Binnenlandsch Nieuws
m
§c
f" I
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Derde Blad Zaterdag 26 Mei 1928
.Nederland in den Vreemde'
RECHTSZAKEN.
DE DEBACLE DER
DISCONTOBANK VOOR CRE-
DIETINSTELLINGEN TE
's-GRAVENHAGE
Behandeling voor de Haagsche
i Rechtbank
DE AFBOUW VAN DE ST. JOZEFSKERK
TE VELSEN-NOORD
KUNST EN KENNIS
Het Concertgebouw-orkest op de
Pressa te Keulen
STOOMVAARTLIJNEN
MARKTN1EUWS
HET WONDER
NATUUR
DER
teiten en onnoozelheden of volkomen verou-
J derde wetenschap over ons land verkondigen.
Besprekingen zijn gehouden met uitgevers en
schrijvers van schoolboeken en veelal is het
gelukt om na verkregen contact onjuist
heden, die in een boek gedrukt stonden, in
een volgenden druk verbeterd te krijgen.
De belangstelling voor Nederland neemt toe
Men schrijft ons:
Wanneer men iemand, die in de groote stad I Verder heeft de vereeniging in verschillen-
woont vraagt, of hij wel weet wat zijn buren de landen personen bereid gevonden, om voor
van hem denken, dan zal hu, als hij een ver- de schooljeugd over ons land lezingen te
standig man is. antwoorden, dat dit hem vol- j houden. Wanneer men weet, welke huivering-
komen onverschillig is, daar het hem niet i wekkende begrippen de jeugd in het buiten-
deert of de huurlieden belangstelling koes- i land vaak over ons land worden bijgebracht,
teren voor zijn doen en laten. Doch wanneer over onze geschiedenis en aardrijkskunde,
men diezelfde persoon de vraag stelt in den over onze economische beteekenis, de goede
zin, of hij wel weet wat zijn buurvolken over i uitzonderingen buiten beschouwing gelaten,
fijn eigen volk denken, dan zou een antwoord dan valt dit werk slechts te prijzen.
als „dat gaat mij niet aan, laat ieder denken
wat hij wil slechts onverstandig zijn te noe
men.
De welvaart, de beschaving, ja, het ge-
heele bestaan van een volk is immers slechts
mogelijk door aanraking en uitwisseling met
andere volken, die dezen aardbol bewonen.
Bestaat er in het buitenland belangstelling
voor Nederland en neemt deze belangstelling
toe? We aarzelen niet om op deze vraag met
een krachtig „ja" te antwoorden.
Er bestaat in het buitenland, ja in de heele
wereld belangstelling voor Nederland en deze
belangstelling is in de laatste jaren zeer toe
genomen.
Men kan het een verheugend verschijnsel
noemen, dat zij in de eerste plaats te dan
ken moet zijn aan de grootere beteekenis cue
ons land de laatste Jaren gekregen heeft en
door onze positie als koloniale mogendheid,
door onzen handel, scheepvaart en nijverheid.
Maar ook is deze grootere belangstelling voor
een heel groot deel te danken aan hei wer
ken van een vereeniging, die gewend is wat
zij verricht niet aan ae groote klok te hangen,
aan de vereeniging „Nederland in den
Vreemde". Voor den arbeid van „Nederland
in den Vreemde" die voor elk landgenoot van
zeer groote beteekenis is, willen wil hier een
oogenblik, nu de Olympische Spelen op komst
zijn en de aandacht van velen op ons land
gevestigd is, de aandacht vragen.
Wat „Nederland in den vreemde doet om
ons land in het buitenland die bekendheid te
geven die zij me?nt dat ons toekomt? Eigen
lijk doet zij alles: ..Nederland in den vreemde"
verschaft buiteniandschen dagbladen mate
riaal. om artikelen over ons land te pub'i-
ceeren; „Nederland in den vreemde" zendt
personen die een studie ever ons land wijlen
maken, de lectuur die daarvoor noedig is;
„Nederland In den vreemde" zendt films over
ons land, niet alleen naar de groote buursta
ten, doch ook naar landen aan den anderen
kant van den aardbol, zoo er maar blijkt dat
ze van Holland iets willen weten: „Nederland
in den vreemde" maakt het belangrijke land-
genooten mogelijk in andere landen over on
derwerpen, Nederland en zijn koloniën be
treffende, te spreken, het zendt materiaal,
statistieken, fotos, boekwerken, enz., uit, om
het buitenland cp deskundige wijze over ons
voor te lichten.
Over een dergelijke taak denke men niet
gering. Wij bezitten geen ambtelijk, geen
regeerings-persbureau en een deel van den
arbeid, die een dergelijk instituut wellicht
zou kunnen verrichten, komt ten laste der
vereeniging.
„Nederland In den vreemde is het middel
punt waar de draden samen komen, die naar
alle landen en alle werelddeelen uitgaan.
Een geweldige organisatie is hiervoor noo-
dig, ten einde op elke ingekomen vraag om
inllchtigen, lectuur, fotos over ons land, het
verlangde wel te kunnen verschaffen en
tevens om in het buitenland de belangstelling
voor ons land aan te kweeken. Want In deze
twee zaken, het op een juiste manier inlich
ten en het belangstelling kweeken voor ons
land, is de arbeid der vereeniging te ver
deden.
Tot het eerste kunnen wij rekenen het
onderwijswerk der vereeniging, dat een uit
gebreid arbeidsgebied omvat. Er blijken nog
heel wat onderwijsboeken te bestaan, die rari-
Een andere, niet minder belangrijke taak
der vereeniging is In het bekendheid geven
aan de Nederlandsche kunst in het buiten
land, zooals geschiedt door het doen houden
van tentoonstellingen. Landgenooten in
wien men beteekenis ziet, worden aange
moedigd in het buitenland te exposeeren en
zijn zy daartoe geldelijk niet in staat, dan
levert de vereeniging zoo mogelijk steun.
We gaan verder met de opsomming: in
zoo goed als alle landen van Europa zijn en
worden voordrachten over ons land gehou
den, verduidelijkt met een Nederland-film.
De film van ons land en van de koloniën
heeft tryna over heel de wereld gedraald,
van de steden in Amerika en Canada tot
in Siam en China toe. Bekwame en vooraan
staande landgenooten hebben, daartoe in
staat gesteld door de vereeniging in het bui
tenland, lezingen gehouden over belangrijke
onderwerpen. Thans is de vereeniging bezig
voordrachten over ons land in het Engelsch
te houden, te organiseeren, voor het volgen
de voorjaar, in de voornaamste vreemdeiin-
genplaatsen aan de Rivièra. Vlugschriften
over wetenswaardige onderwerpen werden
uitgegeven: het bekende boekje over de
droogmaking der Zuiderzee verscheen be
halve in het Nederlandsch, in het Duitsch
Engelsch, Pransch. Dan is er de bekende
„stand" der vereeniging, die in de belang
rijke steden van Europa den volke vertoond
wordt en die met leerrijke teekeningen en
voorstellingen den toeschouwer boeit en hem
enkele karakteristische en belangrijke zaken
over ons land mededeelt.
Aan „Nederland in den Vreemde" is het
te danken, dat wii vertegenwoordigd zijn op
de jaarbeurs te Milaan, thans in een eigen
Nederlandsch paviljoen, waarvoor de regee
ring steun biedt, nadat de vereeniging den
weg voorbereidde.
Wij willen aan deze opsomming van nut
tige en goede werken nog toevoegen: het or
ganiseeren van Holland-weken in sommige
groote steden, gepaard met lezingen en ten
toonstellingen over ons land en zijn kolo
niën waardoor Nederland plots ln het mid
delpunt van de belangstelling ter plaatse
kwam, mede door toedoen van de dagbla
den die bij gelegenheid artikelen aan ons
land wijdden.
Uen bekend maken van ons land, zooals
„Nederland in den vreemde" het doet. wekt
vertrouwen in ons kunnen in onze nijverheid
en onzen landbouw, en de gevolgen daar
van zijn niet uitgebleven.
Als bewijs, dat deze laatste bewering juist
Is diene. dat op het oogenblik drie Fransche
journalisten in ons land vertoeven. Zij ko
men hier niet voor de aanstaande Olympi
sche Spelen en zij komen hier ook niet om
Marken en Volendam te bekijken, doch zij
zijn door hun bladen gezonden om een stu
die te maken van ons land en daarover een
serie artikelen te schrijven.
„Nederland ln den vreemde" moet. ge
steund door een bescheiden regeeringssubsi-
die en verder vrijwillige bijdragen, zijn taak
vervullen en doet dit ook.
De vereeniging doet haar werk niet ln het
openbaar en lang niet leder weet van haar
verrichtingen af.
Het bovenstaande. Is dan ook niet geschre
ven om eigen lof te zingen, doch slechts om
eenige bekendheid te geven aan hetgeen
Nederlanders voor Nederland doen.
DE TRADITIE VAN I.UILAKMARKT
flteteren en hedenmorgen fes te Haarlem op den Kamper-, Gasthuis- en Raamsingel
weer de Plnksterbloemenmarkt gebonden. Vooral gisteravond was er 'n enorme drukte
Mr. Denekamp op vrije voeten gesteld
De rechtbank te 's Gravenhage heeft gis
teren de behandeling voortgezet van de
zaak tegen mr. L. P. D„ advocaat en pro
cureur te 's Gravenhage, thans gedetineerd,
verdacht van bedrieglijke bankbreuk in
verband met het faillissement van de Dis-
contobank voor Credietinstellingen.
Het woord was thans, nadat de verdachte
nog betoogd had, dat men het co'ntract-
Faardekooper z. i. voor een redelijk contract
kon houden, hetgeen door getuige Kloppen
burg bestreden werd, aan het O. M., waar
genomen door mr. Hermans, tot het nemen
van zijn requisitoir.
Spr. concludeerde, dat de onderhavige zaak
zeer nauw verband houdt met de kwestie
der Veendammer Hypotheekbank. Deze zaak
is eigehlijk daarvan een staartje. Daarom
is het feitelijk jammer, dat die zaak nog
niet behandeld is. In het kort meende spr.
nog even de geschiedenis van de Veendam
mer te moeten nagaan. De oprichter daar
van, de heer Woltman, is reeds begonnen
met de nemers van de pandbrieven zand in
de oogen te strooien, allereerst door het kie
zen van den naam. Van het begin af is
het een minderwaardig zaakje geweest en
dat is het gebleven ook. De koers der pand
brieven daalde al spoedig tot 60 pet. en de
heeren Woitman bleven op grooten voet
voortleven. Toen hebben zij een ander, niet
18 karaats man. ontmoet, n.l. den heer Lie-
berm&nn. Mr.' Spaargaaren gaf den heeren
advies om de zaak te redden: met dat ad
vies echter niet tevreden, werd ook nog de
raad ingenomen van mrs. Schurmann en
van Gigh, en toen is een contract tot stand
gekomen, dat ontdaan van alle franje
het geld van de Veendammer deed terecht
komen in de zaak van de heeren Woltman
en Liebermann. Daarvoor werd de Disconto-
bank voor Credietinstellingen opgericht,
Liebermann, die nog een bedrag van 2 mil-
lloen aan deze bank schuldig bleef, vond
den verdachte weer bereid om de bank over
te nemen en daarmede ook de schuld.
De indruk is, dat men hier met één
groote zwendelzaak te doen heeft, waarbij
advocaten niet geschroomd hebben om hun
juridische talenten ter beschikking te stel
len van Liebermann c.s.
De'justitie vond ten slotte aanleiding om
in te grijpen en allereerst werd de Veen
dammer failliet verklaard, met het gevolg
dat curatoren nog veel hebben kunnen ach
terhalen. Daarnaast achtte men echter ook
nog strafrechterlijk ingrijpen noodzakelijk.
En naar spr.'s meening terecht. Nu alles
van den gang van zaken gepubliceerd is,
staan, misschien weer andere schavuiten ge
reed, om op dezelfde wijze te werk te gaan.
Daarom is het wensehelyk, dat het straf
rechterlijk ingrijpen succes zal hebben.
Daarnaast zal echter in de toekomst wets
wijziging noodig zijn, om dergelijke praktij
ken te voorkomen.
Spr. kwam vervolgens tot de varag. of
hetgeen verdachte gedaan heeft, strafbaar
is. Heeft hij gehandeld ter bedrieglijke ver
korting van de rechten der schuldeischers?
Het contract-Paardekooper beschouwde spr
als een schijn-con tract,. Dat heeft de derde
kamer der rechtbank bii de faillietverkla
ring der Discontobank ook reeds uitgemaakt.
Derhalve moet men aannemen, dat de vor
dering van 3.3 millioen van de Veendam
msr op de Discontobank nog bestond. De
vraag of verdachte wist, dat er schulden wa
ren, aarzelde spr. niet bevestigend te be
antwoorden. Verdachte toch wist, dat Lie
bermann een onbetrouwbaar man was. Spr.
kan niet aannemen, dat verdachte te goe
der trouw het contract-Paardekooper voor
ernstig heeft kunnen opnemen. Dat heeft
geen der anderen gedaan. Men beschouwde
het als lucht.
De plannen van Paardekooper hingen
volkomen ln de lucht; alle redelijke grond
daarvoor ontbrak, naar spr.'s meening. ge
heel. Wanneer het contract-Paardekooper
voor hem ernst was geweest, zou hij dat
hebben kunnen aangaan voor 3.3 mill, en zou
geenszins een bedrag van 5 millioen noodig.
Buitendien, als P. zoo gemakkelijk aan geld
kon komen, hoe kwam het dan, dat hü in
surséance van betaling was?
Spr.'s Indruk is, dat. verdachte onder één
deken lag met Liebermann, tegen wien de
politie reeds meermalen gewaarschuwd had.
Trouwens verdachte zelf is vroeger reeds
door L. opgelicht. En met denzelfden Lie
bermann gaat hij later opnieuw weer in
zee.
Spr. eindigde tenslotte met, tegen' ver
dachte 1 jaar gevangenisstraf te eischen.
Vervolgens is het woord aan mr. J. H.
O. Bekker tot het voeren van de verde
diging van den verdachte. Spr. stelde voor
op, dat hij de verdediging voert, omdat een
groep vrienden hem gevraagd heeft een
confrère, die in moeilijkheden verkeert,
niet alleen te laten staan.
PI. wees er vervolgens op, hoe ook deze
zaak weer het groote nut aangetoond
heeft, dat de raadsman van een verdachte
bij de instructie tegenwoordig is.
Mr. Bekker behandelde hierna allereerst
het tenslotte ten laste gelegde schuldmls-
drijf en stelde daar de vraag, waaruit volgt,
dat de directeur verantwoordelijk is voor de
bevordering van een goede boekhouding.
Zou Sir Henry Deterding verantwoordelijk
kunnen zön voor een goede boekhouding
der Koninklijke? Wat hier ten laste gelegd
Is, kan, nimmer een veroordeeling tenge
volge hebben. Iedere minuut, welke pl.
daarover zou spreken, zou verspild zijn.
Het primair, sub 2, ten laste gelegde,
achtte pl. nietig.
Ten aanzien van de hoofd-tenlastelegging
betoogde pl., dat van vervreemding van een
vordering geen sprake is. Die vordering
bestaat nog. Er is alleen een andere de
biteur gekomen. Pl.'s meening Is voorts, dat
er geen crediteuren waren van de Discon
tobank, n'en déplaise de opvatting van den
curator, mr. Salm.
Pl. deelde mede, dat de heer Liebermann
heeft aangeboden hier te verschijnen, wan
neer het bevel van aanhouding werd inge
trokken. De Minister van Justitie heeft dat,
na overleg met het O. M., niet gewild. Ook
heeft L. een bedrag van f 180.000 willen
storten als waarborg dat hij zich aan een
eventueele veroordeeling niet zou onttrek
ken. Ook dat heeft men niet gewild. Thans
worden door den raadsman van L. bij de
Amsterdamsche Rechtbank pogingen aange
wend om opheffing van het bevel tot aan
houding te verkrijgen.
Nu heeft men echter alleen de opinie van
de ééne zijde gehoord en niet die van de
andere. Liebei-mann, die door curatoren vol
ledig gedéchargeerd is, heeft zich bereid
verklaard de transactie met verdachte weer
ongedaan te maken en wSer in diens plaats
te treden. Hij is van meening, dat men
niets meer van de Discontobank te
vorderen heeft:
Pl. wees er op, dat in het faillissement
der Discontobank nog geen Inventarisatie
heeft plaats gehad.
Spr. ontkende, dat verdachte willens en
wetens bedriegelyke bankbreuk zou hebben
gepleegd en hij constateerde, dat het O. M.
er ook niet in geslaagd Is het bewijs daar
voor te leveren.
De rechtbank begaf zich daarop in raad
kamer.
Na 25 minuten deelde de president mede,
dat mr. D. onmiddellijk op vrij voeten moest
thans geen termen meer zijn om den ver
dachte nog langer in vooriooplge- bewaring
te houden, weshalve de rechtbank gelastte,
dat ir.r. D. onmiddellijk op vrjj voeten moest
worden gesteld.
Tenslotte werd de uitspraak op Donder
dag 7 Juni as. bepaald.
Zooals men weet, Is Donderdagavond op
de Internationale Perstentoonstelling te
Keulen het eenige concert gegeven dat het
Amsterdamsche Concertgebouw-orkest on
der leiding van dr. Willem Mengelberg dit
jaar in Duitschland geven zal.
Mengelberg en zijn orkest zyn te Keulen
geen vreemden meer. Het optreden der we
reldberoemde gasten werd. zoo meldt men
uit Keulen aan het „Hbld.", reeds lang te
voren met groote spanning tegemoet ge
zien, al baarde het ook eenige teleurstel
ling dat Mengelberg, inplaats van den in
Duitschland tot het ondraaglijke toe ge-
hoorden Tsjaikofski, niet een werk van
Strauss of een symphonie van Mahler in
zijn programma had opgenomen. Doch de
aantrekkingskracht, die zijn naam uitoefent,
en de verwachting dat zelfs de bekendste
stukken door de vertolking van den groo
ten dirigent binnen de grenzen van het bui
tengewone zouden worden gebracht, had
ook ditmaal weder het muzikale publiek
van Keulen naar de concertzaal geroepen.
De groote feestzaal van de Messenhalle
op het tentoonstellingsterrein te Deutz was,
op enkele plaatsen na, geheel gevuld en
het gehalte van het publiek toonde duide
lijk, dat men dit concert als een feest be
schouwde en de bijzondere hartelijke ont
vangst, die dr. Mengelberg fc zijn ver
schijning op het podium ten deel viel, liet
dit nog duidelijker uitkomen.
Het is in Duitschland bekend dat het
Concertgebouw de waarneembare uitdruk
king is van een groote en riike muziekcul
tuur, die van den aanvang af nooit is on
derbroken. en het eert in dit orkest het
instituut, dat door de energie en den krach-
tigen wil van zijn leider voor Duitsche
meesters als Strauss veel en voor Mahler
bijna alles heeft gedaan. Vandaar dat voor
al in Rijnland de komst van het Amster
damsche orkest meer beteekent dan een
„Gastspiel", doch veeleer de edelste en
voornaamste uiting is van een gemeen
schap in den geest tusschen twee nabu
rige en verwante volken.
De schitterende prestatie? van het or
kest, dia reeds na Cherubini's Ouverture
Anacreon naar verdienste werd toegejuicht,
wekten de toehoorders tot buitengewonen
geestdrift, die steeg na Beeth ovens Zesde
Symphonie, by het overhandigen van den
officieelen reusachtigen krans in de Keul-
sehe kleuren, rood en wit, en baar hoog
tepunt bereikte na de uitvoering van Tsjai-
kofski's Symphonie.
Mengelberg, die het geheele programma
uit het hoofd dirigeerde, werd herhaaldelijk
teruggeroepen en toegejuicht. In niet min
dere mate gold de storm van bijval het
orkest.
Men betreurde het dat dit het eenige
concert geweest is, maar misschien be
staat er nog eenige hoop op een tweeden
avond.
Het Concertgebouw-orkest mag er zeker
van zijn, dat het niet dikwijls genoeg naar
Keulen kan komen: op een ontvangst als
het thans ten deel viel, kan het altijd
met stelligheid rekenen.
Morgen wordt het nieuwe gedeelte in
gebruik genomen.
De werkzaamheden aan den afbouw
van de parochiekerk van St. Jozef te Vel-
sen-Noord, zijn heden geëindigd en morgen
zal de thans geheel voltooide kerk in ge
bruik worden genomen.
De parochianen van het voormalige wy-
keroog kunnen nu met reden trotsch zijn
op hun mooie parochiekerk. Langen tijd
lag zij min of meer verscholen tusschen
de boomen, maar nu zij, volgens de plan
nen van den bouwmeester, den heer Jan
Stuyt, tot haar vollen omvang is uitge
groeid, rijst de forsche toren ver boven
de omgeving uit, in soberen, rustigen stijl.
De uitbreiding is, vanzelf, zeer belang
rijk geweest, zooals de foto een repro
ductie van een fraaie teelcening van den
architect ook wel doet zien.
De kerk Is over een lengte van 24 meter
uitgebouwd, waarbij zij den toren heeft
gekregen en een uitgebouwden ingang.
Inwendig heeft men met het oog op de
groote verruiming ook het bestaande
gedeelte een verandering laten ondergaan.
Zoo is het presbyterium verhoogd, hetgeen
al dadelijk een groote verbetering be
teekent.
Dan zijn er steenen communiebanken aan
gebracht. met marmer afgedekt. De kerk
heeft verder nieuwe, eikenhouten zitban
ken gekregen, welke plaats zullen bieden
aan 900 personen.
Voortreffelijk is de nieuwe licht-instal-
latie, welke door de fa. van Leeuwen, te
Den Haag, is aangebracht. De uitvoering is
eenvoudig, maar zeer practisch.
Een mooie aanwinst is voorts het nieuwe
orgel van de fa. Pelseher te Alkmaar. Het
is nog niet geheel gesteld (voor de helft
ruim) maar het is keurig gebouwd, naar
een ontwerp van den architect, die er een
fraai gestyleerd front aan heeft gegeven.
Zooals wjj reeds gemeld hebben, bezit de
toren twee klokken en verder een uurwerk,
dat een geschenk Is van de bewoners van
Wijkeroog en de gemeente Velsen. Men
herinnert zich dat, toen het bekend was
dat de St. Jozefskerk een toren zou krijgen,
de bevolking den wensch naar voren bracht
naar 'n uurwerk. Door allen, Roomschenen
andersdenkenden, werden bijdragen bijeen
gebracht. De gemeente Velsen verleende een
subsidie en zoo kreeg Velsen-Noord zijn
torenuurwerk dat wij zouden zoo zeggen
thans ds goede onderlinge) gezindheid
van de bevolking verkondigt.
Vetmelden wij nog dat de bouw op vlotte
wijze is uitgevoerd door de fa. Venhoven en
Evers, te Heemstede, die ook de kerkbanken
leverde en naar wij vernamen de pa
rochiekerk binnenkort, zal verrijken met een
nieuwe doopvont, een geschenk der firma.
Opzichter van den bouw was de heer Vla
ming.
Nu de afbouw voltooid is, zijn voor den
Z.Eerw. heer pastoor vele moeilijkheden en
zorgen opgelost. Dat beteekent echter niet.
dat aan zijn financieele zorgen een einde,
is gekomen. De parochianen van Velsen-
Noord zullen echter den arbeid en de zor
gen, welke hun herder zich voor hun pa
rochiekerk getroost, ongetwijfeld wisten te
waardeeren. En van die waardeering zullen
zij dan ook wel blijk geven.
Morgen Zondag, zal de plechtige Hoogmis
zijn om 10 uur. Des avonds om 7 uur plech
tig Lof, waaronder de predikatie zal gehou
den worden door den Hoogeerwaarden Heer
J. M. Lueassen, Deken van Beverwijk.
KON. HOI.L. I.LOYD
GELRIA (uitr.) ?4>S v. Cherbourg.
MONTFERLAND (uitr.) 24.'5 Buenos Ayres.
SALLAND (thuisr.) 24 5 v. Bahia.
KON- NED. STOOMB.-MAATSCHAPPIJ
AGAMEMNON .53 5 v. Sar. Domingo City n. Pto Barrios.
Ai AX 24,5 v. Ban n. Lipari-
AURORA 24/5 V. Vigo n. Lissabon.
BREDA 23/5 v. Curasao n. Europa.
CLIO 24 5 v. Smyrna n. Constantinoptl.
IL.OS 24,'5 v. Barcelona n. Genua.
MF.DEA 24/5 tivorno n. Mapels.
MEROPE 24/5 V. Passages n. Bilbao.
MINERVA 24 5 V. Algiers nt Lissabon.
NICKERIE 22'5 v. W.-Indië te New York.
ORESTES, v. Rott. n. Algiers, pass. 24/5 Cape Carvoeiro.
POSEIDON zou 24/5 v. P. Columbia n. Jacksonville (U.
S.) vertr.
PROTEUS 23 '5 v. Danzig te Stettin.
SIMON BOLIVAR 24 5 v. Batbados n. Plymouth.
THESEUS 25/5 v. Algiers te Amst.
HOLLAND—AFRIKA LIJN
BILLITON (uitr.) pass. 24/5 Dakar.
HEEMSKERK 25/5 v. Amst. te Rott.
HOLLAND—OOST-AZIE LIJN
OOSTKERK (uitr.) 23/5 v. Genua.
HOLLAND—BRITSCH-INDIE LIJN
HOOGKERK (uitr.) 23 '5 Karachi.
KOUDEKERK 24,5 v. Rott. n. Hamburg.
HOLLAND—AUSTRALIË UIN
AAGTEKKRK (uitr.) pass. 24/5 Carvcens.
ARENDSKERK (thuisr.) 24;5 te Suez.
HOLLANDWEST-AFRIK A LITN
ALBUCO (thuisr.) 24/5 v. Bissao.
JAVA—NEW YORK LIJN
MENADO 24 5 v. New York n. Java.
ROTTERDAMSCHE LLOYD
MEDAN 25 5 v. Batavia, 1. v. Ant v., te Rotterd.
T A3 AN AN 25/5 V. Batavia te Rotterdam.
TOMSORA (thuisr.) 25/5 v. Singapore.
EMZEYCO LIJN
JONGE ANTHONY 24/5 v. Carthagena n. Londen en
Rotterdam.
ONGE MARIA, Carthagena n. Londen/Rott., pass. 24/3
Gibraltar.
PUR MEREND. Noteering van de Mslag-
vereeniging Beemster, Purmerend en Om
streken" van Vrijdag 25 Mei. Aardappelen
.11—12.50 per 25 K.G. KI. aardappelen 9
10 per 25 K.G. Peulen 1.16—1.20 per K.G.
Doperwten 5866 ct. per K.G. Aarbeziën
BEVERWIJK. Noteering van de R. K.
Coöperatieve Tuindersvereeniging >tKenne-
merland" van 25 Mei. Aardbeien per slofje
3550 ct. Spinazie 0.50—1 per kist. Sla per
krop 5—10 ct. Postelein per kist 60—90 ct.
Raapstelen 23 ct. per bos. Radijs 35 ct.
per bos. Rabarber 5—12 ct. per bos. Selderie
5—10 ct. per bos. Pieterselie 5—8 ct. per bas.
Wortelen 25—35 ct. per bos. Asperge dik wit
7598 ct. per bos. Id. blauw 6072 ct.. per
bos. Id. dun wit 28—40 ct. per bos. Bloem
kool lste soort, 45—58 per 100. Id. 2e soort
y 3442 per 100. Komkommers 1730 ct.
per stuk.
ALKMAAR. 25 Mei. Kaas. Aangevoerd 160 partite*
wegende 195.000 kg. Fabrickskaas kleine 46» Commissie
f 50, boerenkaas kleine f48. Commissie f 50» Handel goed.
C LEIDEN. 25 Mei. Kaas. Aangevoerd 104 partijen, re
Goudsche kaas f 46—50, 2e s. f 42—45* s. Leidsche
f 43484 ae s. f 3642. Handel goed.
Vee. 71 stieren f 160440, 247 kalf- cn melkkoeien
f 23039O4 197 varekoeien f 175285. 207 vette ossen en
koeien f235430 (62no ct. p. kg), 36 vette kalveren
f 75125 (105130 ct. p. kg), 246 nuchtere kalveren f 8—
16, 459 schapen f 2647, 6951 lammeren f 9—29, 866
magere varkens f 1548, 220 zouters 5560 ct. 40 Lon-
densche 44—47 ct. per kg 1084 biggen f 813.
LEEUWARDEN, 25 Mei. Vee. Aangevoerd 214 stieren
f 140550 356 vette koeien f 250—400, per kg f 0.80
1.05 803 melk- en kalf koeien f 19043® J 160 pinken
f90155: 60 vette kalveren f50220 440 nuchtere
kalveren f ro17 421 vette schapen f 2544 i 37o weidc-
schapen f 2035 1608 lammeren f 1016 820 vette
varkens- f55150, per kg f0.58—0.68; 83 magere
varkens f 28—55 kleine biggen f 612 48 paarden, 42
bokken.
Handel in goed gebruiksvee tamelijk, in vette koeien
flauwer, in stieren minder, in pinken stug j vette kalveren
duur, in nuchtere kalveren flauwer varkens duur, zouters
f 0.630.65 per kg wolvee stug.
Eieren. Aanvoer 53.000 kg kippen», f 414—7 4500 kg
eenden-, f 56 per 100 stuks.
LEEUWARDEN, 25 Mei. Boter. Aanvoer 31/3 en 63 6
v. Mijn Hoogste prijs f 1.83 middenprijs f 1.82, laagste
f 1.68. Veiling hoogste f 1.74. laagste f 1.70. Noteering van
de commissie f 1.85. Commissie (Bond van Coöp. Zuivelf.)
f 1.87.
Ka2s. Sleutelkaas f 0.27—0.55, nagelkaas f 0.26—0.32,
Goudsche f 0.380.75, Edammer f 0.440.70. Aanvoer
36.707 kg.
ZWOLLE, 25 Mei. Boter. Aangevoerd 60/8 v., x6/i6
v. en 520 srukken, te zamen 1610 kg. Prijzen per 1/8 v.
f 3649, per kg f 1.Q02.xo.
Vee. Aangevoerd 684 runderen, 131 graskalveren, 2x8
nuchtere kalveren, 33 schapen, 308 lammeren, 573 varkens
en 875 biggen. Men besteedde voor vette koeien f 0.78
1.04, idem kalveren f 1.001.40, id. varkens f 0.600.64
per kg schapen f 1845.
Handel in neurende, versch gekalfde koeien, vaarzen en
vette koeien door ongunstig weer en wegens Israëli-
tischen feestdag slechte prijzen.handel minder in stieren
en kalveren handel eveneens minder, in weidevee slecht
varkens vlug en duur.
MEDEMBL1K. 24 Mei. De ansjovisvangst beliep hier
heden door 7 vaartuigen slechts 23 kg, prijs f 0.90 per kg
voorts door 1 span kuilers 247 kg, prijs f 0.80 per kg.
AMSTERDAM, 25 Mei. Aangevoerd en afgeslagen aan
de Gemeente Vischhal, De Ruyterkade (door 23 motor-
15-34 ct. per doosje. Bloemkool 15-65 per
Spinazie 1572 ct. per 6 K.G. Postelein -
100
1925 ct. per K.G. Sla 26.80 per 100
krop. Rads 2—3.30 per 100 bos. Peterselie
5.20 per 100 bos. Selderij 46 per 100
bos. Rabarber 8—20 per 100 bos. Wortelen
2334 per 100 bos. Sjalotten 4.406.60
per 100 bos.
kist gr. tong f 78, md. tong f 3*50—6, kl. tong f 0.90
2.40 per 10 sfuks tarbot f 67.50 per stuk. Uit de hand
verkocht op het terrein Aal f 0.400.80, bot f 0.35 0.45
per pond.
ENKHUIZEN, 24 Mei. Hedenavond hebben 14 vaar
tuigen hier aangevoerd 2430 pond garnalen, 800 pond hoek-
schar en 192 pond hoekbot. De garnalen golden f 7*30 (vori
ge markt f 6.40) per kist (55 pond) scharprijs f 8.609.15k
botprijs f 22.45 per 5 o kg.
BACTERIËN.
Tot onze meest gevaarlijke vijanden
behooren ontegenzeggelijk de bacteriën. En
dat wel om verschillende redenen.
Allereerst, omdat zij ons werkelijk kwaad
doen, omdat de meeste ziekten niets an
ders ziln dan uitingen van de kwaadaar
digheid dier wezentjes. Daarenboven wordt
deze gevaarlijkheid nog verhoogd door de
omstandigheid, dat zij nauwelijks of niet
te bestrijden zijn, althans waren.
Vroeger, toen men den waren aard der
ziekten nog niet kende en men het be
staan der aanstokers nog niet het flauw
ste vermoeden had was de strijd vrijwel
hopeloos. Was tot geluk hierbij den mensch
niet zoo gunstig geweest, dan zou het er
nog vpel vreeselijker hebben uitgezien
dan het al was. Maar door toevallig*: ont
dekkingen leerde men het gebruik ken
nen van eenige medicijnen. Hoewel men
van hun werking niets afwist, was 't re
sultaat zichtbaar: zij werkten goed, en dat
was de hoofdzaak.
Het oogenblik, dat voor de bacteriologie
d.i. de wetenschap van het leven en de
eigenschappen der bacteriën, beslissend
was, was de uitvinding der microscoop.
Onze beroemde landgenoot Anthonie van
Leeuwenhoek, was de constructeur en ziln
microscoop, hoewel nog zeer primitief,
openbaarde den menschen een tot dan toe
nog ongekende wereld. Want in zijn hool-
aftreksel, waarvan hij een druppel onder
de lens bracht, wemelde het van ongemeen
kleine diertjes, pantoffeldiertjes, zooals
hij ze noemde, volgens de gelijkenis met
een pantoffel, onzichtbaar voor T. bloote
oog. Men vermoedde reeds iets dergelijks,
maar dit schouwspel bracht de geheele
wetenschappelijke wereld in verrukking.
Men meene niet. dat na deze eerste op
zienbarende ontdekking, de bacteriën geen
rustig uur meer hadden Daarvoor waren
z>j te klein en de microscoop te primitief.
Het duurde nog een eeuw, voordat er
mannen kwamen, die een tipje van aenge-
heimzinnigen sluier zouden oplichten, die
over die geheele kwestie lag. Maar dan ook
niet meer dan een tipje; want wat zij za
gen, was zoo vreemd, dat zjj het niet aan
dorsten en daarom, liever beter lijkende,
maar juist verkeerde conclusies, de wereld
inzonden.
Toen kwam de man. die in dezen chaos
orde zou scheppen, en die aan het bac
teriën-probleem een stoot in de goede
richting zou geven. Dat was Pasteur. Hij
doorschouwde, met zijn scherp verstand,
de geheele situvtie, en door noesten ijver
en een oneindig geduld slaagde hij er in
voor ziekten een doeltreffende remedie te
vinden.
De bacteriën zijn gevarlijk, vooral door
hun kleine afmetingen. Zij worden be
schouwd als de kleinste levende wezens,
die op aarde leven. Natuurlijk varieert hun
afmeting, maar niet in belangrijke mate.
Zoo zijn de kleinsten dezer schepselen
0.0005 m.M. groot, een afmeting, die mis
schien beter begrepen wordt, wanneer ik
er bij voeg, dat er eenige millioenen van in
een vingerhoed gaan.
Of het planten of dieren zijn. weten we
niet. De geleerden zijn het op dit punt
nog lang niet eens. Nu eens beweert men.
dat ze tot het plantenrijk behooren, dan
weer tot het dierenrijk, maar nooit is men
eenparig tot eenzelfde oordeel gekomen.
Welke moeilijkheden aan deze beoordee
ling verbonden zijn, laat de hierbij gevoeg-
j de figuur duidelijk zien. Er is geen mensch
die met overtuiging zal kunnen zeggen
met een plant, dan wel met een dier te
doen te hebben.
Het is begrijpelijk, dat het met zulke
individuen lastig werken is. Wanneer men
niet heel scherp toekijkt, lijken zij alle
maal op elkaar, en is het namen geven
een hopeloos werk. Maar toch dient men
met collega's ruggespraak houden. En
daarom is het van belang eenige kenmer
ken op te sporen, waardoor het eene or
ganisme zich van het andere onderscheidt.
dit te doen, wil men in verstaanbare taal
Allereerst kom* daarvoor de vorn» in
aanmerking. Men vindt staafvormige bac
teriën, die zich als een eenvoudig langge
rekt staafje voordoen, verder spiraal vor-
migen en nog talrijke anderen. Maar er
zijn er ook, waarbij men twijfelt ze by de
eene dan wel 'by de andere categorie
te rekenen, waarby de vorm het midden
houdt tusschen twee uitersten. En in
zulke gevallen verlangd men andere ken
merken, die dien twyfel kunnen oplossen.
De inwendige organisatie, hoewel primi
tief, verschilt toch by alle soorten en hier
mee hangen vooral samen de eigenschap
pen der soort. De vorm is slechts een bü-
komstlg kenmerk, zy is geen uiting van
het wezen van een organisme. Maar met
de eigenschappen is het heel anders ge
steld. Wanneer er geen leven is. uit een
organisme zich niet naar buiten, dan rea
geert het op geen enkele uitwendigen in
vloed en verklaren wij het voor „dooa".
De eigenschappen zyn dan slechte die, wel
ke eigen zijn aan de materie zonder meer;
kleur, vorm, afmeting.
Een levend organisme daarentegen ken
merkt zich door veranderiykheid, waarin
het zoo hemelsbreed verschilt van de
doode stof. En die veranderlijkheden zijn
dan ook niet langs natuuriyken weg te
verklaren, alhoewel men daartoe alle po
gingen in het werk stelt. Zij falen steeds;
nooit zal het den onderzoeker gelukken
de wetten van het leven, de specifieke
eigenschappen der organismen, langs me-
chanischen weg te verklaren, daartoe moe
ten zij een hooger beginsel aannemen.
Die eigenschappen zijn het vooral, die
de verschillende bacteriën kenmerkt. Zy
uitten zich allen op een verschillende ma
nier naar buiten en die bacteriën, die zich
aankondigen, door een verstoring van het
weefsel van het organisme, waarin zy
verzeild geraakt zyn en daardoor 'n ziek-
teversehynsel te voorschyn roepen, zyn
wel de ergste onder allen.
Deze laatsten zyn nog te onderscheiden
al naar den aard der ziekte. En zoo zyn
we gekomen aan de namen van typhus-,
diphterie-, roodvonkbacteriën, die elk de
gelijknamige ziekte te voorschyn roepen.
De bacteriologie is geen wetenschap, die
door den eerste den beste beoefend kan
worden. Er is voor noodig geduld, maar bo
venal energie en volharding. Wanneer men
zich aan het werk zet, moet men zich
geen illusies maken over een onmiddellijk
succes. Dat is hier teneenenmale uitgeslo
ten, de historie geeft het bewijs. Die or
ganismen laten zich niet gemakkeiyk van
gen en wanneer men ze heeft, is het nog
uiterst moeilijk hun eigenschappen te
doorvorschen. Veel is er op dit gebied ge
probeerd, maar slechte een klein beetje
gepresteerd. En als wy bedenken, welke
eminente geleerde mannen dagelijks jacht
op eze organismen maken en met nooit
volprezen ijver en toewijding hun tijd
hieraan geven, kunnen wM besluiten, dat
de bacteriologie wel is waar een zeer mooie,
doch vooral een zeer moeilijke wetenschap
is.
