LEEKEPREEKEN.
Voornaamste Nieuws
Verkeersongevallen
ZATERDAG 10 MAART 1928
140.-
HOE „DE MORGEN" POLEMISEERT
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN
FN Hft r.Fïi I IISTRFFRD 7nNnAOSwLA0.
EEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 16802
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UPEN NA HET ONGEVAL
De eerste aardbeien
£3mzmtS£MEMMBfjaBSB3BESS8E&3Easm
EFFECTEN, COUPONS,VREEMD GELD,
CREDIETÉRIEVEN.
-- -
Ernstig ongeval in een
korenmolen
De actie in de Kleedingindustrie
De afbouw der Kathedrale Kerk
Tramhuisje omver gereden
J. J. YVEBER ZOON
Nieuwe industrie
Afsluiting ryweg
De scheepvaartinspectie in hel
visscherijbedrijf
Brand te Bewerwijk
Leekenapostolaat
Personalia
BUREAUX:NASSAULAAN49
Teleioon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: root Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal I 3.25; per post, per kwartaal
I 3.58 bij vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
AD VERTE IMTI EN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES, 1—4 regels 60 ct. p. plaatsing-
elke regel meer 15 cl., bij vooruitbel.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINC EN
tusscbcn den tekst 60 ct. per regel.
Alle abonné's cp dit blad zijn, ingevolge de\e12ekenngsvc01v,aaiden f Levenslange geheels ongeschi! theid tot werken door f 7EH bij een ongeval met f OCR bij verlies van een hand, f IOC bij verlies van cei f Cfl
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeer.'ngen 1 üUUU. verlies-van beide arir.en, beide beenen of beide oogen; A docdelij.cen aflccp1 £«U. een \oet of een oog; I l&u." duim of wijsvinger; 1 tïlN" fceen cf arm;
tij 'n breuk van
bij een ongeval met f OCA bij verlies van een hrnd, t IQE
*n/Um" een \oet of een oog; 1 lutJ.
bij verlies v. een
andere vinger.
229.
HET GEWETEN.
Toen wfj eenlge weken geleden in ver-
tand met de pas verschenen gedenkschriften
van de befaamde danseres en propagandiste
voor naalctcultuur, Isidora Duncan, een
aantal beschouwingen gingen wijden aan
den vrijen wil, hebben wij er dadelijk aan
toegevoegd: en daarna komt het geweten.
Men zal zich herinneren, hoe de moderne
danseres, uit wier geschriften wij een en
ander citeerden, noch een geweten, noch
een vrijen wil aannam, als zoovele verdool
den van onzen tijd en toch in enkele van
haar beste oogenbliklren, de stem der zuivere
natuur hoorde spreken, welke, boven alle
dwaalleerringen en sofismen uit, altijd weer
naar dien vrijen wil en naar het geweten
heen wijst, als de onmisbare steunsels voor
de ware vrijheid en de edelste menschelyk-
heid van het redelijk schepsel.
Staan wij bij den vrijen wil tegenover tal
van dwaalprcdikers, die een botte ontken
ning uitspreken, met het geweten komen wij
op ander terrein. Al spreken wij onder
elkander wel van gewetenlooze daden en
handelingen: al zeggen wij wel van dezen en
genen: hij schijnt geen geweten te hebben,
toch zullen wij zelden Iemand ontmoeten
die van zich zelf bekent: ik ben geweten
loos. Ook de filosofen van den ouden en
den nieuweren tijd, de oude en de moderne
heidenen, ontkennen het bestaan van een
geweten niet. De dwaalleer gaat hier over
wat wij onder geweten hebben te verstaan,
hoe dit werkt, welke waarde wij er aan
moeten toekennen.
Laten wij beginnen met de Katholieke
opvatting van het geweten en daarna zien,
tot welke onhoudbare stellingen men komt,
wanneer men deze logische opvatting los
laat.
De groote Aqulner zegt: het geweten ls
de toepassing van de kennis om te beoor-
deelen, of een daad goed of kwaad Is. In
deze stelling wordt het geweten gelegd in
het verstand, de rede, waarin kennis en
oordeel thuis behooren. De voorstelling, dat
het geweten dus een afzonderlijk zielkundig
orgaan is, hetwelk zich nu en dan hooren
laat, Is valsch, al kan het opvoedkundig Juist
zijn, om tot kinderen, wier verstand nog te
weinig ontwikkeld is om diepe waarheden
door te denken, in romantische taal te
spreken van een klokje, dat binnen ons
luiden gaat, wanneer wij een kwade daad
willen verrichten, of andere schoone, plasti
sche voorstellingen meer. En heeft ons
gemoed, ons gevoelsleven, dan heelemaal
niets met ons geweten te maken? Zeker,
later zullen we zien, dat ook dit een rol
van beteekenis speelt en een zuiver ver
standelijke constructie van het geweten
eenzijdig zou zijn.
Maar als grondslag moeten wij uitgaan
van den opzet: het geweten is de toepassing
van iets, dat we weten, dus van kennis.
We moeten hier een kleine uitweiding
maken. Het verstand doet zich op twee
manieren gelden: theoretisch en practisch.
Er zijn wijsgeeren, die in het verstand van
den mensch twee afzonderlijke vermogens
erkennen, een practisch en een theoretisch
verstand. Beter doet men zich aan St. Thomas
te houden en het verstand twee verschil
lende functies te laten verrichten: Eerstens
het vermogen om abstract de dingen te be
schouwen, te bedenken wat altijd gebeuren
moet; vervolgens de practische functie van 't
verstand, die dadelijk in een bepaald geval,
beslist, inziet, erkent, wat moet worden ge-
laan. Voor de meeste menschen beheerscht
leze laatste functie het grootste deel van
hun leven.
De stelling van St. Thomas, door de Kerk
lanvaard, dat het geweteiv is de toepassing
van kennis om te oordeelen over goed en
twaad, houdt in, dat er beginselen moeten
zijn, waarnaar onze kennis zich in haar
lordeel richt. Immers, hoe kan ik mijn ken
nis toepassen, als ik niet te voren op een
of andere wijze die kennis gekregen heb?
Hoe grootcr dan die kennis, hoe fijner ont
wikkeld, hoe juister ook de toepassing kan
sijn. Het gaat hier mee als met alle weten
schap: zij gaat van algemeene beginselen
ait en leidt daaruit practische bijzonderhe-
len af. Anders gezegd: de grond om te han-
ielen, ligt in onze beginselen en de gewe-
sensdaad ligt in de toepassing er van.
„Om te oordeelen of een daad goed
of kwaad is." Er wordt geoordeeld, er ge-
van meening bestaat, over wat een mensch
mag doen of niet, zooveel twijfel, zooveel
angst? Den laatsten kunnen wij al dadelijk
uitschakelen. Zeker, het komt veelvuldig
voor, dat brave, godsdienstige menschen, die
met ons God en Zijn geboden erkennen, met
cns staan op dezelfde beginselen, met hun
geweten geen raad weten. Heel vaak Is on
voldoende kennis daarvan de schuld. Zuiver
inzicht in wat goed en kwaad is, kan heel
veel gewetensangsten voorkomen. Overigens
kunnen tal van storingen in het zieleleven
of wel bekoringen onder Gods toelating hier
werkzaam zijn. Maar dit alles valt buiten
het bestek van onze beschouwing. Juist die
angstvalligen zijn het beste bewijs voor de
kracht van het geweten en voor de stelling,
dat zuivere, klare kennis noodig is, dat
hechte beginselen onmisbaar zijn, dat een
leiding van een zichtbare Kerk onontbeerlijk
is, om in alle omstandigheden des levens
tusschen goed en kwaad te lesren kiezen.
Maar er zijn er, die dit laatste ontkennen;
en hier komen we aan de meeningsverschil-
len en de dwaallesringen.
Alle afwijkingen van de zuivere leer om
trent het geweten zijn terug te brengen tot
den menschelijken hoogmoed. Steeds is er
in alle nieuwe en oudere theorieën omtrent
het geweten, welke van de Katholieke op
vatting afwijken, iets te ontdekken, dat den
mensch op dan troon plaatst, waar God be
hoort te zetelen. Dat was al het geval bij
den grooten Duitschen dichter Goethe, die
zulk een geweldigen invloed op zijn volk,
zijn tijd en ook het nageslacht heeft gehad.
Ganz leise spricht ein Gott in unsrer Brust.
Ganz leise, ganz vernehmlich zeigt uns an,
Was zu ergreifen sei und was zu flieheii.
Zie daar al in dichterlijke taal den grond
slag gelegd voor de valsche begrippen van
tal van latere Duitsche en andere filosofen.
Heel zacht spreekt er een God in ons bin
nenste, zegt Goethe; heel zacht, maar heel
duidelijk wordt ons aangetoond, wat te aan
vaarden en wat te vluchten ls. Misschien
goed bedoeld, maar in verband met heel de
wijsgeerige opvattingen van dezen dichter
een valsche stelling, de opvatting n.l. van
het autonome, het zelfbeslissende geweten.
Dat geweten is hem God en zijn God is zijn
geweten, dat geen andere kracht buiten zich
erkent dan den mensch zelf. Wanneer men
dezen weg van het eigen Ik, dat alles zelf
uitmaakt, opgaat, komt men tot de ontken
ning van alles, wat tot een hoogere orde be
hoort.
Daar ls op de eerste plaats de befaamde
leer van den grooten wijsgeer Kant, die in
het moderne denken van de vorige eeuw
zulk een revolutie heeft gebracht. Kant
neemt in plaats van ons gewetensbegrip een,
wat hij noemde, kategorlschen imperatlvus
aan, een onfeilbare gebiedende wijs, naar
welke v/ij steeds onzen plicht hebben te ver
vullen, naar niets anders vragend dan naar
het gebod van den onafwüsbaren rechter In
ons. Dit bedenksel wordt dan god. Maar hoe
kan het geweten zich hier sterk voelen; waar
heeft het houvast; waar ls zijn norm, zijn
richtsnoer? Kant zelf voelde de zwakheid
van zijn opzet en gaf dan ook toe, dat er
een wet moet worden gevormd, waarnaar
wij hebben te handelen. En zijn wet was dit
sofisme: „Handel zóó, dat uw handeling de
wet kan worden yoor alien." En verder laat
hij ons In den steek. Wat is dat voor wijs
heid om tot de honderden millioenen men
schen der aarde te zegggen: uw wet zij:
handel zoo, dat uw handeling de wet kan
worden voor allen?
Het lijkt iets op een beroemden regel van
de Christelijke naastenliefde: wat ge niet
wilt, dat u geschiedt, doe dat ook anderen
niet! Maar er is groot verschil! Er is meer
dan naastenliefde. Er zijn plichten tegenover
God en tegenover ons zelf. Wie eerlijk is,
al dan ook verlegen staan, wanneer hem
gezegd wordt: gij zijt volkomen vrij, gij ktmt
doen, wat ge wilt. Zorg er slechts voor, altijd
zóó te handelen, dat uw handeling een wet
voor anderen zij! Zal de eerlijke, eenvoudige
mensch- dan niet dadelijk vragen: maar
hoe moet ik handelen? Waar is mijn richt
snoer? En wanneer duizend menschen op
duizenderlei wijze handelen, waar is dan da
wet?
Wanneer men een Goddelijken wetgever
uitsluit, wordt het geweten overgelaten aan
de vaagheid van het subjectivisme. Wil het
RWE
l\K
Op de groenten- en vruchtenveiling Utrecht
en omstreken te Utrecht werden gistermid
dag om half drie de eerste aardbeien van de
kweekers Mathijsen Stubenitsky te Har-
melen aangevoerd.
Tv J-'f. '-V-: v»v
gen aan het geweten; oppervlakkigheden,
waardoor, naar hun zeggen, het geweten ge
bonden wordt aan bijbelteksten en kerkelijke
erordeningen.
Dat is een averechtsche manier om de
waarheid te zoeken. Wanneer wij inzien,
dat het geweten een vaste norm noodig
heeft om te handelen, dan moet men niet
a priori het christelijk geloof veroordeelen
Dan moeten wij vragen, is de Bijbel 't woord
Gods. Komt 't kerkelijk gezag van God of
niet? Daarmee diende men toch te beginnen!
Daarmee diende men toch te beginnen!
Maar zelfs zij, die God en Kerk en leerge
zag verwerpen, hebben nog geen recht om
de onderwerping van het verstand aan
Goddelijke en Kerkelijke wetten een ver
laging van het geweten te noemen.
't Is juist het tegendeel, zooals we een
volgenden keer zulllen zien.
HOMO SAPIENS.
Te Uithuizen geraakte gistermiddag de zoon
van den heer K. Sikkema in den korenmolen
van zijn vader tusschen een der spillen, met
het gevolg, dat zijn beide bovenbeenen werden
gebroken en hij ernstig aan het hoofd werd
gewond. De kleeren werden hem van het lijf
gescheurd. Dr. Mandema verleende de eerste
hulp, waarna de patiënt in deerniswekkender,
toestand naar het ziekenhuis te Groningen
is vervoerd.
Zooals onze lezers weten, hebben wij ons
genoodzaakt gezien, steling te nemen tegen'
een aanval van „De Morgen" op onze arti
kelen „Onder rood schrikbewind".
Een artikel in „De Morgen" van 24 Febru
ari. geschreven naar aanleiding van onze pu
blicatie, bevatte zóó ernstige onjuistheden en
kon deswege door de socialistische pers
zoo prachtig worden uitgebuite dat wij het
ons tot plicht gerekend hebben de onjuiste
beweringen en de misleidende uitlatingen
van het blad stuk voor stuk te weerleggen.
Men doet zooiets niet voor z'n plezier.
Waneer echter een katholiek journalist,
steunend op de praktijk van een rood bewind,
zich ertoe zet, aan de hand van feiten en
nóg eens feiten aan te toonen, hoe een rood
bewind werkt, en zoodoende een eerlijk stuk
sociEisme-bestrijding denkt te leveren in het
Maarhad de deskundige „Morgen"-
redacteur dan al niet reeds lang het thans
door ons verrichte werk moeten opknappen?
Waarom is hij in gebreke gebleven, de Ne-
derlandsche Katholieken te doen profiteeren
van zijn kennis? Waarom heeft hij verzuimd,
onzen Katholieken het Weensche terreur-
voorbeeld waarschuwend voor oogen te hou
den?
Waarom zweeg hij daarover en tracht hij
nu zelfs qog ons betoog te verzwakken?
De gedragingen der „Morgen"-redactie doen
ons steeds weer overhellen tot de reeds meer
geuite veronderstelling, dat hier opzettelijk
en bewust aangestuurd wordt op een
Roomsch-roode samenwerking en dat dóürom
deze hoofdredacteur er altijd als de kippen
bij is om den daadwerkelijken strijd tegen de
iocialisten te verlammen, de eigen partij in
Geen uitsluiting in het maatconfectiebedrijf
Te Amsterdam zijn in de afgeloopen dagen
besprekingen gevoerd tusschen de samenwer
kende Bonden in de kleedingindustrie en de
Nederl. bond van maatconfectiepatroons. Het j
resultaat der besprekingen is geweest, dat eer,
overeenstemming is bereikt en dat de uit
sluiting die dreigde in te gaan, voorkomen is.
Door het invoeren van een productie-premie
door de patroons is het arbeidsgeschil verme
den; de uurloon- en vacantie-wensclien der
arbeiders-konden niet in vervulling gaan.
Ook hebben de samenwerkende vakbonden
in de klein-industrie geconfereerd met d
maatconfectiepatroons. De Arbeidersbonden
zullen over deze voorstellen in eigen kring be
slissen en uiterlijk Dinsdag aan de patroons
bericht geven. Aanvaarden zij de voorstellen
dan loopen de uitsluiting en de staking af en
is het conflict dus geëindigd.
belang van de katholieke zaak. dan moet den rug aan te vallen en zoodoende bij de
hij zich wel te weer stellen tegen den aanval-
Ier-in-den-rug, die tracht de beteekenis. en
den invloed van zijn werk in de oogen der
massa te verkleinen en juist omdat hij óók
katholieke is bij voorkeur tegen den ka
tholiek wordt uitgespeeld.
Zooiéts is onzerzilds geen aangename taak
en voor den betreffenden collega geen aan
gename gewaarwording: het is echter niet
onze schuld, dat de „Morgen"-redacteur een
onjuiste voorstelling heeft van ds toestanden
in Weenen en de publicatie van die onjuiste
voorstelling in dienst stelde van de socialis
tische pers die daardoor wederom gelegen
heid kreeg tot verdere volksmisleiding.
In het belang van de Katholieke zaak wa
ren wij tot ons verveer gedwongen, en in
ons vorig artikel hebben wil eerlijk en minu
tieus getracht, iedere verkeerde veronder
stelling. door „De Morgen" gewekt, uit de we
reld te helpen.
Hoe antwoordt nu „De Morgen" op ons
artikel?
Door ons en ons werk in de oogen der le
zers op onwaardige wijze te kleineeren..
Wij geven een paar citaten uit het „Mor
gei-artikel dat tot opschrift heeft: „L.S.,
specialist In kern's vaft het Oostenr|jksche
socialisme, en wij."
schiedt dus een daad, met Inzicht; er wordt t geweten een maatschappelijke kracht wor-
gevraagd, of wij ja of neen zullen zeggen.
Wij hebben dus met een speciaal oordeel te
ioen. En waarvan moeten wij inzicht, ken
nis krijgen? Van een of ander werk. En in
welk opzicht moeten wij dat beoordeelen?
Uit een oogpunt van zedelijkheid; hoe dat
merk, waarover het gaat, geplaatst moet
worden in de zedelijke orde. En in die zede
lijke orde zijn twee categorieën: goed en
cwaad. Wij behoeven dus slechts te vragen:
In welke van die twee categorieën moet het
wrerk, de daad, waarvoor ik sta, geplaatst
worden? Is het een goed werk, dan handel
llc goed, wanneer ik de daad stel; is het
slecht, dan handel ik slecht, wanneer ik
toestem.
Wanneer de zaak zóó eenvoudig en klaar
hoe komt het dan, dat er zooveel verschil
den, dan moet er gezocht worden naar een
objectieve norm, naar algemeen geldende
beginselen, waarin het zien kan, wat ieder
moet deen, om als maatschappelijk wezen te
handelen en na te laten, wat niet strikt tot 't
algemeene heil. Zonder dat is alles wille
keur. Want, veronderstel ook al, dat enkele
groote mannen enkele zedelijk zeer begaaf
den den goeden weg zouden vinden, de
groote menigte zal zich steeds door eigen
belang, door haar hartstochten laten leiden.
Met den Kantlaanschen kategorlschen im
peratief vervalt de norm van ons handelen,
vervalt het geheele Christendom en daarmee
de Katholieke Kerk. Maar dit juist is de
bedoeling der Kantiaansche wijsgeeren.
Kerk, godsdienst, zedeleer, christendom, dog
ma's, volgens hen zijn dit alle geweldplegin-
„L.S. Is een schrijver, die in eenige Ka
tholieke bladen een zeer uitvoerige serie
artikelen heeft geschreven over het 0°s"
tenrijksche, meer speciaal nog het Ween
sche socialisme.
De man heeft een Weensch kind In huis
gehad, relaties dus in Oostenrijk, en is nog
eens speciaal naar Weenen gespoord om
daar een grondig onderzoek in te stellen."
Verder heet het omtrent onze deskundig
heid:
„De zelfgenoegzame meentng overigens
dat men „deskundige is, als men ergens
een blauwen Maandag heeft vertoefd en
er een aantal menschen geraadpleegd, be
hoort tot dezelfde naieve categorie als de
inbeelding van den Hollander, die Parijs
meent te kennen, omdat hij de Boulevards,
•het Bois de Boulogne, het Café en de Hue
de la Paix en. wie weet, Moulin Rouge of
Folies Bergères kent!"
Op gevaar af, dat onze faam van deskun
digheid daaronder in de ocgen van onzen col
lega nog ernstig lijden zal. moeten wij ver
klaren. dat „de man" toevallig zelfs
nooit een Weensch kind in huls gehad heeft!
Maar in ernst: het lust ons nlst, op een
dergelijke, onwaardige bestrijding diep in te
gaan.
Alleen dit:
Sinds het jaar 1919 hebben wij gereceld
in totaal niet minder dan viiftien keer
voor korteren of langersn t.i'd in Weenen
vertoefd; voortdurend hebben wij de toe
standen daar bestudeerd, mede door eigen
aanschouwing, en voortdurend zijn wij in re
latie gebleven met Oostenrijksche Katholieke
autoriteiten; onze laatste reis was slechts
noodig om onze kennis van zaken als het
ware te recapitnleeren en het bewijsmateri
aal bijeen te garen.
Hoe is de kleineering, welke wij van onzen
vriendelijken collega ondervinden, intusschen
te rijmen met zijn eigen uitspraak in het
zelfde artikel, dat n.l. onze artikelen „ver
dienstelijk en gedocumenteerd waren?
Da „waardsering" van deze zijde laat ons
natuurlijk Siberisch koud en méér waarde
hechten wij aan een dezer dagen ontvangen
schrijven van den hoofdredacteur der
„Reichspost", waarin wij lezen:
„Laat ik u mijn gelukwensch uitspreken
met deze publicistische praestatie en ook
onzen dank, dat u zoo dapper eere aan de
waarheid gegeven heeft."
Let wel: eere aan „de waarheid!"
De „Morgen"-redacteur erkent trouwens
zelf, dat wij de waarheid schreven; immers,
ter demonstratie van zijn deskundigheid zegt
onze collega, dat de arkikelen hem niets
brachten, wat hem niet reeds bekend was.
Bravol
socialisten wat hem uitstekend gelukt in
net gevlei te komen.
Over den eigenlijken inhoud van het
„Morgen"-artikel kunnen wij heel kort zijn.
om de eenvoudige reden, dat het artikel ei
genlijkgeen inhoud heeft.
De zaak komt nu ineens hierop neer, dat
we het aanval-artikel van „De Morgen"
gewone dooddoener! niet goed gelezen
hebben, We zouden van het betreffende
artikel een caricatuur hebben gemaakt.
Ja, ja, dat kennen we wel.
Een ieder, die het aanval-artikel van „De
Morgen" las, moet den indruk gekregen heb
ben, dat het met de terreur in Weenen nog
al losloopt, dat deze terreur hoegenaamd
niet van invloed is op den rooden groei, dat
de Katholieken in Nederland evengoed aan
terreur doen, dat de schuld ligt bij de chris-
telyk-socialen, enz.
Het feit, dat „Het Volk" zeer terecht
dit artikel citeerde, zegt genoeg.
Wij hebben al deze „Morgen'-beweringen
weerlegd, maar de redactie past er wel voor
op, ons zakelijk antwoord aan haar lezers
voor te leggen: zij houdt zich moedwillig in
de ruimte en verzuimt b.v. nog, onderscheid
te maken tusschen;
a. party-groei, en
b. kiezers-groei.
Enkel en alleen, omdat de redactie niet
erkennen wil, dat zooals wij beweerden
de partygroei voor een zeer groot deel
het gevolg is van de terreur, terwijl de
kiezers-groei, behalve dan aan stemmen-
zwendel, aan andere oorzaken is toe te
schrijven.
Hoe weinig vertrouwen de lezers in de
polemiek-methoden van den „Morgèn"-
redacteur kunnen sl.ilen, blijkt overigens
méér dan duidelijk uit het feit, dat hij
in zijn antwoord op ons verweer, maar
liefst heelemaal niet rept van de schrome
lijke vergissing waarop wij en „De Maas
bode" - hem attent maakten, dat hij 11!. cle
weigering in het algemeen van katholieke
bouwvereenigingen om aan socialisten te
verhuren, vergelijkt met het Weensche geval,
dat "Katholieken geen gemeente -wonin
gen kunnen krygen.
Dit trucje teekent een zekere mentaliteit.
Zoolang onze collega geen blijk geeft, de
kwestie zuiver te willen stellen, zoolang hij
niet toont, een juist begrip te (willen) heb
ben van de terreur in Weenen, en zooiatig
hy trucjes, als hierboven gesignaleerd, h.e-
past, zoolang bedanken wij voor een verdere
gedachtenwisseiing.
Ook over datgene, wat hij de „cardo
quaestionis" (het voornaamste punt)
noemt: de houding der christeiyk-socialen
na den oorlog.
Alleen wiüen wij er tot slot op
wijzen, noe „De Morgen", ook in deze Oos
tenrijksche aangelegenheid natuurlijk weer
slaat aan de zyde dergenen, die kankeren
tegen de katholieke partijleiding: de chrls
telijk-socialen hebben het in Oostenrijk na
tuurlijk niet goed gdeaan; ze zorgden niet
voor een „werfkrachtig program".
Als de hoofdredacteur van „De Morgen
leider van de christelyk-sociale partij in
Oostenrijk was, dan zou er met behoud van
de Katholieke beginselen natuurlijk tijdig
een „werfkrachtig program" geweest zijn on
danks alle abnormale moeilijkheden in
vrije en zegevierende concurrentie met de so
cialisten, die niets ontzien, en dan had hij
van de manier, waarop de huurkwestie b.v.
moet opgelost v/ordon, al liing een „werf
krachtig" programpunt gemaakt!
Zou hy zijn diensten nóg niet aanbieden?
L. S.
De vrachtauto van den expediteur De
Haan, is- door een aankomenden tramtrein
te Halfweg aangereden en daardoor terecht
gekomen tegen het tramhuisje. Dit is ge
heel vernield, terwijl de auto zware schade
bekwam.
Overzicht der werkzaamheden
Wij hebben een dezer dagen reeds een en
ander bericht over den stand der werkzaam
heden bij den afbouw der Kathedrale Kerk.
In „De Kathedraal" lezen wij nog het vol
gende overzicht van wat reeds verricht is
In November 1927 werd begonnen met
het graven der fundeeringsputten voor de
nieuw aan te bouwen gedeelten aan de West
en Zuidzijde der Kathedraal dit werd zoo
danig voortgezet, dat 12 Dec. met het inheien
der palen kon worden aangevangen deze wa
ren 13 Jan. (totaal 160 stuks) ingeslagen.
Daar de torens volgens het nieuwe plan
hooger in metselwerk opgetrokken worden,
dan bij het oorspronkelijke plan van voor 25
jaar was gerekend (hiervoor waren hoogere
houten spitsen ontworpen), was het noodza
kelijk geworden de fundeeringen der torens
te versterken, deze moesten daarom geheel
worden blootgelegd, eerst tot onderzoek en
verder voor het inslaan der nieuwe palen en
het aanbrengen der gewapend beton-ver-
sterking.
Voor zoover bekend is geen fundeering op
palen en kespen van torens van dezen omvang
in Nederland blootgelegd.
Bij erderz .ek der fundeering, werd ook
wederem ewezen, dat hout onder water on
vergankelijk is, daar ook hier het aanwezige
hout nog volkomen gaaf en gezond was.
Eerst na het bloot leggen der torenfundee'
ringen kon tot bestudeering en instelling der
nieuwe versterking worden overgegaan hier
door ontstond begrijpelijkerwijze eenige
stagnatie in de werkzaamheden ook vorst en
sneeuw in Dec. en Jan. belemmerden eenigs-
zins den voortgang.
Voor versterking der torens moeten ongev.
300 palen van 12 M. lengte worden bijgeheid
in de kerk moesten hiervoor vloeren worden
opgebroken. Voor het slaan der 12 M. lange
palen in de kerk, dat als een buitengewoon
heiwerk te beschouwen is, was vooral voor
zichtigheid en practische bekwaamheid noo
dig. Door te geringe hoogte onder de tribune
was het niet mogelijk de 1 ieronder geprojec
teerde palen over hun volle lengte in te heien
deze werden daarom z.g.n. voorgepulst om
later op diepte te worden ingeslagen eene
weikwijze, welke wellicht nog nooit is toege
past.
Om eenigszins een idee te kunnen vormen
va de afmetingen der torens het volgende
Torens 10 x 10 M.
Hoogte 60 M.
Tctaal gewicht p. toren 4.500.000 K.G.
Totaal aantal palen per toren 360 stuks van
12 M. lengte (oude en nieuwe).
Tot. aantal steenen p. toren 1.800.000.
De afmetingen der hoofdpijlers zijn zoo
danig, dat hierin steenen trappen worden ge
maakt voor toegang der verschillende toren-
vloeren en galerijen.
Tijdens het heien der tot nu toe 400 gesla
gen palen hebben zich niet de minste zettin
gen in het gebouw voorgedaan, zoodat met
voldoening mag worden vastgesteld, dat dank
zij de goede kwaliteit van de gebezigde mate
rialen zoowel metselwerk als houten paal-
fundeeiing in uitmuntenden staat verkeeren.
Nu bijna alle benoodigde palen zijn inge
slagen, inag worden aangenomen, dat door de
groote verantwoordelijkheid hieraan verbon
den, reeds een zeer belangrijk deel der werken
is uitgevoerd.
Het werk is nu zoover gevorderd, dat met
de gewapend betonfundeering kan worden
begonnen.
Met het maken der steigers voor den toren,
een zeer belangrijk onderdeel van het werk,
is reeds aangevangen.
De ophooging van het toekomstige kerk
plein is reeds voor een groot gedeelte gereed.
Het proces tegen de vier gearresteerd*
Indonesische studenten. Zij zyn uit d<
voorloopige hechtenis ontslagen.
De heer J. W. Smit, oud centraal-voorzittei
van den R.K. Volksbond, is van de H.H
Sacramenten der Stervenden voorzien.
Het vertrek van de „Schuttcvaer" uil
Londen wordt nader vastgesteld.
Verschenen zijn de voorloopige verslagen
der Eerste Kamer omtrent de hoofdstukken
Marine en Arbeid, Handel en Nijverheid dei
Staatsbegrooting 1928.
Door het Eerste Kamerlid, den heer de
Savornin Lohman zijn aan den minister van
buiteplandsche zaken vragen gesteld inzake
de verklaring van minister Hijmans omtrent
het verdrag Nederland-Bclgië.
De Tweede Kamer heeft gisteren behan
deld het wetsvoorstel betreffende vervroeg
de invoering van den zeven-jarigen leer
plicht.
De uitsluiting in het maatconfectiebedrijf
is voorkomen, daar tusschen patroons en
werknemers in de kleedingindustrie ten op
zichte van het maatconfectiebedrijf overeen
stemming is bereikt.
De Zwitsersche Nationale Raad verwerpt
de doodstraf.
Het aanstaand bezoek van de Japanscht
vloot aan China zou politieke beteekenb
hebben.
De Hongaarsche optanten-kwestie ver
schoven naar de a.s. Juni-zitting van dei
Volkenbond.
De staking in de Berlijhsehe
bedrijven breidt zich uit.
metaal
Barometerstand 9 uur v.m.: 765. Stilstand.
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 6.26 en overmorgen
om 6.27.
De bekende fa Oud handelende in wijnen
zal zich van Purmerend verplaatsen naai
Haarlem.
De Minister van Waterstaat brengt tei
openbare kennis, dat wegens -daaraan uit te
voeren werkzaamheden de Rijksweg van de
Haagsehe Schouw naar ffaarlem, tusschen
K.M. 35,8 en K.M. 26,2, in de gemeente
Bennebroek van Donderdag 15 Maart 1928,
tot nadere aankondiging voor het verkeer
met rij- en voertugien, zal zijn afgesloten,
zooals met waarschuwingsborden op den weg
zal worden aangegeyen.
Reeds geruimen tijd is in de kringen dra
werknemers in het visscherijbedrijf te IJmul-
den de wenscheiykheid te kennen gegevez
van een ruimer toezicht door de scheepvaart
inspectie op de visschersvloot te IJmuiden
d.w.z. dat het toezicht zich ook zou uitstrek
ken over het vischtuig op de stoomtrawlers
Thans heeft een deputatie van afgevaar
digden uit de organisaties in het visscherij-
bedryf een onderhoud gehad over deze aan
gelegenheid met den minister van arbeid.
De minister heeft de toezegging gedaan
dat hij dezen maatregel ernstig zal over
wegen.
In den afgeloopen nacht ls door tot nog
toe onbekende oorzaak brand ontstaan op de
bovenverdieping van een perceel aan de Zee
straat te Beverwijk, bewoond door den dag
blad-agent A. M.
Toen de bewoners den brand ontdekten,
had het vuur reeds zulk een omvang aan
genomen, dat zij genoodzaakt waren in
nachtgewaad naar buiten te vluchten. Poli
tie en brandweer waren spoedig ter plaatse
en tastten het vuur aan mee drie slangen op
de waterleiding. De brand kon tot het boven
huis beperkt worden.
De bovenverdieping is echter totaal uitge
brand. Er kon niets worden gered.
De benedenverdieping, waarin de schoen
makerij van den heer K. K. is gevestigd, leed
groote waterschade. Om 4 uur ongeveer kon
de brandweer inrukken. Verzekering dekt di
schade.
In het Patronaatsgebouw van ue St. Bavo-
parochle werd onder leiding van den Wel
eerwaarden Heer kap. Th. Sprengers een
vergadering gehouden, om te komen tot op
richting van een parochiale aideeling van
Leeken-Apostolaat. De Weieerw. Heer kape
laan Sprengers zette doel en werkwijze van meerde van de afdeeling Scheepsbouwkunde
het leekenapostolaat uiteen, waarna verschil- I der M. T. S. te Haarlem, is benoemd tot
lende aanwezigen zich als lid opgaven, zoodat scheepsteekenaar by de Nederl. Scheeps»
de afdeeling kon worden opgericht. bouwmaatschappij te Amsterdam.
De heer J. J. Visser te Haarlem, gediplo-