f 3080.- Si2a»s^tóft2si!Sfïsr4S.Dso.- aasffis! lm- jg.nK'S's'sft f 125.- stóftass: is#.- ffirTir i«.-sgf"xs
i i m
i
V oornaamste Nieuws
V erkeer scugevallen
VRIJDAG 4 MEI 1928
NEDERLANDS TOE
KOMST EN DE KATH.
KERK
fl mVj£i
BUREAUX:NASSAULAAN49
ADVERTENTlEIM 35 ct. p. regel
DIT NUMMFR RFSTAAT UIT DRIF F! APFN
EEN EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 16848
AANGIFTE MOET. OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ovofvu
Staking bij de Hoogovens
onder havenarbeiders
Aan de gevolgen overleden
Een dronken chauffeur
témgm
Zuiver en verfnsschend,
Als een Koele dronk
Op warmen zomerdag:
ZWARE BRAND TE
GELLICUto
Het Ned. Herv. Kerkgebouw en
tien huizen in de asch gelegd
De moord op een dienstbode
uit het Maashotel te Rotterdam
De platmen van v. Lear Black
Vliegongelukken in de
Vereenigde Staten
Een noodlanding
Aanrijding te Overveen
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem.
Telegraphisch Weerbericht,
Een kwade hond
Tragisch
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Pnstrelfpnlnó Mn *?Q7n
jvuuppvu. fw» Vl.j pet
aal 1 3.25; per post, per kwartaal
f 3.58 bij vooruitbetaling.
COURANT
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 1-4 regels 60 ct. p- plaatsing;
elke regel meer 15 ct., bij vooruitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
l'usschen den tekst 60 ct. per regel.
Voor enkele dagen schreven we in
ons blad een artikel, waarin wij trachtten
het bewustzijn der katholieken te verle
vendigen ten aanzien van de grootsche
taak, welke voor hen in deze tijden is weg
gelegd; wij herinnerden bij die gelegenheid
aan het woord van wijlen President Roose
velt: „de redding van Amerika berust bij
de Katholieken." m ons slotwoord schreven
we toen dat, indien wij volkomen van onze
roeping overtuigd waren, dit presidentieele
woord ook op de toekomst van Nederland
en van andere landen mede ten volle toe
passelijk zou blijken.
Wij hebben bij die gelegenheid er deaan-
daoht op gevestigd, dat de geestelijke up
per-ten onder onze geloofsgenoo.en door
haar voorbeeld en haar Invloed van over
weldigende beteekenis zou kunnen wo dm
voor het godsdienstig leven, ook in ons ei
gen vaderland.
Door „de Telegraaf" werden wij er
harerzijds natuurlijk geheel onbewust
aan herinnerd, dat ons betoog eigenlijk on
volledig was geweest. Immers, wij schreven
alléén dat de Katholieken, door zich met
ijver en bekwaamheid te wijde:» aan de
christianiseering van ons openbare leven en
door zich voortdurend afgekeerd te houden
van de materialisatie van het zakenleven,
voor een goed deel de toekomst van het
godsdienstig leven, ook hier te lande, in'
gunstige banen zouden kunnen leiden.
Maar wij verzuimden er tevens de aan
dacht op te vestigen, dat de Katholieken,
aan deze toekomst bouwende, niet op
Veengrond, doch op degelijken bodem zou
den arbeiden, op den bodem der Katho
lieke kerk, welke ook nu, meer dan ooit,
in de behoeften der geheele menschheid
voorziet. Kerk en geloovigen werken dus
samen in volkomen harmonie, aan een
nieuwe, betere, godsdienstiger toekomst,
ook van ons vaderland.
Wij wenschen nu in dit artikel met een
enkel woord te belichten, hoe de Katho
lieken, die met volle bewustzijn hun taak
voor het godsdienstig leven van de toe
komst wenschen te vervullen, daarbij allen
steun van de kerk ondervinden, zoodat er
als 't ware tusschen de kerk en deze ge
loovigen een voortdurende wisselwerking be
staat.
Tot dezen gedachtengang werden wij ge
leld. door een tweetal artikelen in „de Te
legraaf" van j.l. Zondag, geschreven door
twee niet-katholieke geleerden, die geheel
los van elkander, ons niet alleen de ge
dachte schonken voor de aanvulling van
ons betoog, maar die ons bovendien de stof
daartoe verschaften.
De eerste schrijver is Prof. Guglielmo
Ferrero, die in een artikel over: „Kerk en
politieke evolutie" helder belicht, hoe de
katholieke kerk geen verschijnsel is, geëi
gend voor een bepaalden tijd en in een
anderen, nieuweren tijd niet geschikt om
menschen en denkbeelden te boeien, doch
dat zij ook weer in deze allernieuwste tij
den zich volkomen aanpast en kan aan
passen zonder iets van hare beginselen
te verloochenen bij datgene, wat er thans
onder de beschaafde volken leeft.
Prof. Ferrero wijst er dan op, hoe de Kerk,
toen democratischer begrippen in de samen
leving zich baanbraken, daartegenover al
lerminst vreemd stond en niets haar be
lette daaraan ruim baan te schenken. In
herinnering brengt de schrijver de breede
opvattingen van wijlen Paus Leo XIII, om
er vervolgens op te wijzen, hoe de Kerk
zich niet verzet tegen de nieuwere eischen
van algemeen kiesrecht, tegen uitbreiding
van den invloed van den volkswil, natuurlijk
op voorwaarde van erkenning van God als
bron van alle gezag. Vervolgens wijst hij er op
hoe de katholieken van Duitschland tezamen
met de Sociaal-Democraten nu reeds 10
jaar staan als bewakers rond de wieg der
jeugdige republiek. Ook wijst hij er op, hoe
de zuiver theologische disputen, welke ten
tijde der Hervorming en de tijden daarna
de geesten bijna voortdurend in beslag na
men, nu meer tot de kringen der geleerden
beperkt blijven, terwijl volkomen in overeen
stemming met wat er leeft, onder de massa,
de aandacht binnen de Kerk voor een groot
gedeelte is georiënteerd naar de beginselen,
welke richting geven aan het zedelijk en
maatschappelijk leven van onzen tijd, naar
de beginselen der moraal. De oude beginse
len over een rechtvaardigen en duurzamen
vrede komen weer naar voren en blijken
ook nu weer volkomen toepasselijk op daze
nieuwe tijden en te beantwoorden aan dat
gene wat er onder alle lagen des volks leeft.
De Kerk was pacifistisch vanaf de kerk
leeraren in vervlogen eeuwen tot tijdens den
laatsten wereldoorlog en niet minder in deze
na-oorlogsche periode. Zij staat dienover
eenkomstig afkeerig van alle nationalis
tisch drfjven en onderdrukking van minder
heden.
Zoo ziet Prof. Ferrero of het hem een
vreugde of een ergernis is blijkt niet
den invloed der Kerk in de verschillende
landen toenemen, dank zij de onverganke
lijke eigenschappen, waarvan zij ook in de
ze tijden weer opnieuw blijk geeft. Hij be
schouwt dit als een nieuw element, dat
voor sommige landen van groote beteekenis
kan zijn en waarvan alle volken kennis
moeten dragen.
Het tweede artikel Is van den Neder-
landschen Prof. Casimir. Hij heeft pas een
groote buitenlandsche reis volbracht en
Griekenland bezocht. Hij brengt in herin
nering al het grootsche en heerlijke van
het oude Griekenland en hoe dat in den
tijd van een eeuw door onderlings ver
deeldheid te gronde werd gericht, zonder
dat het ooit meer kon hersteld worden.
Prof. Casimir trekt nu een parallel tus
schen het oude Griekenland en het tegen
woordige Nederland. Gelijk hij even tevoren
de revue had laten passeeren al de groot
heden, welke de eer en den roem van het
oude Griekenland uitmaakten, laat hij even
aan zijn oogen voorbijgaan al het schocne
en al het goede, hetwelk het gelukkig be
zit van ons huidig Nederland uitmaakt
Maar dan komt bij den liberalen profes
sor de vrees naar voren, dat het met 'ons
eigen vaderland en al deszelfs heerlijkhe
den wel eens den weg zou kunnen uit
gaan van het oude Griekenland, dat ook
wij wel eens zouden' kunnen ten onder
gaan onder onderlinge verdeeldheid.
De hoogleeraar van gevestigde reputatie
schildert dan in enkele regelen het spook
beeld der verdeeldheid, dat het Nederland-
sche volk onderling vaneen scheurt. En wan
neer dan de heer Casimir rondom zich ziet
om te ontdekken, uit welke richting het ge
vaar ons nadert, dan noemt hij in de eer
ste plaats het Protestantisme. Zijn betcos
is zoo helder, dat wij meenen het hier on
veranderd en onverkort te moeten, weer
geven
In de week na Paschen zoo zegt de
geleerde schrijver zijn er 6, 7 predikan-
tenvereenigingen bijeen geweest voor de
verschillende groepen. En men kan bij ai
deze prótestantschs geestelijke leidslieden
den nood van den tijd hooren, de angstige
verbijstering tegen vele vragen van het mo
derne leven. Zij allen staan in hun kring
tegenover dezelfde ingewikkelde vragen van
het moderne leven, die op hunne gemeenten
en vooral op de jongere leden met geweld
een aanval doen. Maar zij vinden elkaar
niet tot steun, richtingsstrijd verslindt tijd,
geld, kracht, en een enkele stem, die dit
waarschuwend aanwijst, wordt nauwelijks
gehoordwie al deze vragen en dis
cussies leest, vraagt: welke lijnen worden nu
door de leidslieden getrokken voor het Pro-
testantsche deel onzer natie, waartoe nog
altijd meer dan de helft van ons volk zich
bekent?
Vervolgens wijst de schrijver nog op de
ver doorgevoerde splitsing en verd:eldheid,
welke van lieverlede op maatschappelijk
gebied en op alle terrein van het openbare
leven is ontstaan, doch wij behoeven hierop
niet verder in te gaan, omdat dit alles
vrijwel valt terug te brengen tot hetzelfde
punt, dat wij hierboven letterlijk citee.den,
de hopelooze verdeeldheid van het Protes
tantisme.
Wanneer dan ook Prof. Casimir wijst op
de groote verdeeldheid hier te lande, welke
z.i. het gevaar doet ontstaan, 'dat Neder
land eenmaal het voorbeeld van Grieken
land, het voorbeeld der zelfvernietiging zal
volgen, dan kan hij zijn vrees alleen ont-
leenen aan den toestand, waarin hij met
zienersblik het Protestantisme weet ver-
keeren. Immers de Kat V-ieke Kerk is nog
één en onverdeeld, gelijk zij was vóór de
tijden der Hervorming en zet onveranderd,
doch rekening houdend met de behoeften
van nieuwe lijden, haar taak met'het on
verstoorbare optimisme van het permanen
te ook thans nog voort.
Wanneer wij dit alles met Prof. Casimir
overwegen, dan beseffen we eerst recht goed,
welk een onherstelbare schade dê" Eervor
ming, niet alleen op godsdienstig, doch ook
op maatschappelijk gebied voor een periode
van eeuwen wrochtte.
Treffend zijn dan ook de woorden, waar
mee hij zijn artikel besluit en welke nim
mer door onze Hervormers behoorlijk zijn
beseft:
„Een volk heeft, even goed als een indivi
du, zijn levensbestemming en levenstaak. Het
kan die alleen vervullen als het een volk
dit is een eenheid blijft."
Deze woorden belichten helder en klaar,
welk een groot goed de eenheid van ge
loof ons volk vóór de Hervorming bezat,
welk een enorm nadeel aan dat volk door
diezelfde Hervorming werd teweeg gebracht
en hoe wij, door te ijveren voor en te werken
aan het herstel dier eenheid in Katholieken
geest, dat volk- een in elk opzicht cnscbat-
baren dienst bewijzen. Om met Prof. Casi
mir te spreken, ijveren wij dan tegen de
zelfvernietiging van ons volk met al zijn
heerlijkheden en bevorderen wij zijn levens
bestemming en levenstaak.
Zoo zien wij, geheel buiten ons om, van
onverdachte zijde, op één dag vastgesteld,
hc? eenerzijds de Katholieke Kerk zich aan
past bij en volkomen voorziet in de behoef
ten der volken aller landen in deze tijden,
en hoe anderzijds de hopelooze verdeeld
heid van het Protestantisme tot den onder
gang der zelfvernietiging dreigt te voeren.
Wij hebben dus alle reden om ons betoog
van de vorige week, dat de Kaholieken d.'e
hun taak begrijpen, een geweldigen in
vloed zullen hebben op de godsdienstige
toekomst van ons vaderland, aan te vullen
met dit tweede betoog, dat zij die hun
verheven krachten hieraan wijden, allen
mogelijken steun kunnen putten uit de rij
ke bronnen der Kerk zelf: de bronnen van
eenheid en onveranderlijke aanpassing.
Gisteren is aan de Hoogovens een staking
uitgebroken van de havenarbeiders
Nadat eerst de losse havenarbeiders het
werk hadden neergelegd, hebben kort daarop
ook de vaste havenarbeiders het werk ge
staakt
De stakende arbeiders eischen een loonver-
hooging van 25 pCt. voor dagarbeid en van
50 procent voor nachtarbeid, n.l. verhoo
ging van het uurloon op 75 cent en 90 cent.
Alle stakers zijn georganiseerd in de Ver-
eeniging van arbeiders bij het Hoogoverbe-
drijf, die niet bij een landelijke organisatie
is aangesloten. De staking omvat 100 man
De stakers vragen ook nog invoering van
den 8-urigen werktijd.
De directie van het Hoogovenbedrijf wei
gert met de stakingsleiding te onderhande
len, doch wil wel met de arbeiders conferee-
ren.
Het geheele havenbedrijf der Hoogovens
ligt stil. Het is momenteel juist zeer druk in
de haven, want er liggen vijf groote zee
booten met erts en vele rijnaken met steen
kolen.
W
Het zoontje van den heer J., te Santpoort,
dat dezer dagen bij het stoeien door een
stukje Ijzer aan het hoofd werd getroffen
en -dientengevolge een hersenschudding be
kwam, is aan de gevolgen overleden.
Op den Westzeedijk te Rotterdam is een
taxi, bestuurd door L. B. J. v. B„ wonende
Schiedamschen Dijk, met 'n snelheid van
ongeveer 40 K.M. uit de richting Delfshaven
komende, tegen een huurrijtuig aangereden,
waarin 4 personen zaten De koetsier, zekere
H. v. B„ uit de Bruijnstraat, werd van den
bok geslingerd en kwam op de kap van den
auto terecht, zonder echter letsel te bekomen.
Het rijtuig werd ongeveer zeven meter ach-
teruitgeduwd, het paard brak hierbij zijn
rechterachterpoot. Het werd door een agent
met een revolverschot afgemaakt en daarna
naar het abattoir gebracht. De menschen, die
in het rijtuig zaten, bekwamen geen letsel.
Van het rijtuig raakten de banden van de
vellingen, terwijl het aan de voorzijde werd
besehadigd. De auto werd zwaar beschadigd
aan de voorzijde. Tegen den chauffeur, die
dronken was, is proces-verbaal opgemaakt.
Z. Exc. Mgr. Lorenzo Schioppa gaat de Kathedraal binnen.
Een foto genomen even nadat de stoet de Kathedrale kerk St. Bavo heeft verlaten. EngroS Fa' C' H' S Heilker, Haarlem.
Gistermiddag heeft te Gellicum bij Gel-
dermalsen een zware brand gewoed, die elf
gebouwen in de asch heeft gelegd.
De Ned. Herv. Kerk met den toren, het
hulppostkantoor en negen particuliere hui
zen brandden af. De brand is omstreeks 3
uur uitgebroken in het hulppostkantoor,
naar men vermoedt tengevolge van de on
voorzichtigheid van kinderen. Drie motor-
spuiten uit Leerdam hebben het vuur be
dwongen. Ook de brandspuit uit Beesd
verleende assistentie. De brandweer uit
Geldermalsen en Buren behoefden niet
meer handelend op te treden.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet
voor. Evenmin is er vee bij den brand om
gekomen.
Opmerkenswaard is, dat in 1883 in de
zelfde huizen een dergelijke zware brand
gewoed heeft, waarbij drie menschenievens
te betreuren waren.
Nader vernemen wij nog:
Omstreeks half twee Donderdagmiddag
ontstond vermoedelijk tengevolge van on
voorzichtigheid van kinderen, brand in de
woning van den heer G. de Waal, den
houder van het hulppostkantoor te Gelli
cum. Het vuur greep snel om zich heen
en toen het eenmaal naar buiten uitsloeg,
werd net door den feilen Oostenwind met
kracht aangewakkerd. Het duurde dan ook
niet lang of het geheele huis, een bóeren-
behuizing, in het voorgedeelte waarvan het
hfijppostkantoor is gevestigd, stond in
lichtelaaie. In verband met het gevaar
voor de omliggende huizen werden ue
brandweeren uit de omliggende gemeenten
Leerdam, Beesd, Rumpt, De Rooy en Bu
ren gealarmeerd. De vrees voor uitbreiding
van den brand bleek gegrond, want het
duurde niet lang of het vuur sloeg over
naar de woning van den heer De Keizer,
die op korten afstand van het huis van
den heer De Waal stond. Fel woedde het
vuur en het scheen niet te stuiten. De
Ned. Herv. Kerk, naast de woning van den
heer De Keizer gelegen," èn geheel uit steen
opgetrokken, werd ondanks alle pogingen
om haar te behouden, eveneens door het
vuur aangetast. Met nog grooter snelheid
breidde de brand zich uit, door het weg
vliegen der vonken en brandende stukken
riet van de daken. Nog eenige hulzer
naast de kerk, een aantal huizen aan de
anderen kant van den weg werden doo'
het vuur aangetast en verwoest, voordat
het tenslotte aan de drie motorspuiten uit
Leerdam en de brandspuit uit Beesd ge
lukte het vuur te stuiten. Met donderend
geraas stortte een gedeelte van kerkgebouw
en toren in.
Eerst tegen zes uur in den avond was
het vuur bedwongen en gevaar voor uit
breiding geweken. Behalve de genoemde
woonhuizen en de Nea. Herv. Kerk zijn
nog verwoest de huizen bewoond door de
families van Dijk, Struiken, De Waal, De
Zeeuw, Van Dijk en het bondsgebouw van
den Boerenbond met opslagplaats van
graan en veevoeder. De schade, die de
enorme brand heeft veroorzaakt, is zeer
groot. Van de inboedels en voorraden van
in achter eenige woningen aangebouwde
schuren werd nagenoeg niets gered. Per
soonlijk." ongelukken kwamen, niet voor,
terwijl ook geen vee is omgekomen. De bur
gemeester van Deil, mr. W. Kolff, en de
burgemeesters der naburige gemeenten wa
ren den geheelen midag op 't terrein van
den brand aanwezig. Van de kerk en de
tien afgebrande huizen zijn niet veel meer
dan de ruïnen overgebleven. Voorzoovcr
bekend was alles verzekerd. De bewoners
der afgebrande hulzen zijn tijdelijk, bij an
dere dorpsbewoners ondergebracht.
De Rotterdamsche rechtbank heeft uit
spraak gedaan in de zaak van H. P. N„
34 jaar, opperman, gedetineerd, die op 19
April had terecht gestaan, wegens moord op
Frieda Hausen, gepleegd op 15 November.
De rechtbank heeft N. wegens zware mis
handeling, met voorbedachten rade, den dood
tengevolge hebbende veroordeeld tot 12
Jaren gevangenisstraf. De eisch was 15 jaren
gevangenisstraf.
Reuter seint uit Londen:
Van Lear Black hoopt 10 of 11 Mei a.s.
Engeland te verlaten voor een vlucht naar
Zuid-Afrika. Hij maakt, zooals men weet.
gebruik van een driemotorige Fokker
machine. De eerste étappe is Londen
Venetië, de tweede VenetiëEgypte.
De Tweede Europeesche Leerfilmconfe-
rentie. is gisteren voortgezet.
In verband met de aanstaande behande
ling der Wegenfondsbegrooting- heeft het
Propaganda-Comité voor Wegenverbetering,
een adres aan de Tweede Kamer gericht.
Ministerieel antwoord op de vragen van
den heer Polak betreffende den Zomertijd.
Een zware brand heeft te Gellicum, bij
Geldermalsen, een Ned. Herv. Kerkgebouw
en tien woningen verwoest.
Nadere bijzonderheden omtrent de be
sprekingen tusschen de radio-omroep-orga-
nisaties.
De veenbranden in Drente hebben een
ernstig karakter aangenomen.
De Haringwet 1927 zal 1 Jnni 1938 in
werking treden.
Te Rotterdam is een bankinstelling vooi
12.500 opgelicht.
De Poolvlucht van generaal Nobüe.
Door de staking bij de Rijnscheepvaart
worden 15000 schippers getroffen.
De Volkenbondsvergadering komt 3 Sep
tember a.s. bijeen.
De koning van Afghanistan te Moskou ge
arriveerd.
Albert Thomas, directeur van het In
tern. Arbeidsbureau, te Rome aangekomen.
Een hagelstorm in Cluj (Roemenië) doodt
zes kinderen.
Ernstige hotsing tusschen Japansche en'
Zuid-Chineesche troepen te Tsinanfoe.
Reuter seint uit Washington:
Het Amerikaansche departement van Han
del deelt mede, dat er in 1927 167 personen
gedood zijn bij 200 ernstige ongelukken.
Te Oostende heeft gisteren, wegens een
defect aan de schroef, de H.N.A.E.F. van de
K-' 'aklijke Luchtvaart Maatschappij, ko
mende van Londen, een noodlanding moeten
maken.
Van het vliegveld Waalhaven is de
i LN.A.C.J. met eenige mecaniciens naar
Ostende vertrokken, om de schroef te her
stellen.
Donderdagmorgen, omstreeks 11 uur, kwa
men twee auto's in botsing. Een vrachtauto
van de firma Maas, van Bloemendaal, be
stuurd door M., kwam van den Tetterodeweg
en reed in de richting Bloemendaal. Een
luxe-auto, bestuurd door R., kwam juist van
Bloemendaal. Beide auto's reden tegen el
kander. Door welke oorzaak deze aanrijding
plaats had, zal door de politie worden on
derzocht. Van den luxe-auto werd de voor
bumper afgereden en een veer gebroken.
Persoonlijk liep dit ongeval goed af.
Barometerstand 9 uur v.m.: 7.56. Vooruit.
Licht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 8.01.
Hoogste barometerstand 767.5 m.M. te
Röst.
Laagste barometerstand 751.1 mM. te
Parijs.
Veerwachting: matige, later wellicht af
nemende N.-O. tot Z.-O. wind, helder tot
lichtbewolkt in het Noorden, in het Zuiden
wellicht later toenemende bewolking,
droog, warm weer.
DE BEGRAFENIS VAN Z. D. H. MGR. A. J. CALLIER.
Woensdag werd een koopvrouw uit Haarlem
terwijl zij aan den Vijfhuizerdijk in Haar
lemmermeer aan het venten was plotseling
aangevallen door den hond van T. Claij. Ze
wei'd in haar rechterbeen zoo gebeten, dat
ze na eerst door de wijkzuster te zijn verbon
den met een auto naar het gasthuis te
Haarlem is gebracht waar ze voorloopig voor
verdere verpleging is opgenomen. Het ge
vaarlijke dier is nu van een muilkorf voor
zien.
Te Rotterdam heeft een ernstig ongeluk
plaats gehad nabij de scheepswerf P. Smit
aan de Steenplaat. Langszijde het Noor-
sche stoomschip „Lom" waren twee mannen
bezig op de hangstelling. Het Italiaansche
stoomschip „Catherina Accuma" passeerde
zóó dicht het Noorsche schip, dat de mannen
op den hangsteiger bekneld geraakten. Een
hunner wist zich, door langs het touw om
hoog te klimmen nog juist te redden, doch
de tweede de 34-jarige scheepsklinker A. S.
v. d. P., wonende Zwarte Paardenstraat 50
viel in het water. Zijn lijk ls later opge-
haald
Overzicht van den begrafenisstoet op den ZQIweg.