voof I
XM f - J
ONDER ROOD SCHRIKBEWIND
Voornaamste Nieuws
m
Verkeersongevallen
VRIJDAG 17 FEBRUARI 1928
Een misverstand
M Scheeve toestanden
TERREUR NAAR ALLE ZIJDEN
Niet rood? - Geen brood!
g-
DIT NUMMER RFSTAAT UIT DRIE FLADEN
FFN FN VJTEWSTE JAARPANn N-v <6784
strofe van verlies van ali.e rechten, geschieden uiterlijk driewaal vier en twintig uren na het O..VE.-A,.
S3 writes vs. hmd, j ,£5. f58.' K ÏS I «8.' ESfeS**
v te™*
EEN SCHIP IN NOOD
TE IJMUIDEN
Het schip in tweeën geslagen
^CERUtó
J. J. VVEBER ZOON
OPTICIENS FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem.
Telegrafisch Weerbericht.
Stormwaarschuwingsdienst
Het defensie-ontwerp in de
Eerste Kamer
DE ACTIE VAN
VISCHPAKKERS TE
IJMUIDEN
Een conflict?
y
De rijwielbelasting in de
maand Januari 1928
BUREAUX: N ASSAULAAIM 49
Tele toon No. 13866 (drie tijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: vooi Haarlem en
Agentschappen; per week 25 ct.s per
kwartaal i 3.25; per post, per kwartaal
I 3.58 bii vooru lbetal ng.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIÉN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 1—4 regels 60 ct. p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct., bij vooruitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusscbcn den tekst 60 ct. per regel.
«i
All® abcnné'scp dit blad zijn, ingevolge de vcizekermgsxoo-waMden f 3QÖ0.-" verlfes ^fbefde arme°n;Se'becnln of beidlc^gen; 750.' docddijl"! afkcpt 250." een \oet of een oog
een
In het laatst der vorige maand plaatsten
«rij eenige opmerkingen over het nut van
daadwerkelijke belangstelling der intellec-
tueelen in de practische staatkunde van
hun land, zulks naar aanleiding van een
rede door den Paus voor de Katholieke stu
denten van Rome gehouden. „De Morgen"
nam deze beschouwing met instemming over
en maakte er een kantteekening bil, welke
ons aanvankelijk is ontgaan. „Het Centrum"
vestigt daarop nu onze aandacht en som
meert ons tot nadere verklaring. Wij zou
den aldus onze Utrechtsche collega
wanneer waar was, wat „de Morgen" in
ons artikeltje las, een ernstige beschuldi
ging hebben neergeschreven, welke wij dien
den te bewijzen.
Tot goed begrip citeeren wij hier nog
eens de passage, waarover het gaat.
„Wij mogen ons niet ontveinzen, dat de
huidige practische politiek zelf heel dik
wijls geen recht tot klagen over het gemis
aan belangstelling heeft; zij zelf staat vaak
in de eerste plaats schuldig.
Wanneer de Paus de gestudeerden op
roept voor die politiek, dan bedoelt de H.
Vader daarmede natuurlijk die politiek,
welke er naar streeft de zedelijke goederen
en krachten van een volk veilig te stellen
en tot gelding te brengen, die welke in den
Christelijken Staat een zedelijke gedachte
ziet.
Natuurlijk roept de Paus de geletterden
niet op voor die politiek, welke nauwelijks
den naam „Staatkunde" verdient, welke van
den eenen kant van compromissen en con
cessies aaneenhangt en van den anderen
kant zich in partij-fanatisme verliest, welke
zich kenmerkt door over- en onderschat
ting wegens gemis aan kennis van
taak en roeping van den Staat; wier
practijk niet met de theorie strookt en uit
dien hoofde niet door het katholieke volk
wordt begrepen; waarbij de persoonlijke
voordeelen van de leidende figuren*) 'n rol
spelen en waarbij de katholieke gedachte
niet zuiver en gaaf uit den smeltkroes te
voorschijn komt
Hoe kunnen deze woorden nu aanleiding
geven tot misverstand? „De Morgen" heeft
hierin een direct verwijt aan de R.K.
Staatspartij gelezen en „wij betwijfelen,
of die bedoeling daarmee juist begrepen is,"
schrijft het Centrum. Terecht; wij dachten
aan geen verwijt ten opzichte van de R.K.
Staatspartij, wij bedoelden dit ook niet en
het is zelfs ongerijmd dit te veronderstel
len. Jaar en dag immers zijn wij bezig om
de R.K. Staatspartij te verdedigen, te hel
pen, haar op te bouwen, te versterken, meer
invloed te bezorgen, naar mate ons dit mo
gelijk is. Ieder werk dat zij aanvat haar
reorganisatie, de partijbureau-actie, om de
laatste daden slechts te noemen heeft
onzen vollen steun. Zou het nu geen verre
gaande Inconsequentie zijn, om nu maar
eens op een goeden dag, zonder eenige aan
leiding, die zelfde eigen partij met verwijten
te gaan overladen en te kleineeren, haar in
de oogen van anderen omlaag te halen? Nie
mand gelooft dit van ons; wij geloovenook
niet, dat dit de bedoeling was van „de Mor
gen", toen dit blad een commentaar schreef
bjj ons bovenvermeld artikel.
Het misverstand van „het Centrum" wy'st
er inmiddels op, dat het goed kan zyn te
wyzen op het onderscheid tusschen critiek
op algemeene verschynselen en misstanden,
welke een verderfelijken invloed kunnen
hebben op politici in het algemeen, ook op
katholieke, en critiek op de party zelf. Wan
neer om een vergeiyking te maken in
bepaalde tydperken critische geesten de
weelde van sommige kloosters of klooster
orden veroordeelden en daartegen waar
schuwden, dan haalden zij daarmee de Kerk
niet neer; integendeel, meenden zij terecht
daarmee de Kerk voor verder bederf te
behoeden. Dit neemt niet weg, dat niet-Ka
tholieken zich nu nog graag op die critici
beroepen, om de Kerk neer te halen. Voor
deze verwarring moeten wy niet uit den
weg gaan: integendeel, wy, publicisten, die
vóór alles tot taak hebben de volksmeening
te leiden en te vormen, moeten niet schromen
misstanden aan te wyzen, voor verkeerde
invloeden te waarschuwen, uit vrees daar-
wendt zich van die gesmade en „karakter-
bedervende" politiek af.
Herhaaldelyk hebben wy op het verkeerde
daarvan gewezen naar aanleiding van de
toespraak van den H. Vader tot de Ro-
meinsche studenten geschiedde dit nog eens
dat men n.l. „de politiek" niet aan de
gedragingen van enkelen moest toetsen; dat
integendeel de geestelijk meer begaafden
door practische belangstelling en deelname
aan het openbare leven, „de politiek" hoe
langer hoe meer tot vruchtbare staatkunde
moesten helpen opheffen.
Een propaganda onder de leus: „de poli
tiek moet roeping, geen beroep zyn," heeft
zeker in onze dagen reden van bestaan. Wij
zullen ze blijven voeren by iedere passen
de gelegenheid. Wat wij er over zeggen
geldt natuuriyk in het algemeen, voor alle
partijen, meer in het bijzonder voor onze
party, welke wy het liefst vry zien, zoo
mogeiyk, van alle smetten. Daardoor hopen
wy mee te helpen aan de vorming der
openbare meening in een meer gunstige ge
zindheid tegenover „de politiek". Wanneer
daarby critiek niet wordt gespaard, voor
komt men eenerzyds een stemming van on
verschilligheid by de massa, vooral by de
intellectueelen, die de misstanden zien en
er zich aan ergeren; anderzyds wordt daar
door aan kiezers en gekozenen, vooral aan
de besturen van kiesvereenigingen en hoo-
gere organen een prikkel gegeven, om van
hen, die openbare functies bekleeden, te
eischen, of als eisch aan zich zelf te stellen,
dat het openbare steeds aan het persoon-
lyke belang wordt ondergeschikt gemaakt.
En die critiek kan men veilig uitoefenen,
die eischen kan men met gerust hart stel
len zonder vrees, dat daardoor de groote
figuren in onze Staatsparty, hetzy de tegen
woordige, hetzy die uit het verre of Jongste
verleden, in verdenking komen. Te gelege-
nertyd is en wordt er aanleiding in over
vloed gevonden, om hun verdiensten naar
voren te brengen. Een algemeene waar
schuwing en een poging tot zuiver maken
en zuiver houden van politieke zeden kan
hun ongerepten naam slechts ten goede
komen!
Allen, die, op een openbare vertrou-
wenspost zijn gekozen, zijn voor hun om
geving „leidende figuren", dienen dit althans
te zyn.
Een buitenlandsch consortium van za
kenlui, dat ruim 'n jaar bezig was met het
opkoopen van aandeelen in de Hollandsche
Kunstzyde-Industrie te Breda en stil aan
een beiangryk kwantum van die aandeelen
in bezit heelt gekregen tegen korsen van
90 pet. en hooger, heeft haar aandeelen
pakket thans overgedragen aan een ander
buitenlandsch consortium, naar men zegt,
tot een koers van pl.m. 180 pet.
Dit bericht staat hierboven zoo doodge
woon; feitelyk is het ook niets byzonders;
er grypen meer dergelijke gebeurtenissen in
het zakenleven plaats.
Toch achten wy het noodzakeiyk eens
met 'n enkel woord er op te wyzen, hoever
we met dergelyke transacties verwyderd
raken van de moraal, welke daarby de heer-
schende moest zyn.
Om te beginnen by het begin. Waartoe
dient de expmitatie van een bedryfEn dan
kan het antwoord alléén luiden: niet om
de gelegenheid tot geld verdienen onbe
perkt te openen, maar om te voorzien in
een maatschappelyke behoefte. In hoeverre
de maatsclrappy werkelyk behoefte heet.
aan een productie van kunstzyde, op zoon
ruime schaal als deze thans alierwege wordt
beoe.end, durven wy op dit oogenblik niet
uit te maken. Die vraag kan ook, in ver
band met hetgeen volgt, veilig onbesproken
blyven. Alleen stellen we vast, dat het be
dryf in een maatschappelijke behoefte moei.
voorzien. Doet het zulks niet, dan parasi
teert het bedrijf op de maatschappy.
Wanneer het bedryf aan dien eisch vol
doet, dan is het redelyk, dat kapitaal en
arbeid, welke daarin worden aangewend, een
passende vergoeding ontvangen voor hun
dienst, met name geldt dit de benaming
„vergoeding" ruim genomen voor de hon
derden aroelders, die in een dergelijk in
dustrieel bedryf een groot gedeelte van hun
menschelyk bestaan leveren.
Nu ryst by ons de vraag, naar aanleiding
door onze eigen instellingen afbreuk te ^er verhandeling van het aandeeien-pakket
der Hollandsche Kunstzijde-Industrie: in
hoeverre zit daarby nu nog voor, de bedoe
ling om een maatschappelyke behoefte te
bevredigen, of wordt hier inderdaad een po
ging aangewend nu misschien nog niet
geheel geslaagd, doch later wellicht te vol
tooien om een bedryf te verlagen tot een
object van zuiver winstbejag, desnoods van
speculatiezucht? Wy meenen, dat dit laatste
inderdaad het geval is.
Vervolgens stelden wij waarlyk niet
voor het eerst vast, dat het kapitaal een
„passende" vergoeding voor zyn diensten
aan het bedryf mocht ontvangen. Is hier nu
de vraag misplaatst, of een winst men
neme dit begrip niet al te wetensjhappelyk
van bijna 90 pet. op 'n gedeelte van dit
aandeeien-pakket in minder dan een jaar
voor deze geldmannen een „passende" ver
goeding is?
Wat wij het ergste vinden is het feit.
dat een industrieel bedryf nu is het
de kunstzyde-industrie, maar morgen kan
net wat anders zyn, b.v. een levensmiddelen
industrie en de arbeiders, die daar
in werkzaam zijn en de consumenten,
die de producten van het bedryf afnemen,
eenvoudig worden verlaagd tot speelballen
van een groep speculanten.
Dat noch de belangen van het bedryf,
noch die der arbeiders, noch die der con
sumenten ten slotte in zulke handen veilig
■-ijn, behoeft geen betoog.
Dergelijke transacties zyn in strijd met
de moraal, in stryd ook met het maat-
schappelyk belang.
De verhandeling van het aandeelen-pak
doen. Door enkel lofzangen bereikt men het
tegendeel, van wat men beoogt.
En nu is het een onmiskenbaar feit, dat
de antipathie, welke algemeen en meer spe
ciaal in intellectueele kringen tegen „de
politiek" groeiende is, voor een gosd deel
haar oorsprong daarin vindt, dat men
mèent waar te nemen, hoe de politici van
thans de beoefening der practische staat
kunde meer als een beroep dan als een
roeping beschouwen. Dit uit zich in den
parlementairen stryd, in den zeteljacht, in
liet streven, om de politieke carrière zoo
lucratief mogelyk te maken, in een opeen-
hooping van winstgevende functies in één
persoon, in excessen, dat zelfs al gemeen
teraden, waar het wethouderschap voor
slechts één tiende deel op den betrokken
functionaris beslag legt, wethouderspensioe
nen met daaraan verbonden weduwe- en
weezenpensiaenen toekennen, zoodat een ver
nageslacht nog betalen moet voor vaak lut
tele diensten, die een bepaald persoon, in
een bepaald jaar aan de gemeente heeft
oewezen en waarvoor hy toentertyd naai
beliooren bezoldigd is. Dit uit zich in de
wyze, waarop verschillende personen zich
langs vakbeweging en politiek als middel
naar boven werken, om zich dan in ge
waagde ondernemingen te begeven; anderen
ket der Holandsche Kunstzyde-Industrie
zich, ofschoon volksvertegenwoordiger en moge misschièn nu nog niet ten volle het
dus op een hoogen post van vertrouwen, nie
van roekelooze speculaties of andere afkeu
renswaardige practyken aihouden. Dit ei.
nog zooveel meer maakt, dat „de politiek
verdacht wordt in de oogen der massa,
vooral der intellectueelen; enmen
noodlottige doel treffen. Dat maakt echter
slechts gradueel, geen principieel verschil.
En ten slotte is het ons ook niet om het
Bredasehe geval op zich zelf te doen; ons
doel is veel meer er op te wyzen, hoe we
steeds meer en meer van de juiste normen
in het zakenleven verwyderd raken.
Zoo terloops hebben wij in meerdere vorige
artikelen alreeds het een en ander verteld
van de ongelooflijke tereur, welke de sociaal-
demokraten in Weenen uitoefenen.
Men heeft reeds kunnen lezen, hoe de
socialisten dp Katholieken in Weenen dvrin-
gen tot geloofsverzaking, hoe zij om hun
partij sterk te maken voor zichzelf alles
opeischen en een ander niets gunnen, kort
om, hoe zij alle mogelijke middelen te baat
nemen om de gansche gemeenschap graag
of niet graag tot het roodendom te bekee-
ren.
Toch zijn wy er zeker van, dat onze lezers
zich alsnog geen juist, noch ook volledig
denkbeeld hebben kunnen vormen van de
roode terreur in Weenen.
Reden waarom wij daaraan nog een afzon
derlijk artikel wyden.
Onze Katholieken moeten toch behoorlijk
weten, hoe ae socialisten, die in Holland ach
en wee roepan over bolsjewistische terreur in
Rusland en over fascistisch schrikbewind
in Italië en Spanje en Hongarije, zelf huls-
houden en terroriseeren in het roode Weenen.
Het is heel heilzaam, dat goed te weten,
opdat wy althans niet ongewaarschuwd he"
slachtoffer zullen worden van roode ver
schrikking en dwingelandij, wanneer de hee-
ren in Holland eenmaal het heft in handen
zouden krygen.
Er heersent te Weenen een roode terreur
naar alle zijden.
De roode arbeidersleiders decreteeren hun
wil, en daarmee uit!
En aangezien die arbeidersleiders tevens
stadsbestuurders zyn, hebben zij volop ge
legenheid, ook hun overheidsmacht in dienst
te stellen van het „heilig ideaal".
Niets ontkomt er aan de roode terreur.
Zelfs niet de rechtsche Bondsregeering,
immers, we vertelden het reeds: als Mgr.
Seipel den hulseigendom weer eenigszins in
eere wil herstellen, dan krygt hy het dreige
ment te hooren: „liever steken wy het par
lementsgebouw in brand"; by alles wat de
rechtsche regeering in het werkeUJk belang
van het land. zou willen ondernemen, stuit
zy op een vlegelachtige obstructie, welke
ieder bewind onmogelijk maakt en wan
neer de regeering haar recht zou willen
laten gelden om haar plicht te doen, dan
dreigt het revolutie-spook...
Ook de directie der Bondsspoorwegen
heeft te bukken voor de roode macht; op so
cialistische feestdagen, b.v. op 1 Mei, zijn de
locomotieven der treinen en veie wacht
huisjes en spoorweg-werkplaatsen rood ver
sierd; socialistische organisaties krygen by 't
treinvervoer allerlei byzondere faciliteiten.
Alle werkgevers, zonder uitzondering, heD-
ben te wyken voor de roode terreur: ze mo
gen gehoorzamen, anders... werkstaking oi
boycot!
Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen
is het voorgekomen, dat katholieke midden
standers geen zitting durfden nemen in het
stembureau, omdat zij op straffe van be
nadeeling in hun zaak niet als vertrou
wensmannen der Christeiyk-socialen te kijk
mochten zitten.
Hoe treurig de aannemers gevaren zijn, die
er zich in een vergadering over beklagen
durfden, dat de gemeente voor de particu
liere bouwnijverheid niets te doen overliet,
hebben wij al verteld.
Heel het openbare leven in Weenen word*
door de roode terreur beheerscht; en de hee-
ren schrikken er ook allerminst voor terug,
hun terreurwellust bot te vieren in de
schandelijkste gewelddaden.
De mishandelingen van Katholieke man
nen en jongeligen, zelfs door en onder be
scherming van burgemeester Seitz roode po
litie leveren daarvan even zoovele „door
slaande" bewijzenè
Wee degene, die zich in Weenen niet-
socialistisch gedraagt: de terreur zal zyn
euveldaad wreken, wantde onverlaat
heeft zich schuldig gemaakt aan „provoca
tie"!
Weet U wat de roode heeren in Weenen
zooal onder provocatie verstaan?
Een in 1927 in Graz verschenen boek „Un-
ter dem roten Banner" („Onder de roode
banier") kan ons daaromtrent inlichten:
Provocatie is aanwezig:
wanneet een orchest een ouden oorlogs-
marsch speelt,
wanneer zoogenaamd „Hakenkreuzler" in
gesloten gelederen onmarchceren.
wanneer in 't wit gekleede meisjes aar.
een kerkel'lken ommegang deelnemen,
wanneer kerkbezoekers gedurende 't voor
bijtrekken van vrijdenkersgroepen het kerk
gebouw verlaten,
wanneer Iemand een rood-vyandige kran
leest,
wanneer de politie uittrekt om een staats--
'mrger tegen den reoublikeischen „Schutz-
bond" (roode politie) in bescherming te ne
men,
wanneer iemand een oorlogsonderscheiding
draagt,
wanneer iemand in een v»r-adpring var
iclalisten een meening verkondigt, welke
riet in overeenstemming is met die van den
spreker
Men mag in Weenen peen vinger in koud
-rater steken, of men maakt er en zoo
noodig heel onzacht kennis met de roode
'erreur.
Het sterkst en het schandelijkst openbaart
-ich de roode terreur echter in de arbeiders
wereld, in de bedrijven.
„Niet rood? Geen brood", zoo luidt
het laffe parool.
Wie zich niet openlük social'st wil too-
nen. wie zich niet wil aansluiten by den
-ooden vakbond en voor alle mogelijke socia
listische doeleinden zijn dure Shillingen niet
wil storten, die mag, ja, die moet maar
verhongeren.
Ziehier nu hot geheim van den „prachtigen
-"•oei" dei sociaal-democratische party in
Weenen"
„Wordt rood- of ie krygt niet te eten!"
Het Weensche gemeentebestuur geeft het
--choone voorbeeld:
Als katholiek krijgt men aan de gemeen
de geen betrekking
Noch als voornaam referendaris, noch als
armelijk opperman
De beteekenis hiervan wordt des te dui
delijker als men bedenkt, dat de gemeen
te zoo langzamerhand de grootste ln
sommige bedrijven zelfs de eenigste werk
geefster geworden Is en dus over het lot va»
duizenden en duizenden gezinnen te be
schikken heeft.
Hoevele handwerkslieden zijn er, niet be
trokken by den woningbouw, welke in Wee
nen toch vrijwel geheel gemeentelijk is!
Om een betrekking te kunnen kriigen
moet men met kwitanties in de hand
kunnen aantoonen, dat men lid is van den
rooden vakbond, en hoe langer men daar
van lid is, hoe meer men er dus voor be
taald heeft, des te meer kans krijgt men op
een baantje.
En wee! wanneer achteraf blijkt, dat n
eenmaal aangenomen werkkracht (nog) in
verband staat met de verfoeide Christelijk-
-.oeialen: hy gaat er uit! Op welke manier
dan ook!
In de particuliere bedrijven is het al
niet veel beter.
Het moge dan zijn, dat hier niet aller-
eerst naar het lidmaatschap van den roo
den vakbond gevraagd wordt, de werk
gevers weten heel goed, dat zijn arbeiders
geen collega's, welke niet rood georgani
seerd zijn, toelaten of dulden; komt er een
niet rood georganiseerd arbeider op zoo'n
werkplaats, dan wordt hij daar door zijn lie
ve vrienden eenvoudig weg-gekoejeneerd;
en mocht de katholieke arbeider zich daar
aan niet storen, dan wordt de patroon ge
sommeerd: deze arbeider moet er uit, an
ders gaan we in staking, anders zullen wij
je door je afnemers doen boycotten.
En waar de gemeente ook groot-afneem-
ster is, kan de patroon ook voor dit raar
ste argument veelal niet doof blijven.
Terwijl ook de particuliere afnemers, die
onder rood schrikbewind zuchten, meestal
niet weinig gewicht in de schaal leggen.
Hoe is het in 's hemelsnaam toch moge
lijk, zal menigeen vragen, dat de socialis
ten in Weenen en elders én patroon
èn arbeider zoo sterk tyranniseeren en zoo
ongenadig de wet voorschrijven?
Het ligt toch voor de hand, dat b.v. ka
tholieke patroons juist in Weenen
liever katholiek dan rood personeel in dienst
nemen.
Wie wenscht er nu personeel, dat dicta-
torisch optreedt?
Het antwoord op deze belangryke vraag
is voor een goed deel al reeds hierboven
gegeven;
het geschiedt en gelukt allemaal onder
al dan niet uitgesproken bedreiging:
Wanneer een arbeider zich niet rood or
ganiseert, heeft hy hoegenaamd geen kans,
werk te krygen, en indien hem dit al
eens gelukken mocht, dan ligt hy er
dank zy zyn vrienden, de arbeiders heel
gauw uit.
En als de werkgever niet naar de pypen
der rooden dansen wil, welnu, dan wordt
er gedreigd met staking en boycot en be
nadeeling in alle opzichten:
Dan zal het gemeentebestuur niets meer
van den zondigen werkgever betrekken en
dan worden ook de particulieren, door mid
del van de machtige roode bonden en ver-
eenigingen, „bewerkt", den slechten patroon
hy zij fabrikant of winkelier in zyn
zaak, in zyn brood te treffen.
Het systeem berust op broodroof, en
het richt zich zoowel tegen de kreeften-
mayonnaise der rijken als tegen de arme
lijke bete broods van den arme.
Nu rest nog het raadsel:
Hoe kunnen dan de socialisten tech
nisch gesproken een zóó algemeene ter
reur in de bedryven doorvoeren. Waar is
hun machtsorgaan?
Wil een dergelijke terreur op eenigszins
langen duur mogelijk zijn, dan moet die
terreur toch het werk zyn van een alge
meene organisatie, en niet van enkele heet
hoofden.
Daarin zit het 'm juist:
de terreur is in Weenen voortreffeiyk ge
organiseerd, we zouden haast zeggen:
officieel georganiseerd.
In Weenen hebben vanwege de vak
organisaties de bedrilfsraden eer
grooten invloed op aanstelling en ortslE""-
van personeel in de bedrijven, zoowel var
gemeente als van particulieren.
Deze bedrijfsraden zijn meestal rood, en
zoodoende is het heel begrijpelijk, dat de
invloed dezer raden er toe ge'eid heeft, dat
de arbeiders gedwongen werden, zich rood
te organisesren, of minstens! te be
danken voor de christeh'ke vakorganisatie
Wat zoo'n laatstbedoeld arbeider dan ver
der doen moet om zich meer levenskans tc
verschaffen, nu ja, dat begrijpt een kind
wel!
laten de katholieke arbeiders het er da"
zóó maar bij zitten, als zy door terreur
broodeloos gemankt worden?
O neen! Er zijn reeds vele processen om
schadevergoeding gevoerd het geldt toch
immers als „gewaarborgd", dat men vrij
heid van organisatie heeft en va-k is
het ook voorgekomen, dat een vordering om
schadevergoeding door het gerecht werd
toegestaan.
Het is echter heel moeib'-'k. de schuldige
bedrijfsraden strafrechterlijk te treff°n.
Dat ondervonden b.v. zes op de be
schreven wijze ontslagen werkkrachten
der bekende ,.Ankerbrood"-fabriek te Wee
nen die de bedrijfsraden dezer onderneming
aanklaagden:
De gerenommeerde ,.arbeidQrsvert"gen-
woord'gers" hadden van de directie het ont
slag dezer arbeiders geëischt en met werk
staking gedreigd, omdat deze zes arbeiders
hnn bijdrage voor de roode vakvereenigine
niet meer betalen wilden: de zes arbeiders
werden van het werk weggezonden en ze
ven weken later zonder opzeggingst-rmiin
omslagen. Bij de behandeling veer het ge
recht kwam het tot dramatische scènes, die
al de ellende illustreeren, welke de r-ode
tyrannen over de christelyke arbeiders
brengen.
Een der getroffene arbeidsters Tschu-
litz genaamd verklaarde a's getuige, hoe
zy gedwongen werd. lid te worden van de
socialistische vakvereeni""'ne:
„Ik was met mijn miedeaanklaagsterBerta
Mühl in de christelijke vakvereeniging ge
organiseerd; toen werd er meerdere malen
van my geëischt, lid te worden van de
sociaal-democratische organisatie. Ten slotte
werd ik by den personeelchef geroepen en
deze deelde my mede, dat ik drie dagen
bedenktyd kreeg. Na drie of vier dagen
V*
cc
kwam ik weer bij den chef en werd my
gezegd, dat ik in het bedryf niet werkzaam
zou kunnen blijven, als ik niet toetrad tot
de socialistische vakvereeniging. De arbei
ders dreigden n.l. met staking, als ik in
dienst bleef zonder rood georganiseerd te
zijn; daarom moest ik ontslagen worden,
tenzy ik alsnog de contributie voor den
rooden bond betalen wilde. Toen ben ik
naar het „Betriebs"-kantoor gegaan en heb
ik de contributie betaald."
By deze woorden wij herhalen letter
lijk een krantenverslag van deze rechtszit
ting brak de getuige in onbedaarlyk
snikken uit en zeide met gebroken woorden:
„Omdat ik weduwe ben en voor twee on
verzorgde kinderen te zorgen heb."
Tijdens de behandeling bleek ook nog,
dat een van de zes, door de socialistische
vakvereeniging broodeloos gemaakte werk
krachten, vader van zes onverzorgde kin
deren was!
En toch werden de bedrijfsraden vrijge
sproken, omdat de rechter er het bewys niet
van geleverd achtte, dat de vier aangeklaag
de leden van den bedrijfsraad het ontslag
uit eigen beweging geëischt hadden.
In de motiveering van het afwijzend von
nis werd intusschen wel gezegd, dat de uit
voering van het collectief contract, waarby
andere dan socialistisch georganiseerde ar
beiders niet in het bedrijf te werk gesteld
konden worden, in stryd was met de goede
zeden.
Dus: de arme, ontslagen werkkrachten
hadden het recht aan hun zijde, en toch
konden zij geen recht krygen.
Het loopt voor de rechtbank echter niet
steeds zoo ongelukkig af; er volgen ook wel
eens veroordeelingen.
Véél zou er gewonnen kunnen worden,
als de werkgevers zich maar eens kordater
te weer stelden; maar over 't algemeen
voelen zij zich te machteloos.
Toch komt er en wel van de zyde
der arbeiders zelf eenige kentering; ook
in arbeiderskringen wordt hier en daar
blykbaar ingezien, dat men op den verkeer
den weg is; in één bedrijfsraad in de me
taalindustrie heeft men b.v. al zóóveel roode
bestuurders afgedankt, dat er van de vyf
nog maar één rood is!
Dat kan, dat moge, een gunstig voor-
teeken zyn.
Voorloopig heerscht de terreur ln Wee
nen echter nog over de heele linie, en de
roode leiders erkennen de terreur practisch
en theoretisch, zonder zich te geneeren
En zóó diep grypt die terreur in in het
geesteiyk en stoffeiyk leven van heel de
katholieke, de christelijke gemeenschap
daarginds, dat van katholieke zyde voort
durend verkondigd wordt: nooit zal er een
nieuwe samenwerking met rood mogelijk
zijn, zoolang de „terreur in de bedrijven"
niet gestaakt wordt, zoolang er voor de
Katholieken geen vrijheid van organisatie
zal zyn!
L. 8.
De uitsluiting in de kleed'n-industrlc.
Tegenmaatregelen der werknemenden.
Het defensie-ontwerp in de Eerste Hamer.
Groote belangstelling.
De rijwielbelasting in de maand Januari
1928.
De stranding van het s.s. „Fort de Trayon."
WUziging der belastingwetten.
Nedcrlandsehe Katholieke Club in Londen
De rivieren wassen weer.
Het St. Dominicus-college te Neerbosch.
Plechtige inwijding van klooster en kapeL.
De toestand van Kardinaal van Rossum
is steeds vooruitgaande.
Schicdamsche werklieden naar Drente.
Prof. Hugo de Vries heeft het Grootkruis
van de orde van Oranje-Nassau gekregen.
Te Meerlo naby Boxmeer ontspoorde een
goederentrein hetgeen groote verkeerssto»
ring veroorzaakte.
Naby de Noorderpier te IJmuiden verkeert
het Engelsche s.s. „Shonga" in nood. Het
is doormidden gebroken.
In den gemeenteraad van Stoppeldijk is
gisteren besloten, den voorzitter en secreta
ris van het Burgerlyk Armbestuur op staan-
den voet te ontslaan en B. en W. te mach
tigen, bU den Officier van Justitie een
aanklacht in te dienen, wegens onregelma
tigheden bij het gemeentelyk electriciteits-
bedryf.
Tengevolge van het instorten van drie
huizen zyn te New-York zeven arbeiders
gedood.
Het Pan-Amcrikaansche Congres keurt
het maken van een Pan-Amcrikaanschen
verbindingsweg goed.
De mogelijkheid van een spoedige Rüks-
dag ontbinding.
De voorbereidende ontwapenings-commls-
mlssie komt tegen 15 Maart a.s. byecn.
De nagedachtenis van Lord Oxford and
Asquith gehuldigd in Lager en Hooger Huis.
Amnestie voor Mexicaansche opstande
lingen.
Hedenmorgen is naby de Noorderpier
door den hevigen storm het stoomschip
Shonca" in zeer gevaarlijke positie geko
men. Het schip geeft noodseinen. Drie
-'eepbooten van het bureau Wijsmuller lig-
uen gereed om het ln nood verkeerend schip
'er assistentie te snellen.
Hedenmorgen kwart over 11 Is het schip
van ziin ankers geslagen, op het strand ge
worpen en achter de machinekamer in
tweeën geslagen. De beide gedeelten ziin
eenige honderden meters van elkander ver
wyderd. De bemanning, die op het achter
schip is, is geheel geïsoleerd, zoodat het
niet onmogelijk is. dat bij niet spoedige
hulpverlccning menschenlevens zullen zyn
e betreuren. Reddingsbooten zijn ter assis
tentie vertrokken. Sleepbooten kunnen in
verband met den hevigen storm niet uit-
Nader vernemen wy nog, dat de sleep
booten Stenfov, Hector en Wostor gereed
liggen om uit te varen, om te trachten ver
binding met het schip te krijgen. De red
dingsboot is eveneens i'» gereedheid ge
bracht, doch nog riet is uitgevaren.
In hoofdzaak had het schip cacao als la
ding in. Aan boord bevinden zich 40 a 45
man.
Barometerstand 9 uur v.m. 757. Stilstand.
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 5.45.
Hoogste barometerstand 774.6 m.m. te La
Coriene.
Laagste barometerstand 736.4 m.m. te
Lerwick.
Verwachting: Stormachtige of krachtige
N. W. of W„ later afnemende en krimpende
wind, afwisselende bewolking, waarschijnlijk
nog regen- of hagelbuien, iets kouder.
Geseind van De Bilt hedenmorgen 7 uur
55 min. aan alle posten:
Wordt verwacht storm uit het Noord
westen.
Ré*
éttm
AUTO IN EEN SLOOT
Woensdagmiddag te ongeveer half drie
heeft aan de Katten'orug te Ter Aar een
auto-ongeval plaats gehad. Een reiziger, die
tevens chauffeur was, stapte uit terwyl de
motor nog in beweging was. met het gevolg
dat de auto by den veehouder van Z. onder
steboven ln de sloot terecht kwam. Persoon
lijke ongelukken kwamen niet voor, maar de
schade is groot, daar de auto niet verzekerd
was. Door omwonenden werd de wagen op
het droge gebracht.
Het bestuur van de Reedersvereeniging te
Katwijk aan Zee, heeft aan het bestuur van
den Christeiyken Transportarbeidersbond te
IJmuiden bericht, dat de voorgestelde eischen
van de vischpakkers te IJmuiden onaanne
melijk zijn Vandaar, dat de gestelde eisch
zynde; Voor het vischpakken 1 pCt. van de
besomming en 250 voor het z.g. zoodje
visch, niet Ingewilligd kan worden.
Zeer waarschijnlijk zullen de vischpakkers
te IJmuiden Zaterdag a.s. weigeren de K.W.
loggers te helpen lossen.
"1 -«SÉfl
Opbrengst ruim vier mllUoen.
Voor de behandeling van het defensie-ont-
werp ln de Eerste Kamer was wederom vee) I
belangstelling van de zyde van marine- J De Rywielbelasting heeft in de afgeloopen
officieren. Verschillende ministers woonden j maand 4.304.755.00 opgebracht. In Januari
de zitting by. 1 ari 1927 bedroeg de onbrengst 1.965.452.40
