Brieven uit Frankrijk.
DE ONTWIKKELING VAN GROOT-
HAARLEM.
EEN ENQUETE ONDER VOORAANSTAANDE
HAARLEMMERS.
Neusve r koudhei d
KUNST EN KENNIS.
Een nieuwe vinding van
beteekenis.
Het dirigentschap van het
Concertgebouworkest te
Amsterdam.
Boomgaardbezitters, opgepast.
VRAGENBUS.
LUCHTVERKEER.
De vliegtocht van v. Lear Black
naar Kaapstad.
LANDBOUW EN VISSCHERIJ
heeft,wanneer men ze verwaar
loost, dikwijls bronchites of
keelontsteking ten gevolge.
Doodt den kiem onmiddellijk
door For man. De neus krijgt
direct luchtopzetten en gloei
en van het gelaat, hoofdpijn en
de lastige slijmafscheidingen
houden op. For man is in alle
Apotheken en Drogisterijen
verkrijgbaar. Vraagt niet naar
„een middel tegen verkoud-
geid",doch eischt „Forman"
voor den prijs van slechts 75 ets.
per doos.
J. C. Laan. "1
De wethouder van Bioemendaal
vraagt om goede samenwerking
tusschen Haarlem en omliggende
gemeenten. Zoo ver mogelijk
doorgevoerde samenwerking.
Haarlem, de meest aangewezen
meest geschikte woonplaats van
ons land. Om zijn ligging en ge
schiktheid voor industrie. Maar
dan allereerst de belastingen om
laag en dat kan. Met een per
centage van 3 in Bioemendaal, mag
het in Haarlem gerust 6 pet. zijn.
Er is van Haarlem wat moois
te maken. Hoe Bioemendaal de
werkverruiming toepast. Mr.
Slingenberg en de Raad. - Bedrijfs
winst. Nauwe samenwerking
tusschen de gemeenten voor de
ontwikkeling van de geheeie streek.
F. Keeseit.
Ontwikkeling tot luxe-stad niet in
Haarlem's belang en ook niet mo
gelijk. Het is geen luxe-stad,
wel éen mooie stad. Het contin
gent arbeiders in- den bevolkings
aanwas, wijst de ontwikkelings
richting van Haarlem: vestiging
van nieuwe en uitbreiding van
bestaande bloeiende, goed geoutil
leerde, levensvatbare industrieën,
die ook den arbeiders een goed
loon waarborgen. Dan zal Haar
lem ook woonstad worden.
HAARLEMMERMEER.
HEEMSTEDE.
Het voorjaar is te Parijs weer begon-
jen, d.w.z. de koude schijnt voorbij en die
café's, die 's winters geen terras hebben,
hebben de tafeltjes en stoeltjes weer bui
ten gezet. Maar het druilerige motregent je,
de bijna traditioneele metgezel van het
voorjaar tegenwoordig, schijnt zich er op
gezet te hebben de terrassen ledig te hou
den.
Het is den laatsten tijd verre van pret
tig in Parijs! Hoewel het als gezegd
gelukkig niet koud meer is, maakt de
regen, waarvan we bijna iederen dag volop
genieten kunnen, de straten tot een mod
derpoel voor de voetgangers en tot een
levensgevaarlijke glijbaan voor de auto's.
De natron" van je hotel acht de tem
peratuur te zacht voor de centrale ver
warming en al® je den moed hebt een
klein spiritus- of petroleumtoestelletje aan
te steken, om de nattige koude te verdrij
ven, wordt je als je gesnapt wordt
er van verdacht te kooken „faire la cui
sine" d.i. de keuken doen, zooals 2e hier
zeggen en op staanden voet op straat ge
let. En aangezien je bijna altijd gesnapt
wordt, is het maar het beste, je aan 2ulke
gevaarlijke experimenten niet te wagen.
Want het is heel erg moeilijk in Parijs een
amer te vinden! Waarom koken zoo
strv"n£ verboden is? Ik meen me te herin
neren dat de "Hollandsche kostjulfrouwen
eige.n'ijk is een kosPuffrouw nog het
meest juiste equivalent voor zoo'n „patron
d'hotel" ook niet erg op kokende logé's
gesteld zijn. Maar van hun kant is dat best
te begrijpen: immers, zooals het woord
reeds aanduidt, verhuren ze hun kamers
üefst met inbegrip van den kost in Parijs
echter, is het integendeel bijna onmogelijk
ergens „met kost en inwoning" onder dak
te komen. Waarom dus zoo'n kamerver
huurder met al'e geweld wil hebben dat
rijn huurders in een restaurant hun maag
jaan bederven, werkelijk, daar ben ik nooit
achter kunnen komen. „Misschien is hij wel
bang dat de kamers er van te lijden heb
ben0 als er gekookt wordt," zal een Hol
landsche huisvrouw denken. Maar zij, die
dat denkt, kent de Panische kamers niet!
Een steenen vloer, die misschien wel eens
schoongemaakt is, behangselpapier, waar
van zelfs de oudste inwoners van hei huis
de oorspronkelijke kleur nl»t gekend heb
ben, een kleedje, dat neiging vertoont uit
elkaar te vallen, een tafel, die wiebelt een
of twee stoeien, die.*., nu ia, wat doel
het er toe wat die stoelen doen. maar alles
:n die doorsnee Parijsche kamers is zoo
ellendig armoedig en uitgewoond, dat er -
zelfs met geweld maar heel weinig aan
te beschadigen is. En toch kosten zvilk<?
kamers nog twee honderd vijftrg tot drie
honderd vijftig francs, d i. 25 tot 35
per maand. En dan denken de Hollandsche
familieleden en kennissen nog dat alles zoo
goedkoop is in Parits. Een gulden immers,
tién francs. En ie Fransche kennissen be
nijden je dienzelfden kostbaren gu den. Een
gulden.... tien francs.... Het is waar.
Maar waar blijft ie voordeel, als dat, wat
in Holland één gulden kost, bier met twaalf
francs betaa'd moet worden?
Duur, heel erg duur is alles in Parijs en
moeilijker, steeds moeilijker wordt er het
leven voor de vreemdelingen.
Ia ergens een plaats vacant Iels dat
tegenwoordig nog maar hoogst zelden voor
komt, want de werkloosheid is heel groot
- dan gaan de Franschen voor. Natuur
lijk. de menschen hebben gelijk dat ze
zich verdedigen tegen de vreemdelingen-
invasie en tenslotte is het hemd nader dan
de rok, maar toch.,.. Neen, van het ge
makkelijke leven in Parijs waarover ik het
een maand of tien geleden nog had, blijft
steeds minder over.
En nu weer die ellendige regen en die
misère met den dierentuin.... De over
gang lijkt misschien wat vreemd; van ka
mers waarin niet gekookt mag worden,
duurte en werkloosheid, op den dieren
tuin. Maar indien het den dierentuin niet
zoo erg slecht ware gegaan, misschien dat
ik dan al het andere ook wat minder som
ber zou ingezien hebben. Want dierentui
nen hebben me altijd bijzonder geïnteres
seerd, Reeds als kind, toen het me een
grove onbillijkheid toescheen om al die die
ren, gewend aan onmetelijke wildernissen,
onafzienbare steppen, in enge kooien op te
sluiten. En ook later, toen ik het nut van
die tuinen was gaan leeren inzien en me
door „menschen van het vak", „menschen,
die bet weten kunnen" had laten vertellen
dat die beesten het heel goed hebben in
hun kooien, niet anders meer zouden wil
len enzMaar toch, In welke stad il<
ook ben, de „Zoo" trekt me nog steeds als
vroeger.
Die eigenaardige liefhebberij nu, heeft
me zoo de jaren door een trouwen
bezoeker gemaakt, van vele dierentuinen.
Ook van den Parijschen natuurlijk. „Le
Jardin de® plantes" heelhij hier. Merk
waardige naam eigenlijk voor een dieren
tuin. En zoo viel het me onmiddellijk op,
den meer dan treurigen toestand, waarin
hier alles verkeert.
Het is waar, er zijn in hel afgeloopen
jaar vele dieren gehoren, maar onge'ukki-
gerwijze zijn er vele gestorven ook. Want
slechter dan ooit staat deze ongelukkige
tuin er op het oogenblik voor. De Parijsche
kranten zeggen, dat de tuin trotseh kan
zijn op z'n tachtig apen en ook zooals
ze er met een tik-e spot aan toevoegen
op zijn personeel. Want nergens zal men
een slechter betaald personeel maar
tevens nergens zal men een toegewij-
der personeel vinden.
De Parijsche dierentuin, die. door ligging
en aanbouw, een der schoonste plekjes der
stad had kunnen zijn, is integendeel gelei
delijk aan, aan 't veranderen in een, ar
moedig uitziende, wilde-nis. Dê hokken zijn
verve'oos, de bloembedden, waarin al
sinds lang bijna geen bloemen meer bloeien
worden door het publiek gébruikt als op
slagplaats van oude kranten, ledige sardi
neblikjes enz. Bronwater is er niet, waar
door de ruim duizend zeMzame en kost
bare dieren, waarvan er, die bijna de laat
ste zijn van hun soort, Seinewater moeten
drinken, Seinewater, wemelend van bacte
riën..,. En zóó is alles verwaarloosd, dat
laatst een hert, met zijn horens door het
traliewerk van het aangrenzende park
heenstootte en een gazelle, die daar stond,
doodelijk verwondde..,.
H. DE J.
tocht over Afrika tweemaal zoo hoog zijn
als hij den vliegtocht naar Indië. Men is bij
de K. L. M. benieuwd, of de heer Van Lear
Black van deze kosten terug zal schrikken.
Want men moet niet vergeten, iat de
meeste tochten van den Amerikaan geen
handels- of reclame-tochten zijn. Mr. Van
Lear Black is een man, die de toekomst ziet
in 't vliegwezen Zijn tochten beschouwt hij
als een stimulans voor het luchtverkeer. Dat
is nu zijn methode om het vliegen te be
vorderen. Want elke tocht is een taak, die
hij stelt en waar de vliegwereld van lei ren
kan. Zoo heeft hij ook den tocht «an Biid
naar de Noordpool gefinancierd. En dat het
hem daarbij niet om de reclame was te doen,
blijkt hier wel uit, dat pas twee jaar na dé
vlucht bekend werd, wie eigenlijk de on
derneming had gefinancierd
Mr. Van Lear Black is dezer dagen tc
Londen aangekomen. Binnenkort wordt hij
op den Hofweg te Den JTaag verwacht om
de zaak nader te bespreken. Een feitelijke
opdracht heeft de K.L.M. nog niet.
De route is thans als volgt vastgesteld;
Van Amsterdam naar Brindisi, Kairo, dan
langs het dal van den Nijl naar Kartoem,
op de meren aan, via Malakal, Mongolia,
Kisoemoe, nog wat verder het binnenland
in naar Boeloewaio, dan via Bloemfontein
naar Kaapstad. Van Kairo naar de Kaap
is het 8690 K.M, De dagétappen zijn onge
veer 900 K.M. lang. Men heeft gerekend in
120 vlieguren heen en terug te kunnen zijn.
Merkwaardige proefnemingen.
Zonder geluk vaart niemand wel. De waaf-
eid van ei: gezegde mocht ik zoo schrijft men
an het „Centrm.", een goede veertien dagen
»eleden bij een bezoek, dat ik met mijn vrouw
ran Parijs bracht ondervinden. In de opera
ontmoette ik toevallig een mijner Fransche
kennissen en met de hem eigen hoffelijkheid
noodigde hij mij uit een demonstratie van een
nieuwe vinding te komen bijwonen. Een Rus
sisch professor Theremin zou die den volgen
den dag in een der Parijsche collegezalen ge
ven. Het spreekt vanzelf, dat ik aan die vrien
delijke uitnoodiging onmiddellijk gehoor gaf.
Den volgenden dag was ik in die college-
Zaal, öie zooals alle natuurkundige collegeza
len zijn, half cirkelvormig en oploopend was,
was, met een ruime experimenteertafel. Op
die tafel bevond zich een metalen doos, waar
uit een verticale metalen staaf stak daarnaast
bevond zich eenzelfde doos, die scheen te zijn
omgevallen, zoodat de metalen staaf niet ver
ticaal maar horizontaal kg.
Theremin komt binnen. Hij zegt in vloei
end Fransch, dat hij eerst de proef zal toonen
en hem daarna zal uitleggen. Ik moge dit voor
beeld volgen.
Theremin zegt, dat hij de tonen van een
toonladder uit die instrumenten, die Wi) als
doozsri hebben aangezien zal halen* zonder
die instrumenten aan te raken.Hij gaat op
een afstand van circa anderhalve meter van
die doozen staan, schakelt een paar contacten
in en gelijk een toovenaar uit de oudheid,
steekt hij dan eens zijn rechter en dan weer
Zijn linkerhand in bepaalde standen naar vo
ren, zonder de doozen evenwel aan te raken.
Onmiddellijk na iedere handbeweging verne
men wij een anderen toon. De hoorders kijke-
ellcander verbaasd aan en er was reden voor,
want de gevolgen van deze ontdekking, spiri
tisme enz. is hier toch uitgesloten, zullen
wonderbaarlijk zijn. Tot nu toe kent iedereen
toe telktt, die eenmaal gegeven geluiden op
nemen en verder- of weder teruggeven, wij
denhen slechts aan de telefoon, phonograaf,
m doch onbekend zijn tot nu toe de elec-
t'-i he toestellen die 'n bepaald gewild geluid
I ti.
-i is natuurlijk algemeen bekend, dat ge
L muziek, verkregen wordt, door bepaalde
triUirgen van een zekere hoeveelheid lucht te
geven en hoe die trillingen door middel van
onze ooren tot ons komen. Ons oor kan ech
ter evenals de telefoon niet alle geluidstril
ling 1 opnemen. Er zijn trillingen, die
do»r ces oot niet worden waarge
nomen, slechts geluiden varieerende tusschen
30 en 30.000 trillingen bereiken ons oor, ge
luiden met een hoog er trillingsgetal gaan ons
voorbij. Het membraam van de telefoon wordt
in trilling gebracht dcor veranderingen in
stroomsterkte. Hoe hooger wij het aantal
strcomveranderingen kunnen opvoeren, hoe
meer 't membraam heen en weer zal gaan en
hoe sterker het zal gaan trillen en dus een ge
luid voortbrengen. Evenals voor het mensche-
lijk oor is er een bepaalde grens voor dat aan
tal trillingen. Wordt die grens overschreden
dan blijft het membraam in rust. Nu heeft
Theremin gebruik gemaakt bij zijn toestel van
dat principe. Hij heeft twee geheel afzonderlij
ke stroomketens, waarin hij wisselstroom met
een groot aantal stroomverandenngen laat
gaan. Wijzigt zich in die stroomketens door
een of andere omstandigheid het aantal
stroamveranderingen, dart is het verschil tus
schen die stroomveranderingen oorzaak, dat
de membraam van de telefoon niet meer in
rust blijft, doch zal beginnen te trillen. Die
trilling en dus cok die toon, die dan voortga
r-cht wordt, zal afhangen van de verande'
die met opzet veroorzaakt wordt.
iedere stroomketen heeft hij een kleine
V n-.ts geschakeld, de metalen staven, die
:.rr.men. Om die antenne zal zich dus
elccfro-magiietisch veld vormen. Dat
zal veranderen wanneer daarin goede ge-
t i isrs in dit geval de handen van de experi
mentator, gebracht worden. Door de verande
ring van het veld zal 't aantal stroomverande
ringen zich wijzigen en het toestel heeft een
toon. De wijze van de veranderingen om de
gewenschte tonen voort te brengen zal na
tuurlijk proefondervindelijk moeten worden
vastgesteld en zal voor ieder persoon anders
zijn.
Het bestuur van het Concertgebouw te
Amsterdam maakt bekend, dat de regeling,
die ten vorigen jare met de heeren Mengel
berg en Monteux getroffen werd, voor het
volgend seizoen op denzelfden voet gecon
tinueerd is.
Pierre Monteux zal dus fn het seizoen
1928/29 wederom de concerten in de eerste
helft, Willem Mengelberg die in de tweede
helft Van dat seizoen leiden.
Het abonnementsconcert van Donderdag
10 Januari en de matinée van Zondag 22
Januari zullen de laatste concerten zijn, die
de heer Monteux vóór zijn vertrek naar
Amerika in dit seizoen zal dirigeeren.
Het plvd. hoofd van den Palntenziekten-
kundigen Dienst, de heer T, Schoevers,
schrijft ons
Voor de vierde maal in weinige jaren is
het noodzakelijk, te waarschuwen tegen rond
trekkende personen, die eigenaa.rs van boom
gaarden en fruittuinen aanbieden hun hoo
rnen afdoende, liefst voor verscheidene jaren,
van ziekten en insecten te zuiveren. Gewoon
lijk doen deze lieden niets dan een waarde-
looze of bijna waardelooze vloeistof op de
stammen en dikkere takken spuiten, welke
vloeistof (soms door hen „serum" genoemd)
dan zóó krachtig zou werken, dat niet alleen
zelfs in de kruinen aanwezig ongedierte
oogenblikkelijk zou sterven, maar later „door
het gif in den stam elk ongedierte zou ge
dood worden, dat tégen den stam zou trach
ten op te kruipen."
Er zijn nog steeds tal van goedgeloovigen,
die zulks voor waarheid aannemen, alhoewel
de onmogelijkheid daarvan volkomen vast
staat. Zij gaan dan échter af op z.g. betrouw
baarheid dier lieden, die op de meest brutale
wijze beweren, goed bekend te zijn bij aller
lei instellingen en bekende personen, soms
zelfs bij het hoofd van den Plantenziekte-
kundigen Dienst.
Dat is inderdaad het geval, doch slechts
in hoogst ongunstigen zin 1
Daarbij komt nog, dat deze lieden voor
hun „behandeling" der boomen vaak exhör-
bitant hooge prijzen vragen, en gewoonlijk
ontvangen ook
In het najaar zijn personen én instellingen
in Limburg de dupe geworden van zulke
bedriegers en onlangs is er weer een op er
gerlijke wijze in den Bommelerwaard aan
den gang geweestdeze bezoekt zijn „clien
tèle" zelfs pér auto 1
Natuurlijk zijn er ook wel eerlijke lieden,
die Zich belasten met het bespuiten van
boomen voor eigenaars, die dat zelf niet
willen doen. Het bedrijf dezer personen wordt
door de boven gesignaleerde oplichters
praktijken ten zeerste benadeeld.
Ik raad all» ezftters van vruchtboomen
nogmaals met i..n aan, ni t op aa bie 'ingen
voor behandeling hunner boomen ter be
strijding van Ziekten en plagen van hen niet
persoonlijk bekende rondtrekkende perso
nen in te gaan, alvorens informaties te hebben
ingewonnen bij den Plantenziekten kun digen
Dienst te Wageningen.
In 120 vlieguren heen en terug.
De aanstaande vliegtocht, welken de
heer v. Lear Black met een K. L. M.-vlieg-
tuig wederom zal maken, heeft de alge-
meene belangstelling.
Van Kreta naar Solum is 400 K.M. over
water, vertelde de heer Hans Martin, waar
nemend directeur van de K. L. M„ nog
nader aan h.et „Vad." omtrent deze interes
sante onderneming. Dat is twee en een half
uur vliegen. Maar dat is nog het moeilijkste
stuk niet. Er zijn er onder de elfétappen, die
over vrijwel onbewoond terrein gaan. Een
noodlanding daar, zou heel wat moeilijk
heden voor den mecanicien en de vliegers
en heel wat ongerief voor den passagier
betèekenen. Dat risico wil de K. L. M. niet
loopen en daarom zal de tocht naar Kaap
stad niet zoo'n vlotte start kunnen hebben,
als bijv. de tocht naar Indië.
Er wordt over gedacht, zooals wij reeds
meldden, een éénmotorigen Fokker Van het
beproefde model, met drie motoren uit te
rusten. Het nadeel van een driemotorig
toestel was, dat de schroeven elkander
altijd „overlappen". Daarom vloog Kopp*n
met houten schroeven. Stalen schroeven
zouden breken. De constructeurs hebben m
deze zaak echter ook de oplossing gevonden.
Het was natuurlijk het ei van Columbur.
Men maakt de middelste schroef nu drie-
bladig en de buitenste schroeven houdt men
tweebladig. De driebladige kan nu korter
zijn. Daarmee is de kwestie opgelost.
Een tegenvaller vormen de kosten. Er zijn
terreinen in Afrika beschikbaar. Maar de
meeste moeten, Zooals men weet, eerst in
orde gebracht worden, voor men er landen
kan. Het z.g. Olitantsgras groeit zóó weelde
rig, dat da terreinen eerst gemaaid moeten
worden. Bovendien liggen verscheidene
terreinen zoo ver van de bewoonde wereld,
dat olie en benzinne er heen gedragen moet
worden. Men kan nagaan hoe dit de kosten
verhoogt. De K. L. M, maakt de onkosten
per vlieguur op Men is daarbij voor den
tocht over Afrika tol vreemde conclusies
gekomen. Zoo zijn er étappen, die evenveel
kosten aan loon voor twee piloten en een
mecanicien, als aan het maaien van het
van het lastige taaie gras. De kosten
per vlieguur zullen dan ook voor dep
Vr.: Hoe bereid ik een konijnenvel?
Antw.t Zet de huid 2 X 24 uur in het
zout; ontdoe haar dan van de overtollige
vlecsch- en vetresten; spijker haar vervol
gens op een plankje en klop en kneed de
huid meermalen, tot zij soepel geworden is.
Herhaal deze laatste bewerking verschil
lende malen.
Vr,; Hoeveel katholieke huisgezinnen zijn
tr in Nederland?
Antw.: Volgens de laatste volkstelling
In 1920 waren er in Nederland 2,444.583
katholieken. Als u aanneemt, dat een kath.
huisgezin gemiddeld uit 5 personen be
staat, komt u tot ongeveer 450,000 h 500.000
katholieke huisgezinnen.
Vr.; Ik heb een broodbakkerij gehuurd
met recht van koop. Nu krijg ik kleinere
onkosten aan den oven. Kan ik nu den
verhuurder aanspreken, voor de vergoeding
der gemaakte onkosten?
Antw.; Dat hangt af van de bepalingen
Van het contract. Die bepalingen kennen
wij niet.
Vr.; Ik ben als reiziger per 1 Februari
a.s. gehuurd en zonder eenige wettige re
den heeft men mij weder mijne diensten
per dien datum opgezegd. Hiermede neem
ik natuurlijk geen genoegen en wil schade
vergoeding eischen. Bij wien moet ik zijn,
om voor mijn recht op te komen? Ik ben
niet in een bond of georganiseerd,
Antw,: Wend u tot het R. K. Bureau van
Arbeidsrecht, dat eiken Dinsdagavond van
half 9 tot half 10 zitting houdt in gebouw
„St. Bavo", Smedestraat 23.
Vr.: Ik geniet een zuiver inkomen van
1800.— en ben Rijksambtenaar te Haar
lem. Ik woon te Heemstede en ben ge
huwd. Gaarne zou ik Forensen-, Gemeente
en Rijksinkomstenbelasting gesplitst heb
ben.
Antw.: Voor een zuiver inkomen van
180O.— betaalt u aan Riiksinkomstenbe-
Vcrdedigingsbelasting 5forensenbelas
ting Heemstede 31,forensenbelasting
Haarlem 18.34.
„Ik heb," zoo zeida ons de heer Laan,
„de grenswijziging van Haarlem betreurd
en er mij tegen verzet. Maar nu zij er een
maal is, nu meen ik en ik stel er prijs
op dit uitdrukkelijk te verklaren nu
meen ik, dat er tusschen Haarlem en de
omliggende gemeenten een vriendschappe
lijke verhouding moet bestaan, dat er een
goedla samenwerking moet zijn. Vooral tus
schen de gemeentebesturen. Ik heb trou
wens al met het gemeentebestuur van Haar
lem besprekingen gevoerd o.m. over de
Kleverlaan, de Hospesbrug en andere aan
gelegenheden, die ik niet nader kan aan
duiden, en ik heb daarbij de meest moge
lijke medewerking van Haarlem ondervon
den, De onderhandelingen Waren prettig en
vlot. Zoo moet het zijn. Wij moeten el
kander helpen en „niet als vijanden tegen
over elkaar staan."
Na onze vreugde te hebben uitgesproken
over deze mededeeling, omdat Over dé
samenwerking tusschen Haarlem en Bioe
mendaal wel eens andere klanken zijn ver
nomen, vroegen wij den heer Laan: „Tot
hoever zoudit u die samenwerking willen
uitstrekken? Wilt u ze beperken tot uit
sluitend aangelegenheden, die betrekking
hebben Op Openbare Werken?"
De heer Laan antwoordde: „Die samen
werking zou ik Wenschen voor alle aange
legenheden; zoover als 't maar eetligszins
gaan kan,"
Na deze inleiding, die ons een zeer ge
lukkige en hoopgevende leek, kwamen wij
tot het eigenlijke onderwerp.
„Luxe-stad is 'misschien geen goede uit-
drukking, maar voor mooie woörtstadl acht
ik Haarlem, met uitzondering dan van het
mooie den Haag, de meest geschikte en
meest aangewezen plaats van ons land.
Kijk eens aan: het is op 20 K.M. afstand
gelegen van Amsterdam, op 50 K.M. van
de Residentie, op 10 K.M. van de zee, on-
midellijk in de nabijheid ligt die prachtige
omgeving met bosschen en duin; het heeft
het prachtige Spaarne aan de eene zijde en
dan nog het water van de Leidsche Vaart,
aan de andere zijde der stad. Wat is van
dat gezegend plekje niet iets moois te
maken! Amsterdam mist dat alles. Arnhem
kon een mooie woonstad zijn, doch de finan
ciën zijn daar dermate in de war, dat slechts
zeer weinig kapitaalkrachtige menschen
zich d^ar komen vestigen, terwijl het, even
als Nijmegen, te ver van de hoofdstad is
verwijderd. Hoe gaarne zouden vele men
schen, die hun zaken In Amsterdam
hebben, niet in Haarlem willen wonen,
in Haarlem met zijn goede verbindingen
naar de ^hoofdstad. Ook menschen met hoo
gere inKomens zullen zich daar willen
vestigen. Haarlem is bovendien gunstig ge
legen voor de industrie, met alweer zijn
njoOJe opaarne en gaarne zullen fabrikan
ten "un industrieën bouwen, omdat
zij dan tevens aangenaam kunnen wonen
in de nabijheid van hun kantoor. Ik zelf heb
mij;n fabrieken in de Zaanstreek en het gaat
niet aan die te verplaatsen, maar kon ik
opnieuw een keus maken, ik zou mijn in-
dustrie aan het Spaarne vestigen. Ik ben
óvertuiga dat er wat moois van Haarlem
te maken u, iets goeds dat Haarlem doet
bloeien en dat allen, vooral middenstanders
en arbeiders, welstand geeft.
,er t. belastingen in Haarlem zijn
dermate hoog, dat kapitaalkrachtigen en
fabnkan en zich nog wel eens zullen be
denken vcor zij zich daar komen ves
tigen. 'net alie mogelijke middelen
moet naarlem trachten, die naar be
neden e krijgen. Is dat gelukt, dan komt
er wels and voor middenstanders en arbei
ders, de grootere inkomens geen
reden zu en hebben Haarlem te mijden. De
belastingen in Haarlem zijn te hoog. Op
alle Kij sb|Jastingen worden opcenten ge-
beven, er is een onaangename straatbelas
ting, cen zakelijke bedrijfsbelasting (het is
zoo onprettig zoovéél belastingpapieren te
krijt,,ani en bovendien nog een eigen hef
fing.
„Meent u nje^ daj d-e belasting in Haar
lem ongeveer even laag zal moeten ziyn
als in "locmendaal wil zij gegoede ingeze
tenen trekken?"
Dat is niet noodig," zei de heer Laan.
fcn op cen vraag onzerzijds antwoord
je ae wethouder van Bioemendaal, dat z.i.
bij een belasting van 3 pet. in Bioemendaal
en j^n„Van 6Pct- (zes) 'n Haarlem de ver-
ho ng n'et ongunstig is voor Haarlem. Bij
een P®lce"!age van 6 pet, (zonder opcenten
op i e Rijksinkomstenbelasting natuurlijk)
.ii e ëmotere inkomens in Haarlem
willen wonen- Hat percentage willen zij
wel betalen.
Vele menschen, ook die met hoogere in
komens. wonen gaarne in de stad, omdat zij
de Jionoegens van de stad willen genieten.
Daar el Het feit, dfet men een auto heeft,
njets aan af. Of men in de stad of builen wil
wonen, iS een zeer persooni;jke smaak,
maar nu zoeken de menschen de buitenge
meente, omdat de belastingen in de steden
ondragelijk voor hen zijn. Een vergelijking
niet oemendaal gaat niet op. Hier wonen
menschen, die waar zij willlen kunnen wo
nen, ook in bet buitenland. Trouwens
Bloemendaïal moet ook zeer voorzichtig
zijn, omdat veel van de bewoners met
groote inkomens reeds op leeftijd zijft. Wat
Haarlem krijgen zal, dat zijn de bewoners
die m den omtrek moeten wonen, omdat zij
hun zaken in Haarlem, Amsterdam of de
Zaanstreek hebben en liever in de stad dan
buiten wonen.
„Hn Haarlem heeft gelegenheid om het
dien belastingbetalers prettig te maken.
Haarlem hééft mooie wijken en kan bo
vendien nog andere mooie wijken stichten.
Hebben wij niet het Kiuheimpark, waar
goed gesitueerde inwoners wonen? Haar
lems terrein grenst daaraan. Is daar
niet iets goeds te maken? En dan aan de
Oosterlaan. Is daar niet een bebou
wing te maken, die aansluit bij die van
Aerdenhoudt en het park Rijnegom? Al ko
men daar dan misehien niet dlirect bewo
ners met een half of een heel millioen in
komen, menschen met 25.000 50.000
inkomen willen en kunnen er komen. Wat is
het Zuiderhout, het Oosterhout mooi! Wat
is het prettig wonen aan de Dreef! De
nieuwe wijken moeten prettig aangelegd
worden met vijvers, parken en goede we
gen. De gronden in Bioemendaal worden
hoe langer hoe schaarscher en komen bo
vendien hoe langer hoe verder van het
station en stad te liggen.
Maar eerst moeten de belastingen ver
naar omlaag. Stel alle niet strikt noodige
uitgaven uit tot later, totdat door lage be
lastingen zich in Haarlem ingezetenen ves-
tigenen, die geld in de gemeentekas bren
gen. Zijn die er, dan kan men met de op-
bi engst hunner belasting langzamerhand
werken aan het totstandbrengen van ver
fraaiingen en verbetering. Zoo doet een
zakenman, zoo moet ook het gemeente
bestuur doen. In Bioemendaal doen wij
het zoo!
„Laat men in Haarlem bezuinigen op den
post voor werkloozenuitkeering, die, meen
ik, eenige tonnefi bedraagt en laat men die
werkloozen nuttig werk voor de gemeen
schap laten doen. In Bioemendaal hebben
wij 100 werkloozen aan het werk. Toch
een beduidend getal voor deze gemeente.
Wij helpen ze aan werk door den aanleg
en het onderhoud van wegen. Dat d'oen wij
zelf, Laat Haarlem dat ook doen. Wil een
particulier hier exploiteeren, dan zeggen
wij hem: ga uw gang. maar laat ons de we
gen aanleggen. Dat doen dan onze werkloo
zen, en de aanbesteder is op zijn goed
koopst uit.
Moet het Rijik of 't P.E.N. kabels leg
gen, wij vragen het te mogen doen en ge
bruiken deze werken voor csnze werke-
lóözen. Het gevolg is, dat op deze begroo
ting maar 14.000 is uitgetrokken voor
werkloozen-uitkeering. En de werkloozen
v/erken hier graag. Getrouwden verdienen
26 per week, wanneer wij werk genoeg
voor hen hebben, anders moet zij om de
week werken fen krijgen alleen die week
uitbetaald waarin gewerkt wordt. Dat is
economie en er is geen twijfel aan of Haar
lem, kan dit ook zoo doen.
„Hooge belasting houdt de vestiging van
bloeiende indlustrie tegen, want om de
hooge belastingen moet de fabrikant ook
meer loon betalen aan zijn personeel. Laat
men onnoodige uitgaven mijden. Goed on
derwijs is goed, maar overdrijf niet; goede
scholen, prachtig, maar het behoeven toch
geen luxueuse gebouwen te zijn. Waarom
Haarlem de Rijkssubsidie voor het M. O.
liet loopen, is mij een raadsel, Die ton had
een voördteel voor de heele bevolking kun
nen zijn door lagere belasting. Goede loonen
goed, maar overdrijf niet en laat men ook
eens zien naar wat in het vrije bedrijf be
taald wordt. De arbeiders daar begrijpen
heel goed, dat zij op hun aanslagbiljet de
hooge loonen betalen moeten van het
Overheidspersoneel.
Ook uit de bedrijven dié in Haarlem zeer
bloeiend zijn kon m.i. meer voor de ge
meentekas worden gehaald. Het is natuur
lijk heel mooi om lage tarieven te hebben,
maar dat kan alleen daar waar lage be
lastingen zijn. Moeten deze lage tarieven
op het belastingbiljet toch weer verhaald
worden, dan is het een schijnbeweging.
Uitgaven voor licht, water enz. kan men
zelf regelen, en zuinig mee zijn of niet zoo
als men zelf wil, doch belastingen worden
opgelegd, moeten worden betaald.
Er is cén spreekwoord, dat zegt: „het
is goed riemen snijden van eens anders
mans leder" en zoo denken een massa ge
meente-raadsleden er over. Het is zoo ge
makkelijk om in een raadsvergadering met
allerlei wenschen te komen en gelden te
vcteeren en meestal is een raadslid in da
volgende vergadering vergeten, hoeveel
geld er in de vorige vergadering is gevo
teerd. Men vergeet daarbij echter meestal
te dikwijls dat met al dat geld uitgeven de
belastingen regelmatig stijgen, en daardoor
de welvaart van de gemeente, waar iederen
inwoner het grootste belang bij heeft, in
het gedrang komt. Ik zie het voor 't mo
ment als het grootste belang voor Haarlem,
dat alle raadsleden met alle kracht die in
hen is er naar streven om het beheer van
de stad zoo zuinig mogelijk te voeren en
met alle macht er aan te werken de be
lastingen te drukken en die op een nor
maal peil terug te brengen dan moet Haar
lem een bloeiende ideale woon- en indu
striestad worden.
Laat de raad den wethouder van finan
ciën den heer Singenberg, zooveel mogelijk
steunen in ziin bezuinigingswerk, en laat zij
hem aanmoedigen "dit werk zoo mogelijk nog
verder door te voeren.
Ik vind, dat in de serie artikelen de heeren
v. Kessel en v. Liemt zeer wel de te vol
gen gedragslijn hebben aangegeven.
Gevoelt u er iets voor, dat voor de ont
wikkeling van het Groote Haarlem voeling
gehouden Wordt tusschen dte gemeentebe
sturen onderling, opdat niet Haarlem en
Bioemendaal en Heemstede en Zandvoort
op eigen houtje maar raak bouwen en w»
gen aanleggen? vroegen wij.
,Ik ben er geheel voor, dal er overleg
gepleegd wordt. Hel is voor de toekomst
van deze streek van groot belang. Met zulk
overleg kan er een mooi complex groeien
hier."
J. C. Laan, is de bekende wethouder
van Bioemendaal, is groot-industrieëel en
oud-raadslid en wethouder van Wórmer-
De vraag 'n welke richting onze stad zich
in de toekomst moet ontwikkelen, meen
ik als volgt te moeten beantwoorden:
Dat Haarlem zich speciaal moet ontwik
kelen als luxe-stad of liever gezegd tot
luxe-stad is m i. niet in het belang van
Haarlem. Het is ook niet mogelijk.
Men wil het blijkbaar gaarne doen voor
komen, alsof Haarlem een luxe-stad is,
Ten bewijze; in een gesprek over vesti
ging en uitbreiding van industrie in onze
stad, werd mij toegevoegd: „Haarlem leent
zich nu eenmaal niet voor industrie". De
klacht is wel eens geuit, dat de prijzen van
verschillende levensbehoeften in Haarlem
op een hooger niveau staan dan in andere
gemeenten. Daarom zou Haarlem een luxe
stad zijn, wijl er luxe-prijzen gelden. Er zijn
meerdere uitingen, waaruit zou moeten
blijken, dat men zich verbeeldt, dat Haar
lem een luxe-stad is.
In werkelijkheid is Haarlem géén luxe
stad. Zeer zeker is zij dat niet in de laatste
jaren. Ook nu niet, na de annexatie. Men
kan Haarlem noemen en met recht, een
mooie stad. Meer niet.
Gaan we de ontwikkeling van Haarlem
in de laatste jaren na, dan zien we een
belangrijke uitbreiding van de z.g. arbei
derskwartieren (Slachthuisbuurt, Leidsche-
buurt, Schoten). Het contingent arbeiders
in den bevolkingsaanwas, is zeer zeker
vele percentages, hooger dan die van de
andere klassen der bevolking, van de
midden- en hoogere klassen. De ontwikke
ling in de toekomst wijst nu in eenzelfde
richting.
Van groot belang is dus de welvaart van
deze groote groep der bevolking te ver
zekeren. „De welvaart van onze stad, moet
m. i. beteekenen de welvaart van deze
groote groep der bevolking en omgekeerd:
de welvaart dezer groote groep moet be
teekenen de welvaart van onze stad."
Immers, wanneer de arbeidersbevolking
welvarend is, is dit van zeer groot belang
voor andere groenen der bevolking. Ook
voor de gemeenschap.
Wanneer we nu vragen, hoe staat het met
de welvaart dezer groote groep der bevol
king, dan ontbreekt daar heel wat aan. De
cijfers voor Armenzorg (begrooting 1928:
een half millioen), en de cijfers van den
werkloosheidsdienst wijzen er o. a. op, dat
voor een groot deel der bevolking geen
werk is. Deze cijfers demonstreeren ons de
droeve werkelijkheid. De beteekenis en den
omvang van het begrip droeve werkelijkheid
uiteen te zetten, ligt buiten het bestek van
dit artikel. De wetenschap van een en
ander echter, moet voor ons reden zijn,
alle middelen te beramen en aan te wenden
dit groote vraagstuk op te lossen.
Voor een ieder is hier een taak te ver
vullen, individueel en ook organisatorisch,
alsmede voor de overheid.
Wij zouden hier kunnen wijzen op den
individueelen plicht van den werkgever en
werknemer, welke opvattin^ van plichten
zoodanig moet zijn, dat de arbeider behoor
lijk zijn taak vervult, waartegenover staat
een loon, waarvan een behoorlijk bestaan
is gewaarborgd, waarin ligt besloten een
verzekering voor den ouden dag, in tijden
van ziekten, en werkloosheid; wij zouden
kunnen wijzen op den organisatorischen
plicht, om langs den solidaristischen weg
van overleg en medezeggenschap, den
socialen vrede te bewerkstelligen. Dit is
niet onze bedoeling, we slippen het maar
even aan, omdat dit wel de voornaamste
middelen zijn ter bereiking van de wel
vaart des volks. Dat de overheid ten op
zichte van de rechtspositie en arbeids
voorwaarden, volgens deze beginselen moet
handelen, behoeft wel geen betoog. Dit
geldt dus ook voor Haarlem's gemeente
bestuur en moet ook in de toekomst
gelden.
De vraag, door ons te beantwoorden, is
echter, wat moet, gezien het ontwikkelings
plan van Haarlem, gedaan worden, om voor
een groote groep onzer bevolking, nl. zij,
die geen werk kunnen bekomen, trachten de
gelegenheid te scheppen tot werkverrui
ming.
Het gezegde: „Haarlem leent zich nu
eenmaal niet voor industrie", moet gelogen
straft worden. De ontwikkeling van Haar
lem moet staan in het teeken van vestiging
van nieuwe- en uitbreiding van bestaande
industrieën. Dit zal natuurlijk moeten ge
schieden op tactische wijze, opdat werkelijk
goed geoutilleerde en levensvaatbaarheid
bezittende industrieën zich zullen vestigen,
welke een behoorlijk bestaan waarborgen
voor de werknemers.
Er liggen havenplannen, plannen voor
verplaatsing, goederenstation, uitbreidings
plannen, enz. Commissies hebben deze
plannen bestudeerd, zullen misschien nog'
meer studeeren, maar er wordt, in het be
lang der welvaart van Haarlem in de toe
komst, gewacht op de daad.
Wanneer Haarlem zich dan zal Ontwikke
len als industriestad in het eene gedeelte,
terwijl in het andere gedeelte, het mooie
fluxe) gedeelte, de eigenaren en aandeel
houders der fabrieken zich vestigen, dan zal
het belastingvraagstuk in Haarlem in de
toekomst ook geen moeilijkheden meer op
leveren.
De belasting, welke naar draagkracht,
m. 1. dus ook meer rekening houdend met
het kindertal, zal moeten worden geheven,
zal voor alle categorieën der bevolking dan
niet onredelijk hoog behoeven te zijn.
De heer F. Keesen is R.K. lid van
den Haarlemschen gemeenteraad, secretaris
van het R.K. Werkliedenverbond, enz.
De door de Redactie van de Nieuwe
Haarl. Crt. gestelde vragen zijn de vol
gende:
Meent U, dat Haariem's toekomst het
best verzekerd wordt met er naar te stre
ven van Haarlem een luxe-stad te maken?
Of meent U, dat uitbreiding van de in
dustrie een der middelen moet zijn, die
het gemeentebestuur van Haarlem moet
aanwenden, om een stad bloeiend en finan
cieel krachtig te maken?
Is wellicht een combinatie van beide
denkbeelden (Haarlem-luxe-stad of Haar
lem-industriestad) naar Uwe meening
noodig?
Meent U, dat lage belasting een voor
name factor voor den bloei van Haarlem
zal zijn?
Zijn er behalve genoemde grootere lijnen,
volgens U, nog andere middelen, om Haar
lem's aantrekkelijkheid als woonstad en
bloeiend centrum te ver'noogen?"
DE AARDAPPELEN.
Nu de vorst achter den rug is, worden de
aardappelkuilen hier en daar opengemaakt,
om de aardappelen voor de aflevering
klaar te maken. Over bet algemeen geno
men, schijnt de kwaliteit niet mee te val
len. Behalve dat er heel wat zijn bevroren,
hoort men ernstige klachten over rotte en
zieke aardappelen. Vooral de Red Star
moet daarvan veel te lijden hebben. Het
gevolg is, dat verschillende partijen voor
minderen prijs worden verkocht.
Badhuis. In het Badhuis aan de Post-
laan werden in de week van 9 tot en met
14 Jan. genomen 431 douchebaden, 39 kuip
baden,
Aan 43 kinderen werd een gratis school-
bad verstrekt op Woensdagmiddag van 2
tot 4 uur.
Van de gelegenheid tot kosteloos baden
op Woensdagavond tusschen 5 en 8 uur
werd door 8 volwassenen gebruik gemaakt,
