de
heeren Klein Schiphorst, secretaris en Pas
toor, penningmeester,
God alleen weet, aldus spr., boe zij heb
ben medegewerkt en mij hebben bijge
staan. Voor hunne rijke adviesen, mij ten
allen tijde verstrekt, zeg ik hun hier open
lijk harteliik dank.
Ook dankte spr. den senior Jan de Boer,
en de besturen van alle onderafdeelingen.
Met een aansporing aan de onderafd.
Retraiteclub, welke spr. zoo na aan het
hart ligt, om die toch vooral evenals alle
onderafd. tot bloei te brengen en een aan
sporing godsdienstig te leven en mede te
werken, de Retraiteclub „St. Clemens" tot
bloei te brengen, beëindigde de Eerw. spr.
zijn aischeids-rede.
Dan stelde hij zijn opvolger, Pater Van
Berkel, voor en spoorde de aanwezige
gezellen aan naar zijn raadgevingen te luis
teren. Met een harteliik applaus werd de
nieuwe Praeses begroet.
Rector van Adrichem kreeg hierna het
woord en zeide, dat het eensdeels geen
aangename taak was welke hij hier had te
vervullen. De Praeses gaat heen, dit is een
zwaar verlies. Nog betrekkelijk kort gele
den was hij met de beste verwachtingen ge
ïnstalleerd. Spr. wist, dat hij zou zijn een
gezellenvader en dit is hij ook geweest.
Alle werkkracht en talenten heeft hij
aangewend; hetvalt mij moeilijk hem te
zien heengaan. Spr. bracht hem hartelijk
dank. De opbloei was aan hem te danken
en er moet weer een nieuwe band worden
gesmeed. Dat is altijd een moeilijke tijd,
maar dat behoeft riet ten nadeele van de
vereeniging te zijn. Na nog eenige herinne
ringen naar voren te hebben gebracht, ein-
Us- EN VERDRINKKINGSGEVAAR,
De heer J. Meijerink schrfijt ons:
„IJs kost mensenvleis"IJs en toe
nemend verdrinkingsgevaar gaan steeds
samen; als Voorzitter der Haarlemsche
Reddingsbrigade voor Drenkelingen kom ik
eenige wenken en waarschuwingen geven.
Laat men eerste raadgeving zijn: „Ga
nooit op het ijs, wanneer dit niet vol
doende sterk en betrouwbaar is."
Mocht ge toch door het ijs zakken,
spreid dan onmiddellijk Uw armen om te
voorkomen, dat ge onder het ijs wegschiet,
Ga niet onmiddellijk schreeuwen, maar
tracht eerst Uzelf te helpen ls het ijsgat
niet groot, draai U dan zóó dat ge met den
rug naar het dikste gedeelte zijt gekeerd,
de armen zijwaarts op het ijs gespreid.
Trek de beeren op en zet Uw voeten tegen
den tegenoverliggenden ïjsrand aan; strek
de beenen en hef tegelijkertijd het bo
venlichaam op en het middendeel, gooi U
zoover mogelijk achterover op het ijs; keer
U dan om en ga platliggend, schuivend op
den buik naar den oever. De slechtste
manier is loopend over het ijs te gaan,
daar dan de gansche lichaamslast drukt
op kleine draagvlakken, de voeten. Tracht
onmiddellijk een heet bad en droge kleeren
te krijgen.
Mocht iemand door het ijs gezakt zijn,
die zichzelf niet kan helpen, dan is luid
keels om hulp roepen wèl gewenscht. Het
slachtoffer moet in elk geval trachten de
armen gespreid te houden op het ijs, om
wegzinken te voorkomeh Helpers gaan niet
over het ijs loopen (zie boven), maar vor
men een keten, d w.z .no. 1 voorziet zich
eerst van een riem en lijn (te verkrijgen
bij de 70 seinposten langs het water, ken
baar aan een wit-groen schildje met het
woord Reddingsbrigade) Deze lijn wordt
op den wal of op sterk ijs vastgehouden.
Nu gaat no. 1 met gespreide armen en
beenen voorover op het ijs liggen om een
zoo groot mogelijk draagvlak te krijgen;
no. 2 gaat op dezelfde wijze liggen, pakt
no. 1 bij de b-enen vast en schuift hem
voorwaarts. No 3 grijpt no, 2 vas! enz.
Ladders en planken zijn bovendien de
aangewezen reddingsmiddelen, men kan
zelf op een ladder gaan liggen en een
plank toesteken ^>1 lijn toegooien aan het
slachtoffer; het liggen op den ladder ver
hoogt het draagvermogen en is een veilig
heidsmaatregel bij eventueel zelf ook door
zakken. Ladders planken en touwen zijn
te verkrijgen aan de 40 ladderposten waar
zeer welwillend ladders enz ter beschik
king worden gehouden. De huizen der lacl-
derposthouders zijn kenbaar aan een wit
groen geëmaille rd bordje met rooden rand
met de woorden: „Ladderpost Reddingsbri
gade."
lijn om te doen, te verkrijgen bij de sein-
ziin, dan is hulp bieden uiterst gevaarlijk;
alleen zeer moedige menschen en buitenge
woon geoefend? redders megen dan trach
ten te helpen Niemand mag te water gaan
zonder zich te beveiligen door een reddings-
lijn om te doen te verkrijgen bij de sein
posten). Het plaatsen van een langen stok
of een ladder in hel ijsgat tot op den bodem
is geraden. 7o»kt men onder het ijs naar
een slachtoffer, (nogmaals zij ernstig ge
waarschuwd tegen groot levensgevaar!) dan
houde men het oog gericht op de donkerste
plek want daar is het open gat waar men
naar toe moet om weer boven te komen.
Ladder of stok geven dan ook de. plaats
van het ijsgat aan, waardoor de kans van
terugvindeu groot is.
Roep bij een ernstig ongeval steeds op;
Ongevallendienst, 14141 Opgeven van na-
m.en 'f, absoluut onnoodig, bij Ongevallen-
dienst wee, men wie opgeroepen moeten
worden. Vergeet nimmer juiste plaats van nen toe en zeide, dat hij met 3 presidentendansen.
Dezer dagen viert het plaatselijk Frysk
Sehkip „Gysbert Japikx" het feit, dat het
30 jaar geleden door een aantal Friezen, w.o.
Dr. Johan WinHer, Mr. A. S. Miedema en
Dr. Schepers, opgericht werd. Het valt niet
te verwonderen, dat deze vereeniging al die
jaren een bloeiend leven gehad heeft. Het ts
tevens niet vermetel te beweren, dat alle fac
toren aanwezig zijn, om den bloei ervan tot
in lengte van dagen te verzekeren. Immers,
al deze factoren liggen opgesloten in den aard
der Friezen, met name in hun gevoel van so
lidariteit, in het bezit van een beminde tra
ditie, van een beminde „Memmetael", die
de voertaal is van een rijke en in sommige in
stanties machtig mooie litteratuur.
Zaterdagmiddag dan, was er receptie in
den foyer van den Schouwburg aan den Jans
weg.
Des avonds werd daar de buitengewone
„gearkomste" gehouden. In de, met diverse
Friesche wapens getooide zaal hing een ge
zellige, een „smüke" atmosfeer, was een echte
stemming van „Fryske Winterjpune-nocht";
bekende klanken, dierbare klanken; luid
ruchtige verzekeringen, dat alles „tige giet";
dames in Friesche dracht; jeugd, ouderdom,
eenvoudigen van den volke, vooraanstaan
den uit deze streken (een niet-insider zou
Zich verbazen ever het aantal Friezen, die
hier vooraanstaande posities bekleeden en
bekende figuren zijn.)
'n Weinig laat opent de voorzitter met
een uitvoerig „wolkom," dat zich speciali
seert ten opzichte van het oud-lid Jhr. Coe-
hoorn van Smioia (thans te Brurnmen), van
den oud-voorzitter F. Broersma, die voor
deze gelegenheid uit Leeuwarden overkwam,
van den heer Schuitmaker uit Leeuwarden,
schrijver van het te spelen stuk, van de afge
vaardigden ook van „Grutto" en„Zeelandia"
en de zustervereeniging in Amsterdam.
Staande wordt met imposant klankvolume
en een waar enthousiasme het „Frysk bloéd,
tsjoch opl" ingezet, na 't einde waarvan de
uitvoering van het „Satyriek teltsje": „As
men seis foarby giet", van IJ. C. Schuitma
ker een aanvang neemt.
't Motief is uit 't leven-van-allen-dag: een
veronderstelde suikeroom, die geen suiker
oom blijkt te zijn; de twee echtparen-as-
pirant-erfgenarren, en daarbij de dochter
van het eene, de zoon van het andere gezin,
die elkaar op het eind krijgen en dan nog de
oude vriend van „Omke", die de ware eige
naar blijkt van ooms tuinderij en diens wel
doener, die per slot van rekening, ah omke
rentenieren wil, de „gernierkerij" aan het
jonge stel in beheer geeft, nadat hij zelf eerst
door de erfenis-belusten voor een mede
hengelaar op „omkes sparpot is aangezien!
Dit gegeven werd, op fleurige wijze ver
werkt in Friesche manier van zeggen en
doen, een ware lust voor geest en hart niet
alleen, maar ook voor het oog door de mooie
ensceneering. Een enkele maal betrapten
we ons er op, dat we, in oprecht genot van
die primitief-bekoorlijke schilderijtjes, die
nu en dan gevormd werden, niet luisterden
naar t gerprokene. De huisjes der beide
echtparen links en rechts op het tooneel, en
over de breedte hiervan tusschen de huisjes
in, een schutting; vermakelijk object van
allerlei intriges: reeten, die dichtgeplakt en
opengesneden worden; met een eertijds open,
in oorlogstijd gesloten deur; buurpraatjes
tusschen de jongelui; spionnage etc.
Het spel was goed, op sommige momen
ten uitstekend, gezond-Friesch, met koste
lijke humoristische scènes hier en daar;
vooral het spel van Betarn en IJf, een der pa
ren,. die aan de „Omke-Evert-siekte le
den, ging er bij de Friezen in. En dan de kos-
telijk-taaie vriend van omke, Sebastiaan
Lagniet, de goede genius, die hij, ondanks
zichzelven, ten slotte blijkt te zijn in de slot
scène. Met zijn stugge, kort-affe wijze van
zeggen, zijn droog optreden, zijn luguber
„Gegroet!", was dit type een brok spel, dat
af was. Behoudens een zwak moment in de
lste acte en nu een en dan hindedijk-hoorbaar
souffleeren, viel op deze uitvoering niet het
minste aan te merken.
Ha de pauze werd aan het Bestuur van
„G.J." h6", geschenk aangeboden van 't
„Sjongseiskip een nieuwe, groote Friesche
vlag de wi'-fe en blauwe banen met de be
kende „Saun pompeblêdden", die de sym-
bolen zijn van de gouwen van het oude
Friesland.
Hierop volgde een goede uitvoering van
drie liedêren door Let Sjongseiskip „Frisia"
onder leiding van den heer Post.
In de twee eerste nummers mochten we
eenige keeren een wondermooien samen-
klanK genieten.
Deze waren gezet op de fijnzinnige poëzie
van Jan fen e Gaestmar (J. j. Hofï), die een
der grootste, zooniet de grootste onder de
Friesche dichters is. Als dichter is hij een
van de groeten ook van Nederland en hij
schreef lyrische poëzie, die men op een lijn
moet stellen met die van Guido Gezelle of
die van de mociste sonnetten van Kioos;
Ter gelegenheid van het jubileum van G, J.
was er gisteren Friesche preek in de kerk aan
het Nieuwe Kerksolein, en zal hedenavond te
7 uur in „Lion d'Or" een „Mienskippelik
Miei" gehouden worden, waarbij „tafellieder"
zal zijn Mr, A. S. Miedema, eere-voorzitter
der vereeniging.
digde spr. met den wensch, dat alle leden I welke tevens een gelukkige apologie is
ouden blijven medewerken, dan zou de
vereeniging nog tot hooger bloei komen. De
centraal praeses hechtte vervolgens het in
signe op de borst van Pater van Berkel,
onder de vroolijke tonen van de Harmo
nie, welke den Vader-Kolpingsmarsch ten
gehoore bracht.
De nieuwe praeses bedankte voor het
eereteeken, hem op de borst gehecht. Dit
heb ik nog wel niet verdiend, aldus spr..
maar ik moet dat nog verwerven, .Spr. stond
met gemenrfde gevoelens en nog vreemd
tegenover allen. Het verennigingsleven van
de St. Josephgeiellen kende spr. van verre
en hij ontveinsde iich niet de zware taak,
welke op zijn schouders was gelegd. Spr.
vindt echter ook bemoediging, nu hij zoo n
bloeiende vereeniging voor zich ziet; dat
stemt tol groote bemoediging. Hij is over
tuigd, dat allen hem als priester, als ge
zellenvader en als vriend tegemoet zullen
treden. ïn dal vertrouwen zal hij met alle
kracht voor allen werken op den grond
slag vang eloof en liefde.
de buigZaamj~ieR! en de kiankenrijkdom der
Friesche taal:
„De dei gyng stadich fen'e loft,
„De skaden waerden wei
„Wif tfhic it twilljacht oer'e dyk,
„En weefde eer 't wetter nei"
IVüet wat innigheid werd gezongen die zin
in 't tweede bed „En as se jouns acht ure
liede"!
Qua compositie was er overigens in dit
lied "Dp. f klokhüs" een gedeelte, dat iets
te veel uit de lijn van den tekst viel. No. 3
„It Jounidokje" (gedicht van Ctter) leek ons
t li fa r*l-, èVr" 1.
i I t \5vuii.iil van vnci; -»■
verre jietwat te Kracntig van aanzet. Wij wenschen
den Voorzitter toe, dat zijn verlangen, be
tere bezetting speciaal der mannenpartijen
in vervulling mege gaan en wij zijn, gezien
deze goede prestatie, ervan overtuigd, dat
hij het ..sjongseiskip" tot een heel bijzonder
peil zal opvoeren.
Het was een „noflike joun".
Na een amusante en inslaande voordracht
"Manus en Titeke op it feest fen Gijsbert ]z~
piks" waren de, dezen avond zeer vlugge wij-
Pater Frankenmolen sprak de jonge man- zers tot half twaalf gemarcheerd en begon het
Eindelijk is het er dan toch van gekomen
de Flores-film wordt in Haarlem vertoond.
De roep, die van deze film uitging, en de
coureantenverslagen van voorstellingen, in
andere steden gehouden, deden verwachten
d3t het Wel iets bijzonders zou zijn. En wer
kelijk, deze film heeft onze verwachtingen
niet teleurgesteld, ze bracht zelfs méér
dan we ons er van hadden voorgesteld.
De vertooning van dit filmwerk heeft
plaats op initiatief van de Vereeniging der
Altijddurende Aanbidding van het H. Sa
crament en tot versiering van arme kerken,
waartoe een afzonderlijk comité is gevormd.
Het Eere-Comité, dat zich voor de ver
tooning te Haarlem heeft gevormd, bestaat
uit den Hoogeerw. Heer L.A.A.M. Wester-
woudt, deken van Plaarlem, eere-voorzitter
mevr. JanzenKraakman, mevr, van Wa-
venburgSchmedding mevr. Stuytv.
Keulekom mevr, v. SieenhardtCarré
Eefsink mevr. Ve'imeyerRcsenmö'er.
Het uitvoerend comité bestaat uit den Wel-
eerw. Heer kapelaan P. L. Bangert, presi
dent mevr. Keerkens Thijssenv.d. Kun
mevr. KeslenfeldtSchaepman mevr.
SmitBlorrjous, penningmeesteresse en
mev, v.. Schuylenburch—van den Biesen.
Even na 8 uur trad de Eerw. Pater Buis
voor het witte doek om den avond te openen
en eenige woorden van welkom te spreken.
„Het is mij een groot genoegen", aldus spr.
„hier zooveel menschen uit Haarlem tegen
woordig te zien. Dat is een bewijs van de
belangstelling, welke U toont voor ons Indië,
maar meer nog voor het missiewerk in onze
Nederiandsche bezittingen. De film zal U
brengen naar de kleine Soenda-eilanden,
handelen over het land, het volk, den oer
toestand en duidelijk laten zien den arbeid
van de mannen en vrouwen, die zich daar
wijden aan de beschaving. Of deze film U
zal behagen is nu niet te zeggen, dat zult U
na 3 uur wèl kunnen vertellen. Deze Flores-
film is overal geweest, in alle groote steden,
voor de hofhouding, de ministers enz. enz.
zij werd reeds 172 maal vertoond en.....
steeds was het succes schitterend. Ik zal
geen lange inleiding houden U kunt zeif
zien wat voor film het is, welke tot en met
Woensdagavond hier in de gemeentelijke
Concertzaal zal draaien."
Floep, daar ging het licht uit en vóór ons,
op het witte doek, verscheen het begin van
de film die zooveel deed verwachten, de
titel: Flores-film."
Aan de eigenlijke film ging een korte inlei
ding vooraf, waarin verschillende kloosters en
Missiehuizen in Nederland getoond werden.
We kregen opnamen te zien van seminaristen
in hun leslokaal, op de wandeling en tijdens
het spel. In deze inleiding zag men ook een
jongetje, dat door zijn ouders naar het semi
narie gebracht werd om daar opgeleid te
worden tot missionaris. Het afscheid viel
niet zwaar, want is God het niet, die hem
geroepen heeft?
De eigenlijke film begint dan zeer schoon.
De jonge pater die pas door de zalving en de
wijding tot priester, tot missionaris gewijd is,
komt in zijn geboortedorp in Noord-Hol
land aan, om daar zijn eerste H. Mis aan
God op te dragen.
Ontroerend mooi is het inhalen der jongr
priester, die zich, tusschen vader en mcedee
in, naar de kerk begeeft. Hoe moei is die
plechtige dag in het leven van den priester,
den mensch die zich geheel aan God ge
geven heeft en die nu voor de eerste maal met
eigen handen het H. Offer mag opdragen.
Maar spoedig gaat hij heen naar de missiën
naar Flores naar de arme heidenen, die als een
verdoolde kudde zonder herder rondloopen.
Het afscheid op het station van zijn ouders,
verwanten en vrienden is ontroerend mooi.
Ten aanschouwe van talrijke dorpelingen
knielt de jonge missionaris op het perron
neer om van zijn ouden vader, die hij mis
schien nooit weer terug zal zien, den zegen
te ontvangen. En op hun beurt knielen de
ouders en verwanten neer om den laatsten
zegen van den gelukkigen priester te ont
vangen. Ja, gelukkig is hij zeker, want vroo-
lijk groetend hangt hij uit het coupéraampje
van den trein, welke hem naar Amsterdam
brengt.
De film toont dan verschillende missio
narissen aan boord van het s.s. „Jan Pietersz.
Coen," dat vanuit Amsterdam den tocht
naar Indië gaat aanvaarden. Eenige interieur
kiekjes van het schip zijn in de filmopgeno-
men: als het lezen van de H. Mis op het dek.
Van de reis zijn verschillende opnamen
gemaal t; de tocht door de sluizen van
IJmuiden; op de Noordzee, het Suez-
kanaai, de Roode Zee enz. tot de aankomst
in Indië.
De reis per trein.... neen, wij zijn niet
in staat een uitvoerig relaas te geven van
hetgeen wij in deze film gezien hebben.
Het is te veel. Wij zagen de film slechts één
maal, maar men moet de ftim twee- ja drie
maal gaan zien, wilt ge^ er een duidelijke
herinnering van blijven behouden. Wij zullen
slechts eenige details uit de film kort be
spreken.
De tocht der „nieuwe" paters door de
onherbergzame streken van Flores is buiten
gewoon mooi opgenomen, evenals de kei-
densche godsdienstoefeningen, die tot in de
kleinste bijzonderheden op de rolprent wor
den weergegeven. Schitterend mooie mo
menten waren het toedienen van het H.
Doopsel aan zwartjes, het vormsel, het na
deren ter FI. Tafel, een huwelijk tusschen
pas beheerde zwartjes, het toedienen der
laatste H. Sacramenten en neg zooveel
meer dat met ons H. Geloof zoo innig ver
band houdt.
De lezer houde het ons ten gcede, maar
wij kunnen en willen niet méér over deze
wonderschoone film schrijven. U meet
haar zelf zien en ge zult tevreden zijn en een
schcone herinnering behouden aan hetgeen
ge gezien hebt. Wij overdrijven niet, de film
is prachtig, de natuuropnamen zijn onver
gelijkelijk. Dat de concertzaal reeds den eer
sten avond geheel bezet was zegt al genoeg
en wij meenen dat Roomsch Haarlem een
extra aansporing om de Flores-film te gaan
zien wel niet noodig zal hebben.
De eerw. pater Buis licht zeer-duidelijk
en uitvoerig de film toe, zoodat u behalve
te zien ook te hoeren krijgt. En u lacht
ook, want er is een grappige teekenfilm
tusschendoor. Een muziekgezelschap zorgt
voor passends illustratie van de film. Onder
de talrijke aanwezigen merkten wij o.m. op:
de heer C. Maarschalk, burgemeester van
Haarlem, en echtgenoote; de heer J. N. J.
E, Heerkens-Thijssen, wethouder van K'aar-
em, en echtgenoote, benevens eenige raads
leden en verder talrijke bekende persoonlijk-
hleden uit Haarlem' en Omstreken,
Zooals bekend, is de verordening op de
winkelsluiting te Haarlem gewijzigd. Vóór
Kerstmis mogen de winkels nu drie werk
dagen, dat is dus dit jaar op Donderdag,
Vrijdag en Zaterdag, 22, 23, en 24 December,
tot des avonds 11 uur geopend zijn.
Op Oudejaarsavond mogan de winkels tot
's nachts 12 uur geopend zijn.
De kleine Theresia van Lisieux,
tooneelspel in 4 bedrijven van
Jules Verstraete.
Wat als filmwerk (De ontbladerde roos)
dagen, weken dé belangstelling had, wat
ook als tooneelwerk in andere steden volle
zalen trok, blijkens ontvangen mededeelin-
gen, had in onze stad slechts matige belang
stelling. De drie voorstellingen van „De
kleine Theresia van Liseux," het stuk, dat
Zaterdagavond, Zondagmiddag en Zondag
avond in den stadsschouwburg werd opge
voerd, vermochten slechts weinig publiek te
trekken. En toch had het toonealwerk van
Jules Verstraete aandacht verdiend in bree-
den kring.
Het bekende gegeven: het meisje, dat den
man barer keuze moet prijs geven en wie te
verstaan wordt gegeven, dat ze dien ander
moet nemen, die weliswaar veel ouder is,
maar om zijn geld c'en dreigenden ondergang
der familie zal voorkomen. Zij doet noch het
een, noch het ander en besluit den sluier
aan te nemen. Haar Heeroom raadt haar dit
besluit wèl te overwegen en daartoe zal hij
haar enkele episoden uit het leven der kleine
Theresia van Lisieux toonen. Haar groote
vereering voor en haar diep jieloof in deze
heilige brengen in het slotbedrijf het wonder:
de kleine Theresia zegt haar, welke beslis
sing zij moet nemen, n.l. haar oorspronke
lijke keuze trouw blijven. Heeroom lost in
middels de geheele hypotheek af, die op de
fabriek rust van Celestine's vader en aan 't
eind zien we een gelukkig paar en een ge
lukkige familie.
Van deze vier bedrijven is het derde be
drijf het best geslaagd. Het afscheid van de
kleine Theresia aan de kloosterpoort van
haar ov.den vader, hare opname in 't klooster,
haar noviciaat en haar dood, al deze tafe-
reelen, sober en devoot en vol stemming;
het leven der kloosterzusters in onthechting
aan het aardsche en het loslaten van zoo
veel, dat voor den wereldling essentieel is,
is hier door den schrijver en regisseur tot
een stuk tastbare werkelijkheid gemaakt, dat
diepen indruk op den toeschouwer maakt.
Moeten we personen noemen, dan zouden
we in de eerste plaats willen vermelden:
Célestine, (Bettie Vink) die met volle over
gave speelde en de verschillende nuances
van haar rol:, haar xreugde, haar strijd, het
weervinden van haar liefde, tot uiting bracht
in haar spel. Het echtpaar Dorat (Ko Van
Sprinkhuysen en Gretha Meyer, dat in ver
schillende creaties optrad, was goed, Dorat
vooral, waar hij de zorgen voelt over den
achteruitgang der onderneming. Jean, de
verloofde van Célestine (Willem Grelinger)
gaf z:ch, zooals een goed verloofde betaamt:
gul en blij in den aanvang, waardig en be
rustend, toen zij aanstaande hem dreigde
te ontvalHn. Peter Hanzen, als Heeroom,
wist aan zijn creatie het wijdingvolle met
het gewoon menschelijke te combineeren.
Men schrijft ons
Het jaar wordt door de afd. Haarlem en
O. van deze vereeni~ing a.s. Dinsdag waar
dig afgesloten. In Brinktrann zal dan de
heer A. Meilink de ontwikkeling van de
Stinkzwam in woord en lichtbeeld deffion-
streeren. De heer Meilink heeft bij de opna
men ook waargenomen dat algemeen aan
genomen verklaringen ov.er de verspreiding
van de sporen absoluut onjuist bleken te
zijn en zal dit met micofoto's aantoonen.
Het eerelid en gewezen bestuurslid van de
afd. Mej. Cath. Cool, de bekende paddestoe-
lenkenster uit Leiden, komt ook hiervoor
over en het bestuur maakt van die gelegen
heid gebruik Mejuffrouw Cool een oorkonde
aan te, bieden van dit indertijd verleende
eere! id maatschap.
Belangstellenden in de natuur, die voor
het volgend jaar lid willen worden van deze
vereeniging (contributie ƒ3.zijn ook
Dinsdagavond in Brinkmann welkom en
kunnen zich aldaar opgeven voor het lid
maatschap.
Tevens kan vermeld worden dat 't bestuur
zich in verbinding gesteld heeft, rr.etProf.
Schröter in Zurich, die in het voorjaar weer
een tournée door ons land maakt, om te
trachten dezen ook in Fïaarlem een lezing
te laten houden over het Zwitsersche Na-
tionalpark.
De voordracht vn Ged. Staten van Noord-
Holland „Verdediging van de Noordzee
kust en aanleg van een werkspoor," kon in
de Statencommissie, die haar onderzocht,
weinig instemming vinden. Zij adviseert
de voordracht aan te houden en Ged. Staten
verzoeken in overleg te treden van het Hoog
heemraadschap, in welk overleg naast de
kwestie van het werkspoor, misschien ook
ware te betrekken de vraag, cp welke wijze
de aanleg en het onderhoud van het te bou
wen hoofd eventueel hoofden het beste
in onderlinge samenwerking zullen zijn te
regelen.
De aanvraag om subsidie aan de „Rijwiel-
padvereeniging Noord-Kennemerland" voor
het aanleggen van een rijwielpad van Bergen
naar Bergen aan Zee, gaf aanleiding tot ge
animeerde discussie.
Veel leden hadden bezwaar en sloten zich
aan bij het standpunt van Ged. Staten.
Er waren echter vele leden, die niet strikt
afwijzend stonden en vroegen om een alge
meen plan, door een centrale commissie uit
te werken, die thans tevens het onderhoud
op zich dient te nemen. Van andere zijde
werden bedenkingen geuit tegen uitbreiding
der provinciale bemoeiing.
Koop t ze ten ba te van het misdeelde kind
Het bestuur van den Armenraad te Fïaarlem
beveelt gaarne den verkoop van de Wledadig-
heidcpostzegels ten bate van het zwakke,
zieke, gebrekkige, verwaarloosde of misda
dige kind aan en vertrouwt, dat de opbrengst
dit jaar die van het voorafgaande belangrijk
zal overtreffen.
Laten allen, die hiertoe in staat zijn, dit
jaar medewerken door postzegels te koopen.
De komende feestdagen bieden aan parti
culieren een goede gelegenheid hiervoor.
Wanneer een ieder zich duidelijk het schoone
doel, dat in deze wordt nagestreefd „het wel
zijn van het kind" voor oogen stelt, dan kan
het niet uitblijven of de verkoop zal dit jaar
in Haarlem een groot succes worden.
Het bestuur voornoemd
Mr. dr. W. P. VIS, Voorzitter.
Mr. R. C. BAKHUIZEN VAN DEN
BRINK
P. J. VAN KESSEL.
Mr. J. W. KOOL.
W„ KORVINUS.
F. H. SMIT.
Mr. P, E. BARBAS, Secretaris,
