Beleefd Verzoek I
Schaepmanfonds
Giro nummer 135737
Voornaamste Nieuws
DINSDAG 8 MEI 1928
UIT HET RIJK VAN
DEN MAMMON
HET MINDERHEIDSPROBLEEM IN MIDDEN
EUROPA, OOSTENRIJK EN ITALIË
Z £n*r»wJU"r0°W' b«
dit nummer bestaat uit drie bladen
TWEE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 16851
I ZdU.'
AANGIFTE MOET. OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
IJmuider Stoomtrawlers
opgelegd
Opening wandelpark
Kostverloren
I2V2 Jubileum pastoor Vlek
BRAND IN DE BIJ-SACRISTIE
VAN DE KERK VAN HET
ALLERH. HART VAN JEZUS
AAN DEN
KLEVERPARKWEG
TE HAARLEM
300 pond kaarsen en
verschillende altaarbenoodigd-
heden verbrand
Een auto-ongeluk bij
Pondekdalem (Ned.-Indië)
VERERGERDE TOESTAND IN HET DRENTHSCHE
VEENGEBIED
Opnieuw woeden de branden
De strafzaak der Veendammer
Hypotheekbank
Het conflict in het
Hoogovenbedrijf
J.J. BRINKMAN, Anegang 19
TWEEJARIG KIND IN EEN
MODDERPUT GESTIKT
,,'t Kopje"
DE STAKING AAN
HET HOOGOVENBEDRIJF TE
VELSEN OPGEHEVEN
De stakers ontslagen
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS FABRIKANTEN
Koningstraat 10 Haarlem.
Telegrafisch Weerbericht.
HET CONFLICT IN HET
LOODGIETERSBEDRIJF
De staking gaat heden in
Mobilisatievergaderingen
Holl. Maatschappij der
Wetenschappen
Door eigen onvoorzichtigheid
BUREAUX:NASSAULAAN49
Telefoon No. 13866 (drie lijnen}
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN» voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal
f 3.58 bij vooruitbetaling.
RLEIHSC
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 1-4 regels 60 ct. p. plaatsing:
elke regel racer 15 ct.. bij vooruitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschcn den tekst 60 ct. per regel.
Alle abonné's cp dit blad zijn, ingevolge de vejzekeringsvcorwaarden f 9(1(111 Leven:lange gel.eele ongeschiktheid tot werken door f 7Cn
fcgea ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen t 1 «"uU." verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen; 1 /3U.
bij een ongeval met f OCfl
do-delijien a.lcop; '"fïi een voet of een oog; 1 duim of wijsvinger; 1 dü." fceen of arm;
bij verlies van een hand, f IOC bij verlies van een f Cfl
duim of wijsvinger; 1
bij 'n breuk van
f ICi bij verlies v. een
I ÏU. andere vinger.
W(J laten hier eenlge cijfers volgen, welke
op het Duitsche zakenleven betrekking heb
ben, doch welke niettemin, ook voor ons
land, niet zonder beteekenis zijn. Al ware
het alleen maar, om het afschrikwekkende
voorbeeld, dat er hl gelegen is.
De textiel-firma J. B. Bemberg A. G., be
taalde in het afgeloopen jaar aan hare
8 commissarissen 209.000 Mark tatième;
Siemens en Halske aan 13 commissarissen
440.000 Mark en de Dresdner Bank 486.000
Mark en de Marmer Bankvereln 220.000
Mark.
Een aantal geldmannen Is tegelijkertijd
hl het bezit van vele commissariaten.
Wy geven hier een lystje:
Jacob Goldschmidt 108 commissariaten;
Paul Milllngton-Hennann 67 commissariaten;
Otto Weiszenberger 65 commissariaten; Louis
Kagen 62 commissariaten; Heinrlch von
Stein 59 commissariaten; Johann Friedrich
Schroder 59 commissariaten; Kurt Sober-
helm 56 commissariaten; Gerhard Korte
®8 commissariaten; Morltz Schultze 52 com
missariaten; Maximilian Kempner 51 com
missariaten; Oskar Schlitter 50 commissa
riaten; Hermann Fischer 49 commissariaten;
Carl Flirstenberg 48 commissariaten; August
Kosterg 48 commissariaten; George Sohns
sen 45 commissariaten; Henry Nathan 45
commissariaten; Herbert Gutmann 45 com
missariaten; Victor von Kemperer 43 com
Biissariaten; E. Schoen von Wiedeneg 42
commissariaten; Otto Jeidels 42 commissa
riaten; Bruno Heck 41 commissariaten;
Ludwig Fuld 41 commissariaten; Bemio
Weil 41 commissariaten; Felix Deutsch 40
commissariaten; Carl Th. Delchmann 40
commissariaten; Paul Mamroth 40 commis
sariaten; Arnold von Guilleaume 39 com
missariaten, Heinrich Amhold 38 commissa
riaten, Friedrich Reinhart 38 commissaria
ten, Paul Silverberg 37 commissariaten, P.
H. von Schwabach 37 commissariaten, Her
mann Lotz 36 commissariaten, Siegmund
Bodenheimer 34 commissariaten, Theodor
Frank 34 commissariaten, Gustav Sinteius
34 commissariaten, Hans Arnold 34 commis
sariaten, Ernst George von Stausz 33 com
missariaten, Robert Pferdenscuges 33 com
missariaten, Werner Carp 33 commissaria-
Wn, Arthur Salomonsohn 31 commissariaten,
peter Klöckner 30 commissariaten, Isidor
Kosenfeld 30 commissariaten, Carl Degen-
hardt 30 commissariaten.
Men kan veilig aannemen, dat de sala
rissen van deze heeren varieeren van A tot
f millioen Mark per jaar.
Welk 'n enormen Invloed deze weinige
Personen op het geheele maatschappeiyk Ie-
ven van 'n land uitoefenen, kan men zich
nauweiyks voorstellen. Van hen is een ge
heele wereld van arbeiders en verbruikers
afhankelijk. Als men dit staatje ziet, gevoelt
men de waarheid van het woord van wijlen
Walther Rathenau, dat de toekomst van
Duitschland in handen is van een paar hon
derd personen. De macht van deze perso
nen overtreft verre die van Regeeringen
en Parlementen, welke maar al te vaak
Werktuigen in hunne handen zyn.
Van een ernstige werkzaamheid als com
missaris kan by geen enkele dezer heeren
sprake zyn; daarvoor zyn zy al te zeer be
zet en bovendien zyn die commissariaten in
den regel neven-functies van een hoofd
positie.
Gedurende het gansche Jaar kunnen zy
doorgaans slechts een of meer vergaderingen
bijwonen, waarvan die, waarop het tan
tième wordt vastgesteld, de voornaamste is.
Den tyd om zich rekenschap te geven van
de sociale belangen van hen, die in deze
bedryven werkzaam zyn en van die der ver
bruikers, ontbreekt hun natuurlijk noodwen
dig. Hun geestesrichting zal daarop als re
gel ook wel niet gevestigd zyn.
Dit is nu echt het Ryk van den mammom,
van het materialisme, van de plutocratie,
Waartegen de Kerk sinds jaar en dag haar
stem verheft.
In zulke verhoudingen is geen plaats voor
de overwegingen der christelijke moraal,
Voor de leer van naastenliefde en rechtvaar
digheid.
In de laatste weken maken de stoom
trawlers, welke te IJmuiden aan de markt
kernen slechts lage besommingen, zoodat het
bctlryf voor vele schepen byna niet meer
loonend is. In verband met deze slechte
hitkomst er zyn reeds tien schepen van cie
Verecnlgde Exp citatie My. alhier in de
Vlsschershaven opgelegd.
Zaterdag 12 Mei a.s. des middags 3 uur.
?al het wandelpark „Kostverloren" te Zand-
voort officieel geopend worden.
Zondag a.s. zal het 12% -jarig Pastoors-
*cest van den Zeereerw. Heer Th. A. J. M.
Wel; te vyfhuizen gevierd worden.
0tn tóen uur zal een Plechtige Hoogmis
•b'aats hebben, waarna aanbieding van het
uldcbiyk der parochianen en receptie in de
Pastorie. Vervolgens huldiging door de zela-
•jCen. 's Namiddags Plechtig Lof. Vrijdag
1 aan de schoolkinderen een feestje bereid
"Wdeu.
Omstreeks half negen hedenmorgen ont
dekte de koster van de kerk van het Aller
heiligst Har» van .Tezus aan den Klever
parkweg, te Haarlem, toen hy zich naar de
bij-sacristie begai om kaai sen te halen dat
hier brand was ontstaan. Onmiddeliyk stel
de hy hiervan den Weleerw. Pater Dekkers
in kennis, die in de kerk aan het Bidden
was. Tegeiykertyd ook werd de brandweer
gealarmeerd, die spoedig met volledig ma
teriaal ter plaatse was. Deze heeft echter
geen dienst behoeven te doen, daar het
vuur inmiddels door emmers water was ge-
bluscht.
Omtrent de oorzaak van den brand meent
men te moeten aannemen, dat deze ont
staan is door een eindje kaars, dat nog
brandende of smeulende in een bakje met
kaarsenafval is geworpen, hetwelk daarop
aan het smeulen is gegaan, met het gevolg
dat het grootste gedeelte van den kaarsen-
voorraad, die in de sacristie aanwezig was,
is verloren gegaan Naar wy vernemen was
de koster hedenmorgen vroeg nog in de
sacristie geweest, om nieuwen kaarsenvoor-
raad te halen, tevens deze op te steken voor
de verschillende heiligenbeelden. Hy heeft
toen tegelijkertyd ook eenige eindjes kaars
in den daarvoor bestemden afvalbas ge
worpen, die in een in den muur aangebrach
te kast stond. In deze kast waren tevens de
verschillende kaarsen opgeborgen, die thans
voor het grootste gedeelte door het smeu
lende vuur zijn verbrand. Men zal de con
Stematie beseffen, die deze brand verwek
te. juist op bet uur, dat in de kerk het H,
Sacrament ter aanbidding was uitgesteld en
dat om 9 uur nog een H. Mis zou gelezen
worden.
De Weleerw Pater Dekkers heeft onmid
dellijk het H. Sacrament in de andere sa
cristie in veiligheid gebracht, waarna de
loopers van het altaar werden opgenomen,
omdat de brand zich aanvankelijk ernstig
liet aanzien door de verschrikkeiyke hitte en
den rook. die zich in de kerk verspreidde.
Men vreesde, dat de brand ernstige ge
volgen zou hebben. Toen de brandweer ge
arriveerd was, heeft deze onmiddeliyk een
slang door de kerk gelegd dwars over het
hoofdaltaar naar de linkerzijde van de
kerk, waar de sacristie gelegen is. Geluk
kig was echter, zooals gezegd, de brand
reeds met eenlge emmers water gebluscht
De sacristie bood na den brand oen treu-
rigen aanblik Al de wanden en balken van
de sacristie waren zwart geblakerd door
het smeulende vuur. Een groot gedeelte
van de rouwversiering, die in deze sacristie
lag opgeborgen, is verorond of althans on
bruikbaar gemaakt, doordat er op verschil
lende plaatsen gaten waien ingebrand.
Ook gingen een 12-tal altaarkusser.s,
waaronder verschillende kostbare, die slechts
op hoogdagen ln de kerk werden gebruikt,
verloren, alsmede een groot houten kru's,
dat met het bidden van den Kruisweg
wordt gebruikt
Men schat, naar men ons mededeelt, het
gewicht der verloren gegane kaarsen op
300 pond. Op het uur. dat men den brand
ontdekte, waren slechts weinig geloovigen
in de kerk aanwezig De vastgestelde h.
Mis van 9 uur kon niet doorgaan, omdat
men toen nog volop bezig was eventueeie
smeulende houtdeelen te verwyderen Toen
de geloovigen zich op verzoek uit de kerk
hadden verwyderd, heeft men daarna de
kerk gesloten.
Ook een opslagplaats van kaarsen, die
boven genoemde sacristie was gelegen en
waartoe men zich door middel van een luik
in het plafond toegang ken verschaffen, Is
voor een groot gedeeUe uitgebrand bene
vens de daar aanwezige kaarsen De brand
is, naar men veronderstelt, ontstaan Ir. de
houten kast, reden waarom pas na enkele
uren, toen de vlammen er uit sloegen, en
zich rook verspreidde, de brand is ont
dekt.
door afgevaardigde Stephan Radio, gewezen minister van justitie in Joegoslavië
(Auteursrecht voor Nederland by de Nieuwe Haarl. Courant)
Stephan Radic, de bekende leider
der Kroaten, die onlangs door
zyne opvattingen over de oorlogs
schuld groote opschudding in de
Skuptsjina bracht, doet zich meer
en meer kennen ais een voor-
stahder van toenadering van Joe
goslavië tot de Dultsch-Midden-
Europeescho politiek. Het kan
zyn nut hebben, de meening van
dezen grooten staatsman over 't
door het Oostenrijksch-Italiaan
sche conflict ontstane minder
heidsprobleem te vernemen.
Een dame gedood:
Aneta seint uit Soerabaja:
De auto, waarin de echtparen J. P. N.
Einwachter en M. R. H. Meyer, beiden af
komstig van Djatiroto, gezeten waren, is,
komende van Djember, bU Pondekdalem,
des avonds omstreeks elf uur tegen een
boom gereden.
De dames werden door den schok door
de voorruit geslingerd.
Mevr. Meyer is spoedig doodgebloed.
De heeren zyn niet ernstig gewond.
Hoezeer de ondergang der Oostenrijksch-
Hongaarsche monarchie ongetwüfeld voor
'n deel aan het niet opgelosteminder
heidsprobleem té wyten is, zoo was toch ln
Oostenrijk de houding der regeering zeer ge
matigd tegenover de nationale minderheden
door eene zeer ernstig gewilde en daadwer
kelijke autonomie der landen, alsmede door
een schoolsysteem, dat. lrffede tot de schep
ping van een internationale paedagogiek in
den boezem van het Oostenryksche minis
terie van Onderwys. Dit ministerie beschik
te over een buitengewoon instituut, den z.g.n.
schoolboekhandel, waarin honderden boeken
in meerdere 100.000 exemplaren en wel in ne
gen talen, waaronder zes Slavische, versche
nen. Deze prachtige Instelling werd helaas
door de Vredesconferentie totaal miskend,
zeer tot niet meer te herstellen nadeel der
Europeesche cultuur.
In Hongarije echter was de nationale on
derdrukking nog byzonder verscherpt door 't
feit, dat de gezamentiyke aristocratie en ook
byna de gezamentiyke burgers uitsluitend
als Magyaarsch werden beschouwd, zoodat
voor de Slowaken en de Roemenen de socia
le onderdrukking meer en meer ondraaglijk
werd. Een Magyaarsch spreekwoord luidde:
„Kasa nem étet, Toth nem ember." (Pap is
geen eten en de Slowaak geen mensch).
Door de successie-staten zijn de oud-Oos-
tenryksche autonome regeering en het op ge-
ïykstelling der talen berustende schoolsys
teem slechts tot op zekere hoogte overgeno
men. De successie-staten nemen niet alleen
eene onverdraagzame houding aan, maar zijn
vaak tiranniek tegenover hunne minderhe
den.
Speciaal Italië staat ln dit opzicht aan de
spits: het telt 40 millioen inwoners, waarvan
slechts 800.000 niet Italianen zijn. Daarvan
wonen 200.000 Diiitschers In Tirol. Verder zijn
er 400.000 Slovenen en 200.000 Kroaten ln het
voormalig Oostenryksche kustland. Alle Itali
anen, zelfs de meest gematigden onder hen,
zooals b.v. prof, Salveminl, zijn 't echter daar
over eens, dat deze minderheden, omdat zij worden voorgelegd.
tot Italië behooren, niet alleen de Italiaan-
sche taak, maar ook de Italiaansche denk-
wyze moeten aannemen. Het fascistische re
giem dringt hun deze geestelijke vervorming
met alle middelen der meest geraffineerde
wreedheid'op. En Mussolini biyft onbewogen,
wanneer men hem zegt, dat een dergelijk op
treden der Italiaansche cultuur onwaardig en
bovendien onnoodig en nutteloos is. Hy meent
daarentegen ln allen ernst, dat deze bar-
baarsche wyze van italianiseeren Duitschland
en Joegoslavië reeds nader tot elkaar ge
bracht heeft en deze het ontstaan van een
samenwerking tusschen Germanen en Slaven
zou kunnen bespoedigen.
Het ware afweermiddel bestaat echter niet
ln bedreigingen. Het is te zoeken in de tus-
schenkomst van den Volkenbond. De Volken
bond moet middelen en wegen vinden, om
ook den grooten mogendheden verplichtingen
tegenover hare nationale minderheden op
te leggen, geiyk aan die, welke aan de sta
ten van Midden-Europa en aan de Balkan-
landen werden opgelegd. Tot nu toe waren
zeer zeker deze verplichtingen niet van groo
te practische, daarentegen van zeer groote
moreeïe waarde. De internationale sanctie
verschaft aan de werkeiyk democratische en
geavanceerde elementen een soliede basis en
de mogeiykheid, tegenover de minderheden
een programma van oprechte, hartelijke sa
menwerking en wezenlijke geiykheid in 't le
ven te roepen. Deze internationale sanctie
ontneemt geiyktydig aan de minderheden de
mogelijkheid, irredentische onrust te veroor
zaken en den chauvinisten wordt het on
mogelijk gemaakt, eene wetteiyke onderdruk
king door te voeren.
Talrijke geschriften zyn in den laatsten
tyd over de minderheidskwestie in Midden-
Europa en de Balkanlanden verschenen: deze
geschriften brengen gruwelijke toestanden
aan het licht, maar de werkeiykheid is nog
veel gruweiyker. Macedonië b.v. is tot een
ware hel voor de bewoners geworden. Niet
veel beter gaat het in 't voormalige Zuid-
Hongarije, het tegenwoordige Woiwodina, en
de Joegoslavische regeering heeft het plan de
Kroaten op dezelfde wyze te behandelen,
hoewel deze loyaal en oprecht en zonder ne
vengedachten de monarchie, de tegenwoordi
ge dynastie en zelfs de centralistische grond-
wat erkend hebben.
Dit alles bewust, dat in de verschillende
staten de minderheid ln bescherming behoort
te worden genomen. Het bewyst verder ook,
slat de ernstige kwestie van het vroegere Oos
tenrijkHongarije nog geenszins is opgelost
en eerlang verscherpt en meer ingewikkeld
aan de in aanmerking komende volken, aan
den Volkenbond, aan de groote westeiyke de
mocratieën en aan de openbare meening zal
Men seinde ons gisteravond uit Emmen:
Op het oogenblik woedt weer een hevige
veenbrand op het terrein van de firma
Scholten, te Klazinaveen-Noord.
Het vuur Is van Emmen-Erfscheiderveen
naar dit terrein overgewaaid en heeft een
groot aantal turfhoopen ln brand gezet.
De brandweer uit Den Haag, Amsterdam
en Groningen en van de particuliere onder
nemingen bestrijden met al het beschik
bare materiaal het vuur.
Men was nog juist bezig met het leggen
van slangen.
Toen wy hedenavond ter plaatse waren,
waren reeds büna 5000 slangen in gebruik.
Er loopt momenteel een zestal woningen
gevaar.
Men doet echter al het mogelijke om deze
te behouden.
De leiding van het blusschingswerk
persoonlijk ln handen van Mr. Bouma,
die gedurende den geheelen middag en ook
hedenavond op het terrein aanwezig was.
Op Donderdag 31 Mei voor de
Amsterdamsche Rechtbank
Op Donderdag 31 Mei a.s. zal de Amster
damsche rechtbank de behandeling aanvan
gen van de strafzaak tegen:
lo. Jan Jacob Woltman Jr.; 2o. Johs.
Pieter Hk. Woltman, beiden te Hilversum
woonachtig en be'den oorspronkeiyk direc
teur van de Veendammer Hypotheekbank;
3o. A. C. Möhring en 4o. mr. E. M. R. Korten-
over, beiden te 's-Gravenhage woonachtig
en later, na het aftreden van de beide heeren
Woltman, respectieveiyk directeur en presi
dent-commissaris van genoemde bank.
Aan de verdachten, die allen gedetineerd
zyn, is ten laste gelegd: bedrlegeiyke bank
breuk en verduistering, althans uitlokking
df artoe en medeplichtigheid daaraan.
Als O. M. zal optreden mr. Reil ngh, ter-
wyi verdedigers zullen zijn: voor de beide
Woltman's mr. Th. Muller Massis, voor
Möhring mi'. F. A. Kokosky en voor mr. Kor-
tenoever mr. Van der Meer uit Rotterdam.'
De behandeling der zaak zal vermoedeiyk
eenlge dagen ln beslag nemen.
De brand aan het Kanaal te Emmen-
Erscheiderveen, is op het oogenblik tamelijk
rustig; wel was het vanmiddag noodig
een brandspuit naar het terrein te dirigee-
ren. Ook de motorspuit van de gemeente
Emmen is daarheen vertrokken.
Uit Valthermond seinde onze correspon
dent gisteravond, dat de brand ook hier op
nieuw een ernstiger karakter heeft aan
genomen.
De brandspuit uit Nieuw-Amsterdam is er
heen vertrokken.
De correspondent vain het Persbureau Vaz
Dias meldt hedennacht te half één:
De commissaris der Koningin in Drenthe
bezocht gisteravond een nieuwen veen
brand in Klazinaveen-Noord,' die zich mo
menteel zeer ernstig laat aanzien. De brand
verspreidt zich over een straal van 2 K.M.
De voorzitter van den Utrechtschen
brandweerbond, de heer D. J. J. A. de Leur,
confereerde met den burgemeester van
Emmen, Mr. Bouma, over eventueelen
steun van de brandweer, uit Utrecht aan
Emmen.
De Amsterdamsche brandweer zal ver-
moedeluk Woensdag inrukken.
Ook de voorzitter van de Volkshuisves
ting, de heer Liebert, confereerde met den
burgemeester.
By enze terugkomst zagen wij een nieu
wen brand uitbreken, vermoedelijk by het
Kanaal B, bij Emmen-Arfscheiderveen.
Overigens is de toestand over het alge
meen genomen, niet ongunstig.
Te Valthe is het nu rustig.
De stennverlcening
De correspondent van het Persbureau Vaz
Dias te Emmen meldt:
De brandweer heeft momenteel den
veenbrand by Valthermond onder de knie.
Voor het oogenblik baart de toestand daar
geen zorg.
Te Klazinaveen-Noord brandde het om
twaalf uur nog tameiyk fel, doch minder
ernstig, dan vroeger in den avond.
De gezameiyke brandweerkorpsen van
Emmen, Groningen, Amsterdam en Den
Haag, hebben hier allen hun materiaal
geconcentreerd en onder leiding van bur
gemeester Bouma schitterend werk gedaan.
Het is tot hiertoe mogen gelukken de be
dreigde woningen te behouden.
De commissaris der Koningin zal voor de
steunverleenlng aan de door de ramp ge
troffenen. het Prov. Drentsch Comité voor
Steunverleenlng by Rampen, in werking
stellen.
Van dit Comité zyn permanente leden:
de Commissaris der Koningin als voorzitter,
Mr. Onnen te Assen, secretaris, de besturen
van de Prov Drentsche afdeelingen van
het Roode Kruis en het Oranje Kruis,
terwyi daaraan tevens toegevoegd worden
de burgemeesters van de getroffen ge
meenten.
Er zal dus geen steun verleend worden
door dit comité.
De dag van gisteren.
Onze eigen redacteur, die gisteren ter
plaatse was, geeft hieronder zyn indrukken
weer:
Eens dat is minstens vüf en twintig
jaar geleden was deze omgeving nóg groot
scher, nóg rianter dan thans. Toen dwaalde
men hier in de rustige lanen, aan weers
züden beboscht, ongestoord rond. Toen werd
de wandelaar niet verontrust door auto
signalen en wegen met asphalt-dek waren er
onbekend.
Met het groeien van het bedrüf werd het
anders. En een schending van het ongerepte
schoon der Breesaap, in den verren omtrek
bekend, werd noodzakelijk. De wondeplekken
zijn thans nog zichtbaar. Ten behoeve van
den weg, die naar het bedrüf leidt, is een
hoog duin afgegraven. Intusschen, voor wie
een open oog heeft voor de natuur, blu'ft nog
genoeg te bewonderen over. De weldadige zon
der laatste dagen heeft het blad tot geurige
glanzende frischheid ontplooid. Het hooglied
der wederopstanding ln de natuur.
En daarachter rüst het zwarte gebouwen
complex, waar anders het hooglied van den
arbeid wordt gehoord, maar waar Je nu een
ander beeld tegemoet komt.
Iets ongewoons zün by den toegang tot de
Hoogovens de vele marechaussees, die zyn
opgeroepen voor het geval ongeregeldheden
mochten uitbreken.
Links van den ingang, in het gras, liggen
schaftende arbeiders. Tegenover den ingang
groepen nieuwsgierigen te samen.
Tot de noen biedt dit beeld weinig variatie.
Maar om twaalf uren en nog meer te half
een als de employé's gaan middagmalen
komt er eenige levendigheid. Dan wordt weer
alles rustig.
wy besluiten, nu ons gebleken is, dat een
onderhoud met de directie tot het onbereik
bare behoort, te gaan lunchen. Het Casino
is daartoe een geschikte gelegenheid. Er
wordt druk getafeld, waarsclujniyk onge
woon druk.
Buiten de gewapende macht zün er ambte
naren van de Hoogovens aanwezig.
Het beschikbare personeel, niet voldoende
voor dezen ongewonen toeloop, komt handen
te kort, om allen te bedienen.
Tegen twee uren keeren we terug naar de
fabriek.
In den morgen hadden we reeds gehoord,
dat er druk werd „geteekend". De veertig
arbeiders, die hun formulier nog moesten
invullen en tot de middagploegen behoorden,
die te twee uur ln dienst kwamen, hadden
by onze komst aan het tot hun gerichte ver
zoek voldaan.
Andere ploegen verlieten te twee uren het
bedrijf. Op den weg vóór de fabriek raken
ze in gesprek met een „organisatie-man". Er
worfïen levendige discussies gevoerd over den
stand van het conflict. Uit de gesprekken
vangen we op, dat de staking by de Rün-
scheepvaart de houding der directie tegen
over de stakende havenarbeiders beïnvloedt,
We laten de juistheid dezer bewering voor
rekening van den zegsman.
De kern van het conflict ligt intusschen
elders.
Het standpunt der directie is: de z.g.n.
personeelvereeniging erkennen wü niet. Wu
willen wel onderhandelen met de Iandeiyke
bonden.
De personeelvereeniging concentreert zich
om de persoon van Kelder, die een half jaar
geleden ongeveer, ontslagen werd.
De bedoeling der directie is doorzichtig: de
personeelvereeniging moet verdwenen. Het is,
zooals bekend, niet de eerste maal, dat van
die zyde moeiiykheden werden uitgelokt.
De strüd zal nu moeten worden uitgevoch
ten tusschen de landeiyke bonden en de per-
soneelorganisatie. Staan de onderhandelin
gen tusschen de landeiyke bonden en de
directie goed en mag aangenomen worden,
dat een gunstig vergelük wordt bereikt, dan
zullen de gelederen der personeel-organisatle
gedund worden. Het gaat er dan maar om,
of het resteerende gedeelte nog voldoende
kracht:g is, om te blüven ageeren.
Gisteren werd door de directie druk gecon
fereerd. In den namiddag zou een bespreking
plaats hebben van de directie, den burge
meester en den commissaris van politie.
Verder zou gistermiddag te 4 uur een huis
houdelijke büeenkomst plaats hebben van
de arbeiders.
Katholieken van Haarlem schenkt H
deze week Uw bijdrage voor het
Koopt bons van onze propagan
disten of teekent in op het U toe
gezonden biljet.
Adres Penningmeester:
Gisterenmiddag werd het tweejarig kindje
van den heer H. A., wonende Tweede Ame-
ricastraat te Hi'legom, vermist. Na ongeveer
een uur zoeken werd het kindje in een
modderput gevonden, met het hoofdje naar
beneden. De kleine was overleden door ver
stikking.
Door het Bestuur van ,,'t Kopje" te Bloe-
mendaal zün, behoudens nadere goedkeuring
van den Minister van Onderwüs, Kunsten en
Wetenschappen, tot gecommitteerden voor
het eindexamen der litterair-economische af-
deeling benoemd: Prof. Dr. A. W. de Groot,
hoogleeraar aan de Gem. Universiteit té
Amsterdam, Prof. Dr. A. A .van Schelven
hoogleeraar aan de Vrye Universiteit té
Amsterdam. Jhr. F. Teding van Berkhout
directeur v. d. Haarlemsche BankvereenMng
te Haarlem en Prof. Mr. F. de Vries, hoog
leeraar aan de Handelshoogeschool te Rot
terdam.
Men meldt ons uit IJmuiden:
In de gisterenavond gehouden vergadering
is met groote meerderheid van stemmen be
sloten de staking op te heffen. De arbeiders
zullen zich dus weer aanmelden. De houding
van de directie tegenover de stakers is nog
niet bekend, maar vermoedeiyk zullen er
slachtoffers vallen.
Nader wordt gemeld:
Tot hedenmorgen half elf was nog geen
een van de stakers, die zioh hadden gemeld,
aangenomen. Momenteel kan nog niet wor
den gezegd, of en wanneer dit zal geschie
den.
Hedenmiddag 12 uur seint men ons uit
IJmuiden, dat de directie van het Hoogoven-
bedrijf heeft medegedeeld, dat niemand der
stakers weder te werk zal worden gesteld.
De veenbranden in Zuid-Oostelijk Dren
the. Een uitbreiding te Emmen-Erfscheider
veen.
Bijzonderheden omtrent de nieuwe Zeppe
lin L. 127.
De definitieve regeling van de technische
salarisherziening van het Burgerlijk Rüks-
personeel is niet voor het late najaar te
wachten.
De felle fabrieksbrand aan den Omval te
Amsterdam.
Op 13 Mei zal de strafzaak der Veen
dammer Hypotheekbank voor de Amster
damsche rechtbank behandeld worden.
Het atelier van Jan Toorop zal 15 Mei
a.s. te Amsterdam worden geveild.
Te 's Gravenhage is een protestvergade
ring gehouden tegen het banderolIensteLsel
in de tabakswet.
De staking in het loodgietersbedrijf is he
den uitgebroken.
Het wetsontwerp op het Britsche vrou
wenkiesrecht in derde lezing goedgekeurd.
De staking by de Rynscheepvaart breidt
zich uit.
De opmarsch
naar Boekarest.
der Roemeensche boeren
Twintig bedevaartgangers in de woestyn
tusschen Bagdad en Beiroet omgekomen.
Barometerstand 9 uur v.m.: 757. Stilstand
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 8.07
Hoogste bar.stand 765.4 m.M. te Reijavlk.
Laagste bar.stand 746.1 m.M. te Wlsby.
Verwachting: Meest matige N.O. tot N.W.
wind, zwaar bewolkt tot betrokken, waar-
schüniyk eenlge regen, weinig verandering
in temperatuur
Als Directeur is tot de Hollandsche Maat-
schappü der Wetenschappen te Haarlem
toegetreden, de heer mr. Chr. P. van Eeghen
te Amsterdam.
Een vrouw door de tram gegrepen.
Hedenochtend Is op het J. D Meiiemein
door eWn naar °°Sgetuigen verklaren
hmL g voorzichtigheid, met een wiel-
Üder in aanraking gekomen, waardoor zü,
door een juist passeerende tram van iyn 9
werd gegrepen.
Har werden eenlge vingers van de linker
hand afgereden.
ZÜ is door den G. G. D. naar het Binnen-
Gasthuls overgebracht.
Zooals reeds was aangekondigd, gaat
de staking in het loodgietersbedrijf heden
in, ook by die werkgevers, welke reeds
het collectief arbeidscontract hadden
aanvaard. De staking omvat Amsterdam.
Rotterdam, Den Haag en Haarlem.
De aanleiding tot het conflict was,
zooals men weet, dat de werkgevers wei
gerden in het nieuw te sluiten collectief
contract (het oude liep in April j.l. af) een
bepaling op te nemen, waarbij aan de
werknemers een jaarlijksche vacantietijd van
een week, met uitbetaling van loon gega-
randeeerd werd. Deze weigering was het
bestuur van den Algemeenen Metaalbewer-
kersbond aanleiding den werkgevers een
ultimatum te stellen. By weigering hun-
'nerzüds aan den vacai.tie-eisch te voldoen,
zou een heden ingaande staking geprocla
meerd worden in het loodgietersbedrüf.
Een voorstei van den Rüksbemiddelaar,
hierop neerkomend, dat den werknemers 3
dagen vacantietyd met doorgaan van het
loon gegarandeerd zou worden, werd dezer
dagen door de meerderheid der werkge
vers verworpen. Een kleine minderheid van
de werkgevers slechts was geneigd de
eischen der arbeiders ln te willigen.
In Bellevue te Amsterdam ls gisteravond
een zoogenaamde mobilisatie-vergadering
gehouden, om te beslissen, hoedanig ge
staakt zou worder.; óf bü alle werkgevers,
óf slechts bü die, welke niet de eischen in
willigden.
De besturen der verschillende organisa
ties stelden voor niet in staking te gaan
in de bedrüven der enkele wergevers c.ie
wel hun goedkeuring hechten aan het indivi
dueel aan de werkgevers toegezonden col
lectief contract.
Evenwel werd, aa zeer rumoerige bespre
king het voorstel der besturen van de orga
nisaties verworpen en besloten tot alge-
meene staking over te gaan.
Naar gemeld wordt, zyn bij deze staking
m "et Beheel een 2000 loodgieters-werkne
mers betrokken. Alleen in Amsterdam reeds
een 700 arbeiders en een tweehonderd
veertig kleinere en grootere werkgevers.
Ook te Rotterdam hebben gisteravond de
diverse metaalbewerkers een groote mobi
lisatie-vergadering gehouden, waarin be
sloten werd met ingang van heden den ar
beid te laten rusten.
Verschillende sprekers voerden er het
woord. Ongeveer *00 ioodgietersgezelien zün
by deze staking betrokken.
Vandaag werd bü verschillende werkgevers
te Rotterdam, die het contract niet hebben
geteekend, gepost. Om 9 uur hedenmorgen
werd een tweede vergadering gehouden.
