Buitenlandsch Nieuws.
Goudregen
FEUILLETON.
VERHAGEN's Parijsche Wafels blijven altijd welkom
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Derde Blad Vrijdag 30 Maart 1928
GEMENGDE BUITENL.
BERICHTEN
TWENTE KANALEN
Het Twente-Rijnkanaal
zal gegraven worden
DE NIEUWE DUITSCHE RIJKSDAG.
Den 20sten Mei zullen de kiezers in
Duitschland ter stembus opgaan, om hun
stem te geven voor die mannen, die ^e als
de dragers van hun vertrouwen in den nieu
wen Rijksdag willen afvaardigen. Van bui
ten gezien tenminste is het zoo. In wer
kelijkheid speelt zich alles geheel anders af.
De nieuwe Rijksdag is n.l. eigenlijk al ge
kozen en kant en klaar, nog voor de kie
zers hebben gestemd. Het lysten-stelsel,
zooals het tegenwoordig in Duitschland in
zwang is, maakt een verkiezing in demo-
cratischen zin nauwelijks mogelijk en er
zullen die afgevaardigden in den nieuwen
Rijksdag zitten, die; in de verschillende par-
tfj-bureaux daarvoor zijn uitgezocht. De
„Deutsche Allgemeine Zeitung" heeft in een
inleiding tot de verkiezingen de situatie op
de volgende wijze gekarakteriseerd: alleen
een paar honderd menschen, die de can-
didaten opstellen, bezitten in Duitschland
werkelijk het kiesrecht, terwijl de andere
veertig millioen slechts kiezers van den
tweeden rang zijn. Daar de partijen weige
ren, tot een werkelijke volksverkiezing te
rug te keeren, moet onder deze omstandig
heden de kiezer zich afvragen, of hij zich
niet liever heelemaal van de verkiezing
moest onthouden. Maar daar het weer al
leen den lieden van het lijsten-kiesrecht
ten goede zou komen, wanneer dit parool
werd gevolgd en, bij het stemmen voor klei
ne partijen, het effect toch weer hetzelfde
zou zijn, blijft er voor den kiezer voorloo-
pig niets anders over, dan die groote par
tijen te kiezen, die aan den eenen kant
waarborg bieden voor politieke prestaties,
aan den anderen kant besloten zijn, den
party-staat in een grondwet-staat te ver
anderen.
Onder deze omstandigheden zal de nieu
we Ryksdag, op weinig uitzonderingen na.
waarschijnlijk weer het oude aanzien heb
ben, al moet men ook vry algemeen met
een stoot naar links rekenen. Hoever deze
zal gaan, is niet vooruit to zeggen. Als men
de gewone deelname aan dê verkiezingen
veronderstelt, dan zal de nieuwe Ryksdag
waarschijnlijk meer afgevaardigden omvat
ten, dan tot nu toe het geval was. De
laatste Ryksdag telde 492 afgevaardigden.
Daar men echter sedert 1924 met een ster
ke toename van het aantal kiezers moet
rekenen door de jaargangen, die intus-
schen het recht tot kiezen hebben verkre
gen en buitendien moet rekenen op 100
pet. deelname der boeren op het platte land,
zullen er wel ongeveer 500 afgevaardigden
hun intrede deen in het nieuwe Huis. Er
zijn voor een mandaat 60.000 stemmen ver-
eisent; op deze basis is het nieuwe cyfer
der afgevaardigden ongeveer berekend.
Deze waarschijnlijke vermeerdering der af
gevaardigden geeft reeds nu aanleiding tot
kritiek en men wijst er op, dat hieraan
volstrekt geen dringende behoefte is. In
tegendeel, het aantal afgevaardigden zou
moeten worden verminderd en dat zou ge-
makkelyk kunnen worden bereikt door het,
voor een mandaat vereischte, stemmen-cyfer
eenvoudig te verhoogen.
De minister van bilitenlandsche zaken,
Dr. Stresemann, heeft dezer dagen voor
buitenlandsche journalisten een rede gehou
den en over den aanstaanden verkiezings-
stryd gesproken. Hy heeft voorgesteld, den
stryd op een minimum van tyd te beper
ken en- hy heeft er op gewezen, dat andere
naties niet meer dan veertien dagen noodig
hebben, om het volk voor te lichten. Het
voorstel van Dr. Stresemann is wel van veel
kanten begroet, maar men zal al tevreden
moeten zyn, als de kiesstryd tenminste in
fatsoeniyke vormen wordt gevoerd. Strese
mann heeft er ook over gesproken, dat men
den partyen hun verkiezingskosten zou
moeten vergoeden in verhouding tot de
behaalde stemmen. Deze maatregel zou de
partyen minder van het geld afhankelyk
maken en ook beletten, dat de kapitalisti
sche machten een al te grooten invloed zou
den verkrijgen op de samenstelling van den
nieuwen Rijksdag.
Dit voorstel zou vooral de sociaal-demo
cratie, als party der massa, ten goede ko
men. Aan den anderen kant zou de ver
ordening tot ontbinding van den Ryksdag
in de hand van den Rykspresident aan
waarde verliezen, omdat de partyen de groo
te onkosten voor de verkiezingen niet meer
behoefden te vreezen.
Dr. Stresemann heeft zich in zyn rede
voor de buitenlandsche journalisten cfk
beklaagd, dat het lysten-stelsel den verte
genwoordigers van byzondere belangen eet.
veel te grooten voorrang by de verkiezingen
toestaat. Hy heeft er tevens nadruk op ge
legd, dat Duitschland veel meer medewer
king aan het politieke leven noodig heeft
van de geestelyke werkers, die niet aan een
beroep zyn gebonden. Ook hier zullen de
wensciïen van Dr. Stresemann, voorloopig
tenminste, niet worden vervuld en het is
een bittere waarheid, als een Ber'ijnsch
blad zegt: of men moet genoeg geld voor
de party meebrengen, of men moet ten
minste secretaris van het Ryksverbond van
ontslagen dienstmeisjes zyn, om lid van
den nieuwen Ryksdag te kunnen worden.'
WESTARP CRITISEERT STRESEMANN
De ryksdag begon gisteren met de derde
lezing der beg.'ootng voor 1928.
In een door den afg. graaf Westarp
(D.-nat.) gehouden rede trokken met name
zijn verklaringen nopens de buitenlandsche
politiek de aandacht, met welker resultaten
spr. niet tevreden was. Hy verklaarde, dat
de D.-nationalen de huns inziens bereikbare
vorderingen niet tot stand hadden kunnen
brengen, omdat zy niet alleen de meerder
heid hadden. Thans moest in de buitenland
sche politiek eindelyk aan elke illusie en
zelfmisleiding een eind komen.
Stegerwald (Centrum) betoogde, dat het
Centrum als steeds zyn kracht voor de repu
bliek wilde blijven geven.
Minister Stresemann kwam tamelijk scherp
op tegen de uitlatingen van Westarp. Hy
noemde een critiek, zooals Westarp die
oefende, iets zeldzaams in den mond van den
eider der grootste regeeringsparty, welke
de buitenlandsche politiek der regeering
steeds mede had helpen maken en zich by
zyn toetreding tot de regeer.ng daartoe oo,.
nad verplicht. De D.-nat. party had gedu
rende haar deelneming aa de regeering no._
uiets gedaan, om wijizigmg te brengen m d
methoden der buitenlandsche politiek.
Stresemann onderstreepte daarop nog eent
zyn by het feestmaal der buitenlandsche
pers afgelegde verkiar.ngen nopens de ont-
wapemngsquaestie.
Het baarde eenig opzien, dat ook de
spreker der Econ. Vereenigmg, dr. Brem.
verklaarde, dat zyn fractie de begrooting niet
.ion goedkeuren.
Naar de Duitsche radiodienst nog meldt,
hernaaide Stresemann m zyn rede met name
zyn verklarmg van gisteren, dat Duitsciilana
het grootste belang heeft by een algemeen^
ontwapening en met het fiasco der ontwa
peningsidee wenscht om zich zelf weder te
Kunnen bewapenen.
Hy verklaarde, dat hy in weerwil van vele
teleurstellingen een wyzigmg der tegen
woordige buitenlandsche pohtiek met in het
vooruitzicht kon stellen, daar zy de eenigt
mogelyke en de eenige juiste was, welke vooi
Duitscnland de gewensente resultaten zoo
ounnen opleveren.
DE SPOORWEGTARIEVEN
BERLIJN, 29 Maart. <V. D.) Heden heeil
de directie van de Ryksspoorwegen een com
muniqué gepubliceerd met mededeeimgen
over de vergader.ng van den Raad van Be
neer, welke van 26 tot 28 Maart te Berlyn
is gehouden.
In deze vergadering werd geconstateerd
dat de opbrengst per kilometer door de
iariefverlaging gedaald is van 5.08 prennig in
1924 tot 4.44 pfennigs in 1927. By een aige
meen prysindex van 150 vergeleken by
1913 bedragen de tarieven op de spoorwegen
voor personenverkeer thans slechts 123 en
voor goederenvervoer slechts 132 vergele
ken by 1913. Daartegenover zyn de uitgaven,
voortvloeiende uit de herstelbetaling, rente
betalingen en personeeluitgaven belangryk
hooger dan 150 van 1913.
De directie is, naar wordt medegedeeld, tot
de conclusie gekomen, dat een vermeerde
ring der inkomsten thans niet te verkrijgen
is zonder tariefverhooging. De directie heeft
derhalve besloten tot een tariefverhooging
welke 250 millioen ryksmark per jaar moet
opbrengen, waarvan 2/3 gedragen moet wor
den door het goederenvervoer en door he.
personenverkeer.
De Raad van Beheer hield zich verder
bezig met de gebeurtenissen by het Centraal
Bureau te Berlyn. Er is een commissie van
deskundigen benoemd om een onderzoek in
te stellen.
De Raad van Beheer van de D. spoorweg-
maatschappy heeft ter bevordering van het
evenwicht tusschen uitgaven en inkomsten
besloten tot een verhooging der tarieven
welke een jaarlyksche vermeerdering van
inkomsten van 250 millioen opleveren.
HET VROUWENKIESRECHT
Het Britsche Lagerhuis heeft met 387 tegen
10 stemmen het wetsontwerp tot uitbreiding
van het vrouwenkiesrecht in tweede lezing
aangenomen.
UIT DEN RIJKSDAG
BERLIJN, 29 Maart (V.D.) Stresemann
heeft heden in den Ryksdag de indiening
aangekondigd van een wetsontwerp betref
fende den handel, in wapenen met China. In
dit wetsontwerp wordt het verboden wape
nen naar China te verkoopen en tegelijker -
tyd wordt het doorvoeren van wapenen van
vreemden oorsprong met bestemming naar
China door Duitschland onmogelyk ge
maakt. Dit ontwerf zal nog door den tegen-
woordigen Ryksdag afgehandeld worden
Verder verklaarde de Minister dat Duitsch
land bereid is mede te werken aan een inter
nationale regeling van deze kwestie. Strese
mann kwam op tegen de bewering, dat
Duitschland de voornaamste wapenleveran
cier van China zou zijn. Wel worden vele
van deze wapenen via Duitschland verzon
den.
ONDERSCHEIDING VOOR EEN NEDER-
LANDSCHEN CONSUL.
NIZZA, 29 Maart (V.D.) De heer G. de
With, Consul van Nederland te Nizza, is de
zer dagen op voorstel van den Franschen
Minister van Buitenlandsche Zaken be
noemd tot Ridder van het Legioen van Eer.j
Nadat hy 'eerst verbonden is geweest aan'
het Nederlandsche Gezantschap te Madrid
vervult de heer de With nu reeds gedurende
tien jaar het ambt van Consul der Neder
landen te Nizza. zyn tact en zyn beminne-
ïyke persoonlykheid hebben hem de sym
pathie en de hoogachting doen verwerven
van zyn geheele omgeving.
De heer De With heeft reeds gedurende
zyn verblyf in Spanje tijdens den oorlog
blijk gegeven van zijn zeer Fransch-gezinde
gevoelens. Sedert hy te Nizza werkzaam is
is zijn voornaamste taak geweest de betrek
kingen tusschen Nederland en Frankrijk op
handels- en toeristengebied, die tengevolge
van den oorlog grootendeels afgebroken wa
ren, weer aan te knoopen en uit te bereiden
By vele gelegenheden heeft hy blijk gegeven
diplomatieke bekwaamheden te bezitten en
vaak ook was het sluiten van een nuttig
wederkeerig verdrag tusschen beide landen
te danken aan zijn inittiatief.
De With is een harde werker voor zijn
'deaal. de Hollandsch-Fransche toenade
ring. Om deze reden heeft de Fransche Re
geering hem dan ook deze onderscheiding
toegekend waarmee allen ten volle instem
men.
ARBEIDSMOETLTJKHEDEN BIJ OOST-
FRUISISCHE DRUKKERIJEN
KONINGSBERGEN, 29 Maart (V. D.) De
by den Oost-Fruisiscben drukkersbond aan
gesloten leden hebben gisteren met groote
meerderheid besloten, om morgen in staking
te gaan. Volgens medcdee'ing van de ,.Koe-
ningsberger Allgemeine Zeitung" heeft het
oersoneel van de zetterij van dit blad reeds
het werk neergelegd, zoodat de krant heden
niet kon verschynen.
SPANJE'S TERUGKFER IN DEN VOLKEN
BOND.
GENèVE, 29 Maart. (V. D.) By het secreta
riaat van den Volkenbond is heden een schrij
ven aangekomen van den Spaanschen minis
ter-president, waarin de Spaansche regee
ring haar besluit tot uittreding uit den Vol
kenbond terugtrekt.
MASSA-VERGIFTIGING
KOWNO, 29 Maart. (V. D.) Naar uit Mos
kou wordt gemeld, zijn in Slotzk massa-ver
giftigingen geconstateerd. Reeds by 140 per
sonen zijn de verschynselen geconstateerd.
Twee personen zijn reeds overleden.
Reeds is een onderzoek ingesteld.
OM OVERSTROOMINGEN TE VOOR
KOMEN.
WASHINGTON. 29 Maart. (V.D.) I>
Senaat heeft een crediet van 325.000.00f
toegestaan voor werkzaamheden aan de dy-
ken van de Missisippi en andere groote ri
vieren om ovei stroomingen te voorkomen.
Industriegebied gebrandschat
Te Essen is dezer dagen een groot straf
proces gevoerd. Terecht stonden ruim 4r
personen, zoowel mannen als vrouwen, die
allen te Gelsenkirchen woond"- en die me
een andere bende van een 25 man uit Buer
jarenlang hadden samengewerkt om diefsta'
'en te plegen in winkels, groote magazijnen
enz. De geheele organisatie was verdeeld in
onderafdeelingen; het hoofdkwartier war
gevestigd te Gelsenkirchen. Van daar uit
ondernamen de dieven drie of vier stroop
tochten per week in de groote steden van
het industriegebied. Vyf jaar lang hebben
zij stelselmatig de groote en kleine win
keliers gebrandschat. Bij een klein diefstal
letje zijn ze toevallig ontdekt. Met het ge
stolen goed voerden zy een uitgebreider,
handel.
Verschillende beklaagden hebben bekend
aan minstens honderd rooftochten te heb
ben deel genomen. De waarde van de buitge
maakte goederen beloopt vele honderdui-
zende rijksmarken.
De rechtbank heeft in het geheel 35 jaar
tuchthuis- en gevangenisstraf uitgedeeld
Toen het vonnis uitgesproken werd, ontstond
een geweldig tumult. Een tot twee jaar ver-
ordeelde vrouw, wier echtgenoot zich enke
le dagen geleden In de cel heeft opgehan
gen, wilde zich van een trap naar beneden
storten, maar werd op het laatste oogenblik
nog gegrepen. Ten slotte vlogen verschillen
de veroordeelden elkaar in de haren, omda'
elkaar betichtten van verleiding tot de
diefstallen.
Boksen in de rechlszaa'
Men weet dat in Frankryk elk misdryf.
alvorens het voor de rechtbank in behande
ling komt wordt gereconstrueerd. Het par
ket begeeft zich daartoe met de beklaagden
en de getuigen naar de plaats, waar de
laad geschiedde, en het geheele drama
■vordt dan nog eens tot in alle nauwkeurig-
eder. herhaald. Een der politie-ambtenaren
"ungeert dan voor het slachtoffer.
In den regel heeft deze reconstructie iets
eer lugubers, doch zy kan natuurlyk ook
van zeer opgewekten aard zyn, zooals de
'ioks-exhibitie, die de neger Bob Scanion
de vroegeie tegenstander van Carpentier,
.■oor de zevende kamer der Parijsche recht-
ank heeft gegeven, bewezen heeft.
André Pollak, een jeugdig acteur der Co-
médie Fraagaise, zou een rol in een sport-
iilm vervullen. Hij moest de wereid-boks-
kampicen voorstellen, die den negerbokser
verslaat en daardoor de hand wint van het
meisje, dat beiden liefhebben. Bob Scanion
peelde den negerbokser.
Maar bij de repetities kon deze beroeps
bokser zich niet matigen, en de arme acteur
werd zoc geducht „knocked out", dat hy van
de verdere medewerking aan de film afzag.
De producer van de film diende een klacht
tegen Pollak in en eischte 71.000 francs
schadevergoeding.
Een van de getuigen In de rechtszaal was
Henry Bernstein, de vermaarde dramaturg
en ter afwisseling umpire by boks
matches. Deze verklaarde dat de acteur geen
bokser was en dat de klappen, door den ne
ger op repetities uitgedeeld, een vriend
schappelijke samenwerking onmogelijk
maakten. Op verzoek van den verdediger
van Pollak mimeerde Bob Scanion daarop
de boksparty en gaf de rechtbank een in
druk van de swings, waartoe hij in staat is.
De rechters waren zeer geïnteresseerd en
schorsten hun vonnis tot de volgende week
op.
„Diamond Joe,' begraven
Op denzelfden dag, dat te Chicago twee
nieuwe bomaanslagen werden gepleegd, is
er onder zeer groote belangstelling „Dia
mond Joe" ter aarde besteld (zoo geheeten
omdat zijn gordel met 6300 diamanten ver
sierd was), een Italiaan, Esposito geheeten
agent van het genootschap van de Zwarte
Hand, dranksmokkelaar, lid van een mis-
dadigersbende en politicus. Hij was zeer po
pulair, vooral onder de armen, tegenover
wie hij zich gul betoonde. Een tapyt van
rozen lag uitgespreid over den weg van de
kerk naar het kerkhof en vliegtuigen lie-
en rozen dalen toen de stoet grafwaarts
toog. Het stoffelijk overschot lag in een zil
veren kist, die 24.000 gulden kostte, en onder
de duizenden, die den dienst in de kerk by-
woonden, waren twee senatoren en vier
rechters. Vyf-en-twintig auto's vol bloemen
reden mee in den stoet, die ruim 1 y2 K.M.
lang was en zich langs wederom duizenden
voortbewoog.
Esposito was eenige dagen geleden toen
hij een politieke vergadering verliet, van een
auto uit door niet minder dan 58 kogels
neergeveld.
TUMULT IN DEN SENAAT.
PRAAG, 29 Maart. By de stemming over
de woningwetten is het gisteren in den
Senaat tot rumoerige tooneelen gekomen.
De Duitsche sociaaldemocraat Löwe riep
den regeerlngspartijen toe, dat de lantaarn
palen, waaraan z{j zouden worden opge
hangen, reeds gereed staan. De communis
ten en Duitsche socialisten trachtten ver
volgens den voorzitterstafel te bestormen,
terwyi de stemming over het ontwerp hl
het tumult onmogelijk werd. Eerst nadat
niet minder dan 27 amendementen van de
oppositie waren verworpen, werd het ont
werp aangenomen.
DE VERKLARINGEN VAN MUSSOLINI
AAN LORD ROTHERMERE
PARIJS, 29 Maart. De verklaringen, die
Mussolini tegenover Lord Rothermere heeft
afgelegd, vinden in de Parysche pers geen
gunstig onthaal.
De officieuze „Petit Parisien" verklaart,
dat de Dictator zich op een uiterst gevaar
lijk terrein gewaagd schynt te nebben. Se
dert tien jaren berust de geheele Europee-
sche politiek op het absoluut in acht ne
men van verdragen. Mussolini's verklarin
gen zyn niet slechts gevaarlyk, doch vor
men tevens een bedenkelijke aanmoediging
voor Hongarije en alle andere staten, die 't
met den vrede niet zoo nauw nemen
De „Echo de Paris" is de meening toege
daan, dat Mussolini zich op een dwaalspoor
laat brengen door Joego-Slavië. Het is dui-
deiyk, dat de door den wereldoorlog in het
leven geroepen of „afgeronde" staten zich
niet zonder weerstand laten intimideeren
en plunderen. De verklaringen van den Du-
ce hebben de kans op Europeesche conflic
ten vergroot.
De „Gaulois" meent, dat tusschen alle on
derteekenaren van het verdrag van Versail
les nauwe solidariteit bestaat inzake de
handhaving van den territorialen status
van Europa. De Elzas komt veel overeen
met Tirol. Dtswege dierit buiten en behalve
alle binnenlandsche politieke aangelegenhe
den een nauwe samenwerking tusschen
Frankryk en Italië tot stand gebracht wor
den.
De radicaal-socialistische „Volonté"
schryft: Het is de eerste maal dat de lei
der van een vroegere geallieerde regeering
zich tegen het territoriaal statuut van
Europa uitspreek*. De ware fascistische di
plomatie bestaat slechts hierin, dat zy naar
een wijziging der grenzen streeft om de
Italiaansche expansie te begunstigen en de
saneering van de staten te bevorderen, die
onder bescherming van de Consulta staan.
Dit is een merkwaardige vredespolitiek.
BESMET WATER.
Het water van Boedapest is besmet. Er
zijn reeds 25.000 personen ziek geworden.
Het gemeentebestuur heeft de bevolking ge
waarschuwd tegen het drinken van onge
kookt water.
7iWrérosiOJn
h' foa/C* f O/Vf
Vfi.X-<7VÓ
Ar//e
O Markefo
jfriïr I en het»
Qr.zc.
O firn ge/»
bf&ren
op o/foeriLO
xrthEM
rr;»t*rrm
ft/ein» /»V/>inm
Konolm
06/fA Tb/Acaijier
Waa
A/mee*
Om* O..*
Kg* s grens
F*rm<rinciafrgre*t»
Qntwrp>*m kano/etS
ScAaet/ t:£SO OQO
befool £SiKik
DE AMERIKAANSCHE VLOOT
Het Representantenhuis heeft een be
drag van 48 milloen dollar toegestaan voor
acht kruisers van .10.000 ton en twee onder-
zeeors.
EEN TORNADO IN GEORGIë.
In het oosten van het Graafschap Che
rokee zyn door een tornado, gevolgd door j
een koudegolf, vyf personen gedood en een j
twintigtal gewond. Verscheidene woningen
werden er door getroffen. j
Dat het Twente-Rijnkanaal, een millioe-
nenplan, thans verwezeniykt zal worden, is
zooals men weet, feit. Dezer dagen is de be
slissing ten gunste van den aanleg geval
len en alles in Gelderland aan gene zyde van
den IJsel en heel de provincie Overysel ver
keerden in feeststemming. Te Enschede werd
gevlagd van de gemeentegebouwen en van
de huizen. De regeering had immers beslo
ten een wet, die dateert van 4 November
1919, maar die na haar totstandkoming te
kampen heeft gehad met allerlei omstan
digheden uit te voeren en eindelyk tot den
aanleg van het Twenthe-Rijnkanaal over
te gaan.
De laatste stooten daartoe hebben gegeven
de aan de regeering uitgebrachte rapporten
betreffende de rentabiliteitsrekening van het
kanalen-complex een rentabiliteitsreke
ning, welke voor een dergelijke tolvrije wa
terverbinding een vrijwel speculatief karak
ter moet hebben en de aanvulling van het
van belanghebbenden krachtens de wet ge
vorderde subsidie van 6.500.000 met het
daaraan nog ontbrekende tekort.
Zooals men op de hierbij afgedrukte kaart
ziet, zal het Twentsche industriegebied een
waterweg krijgen, zoowel met Amsterdam en
Rotterdam als met de Noord-Overyselsche
kanalen en hierdoor ook met Drenthe. In 't
complex is ook begrepen een verbetering
van de Willemsvaart tusschen het Zwarte
Water bij Zwolle en den IJsel. Voor het
zykanaal naar Borne moeten de belangheb
benden nog een afzonderlijk bedrag van
500.000 bijeen brengen, voordat tot aanleg
ook daarvan zal kunnen worden besloten.
De uitmonding van den tak naar Almelo, die
eerst ten Oosten van deze plaats was ont
worpen, zal naar het westen daarvan wor
den overgebracht.
Het kanaal zal worden aangelegd voor
schepen van 600 ton, doch de onteigeningen
i zullen berekend zijn op een latere vergroo
ting tot een capaciteit voor schepen van 2000
ton. Het zou niet onmogelijk zijn, dat de ca
paciteit van 600 ton reeds dadelyk were
vergroot in verband met de behoeften aan
een betere afwatering van deze streken, doch
dan zou ook daarin extra door de belang
hebbenden moeten worden bijgedragen. Bij
een capaciteit van 600 ton zou een voldoende
afwatering op den IJsel ten noorden van
Zutfen, waar de vooral ten dienste van het
verkeer op Amsterdam strekkende zytak van
den driesprong by WarnsveldAlmen uit
mondt, een voor de vaart op het kanaal te
groote stroomsnelheid veroorzaken.
In laatstgenoemden zytak is een sluis ge
projecteerd, evenzoo bij den zuidelyken uit
gang uit den Rijn nabij Lobith, maar verder
is er geen sluis voor Delden, ook in den zy
tak naar Almelo niet, zoodat men zoowel
van Lobith als van Zutfen op het geheele
traject naar Almelo slechts een sluis be
hoeft te passeeren. Na Delden liggen echter
nog vier sluizen, die bij Oldenzaal het peil
gezamenlijk met 25 meter opvoeren, zyn
voeding zal het kanaal krygen uit den
boven-Rijn.
Er zou worden begonnen met den aanleg
van het kanaal van Zutfen naar Enschede
Welke kunstwerken er nog met de uitvoe
ring van dit project, waarvan dr. Lely als
minister de memorie van toelichting heef
onderteekend, gemoeid zyn, kan o.m. hieruit
blijken, dat er 53 bruggen voor gewoon ver
keer gebouwd zullen moeten worden, 1 voor
tram- en 11 voor spoorwegverkeer.
De totale kosten waren indertijd op plm
20 milioen geraamd, maar dit bedrag zal
op den zooveel hooger geworden grondslag
der prijzen, een aanmerkeiyke styging on
dergaan.
Intusschen is de beslissing der regeering.
die dezer dagen bekend is geworden, van be
lang. t
Immers had de regeering alvorens uitvoe
ring te geven aan de wet, waarby tot aan
leg van het Twente-Rynkanaal werd be-
sloten, gemeend alsnog vooral zich te moeten
vergewissen van de rentabiliteit van dat ka
naal. Daartoe werd allereerst aan den inge
nieur van den Rykswaterstaat opgedragen
een nader onderzoek in te stellen. Het door
dezen uitgebrachte rapport, waarvan de con
clusie luidt, dat het kanalencomplex renda
bel mag worden geacht, is vervolgens gesteld
in handen van de Staatscommissie voor het
vervoervraagstuk, onder voorzitterschap van
den heer Patijn, welke commiêsie op grond
van haar onderzoek tot de conclusie is ge
komen, dat de Twente-kanalen in 1945, dat
is nadat een voldoende tijd na den aanleg
is verloopen om die kanalen een plaats in
het economische leven te doen innemen
ongerekend de onweegbare voor- en nadee-
len nog niet als rendabel kunnen worden
beschouwd, maar dat by een geleidelyk
doorgaande ontwikkeling van het vervoer op
die kanalen binnen tien jaar de besparing,
op de kosten van het vervoer de jaarlyksche
kanaalkosten zal goedmaken en de kanalen
derhalve dan rendabel zullen zijn.
De commissie meent voorts, dat bij een
bespoediging van de uitvoering, waardoor de
rentelast vermindert, die rentabiliteit waar-
schyniyk in een twee jaar korteren tyd zal
worden bereikt.
Naar aanleiding van de berekeningen, in
dit rapport voorkomende, zijn vervolgens aan
de commissie op sommige punten nog na
dere inlichtingen gevraagd. Zij heeft deze
kort geleden verschaft en medegedeeld van
oordeel te zijn, geen wyziging in haar con
clusie te moeten aanbrengen. Inmiddels is
hans ook naar wij reeds hebben gemeld, het
van belanghebbenden krachtens de wet gevor
derde subsidie èi 5K millioen gulden, waar
aan tot vóór kort een klein bedrag ontbrak
byeengebracht.
Op grond van een en ander heeft de re
geering besloten, de uitvoering van het ka
nalencomplex voortgang te doen vinden.
Het iydt geen twyfel, dat met den aanleg
van het grootsche complex spoedig een aan
vang zal worden gemaakt.
ROMAN VAN
EMMA VON BRANDIS—ZELION
18
Des namiddags stond de ponnywagen ge
reed om het gezelschap naar het ziekenhuis
te brengen.
De levendige ponny had reeds getrokken
om het kleine voertuig in beweging te zetten,
toen plotseling de Griek naast het rytuig
stond en riep: Een oogenblik, wil een oogen
blik nog stil houden Daarna trad hy op Irma
toe en zich, lachend voor haar buigend, zeide
hy: M'n waarde juffrouw, is het wellicht ge
oorloofd, U een gift mede te geven voor Uwe
beschermelingen?
Wat my betreft, is het geoorloofd, was
het antwoord En terstond daarop viel een
kleine goudregen in Irma's schoot. Het was
inderdaad een vorstelyke gift!
Hy is toch goed, onze prins! riep Irma,
toen zy weg reden. De kapelaan zweeg. Vindt
gy ook niet? vroeg zij.
Deze gift maakt meer indruk op me,
antwoordde de gevraagde, op een boek met
zichtbaar gebruikten band wyzend, dat zijn
kleine leerling behoedzaam in de handen
hield. Het is een liefdegift van dezen voor de
zieke kinderen in het ziekenhuis. Werner had
zich slechts met moeite, met veel moeite van
den ouden vriend kunnen scheiden. Dit is een
offergift!
Irma keek nadenkend voor zich uit. Gij
hebt gelyk, zei ze na een poos.
Een dag later schreef ditmaal prins Alex
ander aan de vorstin: verheug U, madre mia,
spoedig zult ge het lang verbeurde geluk ge
nieten Uw dierbaren zoon weder te kunnen
omhelzen. Ik heb hier zooals ge weet, zeer
aangename uren door gebracht, maar daar ik
van afwisseling houd en niets meer vrees,
dan de verveling, zoo wil ik van hier vertrek
ken, want licht kon ze me eenmaal overval
len. De menschen hier zijn eigenlijk veel te
deugdzaam voor zulk een kind van de wereld
als Uw zoon. Denk eens aan, daar doet mij
de mooie Irma laatst het voorstel, haar by
een bezoek aan het ziekenhuis te vergezellen!
Mij! Gy weet. dat ik al een hekel heb aan
een gezwollen vinger! Nu, ik kocht me met
een paar goudstukken los, ik kan niet gced
verdragen, dat zij boos op my is. Ik bid u zorg
voor by aankomst op Fürstenstein voor aan
gename gasten.
Vorstin Landeros las niet zonder teleurstel
ling dezen brief, want reeds had zy zich aan
de hoop overgegeven, dat haar zoon eindelyk
een vrouw gevonden had. Met spyt ontving
de „zwarte tante", die omverwerping van
haar stoute plannen. Het onweder van haar
toorn ontlastte zich het eerst op het onschul
dige hoofd van haar broeder. De gelatenheid,
welke deze bij deze gelegenheid toonde, ver
hoogde slechts haar woede.
Je weet, myn schat, antwoordde hy
haar, dat ik je wenschen, betreffende deze
verbintenis nooit gedeeld heb. Het is zelfs
twijfelachtig, of ik er in zou hebben bewil
ligd.
De gravin lachte hoonend. Ja, ik acht je
daartoe in staat, maar gelukig zijn er ook nog
anderen, die een woordje hebben mee te spre
ken.
Ja, een groot woord, zei de baron, die
zijn wenkbrauwen in de hoogte trok. En hy
vervolgde op dringenden toon: Ik smeek je,
Antonie, dat je Irma niets van je teleurge
stelde hoop verraad, ik wensch, dat het kind
haar onschuld behoudt.
De dame antwoordde niet, maar ruischte
met majestueus gebaar de kamer uit, om
zich onverwyid naar haar nicht te begeven.
Irma zat in haar eigen kamer. Ze was met
haar levendig gekleurde tapijten, de ryk ge
vulde bloemenstandaards en vazen, de schet
terende vogels, een waar verblijf voor een
jonge dame. Irma's gelaat teekende heden
een ongewonen ernst. De aankondiging door
den prins zelf van zijn reeds op morgen vast
gestelde vertrek had ook haar niet onver
schillig gelaten, en hoewel de onaangename
gewaarwording voorloopig dezelfde was als bij
een kind dat men van zijn speelkameraden
berooven wil, zoo strekte zich toch als een
lichte nevel over een zonnig landschap, een
weemoed over haai vroolyk hart uit. Daar
verscheen de tante om haar heftige verwy-
ten te doen, dat zy door eigen schuld licht
zinnig een kostbaren prijs verspeeld had.
Irma keek de spreekster met sprakelooze ver
bazing aan. Ik heb by ons samenzyn nooit
aan een inniger verhouding tot den prins ge
dacht, zei ze.
O nefen, je bent de ideale dochter van
je idealen vader, spotte de dame, een stuk
brood, een hut is je genoeg! Hoe kon je. ging
ze toornig verder, met je sentimenteele phi-
lantropische neigingen den prins zyn verblyf
op zulk een manier vergallen, als je laatst
deed, met je uitnoodiging het ziekenhuis te
bezoeken? Kon je dan niet weten, dat je met
zulk een hartstocht voor een ziekenhuis het
verschil van jullie smaak, van jullie levens
opvatting geheel onnoodig op zyn scherpst
belichtte. Je had hem beter nog het voorstel
kunnen doen in de leege uurtjes met hem de
dorpskinderen te wasschen!
Irma had een hoogroode kleur gekregen.
Zij had van haar vroege kindsheid af reeds
smarteiyk ondervonden, wie haar tante was,
doch de banden des bloeds zyn sterk en zy
Had het nooit geoorloofd geacht, een afkeu
rend oordeel over de zuster van haar vader
te vormen. Ook nu bedwong zij den opko
menden tegenzin.
Lieve tante, zeide ze, terwyi ze moeite
deed het beven van haar stem te bestryden,
als de levensopvatting van den prins zoo ver
schillend is van de mijne, als gy meent, dan
is het beter, dat wy -scheiden, zelfs als vrien
den, zoo spoedig mogelyk.
Het jonge gezicht had by de laatste woor
den een vaste uitdrukking aangenomen,
welke het anders niet eigen was, en de af
scheidswoorden, welke Irma den anderen dag
met Alexander Landeros wisselde, klonken
harerzyds zóó koel, dat het de gravin nu
byna berouwde, zóó gesproken te hebben. De
vryheer, die de oorzaak raadde, zeide later
tot zyn zuster: Wie een slaapwandelaar wak
ker maakt, is de oorzaak van zijn val.
VIII. ONGASTVRIJE ONTVANGST
Ofschoon de smid zyn woord, om de zieke
te bezoeken, gehouden had, zoo vermochten
zyne drankjes en zijn strykingen der ver
lamde ledematen niet eenige verbetering te
bezorgen. Anne Marie's nachten namen zien-
deroogen af. De wonderdokter was niet een
der geduldigsten en zoodra hy merkte, dat
zyn middelen niet door een spoedig gevolg
bekroond werden, was hy gewoon zich te
rug te trekken met de woorden: Er is niets
aan te doen. Onder den indruk van deze
bittere uitspraak had de Jager er eindelyk
toe besloten aan den voortdurenden aan
drang van de houtvestersvrouw gevolg te
geven om een gediplomeerd dokter te raad
plegen. De medeiydende vriendin was zelf
tot dat doel naar de stad getrokken om den
arts, die zich in een grooten roep verheugde,
te verzoeken haar in de eenzaamheid van
het woud te volgen.
Zoo gebeurde het dan, dat de equipage
van den dokter met het mooie span schim
mels voor het jagershuis stilhield. De dok
ter steeg uit om in gezelschap van de hout
vestersvrouw het bezoek af te leggen. De
arts was een man met bijzonder gedistin
geerd voorkomen en was gewoon zich steeds
met byzondere élegance te kleeden.
Wat moeten wy met zulk een voor
naam heer in onzearme hut, fluisterde de
bezitter ontstemd des dokters begeleidster
in het oor, terwyl ook over het aangezicht
der zieke een uitdrukking van beschroomd
heid zichtbaar werd. Doch deze zichtbare
vooringenomenheid verdween spoedig, nadat
de dokter haar op goedig deelnemenden
toon aangesproken en zy hem in de oogen
gezien had, waarin zich de volkomen wel
willendheid van zyn menschlievende ziel in
spiegelde. De arts ondervond in den loop
van het onderhoud een zeldzame ontroering,
want hy bemerkte spoedig, dat zy angstig
moeite deed om voor haar man, die luiste
rend in een hoek stond, de geheele zwaarte
van haar ïyden te verbeteren.
Nadat de dokter voldoende naar den aard
van het ïyden zijner patiënte geïnformeerd
had, zeide hy: Beste vrouwtje, als ge be
sluiten kondt voor een korten tyd je mooie
bosch te verlaten om by my in myn hospi
taal in de stad te komen, dan hoop ik wei,
je wat beter te kunnen maken, Ja, ik zou
je zelfs volkomen genezing kunnen beloven.
(Wordt vervolgd.)
