Binnenlandsch Nieuws,
"muMvMMen
ELCK WAT WILS
Een nationale hulde
aan H. M. Koningin Moeder.
Opheffing van de rijkswerf
te Hellevoet sluis.
Emigratie naar Australië.
De verduistering, gepleegd door
den directeur der Rotterdamsche
Diposito' en Effectenbank.
De R. K. Universiteits
bibliotheek.
R.-K. Hongaarsche
Kindercomité.
Ook het goederenvervoer
AmsterdamRotterdam per
electrische treinen.
De arrestatie van
twee Commissarissen der
Maatschappij voor
Scheepsverband.
GEMENGD NIEUWS.
Door het breken van
een ketting.
De geheimzinnige
Rotterdamsche ruitenvernieler.
Bóomen langs de Rijkswegen.
De veerdienst Enkhuizen
Stavoren.
Een gevolg van de verblindende
autolichten.
KUNST EN KENNIS.
Inhoud van Tijdschriften.
RECHTSZAKEN.
Is het woord „pannekoek"
een beleediging?
Na het feest.
Het was maareen
wrijfmiddel.
De moord te Zuidwolde.
TREKJES No. 532.
Tn verband met het bericht, dat Den
Haag zich opmaakt om dit jaar den ver
jaardag van H. M. de Koningin-Moeder op
luisterrijke wijze te vieren, kan het „Hbld."
mededeelen, dat men ook te Baarn reeds
bezig is met het maken van plannen om
den 70sten verjaardag van de Hooge Ambts-
vrouwe dezer gemeente feestelijk te her
denken. Grootsche plannen zijn reeds naar
voren gebracht.
Een groot feest met betrekking tot de
paardensport zal een der hoofdmomenten
van den dag worden.
In aansluiting op vorige- berichten wordt
nog gemeld:
Weldra zal het vijftig jaar geleden zijn,
dat de Koningin-Moeder hare intrede deed
in ons vaderland en wij het voorrecht had
den haar als Nederlandsche in ons midden
te zien. Dit feit zal niet onopgemerkt
voorbijgaan. Er heeft zich een voorloopig
comité Van vrouwen gevormd onder lei
ding van mevr. Van LeeuwenWaller, de
echgenoote van den vice-president van den
Raad van State, dat zich ten doel stelt,
om haar bij die gelegenheid te huldigen.
De bedoeling is, om de Koningin-Moeder
een persoonlijk geschenk aan te bieden als
blijvende herinnering aaD de liefde en den
eerbied, die de Nederlandsche vrouw haar
toedraagt en de overblijvende gelden te
harer beschikking te stellen, om daar
mede naar eigen persoonlijk inzicht liefda
dige doeleinden te bevorderen
Zoowel in hel financieel belang van de
marine als in dat van den Staat
wenschelijk.
Thans is versctienen het rapport der corn-
nissie, ingesteld bij beschikking van den
Minister van Marrine a.i. d.d. 19 Juli 1926,
ter bestudeering van de vraag of de rijks
werven in 's lands belang in den tegenwoor-
digen vorm en ofnvang behooren te worden
gehandhaafd.
De commissie bestond uit de heeren mr.
C. H. Guépin, oud-directeur der Ned. Han-
del-Mij. te Santpoort, lid en voorzitter; mr.
H. F. de Boer, bezuinigings-inspecteur te
's-Gravenhage; J. B. M. ten Bosch, oud
directeur van het marine-etablissement te
Soerabaya, te 's-Gravenhage; ir. L. Bos-
schart te Rotferdam; A. van Hengel, kap.-
luit. ter zee. later, onder toekenning van
eervol ontslag uit den zeedienst, benoemd
tot raad-?«iciseur in algtemeenen dienst bij
het departement van Marine, te 's-Graven
hage; ir. A. de Kanter, directeur van de Mij.
voor scheeps- en werktuigbouw ,,Fijenoord
te Rotterdam; Joh. J. Moret, accountant te
's-Gravenhagè; J. C. Roelofsen. bezuini
gings-inspecteur te 's-Gravenhage; ir, G. H.
Teschmacher, di-ecteur der Haarlemsche
Scheepsbouw-Mij. te Haarlem, en R. H.
Wijmans, kap.-Iuit ter zee tit. te 's-Graven
hage; terwijl als secretaris werd toegevoegd
de heer J. W. Termijtelen. luit. ter zee le
ld. te 's-Gravenhage, die later werd be
noemd tot lid, tevens secretaris. Voorts werd
tijdens de werkzaamheden nog benoem tot
secretaris der commissie de-heer J. W. Noë
te Amsterdam-, hoofdcommies bij 's Rijks
werven.
De opdracht aan de commissie was den
minister van advies te dienen over de vol
gende vraagpunten.
1. Moeten de rijkswerven bij de voorge
nomen reorganisatie der marine gehand
haafd worden in tegenwoordigen vorm en
omvang.
a. met het oog op het financieel belang
der marine;
b, met het oog op het financieel belang
van den staat in zijn geheel?
2. Hoe is een eventueel belangenconflict
tusschen de desiderata sub a en b te over
bruggen?
Indien de vraag sub 1 ontkennend wordt
beantwoord, rijzen de vragen:
3e. Na concentratie van het werfbedrijf te
aanbevolen?
4. Welke organisatie en vorm van het
bedrijf worden het beste geacht?
Voorts werd de commissie gemachtigd
desgewenscht in haar advies ook beschou
wingen op te nemen, die gaan buiten een
antwoord op deze vragen.
De commissie komt ten slotte tot de vol
gende beantwoording van de haar voorge
legde vragen:
kalmeeren en worden
gesterkt door
Buis,e75ct Bij Apoih rn Drogisten
le. Het is zoowel in het financieel be
lang van de marine als in dat van den staat
in zi;n geheel, het bedrijf der rijkswerven te
concentreeren te Willemsoord en de rijks
werf te Hellevoetsluis te sluiten.
2e, Van een belangenconflict tusschen
de marine en den staat in zijn geheel is in
dit opzicht geen sprake.
3e. Na concentratie van het werfbedrijl te
Willemsoord en sluiting der rijkswerf te
Hellevoels'uis, wordt de werf te Willems
oord voorloopig op het huidige niveau ge
handhaafd.
4e. Het werfbedrijf te Willemsoord be
hoort te worden aangewezen als staatsbe
drijf.
Aan het rappo-t is toegevoegd een nota
van het lid R. H. Wijmans, waarin deze de
r/ieening verdedigt, dat over de bezwaren
aan ophefling der werf te He'levoe'sluis
verbonden alleen dan mag worden heenge
stapt, inaien daartegenover zéér belangrij
ke geldelijke besparing voor den lande
vaststond. Dit is echter z.i. niet het geval.
Naar zijn oordeel is werkelijke besparing
niet of zoo goed als niet te wachten, waar»
om hij met de conclusies der commissie niet
kan instemmen.
Met süeun der regeering en medewerking
der Australische regeering.
De directeur van den rijksdienst van de
v erkloosheidsverzekering en arbeidsbemid
deling heeft een rondschrijven verzonden,
onder dagteekening van 10 Januari 1928,
waaraan het volgende is ontleend:
De regeering heeft besloten aan Neder
landers, die naar een van de volgende drie
staten van Australië: Nieuw-Zuid-Wales,
Zuid-Australië of West-Australië, wenschen
te emigreeren, en die daartoe geschikt
worden bevonden, zoo noodig de behulp
zame hand te bieden in dien zin, dat aan
de Australische regcering waarborg wordt
gegeven tegen mogelijk geldelijk nadeel,
dat gedurende de eerste drie maanden van
het verblijf dier emigranten in Australië
voor de Australische gemeenschap uit dat
verblijf zou kunnen voortvloeien.
Op grond van dezen waarborg is de
Australische regeering bereid voor bedoel
de personen tot een maximum van 200 per
jaar af te zien van den eisch, dat zij bij
aankomst in het bezit zijn van een lan
dingsgeld van 40 pd, st.
De Nederlandsche consul-generaal te Syd
ney heeft over deze emigratie uitgebreide
onderhandelingen gevoerd met en inlichtin
gen ingewonnen, o. a. bij de Australische
Lodsregeering, de regeeringen van genoemde
Qrie staten, de Nederlandsche consuls in
die staten en organisaties van werkgevers
aldaar.
Op grond hiervan kan worden gezegd,
dat emigratie op beperkte schaal kansen
biedt aan landarbeiders, die ongehuwd zijn,
20 tot 30 jaren (bij voorkeur 20 tot 25
jaren) oud zijn, bezield zijn met het ver
langen om te slagen en daarbij bereid zijn,
zwaren landarbeid te verrichten. Bovendien
moet de nadruk worden gelegd op den
eisch, dat deze landarbeiders bij aankomst
voldoende kennis van de Engelsche taal
bezitten, om aan de bevelen hunner werk
gevers uitvoering te kunnen geven en zich
zelf verstaanbaar uit te drukken.
Indien de aspirant-emigrant door de Emi
gratie-Centrale Holland en de Nederlandsche
Vereeniging Landverhuizing geschikt wor
den bevonden, zal de directeur van eerst
genoemd lichaam hen in aanmerking kun
nen brengen voor het verkrijgen van een
canteekening op hun paspoort, dat zij „uit
gezochte" emigranten zijn, in welk geval zij
in aanmerking kómen voor ontheffing van
de verplichting, om het landigsgeld in
kwestie te bezitten.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid heeft de gemeentebesturen uitge-
noodigd, om het plaatselijk orgaan van de
openbare arbeidsbemiddeling op te dragen
zich te belasten met de eerste beoordeeling
der aspirant-emigranten en met het ver
schaffen van inlichtingen aan de Emigratie-
Centrale Holland.
De emigranten moeten de reiskosten zelf
dragen.
In aansluiting aan hetgeen reeds gemeld
werd omtrent de aanhouding van den 33-
jarigen Van O., directeur van de Rotter
damsche Deposito en Effectenbank alhier
kan de „Tel." nog het volgende mede
deelen:
In Juni van het vorig jaar richtte Van
O. bovengenoemde bank op. Deelgenooten
waren een bewoner van den Heemraadsingel
die een bedrag van 10.000 stortte en een
Vlaardinger, die 5000 aan effecten depo
neerde. Voor dit geld werden 4800 aandee-
len gekocht in de Mij voor Kunstmatige
Oesteiteelt te Ierseke, welke op dat moment
60 genoteerd stonden. Afgesproken werd
dat do aandeelen verkocht zouden worden,
wanneer zij 150 pCt, en dat de beide
deelgenooten dan in de winst zouden dee-
len. De aandeelen liepen inderdaad op en
toen zij 140 pCt, noteerden, werd overeen
gekomen ze van de hand te doen. Van O.
maakte den Roterdammer echter wijs, dat
hij ze voor 125 pCt. had verkocht en hier
mede werd genoegen genomen. De man uit
Vlaardingen, die door een van de leden
van het personeel van Van O. was ingelicht
wist echter 135 pCt. te bedingen. Op 1 De
cember zou worden afgerekend. Van O.
die op grooten voet leefde, was echter niet
in staat op op dien datum aan zijn verplich
tingen te voldoen. Een bankier te Amster
dam, welke eveneens in de zaak betrokken
was, werd verzocht voor den vervaldag 't
bedrag te betalen. Deze wa9 hiertoe wel
bereid, doch dan moest Van O. een bedrag
van 15.000 vastleggen in aandeelen van
een ander syndicaat.
De bankigr betaalde daarop 25.000 uit.
In plaats van dit geld aan zijn mede-deel-
genooten uit te betalen behield Van O. 't
voor zichzelf. Daarop volgde een klacht bij
de politie, waarop beslag werd gelegd op
de boeken. Het bleek, dat Van O. de 5000
aan effecten eveneens ten eigen bate had
verkocht. In totaal beloopen de verduiste
ringen door Van O. gepleegd, ongeveer
10.000.
De bibliothecaris der R.-K. Universiteits
bibliotheek te Nijmegen verocht ons den
volgenden oproep te willen publiceeren.
In de boekenrijen der bibliotheek van de
R. K. Universiteit te Nijmegen zijn nog
vele lacunes aan te wijzen. Dit kan ook
niet anders bij een bibliotheek, die haar
eerste lustrum nog moet vieren. Niemand
zal daar aanstoot aan kunnen nemen. Maar
wat wel een minder gustigen indruk moet
maken, is, dat van vele katholieke Neder
landsche auteurs de nieuwste publicaties
ontbreken. Zooveel in onze finantieele
krachten ligt, worden deze werken aange
kocht, maar alle aanschaffen is ondoenlijk.
Elders bepaalt de wet, dat van alle nieu
we werken één exemplaar moet worden af
gestaan aan de hoofdbibliotheek des lands.
In het verleden verzonden tal van schrij
vers en het zij hier met waardeering op
gemerkt: cok andersdenkenden bij ver
schijnen v,an een nieuw werk, dit aan de
Bibliotheek toe. Van een algemeen gevol-
den regel is echter nog geen sprake. Nu is
onze vraag deze: Zou niet in de toekomst
door de Katholieke auteurs van weten
schappelijke geschriften, de vaste gewoon
te kunnen worden aangenomen, dat zij één
exemplaar van hun boek, onmiddellijk na
het verschijnen, ten geschenke geven aan
de Nijmeegsche Universiteitsbibliotheek, de
R.-K. Hoofdbibliotheek de9 lands?
Zulks zou een grooten steun betee-
kenen en de finantieele moeilijkheden aan
merkelijk verlichten. Maar vooral, daar
door zou de Nijmeegsche Universiteitsbi
bliotheek spoediger en beter gaan beant
woorden aan hare roeping: de R. K. Boe-
kencentrale van Nederland.
Het Hoofdbestuur van het Hongaarsch
R.K. Kindercomité te Amsterdam stelt er
prijs op het volgende officieel mede te
deelen:
Einde Februari vertrekt de laatste terug-
trein met Hongaarsche kindertjes uit Ne
derland naar Hongarije. Deze trein is be
slist de laatst, welke door middel van het
Comité vertrekt. Na het vertrek van dezen
trein houdt na afwikkeling van zaken
het comité officieel op te bestaan.,
Het comité waarschuwt Mus de pleegou
ders, dat zij verantwoordelijk zijn voor al
les wat het kind overkomt, en dat het Co
mité onder geen omstandigheid, eenige
verantwoordelijkheid voor de achterblijven
de kinderen kan aanvaarden. Zooals reeds
eerder werd medegedeeld kunnen de pleeg,
ouders na overleg met de Hongaarsche
ouders een contract teekenen, waarbij
na storting van 70 het comité voor een
goeden terugkeer van de kinderen zal
zorgdragen. Na afwikkeling van zaken zal
den pleegouders worden bekend gemaakt,
waar later eventueele terugbetaling zal
geschieden
De Hongaarsche legatie machtigt het
comité mede te deelen, dat de Hongaar
sche regeering onder geen omstandigheden
eenige verantwoordelijkheid voor de ach
terblijvende kinderen op zich neemt.
De pleegouders moeten dus hunne kin
deren of terugzenden, of zich door teeke-
ning van het officieel contract en storting
van f 70 een behoorlijke terugreis voor
hunne pleegkinderen verzekeren.
De Nederlandsche spoorwegen( hebben,
naar gemeld wordt, het voornemen om het
goederenvervoer op de geëlectrificeerde
spoorlijn AmsterdamRotterdam in de toe
komst door electrische treinen te doen ge
schieden,
Zooals bekend, geschiedt thans alleen het
personenvervoer met electrische treinen
terwijl het goederenvervoer 'nog steeds met
stoomtreinen plaats vindt.
Om nu deze geëlectrificeerde lijn geheel
aan haar doel te doen beantwoorden, zullen
de Nederlandsche Spoorwegen als proef
een tweetal electrische locomotieven laten
maken, waarmede de goederentreinen in de
toekomst gereden zullen worden ter ver
vanging van de stoomlocomotieven.
Deze locomotieven zullen bij .Werkspoor"
vervaardigd worden en einde van dit jaar
in gebruik genomen worden.
De kosten dezer machines bedragen on-
gever een half miliioen.
Bij invoering van deze locomotieven zal
een belangrijke besparing verkregen wor
den,, o.a. doordat geen kolen meer inge
laden behoeven te worden, waardoor de
kolen depóts opgeheven kunnen worden. De
machines behoeven niet meer, zooals thans
de stoomlocomotieven, op het eindpunt te
keeren enz.
Voorts kunnen de groote internationale
treinen voor België en Frankrijk tot Rotter
dam er mede vervoerd worden en 90 K.M.
rijden enz.
De grenzen van het financieel schandaal
bereikt.
In verband met de arrestatie van twee
commissarissen der Maatschappij voor
Scheepsverband kan worden medegedeeld,
dat de één oud-president commissaris en de
ander oud-directeur der maatschappij is,
welke ft-ncties zij eerst onlangs hebben
neergelegd.
In bovengenoemde qualiteiten hebben zij
de beschikking over de bezittingen der
maatschappij en zij zouden een groot aan
tal pandbrieven, welke aan de circulatie
onttrokken en dus onder hun berusting wa
ren, hebben verduisterd.
Een en ander zou zijn komen vast te staan
uit het boekenonderzoek, dat eergisteren
is geschied. De pandbrieven werden weer
in depot gegeven bij de Discontobank voor
credietinstellingen.
Daar de justitie het vermoeden had, dat
Liebermann met behulp van zijn medewer
kers ook het Scheepsverband een groot na
deel berokkend had, meende zij tot ingrij
pen te moeten overgaan.
Ten opzichte van bedoelden pud-direc-
teur bestond het voornemen tot aanhouding
reeds eenige dagen, maar de situatie was
tot dusver nog niet van dien aard, dat ar-
restaite mogelijk scheen.
Zooals men weet, was deze aangehoudene
thans directeur van de Discontobank en be
hoorde tot de medewerkers van Lieber
mann.
Men vermoedt, flat men hiermede de
grenzen van het financieel schandaal heeft
bereikt. Enkele kleine bankiers en effecten
firma's zullen wellicht nog gevoelige verlie
zen lijden, maar groote débacles zullen, in
verband met deze zaak niet meer zijn te
verwachten.
Een der aangehoudenen
op vrije voeten.
De heeren mr, L. P. D. €n mr. M, P, G.
K. zijn gistermorgen in het Paleis van Ju
stitie te Amsterdam, aan een langdurig
verhoor door mr. de Blecourt, substituut
officier van Justitie, onderworpen.
Gisteravond is mr. M. K. op last van den
behandelenden rechter-commissarig te Am
sterdam in vrijheid gesteld.
Is de „Msb," wel ingelicht, dan zou de
rechter-commissaris ten aanzien van mr.
M. K. niet overtuigd zijn, dat bij dezen
boos opzet aanwezig was, weshalve diens
aanhouding niet gewettigd wordt geacht,
I e Helmond heeft op de houtwerf der
firma Klerks te Helmond een ongeval
plaats gehad met doodelijken afloop. Door
het breken der ketting van een hijschinrich-
ting viel een boom op den 60-jarigen werk
man Hertogs. De man was onmiddellijk
dood.
Het vernielen of ernstig beschadigen van
ruiten met een glassnijder te Rotterdam
blijft voortduren, ja het neemt zelfs, zoo
zegt de „Msb.", zeer bedenkelijke vér
houdingen aan
Het vreemdste is, dat de dader(s), die
toch weten moet(en) dat op hem (hen) ge
loerd wordt, steeds brutaler te werk gaat
(gaan).
Gisternacht zijn tuim 100 ruiten vernield
of beschadigd en wel: In de le Middel
landstraat zijn ruiten bekrast van de hui
zen op de nummers: 10, 32 tot en met 38,
44, 21, 46, 48 tot en met 56, 62 tot en
met 94, 98, 104, 106, 118, 120, 122, 124, 134,
123 en 125.
In de 2e Middellandstraat op de nummers
1 tot en met 19 en op no. 6 en 25.
Op 't Middellandplein op de nummers 20,
21, 24, 26, 27, 29, 30, 32, 33, 34, 36, £l
en 38.
Op den Nieuwen Binnenweg van den
's-Gravendijkwal tot den Heemraadssingel
langs beide zijden o/er de geheele breedte
zijn alle ruiten, waar men met de hand bij
kan; bekrast.
Tenslotte zijn op den 's-Gravendijkwal,
den Mauritsweg en in de Witte de With-
straat nog enkele ruiten 1 beschadigd.
In totaal zijn thans circa 200 ruiten be
krast en of vernield. Het bekrassen met
een glassnijder heeft, zooals men weet, ten
gevolge, dat de ruit langs de lijn van de
kras breekt of zeer makkelijk breken kan.
De dader(s) moetfenj zeer handig te werk
gaan, het politietoezicht is uiterst scherp.
De Invloed van het wegdek op de
beplantingen.
De Minister van Waterstaat heeft een
commissie ingesteld, aan welke wordt op
gedragen, de Regeering van advies te die
nen omtrent de vraag in hoeverre het
maken van verschillende en in het bij
zonder van gesloten wegbedekken bij den
aanleg en de verbetering van wegen van In
vloed is op de op, langs en nabij die wegen
voorkomende beplantingen en omtrent de
maatregelen, welke zouden moeten wor
den genomen om den nadeeligen invloed van
die wegdekken voor de beplantingen zoo
veel doenlijk te voorkomen.
In die commissie zijn volgens de „N.R.C."
benoemd: tot lid en voorzitter ir. D, A. von
Heijst, hoofdingenieur-directeur van den
rijkswaterstaat te 's Gravenhage; H. W. O.
de Bruijn, secretaris-ingenieur van de We
gencommissie van den Alg. Nederl. Wiel-
rijdersbond en de Kon. Nederl. Automobiel
club te s Gravenhage; R. Houtzagers, in
specteur bij de Nederl. Heidemaatschappij
te Arnhem; J. H. Jager Gerlings inspecteur
van het staatsboschbeheer te Utrecht en
prof. J°h. Wcsterdijk, hoogleeraar aan de
universiteit te Utrecht.
Gisteravond is de veerdienst Enkhulzen
Stavoren van de Nederlandsche Spoorwe
gen weer gestaakt wegens ijsgang.
Dé passagiersboot, die gisterochtend uit
Stavoren zou vertrekken, moest door twee
Lemster booten de haven worden uitge
sleept. De ponten staakten reeds gister-mid
dag den dienst.
Te Geffen is op den Grooten Rijksweg
een dezer dagen een auto, doordat een te
gemoetkomende auto het licht niet dempte,
tegen een wagen uit Oss aangereden. In
den laatsten waren gezeten de heeren A. J.
van Hoek uit Den Bosch en Lennep, even
eens uit Den Bosch.
De auto, waarin deze twee heeren sloeg
over den kop en kwam voorover in een
sloot terecht.
De eerste hulp werd verleend door den
landbouwer A. de Bie, die op het geluid van
den smak was komen toeloopen. Hij be
vrijdde de inzittenden uit hun benarde toe
stand. Het bleek dat de heeren, behoudens
enkele schrammen, geen letsel hadden be
komen. Het voorstuk van den auto is ge
heel versplinterd.
De politie is den bestuurder van den an
deren auto op het spoor.
MANNENADEL EN VROUWENEER.
Januari-aflevering.
Het eerste nummer van dit jaar opent
met een bespreking van het nieuwe maand
blad „Favoriet". Met ingenomenheid be
groet Pater Stoks, de schrijver van het ar
tikel de mededeeling van Boekzaal, dat het
van 1 Jan. af in dier voege gewijzigd zal
worden, dat het voor ontwikkelde vol
wassenen geschikt is. In deze woorden
ligt de erkenning, dat het dit tot nu toe
niet was. Pater Stoks bewijst dit laatste
in zijn artikel.
Een tweede artikel van S. V. getiteld
„Russisch" doet 'n boekje open over toe
standen op zedelijk gebied in de Sovjet
republiek. Dit ter waarschuwing omdat
„woelzieke en oproerige elementen ook
over ons land de „zegeningen" van het
Russische regiem willen uitstorten."
In een artikeltje „Psychopatische sexuali-
teit", overgenomen uit het R. K. Artsen
blad waarschuwt Dr. Barnhoven tegen het
gevaar, dat erin gelegen is als katholieke
patiënten zich met hun zenuwlijden bege
ven naar niet-katholieke dokters, waar zij
gehuperanalyseerd worden.
Gedwongen of vrije keuring heeft tot
strekking te waarschuwen tegen een ver
kapte wederinvoering van reglementeering.
Ter documentatie wordt het vervolg van
den herdelijken -brief over de toestanden
op zedelijk gebied in Duitschland van hel
Duitsch Episcopaat gegeven.
Een groot gedeelte van de aflevering
wordt in beslag genomen door een zeer
interessante verzameling van zeer leerrijke
gegevens over het zedelijkheidsvraagstuk
van eigen bodem en uit den vreemde on
der de bekende rubriek „Van hier en
ginds".
f De landbouwer J. W. uit Vlodrop had
eenigen tijd geleden, toen hij niet geheel
nuchter was. in waardig Limburgsch dia
lect den veldwachter, die hem opbracht
„een lage pannekoek" genoemd, hetgeen
deze een beleediging achtte. Verdachte
kreeg 'n boete van 5.Hiertegen tee-
kende hij echter appèl aan en de recht
bank overwoog, dat „pannekoek" geen be
leediging is, sprak dies verdachte vrij. De
ze zeer belangrijke aangelegenheid zou ech
ter nog een phrase meemaken en wel voor
het Bossche Hof.
„Je meet den veldwachter ook niet voor
pannekoek uitschelden", zei de president.
„Een veldwachter heet pannekoek", al
dus een getuige. „Zelfs de kinderen van de
straat weten niet beter, of het hoort zoo;
de „pan", of „pannkoek"; de advocaat-
generaal vond het welletjes en eischte ver
nietiging van het in eerste ins'antie ge-
Wezen vonnis en vroeg vrijspraak van den
verdachte.
Hierbij sloot verdachte's verdediger zich
aan. Met de wijze verirpning van den pre
sident: „maar zeg voortaan geen panne-
keek meer tegen een veldwachter", verliet
de verdachte de rechtzaal.
In de jurisprudentie zal men dus
voortaan de bevestiging kunnen vinden,
dat de betrokken veldwachter uit Vlodrop
een pannekoek is
De moord te Vathermond,
In den avond van 26 Nov. j.l. is te Vather
mond de 20-jarige Jan Blank mishandeld
geworden, hem werden verschillende' mes
steken toegebracht die zoo ernstig zijn aan
gekomen, dat zij eenige oogenblikken later
overleden is. Voor deze mishandeling, den
dood ten gevolge hebbende, stond voor de
rechtbank te Assen gisteren terecht de 21-
jarige Klaas Pasveer, wonende te Valther-
mond thans gedetineerd.
Uit het getuigenverhoor b'eek, dat tus
schen verdachte en den verslagene reeds
geruimen tijd een veete bestond. Op ge
noemden dag was er 's avonds feest in een
café, waar beiden twist kregen. De ver
slagene is naar zijn woning gegaan, doch
werd later naar buiten geroepen. Toen hij
buiten kwam, werd hij aangevallen en heeft
verschillende messteken gekregen; hij is nog
een eindje doorgeloopen doch toen neer
gevallen en door bloedverlies overleden.
Bekl. zeide, dat Blank eerst het mes ge
nomen heeft en daarmede sloeg. Hij heeft
toen ook het mes genomen en heeft Blank
herhaaldelijk met het mes geslagen. Daarop
is hij weggegaan.
Een getuige verklaarde dat verdachte
niet vechten wou, doch dat Blank is begon
nen, waarna verdachte heeft teruggeslagen.
Alle getuigen verklaren, dat Blank her
haaldelijk heeft gezegd dat hij bek'aagde
zou krijgen en hem den kop zou afsnijden.
Het O. M. is van oordeel dat duidelijk is
uitgekomen, dat beklaagde niet vechten
wou hij is echter te ver gegaan.
Eisch een jaar gevangenisstraf.
De uitspraak werd bepaald over 12 da
gen.
Het was geen alledaagsche zaak. Immers
nadat in den loop van het. vorig jaar ten
huize van een veldarbeider te Scherpenisse
een geheime distilleerderij in beslag geno-.
men was, werd op 23 Sept. j.l. wederom een
dergelijke installatie in zijn woning gevon
den.
Thans stond hij terecht voor de arr. recht
bank te Breda. Verdachte ontkende, dat de
in beslag genomen toestellen tot distillee-
ren waren gebruikt, de voorraad jenever,
bij hem gevonden was bestemd als wrijf
middel tegen de rheumatiek van zijn vrouw.
De rijksadvocaat geloofde niet veel van
dit verhaal, waarop het O. M. drie maanden
tegen verdachte eischte.
Hooger beroep.
Naar gemeld wordt, is verdachte R.,
die tot 15 'jaar gevangenisstraf is veroor
deeld wegens doodslag op D. Wit te Zuid
wolde, tegen dit vonnis in hooger beroep
gekomen.
Eerlang zal dus de geruchtmakende
moordzaak opnieuw in behandeling komen.
PERSONEN:
De vader
De zoon.
HET VOORBEELD
(Dramatische schets)
TOONEEL: Een huiskamer; winter-avond.
De vader leest krant. De zoon bladert
verstrooid in 'n paar tijdschriften; schijnt
dan de kamer te willen verlaten.
Vader. Waarom verzwijg je 't me, Wil-
.em?
Zoon. U zegt? Wat bedoelt u?
Vader. Wat zou 'k nou wel bedoelen?
Zoon. (Iets onrustig) Wat wil u eigen
lijk? Ik moet.
Vader. De deur uit, ja.... Dat heb 'k
al 'n half uur gemerktMaar als je 't
liever vóór je houdt(verdrietig) We
leven niet meer als vader en zoon de laatste
paar maanden.... 'k Heb 't gevoel, of 'k n
vreemde voor je geworden ben.... En dat
doet zeer.... Je moest dat begrijpen, Wil
lem.... We zijn hier nog maar samen in 't
ouderlijke huismet vreemde hulp
De anderen dood.... of getrouwd, en ver
weg.... Met wie moeten we dan praten als
er iets bijzonders in ons leven komt....?
Zoon. Nou.... goed.... laat ik 't dan
maar zeggen.... Ik heb kennis aan....
Vader. Aan 'n meisje, dat niet Katho-
ll£zóon. Dus u wéét 't?
Vader, 't Werd me al duidelijk, toen ik
zag, dat je je plichten ging verwaarloozen.
althans dèt, wat jij je van jongsaf als kerke
lijke plicht had opgelegd.... en waar ik al
tijd zoo trotsch op geweest ben.
Zoon. Waarom wordt t tegenwoordig
ook zoo streng aangepakt? Waarom wordt
ieder geval niet afzonderlijk beschouwd? Op
zóó'n manier.
Vader. Omdat de tijden veranderd zijn,
jongen.
Zo i n. Maar alle mènschen zijn toch met
veranderd? Op zoo'n manier moet 't wel
hard tegen hard gaan.... 'k wil gerust mn
plichten doen. maar 'k móg niet!
V a d e ro Je gebruikt dezelfde argumen
ten van alle anderen, die gaan doen wat jij
van plan bent.... en die dan ineens Room-
scher willen zijn dan de Paus en de Bisschop
pen.... Ja, ja.... dan weten ze 't direct
allemaal beter.... omdat ze zich niet wil
len onderwerpen....
Zoon. Als 't maar 'n huwelijk van 'n
prins en 'n prinses is! Dan wordt 't met de
kerkelijke wetten op 'n accoordje gegooidl
Vader, (Glimlachje). Ja, natuurlijk....
dat moet er óók bij gehaald worden.... dat
heb je mooi afgeluisterd, hoor! Maar van 'n
degelijk Katholiek heb je die woorden niet
geboordl Die weet heel goed, dat bij 'n vor
stelijk huwelijk bijzondere omstandigheden
moeten meespreken.... en dat de kerk
met bloedend hart 't heeft toegelaten....
Zoon, Wat préit u eigenlijk? U heeft
zelf toch óók gedaan, wat ik nu wil gaan
doenl
Vader. (Na pijnlijke stilte). Ja.... ik
wist, dat dit komen moestdat dit je
wapen zou zijn.Maar éérlijk is 't niet
van je, Willem.... want jij staat 'r héél an
ders voor, dan i k destijds. Waar toen aar
zelend in werd toegestemd, is n u verboden.
Jij weet vooruit, dat je met God en je kerk
moet breken.
Zoon. Voorloopig ja., noodgedwongen
Maar ik wil er alles voor doen, om dat later
weer in orde te makenEn dat kèn.'t
is méér gebeurd. Als ze zien, dat de goeie
wil er is.
Vader, 't Is 'n oneerlijke vergelijking.
Jij leeft in doodzonde.... wie weet voor
hoe lang.
Zoon. Ik hoop voor héél kort! 'k Zal
2eggen, dat 't huwelijk van moeder en u 'n
voorbeeldig gemengd huwelijk was.... en
dat ik me sterk genoeg voel, om te volbren
gen wat u heeft weten tg bereiken....
Is moeder niet altijd in alles met u mee
gegaan? Hadden wij 'n bétere Katholieke
opvoeding kunnen hebben?
Vader. Ik Heb m'n plicht gedaan
en je moeder óók. Maar alleen i k weet, hoe
zwaar die plicht haar viel.... want ieder
uur van iedere dag moest ze haar eigen
overtuiging geweld aandoen.... daar heeft
ze de hemel mee verdiend.... ik ben daar
van overtuigd.... en dat is 'n troost voor
heel m'n verdere leven.... Maar even over
tuigd ben ik er van, dat honderd anderen
op den duur dat niet zullen volhouden....
en ook de droeve ervaringen hebben dat
hèrd genoeg geleerd.
Zoon. Kan m ij n huwelijk óók niet zoo'n
gunstige uitzondering zijn.... met 't uwe als
vcorbeeld? Als mijn vrouw óók 't offer wil
brengen, dat moeder bracht?
Vader. Och, ja.... dat vóórbeeld....
dat éngstige voorbeeldnu moet ik dat
helaas ondervinden.... en van jou..., de
laatste.... 't mocht me zeker niet bespaard
blijven..
2 o o n. Wat wil u daarmee zeggen?
Vader. Dat 'r nooit gesproken kan
worden van 'n „voorbeeldig" gemengd hu
welijk want juist dat voorbeeldige
is 'n voortdurend gevaar voor die anderen.,
't eenigste waar ze zich aan vast kunnen
grijpen, °m zelf hUn ongeluk in te gaan....
Daarom sprak ik van 'n angstig voórbeeld..
Zóó kan ik ze je opnoemen; drie, vier, zes
als 'k goed nadenk.die naar óns gewezen
hebben en zeiden: „Kijk dat gemengde huwe-
lijü dan! Gaat 't ddér soms niet goed?" En
zóó gingen ze hun verderf in,
2 o o n. Maar i k heb gezien hoe 't hier
gegaén ?swat u allemaal deed, om ons
in uw eigen godsdienst groot te brengen....
Vade-r. Laten we zeggen, dat jouw hu
welijk er een zal worden als dat van je
moeder en vader.dan zullen er op hun
beurt weer honderd naar j o u wijzen.en
in negen en negentig van die gevallen zal de
Katholieke partij schipbreuk lijdendat is
a 11 ij d 200 geweest en 't zal zoo blijven.
Zoon. Moet i k me verantwoorden voor
die negen en negentig? Moet u zich verant
woorden voor degenen, die u in hun argu
menten betrokken?
Vader. Misschien
2 o o n. Dat kan 'k niet aannemen.dat
zou 'n te groote straf zijn.na alles wat
deed, om Uw beloften als Katholieke partij
zoo stipt mogelijk na te komen.
V a d e r. (Hoofdschuddend). Ik voel, dat
'r al niet meer te praten valt.. Jongen..
Willem.... bedenk wat je doet.... en wat
je gaat vernielen, ook in mij....
Zoon, 't Gaat om m'n geluk, vader....
Ik weet, dat 't "n waagstuk is.... maar voor
'n eerlijke liefde.... U heeft 't óók ge
waagd en uw huwelijk was óók ge
lukkig.
Vader. Weet je dat zoo zeker?
Zoon. U heeft 't altijd zoo laten vóór
komen.
Vader. Dat heb 'k, jaom je goeie
moeder en jullie geen pijn te doen.... Maar
niemand weet hoeveel te meer pijn dat voor
mij geweest isIn verborgen hoeken heb
'k gehuild, als 'n kind.... op de dagen van
jullie Eerste Heilige Communie.als 'k zag
hoe moeder d'r best deed, om 't méé te be
leven, maar 't niet kón.... niet kón....
Gehuild in iedere Kerstnacht, omdat je moe
der dat mooie geluk niet kon mee-genieten.
gehuild in alle omstandigheden waarin 'k
alléén stond mét mn aparte leven....
Zoon, Maar uw liefde voor moeder was
zóó, dat u 't heeft kunnen dragen.Ik kan
me niet voorstellen, dat ónze liefde minder
is..., ze zal dezelfde offers kunnen bren
gen.... Laat ons er niet langer over praten,
vader,ik kan dat meisje niet van me af
stooten,.,. De kwestie is nu alléén maar:
wat wilt u.... mag ze hier aan huis komen,
of
Vader. Of?
Zoon. Of moet 't zóó gaan, dat ook i k
hier niet meer zal kunnen blijven?
Vader, Wat beteekent dat dreigement?
Zoon. Er is geen sprake van dreige
ment.... wel van 'n noodzakelijk gevolg.
Uw weigering zou ons samenzijn hier tot 'n
voortdurende kwelling maken.... ('n stilte).
Vader. Éénmaal mag ze hier komen.,
om van mij te hooren, dat ik 't niet kan
toestaandat ze door zóó'n huwelijk
dat geen huwelijk i s jou tot doodzonde
brengten dat, wat jullie willen wagen,
'n uittarting is tegenover God en 't Kerke
lijk gezag!
Zoon. Goed.... dan moet 't maar gaan
zooals 'k gezegd heb.... (wil gaan).
Vader. (Houdt hem tegen). Willem....
ik bid je.... doe 't niet.... doe 't niet....
of zeg me wie 't is.... waar ze woont....
dan wil 'k voor héar op m'n knieën vallen..
en haar smeekeA er van af te zien.haar
zeggen, dat je moeder me, vlak voor haar
dood, heeft bekend, dat 't zoo zwaar te
dragen is geweest.... en gezegd, dat ze zoo
blij was, dat nu alle kinderen, op de laatste
na, in hun eigen godsdienst waren getrouwd.
Waarom zou ze dat dan gezegd hebben,
Willem? Ze is heengegaan met 't goede ver
trouwen, dat ook jij.... de jongste., (snikt,
kan niet verder spreken).
Zoon. Ik k a n niet anders....
Vader. Je w i 1 niet anders....
Zoon. Ik k a n niet anders.... en dat
moet ook u w motief geweest zijn, toen u
moeder ging liefhebben, zooals ik dat meisje
liefheb(Gaat langzaam heen).
Vader. (Alleen; zakt oud in 'n stoel en
schreit). Nu word ik gestraft in m'n eigen
kind.de laatste.Nu kan ik alleen nog
maar bidden.... voor die twee.... en voor
me zelf.
DOEK.
G. N.
t
