LEEKEPREEKEN. Voornaamste Nieuws Verkeersongevallen ZATERDAG 10 MAART 1928 140.- HOE „DE MORGEN" POLEMISEERT DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN FN Hft r.Fïi I IISTRFFRD 7nNnAOSwLA0. EEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 16802 AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UPEN NA HET ONGEVAL De eerste aardbeien £3mzmtS£MEMMBfjaBSB3BESS8E&3Easm EFFECTEN, COUPONS,VREEMD GELD, CREDIETÉRIEVEN. -- - Ernstig ongeval in een korenmolen De actie in de Kleedingindustrie De afbouw der Kathedrale Kerk Tramhuisje omver gereden J. J. YVEBER ZOON Nieuwe industrie Afsluiting ryweg De scheepvaartinspectie in hel visscherijbedrijf Brand te Bewerwijk Leekenapostolaat Personalia BUREAUX:NASSAULAAN49 Teleioon No. 13866 (drie lijnen) Postrekening No. 5970. ABONNEMENTEN: root Haarlem en Agentschappen: per week 25 ct.; per kwartaal I 3.25; per post, per kwartaal I 3.58 bij vooruitbetaling. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT AD VERTE IMTI EN 35 ct. p. regel VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN TIES, 1—4 regels 60 ct. p. plaatsing- elke regel meer 15 cl., bij vooruitbel. Bij contract belangrijke korting. INGEZONDEN MEDEDEELINC EN tusscbcn den tekst 60 ct. per regel. Alle abonné's cp dit blad zijn, ingevolge de\e12ekenngsvc01v,aaiden f Levenslange geheels ongeschi! theid tot werken door f 7EH bij een ongeval met f OCR bij verlies van een hand, f IOC bij verlies van cei f Cfl tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeer.'ngen 1 üUUU. verlies-van beide arir.en, beide beenen of beide oogen; A docdelij.cen aflccp1 £«U. een \oet of een oog; I l&u." duim of wijsvinger; 1 tïlN" fceen cf arm; tij 'n breuk van bij een ongeval met f OCA bij verlies van een hrnd, t IQE *n/Um" een \oet of een oog; 1 lutJ. bij verlies v. een andere vinger. 229. HET GEWETEN. Toen wfj eenlge weken geleden in ver- tand met de pas verschenen gedenkschriften van de befaamde danseres en propagandiste voor naalctcultuur, Isidora Duncan, een aantal beschouwingen gingen wijden aan den vrijen wil, hebben wij er dadelijk aan toegevoegd: en daarna komt het geweten. Men zal zich herinneren, hoe de moderne danseres, uit wier geschriften wij een en ander citeerden, noch een geweten, noch een vrijen wil aannam, als zoovele verdool den van onzen tijd en toch in enkele van haar beste oogenbliklren, de stem der zuivere natuur hoorde spreken, welke, boven alle dwaalleerringen en sofismen uit, altijd weer naar dien vrijen wil en naar het geweten heen wijst, als de onmisbare steunsels voor de ware vrijheid en de edelste menschelyk- heid van het redelijk schepsel. Staan wij bij den vrijen wil tegenover tal van dwaalprcdikers, die een botte ontken ning uitspreken, met het geweten komen wij op ander terrein. Al spreken wij onder elkander wel van gewetenlooze daden en handelingen: al zeggen wij wel van dezen en genen: hij schijnt geen geweten te hebben, toch zullen wij zelden Iemand ontmoeten die van zich zelf bekent: ik ben geweten loos. Ook de filosofen van den ouden en den nieuweren tijd, de oude en de moderne heidenen, ontkennen het bestaan van een geweten niet. De dwaalleer gaat hier over wat wij onder geweten hebben te verstaan, hoe dit werkt, welke waarde wij er aan moeten toekennen. Laten wij beginnen met de Katholieke opvatting van het geweten en daarna zien, tot welke onhoudbare stellingen men komt, wanneer men deze logische opvatting los laat. De groote Aqulner zegt: het geweten ls de toepassing van de kennis om te beoor- deelen, of een daad goed of kwaad Is. In deze stelling wordt het geweten gelegd in het verstand, de rede, waarin kennis en oordeel thuis behooren. De voorstelling, dat het geweten dus een afzonderlijk zielkundig orgaan is, hetwelk zich nu en dan hooren laat, Is valsch, al kan het opvoedkundig Juist zijn, om tot kinderen, wier verstand nog te weinig ontwikkeld is om diepe waarheden door te denken, in romantische taal te spreken van een klokje, dat binnen ons luiden gaat, wanneer wij een kwade daad willen verrichten, of andere schoone, plasti sche voorstellingen meer. En heeft ons gemoed, ons gevoelsleven, dan heelemaal niets met ons geweten te maken? Zeker, later zullen we zien, dat ook dit een rol van beteekenis speelt en een zuiver ver standelijke constructie van het geweten eenzijdig zou zijn. Maar als grondslag moeten wij uitgaan van den opzet: het geweten is de toepassing van iets, dat we weten, dus van kennis. We moeten hier een kleine uitweiding maken. Het verstand doet zich op twee manieren gelden: theoretisch en practisch. Er zijn wijsgeeren, die in het verstand van den mensch twee afzonderlijke vermogens erkennen, een practisch en een theoretisch verstand. Beter doet men zich aan St. Thomas te houden en het verstand twee verschil lende functies te laten verrichten: Eerstens het vermogen om abstract de dingen te be schouwen, te bedenken wat altijd gebeuren moet; vervolgens de practische functie van 't verstand, die dadelijk in een bepaald geval, beslist, inziet, erkent, wat moet worden ge- laan. Voor de meeste menschen beheerscht leze laatste functie het grootste deel van hun leven. De stelling van St. Thomas, door de Kerk lanvaard, dat het geweteiv is de toepassing van kennis om te oordeelen over goed en twaad, houdt in, dat er beginselen moeten zijn, waarnaar onze kennis zich in haar lordeel richt. Immers, hoe kan ik mijn ken nis toepassen, als ik niet te voren op een of andere wijze die kennis gekregen heb? Hoe grootcr dan die kennis, hoe fijner ont wikkeld, hoe juister ook de toepassing kan sijn. Het gaat hier mee als met alle weten schap: zij gaat van algemeene beginselen ait en leidt daaruit practische bijzonderhe- len af. Anders gezegd: de grond om te han- ielen, ligt in onze beginselen en de gewe- sensdaad ligt in de toepassing er van. „Om te oordeelen of een daad goed of kwaad is." Er wordt geoordeeld, er ge- van meening bestaat, over wat een mensch mag doen of niet, zooveel twijfel, zooveel angst? Den laatsten kunnen wij al dadelijk uitschakelen. Zeker, het komt veelvuldig voor, dat brave, godsdienstige menschen, die met ons God en Zijn geboden erkennen, met cns staan op dezelfde beginselen, met hun geweten geen raad weten. Heel vaak Is on voldoende kennis daarvan de schuld. Zuiver inzicht in wat goed en kwaad is, kan heel veel gewetensangsten voorkomen. Overigens kunnen tal van storingen in het zieleleven of wel bekoringen onder Gods toelating hier werkzaam zijn. Maar dit alles valt buiten het bestek van onze beschouwing. Juist die angstvalligen zijn het beste bewijs voor de kracht van het geweten en voor de stelling, dat zuivere, klare kennis noodig is, dat hechte beginselen onmisbaar zijn, dat een leiding van een zichtbare Kerk onontbeerlijk is, om in alle omstandigheden des levens tusschen goed en kwaad te lesren kiezen. Maar er zijn er, die dit laatste ontkennen; en hier komen we aan de meeningsverschil- len en de dwaallesringen. Alle afwijkingen van de zuivere leer om trent het geweten zijn terug te brengen tot den menschelijken hoogmoed. Steeds is er in alle nieuwe en oudere theorieën omtrent het geweten, welke van de Katholieke op vatting afwijken, iets te ontdekken, dat den mensch op dan troon plaatst, waar God be hoort te zetelen. Dat was al het geval bij den grooten Duitschen dichter Goethe, die zulk een geweldigen invloed op zijn volk, zijn tijd en ook het nageslacht heeft gehad. Ganz leise spricht ein Gott in unsrer Brust. Ganz leise, ganz vernehmlich zeigt uns an, Was zu ergreifen sei und was zu flieheii. Zie daar al in dichterlijke taal den grond slag gelegd voor de valsche begrippen van tal van latere Duitsche en andere filosofen. Heel zacht spreekt er een God in ons bin nenste, zegt Goethe; heel zacht, maar heel duidelijk wordt ons aangetoond, wat te aan vaarden en wat te vluchten ls. Misschien goed bedoeld, maar in verband met heel de wijsgeerige opvattingen van dezen dichter een valsche stelling, de opvatting n.l. van het autonome, het zelfbeslissende geweten. Dat geweten is hem God en zijn God is zijn geweten, dat geen andere kracht buiten zich erkent dan den mensch zelf. Wanneer men dezen weg van het eigen Ik, dat alles zelf uitmaakt, opgaat, komt men tot de ontken ning van alles, wat tot een hoogere orde be hoort. Daar ls op de eerste plaats de befaamde leer van den grooten wijsgeer Kant, die in het moderne denken van de vorige eeuw zulk een revolutie heeft gebracht. Kant neemt in plaats van ons gewetensbegrip een, wat hij noemde, kategorlschen imperatlvus aan, een onfeilbare gebiedende wijs, naar welke v/ij steeds onzen plicht hebben te ver vullen, naar niets anders vragend dan naar het gebod van den onafwüsbaren rechter In ons. Dit bedenksel wordt dan god. Maar hoe kan het geweten zich hier sterk voelen; waar heeft het houvast; waar ls zijn norm, zijn richtsnoer? Kant zelf voelde de zwakheid van zijn opzet en gaf dan ook toe, dat er een wet moet worden gevormd, waarnaar wij hebben te handelen. En zijn wet was dit sofisme: „Handel zóó, dat uw handeling de wet kan worden yoor alien." En verder laat hij ons In den steek. Wat is dat voor wijs heid om tot de honderden millioenen men schen der aarde te zegggen: uw wet zij: handel zoo, dat uw handeling de wet kan worden voor allen? Het lijkt iets op een beroemden regel van de Christelijke naastenliefde: wat ge niet wilt, dat u geschiedt, doe dat ook anderen niet! Maar er is groot verschil! Er is meer dan naastenliefde. Er zijn plichten tegenover God en tegenover ons zelf. Wie eerlijk is, al dan ook verlegen staan, wanneer hem gezegd wordt: gij zijt volkomen vrij, gij ktmt doen, wat ge wilt. Zorg er slechts voor, altijd zóó te handelen, dat uw handeling een wet voor anderen zij! Zal de eerlijke, eenvoudige mensch- dan niet dadelijk vragen: maar hoe moet ik handelen? Waar is mijn richt snoer? En wanneer duizend menschen op duizenderlei wijze handelen, waar is dan da wet? Wanneer men een Goddelijken wetgever uitsluit, wordt het geweten overgelaten aan de vaagheid van het subjectivisme. Wil het RWE l\K Op de groenten- en vruchtenveiling Utrecht en omstreken te Utrecht werden gistermid dag om half drie de eerste aardbeien van de kweekers Mathijsen Stubenitsky te Har- melen aangevoerd. Tv J-'f. '-V-: v»v gen aan het geweten; oppervlakkigheden, waardoor, naar hun zeggen, het geweten ge bonden wordt aan bijbelteksten en kerkelijke erordeningen. Dat is een averechtsche manier om de waarheid te zoeken. Wanneer wij inzien, dat het geweten een vaste norm noodig heeft om te handelen, dan moet men niet a priori het christelijk geloof veroordeelen Dan moeten wij vragen, is de Bijbel 't woord Gods. Komt 't kerkelijk gezag van God of niet? Daarmee diende men toch te beginnen! Daarmee diende men toch te beginnen! Maar zelfs zij, die God en Kerk en leerge zag verwerpen, hebben nog geen recht om de onderwerping van het verstand aan Goddelijke en Kerkelijke wetten een ver laging van het geweten te noemen. 't Is juist het tegendeel, zooals we een volgenden keer zulllen zien. HOMO SAPIENS. Te Uithuizen geraakte gistermiddag de zoon van den heer K. Sikkema in den korenmolen van zijn vader tusschen een der spillen, met het gevolg, dat zijn beide bovenbeenen werden gebroken en hij ernstig aan het hoofd werd gewond. De kleeren werden hem van het lijf gescheurd. Dr. Mandema verleende de eerste hulp, waarna de patiënt in deerniswekkender, toestand naar het ziekenhuis te Groningen is vervoerd. Zooals onze lezers weten, hebben wij ons genoodzaakt gezien, steling te nemen tegen' een aanval van „De Morgen" op onze arti kelen „Onder rood schrikbewind". Een artikel in „De Morgen" van 24 Febru ari. geschreven naar aanleiding van onze pu blicatie, bevatte zóó ernstige onjuistheden en kon deswege door de socialistische pers zoo prachtig worden uitgebuite dat wij het ons tot plicht gerekend hebben de onjuiste beweringen en de misleidende uitlatingen van het blad stuk voor stuk te weerleggen. Men doet zooiets niet voor z'n plezier. Waneer echter een katholiek journalist, steunend op de praktijk van een rood bewind, zich ertoe zet, aan de hand van feiten en nóg eens feiten aan te toonen, hoe een rood bewind werkt, en zoodoende een eerlijk stuk sociEisme-bestrijding denkt te leveren in het Maarhad de deskundige „Morgen"- redacteur dan al niet reeds lang het thans door ons verrichte werk moeten opknappen? Waarom is hij in gebreke gebleven, de Ne- derlandsche Katholieken te doen profiteeren van zijn kennis? Waarom heeft hij verzuimd, onzen Katholieken het Weensche terreur- voorbeeld waarschuwend voor oogen te hou den? Waarom zweeg hij daarover en tracht hij nu zelfs qog ons betoog te verzwakken? De gedragingen der „Morgen"-redactie doen ons steeds weer overhellen tot de reeds meer geuite veronderstelling, dat hier opzettelijk en bewust aangestuurd wordt op een Roomsch-roode samenwerking en dat dóürom deze hoofdredacteur er altijd als de kippen bij is om den daadwerkelijken strijd tegen de iocialisten te verlammen, de eigen partij in Geen uitsluiting in het maatconfectiebedrijf Te Amsterdam zijn in de afgeloopen dagen besprekingen gevoerd tusschen de samenwer kende Bonden in de kleedingindustrie en de Nederl. bond van maatconfectiepatroons. Het j resultaat der besprekingen is geweest, dat eer, overeenstemming is bereikt en dat de uit sluiting die dreigde in te gaan, voorkomen is. Door het invoeren van een productie-premie door de patroons is het arbeidsgeschil verme den; de uurloon- en vacantie-wensclien der arbeiders-konden niet in vervulling gaan. Ook hebben de samenwerkende vakbonden in de klein-industrie geconfereerd met d maatconfectiepatroons. De Arbeidersbonden zullen over deze voorstellen in eigen kring be slissen en uiterlijk Dinsdag aan de patroons bericht geven. Aanvaarden zij de voorstellen dan loopen de uitsluiting en de staking af en is het conflict dus geëindigd. belang van de katholieke zaak. dan moet den rug aan te vallen en zoodoende bij de hij zich wel te weer stellen tegen den aanval- Ier-in-den-rug, die tracht de beteekenis. en den invloed van zijn werk in de oogen der massa te verkleinen en juist omdat hij óók katholieke is bij voorkeur tegen den ka tholiek wordt uitgespeeld. Zooiéts is onzerzilds geen aangename taak en voor den betreffenden collega geen aan gename gewaarwording: het is echter niet onze schuld, dat de „Morgen"-redacteur een onjuiste voorstelling heeft van ds toestanden in Weenen en de publicatie van die onjuiste voorstelling in dienst stelde van de socialis tische pers die daardoor wederom gelegen heid kreeg tot verdere volksmisleiding. In het belang van de Katholieke zaak wa ren wij tot ons verveer gedwongen, en in ons vorig artikel hebben wil eerlijk en minu tieus getracht, iedere verkeerde veronder stelling. door „De Morgen" gewekt, uit de we reld te helpen. Hoe antwoordt nu „De Morgen" op ons artikel? Door ons en ons werk in de oogen der le zers op onwaardige wijze te kleineeren.. Wij geven een paar citaten uit het „Mor gei-artikel dat tot opschrift heeft: „L.S., specialist In kern's vaft het Oostenr|jksche socialisme, en wij." schiedt dus een daad, met Inzicht; er wordt t geweten een maatschappelijke kracht wor- gevraagd, of wij ja of neen zullen zeggen. Wij hebben dus met een speciaal oordeel te ioen. En waarvan moeten wij inzicht, ken nis krijgen? Van een of ander werk. En in welk opzicht moeten wij dat beoordeelen? Uit een oogpunt van zedelijkheid; hoe dat merk, waarover het gaat, geplaatst moet worden in de zedelijke orde. En in die zede lijke orde zijn twee categorieën: goed en cwaad. Wij behoeven dus slechts te vragen: In welke van die twee categorieën moet het wrerk, de daad, waarvoor ik sta, geplaatst worden? Is het een goed werk, dan handel llc goed, wanneer ik de daad stel; is het slecht, dan handel ik slecht, wanneer ik toestem. Wanneer de zaak zóó eenvoudig en klaar hoe komt het dan, dat er zooveel verschil den, dan moet er gezocht worden naar een objectieve norm, naar algemeen geldende beginselen, waarin het zien kan, wat ieder moet deen, om als maatschappelijk wezen te handelen en na te laten, wat niet strikt tot 't algemeene heil. Zonder dat is alles wille keur. Want, veronderstel ook al, dat enkele groote mannen enkele zedelijk zeer begaaf den den goeden weg zouden vinden, de groote menigte zal zich steeds door eigen belang, door haar hartstochten laten leiden. Met den Kantlaanschen kategorlschen im peratief vervalt de norm van ons handelen, vervalt het geheele Christendom en daarmee de Katholieke Kerk. Maar dit juist is de bedoeling der Kantiaansche wijsgeeren. Kerk, godsdienst, zedeleer, christendom, dog ma's, volgens hen zijn dit alle geweldplegin- „L.S. Is een schrijver, die in eenige Ka tholieke bladen een zeer uitvoerige serie artikelen heeft geschreven over het 0°s" tenrijksche, meer speciaal nog het Ween sche socialisme. De man heeft een Weensch kind In huis gehad, relaties dus in Oostenrijk, en is nog eens speciaal naar Weenen gespoord om daar een grondig onderzoek in te stellen." Verder heet het omtrent onze deskundig heid: „De zelfgenoegzame meentng overigens dat men „deskundige is, als men ergens een blauwen Maandag heeft vertoefd en er een aantal menschen geraadpleegd, be hoort tot dezelfde naieve categorie als de inbeelding van den Hollander, die Parijs meent te kennen, omdat hij de Boulevards, •het Bois de Boulogne, het Café en de Hue de la Paix en. wie weet, Moulin Rouge of Folies Bergères kent!" Op gevaar af, dat onze faam van deskun digheid daaronder in de ocgen van onzen col lega nog ernstig lijden zal. moeten wij ver klaren. dat „de man" toevallig zelfs nooit een Weensch kind in huls gehad heeft! Maar in ernst: het lust ons nlst, op een dergelijke, onwaardige bestrijding diep in te gaan. Alleen dit: Sinds het jaar 1919 hebben wij gereceld in totaal niet minder dan viiftien keer voor korteren of langersn t.i'd in Weenen vertoefd; voortdurend hebben wij de toe standen daar bestudeerd, mede door eigen aanschouwing, en voortdurend zijn wij in re latie gebleven met Oostenrijksche Katholieke autoriteiten; onze laatste reis was slechts noodig om onze kennis van zaken als het ware te recapitnleeren en het bewijsmateri aal bijeen te garen. Hoe is de kleineering, welke wij van onzen vriendelijken collega ondervinden, intusschen te rijmen met zijn eigen uitspraak in het zelfde artikel, dat n.l. onze artikelen „ver dienstelijk en gedocumenteerd waren? Da „waardsering" van deze zijde laat ons natuurlijk Siberisch koud en méér waarde hechten wij aan een dezer dagen ontvangen schrijven van den hoofdredacteur der „Reichspost", waarin wij lezen: „Laat ik u mijn gelukwensch uitspreken met deze publicistische praestatie en ook onzen dank, dat u zoo dapper eere aan de waarheid gegeven heeft." Let wel: eere aan „de waarheid!" De „Morgen"-redacteur erkent trouwens zelf, dat wij de waarheid schreven; immers, ter demonstratie van zijn deskundigheid zegt onze collega, dat de arkikelen hem niets brachten, wat hem niet reeds bekend was. Bravol socialisten wat hem uitstekend gelukt in net gevlei te komen. Over den eigenlijken inhoud van het „Morgen"-artikel kunnen wij heel kort zijn. om de eenvoudige reden, dat het artikel ei genlijkgeen inhoud heeft. De zaak komt nu ineens hierop neer, dat we het aanval-artikel van „De Morgen" gewone dooddoener! niet goed gelezen hebben, We zouden van het betreffende artikel een caricatuur hebben gemaakt. Ja, ja, dat kennen we wel. Een ieder, die het aanval-artikel van „De Morgen" las, moet den indruk gekregen heb ben, dat het met de terreur in Weenen nog al losloopt, dat deze terreur hoegenaamd niet van invloed is op den rooden groei, dat de Katholieken in Nederland evengoed aan terreur doen, dat de schuld ligt bij de chris- telyk-socialen, enz. Het feit, dat „Het Volk" zeer terecht dit artikel citeerde, zegt genoeg. Wij hebben al deze „Morgen'-beweringen weerlegd, maar de redactie past er wel voor op, ons zakelijk antwoord aan haar lezers voor te leggen: zij houdt zich moedwillig in de ruimte en verzuimt b.v. nog, onderscheid te maken tusschen; a. party-groei, en b. kiezers-groei. Enkel en alleen, omdat de redactie niet erkennen wil, dat zooals wij beweerden de partygroei voor een zeer groot deel het gevolg is van de terreur, terwijl de kiezers-groei, behalve dan aan stemmen- zwendel, aan andere oorzaken is toe te schrijven. Hoe weinig vertrouwen de lezers in de polemiek-methoden van den „Morgèn"- redacteur kunnen sl.ilen, blijkt overigens méér dan duidelijk uit het feit, dat hij in zijn antwoord op ons verweer, maar liefst heelemaal niet rept van de schrome lijke vergissing waarop wij en „De Maas bode" - hem attent maakten, dat hij 11!. cle weigering in het algemeen van katholieke bouwvereenigingen om aan socialisten te verhuren, vergelijkt met het Weensche geval, dat "Katholieken geen gemeente -wonin gen kunnen krygen. Dit trucje teekent een zekere mentaliteit. Zoolang onze collega geen blijk geeft, de kwestie zuiver te willen stellen, zoolang hij niet toont, een juist begrip te (willen) heb ben van de terreur in Weenen, en zooiatig hy trucjes, als hierboven gesignaleerd, h.e- past, zoolang bedanken wij voor een verdere gedachtenwisseiing. Ook over datgene, wat hij de „cardo quaestionis" (het voornaamste punt) noemt: de houding der christeiyk-socialen na den oorlog. Alleen wiüen wij er tot slot op wijzen, noe „De Morgen", ook in deze Oos tenrijksche aangelegenheid natuurlijk weer slaat aan de zyde dergenen, die kankeren tegen de katholieke partijleiding: de chrls telijk-socialen hebben het in Oostenrijk na tuurlijk niet goed gdeaan; ze zorgden niet voor een „werfkrachtig program". Als de hoofdredacteur van „De Morgen leider van de christelyk-sociale partij in Oostenrijk was, dan zou er met behoud van de Katholieke beginselen natuurlijk tijdig een „werfkrachtig program" geweest zijn on danks alle abnormale moeilijkheden in vrije en zegevierende concurrentie met de so cialisten, die niets ontzien, en dan had hij van de manier, waarop de huurkwestie b.v. moet opgelost v/ordon, al liing een „werf krachtig" programpunt gemaakt! Zou hy zijn diensten nóg niet aanbieden? L. S. De vrachtauto van den expediteur De Haan, is- door een aankomenden tramtrein te Halfweg aangereden en daardoor terecht gekomen tegen het tramhuisje. Dit is ge heel vernield, terwijl de auto zware schade bekwam. Overzicht der werkzaamheden Wij hebben een dezer dagen reeds een en ander bericht over den stand der werkzaam heden bij den afbouw der Kathedrale Kerk. In „De Kathedraal" lezen wij nog het vol gende overzicht van wat reeds verricht is In November 1927 werd begonnen met het graven der fundeeringsputten voor de nieuw aan te bouwen gedeelten aan de West en Zuidzijde der Kathedraal dit werd zoo danig voortgezet, dat 12 Dec. met het inheien der palen kon worden aangevangen deze wa ren 13 Jan. (totaal 160 stuks) ingeslagen. Daar de torens volgens het nieuwe plan hooger in metselwerk opgetrokken worden, dan bij het oorspronkelijke plan van voor 25 jaar was gerekend (hiervoor waren hoogere houten spitsen ontworpen), was het noodza kelijk geworden de fundeeringen der torens te versterken, deze moesten daarom geheel worden blootgelegd, eerst tot onderzoek en verder voor het inslaan der nieuwe palen en het aanbrengen der gewapend beton-ver- sterking. Voor zoover bekend is geen fundeering op palen en kespen van torens van dezen omvang in Nederland blootgelegd. Bij erderz .ek der fundeering, werd ook wederem ewezen, dat hout onder water on vergankelijk is, daar ook hier het aanwezige hout nog volkomen gaaf en gezond was. Eerst na het bloot leggen der torenfundee' ringen kon tot bestudeering en instelling der nieuwe versterking worden overgegaan hier door ontstond begrijpelijkerwijze eenige stagnatie in de werkzaamheden ook vorst en sneeuw in Dec. en Jan. belemmerden eenigs- zins den voortgang. Voor versterking der torens moeten ongev. 300 palen van 12 M. lengte worden bijgeheid in de kerk moesten hiervoor vloeren worden opgebroken. Voor het slaan der 12 M. lange palen in de kerk, dat als een buitengewoon heiwerk te beschouwen is, was vooral voor zichtigheid en practische bekwaamheid noo dig. Door te geringe hoogte onder de tribune was het niet mogelijk de 1 ieronder geprojec teerde palen over hun volle lengte in te heien deze werden daarom z.g.n. voorgepulst om later op diepte te worden ingeslagen eene weikwijze, welke wellicht nog nooit is toege past. Om eenigszins een idee te kunnen vormen va de afmetingen der torens het volgende Torens 10 x 10 M. Hoogte 60 M. Tctaal gewicht p. toren 4.500.000 K.G. Totaal aantal palen per toren 360 stuks van 12 M. lengte (oude en nieuwe). Tot. aantal steenen p. toren 1.800.000. De afmetingen der hoofdpijlers zijn zoo danig, dat hierin steenen trappen worden ge maakt voor toegang der verschillende toren- vloeren en galerijen. Tijdens het heien der tot nu toe 400 gesla gen palen hebben zich niet de minste zettin gen in het gebouw voorgedaan, zoodat met voldoening mag worden vastgesteld, dat dank zij de goede kwaliteit van de gebezigde mate rialen zoowel metselwerk als houten paal- fundeeiing in uitmuntenden staat verkeeren. Nu bijna alle benoodigde palen zijn inge slagen, inag worden aangenomen, dat door de groote verantwoordelijkheid hieraan verbon den, reeds een zeer belangrijk deel der werken is uitgevoerd. Het werk is nu zoover gevorderd, dat met de gewapend betonfundeering kan worden begonnen. Met het maken der steigers voor den toren, een zeer belangrijk onderdeel van het werk, is reeds aangevangen. De ophooging van het toekomstige kerk plein is reeds voor een groot gedeelte gereed. Het proces tegen de vier gearresteerd* Indonesische studenten. Zij zyn uit d< voorloopige hechtenis ontslagen. De heer J. W. Smit, oud centraal-voorzittei van den R.K. Volksbond, is van de H.H Sacramenten der Stervenden voorzien. Het vertrek van de „Schuttcvaer" uil Londen wordt nader vastgesteld. Verschenen zijn de voorloopige verslagen der Eerste Kamer omtrent de hoofdstukken Marine en Arbeid, Handel en Nijverheid dei Staatsbegrooting 1928. Door het Eerste Kamerlid, den heer de Savornin Lohman zijn aan den minister van buiteplandsche zaken vragen gesteld inzake de verklaring van minister Hijmans omtrent het verdrag Nederland-Bclgië. De Tweede Kamer heeft gisteren behan deld het wetsvoorstel betreffende vervroeg de invoering van den zeven-jarigen leer plicht. De uitsluiting in het maatconfectiebedrijf is voorkomen, daar tusschen patroons en werknemers in de kleedingindustrie ten op zichte van het maatconfectiebedrijf overeen stemming is bereikt. De Zwitsersche Nationale Raad verwerpt de doodstraf. Het aanstaand bezoek van de Japanscht vloot aan China zou politieke beteekenb hebben. De Hongaarsche optanten-kwestie ver schoven naar de a.s. Juni-zitting van dei Volkenbond. De staking in de Berlijhsehe bedrijven breidt zich uit. metaal Barometerstand 9 uur v.m.: 765. Stilstand. OPTICIENS - FABRIKANTEN Koningstraat 10 Haarlem Licht op. De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om 6.26 en overmorgen om 6.27. De bekende fa Oud handelende in wijnen zal zich van Purmerend verplaatsen naai Haarlem. De Minister van Waterstaat brengt tei openbare kennis, dat wegens -daaraan uit te voeren werkzaamheden de Rijksweg van de Haagsehe Schouw naar ffaarlem, tusschen K.M. 35,8 en K.M. 26,2, in de gemeente Bennebroek van Donderdag 15 Maart 1928, tot nadere aankondiging voor het verkeer met rij- en voertugien, zal zijn afgesloten, zooals met waarschuwingsborden op den weg zal worden aangegeyen. Reeds geruimen tijd is in de kringen dra werknemers in het visscherijbedrijf te IJmul- den de wenscheiykheid te kennen gegevez van een ruimer toezicht door de scheepvaart inspectie op de visschersvloot te IJmuiden d.w.z. dat het toezicht zich ook zou uitstrek ken over het vischtuig op de stoomtrawlers Thans heeft een deputatie van afgevaar digden uit de organisaties in het visscherij- bedryf een onderhoud gehad over deze aan gelegenheid met den minister van arbeid. De minister heeft de toezegging gedaan dat hij dezen maatregel ernstig zal over wegen. In den afgeloopen nacht ls door tot nog toe onbekende oorzaak brand ontstaan op de bovenverdieping van een perceel aan de Zee straat te Beverwijk, bewoond door den dag blad-agent A. M. Toen de bewoners den brand ontdekten, had het vuur reeds zulk een omvang aan genomen, dat zij genoodzaakt waren in nachtgewaad naar buiten te vluchten. Poli tie en brandweer waren spoedig ter plaatse en tastten het vuur aan mee drie slangen op de waterleiding. De brand kon tot het boven huis beperkt worden. De bovenverdieping is echter totaal uitge brand. Er kon niets worden gered. De benedenverdieping, waarin de schoen makerij van den heer K. K. is gevestigd, leed groote waterschade. Om 4 uur ongeveer kon de brandweer inrukken. Verzekering dekt di schade. In het Patronaatsgebouw van ue St. Bavo- parochle werd onder leiding van den Wel eerwaarden Heer kap. Th. Sprengers een vergadering gehouden, om te komen tot op richting van een parochiale aideeling van Leeken-Apostolaat. De Weieerw. Heer kape laan Sprengers zette doel en werkwijze van meerde van de afdeeling Scheepsbouwkunde het leekenapostolaat uiteen, waarna verschil- I der M. T. S. te Haarlem, is benoemd tot lende aanwezigen zich als lid opgaven, zoodat scheepsteekenaar by de Nederl. Scheeps» de afdeeling kon worden opgericht. bouwmaatschappij te Amsterdam. De heer J. J. Visser te Haarlem, gediplo-

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1928 | | pagina 1