FOKKER IN HAARLEM.
EEN WEDGWOOD TAFELSERVIES
Voeraaamste Nieuws
Centrale Verwarming
Groote belangstelling en groot enthousiasme.
Wij verzoeken Üw aandacht
Autogarage Daan Koiitkoopr
IN EN OM HAARLEM.
Het collectief contract in de
Metaalnijverheid te
IJmuiden.
HET NED. ISRAËLITISCH
JOLES-ZIEKENHUIS
TE HAARLEM.
Het netto-bezit 500.000.
M. L. A. KLEIN,
12VZ JAAR RAADSLID.
De vlucht van Smith en Poud.
Drama in een woonwagenkamp
te Breda.
Kringvergadering „Herwonnen
Levenskracht."
is een „joy lor eevr." Uitgebreide sorteering Sn de
toonzaal van de
Fa. H. J. LAMP - BARTELJORISSTRAAT 18
Telegrafisch Weerbericht.
Iets nieuws.
UIT DEN GEMEENTERAAD.
De negende zitting der bcgrootingsver-
gaderingen! Eerst twee uren geheime zitting
en daarna werden de lautste balletjes ge
pikt uit de soep van Woensdagavond.Wet
houder Slingenberg opende een perspec
tief voor een garage voor auto-stalling van
den Eerste Hulpdienst.
Ook de stank der grachten mocht bij dit
begrcotingsfestijn niet ontbreken. De heer
Groenendaal had daarover Woensdagavond
een oud klaaglied gezongen. Wethouder
Heerkens Thijssen deelde mede, dat het
dagelijkseh bestuur der gemeente, sinds 't
uitbrengen van hef laatste advies, niet stil
gezeten heeft. Er werd b.v. meer aandacht
aan het schoonhouden der straten gewijd,
opdat geen dorre bladeren, papieren, enz.
in de grachten woeien. Eerstdaags worden
vaartuigen in gebruik genomen, om 't vuil
uit de grachten te halen; er ward inten
siever gebaggerd, enz. Met spuien in Spaarn-
dam alleen komt men er niet. Het zoutge
halte van het water heeft invloed op het
rottingsproces van de in het water aan
wezige stoffen. Rijnland moet dus aandacht
schenken aan het water dat uit het zuiden
in onze grachten komt (het spuien gaat
n.m. van Zuid naar Noord) en dat geschiedt
ock; er komt meer zoet water binnen. Nu
zal «r bij grqote droogt» of zwaren regen-
val nog wel eens stank zijn; maar in het
algemeen kan men zeggen, dat het euvel
bestreden ia.
De heer v. d. Kamp was daarmede nog
niet tevreden. Hij verwees naar een nota,
welke hij 23 jaar geleden beeft ingediend
en waarin werd aangedrongen op het ma
ken van putten ter verzameling der faecaliën
van groote huizencomplexen. Wethouder
Heerkens Thijssen zou het oud» archiefstuk
van den heer v, d. Kamp nog eens met den
directeur bespreken, hield overigens vol,
dat bet complex van maatregelen, thans ge
nomen, te zamen den stank nagenoeg ge
heel zou wegnemen.
Nog een oude klacht; het Z. en O.-fop.ds
(ziekenfond* van spoorwegpersoneel) bracht
de heer Castricum weer ter sprake. De
zaak is nog altijd niet geregeld. Wethouder
Slingenberg zei- met de andere ziekenfond
sen is d» gemeente tot overeenstemming
gekomen; In de eontracten is een welstands-
grens opgeromen. Laat het Z, en O.-fonds
bij B. en W. komen.
Natuurlijk was men met dat antwoord
niet tevreden. De heer Koppen noemde 't
vaag en nietszeggend en ook de heer Cas
tricum was er niet over tevreden, maar
beloofde er later uitvoeriger op terug te
komen, De wethouder zeide opzettelijk zich
als sphinx te hebben aangesteld, maar wil
de nu wel verklaren, dat B. en W. de
vordering van het Z. en O.-fonds aan den
stadsadvocaat is handen hebben gegeven. De
Ra«d kan dan nog altijd beslissen, of tot
een proces zal worden overgegaan.
De mededeelingen van Wethouder Rel-
nr Ida over het onderbrengen van den Ge
neeskundigen Dienst Hadden geen eenheid
gebracht in de denkbeelden, De heeren
Peper, Klein, Adrian, Koppen en Groenen
daal kwamen met bezwaren en nieuwe ad
viezen. De heer Peper had reeds een mo
tie ingediend, B. en W. ultnoodigend om,
tonder daardoor vertraging te brengen in
een definitieve oplossing, zoo spoedig mo-
geli k te komen met plannen om verbetering
te brengen in de bulsvesting van den dienst.
Het was' niet erg gewoon, den voorzitter
van den Raad een krachtig pleidooi voor
deze motie te hooren houden en den bur
gemeester met den communist arm in arm
te tien gaan. Wethouder Relnalda antwoord
de, dat binnenkort een voorstel tot defini
tieve oplossing voor de huisvesting van den
Gemeentelijken Geneeskundigen Dienst zou
verschijnen en binnen enkele dagen een
voordracht, om den dienst uit het gebouw
aan de Papetorenvest tijdelijk in een an
der gebouw onder te brengen. Door deze
toezegging was de motie.Peper overbodig
geworden. Een andere motie van denzelfde
over de regeling met de ziekenfondsen werd
verworpen.
Er werden nog klachten geuit over de
badhuizen, welke klachten Wethouder Rei-
nalda met gracieus gebaar naar het Witte
Kruis renvoveerde.
De heer Van Kessel brak nog een lans
voor de Veresnigingen buiten Haarlem
welke kinderen, die door de annexatie Haar-
lemsoh» zijn geworden,, naar herstellings
oorden uitzenden. Kunnen deze vereenigln-
gen niet deelen in het Haarlemsche subsi
die? Wethouder Bruch zei, dat op den duur
de grenzen van Groot-Haarlem ook op dit
gebied moesten gelden.
Hierna was dit hoofdstuk afgewerkt en
gingen wij uiteen tot Vrijdagmiddag.
gemeenfera'ad, maar zag toen zijn tegen-
candidaat. den heer Jcosten, S.D.A.P., zij
het met slechts een stemmenmeerderhei.l
van 8 k 9 stemmen gekozen. Een jaar later
werd de heer Joosten echter weer gewipt,
In 1914 en latere jaren, de crisistijden,
die wij doormaakten, was de heer Klein o.
m. voorzitter van de R.-K. Commissie voor
steun, waarvan de heer Castricum toen se
cretaris was. Mr. J. H. Thiel was de voor
zitter van de algemeene, de Centrale Com
missie. Op die wijze kwam de naam van
den heer Klein dus ook al op den voor
grond en toen er in 1915 candidaten voor
den gemeenteraad werden gezocht, kwam
de heer Mr. Heerkens Thijssen, als voor
zitter van de R.-K. Kiesvereeniging, ook bij
hem aankloppen,
Met veel ambitie heeft de heer Klein
zich altijd voor zijn raadslidmaatschap in
gespannen. De arbeidsvoorwaarden van 't
gemeentepersoneel en de tarievenpolitiek
van de bedrijven hadden immer zijn zeer
bijzondere aandacht. Verschillende voorstel
len, die het gemeentepersoneel ten goede
kwamen en verschillende voorstellen, die
legere tarieven aan de burgerij bezorgden,
werden door hem ingediend, gesteund ofwel
verdedigd.
Daarnaast heeft hij zich immer onder
scheiden in de verdediging van de katho
lieke zaak in het algemeen. Soms, zooals
onlangs, zeer heftig en welbespoord.
De heer Klein is vol lof over den goe
den omgang met zijn mederaadsleden, met
wie hij persoonlijk de vriendelijkste relaties
onderhoudt en alhoewel, door verschillende
omstandigheden, in de laatste periode de
animo voor de politiek er bij den heer Klein
wel niet op vooruitgegaan is, twijfelen «vij
er niet aan of de oude liefde van de eer
ste tijden zal wel weer bij hem terugkeeren.
Toen werkte hij, volgens zijn verklaringen,
met heel veel genoegen voor de goede
zaak. Nu met minder genoegen. Laat ons
hopen; tijdelijk.
De heer Klein gaat er trotsch qp, dat
hij nog gekozen is onder het meerderheids
stelsel. De kwestie der personen legde toen
meer gewicht in de schaal, dan onder het
lijstenstelsel der Evenredige Vertegenwoor
diging, en de kans, om uit den gemeente
raad te zwaaien was toen grooter dan nu.
Wij wenschen den heer Klein nu echter tje,
dat hij nog vele malen onder het stelsel dei-
Evenredige Vertegenwoordiging gekozen zal
worden en dat het hem gegeven moge zijn
ook zijn zilveren raadsjubileum te vieren.
De heer K!»in is een geboren Haarlem
mer en thans bijna 51 jaar oud. Aanvanke
lijk in het meubelvak, werd hij later be
zoldigd secretaris van den Ned. R.-K,Volks
bond en is thans bondsambtenaar van den
Ned. R.-K. Politiebond „Sint Michael", In
deze functie en door deze functie heeft hij
veel voor de verbetering van de rechtspo
sitie der politiedienaren gedaan. Natuurlijk
is hij van de toestanden bij deze categorie
ambtenaren goed op de hoogte.
De heer Klein had in den gemeenteraad
ook steeds zitting in verschillende vaste
commissie» en commissies ad hoe.
Naar wij vernemen, kan de nieuwe loon
ei! arbeidsovereenkomst voor de metaal
nijverheid te IJmuiden, ingediend door de
contracteerende organisaties van Metaal
arbeiders, als aanvaard worden beschouwd.
De onderteekening van het contract, dat,
evenals het vorige, voor 2 jaar zal gelden,
kan spoedig tegemoet gezien worden.
O.m, houdt het nieuwe contract een loons-
verhooging in van 1 cent per uur voor alle
arbeiders boven 23 jaar, welke verhooging
1 Januari 1928 tvordt geacht te zijn inge
gaan.
•Op 1 Januari 1929 zal het loon wederom
met een cent worden verhoogd.
Ook omtrent de vacanties bevat het
nieuwe contract een verbetering. Voortaan
zal bij een diensttijd van 6 maanden, 3
dagen vacantie werden gegeven; bij een
diensttijd van 1 jaar, 4 dagen; 2 jaar 5 dagen
en na 3 jaar 6 dagen. v
De secretaris der Ned. Israëlitische Ge
meente deelt ons namens den Kerkeraad
het volgende mede:
In de vergadering van den Kerkeraad
der Ned. Isr. Gemeente alhier, welke gis
terenavond plaats vond, werd het bestuur
over de stichting van het Ned. Isr. Joles-
ziekenhuis door den Kerkeraad aanvaard.
Het netto-^ezit, dat de stichting zal ver
krijgen, zal pl.m. f 500.000 bedragen. De
stichting staat geheel op zich zelf en noch
de Isr. Gemeente, noch het Ned. Isr. Arm
bestuur hebben eenig deel aan deze erfenis.
Morgen. 21 Januari, 12 H jaar geleden
werd de heer M. L. A. Klein gekozen tot
lid van d?n Haarlemschen gemeenteraad.
Op 7 September d.a.v. werd hij geïnstal
leerd.
„Niet te veel drukte er over maken in
de krant," verzocht hij ons, toen wij er hem
over spraken, en aan dat verzoek zullen
wli voldoen, maar heel even mogen wij er
toch wel aan herinneren.
Er v&'len in dezen ti|d verschillende iu-
bilea van rechtsche raadsleden; Onlangs dat
van de heeren v. Liemt en Wolzak en nu
dat van den heer M. L. A, KUin.
Die jubilea roepen dan ook in onze herin
nering terug 'n tijd van groote verkiezings
sitecessen van de Rechtsche partijen.
Nu 12'4 jaar geleden In 1915 wer
den in district I bij de periodieke verkie
zingen gekozen de heeren Wentholt, Lib.;
Koen. Christ.-Hist.; Klein, R.-K.; Mr Bo-
mans, R.-K.; Spiesz, S.D.A.P en Hoog,
Christ.-Hist. Vtif rechtsche raadsleden dus
in de zeven vacatures.
Dat was een groot succes, maar de ver
houding in den gemeenteraad werd er nog
maar door gebracht op 17 links en 16
reehts. De klap op de vuurpijl kwam bij
de volgende verkiezingen, toen de recht
sche partijen 20 zetel» behaalden en de
Imker partijen het niet verder brachten dan
tot 13 gezamenlijk.
Herhaaldelijk is in v«rkiezingsredevoe
ringen aan die tijden herinnerd en des heeren
Klein's jubileum roept nu weer de herinne
ringen aan die roerige dagen wakker.
Hoe de heer Klein lid van den gemeente
raad geworden is? Tja, door belangstelling
in de publieke zaak natuurlijk.
Voortdurend heeft de heer Klein zich
veel bemoeid met vereenigingsaanfielegen-
heden. Zoo was hij o. m- voorzitter van de
gecombineerde besturen van de vakafdeeljn.
gejj van den Ned. R.-K. Volksbond. In 1913
wïws hij alreeds éénmaal candidaat voor den
Een Reuter-telegram ut San Francisco d.d.
gisteren meld'de:
De vliegers Smith en Poud, die een vlucht
van langen duur ondernemen boven Noor
delijk Californië, in een driemotorigen Fok-
ker-ééndekker; seinen draadloos, dat alles
goed gaat.
De vliegers stegen Dinsdagmiddag te 4 u.
9 min. op en moeten in d'e lucht blijven tot
Donderdagmiddag 1 u, 31, indien zij het
record willen breken.
De 23-jarige P. H. te Geertruidenberg,
leefde reeds geruimen tijd met zijn vrouw
in een woonwagen. Den laatsten tijd kreeg
hij sterke vermoedens, dat zijn buurman,
eveneens een woonwagenbewoner, zekere
H., zijn vrouw het hof maakte. Twee dagen
geleden was de vrouw naar Breda op bezoek
gegaan bij haar moeder, die eveneens is ge
huisvest in een wagen in het woonwagen
kamp aldaar. P. H. wilde er klaarblijkelijk
meer van weten en kwam gisterenavond'
omstreeks half tien uit Geertruidenberg in
den woonwagen van de moeder zijner vrouw,
waar hij deze laatst? aantrof in gezelschap
van zijn buurman H. Onmiddellijk trok P.
H. een groot mes en bracht ziin buurman
een drietal steken toe, één in de borst en
twee in den rug. De man was onmiddellijk
dood.
De d'ader P. H, is gearresteerd.
In hare Septembervergadering van- 1926
heeft de Kamer van Koophandel en Fabrie
ken te Haarlem besloten hare gouden me
daille aan te bieden aan onzen beroemden
oud-stadgenoot Fokker, als een hulde-be-
tuiging aan zijn werk op het gebied van den
vliegtuigbouw De Kamer noodigde toen den
heer Fokker uit om bij zijn eerstvolgend ver
blijf in Nederland de medaille in ontvangst
te wi len nemen in een bijeenkomst, waarin
hij tevens een en ander over zijn werk zou
mededeelen
Zooals men weet, vertoeft de heer Fok
ker sinds enkele dagen in ons midden, om
ons zeer spoedig weder te verlaten. Met
de meeste bereidwilligheid heeft hij zich
bereid verk'aard te Haarlem de medaille in
ontvangst te willen nemen en te spreken
over zijn werk.
Dat gebeurde gisteravond in de gemeente
lijke concertzaal onder overgroote belang
stel ing.
De zaal was goed bezet.
Onder de aanwezigen merkten wij op
behalve Z. Exc. den Minister van Water
staat, mevrouw Fokker, de moeder van
Fokker eD zijn echlgenoote, het college
van B. en W. van Haarlem met den ge
meente-secretaris en vele leden van den
gemeenteraad, vele burgemeesters van om
liggende gemeenten, eenige in Haarlem wo
nende leden der Staten-Generaaï, eenige
leden van Ged, Staten van Noord-Holland
met den griffier, Mr. S, A, Vetjing Meinesz,
leden van de Kamer van Koophandel en
van de afd. Haarlem van de Maatschappij
voor Nijverheid en Handel en vele anderen.
Toen Fokker in gezelschap van zijn fa
milieleden, den Minister v. Wa'erstaat en
het bureau van de Kamer van Koophandel
was binnengetreden, speelde het orkest
het „Wilbe'mus", waarna Fokker een ova
tie werd gebracht
De Kon. Liedertafel „Zang en Vriend
schap" zong daarna eveneens het Wilhel
mus, dat wederom staande werd aange
hoord en „de Rots in Zee" van Rich, Hol.
Fokker bewoog zich zeer ongedwongen
en liep al spoedig door de zaal om hier en
daar eenige kennissen de hand te drukken.
Hierna namen de heeren Fokker, Kre-
lage, de burgemeester van Haarlem en Z.
Exc. Minister v. d, Vegte op het podium
plaats.
Dit was het sein voor een groote ovatje
aan Fokker, die staande op het podium en
al maar lachende en buigende, de toejui
chingen in ontvangst nam. Er scheen geen
einde aan te komen, Maar tenslotte kreeg
de heer Kretage toch het woord.
Rede E. H. Krelage.
Hij dankte de Kcfn. Liederfafel „Zang en
en Vriendschap" voor haar med'-'crk'"* J en
noemde den avond een „Historischen
avond'',
Of zal het niet nog. na jaren in dé ge-
schiedboeken der gemeente in herinnering
worden gehouden dat Haarlem de eenige
stad in Nederland was, aan welke de eer te
beurt viel den held van dezen avond in 't
openbaar te kunnen huldigen als eén der
beste loten van den Nederlandschen stam,
voor den roem, die hij behaalde voor zich
zelf, maar ook voor ons land?
Of is het ooit vroeger voorgekomen, (lat
een Nederlandsch Minister Haarlem heeft
vereerd met een officieel avondbezoek, dat.
eerst in hei volgende etmaal zal eifidigën,?
Of is er één tweede voorbeeld iii de hi?*!
torie, dat de Gemeenteraad van Haaflèm
zijn zitting en dat nog wel te midden,
van een begrootingsarbeid,' die dringend op
afdoening wacht, ter wille van een avond
als deze heeft verdaagd?
De Minister van Waterstaat, Burgemees
ter en Wethouders en de leden van den Ge
meentel aad v^n Haarlem mogen zich over
tuigd houden, dat wij hunne aanwezigheid
op hoogen prijs stellen, en dit geldt in niet
mindere mate voor de overige autoriteiten
en gasten, die ik niet allen afzonderlijk kan
vermelden.
Maar een enkele uitzondering wilt u mij
wel veroorloven. Ik bedoel niet althans
op dit oogenblik niet den held van dezen
avond. Tot hem zal ik zoo dadelijk het
woord richten. Maar thans wensch ik na.,
mens u allen onze groote vreugde te kennen
te geven over de aanwezigheid van Mevrouw
Fokker, de moeder van onzen beroemden
oud-stadgenoot.
Mevrouw Fokker, ongetwijfeld is het voor
u een oogenblik van groote voldoening, ge
tuige te zijn van de waardeering, die Haar
lem koestert voor het werk van uw zoon.
Goethe en andere grooten hebben ervan ge
tuigd, hoeveel van hun roem zij aan hun
moeders te danken hebben en gij kunt u
dus een belangrijk deel toerekenen van den
lof, die uw Tonny gebracht wordt.
I also may address a few words to Fok
kers wife. Mrs. Fokker, we highly appreciate
your presence here to night and we hope,
that you will keep a vivid impression of our
feelings of friendship and admiration to
wards vour husband. We sincerely hope that
you will not encourage him to become an
American citizen for we want him to re.
main a Hollander. You may be convinced,
Mrs. Fokker, that we shall always givea
amost heartly welcome, as we are doing to
night, to the American wife of the Hollan
der Fokker
Het was een uitdrukkelijke wensch van
den heer Fokker om hedenavond hier aan
wezig te zien, de leeraren der Haarlemsche
H.B.S., die aan die school verbonden waren,
toen hij ze als leerling bezocht. Ik mag
daaruit afleiden, dat Fokker veel waarde
hecht aan het onderwijs, dat hij hier heeft
genoten, en ik begroet u leeraren der H.B.S.
uit Fokkers tijd, met groote vreugde, want
ook U komt een deel van den roem van
Fokker toe.
Ook eenige klasgenooten uit Fokkers
H B.S. tijd zijn in ons midden. Het was ons
bekend, dat Fokker hen gaarne hier aan
wezig wist, en ook hieruit blijkt, dat hij nog
door vele banden van vriendschap en herin-
nering aan Haarlem verbonden is.
Daarom heeft dan ook de Haarlemsche
Kamer van Koophandel het als hare roeping
beschouwd, te trachten de gevoelens te ver
tolken, die de stad Haarlem en hare bur
gerij ten opzichte van dezen, harén thans
wereldberoemden oud-stadgenoot bezielen.
Dat juist de Kamer van Koophandel zich
hiertoe geroepen achtte ligt voor de hand.
De ontwikkeling van het vliegverkeer is van
zoo ontzaggelijke beteekenis voor handel
en nijverheid en onze Kamer heeft daarvoor
Zaterdag 21 Jan, zal in het Gebouw St.
Bavo des middags ten 4 uur, een kring
vergadering worden gehouden, van de co-
mité's, welke zetelen van Lisse tot Heems
kerk, Buitenveldert enz. Ook de comité's
Haarlem, Heemstede, Overveen, Schoten,
worden, op deze belangrijke kringvergade
ring verwacht.
altijd zoo zeer belangstelling betoond, dat
de offjcieele vertegenwoordiging van deze
takken van volkswelvaart in dit district
zeker bet aangewezen lichaam is, om een
avond als deze te organiseeren.
Wanneer wij de snelle ontwikkeling van de
vliegtechniek dei laatste jaren nagaan, dan
vinden wij voortdurend den naam Fokker
als van een dergenen, die het meest tot de
verbetering en vo'making der vliegtuigen
heeft bijgedragen. Zijn naam is verbonden
aan de beste vliegtuigen, zoowel voor oor-
logs- als voor vredes doeleinden, zij zün
voor Poolreizen even geschikt a's voor de
Tropen, zij vliegen zonder tusschenianding
even zeker over de onmetelijke oceaan als
over gehee'.e werelddeelen.
Wij zijn er trotsch op, dat een Haarlem
sche jongen tol deze hoogte gestegen is,
niet uit eng nationalisme, maar omdat het
ons goed doet, wanneer de Neder andsche
naam eerbied afdwingt in de geheele we
reld. Door u wegens uwe veelzijdige werk
zaamheid in den vliegtuigenbou-w den
wereldnaam te verwerven, bewijst gij uw
land een onschatbaren dienst.
Nederland is u daarvoor hartelijk en innig
dankbaar-
Haarlem geniet de eer. dat het tijdens uw
kort oponthoud in Nederland de eenige
plaats is, waar gij in niet-bes'oten kring het
woord voert. De Haarlemsche Kamer van
Koophandel weet zich dan ook gedragen
door de sympathie en de warme instemming
van geheel Nederland, wanneer ik u verzoek
de Gouden Medai le der Kamer, die zij u
reeds in hare vergadering van 7 September
1926 heelt toegekend, wel te willen aan
vaarden als een herinnering aan dezen
avond, maar vooral als een bescheiden blijk
van de gevoelens van bewondering en
waardeering die haar jegens u bezielen,
Levendig applaus volgde op deze toe-
spraak, waarna Z,-Exc. minister v. d. Vegte
het woord verkreeg.
Toespraak van Min, v. d. VegIte,
Z. Exc. zeide verheugd te zijn, vanavond
hier aanwezig te mogen zijn, om een kort
woord tot den heer Fokker te kunnen
spreken, een woord, dat hij tevens namens
de Nederlandsche Regeering tot hem richt.
Toen spr. uitgenoodigd wprd do0r de Haar
lemsche Kamer van Koophandel om bij deze
huldiging tegenwoordig te zijn, heeft hij
zich afgevraagd of hii dat wel doen moest.
Moet ik dien man, die voor zaken in Ne
derland kon»C door het heele land heen
helpen zeulen en als de andere Kamers
van Koophandel het voorbeeld van de
Haarlemsche volgen en mij ook uitnoodi-
gen, moet ik die uitnoodiging dan ook aan-
vaarden?
Maar de HaarlêWsche Kamer van Koop
handel kan eenige rechten op Fokker la
ten gelden, omdat hij Haarlemmer van ge
boorte is en daarom heeft spr. deze uit
noodiging aanvaard.
Ik heb geen tijd gehad de leeraren van
Fokker te vragen; wat was hij voor een
jongen, toen hü_op de H, B. S. was? Waar
schijnlijk is hij geweest als een Michiel
de Ruyter, waarvan de meeste weinig
goeds vertelden en niet heel erg over
hem tevreden waren. Dat is niets, want
Fokker i» nu een beroemd landgenoot.
Spr. wees er op, dat d» vliegvelden te
genwoordig groote beteekenis in de wereld
hebben gekregen. Daarbij hebben de Hol
landers zich zeer verdienstelijk gemaakt.
Als men spr. nu vraagt: wie der bevorde
raars van de vliegtechniek nioet bovenaan
staan, dan wil hij wel zeggen: dat moet
Fokker zijn, alhoewel deze dan van dien
eerzamen post af protesteeren zap en zeg
gen: breng mij dien hier en dien en dien.
Als Nederland op vliegtuigkundig gebied
vooraan wordt genoemd, dan hebben wij
dat aan Fokker te danken.
Wij gunnen u aan Amerika, nu gij in
Amerika vliegtuigbouwer zijt eri toch als
Nederlander bekend. Wij zijn trotsch op u.
Ik wensch u een lang leven toe en succes
in uw werk en ik koester de hoep, dat gij
steeds trotsch zult zijn op uw Nederland
schen naam en u nog lang dezen avond zult
herinneren Spr. eindigde met een: lang
leve Fokker, waarmede de geheele ver
gadering instemde,
Toen dit aoplaus was uitgestorven, nam
de heer Maarschalk, burgemeester var,
Haarlem, het woord.
Toespraak van de» Burgemeester.
Het zal u zeker niet verwonderen, dat
bij een gelegenheid a's deze ook het Ge
meentebestuur van Haarlem niet achter
wege wenscht te blijven, waar het er om
gaat blijk te geven van belangstelling en
waardeering voor uw belangrijken en baan-
brekenden arbeid op het gebied van de
luchtvaart.
Niet iedere stad Is het gegeven een ha-
rer zonen reeds op zoo jeugdigen leeftijd als
de uwe, te zien getooid met 'n vermaard
heid als de uwe over de geheele beschaaf
de wereld.
Een dergelijke roem, die den naam van
Nederland in 't algemeen en die van Haar
lem in het bijzonder buiten onze landspa
len hoog houdt, bevordert indirect niet
weinig ook de belangstelling in ons land en
onze stad.
Al heeft Uw arbeid tot dusverre mede
gebracht, dat Ge een groot deel van het
jaar elders vertoeft, toch hebt gij blijkens
Uw regelmatige bezoeken de vele banden
die U nog aan Haarlem binden, geenszins
verbroken, in de allereerste plaats wel als
gevolg van de zeer gelukkige omstandighe
den dat Haarlem het voorrecht heeft en
nog lang hoopt te behouden van Uwe
hooggeachte Moeder onder hare ingezete
nen te tellen.
Ook de burgerij van Haarlem, die trotsch
is op haar zoo wijdvennaarden oud-stad
genoot, heeft U tol dusverre met groote
belangstelling gevolgd en zal ook in de toe
komst gaarne getuige zijn van Uw verde.
ren voorspoed.
Gij zelf maakt bet haar trouwens wel
zeer gemakkelijk, omdat we dagelijks kun
nen aanschouwen de talrijke producten
van Uwen onvermoeiden arbeid.
Hoe gaarne hadden wij gezien dat het
terrein van Uw werken evenals jn Uwe
jeugd binnen Haarlem's grenzen ware ge
bleven, althans binnen die van het vader
land. Wij duiden U dat geenszins euvel
het vliegtuig jmmers kent geep grenzen
doch wij koesteren in ons binnenste immer
nog de stille hoop, dat eenmaal wellicht
aan de boorden van ons Noorder Spaarne
nog eens onder Uw leiding een moderne
vliegtuigindustrie moge verrijzen in ver
volg op de zeer primitieve werkplaats van
weleer op den zolder van perceel Kleine
Houtweg No 41.
Helden in de lucht Helden ter zee.
Daarbij denk ik ook aan Kapitein Smoo-
lenaars, van de „Alhena", evenals U, Haar
lemmer van geboorte, die bij het vergaan
van het passagiersschip „Prinses Mafalda"
met zijne mannen zoo prachtig werk heeft
gedaan en die daarmede betoond heeft met
U te mogen worden gerangschikt onder
hen die wij zouden willen noemen, Eere
burgers onzer stad.
Laat mij U thans als bevestiging van
de oude vriendschap van Uw bakermat,
de Spaarnestad de hand toesteken om U
geluk te wenschen met Uw succesvollen
arbeid.
Deez' hulde zij hiervan hel symbool.
De burgemeester omhing Fokker dan met
een lauwerkrans in de Haarlemsche kleu-
wat 'n orkaan van toejuichingen ontketende.
Fokker aan het woord.
Dan kwam de immer lachende Fokker
aan het woord.
Hij begon natuurlijk met veel bedankjes.
Bedankjes aan het adres van den Minister,
de Nederlandsche Regeering, Zang en
Vriendschap en tot de aanwezigen. Ook aan
de Kamer van Koophandel voor de orga
nisatie van dezen feestavond en voor het
aanbieden van de gouden rnedai le. Met
die, welke hij vroeger van H. M de Ko
ningin ontving, zal zij een eereplaats in
zijn bezit innemen.
^Dan Vertelde hij jeugdherinneringen uit
zijn Haarlemschen lijd, die men elders in
dit blad aantreft, om ten slotte met
enthousiasme te spreken over de vlieg
kunst en haar toekomst.
De heer Fokker ging eerst even na de
groote vlucht die de luchtvaart in twintig
jaren heeft genomen. Men denke maar eens
aan den eersten kilometer in de lucht van
Farman en stelde dan daarnaast een vlucht
naar Indië en terug. Is de ontwikkeling
van één enkel ander verkeersmiddel daar
mee te vergelijken?
Dan had de vliegtuigconstructeur een
goed woord voor de K. L. M„ met haar
bewonderenswaardige organisatie, voor de
jonge generatie, die een verblijdende be
langstelling toont, voor generaal Snijders,
die al zijn tijd en belangstelling en talen
ten aan de ontwikkeling van de luchtvaart
geeft. En ten slotte voor den onvermoeiden
Plesman, die nooit den moed opgeeft en nu
weer er in geslaagd is te komen tot de
oprichting van de Nederlandsch Indische
Luchtvaart Maatschappij Hij liet dan de
prestaties van v. d. Hoop en zijn mannen,
de tochten van Van Lear Black, van Van
der Hoop even de aandacht vasthouden en
wees op het steeds verminderende risico
aan die reizen verbonden en den steeds
korteren tijd voor de vluchten noodig.
En hoe zal het er nu in de toekomst
uit zien? Van alleen overdag vliegen be
hoeft geen sprake te zijn, technisch is het
's nachts vliegen niet moeilijker en gevaar
lijker dan overdag, In een viertal etappes
kan de afstand naar Indië worden afge
legd in 75 uren. Alles i» nog slechts een
kwestie van organisatie, van grondorgani-
salie, van het aantal piloten, van de uit
rusting met dito en navigatie en veilig
heidsinstrumenten. Slapen in een vliegtuig?
Waarom zou het niet gaan?
Proefondervindelijk is het den heer Fok
ker gebleken, 't gaat beter dan in een
trein. Het monotone geluid van den ipotor
is er juist geschikt voor, en voor de noo-
dige ventilatie kan men zorgen.
Zelfs een toestel, dat in een nonstop-
vlucht de reis naar Batavia haalt, is te
bouwen, maar het is hier niet te doen om
mogelijkheden, maar ofn de beantwoording
van de vraag, hoe de verbinding econo
misch verantwoord te maken, hoeveel be
talende last het goedkoopst en vlugst kan
worden vervoerd. In den beginne zal het
niet zonder flinke subsidie kunnen, maar
op den duur moet het wei zonder kunnen.
De post, de mail, kan een groote bron van
inkomsten worden, men zie naar Amerika,
waar het postvliegtuig reeds zulke groote
diensten bewijst, Zoo zal het ook op de
route Nederland—-Indië worden. De tegen
woordige mail tusschen moederland en ko
loniën is geen maatstaf, met het snellere
verkeer gaat het postverkeer in veel snel
lere mate omhoog. Bij dat alles is nog niet
eens van de moreele beteekenis gespro
ken, die het hebben zal, als moederland
en koloniën zooveel dichter bij elkaar zijn
gebracht.
Technisch is het wel voor elkaar, maar
de moeilijkheden van de regelingen met de
landen over wier gebied gevlogen zal wor
den, moeten nog uit den weg worden ge
ruimd. Engeland, dat stralen voor zijn ver
binding met Australië, Sumatra en Java
noodig heelt, zal ons zeieer zijn steun
daarbij niet onthouden,
Nadat hij, na den oorlog uit Duitschland
was gekomen, was hij nog a[ pessimistisch
gestemd ten opzichte van de toekomst van
de luchtvaart, Hij had zelf het plan er maar
een jaar of wat tusschen uit te trekken en
een reisje om de wereld le gaan maken,
maar de ERa kwam, de K. L, M. werd
geboren en de eerste Nederlandsche Vlieg-
tuigenfabriek kwam lot stand, die voor K.
L. M. en het leger aan het werk trok.
Toen kwam de uitnoodiging van de Ame-
rikaansche regeering en voora de gelukkig
geslaagde Atlantic-Pacific vlucht in 26 uur,
inplaats van 4H dag, wat de kortste ver
binding was. Dat is in Amerika ingeslagen.
De Amerikaansche regeering k-wam met
steun en opdrachten. De oorlogsbegrooting
steeg en voor den vliegtuigbouw kwam,
toen de resten van de fabricatie uit den
oorlog waren opgebruikt, de betere tijd.
Want die erfenis uit den oorlog, dat was
de kwade factor. Duitschland is zoo slecht
niet af geweest mejt het besluit der En
tente om al zijn vliegtuigen uit den oor
logstijd op te ruimen. Het mag tengevolge
van dien maatregel bogen op een uitste
kende vloot voor de burgerluchtvaart, die,
dit tusschen haakjes, méit weinig moeite in
een goede luchtmacht is te veranderen.
Lindbergh's vermetele toeht heelt het
zijne voor de propaganda1:,gedaan.
De regeering heeft geëxperimenteerd met
vliegtuigen voor de post, höeft "U de post-
lijnen in handen van particuliere maat
schappijen gegeven, en nu is men op den
goeden weg. Met de uitbreiding van het
postverkeer komt de vraag naar passagiers
vervoer, Amerika en Canada bieden hier
tal van mogelijkheden; postvervoer, ex
presse en vrachtgoederen; hei heeft boven
Europa voor, dat het geen 'landgrenzen
heeft en dat er groote bedrijven: zijn, voor
wie het vliegtuig bij het overbrengen van
personeel en van goederen een uitkomst is.
Dat de drie groote vluchten, dlie gelijk-
tijdig plaats hadden, die van Sar«-Francis-
eo naar Honoloeloe, van New-Yo:rk naar
Parijs en van Amsterdam naar Indië niet
zonder uitwerking op de verbeeldings'kracht
zijn gebleven, is duidelijk,
Na de pauze werden films vertoond van
de Holland-Ipdië-tochten door v. d. HodPr
Geyssendorffer en Koppen: voorts van een
toeht boven New-York, van de vlucht New-
YorkParijs van commandant Byrd, die
zoo ongelukkig in den mist in de branding
bij de Fransche kust eindigde, van Mast
land en Hegenberger naar Honoloeloe, eri
van een watervliegtuig, dat bij New-Found-
land, de zee afzocht naar de overblijfselen
van lOiseau blanc, van Nungesser en Coli,
de ogelukkig omgekomen FYansche vlie
gers.
Ten slotte dankte de heer Fokker den
heer Krelage, van wien het initiatief van
voor de stands 40 en 16 der Chrys*
lei- en Paugeo'-automobielen op de
R. A. I.-show. Alleenvertegenwoordi
ging voor Haarlem en cxnjeving:
LEIDS CHE V A ART WE G 173-174
TELEFOON 14596.
De oud-Haarlemmer Fokker
avond te Haarlem gehuldigd.
is gister*
Ir. B. Grasé vertelt van zijn plannen roof
een greotschen vliegtocht van Nederland
naar Indië in drie étappes van 24 uur.
Na ruim 7 maanden. De wederopbout*
van de door de stormramp geteisterde stre
ken in het Oosten van ons land.
Ook de hoofdstad heeft zijn geheimzinnf*
gen ruitenkrasser gekregen.
Het bezoek van Mgr. Hayasaka aan Nd*
derland.
Pater P. Voets C. ss, R. f
De uitgifte der Olympiade-postzegels.
Historische vondsten in de hoofdstad.
Tot opvolger van Dr. Gessier is generaal
Gröner benoemd tot rijksweerminister van
Duitschland.
Noodtoestand op het eiland Rügen.
Het vertrek der Britsche parlementair*
Commissie naar Indië.
Generaal Galet, chef van den Belgischen
generalen staf, acht de militaire organisa
tie, wat het materiaal betreft, onvoldoen
de.
De een-jarige diensttijd met ingang van
I November 1930 door de Fransche Kamer
aangenomen.
Hoogste barometerstand 776.4 m.M. te
Madrid.
Laagste barometerstand 716.4 m.M. te
Reikjavik.
Verwachting: matUe, later wellicht toe
nemende Z.O. tot Z.W.-wind, betrokken tot
zwaar bewolkt, aanvankelijk droog weer en
zelfde temperatuur, later zachter met kan»
op regen.
dezen jvond was uitgegaan en de Kamer
van Koophandel en vroeg aller sympathie
voor het vliegwezen.
Me', net „Wien Neêrlandsch bloed" werd
de bijeenkomst gesloten.
Het souper.
Na afloop van de huldiging in de Gemeen
telijke Concertzaal bood de Kamer van
Koophandel Fokker een souper aan in Res
taurant Hiidebrand, waaraan in totaal 56
dames en heeren deelnamen. Tot de gasten
van de Kamer behoorden, o.a. de minister
van Waterstaat, de burgemeester van Haar
lem, de overste Hardenberg commandant
van de Luchtvaart afdeeling, de heeren ir.
dr. Wolff, van het Luchtvaartinstituut, ir.
Stephan. onder-directeur der Fokkerfabrie
ken te Amsterdam en Hans Martin secreta*
ris van de K.L.M., de directeur van het Ge
meentelijk Lyceum ir. W. C, G, H. van Mou-
rik Broekman en zooals vanzelf spreekt
Fokkers familieleden. z
De heer E. H. Krelage, voorzitter van d»
Kamer van Koophandel, was tafelpresident.
Aan dit souper, waaraan na de zoo en
thousiaste en indrukwekkende huldiging in
de Concertzaal een zeer feestelijke stem
ming heerschte, werd het eerst het woerd
gevoerd door den burgemeester, die in zeer
hartelijke rede Fokkers moeder; de heer
op Fokker uitbracht. Daarna stejde de heer
A. H. Baron van Hardenbroek van Arnmer-
stol, voorzitter der afdeeling Grootbedrijf
van de Kamer, een dronk in op den minister.
Minister van det Vegte huldigde in een
hartelijke rede Fokkev's moeder, de heer
E. H. Krelage voorzitter van de Kamer,
sprak tot de jonge mevrouw Fokker en over.
handigde haar een portret van haar echt
genoot geteekend door J, H. Speenhoff.
De heer W. van Liemt, voorzitter van de
afdeeling Kleinbedrijf der Kamer, compli
menteerde den heer Krelage voor het orga
niseeren van dezen avond, waarop de voor
zitter mededeelde, dat de verdienste voor
het nemen van het initiatief toekwam aan
den secrearis, Jhr, J. C. Mollerus,
De heer van Mourik Broekman sprak na
mens Fokkers leeraren aan de H.B.S., her
dacht diens schooltijd en zeide o.a. hoe hij
hem als leerling steeds groote genegenheid
had toegedragen,
De hee- Robert Peereboom, hoofdredac
teur van Haarlems Dagblad sprekende na
mens Fokkers tijdgenooten en oude kame-
raden van de H.B.S, de roeivereen'ging en
de zwemclub, haalde ook een aantal herin
neringen aan de Haarlemsche jongensjaren
van den groot»n man der luchtvaart op.
Fokker hield een rede waarin hij verklaar
de zeer getroffen te zijn door de wijze
waarop hem dezen avond hulde was ge
bracht, bijzonderen dank bracht Spr. voor de
tot zijn moeder gerichte woorden en alle
sprekers aan dezen disch beantwoordde. Hij
richtte nog eenige speciale -woorden tot den
commandant van de Luchtvaart Afdeeling en
bracht hulde aan de kranige aviateurs die
zijn toestellen piloteeren en zonder wier
uitstekende capaciteiten de groot» succes
sen niet behaald hadden kunnen worden.
„Ik zelf' zei hij, „heb er na tien minuten
vliegen op een toestel, als ik zijn eigen
schappen beproefd heb, eigenlijk al weer
genoeg van. Ik ben geen afstandsvlieger."
Fokkers zwager, de heer G. J Nijland,
redacteur aan het Alg. Handelsblad, sprak
nog een woord van dank namens mevrouw
Fokker Sr.
Dit souper, waaraan vrijwel alle leden van
de Kamer van Koophandel met hun dames
deelnamen, was een waardig slot van een
hu'diging, waarvan de heer Krelage met
recht kon zeggen dat zij op zulk een alge
meene en geestdriftige wijze, alleen in de
stad Haarlem mogelijk was. De Kamer van
Koophandel heeft er eer van. Haar initiatief
en activiteit hebben ons gelegenheid gege
ven om onze gevoelens van warme waar
deering, bewondering en sympathie voor
dezen Haarlemmer, die een wereldberoemd
man is geworden en zoo geweldig veel heeft
bijgedragen voor de o:\wikkellng van de
moderne luchtvaart hij beloofde dat hij
nog veel meer zou doen iet volle uiting
te brengen
De B.B.C. (Britsche Radio Omroep) treft
maatregelen tot herziening voor de Engel-
»che luisteraars van in het buitenland uit
gezonden draadlooze nieuwsberichten. Het
p.lan is, om de berichten langs telefonischea
weg te ontvangen.
