Binnenlandsch Nieuws.
v.d. VlerIc's Foto
Gemengd Nieuws.
HET 10JARIG BESTAAN VAN DEN
POSTCHEQUE- EN GIRODIENST.
112, Kleine Houtstraat 112
nieuwie,
Wïf brengen U steeds Iret
Overtuigend
Tabletten
Ioloschelien leis aparls
ZIET DE ETALAGE
Grootste en goedkoop
ste atelier ter stede.
FINANCIËN.
Het bisdom van Hildesheim.
De directeur der Rotterdamsche
deposito- en effectenbank
gearresteerd
Het belastingpersoneel en de
inzamelingen voor liefdadige
doeleinden.
De scheepvaart van Eindhoven
naar het Wilhelminakanaal.
RADIO-NIEUWS.
Langenberg op 11000 K.M.
afstand gehoord.
Ontvangst in t groot.
Nog meer omroepzenders.
Een poging om het wereldduur-
record te slaan.
SPORT EN WEDSTRIJDEN.
Ned. Wielerbond.
De St. Bavo-bekerwedstrqden.
Danswedstrijd S.D.O.T.E.P.
Om het Haarlemsche
Damkampioenschap.
Noord-HoII. Hockeybond.
INGEZONDEN.
LUCHTVERKEER.
Een Deensch vliegtuig door
het ijs gezakt.
Het moordend werk der
torpedo's.
Prettige thuiskomst na zijn
gouden bruiloft.
Overboord geslagen en
verdronken.
Van een ladder gevallen.
Hotelhouders opgepast!
Een nieuwe vinding.
Inbrekers.
Een recbercbeur, die niet lezen
of schrijven kon.
De Rotterdamsche ruitenkrasser
blijft aan 't werk.
Een ontploffing met
doodelijken afloop.
De postcheque- en girodienst beleeft op
16 Januari a.s. zijn tweede lustrum. De be-
langrijke plaats, welke deze dienst in dien
tijd in het matschappelijk en zakenleven
heeft weten in te nemen, geeft wel aan
leiding den datum van de invoering van
dit onderdeel van het Staatsbedrijf van de
Posterijen, de Telegrafie en Telefonie in
herinnering te brengen.
Het hoofdbestuur der P. T. en T. deelt
ons over het tien arig bestaan van den
postcheque- en girodienst het volgende
mede:
In 1916 werd de voorbereiding van de
invoering ter hand genomen onder leiding
van den toenmaligen administrateur bij het
Hoofdbestuur der P. en T., den heer M.
G. de Bloeme, die weldra tot directeur van
den nieuwen dienst werd benoemd.
Op 16 Januari 1918 volgde de openstel
ling. De heer de Bloeme bleef directeur
totdat hem wegens het bereiken van den
pensioengerechtigden leeftijd np 1 Maart
1921 op zijn verzoek eervol ontslag werd
verleend. Zijn opvolger was de heer A. W.
Kymmell, inspecteur van de posterijen en
telegrafie in algemeenen dienst, destijds
reeds belast met de waarneming van de
functie van onder-directeur. Nadat deze
met ingang van 5 Mei 1924 op zijn verzoek
eveneens eervol ontslag had bekomen, werd
den heer J. Lazonder. directeur van het
postkantoor te Rotterdam, de leid'ng van
den dienst toevertrouwd.
Reeds voor de opening van den dienst
op 16 Januari 1918 was gelegenheid gege
ven om zich als rekeninghouder op te ge
ven, tengevolge waarvan de dienst met 4000
aangeslotenen aanving. Dit aantal nam snei
toe en was op het einde van 1918 gestegen
tot 13720. Op ultimo December 1927 be
droeg het aantal rekeninghouders 129258
De omzet op de rekeningen nam even
eens in sterke mate toe. Het aantal boe
kingen bedroeg in 1918: 1.302.874, in 1927:
27.943.604, de omzet beliep 1.127.146.000
resp. 9.310.449.000, het gezamenlijk te
goed der rekeninghouders 37.898.000
resp. 98.803.324, het aantal afrekeningen,
verzonden aan de rekeninghouders in 1918:
546.774, in 1927: 8.778.616.
De ontwikkeling van den dienst gaat in
hoofdzaak in de richting van het eigen-
rije, Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije, Zwe-
omzet van contanten, Hoe grooter het aan
tal rekeninghouders, hoe meer deze mo
derne betalingsmethode zal kunnen worden
toegepast. In deze richting heeft mede de
reorganisatie van den dienst in 1923 ge
werkt, welke, zooals bekend, tijdelijke slui
ting van den dienst van 1 October 1923
tot 1 October 1924 tengevolge had.
Aanvankelijk waren alle postkantoren
tevens cheque-kantoren, d.w.z, men kon bij
elk postkantoor rekeningen-courant doen
openen, die door dat postkantoor zelf wer
den bijgehouden, een en ander centraal ge
controleerd door het Bestuur van den
dienst te 's-Gravenhage. Dit stelsel maakte
wel het gebruik van cheques, inzonderheid
voor het spoedig opvragen van geld door
de rekeninghouders van eigen rekening ge
makkelijk, doch desondanks noodzaakten
de voortdurende uitbreiding van den dienst
en de daardoor steeds grooter wordende
hoeveelheid correspondentie tusschen de
kantoren en moeilijkheden bij de controle,
tot het prijsgeven van dit stelsel, waar
door dan het giro-verkeer kon worden
versneld. Dit leidde tot het stichten van
een centraal girokantoor te 'a -Gravenhage,
waar alle rekeningen-courant van het ge
heele land zouden worden bijgehouden en
de bemoeienissen met den girodienst op de
postkantoren hoofdzakelijk konden worden
beperkt tot het aannemen der stortingen en
het uitbetalen der cheques. De dienst werd
hiermede meer geschoeid op de leest van
dergelijke diensten in het buitenland en
gegoten in een vorm, die eene sterk ver
eenvoudigde dienstuitvoering mogelijk
maakte en eene belangrijke besparing van
kosten medebracht. Werd in de eerste
iaren steeds met verlies gewerkt, door de
invoering van het nieuwe stelsel, en mede
door de verruiming in de vaste belegging
der beschikbare gelden, is dit veranderd
zoodat de rekening over 1926 zelfs sloot
met een voordeelig saldo van ruim
f 1.100.000, Voor 1927 kan een nog hooger
voordeelig saldo verwacht worden.
De dienst veroverde zich voorts een
grooter plaats in het algemeen geldver
keer door over te gaan tot aansluiting bij
het giroverkeer van de Nederlandsche Bank
en van verschillende buitenlandsche post
cheque- en girodiensten, (tot heden België,
Danzig, Denemarken, Duitschland, Honga
rije, Oostenrijk, Tsjecho-Slowakije, Zwe
den en Zwitserland), Men kan zich eenigs-
zins voorstellen, hoe sterk de girodienst
reeds in het betalingsverkeer is ingeweven
als men bedenkt, dat in 1927 8.561.030 op
drachten tot het uitvoeren van overschrij
vingen tot stand kwamen tot een gezamen
lijk bedrag van 3.930.617.904, bovendien
nog 7.165.769 stortingen aan de postkan
toren en 2.203.125 betalingen per cheque.
Gemiddeld werden per werkdag dus 58404
betalingen door tussclienkomst van den
dienst bewerkstelligd, waarvan gemiddeld
27886 tot een gezamenlijk bedrag van
12.803.000 in giro, dus zonder dat daar
voor verplaatsing van contant geld noodig
was. Bij toeneming van het aantal aange
sloten, waarvoor nog ruimte genoeg is,
(België heeft thans ruim 201.000 rekening
houders tegen Nederland pl.m. 130.000) zal
deze uitschakeling van het gebruik van
baar geld ongetwijfeld nog grooter afme
tingen gaan aannemen.
Een ander punt van groot economisch be
lang Is de aanwending van de aan den
dienst toevertrouwde gelden, en de vraag,
of daarvoor aan de rekeninghouders al dan
niet eenige rente moet worden vergoed.
Het saldo der rekeningen bedroeg op 31
Dcember j.l. 98.803.324, waarvan rond
70.000.000 is belegd is belegd, voor het
grootste deel in schuldbekentenissen van 't
Rijk, de provinciën, de gemeente en de
spoorwegen. De daarmede gekweekte rente
wordt aangewend tót bestrijding van de
kosten van den dienst. De vraag, of daarbij
al dan niet rente aan de rekeninghouders
moet worden toegekend, houdt nog steeds,
gelijk bekend is, de gemoederen verdeeld.
In de eerste jaren van den dienst, werd een
geringe rente uitgekeerd, later veranderd in
dagrente van aanvankelijk 2 pet-, later 1,:
pet. Met ingang van 1 Januari 1925 werd
alle rentevergoeding afgeschaft, hetgeen
ten gevolge heeft gehad, dat thans veel
minder geld bij den dienst gelaten wordt,
dan vroeger. Vóór de centralisatie beliepen
de saldi der particuliere rekeningen
f 170.000.000 a 180.000.000, thans
65.000.000 h 70.000.000 bij een veel
grooter aantal deelnemers Het streven om
het saldo zoo laag mogelijk te houden,
wordt in vele gevallen te ver doorgevoerd,
zoodat aan vele opdrachten tot het doen van
overschrijvingen of betalingen, geen ge
volg kan worden gegeven, wegens ontoe
reikendheid van het saldo. Bij toekenning
van eenige rente, zou hierin ongetwijfeld
eenige verbetering komen, doch de daarmede
samenhangende vragen, of deze verbetering
zoodanig zou kunnen zijn, dat daarmede de
geheele rentevergoeding wordt gedekt en
of bij het sterker aantrekken van gelden
door den dienst daardoor bezwaren kun
nen ontstaan voor de geldmarkt, zoowel
7 pCt, le hypothecaire obligatieleening
groot 450,000.
De Spaarne-Bank bericht, dat van 18 Jan.
af de inschrijving op een 7 pCts. Ie hypo
thecaire gegarandeerde obligatieleening
groot 450.000 nominaal ten laste van het
Bisdom van Hildesheim te Hildesheim tot
den koers van 99% pCt. is opengesteld bij
haar kantoren te Haarlem, Amsterdam, en
Beverwijk.
De obligation worden toegewezen zoolang
de voorraad strekt en naar volgorde van
binnenkomst der inschrijvingen.
De opbrengst dezer geldleening zal een
deels worden aangewend ter financieering
ontstaan voor de geiamarKi, zouwe. van den bouw van een kerk te Hannover-
voor de beleggings- als de discontomarkt, Kleefeld, anderdeels voor den bouw van een
zijn nog steeds bij de autoriteiten in studie. meis'« z°°mede voor de
Wat de personeelssterkte betreft, kun
nen de volgende jaartallen van aantal
ambtenaren ter vergelijking dienen:
1918
19
20
21
22
167
213
303
416
667
1923
24
25
26
27
1058
752
844
856
325
Indien men bedenkt, dat de dienst voort
durend groeiende is en dat in het getal 825
over 1927 nog een 130-tal jongelingen be
grepen is voor ondergeschikte werkzaamhe
den sorteeren, behandeling post, bedie
ning van machines, loopwerk, enz. kan
uit deze cijfers wel worden geconcludeerd,
dat aan dit onderdeel, door steeds voort
gaande vereenvoudiging van de werkwijze,
ernstige aandacht is besteed.
Verdacht van verduistering van effecten en
gelden.
Op- verzoek van de Centrale Recherche
ie Rotterdam is, naar de „Tel." meldt, te
's-Gravenhage aangehouden de 33-jarige C.
van O., directeur van de Rotterdamsche
Deposito- en Effectenbank. Hij wordt ver
dacht effecten en gelden, hem door particu
lieren toevertrouwd, te hebben verduisterd.
Reeds geruimen tijd had de centrale re
cherche haar aandacht gewijd aan deze
„bank" die haar bedrijf uitoefende in het
gebouw in de Aert van Nesstraat, waar
eens de Hanzebank was gevestigd. Er vie
len echter geruimen tijd geen tastbare mal
versaties te constateeren. Eindelijk werden
klachten ontvangen over zoek geraakte ef
fecten en gelden tot een bedrag van onge
veer 8000. Vóór men echter den direc
teur Van O. ter verantwoording kon roepen
was deze zoek. Nu is hij in Den Haag ge
vonden en, zooals gemeld, overgebracht
naar Rotterdam. Op het oogenblik bevindt
Lij zich aan het hoofdbureau van politie in
afwachting of er termen zijn hem over te
brengen naar het Huis van Bewaring.
Alvorens te Rotterdam de Deposito- en
Effectenbank op te richten was Van O. di
recteur der „Bataafsche Bank" te 's-Gra
venhage. Zijn onderneming te Rotterdam
werd gedreven met zeer beperkte middelen.
In beurskringen was het algemeen bekend,
dat de bank voor eigen rekening ver boven
haar krachten speculeerde. Van 0. kon dan
ook geen lid worden van de Vereeniging
voor den Effectenhandel te Rotterdam, zoo
dat hij niet in de gelegenheid was de beurs
te Rotterdam te bezoeken. Hij behandelde
zijn zaken rechtstreeks met Amsterdam
door bemiddeling van een commissionnair.
Om aan geld te komen adverteerde de
bank, dat zij bereid was op zeer gunstige
voorwaarden kleine credieten te verleenen
aan winkeliers. Zij, die op deze aanbieding
ingingen moesten 10 voor informatiekos-
ten betalen. Na eenige dagen ontvingen do
gegadigden een gedrukt formulier, waarop
werd medegedeeld „dat naar aanleiding van
de ingewonnen informaties de bank tot haar
leedwezen het aangevraagde crediet niet
kon verstrekken."
De directie had het vertrouwen van eeni
ge kleine beleggers weten te winnen, o.a.
door het feit, dat men npgal luxueus geïn
stalleerd was. De direcreur bewoonde een
fraai huis aan de Mathenesserlaan. Hij
baarde nog al opzien in de stad, doordat
hij zich meestal vertoonde in een spierwit-
ten grooten auto, iets wat den „kleinen
man" nogal imponeerde.
Politie en justitie beschikken nog niet
over alle gegevens, Vermoed wordt dat
thans na de arrestatie nog vele klachten
zullen inkomen. De boeken worden daar
om in de komende dagen aan een nauwge
zet onderzoek onderworpen.
tehuis voor jonge meisjes zoomede voor de
oprichting van en rectoraat.
De aflossing der leening zal geschieden 6.
pari doot middel van uitloting te beginnen
op 1 Augustus 1931 met een bedrag van
9000, welk bedrag jaarlijks vermeerderd
zal worden met de vrijgevallen rente. De
leening zal dehalve een looptijd hebben van
25 jaar en in haar geheel uiterlijk zijn afge
lost 1 Februari 1953.
Het Bisdom behoudt zich echter het
voor de leening op I Februari 1933 en daar
na op eiken couponvervaldatum in haar ge
heel of gedeeltelijk af te lossen.
Ter kennis van het belastingpersoneel is
gebracht, dat de Minister van Financiën
niet goedkeurt, dat ambtenaren zich be
lasten met het inzamelen van gelden, voor
werpen enz. bij en met het verkoopen van
kaarten, loten, enz. aan buiten de admini
stratie staanden, met wie de ambtenaar als
zoodanig in aanraking komt. Dit geldt ook,
al geschiedt die inzameling ten behoeve
van liefdadige instellingen of door een ramp
getroffenen, zelfs indien naar de verrich
tingen geen vergoeding van kosten wordt
genoten.
In de gisteren gehouden zitting van de
Prov. Staten van Noord-Brabant is het
voorstel van Ged. Staten inzake subsidi-
eering van het nieuwe afwaterings.scheep-
vaartkanaal van Eindhoven naar het Wil
helminakanaal ongewijzigd aangenomen.
Bekend zijn de buitengewone prestaties
van Langenberg, voor wat betreft de draad
looze overbrugging van zeer groo e afstan
den. De vele berichten, welke uit ver ver
wijderde landen binnenkwamen over goede
ontvangst, spoorden de technici van dit sta
tion aan in dit opzicht het uiterste mt den
zender te halen. Ruim een -aar geleden werd
„Langenberg" gebouwd door Telcfvi:nken op
een heuvel in Rijnland plm- 60 K.M. Noord
oostelijk van Keulen, en is ook v°?r de
Nederlandsche luisteraars een goede beken
de, waarnaar gaarne geluisterd w°rdt. In
het Westen van ons land wordt Langenberg
helaas nog al gestoord door de meestal vrij
gedempte scheepszenders, welke er als het
ware een sluier van morse-signalen over
ezap si "tips uajsoo u'
zender 'favoriet. Hoe Langenberg zijn eigen
record brak, meldt een bericht uit Krian
Road in Perak. In bet schrijven van een
enthousiasten radio-amateur heet het 0.a.:
„Dezen morgen om 4 uur 42 ontving ik uw
station. Ik hoorde een aria uit „Trouba
dour" van Verdi. De ontvangst was uitste
kend, tenminste afgezien van de storingen
door morse-signalen.... .(.tand
Tot goed begrip diene, dat de
Langenberg—Krian Road rond ll00° K:
dus een vierde van den aardomtrek be-
draagt. En dat op een golflengte van 448.8
M.l Langenberg is uitgerust met da water-
gekoelde Telefunkenlampen R.S. 225 l
K.W.).
Een uitgebreide ontvanginstallatie is in be
drijf in het „Lambeth Hospital" te Londen.
De installatie omvat 17 lampen, welke niet
zooals gewoonlijk door batterijen gevoed
worden, maar door speciale motor-genera
toren. Het reuzen-ontvangtoestel is in staat,
gelijktijdig 2000 hoofdtelefoons en 80 luid
sprekers te voeden. De totale lengte van
de voor deze installatie gebruikte draden
is niet minder dan 15 K.M. Behalve vo°r
de verspreiding van de eigenlijke rad'°J
concerten dient het toestel ook voor het
doorgeven van concerten, welke in de eet
zaal van het ziekenhuis zelf worden ge(ie"
ven. zoomede voor de godsdienstoefenin
gen uit de huis-kapel, en voor mededee-
fingen van algemeenen aard.
Thans te Laibach.
De mazen van het net van omroepzen
ders, dat over Europa ligt uitgespreid,
worden steeds nauwer. Ook die staten,
welke zich tot nu toe weinig of in hetge
heel niet met den radio-omroep bemoeiden,
gaan meer en meer aandacht schenken,
vrijwillig of noodgedwongen, aan het vraag
stuk der radio-telefonie. I
Zoo heeft nu de regeering van JoegO'j
Slavië, welke aan Telefunken opdracht éaI
een radio-omroepstation te bouwen met een
antenne-energie van ongeveer 2% K.W. De
nieuwe zendér wordt opgericht bij Laibach'
'Zooals de meeste moderne zenders, wordt
ook deze gebouwd op enkele kilometers
afstand van de stad. De studio komt in he
centrum der stad en wordt met een spec»"
alen kabel met den zender verbonden.
De keuze van de Joego Slavische regee'
ring viel op het nieuwe type „Telefunken-
Rundfunksender", een installatie van
K. W. lampvermogen. Het is een zgn.
„fremdgesteuerte" zender, met in den laa'-
sten versterkingstrap een watergekoelde
T elefunken-zendlamp.
kwam op het ijs van de stadsgracht terecht
en zakte er ten gevolge van haar zwaar
gewicht door. De bestuurder en de waarne
mer werden beiden gedood.
Een telegram uit New York meldt: Op het
vliegveld Rooseveldfield zijn de beide vlie
ger® Clarence Chambrlin en Roger Willi
ams gestart voor 'n poging om het wereld-
duur-record te verbeteren.
De beer Jansen bedankt als bestuurslid.
Het bestuurslid de heer Jansen heeft voor
zijn funtie in den N.W.B. bedankt.
Tot op heden hebben dus de beeren
Kolfschoten, Darmstad en Jansen bedankt.
De afgebroken partijen, welke thans uit
gespeeld zijn, zijn ten nadeele van T. E. P.
beslist. Hiermede is T. E. P. voor de tweede
maal voor een jaar bezitster van den St.
Bavo-beker.
Ter gelegenheid van het eerste lustrum
van de St. Josephs-Gezellenvereeniging
Haarlem II, zal bovengenoemde wedstrijd
plaats hebben op 29 Januari, in het gebouw
van reeds genoemde vereeniging aan het
Teylerplein. Voor dezen wedstrijd is een
medaille beschikbaar gesteld, waardoor on
getwijfeld de animo voor deze ontmoeting
verhoogd wordt.
Maandagavond 16 Januari a.s. zal in het
clublokaal der „Haarlemsche Damclub" de
jaarlijksche wedstrijd om het kampioen
schap van Haarlem en Omstreken een aan
vang nemen.
De belangstelling voor dezen wedstrijd is
ook dit jaar weder bijzonder groot terwijl
de zeer sterke bezetting van dit kampioens-
tournooi een vinnigen en spannenden strijd
om den hoogsten eeretitel welke voor de
Haarlemsche damspelers te behalen valt,
waarborgt.
Overzicht,
Indien de weersomstandigheden nu een®
gunstig zullen zijn, staan voor Zaterdag een
paar interessante wedstrijden op het pro
gramma.
In de eerste plaats ontvangt M. II, C. 3
bezoek van Fainos 2 uit Amsterdam. De
roodhemden zijn nog ongeslagen, terwijl Fa-
mos de eerste overwinning nog behalen
moet. D'e uitslag is hier dan ook niet twij
felachtig.
De tweede wedstrijd is een derby, n.L
Bloemendaal 4H. B. S. 2 en gaat om de
Bezetting van de tweede plaats. De jeugdige
oranjehemden zijn den laatsten tijk keurig op
dreef, maar ook de zwartjs zijn niet te on
derschatten. Er mag dus een spannende
strijd verwacht worden, met a's resultaat
een gelijk spel, of misschien in verband met
Bet terreinvoordeel een kleine zege voor de
thuisclub.
Voor den inhoud van deze rubriek stelt de
Redactie zich niet aansprakelijk.
Twee inzittenden gedood.
Fen telegram uit Kopenhagen aan de
„Tel." meldt: Een militair vliegtuig is e^en
na het opstijgen neergestort. De machina
AAN DE R. K. HARMONIE EN
FANFARECORPSEN IN
ZUID-ÖOLLAND.
Zondag 15 Januari a.s., 's namiddags 2
uur, vergadert in gebouw „Veritas", West-
einde 15, Den Haag, de R. K. Bond van
Harmonie en Fanfarecorpsen in Z.-H., voor
de eerste maal onder zijn definitief bestuur,
en hij hoopt natuurlijk dat die vergadering
slagen moge.
Dit kan echter alleen, wanneer alle R.-
R- korpsen in Z.-H, aanwezig zijn, en zich
°°k daadwerkelijk gaan geven, aan het
Roomsch georganiseerd muziekleven, ge-
centraliceerd in den R. K. Provincialen
Bond.
Niet voor niets toch, heeft onze Door
luchtige Kerkvorst, het streven van ons
bestuur met de oprichting van dezen Bond
aangemoedigd.
Reeds gaven een 16-lal korpsen gehoor
aan onzen oproep, en staan er nog een 10-
fal op de valreep, cm zich op te geven, als
Rd. Dat dan ook elke vereeniging beseffe,
nal haar plaats is, in onzen R- K, Bond.
zijn er tal van plaatsen waar wij, na
al ons schrijven niets van hoorden. Wij
denken b.v Schiedam, Vlaardingen, Kethel,
Voorburg Alphen, Voorschoten, Komt R.K.
korpsen Zondag a.s. ter vergadering, en
geeft u op als lid. Gij, die de baanbrekers
zÖt van Roomsche cultuur op onze dorpen
etl steden. Gij, die toch reeds de plicht
van Roomsch organiseeren hebt begrepen
door een Katholieke vereeniging te stich-
ten, weest consequent en organiseert u ook
Provinciaal, en in Katholiek verband. Zoo
zal onze Zondag slagen, en zal met een
s'ag onze R. K. Bond zich een plaats van
beteekenis hebben verworven in het rijke
Roomsche leven,
Namens het bestuur,
BARTH AL,
Voorzitter,
J. N. VORK,
Secretaris,
Nieuwe Laan 7, Delft.
spreken vereischt
een heldere, on
vermoeide stem.
Voorkom daarom
heeschheid en
keelpijn en ver
zorg Uw keel met
s*
In vroeger eeuwen werden de koopvaar
dijschepen van kanonnen voorzien ,om zich
tegen kaperschepen te kunnen verdedigen.
Maar sedert den laatsten wereldoorlog
werden deze wapens tot een geheel and'er
doel gebezigd. De dikwandige buizen moes
ten dienen om de duikbooten onschadelijk
te maken.
De grootste scheepskanonnen hebben een
lengte van ongeveer 13 Meter, terwijl het
projectiel, dat daaruit verschoten wordt
pl.m. 270 K.G. weegt, met een doorsnee
van 28 c.M.
De tegenwoordige kanonnen de z.g.
dreadnoughts" bezitten een gewicht van
900 K.G. per projectiel op een doorsnee
van 38 c.M. Een dergelijk projectiel legt in
de eerste seconde een afstand van 800 Me
ter af en dringt dan op een afstand van
400 Meter nog door een 75 centimeter dik
pantser heen. Dat het pantser de grootste
vijand der kanonnen is, weten we, want
reeds in de middeleeuwen werden de sche
pen met kettingen omwonden, om de uit
werking der vijandlijk kogels zoo gering
mogelijk te doen zijn.
Nadien verving men de kettingen door
platen, welk hoe langer hoe dikker en
steeds maar sterker werden gemaakt. Deze
platen nu brengt men tegenwoordig alleen
aan ter hoogte van de waterlijn, wat de
gevaarlijkste plaats van het schip betee-
kent. Een dunner pantser bedekt dan het
geheele benedenschip, hetwelk in den vorm
van een schildpadring ter hoogte van de
waterlijn wordt aangebracht, terwijl de zich
aan dek bevindende kanonnen zooveel mo
gelijk beschermd worden door ze te plaat,
sen in gepantserde torens of pantserschil-
den.
Daarom zoo zal men mij ^vragen, aldus
schrijft L. Franke in „de Tijd pantsert
men niet ook het geheele benedenschip,
daar dit toch veiliger zou wezen?
Inderdaad, het zou veiliger wezen, maar
het berust op een onmogelijkheid en wel
om de eenvoudige reden, dat het schip
door het al te groote gewicht zou zinken,
want behalve de eigen bedekking moeten
er nog ketels, machinerieën en andere be-
noodigdheden vervoerd worden. De uit een
kanon verschoten kogel kan beneden de
waterlijn niet zooveel kwaad doen, maar
met de torpedo's en mijnen is dit anders
gesteld.
De torpedo, die veel den vorm eener
sigaar bezit, heeft aan den scherpen kant
een paar schroeven.
Zoo'n metalen sigaar heeft echter de res
pectabele lengte van pl.m. zes h zeven
meter, waarvan de middellijn bij verschil
lende typen uiteen loopt. Bij de nieuwere
soorten bedraagt deze middellijn ongeveer
vijf decimeter.
Zoodlra de torpedo te water komt deze
wordt uit een daarvoor ingericht kanon met
weinig snelheid in het water geschoten
beginnen de schroeven te draaien, wat tot
gevolg heeft, dat zij onder water met groo
te snelheid vooruitschiet.
Bij het geringste, dat haar vaart stuit,
ontploft zij evenals een granaat. Tot dit
doel zijn in de torpedo verschillende in
richtingen aangebracht, zooals de lading
kamer, die gevuld is met schietkatoen of
een ander ontploffingsmateriaal, tot een
gewicht van 1500 K.G. Het ontsteken dezer
lading geschiedt door een soort buis, het
z.g. „pistool" van de torpedo.
Achter de ladingkamer volgt de luchtka
mer. Deze laatste bevat de saamgeperste
lucht welke noodig is om de schroeven te
laten draaien en de machine in werking
te stellen, Hoe sterker de samengeperste
lucht in de luchtkamer is, zooveel te snel
Ier loopt de torpedo. Tot dat doel wordt
de lucht in de luchtkamer tot op 150 atmos
feer samengeperst, terwijl deze voor het
gebruik door een zich in de torpedo bevin
dend petroleum- of alcoholtoestel ver
warmd wordt, waardoor de medegenomen
lucht zooveel arbeidsvermogen levert, dat
de torpedo op 10 duizend meter nog de
snelheid heeft van een goederentrein,
Op de luchtkamer volgt de z.g. geheime
kamer, die de geheime inrichting bevat,
waardoor de torpedo juist op de voorafin-
gestelde diepte onder de watervlakte blijft
loopen.
Het geheim van deze kamer fs mtusschen
een openbaar geheim geworden, want het
is voldoende bekend, dat de dieptere-teling
wordt verkregen door een waterdrukklep
en een slinger. Hoe dieper de torpedo te
water gaat, met a.w. hoe meer water er
boven staat, des te sterker zal de water
drukklep worden ingedrukt. Deze water-
drukklep werkt op een paar roeren, welke
zich achteraan de torpedo bevinden, zoo
dat, wanneer de torpedo te diep mocht
gaan, deze waterdrukklep te veel wordt
ingedrukt en de roeren zoodanig versteld,
dat zij de torpedo naar boven dwingen.
Loopt daarentegen de torpedo te hoog, dan
is de waterklep te weinig ingedrukt en
werkt alzoo op de roeren, zoodat zij' deze
naar beneden brengen. De slinger remt de
beweging der roeren, waardoor verhinderd
wordt, dat de torpedo te steil zou gaan loo
pen. De gyroscoop zorgt dat de torpedo
niet naar rechts of links kan afzwenken.
Deze gyroscoop, die veel heeft van een
snel draaiende tol, houdt altijd denzelfden
stand in de ruimte; wanneer de torpedo nu
afwijkt, dan werkt de tol op een paar ver
ticale roeren, die de torpedo weer in d'e
goede richting brengen.
Achter de geheime kamer volgt de ma
chinekamer. In deze doet de spanning der
lucht uit de luchtkamer de zuigers, welke
zich in de cylinders bevinden, op en neer
bewegen en aldus de schroeven draaien.
Tot slot volgt dan nog de balastkamer,
die zoodanig op gewicht wordt gebracht, dat
de torpedo juist horizontaal ligt-
Wanneer zoo'n torpedo voor het ee"1
wordt verschoten, maakt zij allerhande
buitelingen, wat men kan zien aan de z.g,
„bellenbaan". De oorzaak hiervan is gelijk
J. W. I. Baron van Haersolte opmerkt jn
„Het Gulden Boek der Zee'hetwelk wit
hier in een en ander volgden, dat de lucht,
welke in de cylinders heeft gewerkt, ont
snapt uit de torpedo, en kemt in groote
bellen aan de oppervlakte van het water,
zoodat men aan de bellenbaan kan zien,
of de torpedo in een rechte baan loopt.
Bij oefeningen worat de torpedo zoo ge
steld, dat zij na b.v. een duizend meter
te hebben afgelegd aan de oppervlakte
komt; zij wordt dlan opgevischt en naar
boord teruggebracht om opnieuw met lucht
te worden gevuld. De roeren en de inrich
tingen worden versteld om een betere baan
te krijgen. Deze bewerking wordt zoolang
herhaald, tot de baan behoorlijk recht is
Het gebeurt wel eens dat de torpedo het
doel mist, ofwel omdat de torpedo niet
mooi loopt, oiwel omdat men niet goed ge
richt heeft, want dit richten vooral is alles
behalve gemakkelijk vooral wanneer de
torpedo onderweg iS| jn welken tusschen-
tijd het aangevallen schip zich ook kan
verplaatsen. Hiermede wordt by het rich
ten dan ook rekening gehouden.
Eén zilveren mark was er nog.
Gisterennacht is te Venlo ingebroken bij
een tuinier aan den Leutherweg. De bewo
ner vierde zijn gouden bruiloft, met de bu
ren, buitenshuis. Toen hij van de bruiloft
terugkeerde bemerkte hij dat slaapkamer
en keuken door een dief doorzocht waren
en de kasten opengebroken. Al het aan
wezige geld was verdwenen, met uitzonde
ring van een zilveren mark.
He 15-jarige J. R. is te Bolnes van een
sleepboot gevallen en verdronken. Naar het
lijk wordt nog gezocht.
Aan de gevolgen overleden.
Dezer dagen is te Oud-Gastel de heer W.
A. Smoor, toen hij tegen een ladder op
klom om op een dak eenige herstellingen
te doen, gevallen. Ernstig gewond werd hij
opgenomen en naar het Gasthuis gebracht,
waar hij aan de gevolgen is overleden.
Een onwelkome gast.
De Commissaris van Politie te Apeldoorn
waarschuwt belanghebbenden, zooals hotel
houders, tegen de praktijken van een dame
van het volgende signalement: oud onge
veer 50 jaar, flink postuur, donkerbloed,
knappe verschijning, beschaafd in haar op
treden, haar in het midden gescheiden,
achter in twee vlechten samengebonden,
zwarte japon met hooge boordslulting,
groene mantel met zwart bont omzoomd,
bruine hoed, kleine zwartgelakte kofier
met beige omboord, twee ringen, waarvan
één met groote paarl en kleine pareltjes
en één met groote briljant, groote breede
broche met groote en kleine paarltjes. On
der opgeving van een gefingeerden naam
en onder valsche voorwendsels, neemt de
dame haar intrek in hotels. Zij verlaat deze
zonder haar hotelrekening te voldoen.
Men meldt aan het Hbld.:
De heer Christiaan W. Dick te Klaziena-
veen (gemeente Eramen) heeft een methode
gevonden, tot vervaardiging van groote
turfmos-isoleerplaten zonder tusschenna-
den, met een zeer groot isoleerend vermo
gen tegen geluid, koude en warmte. Behalve
voor industrieele, zouden de platen voor
tal van huishoudelijke doeleinden bijzonder
geschikt zijn.
De heer Dick heeft op zijn vinding oc
trooi aangevraagd-
Het waren een deurwaarder en een
Inspecteur, die beslag kwamen leggen.
Het schijnt zoo, dat de talrijke inbraken
in het Gooi in de laatste weken eenige
zenuwachtigheid veroorzaken. Tenminste
dezer dagen werd de politie te Bussum op
gebeld, dat inbrekers binnengedrongen
waren in een tijdelijk onbewoonde villa aan
den Nieuwe Hilversumscheweg. De politie
nam de noodige maatregelen om het terrein
af te zetten, en toen men de indringers
wilde overvallen bleek het, dat een deur
waarder met een inspecteur van politie in
de villa bezig was, om beslag op den inven
taris te leggen.
De „Sumatra Post" bevat het volgende
niet onvermakelijke verhaaltje:
Te Medan verscheen een Inlanasch re-
chercheur voor den landrechter als be
klaagde. Hij had de sodo van een Benga
lees met zijn fiets aangereden, dacht, dax
het de schuld was van den Britsch-Indiër en
had het nummcrplaatje van diens wagentje
afgerukt.
De Bengalees diende onverwijld zijn be
klag in en de kadi zag beiden voor zich
verschijnen. De Bengalees bleek gezegd te
hebben: „Als je dapper bent, haal dan mijn
plaatje eraf!" En de rechercheur w&s dap
per en gaf aan de uitnoodiging gevolg. De
landrechter meende, dat dit geen manier
van doen was en vond, dat de rechercheur
het nummer had moeten noteeren en proces
verbaal opmaken.
„Ik kan niet schrijven, wai beklaagdes
^Maar^je kunt toch lezen?" informeerde
^„Ik C'"kan ook niet lezen," bekende de
was sterk, vond de landrechter en
veroordeelde den politieman-analphabeet
tot twee gulden boete, hetgeen beklaagde
niet in den haak vond. Hij protesteerde,
maarvan dit vonnis was geen appèl
mogelijk. Hij achtte het zijn plicht, het
plaatje mee te nemen, anders wist hij toch
immers niet, wie het was..
Maar de onverbiddelijke rechter vond,
dat hij dan niet voor politieman deugde en
een ander baantje moest zoeken.
Rechercheur hoofdschuddend af.
Het „grapje" van het bekrassen van rui
ten met een glassnijder te Rotterdam, zoo,
dat bet glas breekt of althans onbruikbaar
wordt, duurt voort. Wanneer het precies
gebeurt is niet nauwkeurig vast te stellen,
want het vernielingswerk geschiedt nage
noeg zonder lawaai en is in een wip ge
schied. Gisternacht te drie uur werden
echter, naar de „Msb." meldt, in totaal
ruim twintig beschadigde ruiten opgemerkt,
n.l. in dertien huizen aan den Nieuwen Bin
nenweg, in zes op de West-Kruiskadle en
in enkele huizen in de Eerste Middelland
straat. Ook thans zijn het voornamelijk
winkelruiten, waarop het gemunt was. In
totaal zijn nu al ongeveer 80 ruiten ver
nield of ernstig beschadigd. Dat de politie
de(n) dader(s) nog niet heeft gepakt, moet
verklaard worden, dóórdat het zeer moeilijk
is, iemand die in het voorbijloopen een ruit
bekrast, op heeterdaad te betrappen, voor
al als het druk is op straat.
Te Veendam is bij de firma R. en B.
een laschapparaat gesprongen, ten gevolge
waarvan de 31-jarige B. ernstig aan het
hoofd gewond werd. Hij is aan de gevolgen
overleden.
