Stadsnieuws.
Tentoonstelling.
burgerlijke stand
HET WONDER DER
NATUUR.
tEN SERIE INBRAKEN
TE BEVERWIJK.
Gouden en zilveren voorwerpen
en geld ontvreemd.
Ernstige aanrijding
te Beverwijk.
Een zeldzaamheid.
Lunapark te Zand voort?
Een treinontsporing tusschen
Zaandam en Koog a. d. Zaan.
J. H. Evelein tachtig jaar.
Muziekavond Frits en Ellen Kok.
LOOP DER BEVOLKING DER GEMEENTE HAARLEM
IN 1927.
Voor de „Stille Armen."
J.W.
Groote Tram vertraging.
Zandvoort—H. V. C. 51.
De KennemerzPurmersteijn
3—0.
Personalia.
vak-VALKEMBURG'S--
De Lichthoeve te Santpoort.
Met een gebroken schroefas
op zee.
Onbestelbare brieven.
Auto-ongeval.
Ir den nacht van Zaterdag op Zondag is
te Beverwijk ingebroken in een 3-tal be
woonde ptrceelen aan de Akerendamlaan.
De dader heeft zich toegang verschaft tot
alle perceelen door uitsnijding van een ruit
aan de achterzijde van de woningen.
Allereerst is een bezoek gebracht bij den
lieer T., hoofd eener school, waar een be
drag van ƒ150.gestolen werd, benevens
een gouden heeren horloge en een Fongers-
rijwiel. Vervolgens is een bezoek gebracht
bij den heer V., waar een hoeveelheid ta-
tafelzilver werd medegenomen zooals lepels
vorken, suikerstrooier, etc.
Tenslotte heeft de dief een onderzoek ge
daan bij de wed. Sch.. Ontvreemd werden
hier 3 zilveren couverts, gouden en zilveren
dames armbandhorloges, gouden medaillons
een dito dasspeld een portemonnaie met
40.en tenslotte nog een portemonnaie
met eenig geld.
Uit het feit, dat ook een citybag verdwe
nen is, concludeert de politie, dat de dief
zijn buit daarin heeft gepakt om vervolgens
op de gestolen fiets te verdwijnen.
De po itie heeft direct een uitgebreid on
derzoek buiten de gemeente Beverwijk in
gesteld. Zij vermoedt, dat men hier te doen
heeft met den inbreker, die Bloemendaal en
Heemstede in den laatsten tijd onveilig
maakt.
Gisteravond omstreeks 11 uur heeft op
de Breestraat te Beverwijk een ernstige
aanrijding plaats gehad.
De heer H. Boon, uit Velsen, en Mej. Ch.
Reynders, uit Beverwijk, staken den mid-
denrij\veg over, toen uit de richting Velsen
een juxe-autc naderde, bestuurc doo: C
M., uit IJmuiden. De auto, die eerst midden
op den weg reed, week naar links uit. Op
't zelfde moment zag mej, R. om en keek
recht in de koplichten van den auto, die
met onverminderde vaart doorreed. Mej.
R. noch de heer B. wisten naar welken
kant zij moesten uitwijken, met het ge
volg, dat beiden door den auto werden ge
grepen.
Mej. R. werd opgetild en over het rech
terspatbord op den weg geslingerd. De
heer B. werd over de motorkap heen ge
worpen en kwam met het hoofd op het
asphalt terecht.
Politie en voorbijgangers snelden onmid
dellijk toe en droegen de slachtoffers in
den slagerswinkel van den beer v. Leeu
wen, die, met zijn echtgenoofe, op lof
waardige wijze hulp verleende.
Dr. Bom was spoedig ter plaatse om
medische hulp te verleenen. De heer B.
die bewusteloos was, werd naar het Roode
Kruis Ziekenhuis gebracht, waar een ern
stige armbreuk, benevens een hersenschud
ding werd geconstateerd. Hij werd ter ver
pleging worden opgenomen.
Mej. R., die eveneens naar het zieken
huis was gebracht, kon, na verbonden te
zijn, naar haar huis worden vervoerd.
De politie stelt een onderzoek in.
Als een bijzonderheid kan worden ver
meld, dat niettegenstaande de strenge vorst
der laatste veertien dagen in het hoender
park „Livorno" van den heer C. J. Dijt te
Nieuw-Vennep een kip heeft gebroed en nu
■net haar kuikentjes rustig rondwandelt,
alsof het volop zomer is.
Aan de gemeente is een bedrag van
10.000 geboden indien zij een behoorlijk
ingericht terrein beschikbaar stelde voor
het houden' van een Lunapark. B, en W,
deelen aan den Raad mede, dat zij zich
niet verzetten tegen een Lunapark, maar
zij willen hebben dat er bepalingen worden
vastgesteld, die streng moeten worden na
gekomen. Zij stellen voor, dat de gemeen
te een terrein beschikbaar stelt op Plan
Noord, in de omgeving van de Vondel-
straat. B. en W. stellen zich dan in ver
binding met twee gegadigden van de ex
ploitatie n.L met den heer J. L. Coppejans
en de heeren Relupa. De exploitanten zul
len verplicht moeten worden het terrein
zoo in te richten als P. en W, noodzakelijk
achten. Het park dient afgesloten te wor
den, terwijl er voldoende gelegenheid ge
maakt moet worden tol het onderbrengen
van verschillende diensten als politie,
brandweer, enz. De gemeente ontvangt be
halve de pacht van den grond, die ten ba
te van het grondbedrijf komt, de rechten
van de vermakelijkheidsbelasting. De raad
zal geen medewerking verleenen tot het
verkrijgen van eene buitengewone vergun
ning voor den verkoop van sterken drank.
Het Lunapark zal gehouden worden van 15
Mei15 Juni. De pachter betaalt de kos
ten van aanleg van gas- en water en resti
tueert de kosten van aansluiting van een
telefoon. In overleg met den voorzitter za
het park geopend zijn van 1424 uur. De
meerderheid van B. en W. is voor het
voorstel. De minderheid is niet tegen een
lunapark, maar had de proef dit jaar niet
genomen, daar er dit jaar toch voldoende
bezoek aan Zandvoort zal komen.
Geen persoonlijke ongelukken.
Hedenmorgen omstreeks 7 uur zijn van
een goederentrein tusschen Zaandam en
Koog aan 3e Zaan op een wissel eenige
wagons van een goederentrein, die op weg
was naar Den Helder, ontspoord.
Een der sporen werd versperd; persoon
lijke ongelukken hadden niet plaats.
Doordat het verkeer over één spoor ge
leid werd, ondervond het treinverkeer veel
vertraging.
Een landbouw-pionier.
Een bekende en markante figuur in
den landbouw is Vrijdag, zooals reeds werd
gemeld, tachtig jaar geworden de heer J. H.
Evelein te Vijfhuizen, Haarlemmermeer,
Hoewel hij niet behoorde tot de éérste,
bewoners van den Haarlemmermeerpolder,
toch mag men den thans 80-jarige rekenen
tot de voortrekkers, die met alle kracht
hebben meegeholpen, om van de Meer te
maken, wat er van te maken viel.
Moeilijk waren de eerste jaren van zijn
vestiging in den nog jongen polder aller'
bande tegenslagen deden zich voor; zoo viel
in die eerste moeilijke jaren zijn geheele
paardenbeslag ten offer aan den kwaden droes
of een dergelijke ziekte. Doch de jonge Eve
lein was taai en volhardend en had een open
kiik op de landbouwtoestandem
Men moet hem hooren vertellen, hoe hij
als eerste, in strijd met de poldervoorschrif
ten, een eigen bemaling voor zijn land liet
inrichten, omdat dijkgraaf en heemraden
naar zijn oordeel niet voldoende inzagen,
dat het polderpeil feitelijk moest zijn „de
bodem van den sloot", zoo vertelt het „Alg.
Hbld.".
Tientallen en tientallen heeft hij er voor
moeten vechten, vóórdat het polderbestuur
tenslotte inzag, dat peilverlaging dringend
noodzakelijk was.
Vermeld dient verder, dat de heer Evelein
wederom een der eers'en was, die het be
lang van den bietenbouw voor de Meer
heeft ingezien en er zijn vollen steun aan
heeit gegeven. Lange jaren verbouwde hij
voor Kühn en Co. te Naarden zaad en nog
steeds gaat de heer Evelein mee, om de Zaai-
bedden te inspecteeren.
Wanneer men de boeren in de Meer
en velen ook daarbuiten vraagt, wie de
beste en tevens meest welwillende en mensch-
lievende rentmeester is, dan krijgt men ten
antwoord „meneer Evelein 1" Hij ver
staat het de belangen van den „heer" op
voortreffelijke wijze te dienen en te gelijk
die van de pachters niet over het hoofd te
zien.
Vraag het polderbestuur van Meer en
Rijnland, welke diensten deze krasse tach
tiger in den loop der jaren heeft bewezen
vraag het gemeentebestuur, of Evelein niét
steeds op de bres stond, voor de belangen
der groote gemeente Haarlemmermeer en
dat „Zonder politiek", zooals men dat noemt.
Reeds meer dan een halve eeuw is Evelein
voorts bestuurslid der belangrijke af deeling
Haarlemmermeer van de Holl. Mij. van
Landbouw. Geen nieuw landbouwwerk
tuig, of hij nam het initiatief, om de machine
in den Meer te beproeven. Wij mogen in dit
verband herinneren aan de eerste demonstra
ties met ijzeren ploegen, met cultivators,
met graanmaaiers, enz.
Altijd weer stond deze landbouw-pioflier
vooraan en het is daarom, dat wij den wensch
uitspreken, dat deze wonderbaarlijk krasse
en nog steeds volop werkzame tachtiger nog
lang zijn gewaardeerde krachten moge blij
ven wijden aan den landbouw en nog dik
wijls zijn raad zal willen geven in het alge
meen belang.
Onder de auspiciën van de Hollandsche
Concertdir. Dr. G. de Koos, zal de Holland
sche violist Frits Kok in samenwerking met
zijn zuster, de pianiste Ellen Kok, een viool
recital geven op Vrijdag 13 Januari a.s., om
8 uur in den Schouwburg Jansweg.
Dien avond zullen genoemde artisten wer
ken van Visconti, Bach, Mozart, Ravel,
Debussy-Roques, Godowsky, Achron, Franck
ten gehoöre brengen.
TIJDVAK 1 JANUARI—30 APRIL.
In deze gemeente geboren 262M, 259 V. 521 Totaal
Hier geboren, niet tot de bevolking behoorend 25 14 39
Elders geboren, tot de bevolking alhier behoorend 2 3 5
Totaal hier behoorend239 M. 248 V. 487 Totaal
In deze gemeente overleden 207 241 448
Hier overleden, niet tot de bevolking behoorend........ 64 59 123
Elders overleden, tot de bevolking alhier behoorend10 8„ 18
Totaal hier behoorend153M, 190V. 343Totaal
Meer geboren dan overleden 86 58 144
In deze gemeente gevestigd 927 1160 2087
Uit deze gemeente vertrokken1203 1475 2678
Meer vertrokken dan gevestigd.....276M. 315V. 591
Vermeerdering door geboorte 86 58 144
Vermindering door vertrek276 315 591
Gevende eene totale vermindering vaii 190M. 257V. 447Totaal
Blijkens Provinciaal Blad van Noordholland No. 100 van
1927 bestond de bevolking op 31 December 1926
uit 38069 42433 80502
Verminderde van 1 Januari tot en met 30 April met190,, 257,, 447
Zoodat de bevolking op 30 April 1927 bestond
uit 37879 M. 42176 V. 80055 Totaal
ANNEXATIE 1 MEI 1927.
Tengevolge van de grenswijziging kwamen naar deze ge
meente over .15001 M. 16185V. 31186Totaal
Waardoor het aantal inwoners op 1 Mei 1927steeg tot...52880 58361 111241
TIJDVAK 1 MEI—31 DECEMBER.
In deze gemeente geboren 776 M. 699 V. 1475 Totaal
Hier geboren, niet tot de bevolking behoorend 45 36 81
Elders geboren, tot de bevolking alhier behoorend....6 8 14
Totaal hier behoorend.737M. 671 V. 1408Totaal
In deze gemeente overleden 431 446 877
Hier overleden, niet tot de bevolking behoorend79 68 147
Elders overleden, tot de bevolking alhier behoorend.... 6 16 22
Totaal hier behoorend358M, 394V. 752Totaal
Meer geboren dan overleden 379 277 656
In deze gemeente gevestigd 2831 3582 6413
Uit deze gemeente vertrokken 2229 2776 5005
Meer gevestigd, dan vertrokken 602 M. 806 V. 1408 Tótaal
Vermeerdering door geboorte 379 277 656
Vermeerdering door vestiging 602 806 1408
Gevende eene totale vermeedering van 981 M. 1083V. 2064Totaal
Bevolking op 1 Mei ....52880 58361 111241
Vermeerdering gedurende het tijdvak 1 Mei31 Decemb. 981 1083 2064
Totaal aantal inwoners op 31 December 1927 .53861M. 59444V. 113305 Tonaal
Ingekomen
A.Z.
N.N.
N.N.
if
iff ffff«
Mevr. B.
W.N.
N.N. t/ev/dH.Theresia.
J. C. t/e v/d H. Theresia
Mej. N. t/e v/d H. Theresia tot
herstel mijner gezondheid
De eerste ontvangst in het Nieuwe
Jaar
N.N
R.
V. post-cheque
2.50
5.-
20.—
10.-
100.—
25.-
5.-
3.—
10.—
1—
10.—
5.—
10.—
Zalig Nieuwjaar is ons allen van vele kan
ten toegeroepen en wij hopen, dat inderdaad
al die 366 dagen van 1928 „zalig" mogen
zijn. Als men in voorspoed, opgewekt leeft,
als de zorgen ons dagelijks gebed niet storen
en bemoeilijken, o, dan kunnen de dagen
wel zalig genoemd worden en hoe vliegen
ze om. Maar als ge met een angstig gemoed,
altijd vol zorg en vrees van den eenen dag
in den anderen leeft, als moeder maar in
verpleging blijft, of vader zijn inkomsten
maar steeds ziet kwijnen, dan is een jaar heel
wat anders dan een genoeglijk en vlug door
leven van Lente, Zomer, Herfst en Winter.
Toch moeten velen zóó levend, het jaar zali
gen. Dat moet wel zwaar zijn en wij mogen
ze wel ter zijde staan bij zooveel lange dagen
van ziekte, verdriet en teleurstelling, ver
hopend daarmede óns jaar te zaligen.
Och, werkt toch mede, er is zooveel voor
zoovelen noodig. Begint het^aar goed, doet
een zalig werk en geeft, want„Zalig" is
het te geven.
Uwe bijdrage worden gaarne in ontvangst
genomen aan het Bureau dezer Courant en
aan het adres van den penningmeester, Gast
huissingel 64. Postgiro 13543.
Zondagmiddag om kwart over vijf Is te
Amsterdam door een defect aan den beugel
van een motorwagen van de Haarlemsche
tram, een arbeidsdraad van het gemeente
tramnet naar beneden getrokken.
Door deze draadbreuk moest het tramver
keer in de De Clerqstraat worden opgehou
den, totdat bet net door monteurs van de
Gem. Tram weer hersteld was.
Een en ander had een tramvertraging van
de door deze straat rijdende trams tenge
volge, welke vertraging ongeveer drie kwar
tier duurde.
H.V.C, trapt tegen den vrij sterken wind
in, af en brengt het niet verder dan tot
de Zandvoortverdediging. De doel verdediger
krijgt dan ook h^el weinig te verwerken.
Ook het spel Van de Zandvoort-voorhoede
is stug. Toch weet zij een corner te forcee-
ren. Deze, door Keesman goed genomen,
belandt in eenin het doel, 1O.
Het spel blijft in het midden van het veld,
doch bij een Zandvoort-aanval doelpunt
Zoltan voor Zandvoort 20, waarmede de
rust ingaat,
In de tweede helft vertoont Zandvoort
een beter sluitend spel en bet doel der gas
ten is dan ook steeds in gevaar. Zoltan
maakt er 30 van en even daarna A. Mo
lenaar 4—0, Dan moet Jb. Keesman wegen»
een blessure 't veld verlaten en 'n invaller
wordt toegestaan. Een tamelijk hard inge
schoten bal laat de Zandvoort-keeper door
zijn handen in het doel glippen, 41
Het spel wordt er niet mooier op, vooral
al® de H, V, C.-keeper A, Molenaar een ge
weldige opstopper geeft. Schut profiteert
van de gelegenheid en. uit zijn harde, hooge
vom-zet,doelpunt G, Paap ineens-, 5—1,
Hiermede komt het einde. Scheidsrechter
Caro leidde goed, doóh eén weinig meer
attentie voor de H. V. C.-ikeeperspraktijken
had de verstandhouding zeer ten goede ge
komen.
De Zandvoort-opsteling was; v. d. Mije, J.
Water, W, v, d. Mije, Keur, A. Beekhuis,
J, de Groot, H. 'Schut, Z, Rinkel, A. Mo
lenaar, Jb, Keesman, G. Paap,
V.S.V. II—Zandvoort II 74).
Zandvoort III—H, F. C. VII 9—1.
Dio- Junioren—Zandvoort- Junioren 0—3,
Adsp,: Zandvoort a—H.F.C, a 5—0,
De Kehnemers hebben op goede wijze
revanche genomen van de in Purmerend ge
leden nederlaag. Intusschen is de uitslag
we 1 wat geflatteeerd en had de gast-club
zeker wel een tweetal doe punten verdiend.
Dat dit inmiddels niet het geval was, is
voornamelijk wel te danken aan het superi
eure werken van doelman v, d. Ploeg,
Heel erg interessant was de wedstrijd
piet; beidt clubs speelden een spel, dat al
ler bedroevendst was. Het bleef hoofdzake
lijk bij een eindeloos heen en weer getrap,
afgewisseld door het nemen van een ontel
baar aantal corners, welke al heel slecht
genomen werden.
Rust kwam met ongewijzigden stand. Na
de doelwisseling was Lindner in de voor
hoede geplaatst en deze speler wist zijne
mede-voorwaartsen wat meer geestdrift bij
te brengen. Direct nadat v. d. Ploeg wedei
een tweetal geweldige" saves verricht
had, stelde Haver, Lindner in staat de score
te openen. Bij 'n algemeenen aanval doel
puntte Haver met een zuiver schot, terwijl
Steeman even voor time goal no. 3 in de
Purmerender touwen joeg. Einde 30.
De Haarlemsche arbiter, de heer J. Hen-
drichs, leidde feilloos.
Uitslag: De Kennemers 3E.D.O 5 71.
Bij het alhier 1.1. Zaterdag gehouden exa
men voor het „Handelsdiploma Schoon
schrijven'' vanwege de Vereeniging van
Leeraren in het Schoonschrijven, slaagden
de dames; S. M. v. d. Broeke, A. G. Schie-
ring, H, W. Terpoorten, S. van Olst, H. C.
Rompelman, allen te Haarlem, en de hee
ren: P, v, Veller, G. C, de Vries, J. S.
Zuêlen, A. J. G. Vermey, J, H, Al
les, J. H. M. Verhaart, A. G. Klaver, P. J.
G Visser, A. W. Koelemey, M, W, H, Kui
pers, W. C. A. Rooze, C. C. Bomhoff, M.
H. Faase, G. S. Verdonschot en N. L. So-
mers, allen te Haarlem, en N. L. Winkel-
hoff, te Alblasserdam.
LEEUWARDEN
Naar aanleiding van geruchten, welke er
Ioopen over een ontoelaatbaar financieel
beheer bij „De Lichthoeve" fe Santpoort,
vernemen wij, dat daarvan geen sprake is.
De bestuursleden van dit kinder- en her
stellingsoord zijn afgetreden, naar zij me-
dedeelen, omdat de besturende zusters de
leiding willen voeren, zonder het bestuur
er in te kennen. Deze zusters geven als
reden van ontslag van het bestuur op ver
schil in godsdienstovertuiging.
Het gesticht wordt neutraal bestuurd,
terwijl de besturende zusters een christe
lijke richting zijn toegedaan.
Wat den financieelen toestand aangaat,
van onverantwoordelijk beheer is, naar men
ons mededeelt, geen sprake. Er wordt ech
ter meer hulp verleend, dan het kapitaal
toelaat. Dientengevolge is er eenige schuld
ontstaan en deze hoopt men nu te dekken
door het aangaan van een hypothecaire
obligatieleening op het gebouw.
Dat het financieel beheer ontoelaatbaar
zou zijn, wordt, naar men meent, reeds
mede tegengesproken door de houding van
het gemeentebestuur van Velsen, dat on
langs toestemming verleende tot het hou
den van een straatcollecte ten bate der
stichting. Dit zou, aldus meent men, zeker
niet het geval zijn, als het financieel be
heer niet goed was.
W. A. Biélkine en L. C. Kalff,
Waaggebouw, Spaarne.
Biélkine heeft het bewogene, het felle ge
beuren in het leven scherp geobserveerd en
met rake lijnen en felle kleuren zijn im
pressies vastgelegd. Sterk is hier het exoti
sche element vertegenwoordigd: een Abessy-
niër, een Mexicaan, een Chinees, Russische
schetsen.
Van een aangrijpende realiteit Is: de moor
denaar, met den verwrongen mond, de open
gespalkte oogen, waaruit de ontzetting over
de daad spreekt. Bij het vaag aangeduide
vrouwenlichaam 'n streep bloed, op een ta
feltje het bloederige mes, détails, als 't ware
op 't tweede plan gehouden, om meer nog
de aandacht op den moordenaar te concen-
treeren,
De schetsen uit Rusland, die naar het can*
caturale zweven, zij'n bijzonder knap. Trou
wens, in de caricatuur ligt wel de groote
kracht van dezen veelzijdigen kunstenaar.
Zijne veelzijdigheid wordt gedemonstreerd
door de verschillende genres, welke hier ge
ëxposeerd zijn. Want naast en behalve het
genoemde vinden we hier vlotte portret-
schetsen, een aardig stilleven, maskers en
last not least verdient Biélkine vermelding
als boekillustrator,
In tegenstelling met Biélkine is Kalff een
meer rustig, bezonken werker. De stille, rus
tige observatie spreekt uit zijn bloemenschil-
derijen: Orchideeën, phloxen, zilverdistels.
De beide vrouwenfiguren getuigen hiervan.
Met welk een liefde en overgave zijn deze
door den schilder voltooid, hoe verzorgd in
onderdeelen en verhoudingen.
Evenals Biélkine beoefent Kalff ook het
illustratie-genre, waarvan enkele specimina
zijn geëxposeerd. de B,
Hedenmorgen werd in de haven te IJmui
den binnengesleept de sJ?OIStra.Y L "~?e"
rika", Urn. 127, van de V. E. M. Tenge-
volge van het slechte weer was de schroef
as van den trawler gebroken. Gedurende
11 uren heeft het vaartuig hulpeloos op
zee rondgedreven, waarna het werd opge
merkt door een Engelschen trawler, die een
tros vastmaakte en d"e „Derika" over een
afstand van 150 zeemijlen naar IJmuiden
sleepte,
Lijst van onbestelbare brieven en brief
kaarten van welke de afzenders onbekend
zijn. Teruggezonden in de 2e helft van de
maand December 1927.
Binnenlandsche brieven.
Advertentiebureau Meerkotter Co.,
Amsterdam; Bureau voor de inschrijving
van Motorrijtuigen, den Haag; Burgemees
ter en Wethouders, gemeente Zandvoort; fa.
D. Bolle, Rotterdam; Familie Broere, Span
broek; Mej. J. Baron, Haarlem; Familie
Broere, Spanbroek; Fa. van den Briel en
Verster; Helmond; Bureau de Telegraaf,
Amsterdam; Bureau Oprechte H. Courant,
Haarlem; D 42160 H. B. M. Dalderup,
Haarlem; Joh. Eiser, Haarlem; E. van Em-
den Jr., Aerdenhout; C. H. Flotman, Haar
lemmermeer; A. Groen, Amsterdam; Mej.
J. Govers, Amsterdam; Mad. M. v. d. Heyde
Amsterdam; H. Jellema, Haarlem; Fam.
P. H. Loven, Rijswijk; Leger des Heils,
idem;?; Mei. G. Marsman Minister van
Financiën, Den Haag; Th. Nürnberger
Utrecht; Madame Prins, Den Haag; w.
Reijnierse, Amsterdam; Saaf, Zandvoort;
G. Staal, Groningen; J. Scheeres, Haarlem;
Mej. J. Soeters G. J. Smit, Baarn; „Tri
bune", Amsterdam; Mevrouw Verster
Bosch Reitz, Haarlem; M. Vredenhegt, den
Helder; Mej. VerschurenPleijster, Am-
Sterdam; Mej. C. M. Verbeek, Haarlem;
Verkade's Fabrieken, Zaandam; J. B. Wij-
nants Co., Haarlem.
Binnehlandsche briefkaarten.
Mej. Beijerman, Velp; Dirk Jacob Balfoort,
Amsterdam; R. L. Cramen Depot Ned.
Dogcakefabriek; Amsterdam; Jac. van Dam,
Amsterdam; Zuster Celesta van Galen
Jansen, Amsterdam; L. F. Hesselink, West-
zaan; J. W. Jansen, Amsterdam; S. P. van
Keulen, Rotterdam; H. Kepper, Voorscho
ten; Dames A. en Ch. v. d. Pol, R.K. Pasto
rie? W. Plaisier, Zoetermeer Zegwaard; Mej.
Alma Schönker, Vincenso Rosa, Zuyderland
allen Amsterdam.
Buitenlandsche brieven.
L. Y. Alta, Newcastle; Frl Hedwig Dropik,
Gertrudisheum; A. Dikkeboom, Duitsch-
land; Jonged. M. Kortjens, Betteraey; Th.
Esq. Laurenc, Nelson Canada; Esq. O. Ri-
chelmann, London; J. Schaap, Tandjong
Priok; Maria Schmiot, Berlin; Mevrouw
Zwart, Tebingtinggi Sumatra.
Buitenlandsche briefkaarten.
Frau Albrecht, Königsberg i. P.; Mevr.
J. Dopheide, Paris; A. Dikkeboom, Duitsch-
land; Greskowiak Fam. Gelsenkirchen; Jo
hanna Haag, Gmünd; Gesina Lammering,
Hannover; Greta Mönning, Hannover; Fam.
WestenbergJaarsma
11 briefkaarten zonder adres.
Zondagavond reed de heer V., wonende
te Alkmaar, met zijn auto op den Rijks
straatweg tusschen Halfweg en Sloieraijk
en vond daar den 25-jarigen koopman JT.
de V,, uit Haarlem, die op den weg stond
om de lichten van zijn auto na te zien, On-
dertusgchen werd de stilstaande auto en de
V. door een anderen auto aangereden De
heer V, bracht hem naar de garage Lim-
bach, waar een lid van O, D. een vermoe
delijke hersenschudding constateerde. Hij
kon zich niets van de aanrijding herinne
ren. Zijn reisgenoot A, v. L, werd per
vrachtauto naar zijn woning te Haarlem
vervoerd.
Geboren: 5 Jan, d. M. v. Leuven-Snoeks.
6 Jan. z. van T. Hessen-Souverein, G.
M. M, Sikkema-v. Roon dochter. d. van
H. S, Paalman-Kuiper. d. van P. Moen-
Schrage. z. van M Selhorst-v d. Mije.
6 Jan, z. van J. C Huis in 't Veld-Soeten».
man, Vaartstraat.
Overleden 5 Jan. J. H. G. 2 jaar z. van
P, Voortman, Vaartstraat. 6 Jan. E. W.
V. d J. Pigge, 68 jaar Koningstraat. 5 Jan.
G. Hille-Groot 78 jaar Brouwerstraat.
6 Jan. C. Keeman,, 67 jaar Ged. Oude
Gracht. 5 Jan, A. van Santé 67 jaar Leid-
schevaart. 5 Jan. G. Beukkers, 72 jaar
Leidschestfaat 5 Jan. P., mnd. z. van
J. de Maaker. Thomsonlaan. 6 Jan. F. P.
Jonkmans, 44 jaar. Kleverlaan. 6 Jan.
Y. Snethlage, 87 jaar, Kleverparkweg. 7
Jan. P. H. Menke 38 jaar Casteleynstraat,
6 Jan. P. v, Dijk-Kooper, 79 jaar, Melk-
hoersteeg.
(i).
HET SOCIALE LEVEN DER INSECTEN.
Insecten zijn net kleine, primitieve
menschjes. Misschien is het wel hierom, dat
ik zoo graag over hen schrijf, vooral over
hun doen en laten, hun maatschappij en hun
verhouding ten opzichte van anderen.
Wanneer ik zeg, dat insecten juist primi
tieve mellschen zijn, dan wil ik daar heele
maal niet mee uitdrukken, dat zij op ons
gelijken. Integendeel! Wie wel eens insecten
heeft gezien en wie zou hierop uitzon
dering maken moet dadelijk tot de con
clusie komen, dat wij ik bedoel menschen
en insecten niets met elkaar gemeen
hebben. Insecten zijn klein, wij groot. Zij
kunnen vliegen, wij althans uit eigen
kracht niet. En zoo zijn er bonderden
kenmerken, waardoor zij van ons verschillen
en waardoor ook mensch en insect van el
kaar kunnen worden onderscheiden.
Maar er zijn ook kenmerken, die de insec
ten Op ons doet gelijken en hieronder noem
ik vooral hun leefwijze, hun doen en laten.
Zij handelen precies als de mensch en, wan
neer het ei op aan komt, vechten zij ook
al» deze. In vredestijd zijn ze heel kalm,
doch zoodra is niet de oorlog verklaard, of
ze kunnen er „beestachtig" op los hakken.
De wapens behoeven zij niet meer te
«meden. Zij hebben die van de natuur mee
gekregen en zooals wij onze armen hebben
»m er in oorlogsstemming van gebruik te
maken, zoo gebruiken ook zij hun pooten.
Maar het mishandelen van den vijand is
loch het beste toevertrouwd aan hun kaken.
i)eze, hoe klein ook, kunnen in enkele
jogenblikken den vijand zoo toetakelen, dat
tr in letterlijken zin geen stuk meer van
heel blijft, Het liefst trekken zij er hem de
vleugels mee uit. Zij weten, dat hij dan
weerloos is.
Maar ik wil U eigenlijk niet spreken over
zulke wreedheden, die, in meerdere of min
dere mate, alle dieren eigen zijn; ik wilde
U spreken over het meer menschelijke
element, over datgene, wat ook bij ons ge
vonden wordt en dat ons meer in het bi-
zonder interesseert. Wel is het ook bij ons
niet altijd vrede en komen er bij ops ook
wel eens dingen voor, die nog eenigszins
aan onze vermeende „afstamming" doen
denken, doch daar praat men in dezen tijd
liever niet over en daarom zal ik het hier
ook niet doen.
Evenals de menschen, leven ook de in
secten sociaal, d.w.z., zij leven in een maat
schappij. Duizenden individuen hebben zich
aaneengesloten en werken samen tot het
heil van den staat. Zij leven in een gemeen
schappelijk hol, waarin ieder zijn eigen be
roep uitoefent, zooals wij in ons koninkrijk.
Maar hoe mooi is het daar binnen inge
richt, veel mooier dan In een mensehen-
staat. Geen oproer, revolutie of andere
geweldadigheden. Altijd zijn zij het eenparig
eens over de moeilijkste problemen; geen
ministerie of Tweede Kamer, slechts ééne
koningin, die haar bevelen uitdeelt; en als
er een vijand op komt dagen, weet ieder,
wat hem te doen staat, staan zij als één
man, om het dierbaarste, dat zij hebben, te
verdedigen: de koningin. Voor haar hebben
zij alles over, zelfs hun leven; want, wordt
zij gedood, of wordt haar zelfs maar eenig
letsel aangedaan, zij kan zich zelf niet
verdedigen, zooals wij later zullen zien
dan is het uit met órde en regelmaat, mei
vrede «n eendracht. Het fundament, waarop
de iftsectenstaat is opgebouwd, 19 dan
weggenomen «n het heele bouwwerk stori
in elkaar.
Wij zien dan ook steeds, met welk een
hardnekkigheid deze dieren den toegang tot
het centrum hunner woning want hier
zetelt de koningin bewaken en hun leven
geven, wanneer zij den vijand niet kunnen
terugdringen. Het is, alsof zij voor een hei
lige zaak strijden, alsof zij voelen, dat hun
koningin moet blijven leven,
Het is een ideale staat, deze insecten-
kolonie. Hoe nijver bewegen de diertjes
niet heen en weer in rustelooss bedrijvig
heid. Een ieder kent en doet zijn plicht,
zonder aarzelen, Moeheid kennen zij niet en
zoo noodig draven zij den geheelen dag
buiten het nest rond op zoek naar voedsel
of bouwmateriaal voor hun nést. Verzaakt
er eens één een oogenbllk zijn plicht, dan
is er dadelijk een ander bi; de hand, om
hem door een nijdige knauw weer in het
gareel te leiden. Dit is bij wijze van beris
ping, grootere straffen zijn niet noodig.
Zooals wij in onze maatschappij verschil
lende klassen of standen hebben, zoo heb
ben deze dieren eveneens een ver doorge-
voerde arbeidsspecialisatie. Niet ieder is
gelijkwaardig, geschikt voor elk werk; hier
Aleer nog dan bij ons, kunnen wij spreken
van een individu, dat „in de wieg is gelegd"
voor het een oi ander werk. Al worden hier
de kleintjes niet in wiegen groot gebracht,
joch zullen wij zién, dat zij van jongs af aan
voor het «en of ander beroe-p worden 'opge
leid.
Aan het hoofd der kolonie staat de ko
ningin (Fjg, i). Ook een koning is aanwezig,
doch deze speelt een zeer ondergeschikte
rol en sterft al zeer spoedig, terwijl de
koningin de grondlegster is van de geheele
kolonie. Zé is onbeperkt alteen heerscheres
en duldt niemand in haar nabijheid, die
bazrs gelijke is. Ontwikkelt er zich uit het
ei een jong koninginnetje, dan zal het deze
zijn, die bij haar meerderjarigheid, wanneer
zij ook aanspraak wil maken op de troon,
baar heil buiten het nest moet zoeken. Met
een aantal trouwe onderdanen zwermt zij
uit en sticht op deze manier een nieuwe
kolonie.
Na de koningin staan de arbeiders (Fig, 2)
in hoogste aanzien. Berust bij de koningin de
wetgevende, de arbeiders hebben de uitvoe
rende macht en met groote gestrengheid
wordt er voor gewaakt, dat de orders der
souvereine worden uitgevoerd, Zij doen de
heele huishouding, letten er op, dat alles
ordelijk en zindelijk verloopt en dulden
niet de minste pichtsverzaking. Vooral de
opvoeding dei jongeren is voor ben een
dure plicht, dien zij met veel zorg ten mi-
voer brengen. Reeds de eieren worden door
hen bewaakt als iets heiligs. Dikwijls toch
kunnen wij met onze eigen oogen zien, hoe
zij de eieren in hun bek naar een veiliger
plaats dragen, wanneer een indringer zich
in de nabijheid heeft vertoond.
Op de arbeiders volgen de soldaten, (Fig.
3), die voor de verdediging^ van het nest in
tijd van oorlog zorgen. Zij zijn bewapend
.met bijzonder groote en stevige kaken, die
zij, indien zij daartoe worden gedwongen
zonder pardon diep in andermans lichaam
kunnen planten. In tijd van vrede oefenen
zij politiediensten in het nest uit en helpen
zij de arbeiders bij het tuchtigen van zich
onhebbelijk gedragende individuen.
Wij zien du® bij deze zoo onbeduidende
dieren iets, dat hen hoog boven anderen
plaatst en hen dichter bij den mensch
brengt, Bij ons bestaat er een sociaal vraag
stuk, waar de grootste geleerden, hun hoofd
over breken om het tot oplossing te bren
gen. Bij hen bestaat echter niet zoo'n pro
bleem. Ieder individu is tevreden met wat
hij is en rekent het zich tot een eer zijn
plicht te doen. Niemand schiet er bij te kort
en daarom i» er geen enkele reden om knor
rig en ontevreden te zijn.
Hoe sterk de mensch en insect in dit op
zicht ook op elkaar gelijken, in één wezen
lijk punt verschillen zij: de mensch is be
gaafd met verstand, het insect heeit alleen
zijn instinct.
De mensch is zich bewust van alles, wat
hij doet. Voor zijn handelingen staan hem
verschillende wegen open, waaruit hij kiest
naar eigen, vrije keuze. Het insect daaren
tegen, heeft geen keus, hij moet den weg
bewandelen, die hem door de natuur is
voorgeschreven, Bij hem bestaat geen kie
zen of deelen; zonder zich rekenschap te
geven, van wat hij doet, slaat hij steeds de
goede richting in. De weg is hem van te
voren aangewezen, geen macht, die hem
daar van kan afhouden. Dit is het instinct,
wezenlijk verschillend van het verstand der
menschen.
Zoo zien we in deze dieren dus een merk
waardige copie van ons eigen leven. Men
heeft de mieren wel eens tot voorbeeld
voor den mensch willen stellen, doch zoo
lang deze echter verstand heeft, zal een
dergelijke heilstaat voor hem wel een utopie
blijven.
De insecten vormen de meest interessante
groep in het dierenrijk, die men zich den
ken kan. Er bestaat onder hen een zoo
groote verscheidenheid in vorm, kleur en
leefwijze, dat het de moeite waard is, om
er iets meer over te vertellen. Maar om
alles te dezer plaatse mede te deelen, is
ondoenlijk efl daarom wil ik me alleen be
perken tot de belangrijkste onder de insec
ten: Termiten, Mieren, Bijen en Wespen.
Doch hierover een volgenden keer.
R. VORSTMAN.
