Binnenlandsch Nieuws
HetWtegekmd
FUROL
HET ZILVEREN JUBILEUM VAN
ST. RAPHAEL
EEN GROOTSCHE BETOOGING IN
'S-HERTOGENBOSCH
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT.
Vierde Blad Maandag 21 Mei 1928
BELANGSTELLING UIT HET BUITENLAND
De Buitenlandsche Journaliste*,
op reis door Nederland
(Van onzen specialen verslaggever.)
„St. Raphaël", de sympathieke Katholieke
vereeniging van Spoor- en Tramwegperso-
neel, heeft zfjn 25-Jarig bestaan herdacht
met een feest, dat klonk als een- klok.
„St. Raphaël" had er recht op, na 25 jaar
van zwaren, ingespannen arbeid eens even
stil te staan bij dezen mijlpaal in haar be
staan om des te krachtiger daardoor ge
sterkt, weder voort te gaan om haar eere
plaats te blijven bekleeden onder de orga
nisaties in ons land.
Het zal zoowel het bestuur als allen aan
het grootsriie feest deelnemenden leden
goed gedaan hebben eens de openlijke er
kenning van hun werk te ondervinden.
Hooge autoriteiten, zelfs de bisschop van
's-Hertogenbosch hebben van hun belang
stelling bij dit jubileum doen blijken en aan
gelukwenschen heeft 't niet ontbroken.
Trouwens voor een schitterend feest stond
de roep van het gastvrije 's Hertogenbosch
borg.
De Bosschenaren hebben de jubileerende
vereeniging met groote hartelijkheid ont
vangen, den Bosschenaar eigen.
Het leek een nationale feestdag.
Van vele huizen wapperde de Vaderland-
sche driekleur, concerten, carillonbespeling
alles te zamen ter eere van „St. Raphaël".
En het hoofdbestuur zal er geen spijt van
gehad hebben, dat het de feestviering in
's Hertogenbosch bepaald had. Nergens zou
men welkomer gasten geweest zijn.
De viering van het jubileum heeft meer
dan twee dagen in beslag genomen en in
die dagen heeft zich veel afgespeeld, dat de
vermelding waard is.
Het begon reeds Vrijdagavond.
In den middag hadden de treinen van
heinde en ver zeer vele afgevaardigden naar
het jubileum naar Den Bosch gebracht.
Men kon het in de stad bemerken, want
het was aanmerkelijk drukker. Van de hui
zen verschenen de viaggen; Den Bosch werd
in feestgewaad gestoken.
De avond van Vrijdag was gewijd aan een
réunie van hoofdbestuur, gasten en afge
vaardigden der afdeelingsbesturen in hótel
„Noord Brabant" aan de Markt. Onder de
gasten bevonden zich ook verschillende ver
tegenwoordigers uit het buitenland van wie
we noemen: O. Knebel (Berlijn) en M. Gar-
nier (Parijs), vice-presidenten vandeChirs-
.telüke Internationale, Pr. Haider, J. Wall-
ner en Ferd. Geisslinger, resp. voorzitter, ze-
stuurslid en bibliothecaris van de Gew. Chr
Eisenb. Oesterreichs; J. Boulet, G. Deleeuw
en J. van Maldeghem, resp. secretaris,
onder-voorzitter en bestuurslid van het Bel
gische Christelijke Syndicaat van Spoorweg
personeel enz.; M. Grenczer, J. Szlavy en G.
Horvath, resp. voorzitter, secretaris en be
stuurslid van de V. O. G. E. in Hongarije.
In zijn openingswoord wees de heer J.
Hellemons, voorzitter van het hoofdbestuur,
na de opening met den Christelijken Groet
en een kort woord van welkom, op de groote
beteekenls van de aanwezigheid der buiten-
landsche gasten, vertegenwoordigers van or
ganisaties.
Spr. hoopte dat dit een nog nauwer aan
halen van den band zou beteekenen, die
thans reeds de bij de Christelijke Inter
nationale aangesloten bonden bindt.
Voor den overleden grondlegger der Chris
telijke vakorganisatie in België, den heer
Desmet werd een kort gebed gestort.
De heer Nivard (Rotterdam) richtte daar
op enkele woorden tot de buitenlandsche
gasten, waarna de vertegenwoordigers der
buitenlandsche organisaties het woord voer
den.
De heer Knebel dankte namens den Duit-
schen bond en zeide dat de arbeid van „Sint
Raphaël" in Duitschland met veel belang
stelling wordt gadegeslagen. Spreker vorm
de de beste wenschen voor den jubileeren
den bond.
De heer Haider voerde het woord namens
den Oostenrijkschen bond, betoogende, dat
aan dit jubileum een hooger idee is gegeven
n.l. dat van het Christendom en het Chris-
tusgeloof, de fundamenten, waarop de
Christelijke vakbeweging is gebouwd. De
Christelijke vakbewegingsgedachte was naar
zijn oordeel ook de reden van het succes
van St. Raphaël. Door dit Jubileum wordt
bewezen, dat er slechts een internationale
is. die des geestes, die -.an het Christendom
en het geloof in Christus.
De heer Grenczer sprak uit naam van de
Hongaren woorden van dank. Hij betoogde,
dat de Hongaarsche afgevaardigden ook
hierheen zijn gekomen om een aansporing
te vinden voor hun eigen nog jonge ver
eeniging.
Uit naam van de Fransche organisatie
sprak de heer Gamier, die te kennen gaf,
dat men in Frankrijk een goed voorbeeld
heeft aan St. Raphaël, welken bond hij
roemde als een groote en goede organisatie.
De heer Deleeuw memoreerde het heen
gaan van den Belgischen voorzitter Desmet,
die zijn eerste kennis over wat organisatie
is, in Holland kreeg. Met die kennis heeft
hij het Belgische Syndicaat ingericht en hü
heeft het prachtig gedaan! Ten slotte druk
te hij zijn dankbaarheid uit, uit naam van
duizenden georganiseerden en namens dui
zenden vrouwen en kinderen voor wat Hol
land voor België gedaan heeft.
Met deze begroetingsredevoeringen was
ook het officieele gedeelte der réunie be
sloten en nog langen tijd bleef men nog
bijeen, waar vele relaties werden aange
knoopt of vernieuwd.
Zaterdag.
Zaterdag, de eerste der twee eigenlijke
feestdagen, had een prachtigen inzet.
In alle kerken der stad werd een H. Mis
opgedragen voor de zielerust van de over
leden bondsleden en den overleden bonds
adviseur, mgr. Mutsaers, den man, waaraan
„St. Raphaël" zooveel te danken heeft_
„St. Raphaël" beseft dat ten volle," ge
tuige de eerbiedige wijze, waarop de ver
eeniging de nagedachtenis aan mgr. Mut
saers in hooge eer houdt.
In de vroege morgenuren liet het weer
ach aanvankelijk niet gunstig aanzien, la
ter op den morgen evenwel werd het aan
merkelijk beter.
De vergadering.
De groote vergadering begon te 9 uur in
de groote zaal van het Concertgebouw, waar
afgevaardigden en gasten met het bestuur
bijeen kwamen.
De bondsvoorzitter, de heer Hellemons,
sprak het openingswoord, .waarna de heer
Nijkamp, namens het R.-K_ Werklieden
verbond zijn gelukwenschen aan St. Ra
phaël aanbood, dat hij een der beste vak
bonden noemde, bij de centrale aangesloten.
Onder alle omstandigheden kon men op
dezen bond rekenen. Spr. huldigde vooral
pastoor Donders en de heeren Hellemons,
Nivard en Timmermans.
Ook de heer Schutte, verbondssecretaris
en oud secretaris van St Raphaël, sprak
namens de Bossche afdeelmg en bood een
groote oorkonde aan, waarin de heele ge
schiedenis van St. Raphaël geschetst wordt.
Spr. hoopte, dat zij een plaats zal krijgen
in het Mgr. Mutsaersoord.
De directie der Ned. Spoorwegen zond een
bloemenmand, terwijl van den Minister van
Waterstaat een telegram van verhindering
binnenkwam.
De afgevaardigde van de afd. Amsterdam
Dood 500 aan voor het altaar in het Mgr.
Mutsaersoord, de afgevaardigde van Olden-
zaal zegde daarvoor een bijdrage toe, even
als Nijmegen. Daarna werd nog het woord
gevoerd door afgevaardigden van Haarlem,
Boxtel, Zwolle, Nijmegen en Breda,.
Mgr. Diepen doet zijn intrede.
Een grootsch moment was het, toen mgr.
A F. Diepen, bisschop van 's-Hertogen-
bösch onder donderend applaus van de
aanwezigen de groote zaal betrad.
De heer Hellemons heette mgr. uit naam
van St. Raphaël hartelijk welkom en ver
tolkte de gevoelens van aanhankelijkheid en
gehoorzaamheid die de leden jegens het Ne-
dèrlandsch Episcopaat bezielen.
Deze woorden van welkom werden beant
woord door mgr. Diepen, die de aanwezigen
in bijzonder hartelijke bewoordingen toe
sprak.
Wij zullen, zoo zeide Mgr., niet vergeten
dat St. Raphaël hier zijn bakermat had en
evenmin wat het in 25 jaar bereikt heeft.
Mgr. deelde mede, dat hij morgen in de ka
thedraal een H. Mis voor den bond zou
opdragen en tevens het vaandel zou wijden,
applaus. Mgr. herdacht vervolgens dank
baar mannen als Mgr. Mutsaers, van Hal
en hunne helpers_ Evenzeer verdienen ech-
die 25 jaar trouw" was aan het woord van
Paus en Bisschoppen.
Dan vervolgde mgr. aldus: Ook namens
ter hulde het bestuur en de vereeniging zelf,
mijn voorganger, Mgr. van de Ven zaliger,
dank ik u, pastoor Donders, voor al hetgene
ge in die 25 jaar voor St. Raphaël gedaan
hebt. Geve God u nog lange jaren de kracht
om voor te gaan, gelijk ge deedt, de St.
Raphaëlmannen te leiden, te adviseeren en
hunne vergaderingen bij te wonen.
Mgr. besloot met de beste wenschen voor
St. Raphaël.
Daverend, langdurig applaus volgde op
deze woorden.
Vervolgens hield de bondsvoorzitter, de
heer J. Hellemans, een herdenkingsrede.
Rede van den bondsvoorzitter
Bij overschouwing van het verleden van
onzen bond, gaan onze gedachten als vanzelf
naar de oudste dagen van ons bestaan, naar
onze kinderjaren.
De goede en sterke wil van onze eerste
pioniers, heeft alle overige onvolkomenheden
ten spijt, St. Raphaël, door alle moeilijkhe
den heen gebracht en den grondslag gelegd
voor een vruchtbaar verder werken. En als ik
hier een hartelijk woord van dank breng aan
allen, die in de eerste uren voor St. Raphaël
gestreden hebben, dan denk ik daarbij toch
in de eerste plaats aan hen, die ons reeds
naar betere gewesten zijn voorgegaan.
Onder deze laatsten mag ik, zonder de
verdiensten van anderen te kort te doen,
een tweetal mannen noemen, die meer dan
anderen hun krachten en talenten aan St.
Raphaël gewijd hebben, n.l. onze vrienden
Van Hal en De Wit z.g.; Van Hal en De Wit,
zij hebben gewoekerd met hun krachten en
talenten: zij hebben zich gegeven voor St.
Raphaël zooals ze waren, geheel en al! Hun
nagedachtenis zal in eere blijven, zoolang St.
Raphaël zal bestaan.
Als wij St. Raphaëls dooden gedenken,
dringt zich voor onzen geest met geweld
op, de edele figuur van onzen eersten bonds-
adviseur, Mgr. Mutsaers z.g. Als wij, mannen
van St. Raphaël, aan iemand grooten dank
en diepe hoogachting verschuldigd zijn, dan
voorzeker aan dezen edelen priester, die voor
ons in één woord alles is geweest wat hij
voor ons zijn kon.
Ik verzoek onzen ondervoorzitter Haen,
voorzitter onzer afdeeling Den Bosch, Ker
sten en den voorzitter onzer afdeeling Am
sterdam, Lub, dezen krans op het graf van
Mgr. Mutsaers te gaan leggen, als een diep
gevoelde hulde van St. Raphaël aan de hoog
vereerde nagedachtenis van onzen onverge-
telijken eersten bondsadviseur, Mgr. Mut
saers!
Als wij een vergelijking maken tusschen de
toestanden bij spoor en tram van nu en van
toen wij met onzen arbeid begonnen, dan
moeten wij volmondig erkennen, dat ons
werk rijkelijk door O. L. Heer gezegend is,
waarvoor wij Hem op de allereerste plaats
dank verschuldigd zijn.
Wij zouden intusschen weinig gewonnen
hebben, indien wij in de vervlogen 25 jaren
slechts materieel gewin konden boeken.
Maar gelukkig en ook dat is een van de
gloriepunten van St. Raphaël de ziel van
den katholieken spoor- en tramman heeft
door onze actie geen schade geleden.
Integendeel, het is enze trots, het is ons
mooiste en meest waardevolle resultaat van
onzen 25-jarigen arbeid, dat het ons gelukt
is van onze mannen betere menschen te ma
ken!
In de afgeloopen 25 jaar deden wij onzen
plicht. Zorgen wij, dat de toekomst ons be
reid en in staat vindt om zoo mogelijk nog
beter onzen plicht te doen, opdat met ge
lijke, zoo mogelijk nog grootere voldoening
eenmaal het gouden jubilé kan gevierd wor
den.
Deze rede werd luide toegejuicht.
Vervolgens huldigde de heer G. J. Pruest,
secretaris-penningmeester van het monu
ment-comité, het hoofdbestuur.
Sedert het begin der Monument-Actie tot
heden is, aldus spr., aan vrijwillige bijdra
gen, bijzondere ontvangsten en contributies
ontvangen een totaal bedrag van 83.323.36.
Na aftrek van de gemaakte onkosten krijgen
wij een batig saldo van 70.798.36.
7 Augustus 1927 is te Venlo onze. R.-K.
Herstellingsoord-vereeniging gesticht, die
wij, als een blijvende hulde aan zijne hoog
vereerde nagedachtenis, den naam gegeven
hebben van Mgr. Mutsaers, onzen onvergete-
lijken eersten Bondsadviseur. Thans telt
onze vereeniging 6500 betalende leden en is
haar, bedriegen de voorteekenen niet, een
bloeiende toekomst weggelegd.
Als een blijvende en waardige hulde en
waardeering voor Uw zeer verdienstelijk
werk voor ons, hebben wij dit monument
van solidariteit gesticht, wat, naar wij vast
vertrouwen, tot eer van St. Raphaël en ge
luk zijner leden zal strekken en in lengte
van dagen zal getuigen van de warm ge
voelde erkentelijkheid, waarmee de leden
van St. Raphaël bij de viering van het 25-
jarig bestaan jegens hun Hoofdbestuur wa
ren bezield!!!
Spr. besloot met een hoera uit te bren
gen op het hoofdbestuur van St. Raphaël,
waaraan de vergadering spontaan voldeed.
Mej. G. Haen voerde vervolgens het woord
namens het vaandelcomité.
Spr. memoreerde de groote verbetering
in het lot van de spoorwegmannen. De vrou
wen hebben ondervonden, dat door het
krachtdadig optreden van St. Raphaël de
zorgen van het groote gezin aanmerkelijk
werden verlicht; wij hebben gezien, aldus
spr., dat door „St. Raphaël's" arbeid menige
weduwe minder zorgvol de toekomst tege
moet gaat. De vrouwen hebben daarom he
den een nieuw kunstvol vaandel willen aan
bieden.
De ontwerper, de heer Joep Nicolas, is bui
tengewoon goed geslaagd en het moeilijke
werk is door den heer Lamberichts te Roer
mond met groot succes uitgevoerd. Moge
dit vaandel, zoo besloot spr., „St. Raphael"
in de toekomst voorgaan in den strijd.
Nadat de bondsadviseur, pastoor Donders,
een vaandelgroet had gebracht, sprak de
bondsvoorzitter een woord van hartelijken
dank voor dit geschenk.
De heer Hellemons huldigde voorts pas
toor Donders als hoofdredacteur, doch bo
venal als grooten, trouwen vriend. Pastoor
Donders viert dit heuglijk feest als mede
oprichter en als de beste. 25 Jaar geleden
aanvaardde hij de taak om St. Raphaels
orgaan „Het Rechte Spoor" te leiden, te re-
digeeren, te administreeren zelfs. Hij
schaamde zich zelfs niet het te colporteeren.
25 Jaar redacteur van een organisatieblad
is waard herdacht te worden, 25 jaar re-
dacteur zijn van hetzelfde orgaan komt zel
den voor, maar 25 jaar onbezoldigd redac
teur aan hetzelfde orgaan is een unicum in
de journalistiek, eischt erkenning én waar
deering.
Gedurende al die Jaren is Pastoor Donders
een trouwe raadsman, een oprecht vriend
geweest. Met blijmoedigheid, vurig enthou
siasme, heerlijk idealisme heeft hij gewerkt
en gestreden in en voor „Het Rechte Spoor",
25 jaar het goed recht der organisatie ver
dedigd, op de bres gestaan als de rechten
der arbeiders of ons Heilig Geloof werden
miskend of aangevallen. Door zijn schitte
rend voorbeeld heeft hij een staf van me
dewerkers gevormd, waarop St. Paphaël
trotsch mag zijn. Voor dat alles bracht spr.
hem hulde en innigen dank.
Vervolgens bood spr. hem een enveloppe
met inhoud aan.
Namens de redactie-commissie van „Het
Rechte Spoor" bood de heer J. Nivard een
schilderij van Frans Slager aan.
De bondsadviseur dankte geroerd voor de
ze huldeblijken.
Onder daverend applaus bood de voor
zitter der afdeeling Tilburg een som van
1000 aan voor het mgr. Mutsaersoord.
Nadat mgr. Diepen zijp zegen had gege
ven werd de bijeenkomst met het zingen
van „Aan U, o Koning der Eeuwen" en
„Roomsche Blijdschap" besloten.
De receptie.
De receptie, die des middags te 3 uur be
gon, was zeer druk bezocht.
Namens de directie der Ned. Spoorwegen
kwamen Ir. Kalff en Mr. van Maenen hun
gelukwenschen aanbieden.
Onder de zeêr velen, die hun gelukwen
schen kwamen voegen bij die, welke het
hoofdbestuur reeds ontvangen had, waren:
mr. Wagenaar, namens de Bossche Kamer
van Koophandel, wethouder Krijgsman na
mens het gemeentebestuur, de heer Slagter,
referendaris van het departement van Wa
terstaat namens den minister, de heer
Augustijn namens den Protestantsch-Chris-
telijken Bond van Spoor- en Tramwegper
soneel, ir. Verwey namens het Rijkstoezicht,
de heer van Meurs namens den R. K. Po
litiebond, de heer v. d. Laan, namens Her
wonnen Levenskracht.
Namens het gemeentebestuur van Venlo,
waar het herstellingsoord gevestigd zal wor
den, sprak wethouder Verbaarschot, daarbij
den bond namens de geheele bevolking ge
luk wenschende. De heer J. Nivard sprak
namens de Kath. Raadsfractie, de heer
Back namens den R. K. Onderofficiersbond
St. Martinus, de heer Weterings namens de
deelnemers aan de jubileumreis naar Rome
(hij droeg de vaderlandsche banier die de
Raphaëlmannen vergezelde, aan den Bond
over), de heer A. van Rijen namens den
Bosschen Dioc. Werkliedenbond. de heer
J. Vesters namens de R. K. Journalisten-
vereeniging.
Nog vele deputaties kwamen het hoofd
bestuur complimenteeren.
Een zeer geanimeerde feestavond in het
Concertgebouw besloot dezen dag.
Zondag
De vroege Zondagmorgen zette met prach
tig weer in. Doch „St. Raphaël" heeft er
nj/et veel van kunen profiteeren.
Tegen het uur, dat de H. Mis in de kathe
drale kerk zou beginnen vielen de eerste re
genbuitjes, den voormiddag bleef het drei
gend, totdat omstreeks drie uur de donkere
wolken zich dichter begonnen samen te pak
ken en zich in een kletterende regenbui ont
lastten. Ondanks dat is de geestdrift er hij
de mannen van „St. Raphaël" niet uitge
gaan en mag ook de laatste feestdag uitste
kend geslaagd heeten.
Gedurende den ochtend brachten volle
treinen de deelnemers aan het feest bij
duizendtallen naar de Bisschopsstad, die het
feestelijk aspect van de vorige dagen had
behouden.
Overal vlaggen, groote palen, dragende het
„Welkom" vignet, vroolijke versiering, alles
als een echte Bossche ontvangst voor de
vreemdelingen. Het hoogtepunt van den
morgen was de H. Mis in de kathedrale kerk
van St. Jari.
Klokslag kwart voor twaalf, toen reeds
de groote kathedraal dicht bezet was en hon
derden zich nog voor de ingangen verdron
gen, reed de auto met Mgr. Diepen, die het
H. Misoffer zou opdragen, voor den hoofdin
gang.
Onder jubelend orgelspel en feestelijken
zang schreed Monseigneur zegenend het
kerkgebouw binnen naar het altaar, dat On
der een zee van bloemen schuil ging, aan
weerkanten geflankeerd doo r tientallen
vaandels der afdeelingen van St. Raphaël.
Nadat Monseigneur de kathedrale kerk
betreden had, werden de overige geloovigen
toegelaten, die weldra de kathedraal tot in
de uiterste hoeken vulden. Vele honderden
moesten zich met een staanplaats tevreden
stellen.
Terstond ving het H. Misoffer aan, dat ge
celebreerd werd door Z. D. H. Mgr. Diepen.
Onder de H. Mis voerde het gemengd koor
der St. Jacobusparochie en een mannenkoor
op zeer verdienstelijke wijze eenige kerke
lijke gezangen uit. Het orgel werd bespeeld
door den organist der kathedraal, den heer
Kallenbach.
Na het Evangelie besteeg de bondsadvi
seur, pastoor Donders den kansel en richtte
eenige woorden tot de duizendkoppige me
nigte.
De gewijde redenaar wees er op, hoe „St.
Raphaël" dank, eerbied en hulde aan God
verschuldigd is.
Vijf en twintig jaar, aldus spr., mochten
wij onder Jezus' vaandel strijden.
Tsans komen wij, Jezus Christus, om U,
ónzen Koning te danken als onzen grootsten
Vriend, die ons nooit, ook niet in het heetst
van den strijd verlaten hebt.
Wij komen U huldigen als onzen aanvoer
der, die, als men meende, dat ons pogen
geen succes zou hebben, ons toeriep: „Gij
zult slagen." Wij komen U huldigen, Ko
ning van den tijd, Koning der volkeren, Ko
ning aller eeuwen.
Wanneer straks onder Consecratie de
vaandels zullen neerbuigen, dan zal dat het
symbool zijn van onze nederige onderwer
ping, van onze kinderlijke volgzaamheid
jegens ieder woord, dat ons door het kerke
lijk gezag wordt toegesproken, ook, wanneer
dat maatschappelijke belangen geldt.
„St. Raphaël" leeft voor U, Jezus Christus,
en zal voor U werken en strijden, trouw tot
in den dood.
Procedamus in pace, in nomine Domini.
Laat ons voortgaan in den naam onzes
Heeren.
Maar voor wij aanstonds onze vaandels
gaan ontplooien om door de grijze Bis
schopsstad te trekken, moeten wij eerst on
zen plicht vervullen jegens onze dooden, je
gens onze gestorven makkers, die van ons
zijn heengegaan en thans in ClDds aan
schouwing leven.
Onder zichbare ontroering van alle ge
loovigen deelt pastoor Donders dan mede,
dat dezen morgen een der mannen van St.
Raphaël, de heer Peters uit Heerlen, plot
seling door den dood overvallen is, terwijl
hij op weg was naar 's-Hertogenbosch om
het feest bij te wonen.
Te Boxtel heeft men zijn stoffelijk over
schot uit den trein gedragen.
Op verzoek van pastoor Donders knielen
daarop allen neer en de duizenden storten
een hartelijk gebed voor de zielerust van
hun overleden makker.
Nadat het H. Misoffer beëindigd was,
verrichtte Mgr. Diepen zelf de wijding van
het nieuwe bondsvaandel van „St. Raphaël*,
dat thans, zooals men weet, bij de herden
king van het 25-jarig jubileum van „St.
Raphaël" is gereed gekomen.
Daarna verspreidde de menigte zich uit
de kerk en vulde reeds de Parade, waar de
stoet zou worden opgesteld, welke straks
door de stad zou trekken.
Met den pracht-tamboer-maitre voorop,
kwa mhet muziekkorps van Goulmy en
Baar, de trots van iederen rechtgeaarden
Bosschenaar aangemarcheerd, weldra ge
volgd door andere corpsen uit Den Bosch
en omliggende plaatsen.
De beiaardier van Balkom zette het
mooie carillon van de Kathedraal in be
weging en de heldere klokkentonen vulden
de lucht.
Ieder oogenblik werd het drukker en niet
tegenstaande de opstelling een zeer geregeld
verloop had. duurde het nog geruimen tijd
voor de duizendkoppige menigte (men
schatte ze op 8 a 9000!) zich in beweging
stelde. Niet minder dan veertien muziek
korpsen gingen in den stoet mede, het de
coratieve Goulmy en Baar-ensemble voor
op. Den Bosch is aan grootsche optochten
gewend, men denke slechts aan de be
roemde ommegangen, maar toch heeft de
onafzienbare rij van de mannen van St.
Raphaël, geschaard achter hun vaandels
(het voorbij trekken duurde ongeveer een
half uur) grooten indruk op de duizenden
toeschouwers gemaakt. St. Raphaël heeft
daarmede een prachtige demonstratie ge
houden. Heel den Bosch was uitgeloopen
om die massa-betooging te zien.
Gelukkig hield het weer zich tijdens het
rondtrekken door de stad vrij goed. Wel
dreigden er af en toe een paar wolken,
maar daar bleef het ook vrijwel bij.
De weg, waarlangs de stoet trok, was
met opzet gekozen langs het H. Hart-mo-
nument aan den Koninginneweg. Daar
hebben de mannen van St. Raphaël als
hulde aan hun Koning Christus een krans
aan den voet van het standbeeld neerge
legd.
Ontvangst ten Stadhuize.
Terwijl de stoet verder den weg vervolg
de, begaven de leden van het hoofdbestuur
met den geestelijken adviseur en de buiten
landsche gasten zich naar het stadhuis,
waar zij ontvangen werden in de raad
zaal door het gemeentebestuur.
Het voltallig college van B. en W. met
den gemeente-secretaris en enkele leden
van den gemeenteraad waren hierbij tegen
woordig.
De burgemeester van 's-Hertogenbosch,
de heer van Lanschot, nam, toen allen zich
in de raadszaal vereenigd hadden, het
woord en heette allen hartelijk welkom.
Het is ispr. een vreugde dit welkom te kun
nen uitspreken.
Vooreerst omdat de hoofdsatd van Bra-
ban en meer in 't bijzonder het gemeente
bestuur thans in de gelegenheid is, op of
ficieele wijze zijn gelukwenschen en waar
deering voor het vele werk, door „St. Ra
phaël" in de afgeloopen 25 jaar verricht,
uit te spreken.
Verder om dank te betuigen voor het
feit, at „St. Raphaël" 's-Hertogenbosch
voor haar feestviering heeft uitgekozen.
Met groote waardeering memoreert spr
de beteekenis van St.uedezeinded-DS,fg
161 afdeelingen telt met ruim 12000 leden.
Wat „St. Raphael" in de afgeloopen 25
jaar deed, het is te veel om op te noemen,
maar spr. wil op één ding wijzen, en dat
is nl. de cursuskamer, waar het personeel
voor de verschillende examens geschoold
wordt.
Dit getuigt van practisch doorzicht.
Er bestaat een spreuk: „Recht door zee,
de beste weg". Spr. raadt „St. Raphael aan,
die spreuk steeds voor oogen te houden,
met een kleine variant: „Het rechte spoor,
de beste weg".
Spr. besluit met de hoop uit te spreken,
dat deze officieele ontvangst door het ge
meentebestuur er toe moge bijdragen, het
feest te verhoogen.
Spr. geeft de verzekering, dat het ge
meente-bestuur het werk van „St.
Raphaël" steeds met belangstelling zal
blijven volgen (applaus).
De bondsvoorzitter, de heer J. Hellemons,
dankt den burgemeester voor de aangena
me ontvangst en voor zijn vriendelijke en
waardeerende woorden.
Spr. hoopt, dat diens wenschen in ver
vulling wogen gaan.
Ten slotte wil spr. de hoop uitspreken,
dat Den Bosch haar reputatie als eerste
plaats van Brabant moge handhaven en
gemeester van 's-Hertogenbosch hief een
enthousiast: „Leve de Koningin" aan, dat
door een geestdriftig driewerf hoera werd
beantwoord.
Pastoor Donders antwoordde daarop met
een luid: „Leve de burgemeester van
's-Hertogenbosch", dat niet minder geest-
driftigen weerklank vond.
Daarna ving het défilé van de duizenden
aan, die thans in stevigen marsch naar het
Bazelaarspark marcheerden, waar de open
lucht-vergadering aou aanvangen.
De openluchtvergadering
in het Bazelaarspark.
Het Bazelaarspark is een geschikte plaats
voor openluchtvergaderingen.
Rondom de muziektent, waar het hoofd
bestuur en de sprekers plaats namen,
ook Mgr. Prinsen woonde de bijeenkomst
bij groepeerde zich de menigte. Bij de
restauratie-tenten, die rondom waren op
gesteld, zetten velen zich neer.
Moeders nemen voor de
roode, gesmette of ont
stoken huid van de
kleine, uitsluitend 't
allerbeste, en dat is
Doos 30 en 60 cl. Tube 60 et. Bij A poth. en Drogisten
onzen godsdienst tot een bespotting
maken
Nog erger: dat is onzen godsdienst tot
een ergernis maken
Och ja, ik weet wel, dat we onderscheid
moeten maken, onderscheid tusschen den
Groote luidsprekers, die ter weerszijden godsdienst en de belijders daarvan; ik weet
van de muziektent waren opgesteld, droe- j wel, dat we kunnen zeggen, dat men den
gen het geluid der sprekers tot in alle J godsdienst niet moet verwarren met zijn
hoeken van het terrein. I aanhangers, vooral niet, wanneer die gods-
De bondsvoorzitter, de heer Hellemons, dienst de eerste is, om de slechte daden
opende, na een kort welkomstwoord, de van zijn' aanhangers te veroordeelen. Maar
vergadering met den Christelijken groet,
waarop direct het woord gegeven werd aan
den Weleerw. heer Kapelaan J. G. A. Mets,
geestelijk adviseur der afdeeling Zwolle.
Aan zijn rede is het volgende ontleend:
Rede kapelaan Mets.
't Is feest vandaag!
20 Mei: dien dag hebben we al zoo lang
in het hoofd gehad; hij is ons op vergade
ringen telkens meegedeeld; hij heeft keeren
achtereen telkens in het orgaan gestaan.
20 Mei: we zijn allen onder zijn suggestie
gekomen, en het resultaat is geweet, dat
we naar hier zijn gekomen in een getal,
zooals we nog nooit zijn gekomen: met
duizenden!
Waarom? Met welke bedoeling? Als de
boeren van Roemenië? Als supporters van
een footballclub? Als bokswedstrijd-enthou
siasten?
Neen, wij houden parade-dag zonder
politiek; wij zijn de enthousiasten zonder
uitgelatenheid; wij loopen met fiere schre
den; wij gaan met forsche treden; wij
dragen onze hoofden rechtop; wij jubelen
langs de straten onzen vrede uit; want wij
zijn de maaiers van de velden; wij zijn de
wijngaardeniers van het sociale leven; wij
zijn de feestelingen van den arbeid van
daag!
Ik wil niet over menschen spreken; niet
de verdiensten van menschen roemen; de
dag is te groot!
Het is God, Die den wasdom geeft! En
omdat gij, Gods akker, thans zoo heerlijk
vruchten draagt, daarom wensch ik den lof
van onzen godsdienst te zingen, over ónzen
godsdienst de loftrompet te steken, eisch ik
voor onzen godsdienst de eer van dezen dag,
want en ziehier het onderwerp, dat ik
wensch te behandelen: uit kracht van
onzen godsdienst en uit kracht van onzen
godsdienst alleen kan en moet een organi
satie goed werk doen.
Wat is godsdienst? Dienst van God.
Wat is God? Centrum van alle plichten
en verplichtingen van de menschen in on
derlinge samenleving.
Welnu redeneert St. Thomas dan
biedt dus de godsdienst een vasten regel,
een algemeen principe, een hechte basis vooi
het geheel van plichten, van welker ver
vulling het heil der wereld afhangt.
Hier staat in eens onze godsdienst in het
helderste licht! Hier staat hij als de groot
ste weldoener der menschheid! Want als
godsdienst dienst van God is en God is het
centrum van gemeenschapsplichten, dan is
onze godsdienst gemeenschapsdienst.
Heeft dan ook de geschiedenis ooit an
ders geleerd? Hoe kregen de oude s>.ven
hunne vrijheid terug? Uit kracht van den
godsdienst.
En waarom hebben de moderne slaven
van de harde industrieele wereld van de
Pausen de onsterfelijke encycliek van de
vrijmaking van den arbeid kunnen ont
vangen? Uit kracht van den godsdienst.
Daar staat naast uwe organisatie een
andere organisatie, die ook zegt, een betere
wereld te willen ordenen. Ik bedoel: de
socialistische; en zij is een groote organisa
tie en telt vele leden. Maar hare fout is
deze: zij steunt niet op den godsdienst. En
omdat zij niet op den godsdienst steunt,
heeft zij niet een basis van gemeenschaps-
plichten, kan zij geen afdoende goed werk
verrichten!
Als God niet meer is algemeen principe
van rechtvaardigheid, de bron van verplich
tingen jegens elkander, wat belet mij dan,
de zwakkeren te offeren, de eeden te verbre
ken, te verhandelen en te verkoopen mijn
vaderland, mijne vrienden, ouders en kin
deren en echtgenooten?
Wat is godsdienst? Dienst van God.
Wat is God? Het oneindig volmaakte
wezen zonder eenig kwaad.
Welnu; dan geeft de dienst van God ook
de vaste rem, om het kwaad te laten; dan
legt hij den teugel aan alle hartstochten;
dan verbiedt hij de hand te slaan aan het
goed van anderen; dan verbiedt hij het
recht te verkrachten; dan verbiedt hij alle
werken der duisternis.
Maar is dat niet een groote zegen voor
het maatschappelijk fcven? Wie anders kan
dat?
O, die andere organisatie, waarvan ik
zoo juist sprak, hoe groot 'n activiteit zij
ook mag ontplooien op sociaal gebied, haar
werken zal der menschheid niet ten zegen
zijn, omdat zij de zedelijke kracht van den
godsdienst uitsluit.
Och, wij hebben met die menschen diep
medelijden; want daar zijn er onder die,
om de vele onrechtvaardigheden in opstand
gekomen tegen het maatschappelijke leven,
door edel rechtvaardigheidsgevoel gedreven,
een betere maatschappij willen ordenen.
Nooit zullen wij er in slagen, de menschen
te doen erkennen het recht, dat onze gods
dienst heeft op den titel van beschavings
factor, van cultuurdrager, van beschermer
der menschheid, als allen, die dien gods
dienst aanhangen niet ophouden door
maakt de wereld dat onderscheid?
Nog eens; ik weet het wel, zij redeneert
foutief, maar ze doet het; en is het haar
kwalijk te nemen? Als er een heel boek
moest verschijnen over sociale misstanden in
Katholieke streken; als er in een plaats
van ons land een verzoek bij B. en W. bin
nenkwam, om op Zondag weer alle café's
open te zetten en dit verzoek kwam van een
R.-K. Organisatie; als de heele geestelijk
heid heeft moeten opkomen tegen de exces
sen van een feestviering in een Roomsche
stad, och, dan moeten we niet kwaad wor
den, dan moeten we eerlijk op onze borst
kloppen, omdat we onzen godsdienst daar
door ontzettend benadeelen!
Wij moet endaden moen, geproportionneerd
aan de ideeën, te gemoet komend aan de
verwachtingen, lenigend den nood, stillend
den honger van duizenden en duizenden,
die tegen de maatschappij en daarom te
gen den hemel vloeken; als ik zóó eindigen
mag: wij moeten in onze daden, waarmee
we de Maatschappij willen opbouwen, zui
ver afstemmen op den zender van onzen
Katholieken godsdienst, dan zal de zoeken
de en luistergrage wereld getroffen worden
door het lied, da tvan Gods glorie en der
menschen vrede zingt!
Deze rede was meermalen door luid ap
plaus onderbroken.
Ondanks den stroomenden regen bleef de
stemming onder de menigte zeer goede,
was dan ook terecht de tolk der vergade-
De bondsvoorzitter, de heer Hellemons,
ring, toen hij kapelaan Mets hartelijk dank
voor zijn rede bracht
Spr. bracht dank aan allen, die de groote
feesten zoo uitstekend hadden doen slagen.
Een enthousiast propagandawoord sprak
de voorzitter tot slot, de leden van „Sint
Raphaël" opwekkend tot hernieuwde krach
tige actie tot glorie van „St. Raphaël", tot
heil van de geestelijke en materieele belan
gen van alle R.-K. Spoor- en Tramweg
mannen.
Daarmede was de groote bijeenkomst ten
einde en verspreidde de menigte zich door
de stad. Op de Markt gaf het Bossche Har
moniecorps van 4 tot 6 uur een concert.
Een feestavond in het concertgebouw,
waar het v. d. Hilst-ensemble uit Amster
dam optrad, besloot dezen laatsten dag.
„St. Raphaël" heeft zijn zilveren jubi
leum gevierd op schitterende wijze. Than/
weer op weg naar het gouden jubileum!
De reis, die door de vereeniging „De Am-
sterdamsche Pers" werd georganiseerd om
aan een 60-tal buitenlandsche journalisten
van 20 nationaliteiten de cultureele beteeke
nis van ons land te toonen is Vrijdag feitelijk
begonnen.
Met een extra-trein, die door de Nederland-
sche Spoorwegen voor deze geheele reis ter
beschikking is gesteld, vertrok het gezelschap
reeds vroeg uit Amsterdam naar Alkmaar. In
Alkmaar werd het gezelschap ontvangen door
de leden van de Kamer van Koophandel
en van de Vereeniging voor Vreemdelingen
verkeer. Na een kort bezoek aan de Visch-
markt, werd de Kaasmarkt in oogenschouw
genomen. Zeer belangwekkend vonden de
vreemdelingen deze markt, waar duizenden
kazen waren neergelegd.. De geheele behan
deling van den kaasverkoop werd hier uiteen
gezet. De roem van Hollands kaas zou nog
gestegen zijn als dat mogelijk ware. Ten stad
huize werd het internationaal gezelschap
ontvangen door Burgemeester Wendelaar en
een aantal raadsleden. De Burgemeester
heette de heeren uit verre landen welkom in
het Fransch en in het Duitsch. Hij maakte
voorts van de gelegenheid gebruik om uiteen
te zetten, wat een Burgemeester is. Hij
knoopte daaraan vast een curserische voor
dracht over de beteekenis van Nederland. De
Nederlander zelf is geneigd steeds te vartellen
aan de vreemdelingen, dat zijn land klein is.
Deze burgemeester kwam daar tegen op. Ne
derland, of zooals men algemeen zegt, Hol
land, is niet klein. Het telt mee in de voorste
rijen der natiën, want op elk gebied haast
hebben wij 'n gebied van 2.109.000 K.M.2 met
ons land zelf slechts een oppervlakte van
33.000 vierkante K.M. Wij hebben 7.200.000
inwoners, dus meer dan Denemarken, Zwit
serland en Zweden. Onze koloniën mogen wij
toch ook niet vergeten. Daarmee tezamen
hebben wij een gebied van 2.109.000 M2 met
57 millioen driehonderd duizend inwoners.
Voorts toonde de heer Wendelaar aan door
de namen te noemen van bekende mannen op
velerlei gebied, dat wij vooraan staan in de
rijen van Kunsten en Wetenschappen, maar
ook in den Handel een eerste plaats innemen.
De heer August Monnet, uit België, beant
woordde den Burgemeester namens het ge
heele gezelschap. Deze zeide o.m. dat de Bur
gemeester zich vergiste als hij dacht dat men
in het buitenland nog altijd geloofde, dat Ne
derland het land was van de menschen met
hunne daden dien godsdienst tot een be- de klompen en de pofbroeken. Hij hoopte dat
het Alkmaar, dat zooveel doet voor het
Vreemdelingenverkeer, goed inocht gaan.
Na een wandeling door het seer interessan
te Alkmaar met zijn vele goed onderhouden
ouderwetsche gevels, die de bewondering op
wekten van deze vreemdelingen, ging men
naar het station. Op deze wandeling werd aan
de Spanjaarden, die in het gezelschap zijn,
nog getoond een Spaansche kogel in een der
huizen uit den Spaanschen tijd. Van Alkmaar
ging men weer per extra-trein naar Enkhui
zen. Daar lag het extra motorschip de „W. J.
van der Wijck", alweer ter beschikking gesteld
spotting of tot een ergernis te maken. Want
nog eens:
Wat is Godsdienst? Dienst van God_
Wat is God? Hoogste Wetgever.
Welnu; God wil het zoo: Zooals de ge
nade de natuur veronderstelt en het ge
loof is ingeënt op de rede zoo heeft God
gewild, dat het godsdienstig leven begint
met algemeene plichten van welwillendheid;
dat dus het godsdienstig leven is de sta
biliseering van rechtvaardigheid, trouw be
langeloosheid; dat is de orde, die God wil.
En wat doen wjj nu dikwijls? Wij keeren
die orde om. wy vormen ons grootsche
ideeën van godsdienst en christendom, en
zij steunen op niets, omdat wy ter zelf der
tyd de eerste plichten van trouw en eeriyk-
heid verwaarloozen. wy boomen over prin-
door de Nederlandsche Spoorwegen, gereed
om het journalistieke gezelschap naar Har-
lingen te brengen. Onderweg werden de Zui
derzeewerken bezichtigd; de door de heeriyke
middagzon beschenen reeks der in zee uitste-
v uw kende dijken wekte de bewondering voor de
dat de stad zoowel in materieel als geeste- grond', wtfzeulen immer maar door met het
ïiilr pn «rodsHlPn.ctkr nnzirht vooruit mnmv, opmerking plaatsen, dat ofschoon Wij in het
water liggen, wij Hollanders uitnemend de
lük en godsdienstig opzicht vooruit moge recht op privaat beziten weten in onzen
gaan. godsdienst garantie daarvoor, maar terzelf-
Nadat ververschingen waren rondge- der tijd negeeren w« de plichten jegens de
diend, begaf het gezelschap zich naar het i sarnenievjng> cjat servituut, dat toch op elk
bordes van het stadhuis. Daar was nartj j afc bezit t wij zweren by he(. yer.
de Markt inmiddels de groote stoet deel- L po pt»r, ir
kunst verstaan ons niet door dit water te la
ten ringelooren, maar dat wy dit water uit
stekend in onze macht hebben. Te ongeveer
half zes, werd Harlingen bereikt. Een extra-
het feest aangekomen. Het st*ndf en weten 111 °nfn trein bracht het gezelschap dadtlijk naar
muTkcorpsnvan GoulmyTn&'bIZ"" had <"enst sanctie daarvan, maar dat verschil
zich voor het stadhuis opgesteld en toen i van standen steunt op verplichtingen en
de autoriteiten op het bordes verschenen, rechten jegens elkander en om die bekom-
zette de muziek het Wilhelmus in. Alle meren wy ons niet.
hoofden ontblootten zich, de vaandels sa-1 Als we zóó het gebouw van ons katho-
lueerden. liek-sociaal leven willen bouwen, staakt dan
Nauwelyks zweeg de muziek, of de bur-'maar, want we bouwen op stroo; dat is
Frieslands hoofdstad, waar 's avonds een ca
baretvoorstelling werd bügewoond.
