ONDER ROOD SCHRIKBEWIND
Voornaamste Nieuws
VRIJDAG 24 FEBRUARI 1928
OVER
RATIONALISATIE
HOE KON HET IN KATHOLIEK WEENEN
ZOOVER KOMEN?
De Katholieke Pers
Door
grofkorrelige tandpasta
DIT NUA1MER BESTAAT UIT VIER BLADEN
EEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 16790
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA PET ONGEVAL.
Cornelis Spoor f
Zeekoeten
Samenstelling van Electrische
treinen
Stadsuitbreiding en stadsontwik
keling van Amsterdam
Ds toestand van Kardinaal
van Rossum is uitstekend
Een Amsterdamsch kampeer
terrein te Zandvoort
De brand te Lisse
Snelvervoer van postpakketten
per vliegtuig
DE GRENSWIJZIGING VAN
HAARLEM
De schadeloosstellingen
J. J. WEDER ZOON
OPTICIENS FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem.
Telegraphisch Weerbericht.
gaan Uw tanden langzaam maarze
ker te gronde. Weest voorzichtig en
neemt voor de dagelijltsche reini
ging van Uw tanden slechts de be
proefde fijnkorrelige Odol-tand-
pasta. Ze is heerlijk van smaak, en
reinigt en beschermt de tanden.
BUREAUX: NASSAULAAN 49
Telefoon No. 13866 (drie lijnen}
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct-i per
kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal
I 3.58 bij vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
BSSBB
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 1—4 regels 60 ct. p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct-, bij vooruitbet-
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusscbcn den tekst 60 ct. per regel.
Alle abonné's op dit blad zijn, ingevolge de verzekeringsvcorwaaiden f Qftftfl Leven lange gekeelc ongeschiktheid totwerken door f ycrj
der volgende uitkeer.'ngen 1 «IfUU. verlies van beice armen, beide beenen of beide oegen.1 W*
tegen ongevallen verzekerd voor een
bij een ongeval rr.et f ORfl
docdelijben afkop; ZiuU.'
bij verlies van een hand, f ICC bij verlies van een f CO b»J 'n breuk van f A ft bij verl
een \oet of een oog; ILu. duim of wijsvinger; 1 been of aim; Al. andere
bij verlies v. een
vinger.
Sinds het industrieel grootbedrijf zijn
entré au monde heeft gedaan, geldt op
dit terrein de leuze: stilstaan is achteruit
gaan. Steeds moet men op nieuwe vindingen,
nieuwe methodes en nieuwe afzetgebieden
bedacht zijn. wil men in den grooten wereld-
omvattenden wedloop kunnen volgen, niet
ten ondergaan.
Die zorg om bij te blijven uit zich vaak
onder allerlei leuzen en zoo is een der hui
dige leuzen: rationalisatie; de invoering
van die menschelijke en machinale werkme
thodes, welke met het oog op de economi
sche handhaving of vooruitgang van het
groot-industrieel bedrijf redelijk en noodza
kelijk moeten worden geacht.
De rationalisatie is een terrein vol geva
ren. Hare noodzakelijkheid valt in het be
lang van werkgever en werknemer moeilijk
te ontkennen. Beider belang Is er toch bij be
trokken. wanneer een bedrijf door het ver
zuim der toepassing van rationeele werk
methodes op den duur den strijd niet kan
volhouden. Er is niet veel inzicht voor noo-
dig, om dit te begrijpen en wanneer er niet
meer aan vast zat, dan zou er heusch .over
de rationalisatie niet zooveel verschil van
meening bestaan.
Het terrein van de rationalisatie is nieuw,
gelijk trouwens het geheel industrieel groot
bedrijf nog jong is. Bij het ter hand nemen
van het jonge en moeilijke werk der rationa
lisatie zijn wederzijds fouten gemaakt, welke
aan de rationalisatie zelve tamelijk veel
kwaad hebben gedaan.
Het gaat er nü maar om, deze fouten
bloot te leggen, teneinde herhaling te voor
komen; wij houden dan alleen over de ge
zonde kern der rationalisatie, welke wij
gaaf moeten bewaren. Wij mogen immers
In geen geval het kind met het badwater
naar buiten werpen!
In de eerste plaats hebben werkgevers
zelf te veel voorop gesteld, dat de rationa
lisatie een onmisbaar middel was, om het
kapitaal, dat in het bedrijf werd gestoken,
veilig te stellen. Dit is wel de waarheid,
doch slechts de halve waarheid, want bij de
Instandhouding van het bedrijf heeft niet
alleen de factor „kapitaal" belang, doch de
factor „arbeid" evenzeer; het is een kwestie
van het economisch leven in zijn geheel.
Door die foutieve redeneering geeft men
verder aan de rationalisatie een egoïstisch
karakter en aan den arbeider in dit opzicht
dus een slecht voorbeeld.
Een tweede, nog veel erger fout is, dat
men bij de practische toepassing der na
tionalisatie te ver is gegaan. Men heeft met
het stopwatch in de hand alle werkzaam-,
heden der arbeiders doen controleeren, de
individueele prestatie tot een hoogtepunt
opgevoerd en steeds meer arbeiders op straat
gegooid zoodat een minimaal aantal overblij
vende werkkrachten hetzelfde werk moet blij
ven doen, wat vroeger door een veel grooter
aantal werd verricht. Wanneer men dit
systeem op den spits drijft, dan brengt men
de ontslagenen in de tijden van werkloos
heid tot wanhoop, sloopt bovendien de over
geblevenen geestelijk en lichamelijk, omdat
men er te weinig aan denkt hier met
menschen te doen te heben.
Dat dit vooral bij uitstek geschikt ls, om de
antipathie en het wantrouwen tegen de
rationalisatie zienderoogen te doen groeien,
spreekt toch van zelf.
Maar alleen van werkgeverszijde zijn
fouten gemaakt, evenzeer is dit het geval
bl) de arbeiders.
Ook deze hebben, zich blind starende op
het feit dat van sommigen hooger arbeids
prestatie werd gevorderd, dat de machine
menigmaal althans aanvankelijk den
arbeider verdrong en dat het gehalte van
het werk voor den arbeider vaak in kwali
teit daalde, in de rationalisatie van het be
drijf een systeem gezien, dat voor hen
slechts nadeelen bezit. Ten onrechte, want
zy verzuimen er op te letten,
dat de handhaving van het bedrijf
dat in tijden van onchristelijke con
currentie zoo gemakkelijk in het geding kan
komen een gemeenschappelijk belang van
werkgever en werknemer is.
Wij zijn er in de korte jaren van het be
staan van het industrieel grootbedrijf, waarin
patroon en gezel niet meer zoo dicht bij el
kaar staan als in die veel gesmade middel
eeuwen het geval was, nog niet in geslaagd
een wederzijdsch vertrouwen te handhaven
of te winnen. Alles wat van den patroon
komt, wordt gewantrouwd en als het iets
goeds is, dan wordt het ten hoogste nog
„een staaltje van zijn plicht" geheeten.
Dat in dergelijke atmosfeer een penibele
itwestie, als de rationalisatie is, uiterst moei
lijk tot oplossing wordt gebracht, is zeker.
De rationalisatie is onmisbaar, maar wil
zij slagen, dan moet zij met wederzijdsch
vertrouwen worden tegemoet gezien. Er moet
over dat onderwero over en weer met groote
openhartigheid kunnen worden gesproken.
In de eerste plaats moeten de voordeelen
van de nieuwe werkmethodes aan beide
partijen ten goede komen. Wanneer door een
wederzijdsch volhardend streven meer wordt
bereikt, dan de behoorlijke handhaving van
het bedrijf, dan dienen ook de voordeelen
daarvan aan beide partijen gelijkelijk ten
goede te komen.
Vervolgens mag een opvoering der indivi
dueele prestaties nimmer te ver gaan, want
een handhaving van het bedrijf, een op
voering der rentabiliteit,welke alleen door
overschrijding van behoorlijke grenzen zou
worden bereikt, ware te duur gekocht. Hier
komt men al te zeer In aanraking met den
arbeider als mensch, met de menschelijke
waardigheid en daarom zal bij de toepassing
van nieuwe methodes op dit gebied, zeker
een bepaalde medezeggenschap der arbei
ders niet mogen worden afgewezen.
Vervolgens zal de arbeider zich hebben
te do»dringen van de overtuiging, dat een
steeds verder gaande mechanisatie van het
bedrijf een onafwijsbare èisch zal blijken.
Het is onmogelijk en ongewenscht zich hier
tegen te verzetten, mits bij dit alles maar
voldoende met den menschclijken bedienaar
der machine wordt rekening gehouden.
Daarbij zal de arbeider moeten bedenken,
dat in de toekomst in het grootbedrijf nu
onvermijdelijk eenmaal een aantal personen
zullen noodlg blijken, die alleen een aantal
eenvoudige handgrepen ter bediening van
machines zullen hebben te verrichten. Hier
is niets tegen, wanneer ook hier maar op
behoorlijke grenzen wordt gelet.
De gedachte, dat hierin iets minderwaar
digs zou zijn gtelegen, moet verdwijnen. De
arbeider moet gaan beseffen, dat zijn eigen
waarde niet wo.rdt bepaald door wat hij
niaakt, doch door wat hij is en dat hetgeen
hij ten slotte doet, wel eenvoudig, doch so
ciaal-economisch gesproken, onmisbaar is.
De arbeider heeft deze gedachte ook weer
ontleend aan de hoogere standen, waar men
zich maar al te vaak inprent, dat men zoo-
waarde door de maatschappij wordt erkend
en in stoffelijke winst gehonoreerd.
Wanneer de arbeider de gedachte aan
vaardt, dat hij waard is, wat hij als
mensch en niet uitsluitend als uitvoerder
van handgrepen is. dan zal hij blijmoediger
zijn nuttige taak achter de machine ver
richten.
Hoe verder wij voortgaan, hoe meer wij
zullen beseffen, dat wij ten aanzien van het
industrieel grootbedrijf nog in onze jeugd
verkeeren. Veel moet nog groeien, maar
veel zal ook weer na korter of langer tijd
moeten verdwijnen. Het leven is nu eenmaal
hard
Willen wij behoorlijk en blijvend in de
sociaal-economische behoefte onzer men-
schen-maatschappij op den duur voorzien,
dan kunnen rationeele arbeidsmethodes niet
achterwege blijven.
Laten wij het doen met wederzijdsch ver
trouwen van den beginne af; dat wij alle
misplaatst vooroordeel laten varenmaar la
ten wij het doen langs den eenigen weg,
die passend is en waarbij de arbeider ten
einde toe wordt beschouwd en behandeld
als medeschepsel, met ons naar Gods even
beeld geschapen.
Te Heemstede, waar hij sedert eenige
jaren woonde, is de schilder Cornelis Spoor
op 60-jarigen leeftijd overleden.
Spoor is geruimen tijd ziek geweest; een
ooggebrek dat verband hield met de gees
tesstoornis, waaraan hij lijdende was, be
lette hem den arbeid waarmede hij zich in
zijn beste jaren een gevestigde reputatie had
verworven als landschap- en stillevenschil
der en voornamelijk als portrettist. Hij was
een algemeen gewaardeerd conterfeiter
van kinderen, die hij weergaf in hun na
tuurlijke bevalligheid en in het fijn-gescha
keerde spel van kleuren en tinten, dat zoo
wel paste bij het karakter zijner kleine mo
dellen.
Cornelis Rudolf Hendrik Snoor werd te
Den Haag geboren uit een familie van mu
sici en acteurs. Ongeleid voor violist voelde
bij zich meer getrokken tot de schilderkunst.
Op den raad van Greive kwam hij aan de
Quellinusschool om er het decoratie-schilde
ren te leeren en vandaar aan de Amster-
damsohe Academie. Na zin studietiid werkte
hij onder leidifig van Willem Maris; hij
leerde er Jacob Maris kennen, die hem aan
moedigde en raadde zich toe te leggen on
bet portret. Iets van de fijne charme van
Marls' kindernortretten vinden we terug in
de beste van Snoor.
Behalve kinderen portretteerde hij gaarne
bejaarde menschen; bekend ls de beeltenis
van mevrouw Spoor, de moeder van den
schilder. In het Stedelijk Museum. In den
Stadsschouwburg hangt zijn portret van den
vroegeren regisseur bij het Nederlandsfcb
Tooneel De Leur, Ven een tentoonstelling
bij „Sint Lucas" herinneren we ens een
nit.tig port,retfe uit zijn jeugd: van zün echt
genoot». mevrouw E. C. SnoorVan Wicke-
vqort Crommelln, 't welk zich thans bevindt
in het museum van hedendaagsche kunst te
Den Haag.
Snoor was, als gezegd, een veNziidige be
gaafd taVnt; hij musiceerde, hij was litte
rair ontwikkelt; wat, hij schreef, af en toe,
in weekbladen. werd om den levendigen
trant graag gelezen.
De begrafenis heeft plaats op Zaterdag
den 25sten, 's middags 2 uur, te Heemstede.
Uit Noordwijk aan Zee schrijft men aan
de „N. R. Ct.":
Al meer dan een week ligt het zeestrand
over een geheéle uitgestrektheid bezaaid
met doode zeekoeten. die overdekt zijn met
een teerachtlg product, hoogstwaarschijnlijk
afgewerkte stookolie, die overboord is ge
stort. De dieren zijn zwemmende in deze
teermassa terechtgekomen en kunnen zich
dan niet meer bewegen, daar vleugcis 'en
pooten aan elkaar kleven. Het is een jam
merlijk schouwspel, enkele vogels te zen
die wanhopige pogingen doen, zwemmende
of vliegend een goed heenkomen te zoeken.
veel waard is als men presteert, waarvan del te beginnen,
Naar de „Tel." verneemt, zal met ingang-
van 15 Maart a.s. eenige verandering komen
in de samenstelling van een aantal elec
trische treinen. Deze zal neerkomen op een
versterking van de vervoergelegenheid. In
enkele treinen bestond een tekort aan der
de-klasse af deelingen; dit wordt thans ver
holpen. Er zullen verder drie nieuwe elec
trische motor-br.gagerijtuigen in diznst ge
steld worden. Enkele vijf-wagen-treinen
kunnen op deze wijze uitgebreid worden tot
zes-wagen-treinen. De bedoeling is de tien
wagen-treinen zooveel mogelijk af te schaf
fen: vandaar dat een aantal voor- en volg-
treinen op het traject AmsterdamRotter
dam zullen worden ingelegd.
Het voorstel-Wibaut verworpen.
In de gisteravond gehouden zitting van
den Amsterdamschen gemeenteraad, is het
voorstel-Wibaut, om een afzonderlijken dienst
te scheppen met een eigen directeur voor
staduitbreiding en stadsontwikkeling, ver
worpen met 30 tegen 15 stemmen.
Alleen de sociaal-democraten stemden
voor.
De nota van B. en W. om aan den dienst
van Publieke Werken een afdeellng Stads
uitbreiding en Stadsontwikkeling toe te voe
gen, werd voor kennisgeving aangenomen
met 30 tegen 15 stemmen.
Z.Em. Kardinaal van Rossum gevoelde
zich naar de Msb. verneemt, gistermorgen
zco goed, dat hij reeds om vijf uur in ds kapel
van de kliniek „Quisisana" het H. Misoffer
opdroeg.
De doktoren moeten al hun overredings
kracht aanwenden, om den Kardinaal te be
wegen nog niet de kliniek te verlaten, daar
Z.Em, verlangend is zijn geregeld werk weer
XIII
Dat is voor den buitenstaander het groote
raadsel van Weenen: hoe kon het in een
z.g. door en door Katholieke stad zóóver
komen, dat de socialisten er volledig de
macht in handen hebben en de Katholieken
naar vrije willekeur terroriseeren en tyran-
niseeren?
Weenen, de stad van Katholieke geschie
denis en van Katholieke cultuur, de stad
van onvolprezen kerken-rijkdom en van
openbaar Katholiek leven, de stad, waarin
alles leefde en ademde in het Katholicisme,
hoe kon Weenen zich zóó vergeten, dat het
zichzelf in duizend boeien, machteloos over
leverde aan den rooden onderdrukker!
Het schijnt Inderdaad een raadsel.
Wanneer men zich echter wat dieper In
de kwestie indenkt, wanneer men nu en dan
in Weenen heeft geleefd en in aanraking
met allerlei lagen der Weensche bevolking
op verschillende tijden de sfeer" van Wee
nen heeft aangevoeld, dan wordt het won
derbare. het ongelooflijke langzamerhand
begrijpelijk en in verband met de volks
psyche verklaarbaar.
Hoezeer ook te betreuren en te veroor-
deelen
En geen wonder!
Waar ter wereld kon het Katholicisme
zóó schitterend demonstratief tot uiting
komen als juist daó,r: was eigenlijk niet de
heele bevolking om zoo te zeggen katholiek?
Terwijl overal e'ders de geloofsafval
steeds erger om zich heengreen, maakten
de Katholieken in Weenen in bet jaar 1910
nog 83 94 van de gansche bevolking uit,
en ondanks de oorlogsverwildering en de
vrij denkers-agitatie bedroeg het katholieke
percentage in 1913 zelfs nog 81,33.
Allereerst dient hierbij echter aangemerkt
te worden, dat de hier genoemde percenta
ges gebaseerd zijn op officieele, ambtelijke
statistieken; en deze statistieken zijn over 't
algemeen heel onjuist, daar het katholiek-
geboekt-staan absoluut niet beteekent, dat
de burger in kwestie inderdaad ook prak
tisch katholiek is.
We zien overal hetzelfde gebeuren: van
geslacht op geslacht blijven families, die
practisch al lang niet Katjiollek meer zijn,
voor den burgerlijken stand als katholiek
beschouwd worden en als zoodanig mêége-
teld.
En hoe meer de bevolking in haar geheel
Katholiek is, des te meer blijft die sleur
voortduren.
Men mag aan de hierboven genoemde
percentages dus niet te veel waarde hechten:
nadere gegevens omtrent de werkelijke Ka
tholiciteit in Weenen staan ons niet ten
dienste, maar zéker is het, dat Weenen al
sinds jaren en jaren lang zoo katholiek niet
meer was. als het eruit zag.
Wat echter niet wegneemt, dat er schijn
baar nog heel wat onverklaarbaars over
blijft, als we waarnemen, dat een ln leder
geval nog beduidend Katholieke stad zich
zóó erbarmelijk laat ringeloorcn door gods-
dienstvervolgende socialisten, zich zóó ge
dwee onder het roode slavenjuk begeven
heeft.
Om dat te kunnen verklaren, moet men
zich rekenschap geven van de psyche der
Katholieke bevolking van Weenen, van ze
kere, voor het geloofsbehoud ongunstige
factoren en vooral de schokkende gebeurte
nissen, welke deze bevolking op schokken
juist heelemaal niet voorbereid te door
staan heeft gehad.
Het leefde ln Weenen in den goeden,
ouden tijd zoo rustig, zoo gemoedelijk, zoo
gemakkelijk
Het goeie leven kwam zóó maar recht
streeks van Onzen Lieven Heer, men voelde
zich zelfgenoegzaam en men bevroedde ln
de verste verte niet. dat er ooit eens andere
tijden konden komen; men was verwend en
men dacht er nipt aan. voorzorgsmaatrege
len te nemen voor het geval, dat dit goede
leven eens bedreigd ging worden.
Wie zou het ook ooit wagen, te raken
aan dit gelukkige, Roomsche leven?
Iedereen en alles was tcch Katholiek!
Hier resideerde de Katholieke Keizer, hier
regeerde de Katholieke burgemeester Lueger
hier beschermde Kardinaal Piffl met zijn
machtige en invloedrijke Bisschoppen de
geliefde geloovigen;
'Hier was geen belager, geen vijand te
duchten; de wereldlijke en geestelijke over
heden, zoo eensgezind ln streving, zouden
er wel tegen waken, dat er ook maar één
vinger uitgestoken werd naar de Kerk.
Deze groote gerustheid, deze onverant
woordelijke zelfverzekerdheid, heben het
volk in slaap gesust.
En de bevolking in haar zelfgenoeg
zaamheid verzuimde zich te wapenen.
Bovendien had zich ook hier de waarheid
laten gelden van het spreekwoord: dat het
sterke beenen zijn, welke de weelde kunnen
dragen
De weelde der Katholieke heerlijkheid
was tot iets heel gewoons, tot iets van-alle-
dag geworden, en evenzeer als strijd de
spieren staalt, zoo veroorzaakt de strijdloos-
held hier verslapping en verzwakking, ook
in het godsdienstig leven.
De Katholieken in 't algemeen gespro
ken natuurlijk waren niet langer genoeg
principleel-katholiek.
De opkomst van het socialisme in de
laatste 'decennia dar vorige eeuw werd on
derschat; wie zou er in Weenen nu iets te
gen de Katholieken bunnen uitrichten!
En bovendien: de socialisten van huis-uit
voor een groot deel Katholiek, waren ten
slotte toch ook zoo kwaad niet.
Met bewonderenswaardige berek ming
toch wist de soeiaal-demokratie ln Oosten
rijk ln tegenstelling met wat in Holland
gebeurde haar antl-katholtcken tendenz
te verh°fmelijken. en de arbeiders en de
armen dachten niet anders, of het gold
hier a'leen maar een actie tot verbetering
van de positie der economisch-zwakkeren
Daarbij ondervonden de socialisten «1
spoedig veel sympathie; het moet Immers
erkend worden, dat talloos vele werkgevers
daarginds dank zij de doorwerking der
liberale beginselen verre afgeweken wa
ren van het katholiek-christelijk princiep in
de economie.
Maar, het zij nogmaals gezegd, die so
cialistische actie werd als ongevaarlijk be
schouwd voor den katholieken godsdienst en
voor de Katholieken: aan de heiligste goe
deren der Katholieken zou men nooit raken,
en den Katholieken als zoodanig, zou men
geen leed doen.
Deze voortdurend aangekweekte veronder
stelling heeft de goede Katholieken deerlijk
bedrogen; zij luisterden naar het zoete ge
fluit van den vogelaar, en zonder 't zelf te
weten versterkten zij de gelederen van hun
ergste vijanden.
Totdat zij toen het onherroepelijk te
laat was tot het besef kwamen, dat zi)
bedrogen waren, en dat de siciaal-clemo-
kjaten nog wel andere beginselen voorston
den dan een verbetering van de positie der
economisch zwakkeren.
Zooals inmiddels gebleken was ln' den
rooden burcht: Weenen!
De Katholieken van Weenen zijn deerlijk
bedrogen, alweer voor een groot deel door
de schuld van de Katholieken zelf.
Immers: zij verzuimden in hun zelfge
noegzaamheid en zelfverzekerdheid zich
een eigen Katholieke pers te stichten, welke
tegen de socialistische en „neutrale" pers
zou kunnen optornen en de Katholieken op
de hoogte zou kunnen stellen van wat hun
allerhoogste belang is.
Er bestaat in héél „Katholiek" Weenen
maaréén katholiek dagblad:
denk wél: één katholiek dagblad op een
bevolking van 1.840.000 inwoners, waarvan
de meesten katholiek zijn.
Wel bestaat naast het Katholieke dag
blad „Reichspost" nog een uitstekend Ka-
tholik weekblad „Die Chrlstliche Soziale
Arbeiterzeitung", maar deze beide organen
kunnen niet opwerken tegen de roode en
liberale en z.g. neutrale bladen. welke
lederen avond en iederen morgen als la
wines over de Weensche boulevards worden
uitgestort en bij de duizenden abonnemen
ten worden thuisbezorgd.
Zoo is het naar den zin der roode heeren;
de arbeidersbevolking mag niet Katholiek,
zelfs niet neutraal worden ingelicht. Be
stond er vroeger een officieel „Amtsblatt",
waarin de letterlijke verslagen van raads
vergaderingen, enz. werden opgenomen, al
spoedig werd dit afgeschaft, de bevolking
mocht niet lezen, wat de Christelijk-
socialenin den Raad zeiden, en de roode bla
den zorgen er wel voor, dat alle argumen
ten van rechts voor de bevolking verzwegen
blijven.
Dank zij de roode Juli-revolutie is het
katholieke avondblad „Wiener Stimmen",
dat voorheen naast het Katholieke ochtend
blad „Reichspost" verscheen, verdwenen.
Zooals men weet, werden bij de Juli-re
volutie de gebouwen, kantoren en werk
plaatsen der „Reichspost" (tevens ook van
„Wiener Stimmen") verwoest; deze gebou
wen, enz. waren verzekerd bij de stedelijke
verzekerings-maatschappijdank zij de. wel
willende gezindheid der stedelijke autoritei
ten kreeg men echter voor heel de ontzet
tende verwoesting geen cent uitbetaald; en
het gevolg is geweest, dat de dagblad-direc
tie overal in de wereld heeft moeten be
delen, om de schade weer eenigszins her
steld te krijgen, en dat tot op heden het
avondblad „Wiener Stimmen" nog steeds
niet verschijnt!
Ja, het is niet alles, ln Weenen Katho
liek Journalist te zijn, en de bezadigde,
eminente hoofdredacteur van de „Reichs
post" heeft al heel wat roode stormen over
het grijze hoofd voelen varen.
Naast de beide genoemde grootere katho
lieke organen, wordt er nog een klein ka
tholiek blaadje uitgegeven, het „Neutgkeits-
Weltblatt", waarmede men ln 't bijsonder
de minder-bemiddslden hoopt te bereiken;
over de resultaten van dit blaadje kan men
nog niet oordeel en; men is al heel blij, dat
men zooiets heeft, maar 't is al heel blij, dat
of het in staat zal zijn iets hoegenaamd
tegen de roode pers uit te richten.
Want de roode pers is ontzettend sterk
en wordt op alle mogelijke wijzen door de
overheid begunstigd.
De socialisten hebben er hun „Arbenter-
zeitung". hun „Abend", „Das kleine Blatt",
verder de socialistisch gezinde bladen: „Der
Tag", „Der Morgen", „Die Welt am Mor
gen", „Das Extrablatt", „Die Wiener Allge-
rneine Zeltung".
De „Arbeiterzeitung", en vooral „Das
kleine Blatt", worden door duizenden en
duizenden gelezen; men schat den lezers
kring der „Arbeiterzeitung" op 80.000; dien
van „Das kleine Blatt", een speciale volks
uitgave, op 110.000.
Daarenboven sticht nog de communisti
sche „Rote Fahne" de noodige verwarring.
Overigens kent men in Weenen nog de
joden-pers en een enkel liberaal getint
blad.
Zoo moet het vooral daar de Katho
lieke bladen nog maar steeds te weinig
steun en medewerking ondervinden wel
treurig gesteld zijn met de politieke voor
lichting der Katholieken.
Ja, ja! Ieder volk heeft zooals men
zegt de regeoring, welke het verdient;
van Weenen kan men nog heel bijzonder
getuigen: de Katholieken hebben hier de
pers, welke zij verdienen.
En doordat zU. de goede pers misten, wel
ke moest voorlichten en waarschuwen, zijn
zij misleid geworden, zóó. dat velen het af
schuwelijke van hun slaventoestand zelf
niet inzien en als willooze werktuigen zijn
in de hand der roode demagogen.
En over zulk een onvoorbereide, bedrogen
Katholieken-massa kwamen nu de alles
verwoestende oorlog en de roode revolutie.
Door den oorlog was een zedelijke en eco
nomische verwildering ontstaan, welke
iedere Ideale gedachte en leder gevoel voor
recht wegvaagde; de ellende was groot, en
een ieder, die maar beloofde, had of kreeg
zijn volgelingen.
Van deze gelegenheid maakten de roode
demagogen een uiterst dankbaar gebruik;
toen zich bij de revolutie de gelegenheid
daartoe aanbood, namen zij de macht in
handen, en van toen af werd de massa eerst
goed bedrogen!
De sicialisten buitten voortdurend hun
macht uit om de massa verder te misleiden
en wij gaven er voorbeelden van! te
dwingen tot het socialisme.
Velen zijn, nu het te laat is en nu de
knoet van het socialisme gevoeld wordt, de
oogen open gegaan, maar velen zijn er ook,
die tengevolge van de ongelooflijke bedrie
gerij van roode zijde en tengevolge van het
Katholieke pers-tekort nog steeds niet be
ter weten en nog gemoedereerd meenen,
zichzelf en de gemeenschap (maar vooral
zichzelf!) een dienst te bewijzen door rood
te stemmen.
Zoover kan het komen in een katholieke
stad, wanneer de Katholieken niet princi
pieel katholiek genoeg zijn en ook in tij
den ven vrede zich niet bereiden ten
oorlog!
Het Weensche voorbeeld moge den Hol-
landschen Katholieken tot waarschuwing
strekken!
L. S.
Het prae-advies van B. en W. van Am
sterdam op het voorstel van het voormalige
raadslid van Amsterdam, Doornbosch, om op
de terreinen der gemeente Amsterdam te
Zandvoort een behoorlijk ingericht kampeer
terrein beschikbaar te stellen, waarvan de
conclusie strekt om het voorstel niet aan te
nemen, is na enkele opmerkingen van den
heer LISSER (C. P. W.) door den Amster
damschen gemeenteraad goedgekeurd.
Spoedige heropbouw van het geböuw
In het Wbld. voor Bloembollencultuur le
zen we nog over den brand te Lisse, waar
door de kostbare verzameling van prof. van
Slogteren werd vernietigd, dat het gebouw
Rijkseigendom was en het Rijk, zooals dit
de gewoonte is, niet verzekerd had. Echter
heeft verleden jaar de wetenschappelijke
commissie op voorstel van prof. van Slog
teren besloten het gebouw en den kostbaren
inboedel te verzekeren voor een bedrag, dat
wel niet groot genoeg is om het gebouw op
nieuw op te trekken, doch waaruit toch een
aanzienlijk deel van de bouwkosten zal kun
nen worden bestreden.
Dit ls een lichtpunt ln deze ellendige ge
schiedenis, daar nu de herbouw veel vlugger
zal kunnen verloopen.
Het was dan ook voor den Chef van den
Rijksgebouwendienst, baron van Lijnden, die
spoedig na het uitbreken van den brand
persoonlijk aan Professor van Slogteren zijn
belangstelling kwam toonen, een ware ver
rassing dit te hooren.
Baron van Lynden, zoo vertelde ons Pro
fessor van Slogteren, was zeer onder den in-
,druk van het feit, dat deze brand een groote
achteruitzetting van de onderzoekingen be
teekent, en gaf Prof. van Slogteren de ver
zekering dat het Rijk met den meesten spoed
den herbouw zal ter hand nemen. Een kwee-
leer had aan den heer Van Lynden gezegd:
„Dit ls veel erger dan dat er vier bloem-
bollenschuren waren afgebrand", en dit ge
zegde had op den Rijksbouwmeester veel in
druk gemaakt.
Prof. Van Slogteren ls natuurlijk enorm
terneergeslagen, maar het feit, dat hem door
den Rijksbouwmeester en de Commissie voor
het Wetenschappelijk Onderzoek de toezeg
ging is gedaan, dat zoo spoedig mogelijk
maatregelen zullen worden genomen om
hem in staat te stellen zijn werk voort te
zetten, heeft hem wat opgevoerd en wer
kelijk ls alle moed er niet uit.
Integendeel, de plannen voor de eerstvol
gends weken werden reeds gemaakt en het
idee ls, om de door den brand gespaarde
lokaliteiten zoo spoedig mogelijk weer be
woonbaar te maken. Dan is er ten minste een
gelegenheid om den arbeid op de proefvel
den en ln de kassen voort te zetten in af
wachting van den herbouw van het gebouw
zelf.
Met dat al is deze brand het ergste wat
prof. Van Slogteren en zijn medewerkers
kon overkomen, daar hun belangrijke en
voor het heele vak zoo waardevolle onder
zoekingen voor een geruimen tijd zijn on
derbroken en veel materiaal is verloren ge
gaan.
Een contract tusschen K.L.M. en de
American Railway Express.
Uit New York seint men aan de Msb.:
De directeur van de Kon. Luchtvaart Mij.,
de heer Plesman, heeft met de American
Railway Express Cy. een overeenkomst ge
sloten inzake het vervoer van postpakketten
per vliegtuig, waarvoor een sneldienst voor
Europa zal worden ingericht.
Er zal een bijzondere dienst voor het ver
voer van pakketten van de kust van de
Stille Zuidzee naar die van den Atlantischen
Oceaan worden georganiseerd. Men rekent,
dat voor het vervoer van pakketten van ds
kust van de Stille Zuidzee naar Europa, dan
slechts 7 dagen noodig zijn.
De overeenkomst zal binnen den tijd van
een jaar in werking treden.
Onlangs hebben wij vermeld, dat de be
zwaren door het gemeentebestuur van
Haarlem tegen de schadeloosstellingen door
Bloemendaal, Heemstede en Haarlemmer-
liede geëischt, bij Ged. Staten zijn inge
komen.
Naar wü thans vernemen, zijn de voi de
ringen van dfa gemeentebesturen en de
bezwaarschriften van Haarlem ln handen
gesteld van den verificateur der provin
cie, die na onderzoek dezer stukken zijn
rapport bij Ged. Staten zal indienen.
Naar aanleiding van dat rapport zullen
De Tweede Kamer is gisteren begonnen
met de behandeling van de radio-wet.
Algemeene vergadering van het „Stamboek
voor het Ned. Trekpaard.
De manoeuvres bü Katwijk in de duinen;
H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses
Juliana woonden de oefeningen bij.
De raad voor de Scheepvaart heeft gisteren i
een onderzoek ingesteld naar de oorzaken
van de aanvaring op het IJ te Amsterdam
tusschen „Gelria" en „Scheldestroom".
Het drama in de Waalhaven te Rotterdam.
De bedrijvers en medeplichtigen aan het mis
drijf veroordeeld.
De toestand van Z.Em. Kardinaal van 1
Rossum is uitstekend.
Ontwerpen van een algemeenen maatre
gel van bestuur op grcr.d van de Arbeidswet
betreffende een wckclijkschen rustdag voor
transportarbeiders en toonkunstenaars.
De actie voor het dr. Schacpmanfonds;
een bijeenkomst van het comité van actie
met de secretarissen der Kringeomité's.
Strenge maatregelen tegen het conunn-
nisme in Portugal.
De uitslag der verkiezingen In Japan.
Een overwinning der conservatieven.
net Fransch-Belgische handelsverdrag
onderteekend.
Vermindering van het Amerikaansche
vlootprogramma.
Barometerstand 8 uur v.m. 775. Stilstand.
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken- om 5.58.
Hoogste bar. stand 777.8 m.m. te Karlstadt.
Laagste bar. stand 750.1 m.m. Jan Mayen.
Verwachting: Zwakke, overdag, meest ma
tige O. tot Z.O. wind, meest licht bewolkt,
waarschijnlijk met ochtendnevel, droog
weer, lichte vorst des nachts, overdag weinig
verandering ln temperatuur.
Ged. Staten een ontwerp-besluit opmaken,
dat voor de vier gemeentebesturen ter vi
sie zal worden gelegd. De daarna inkomen
de bezwaarschriften der betrokken gemeen
ten, die waarschijnlijk niet alleen de be
dragen der schadeloosstellingen, maar ook
de termijnen zullen betreffen, zuilen dan in
een openbare vergadering van Ged. Staten
worden behandeld.
Er zullen dus nog wel enkele maanden
met deze procedure gemoeid zijn.
De eindbeslissing zal nog langer duren,
omdat de gemeentebesturen van de beslis
sing van Ged. Staten zonder twijfel ln be
roep zullen gaan bij de Kroon.
Bezwaren van Ambtenaren.
Eenige weken geleden ls door Ged. Sta
ten van Noord-Holland ln openbare zitting
het bezwaarschrift behandeld van den heer
A. Kiphardt, die volgens de annexatiewet
door Haarlem van de gemeente Haariem-
merliede waar hij eerste ambtenaar ter se
cretarie was. is overgenomen. De heer Kip-
hardt meende geen genoegen te kunnen ne
men met de functie, waarin hij te Haarlem
geplaatst was, en diende een bezwaarschrift
in.
Dit bezwaar is thans door Ged. Staten
ongegrond verklaard.
tuce 60 cent
Vs tube 35 cent
