Kerk en School ELCK WAT WILS NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Vierde Blad Zaterdag 2 Juni 1928 Uit de Missie Moderne Theo-sophia GEMENGD NIEUWS Een geraffineerde STOOMVAARTLIJNEN Tragisch Aan de gevolgen overleden De acrobaat-inbreker De vierkante eeuw MARKTNIEUWS .OO JFctczrfe/rr. Steccia /tetJVieuivste tnflacféo. Ccjv?* //es-sfaffif&e/7 j RADIO MOORS Doorzitten Zonnebrand Van Oakland naar Australië TREKJES No. 552 „Waarachtiggeen mensch zal t in z'n Wordt gevraagdJe schaamt Je d'r toch f® je toch al kranig hebt gehouden De banketbakkersjongen was 'r met do liet ie er spelen, om nog es goed te weten, welk soort naalden voor elke plaat 't meest die concurreeren kon met die van de duur ste radio-installatie. „Zal je wel hooren" probeerde Wim de omgekeken, de mispuntendaar had ie zoo'n beetje met de Rapsodie mee-deinde. vroog aan Willem, of ie allemidl van dat Hein, die ouwe zee-kapiteinen van het conflict bij de hoog-ovenstante en Cato en Sientje bespraken de griezel- allen hadden ze er lets van gemerkt. G- „Agentia Fides" meldt o.a.: De Kerk antwoordt op de aan vallen der anti-christenen door het openen van een Chineeschen Carmel. Rome. Een telegram, dat Agentia Fides alt Shanghai ontving, bericht, dat de missie oversten van Centraal China als eenig ant woord op de verbitterde aanvallen tegen de Christenen, onlangs een nieuw klooster heb ben geopend van Carmelitessen, die zich en kel bezighouden met gebed en versterving voor de bekeering van China. Dit nieuwe klooster zal in de stad Kashlg worden gevestigd in het binnenland van Che- kiang, dat een naburige provincie is van Kiangsu, in welke laatste Shanghai gelegen is. De opening van een nieuwe instelling van dit soort, die uitsluitend aan het gebed ge wijd is. op een oogenblik dat China zich in een zoo chaotischen toestand bevindt, heeft niet nagelaten diepen indruk te maken. Hier over ondervraagd, antwoordde een Romeinsch gevolmachtigde der missie: Het is een tref fend bewijs van de diepe overtuiging die in China bestaat, dat de genade des Hemels moet leiden en het werk der kerk tot een goed einde voeren. Het is het tweede Carmelieten-klooster, dat in China is geopend: het eerste was de Carmel van St. Joseph, die in 1869 in Zika- wel bij Shanghai werd gesticht, en dit zal een zelfstandig klooster worden van Fransche. Engelsche en Portugeesche, doch vooral van Chineesche Zusters. Het is treffend te ver nemen, dat het leven der Zusters, dat streng gewijd is aan beschouwing, slechts wordt on derbroken door het maken van altaarlinnen. Gedurende den aanval der Zuidertroepen tegen Shanghai in 1927, zagen de klooster lingen zich genoodzaakt een schuilplaats te zoeken in de stad. Andere Carmelieten zijn gevestigd in Ma dagascar, in Indo-China en in Engelsch- Indië. Allen, ook de Chineesche leden der communiteit, behooren tot de Fransche Con gregatie. Het Vaticaan ontvangt bericht, dat de universiteit van Tokio officieel is erkend. Rome. De Generaal der Jezuïeten kreeg bericht van het Vaticaan, dat Z. H. Paus Pius XI den 9en Mei een telegram uit Tokio ontving, waarin Hem werd meegedeeld, dat de Japansche regeering haar goedkeuring beeft gegeven aan de katholieke Universiteit van Tokio. De katholieke universiteit in Tokio werd in 1913 gesticht. De nieuwe bepalingen betref fende de universiteiten van 1919 verleenen aan de bijzondere Instellingen van dit soort gelijkstelling met de regeeringsinstituten in Japan mits zfj aan de vereischte voorwaar den weten te voldoen. Geëischt wordt, dat de grootste helft der Professoren uitsluitend aan dit instituut ver bonden is en bovendien dat een som van 100.000 yen wordt gedeponeerd als garantie tegenover de Regeering voor ieder college. De Sociëteit van Jezus moest 800.000 yen 80.000) storten om aan de bepalingen te voldoen. Een gedeelte van dit fonds werd in Europa geleend. De Europeesche Colonisten scheppen een probleem in de Missies der Congo. Brussel De Blanken-bevolking in Bel gisch Congo heeft zich in vier jaren tijds bijna verviervoudigd; de meerderheid hiervan bestaat uit Belgische katholieken; dc missio narissen van sommige streken krijgen dan ook de zorg van dit belangrijke aandeel dat in het land binnenkomt. Vooral sedert den grooten oorlog heeft België sterk de colonisa- tie van het land door eigen nationaliteit aan gemoedigd en zijn best gedaan maatregelen te treffen voor de hygiëne en hun alle moge lijke faciliteiten te verschaffen om hun suc ces te begunstigen. Men heeft ook het be lang erkend van den troost die de godsdienst Beeft. In Elisabethsville bedraagt de Blanken-be volking op heden 2.892 zielen; in LeopoldviUe 1.851: in Likasi 1.736. Het totaalcijfer der blanken in het land, de Staten Urumdi en Romanda meegeteld, bedraagt 18.525 zielen. De Minister van Koloniën, die deze cijfers van de volkstelling van den len Januari 1927 Uitgaf, bevestigt, dat onder de Blanken 12.125, d.w.z. twee derde van het totaalcijfer, Belgen zijn. Het derde gedeelte bestaat uit negentien verschillende nationaliteiten. Op den len Ja nuari 1923 bedroeg het totaalcijfer der Blan ken 10.037, waarvan 5.853 Belgen waren. De inlandsche bevolking van Belgisch Con go bedraagt ongeveer 10.000.000 zielen, of schoon er maar 7.955.450 bij de volkstelling waren ingeschreven. Urundi en Rouanda hebben nog ongeveer 5.000.000 inwoners. De katholieke zwarten tellen meer dan een half millioen. In 1885, toen België voor het eerst in de Congo binnendrong, was dit nog onbekend iand. Minder dan veertig Jaar zijn voldoende geweest voor de pioniers van het bescha vingswerk, zoowel van regeeringswege als op godsdienstiggebied om er een schitterende ontwikkeling te brengen: de grootste vooruit gang werd echter gemaakt sedert den we reldoorlog. 1000 Afrikanen vonden gedurende hun retraite een onderkomen in steenen loodsen Mumias Menga, Oost Afrika. Te Mumi- as viel een treffend voorbeeld van geloofs ijver waar te nemen, toen 1000 katholieken gedurende een geheele week in drie steenen loodsen moesten worden ondergebracht, voor de jaarlijksche retraite van leeken. Een groot aantal kon zelfs daarin geen plaats meer krijgen en sliep op den grond. De inlanders kwamen uit verschillende omliggende dorp jes en gaven blijk van grooten ijver ondanks alle ongemakken waaronder ze hadden te lij den. De retraite werd op Paasch-Zondag ge ëindigd. Door Chineezen wordt een con gregatie opgericht voor de be keering van China Peking, China Het wachtwoord „China voor de Chineezen" wordt bekrachtigd door een plan tot samenstelling van 'n Chinessch Genootschap, dat overal, waar 't in de groo- te Oostersche republiek werken zal, zich spe ciaal zal wijden aan de bekeering van de medeburgers in China. Den lOden April kwa men te Peking drie Spaansche Redempto risten Paters aan, n.l. P.P. Rodriguez, Moran en Velasco: ze houden zich bezig met het studeeren van de landstaal aan de katholie ke universiteit van Peking, voordat ze over gaan tot de oprichting van een godsdienstig genootschap: de Congregatie van de „Apos telen des Heeren". Het nieuwe seminarie voor deze congrega tie is in aanbouw te Suanhwafu, behoorendc tot het gebied van den pas benoemden bis schop Mgr. Tch'eng. Het gebouw zal in Chi neeschen stijl worden opgetrokken, volgens het ontwerp van den beroemden Benedictij ner-architect Dom Gresnigt, die vanuit Duitschland naar China werd gezonden om de toepassing van Chineesche kunst op ka tholieke motieven te bestudeeren. Jonge Amerikaansche katholieke meisjes brachten de fondsen hiervoor bijeen. De oorzaak die leidde tot het denkbeeld tot vorming van „de Apostelen des Heeren" gaat terug tot de Encycliek van Paus Pius XI „Rerum Ecclesiae" waarin na een opwek king tot inlandsche roepingen, in de missie landen de oprichting werd aanbevolen van „nieuwe congregaties die zich meer volledig zouden aanpassen aan de inlandsche zeden en gewoonten en het natuurlijk karakter van het land." „Z. Exc. de Aartsbisschop Mgr. Celso Costan- tini, Apostolisch Delegaat voor China, kwam, toen hij in September 1926 met zes nieuw benoemde Chineesche bisschoppen op weg was naar Rome, op het idee van een soort gelijk genootschap voor China en verkreeg van Rome toestemming tot de oprichting. Terzelfder tfjd werd den Redemptoristen om hun medewerking verzocht om de eerste le den van dit genootschap te helpen vormen totdat de congregatie zelf een voldoend aantal intellectueels en ervaren leiders zou hebben die zich daarmee zouden kunnen be lasten. De leden van deze congregatie doen een voudige geloften. De naam van de orde duidt aan dat de leden de apostelen van Christus tot voorbeeld nemen, die voor Hem uit de missie werden ingezonden, twee aan twee. naar dorpen en plaatsjes die Hij bezoeken zou. Een groote liefde voor de H. Eucharistie en gehechtheid aan den H. Stoel moeten twee voornaamste eigenschappen der „Apostelen" uitmaken. Het voornaamste doel der Congregatie is de heiliging van haar leden, en op de tweede plaats de bekeering van China. De congrega tie stelt zich voor in 't bijzonder haar mede werking aan te bieden aan de Chineesche bisschoppen die behoefte hebben aan pries ters. Haar candidaten zullen uit alle deelen van China worden gerecruteerd. De wijding van 'n nieuwen Chi- ncesehen bisschop zal in de maand Juni plaatshebben. Suanhwafu, China De wijding van den nieuw benoemden bisschop, Mgr. Pierre Tch'eng, die onlangs benoemd werd tot apos tolisch Vicaris van Suanhwafu, zal den 3en Juni plaatsvinden. Mgr. Tch'eng is de opvol ger van Mgr. Philip Tchao, die in October 1927 overleden is, in den tijd toen hij zijn zorgen wijdde aan de vluchtelingen van den oorlog. De dag volgende op de wijding van den nieuwen plaats zal er een lijkdienst ge houden worden voor de zielerust van den overleden bisschop. Décolleté Is verbodeh bij de kei zerskroning in Japan. Tokio, Japan Van de andere zijde van den evenaar bereikt ons een echo op ds roepstem van den Heiligen Vader, als hü te gen de Westersche modes protesteert. Het keizerlijk departement heeft n.l. bepaald, dat de costumes die gedragen zullen worden door de dames van het corps diplomatique bij gelegenheid van de keizerskroning, in over eenstemming moeten zijn met de Japansche zeden. De gedecolleteerde japonnen zijn dat niet en harmonieeren evenmin met den stijl der klassieke ceremonies. Tevens wordt ge meld dat de zaal Shuden, waar de plechtig heden zullen plaatsvinden, niet zal worden verwarmd. Afstammelingen van kannibalen worden zuster in Oceanië Papoua, Nieuw Guinea, Oceanië De con gregatie van de Dienaressen van Onze Lieve Vrouw van Papoua telt op heden 16 inland sche zusters en zes postulanten. Ongeveer 50 jaar geleden behoorden de ouders van deze zusters tot de kannibalen. Het Vicariaat van Papouasië staat onder leiding van de Missionarissen van het Heilig Hart. Z. D. H. Mgr. Alano Guynot de Bois- menu is er Apostolisch Vicaris. Te Peking, het middelpunt van den tegenwoordïgen oorlog, zijn meer katholieken dan in Londen zelf. Rome, 23 Mei Voor hen die bekend zijn met het feit dat Peking en omstreken 29.000 geloovigen meer telt dan het Aartsdiocees Londen, is 't gemakkelijk de onrust te begrij pen die in katholieke kringen gevoeld wordt in verband met dit Chineeseh centrum. Het is zoo groot als het aartsdiocees San Fran cisco in de U. S. A. Het kath. bevolkingscijfer bedraagt 289.000: dat van het aartsbisdom Londen 260.000 zielen, terwijl dat van het aartsdiocees San Francisco 295.000 zielen telt. De Provincie waar op het oogenblik de le gers der nationalisten de overhand hebben en optrekken van het Zuiden en van het Westen, bezit 28 pet. van alle katholieken van China. De provincie Chihli telde in Juni 1927 ongv. 709.258 katholieken en in de overblijvende 17 provincies, Mantsjoerije en Mongolië meege rekend, waren er nog 1.718.073. Veertig pro cent der katholieken van deze provincie of wel ongeveer 300.000 wonen op korten af stand van Peking, en deze stad is het mik punt van de Zuiderlegers. Ze is tevens ook het beste katholieke centrum van China. Aan de Fransche Lazaristen, geholpen door hun inlandsche priesters, is de prachtige vooruitgang van deze missie te danken. De kerk deed haar intrede in Peking in de 13de eeuw, en in de 17e en 18e eeüw droe gen de Jezuïeten veel bij tot haar vrotiging. In de 19e eeuw werkten de Lazaristen zeer volhardend aan den vooruitgang, ofschoon 't grootste deel der hedendaagsche katholieken eerst sedert 1900 bekeerd is. Men krijgt een denkbeeld van de belangrijke eigendommen der kerk in de omstreken van reking als men weet, dat er 2.151 missiestaties zijn, waarvan er 61 kerken bezitten die groot ge noeg zijn om minstens 1000 personen te be vatten, terwijl 301 andere kerken plaats bie den aan 500 tot 600 personen. Scholen van allerlei aard zijn er 868, terwijl er 16 philan- fropische instellingen bestaan en groote druk kerijen. Tientsin, een ander centrum waarop he den de aandacht der geheele wereld geves tigd is, is eveneens de residentie van een ka tholiek bisschop, Z. D. H. Mgr. John de Vien- ne C. M. Ofschoon hier de katholieke bevol king veel minder talrijk is dan die van Pe king, beloopt dit cijfer toch bijna 45.000 zie len. DE NED. PRIESTER-MISSIEBOND. Onze lezers zullen zich nog herinneren de artikelen van prof J. P. Verhaar van het seminarie Warmond over moderne theo sophia. Van deze artikelen, opgenomen in het apologetisch tijdschrift: „Het Schild" hebben wij den laatsten tijd een en ander in ons blad gereleveerd. Thans, in het Juni-nummer van „Het Schild" geeft prof. Verhaar nog een slotbe schouwing over zijn onderwerp, aan het sind waarvan hij het volgende zegt: Uit dit alles blijkt, dat ook de theosophen als eindstadium van het menschenleven 'n soort hemel (nirvëna) en een soort hel (svitchi) aannemen, ook al spreekt men over die hel buitengewoon zeldzaam, om niemand af te schrikken. Wij zagen echter, dat hos men nirvana ook moge verstaan deze leer in alle gevallen wijsgeerig on houdbaar is. Bovendien berust deze leer op geen enkel argument of schij'nargument, maar is niets anders dan een onberedeneer de en verminkte overname eener buddhisti- nehe leerstelling. Tenslotte is deze leer in strijd met de door God zelf gegeven open baringen, waaruit wij weten, dat zij, die sterven in staat van doodzonde, gestraft zul len worden met de hel, een plaats van eeuwigs straffen en lijden; daarentegen zul len zij. die streven in de liefde Gods, een eeuwige gelukzaligheid erlangen in den he mel en volkomen vergolden worden voor hun goede daden, welke zij tijdens hun aarösche leven beoefend hebben. De hemel is de plaats, waar de zielen dsr gelukzaligen in volkomen bewustzijn van eigen persoon lijkheid volkomen-zalig zullen zijn door God te aanschouwen, te beminnen en te bezit ten. Hoewel reëel onderscheiden van God, zullen zij nimmer gescheiden kunnen wor den van Gods zaligmakende wezenheid maar verzonken in het goddelijk wezen, volmaakt gelukkig zijn. Dat is de heerlijke bekroning van enze katholieke levensbeschouwing, die wijde perspectieven opent voor lederen mensch en ons volkomen bevrediging schenkt en voor den eerlijken zoeker door haar rijkdom wel sterk afsteekt bi) de ar melijke nirvana-leer der theosophen. En hiermede meenen wij onze beschou wingen over de moderne theo-sophia te kun nen beëindigen. Wij meenen eerlijk en objec tief, volgens de eigen theosophische ge schriften der erkende leiders, deze leer te hebben weergegeven. En wij hebben telkens onze ernstige bezwaren, zoowel van zuiver wetenschappelijk ais van katholiek stand punt, tegen de verschillende theosophische leerstellingen aangegeven. Wij moesten ons daarbij tenzeerste beperken. Maar wij mee nen, dat ook uit deze beknopte verhandeling duidelijk is gebleken, dat deze moderns theo- sophia noch goddelijk is noch wijsheid, doch eerder een menschelijke dwaling, waarin wij hebben het eerlijk erkend ook goede elementen terug te vinden zijn, maar die in haar geheel ons totaal onvoldaan en onbe vredigd iaat. Moge deze beschouwing bij vele eerlijke zoekers de oogen geopend heb ben! Dezer dagen heeft de marechaussee uit Wassenaar, te Leiden aangehouden don gewezen boekhouder H. W. v. d. W., die zich te Voorschoten, Leiden Wassenaar, Roelof - arendsveen en verschillende andere omlig gende gemsenten heeft schuldig gemaakt aan oplichting en verduistering van e°n twintigtal rijwielen. De man is naar het Huis van Bewaring te 's-Gravenhage overgebracht. Maar de hoornen en bloemen zullen rond blijven, alsook de einders en de wcreïd. En allicht zal Bob Kill en zijn kille tijd, dat eindelijk ziende, terugkeeren „ot het rondeken, tot het eindelooze rondeken, sym bool van zon en eeuwigheid. ,Te Rooteren is nabij het kruispunt Maeseijck-Susteren een wielrijder gegrepen door een tram uit de richting Maeseijck. De man werd een twintigtal meters mee gesleurd. Met moeite kon men zijn zwaar verminkte lijk van onder de tram te voorschijn halen. Het slachtoffer bleek te zijn zekere J., 36 jaar oud en woonachtig te Leijenbrock. Hy was weduwnaar en vader van 1 kind. Te Zwolle werd gisteren een zes-jarig jongetje door een auto aangereden en in bewusteloozen toestand naar het gasthuis gebracht. Daar is het knaapje aan de gevol gen overleden. Te Rotterdam is ingebroken in den ban ketbakkerswinkel van B„ aan den Nieuwen Binnenweg. De ongenoode gast verschafte zich toe gang door met behulp van een laddertje over een muurtje te klimmen, zoodoende in een brandgang te komen en vandaar op een plat dale te klimmen. Daar vandaan wist de inbreker via een raam het vertrek achter den winkel te bereiken, een daar staand bureau open te breken en 10 gulden aan wisselgeld, eenige postzegels, alsmede twee vulpenhouders te stelen. Uit den win kel nam hij wat lekkernijen mee. A. Rannah schrijft in 't Verloren Hoeks- ken van 't Laatste Nieuws: Ik heb zoo juist een bezoek gebracht aan mijn zeer grooten vriend Bob Kill, die Vlaamsch is van taal en oog; Engelsch van snor, naam en haar; Amerikaansch van broek en sigaret; Fransch van lectuur en school; Russisch van muziek en theorie, en zoo uitbundig internationaal, dat ik mij een klein afschuwelijk burgerlijk mensch voel, opgesloten in een doosje watten van afge paste dorpsche gedachten. Dat is nu alzoo. Maar ik wou u eigenlijk alleen Bob Kill voorstellen, omdat ik bij hem plots de wijs heid heb opgedaan, dat wij gaan naar den vierkanten tijd. Dat gevoel heb ik al sedert een paar Jaren, wegens veel kubistische lektuur en spektakels. Maar 't is eerst, bij voormeid be zoek, duidelijk naar voren getreden. Misschien zou ik ook beter spreken van lcubistischen tijd: maa rvierkant is ge paster voor zijn kantigheid. Als ge bij Bob binnenkomt, komt ge eerst in de gang, wat normaal is; maar die gang is een witte, uitgeholde, vlerkante balk; er hangt een vierkante bel. Dan is er het vierkante salon, met vier kante meubels, die me zouden doen denken aan mijlpaarden, als nijlpaarden vierkant waren. Een vierkante nijlpaardige piano staat onder een vierkante electrische lamp. Twee doeken met vier-, vijf-, zeslcantige dingen er op geschilderd, vegen vierkant hun zolen aan hun dorpsch begrip: ik ver sta er niets var Vierkant zijn de leunstoelen en de sofa bij Bob Kill, vierkant de wandklok en vier kant iedere pot, kan, vaas en dagelijksch brood. Bij Bod Kill is het leven gehoekt, gekant en geribd. Het is zwaar, breed, massaal, massief en nijlpaardlg. Als ge daar per on geluk tuimelt, komt ge altoos terecht op een van de scherpe vier kanten aan elk ding. Vierkant zijn de raderen van Bob zijn auto nog niet. Maar 't gaat er vast naar toe. Menschen met vierkante dijen zullen in vierkante zitruimten zitten, en kijken met vierkante oogen in vierkante koppen... En, ei de vierkante vrouwen. STOOMVAART MIJ. NEDERLAND BATOE (uxtr.) pass. 1/6 Gibraltar. ROEPAT 31/5 nam. 3 u. v. Hamburg te Bremen. ROTTI 31/5 v. Amst. n. Hamburg. KON. NED. STOOMBOOT MAATSCHAPPIJ ACHILLES v. Santa Marta te Cartagena, zal 4/6 vandaar vertrekken. AJAX 31/5 v. Mess-na n. Palermo. AMSTERDAM (uitr.) 31,5 te Callao. CLIO 31/5 v. Varna n. Ccnstantza. DEUCALION zal r 6 v. N. Dcmingo n. Europa vertr. HERCULES v. T al a n. Amsterdam pass. 31/5 Gibraltar. ILOS 31'5 v. Genu., tc Tarragona. IRENE 31/5 v. Ams n. Pernis. IRIS 31/5 v. Arr.sr. n. Dan2ig. JASON 29/5 v. Mollendo n. Aricr. MEDEA 31 v. Malta n. Carthagena. NEPTUNUS 31'5 v. Kuelva n. Portimao. NEREUS 31/5 v. Amst. n. PotL NEREUS t/6 v. Amst. te Kott. PLU TO v. Kopenhagen n. Aarhus. i STRABO 1 6 v. Kopenhagen te Amst. j TELLUS 31/5 v. Limni n. Piraeus. THESEUS 1/6 v. Hamburg te Amst. VULCANUS 29'5 v. S. Domingo City n. Pto. Cortes. HOLLAND—AFRIKA LIJN NIJKERK 31/5 v. Bremen n. Hamburg. RANDFONTÉIN (uitr.) 30/5 te Ecira. RIETFONTEIN (uitr.) rass. 30/5 Ferim. SPRINGFONTEIN (uitr.) 31/5 v. Antwerpen. SUMATRA 1/6 v. Rott. n. Hamburg. HOLLAND—AMERIKA LIJN BLITAR (uitr.) i '6 te Sydney. EDAM New Orleans n. Kott. 31/5 v. Santander. KINDERDIIK v'd. Pacifickust n. Rett., 29/5 v. Astoria. KINDERDIJK Pacifickust r... Rott.. 30/5 te Szn Francisco MAASDAM New-Orleans n. Rotf. 31/5 te Havana. RITNDAM 31/5 6 u. n.m. v. Southampton. RIJNDAM 1/6 v. Wight te Hcek v. Holland. SPAARNDAM Rott. n. New-Orleas 31/5 v. Vigo. HOLLAND—OOST-AZIE LIJN ABBEKERK 31/5 v. Hamburg tc Eremen. HOLLAND—WEST-AFRIKA LIJN HELDER 1/6 v. Hamburg te Amst. JAVA—NEW-YORK LIJN KARIMOEN v. New York n. Batavia 31/5 nam. 4 u. te Port Said. MEDON v. New York n. Eatavia, pass. 29/5 Perim. MACKAON v. Batavia n. New York 2.9/5 v. Sabang. SEMBILAN Batavia n. New Ycrk 31/5 tc Suez. TOSARI Batavia n. New York, 31/5 te Ecston. VECRTDIJK 31/5 v. Batavia te New York. HOLLAND—AUSTRALIË LIJN ABBEKERK 31/5 v. Bremen n. Rott. HOLLAND—BRITSCH-INDIE LIJN EOVENKERK 'ihuisr.J 1/6 te Suez. BRIELLE (uitr.) 1 6 te Port Said. MEERKERK 1 '6 v. Rott. n. Calcutta. RIDDERKERK (thuisr.) rars. 3*/5 Gibraltar. SOMMELSDIJK (uitr.) 29/5 te Eombay. ROTTERDAMSCHE LLOYD BANDOENG v. Rott. n. Batavia, pass. 30/5 Perim. TACATRA 29/5 v. Batavia te Scerabaya. KEDOE (thuisr.) pas3. 31/5 Saprcs. XERTOSONO 29/5 v. Rott. tc Batzvia. MERAUKE 27/5 v. Rott. tc Batavia. SIANTAR (uitr.) 27/5 tc Socrabaja. SLAMAT (thuisr/ =1/5 ram. 11 u. v. Marseille. SOEKABCEMI (titr.) pass. 31/3 Fsntellaria. TJERIMAI (uitr.) 31/5 te Southampton. TOB A 1/6 v. Batavia 1. v. Havre te Rott. ROTTERDAM—2UID-AMERÏKA LIJN ALDABI (thuisr.) 31/5 too mijl Z.W. v. Wight hedenavond 6 uur te Rott. verwacht. STOOMVAART MIJ OCEAAN AGAPENOR v. Batavia n. Amsterdam 27/5 v. Colombo. ALCINOUS v. Liverp. n. Batavia, pass. 30/5 Gibraltar. ANTENOR v. Japan n. Rott., 30/5 v. Tientsin. LA OMEDON v. Japan n. Kott. 30/5 te Eelawan. PATROCLUS v. Japan n. Rott. 29/5 v. Colombo. PHEMIUS 31/5 v. Amst. n. Londen. SARPEDON 1/6 v. Dairen 1. v. Londen te Rott. EMZETCO LIJN JONGE JACOBUS Rott. n. Oran, pass. 1/6 Gibraltar. A VISSCHERIJ AMSTERDAM, x Juni. Aangevoerd en afgeslagen aan de Gemeente Vischbal De Ruyterkade (door 23 motor- botters, tesomm ng van - 30.10 tot f266) Schar f 0.60 1.90; kl. schol f3.103; handschol f811 per kst gr. tong f 6—7 mi. tong f3.105.50 kl. tong f 0.70-— 2.10 per 10 stuks gret f2.504^0 per tuks tarbot f 2.905 r«" stuk» Uit de hand verkocht op het terrein aal f 0.60o.co bot f 0.400.45 per pond garnalen f 6*7 rer mand. IJMUIDEN, 31 Mei. Heden werd de admg zoute vis. h, aangeveerd door den van JJsiand binnengekomen sfocmtreiler IJ.M. 39 (Schoorl) voor f 6346 verkocht. De totaa'cpbrenpst dezer leis met dc reeds verkochte versche visch bedrrapt aldus f 14.086. ENKHUIZEN, 31 Mei. Heden hebben f7 vaartuigen hier aangevoerd a'4 kp tot 115V2 kg neften-ansjovis per vaartuis. Totaal 2604 kg. Marktpri's 86 V2— 90V3 ct. per kg. Nop kwamen 12 vaartuigen binnen met 1100 pond (20 kisten) parnalen, 500 pond Noordreerchol, 304 pond hoekschar, 293 ponc hoekbet en een kleine cartii aal en paline. Dc garnalen rolder fz6.6o5.40 per kist (55 pond) de schol 18.2020.0*, de bot f 30.7032.20 rer *0 kg. Prijs van aal en raline dooreen so ct. rer pond. De uitkom sten van de ars>ovisvi«scherij waren beden in htf Noordelik bekke- der Zuiderzee ever 't rehee' onvoldoende. Bij de Friesche kust (ten Zuidwesten en Zuiden van Stavoren) bedroeg de vangst - an de eerste 12 vaartuigen gemiddeld -O k Ten Westen en Noordwesten van Urk vingen de eerste 20 vaartuigen te zamen 4*o kg, terwijl 4 kuilvaar- tuigeri een zeldzame vangst van 880 kg kuilvisch binnen haalden. In dc buurt van Lemmer was de vanpst gering. De prüs voo- rettenznsicv s varieerde heden in de Zuider- zeen'aatsen van riY» tct rzV» rer kt», ct. MFDEMBLIK, ai Mei. De ansjovisvangst beliep al hier heder door 34 va.-rtutpen 2040 kg hoogste 1x5, laag ste 20 kg prüs f 0.F40.88 per kg. Bovendien door 2 span kuilcs <-75 kg, t-its f 0.75 rer k<*. JJMUIDEN, 31 Mei. Van de trei'visscherit kwamen beden aan den aitla® de stocmfreilers IJ.M. 482 (Fchie- diik) met f2227- IJ-M. 'Concordia) met f 1760 IJ.M. 16* (Martha) met f 1F11 IT.M. =>a~ 'Gloria) met f 2018 IJ.M. fo (C.-tbarina Puyvis) met f iri?* IT.M. *9 (Clasi- na T uther) met f exo8 IT.M. 126 (Derika X) met 2162 IJ.M. f- 'Fo'ar's> met 17*0 t IJ.M. 26s 'Holland) VJ) met f 1687 IT.M. i<"« (Patria) met f 2128 IT.TVf. xo5 'Azi muth) met f 2052 TT.M. Fo (Elnet) met 11366 IJ.M. 46 (Kel°-a> met f F01 IJ.M. 02 (Oceaan TD met f 1411 IT.M. 32 (Ita) met f2087; IT.M. 135 (Ecgcnia) met f1604; IJ.M. 159 (Julie Streyff) met f 1252 IJ.M. 38 (Jenny Elsa) met f 3x95 aan besomming. ZONDAG 3 tUNT HILVERSUM, io5o M. 12.302.00 Lunehmuziel door het Trio Rentmeester. 2.00r.50 Pianccci >.or door Willem Zonderund. 2.304.00 Geneer 1 ccol het dubbelraannenkwartet „Eel Lanttf" cn i.ct line-orkest „Con Amore". 4«c°A-?o fiarc.\c r .ct van Beethoven. Analyse door Louis Schmidt van Lc. op. 27 no. 1. in Es gr. t. Egb. een, patio. 4.3c—. Vooravondconcert door het Cmrcep-crLcst. Keu art Biele, cello. 6.30 VPRO. F .co 1 ers- en sportier 8.10 Concert door het AVRO-koor en Crlest eer Laar- lemsclie Orkestvcreen. o. I. v. V ilicm lan Varrrclo Jo v. YzcrVincent scpraan. Ilse 1 hele. alt. jaifac Vellinga, tenor. H. Kening, las. in <e pauze van te avondconcert Declamaties door Louis 1e Vries. HUIZEN, 340.9 M. Na 6 vur 1C70 M. 8.3c0.31 KRO. Morgenwijding. Spreker P. de Waart, vice-vccrz v. h. Gilde „De Klare Waarheid" Warrem Heilig Hart rereering. Muziek en zang. c.30 f C KV. 1.30 KRO. Lunchmuziek. deer her Trio „Winkels^ 2.003.00 Populair ccncerr igraircfcor.n:u2iek KRO. 3.00-—4«?o KRO. „Elinde Ceeri". hccrspel Jacob Remmers, matroos. Frans Meijer, rr elktcer. cd. Jansen, vrouw van een kastelein. Meer mans, Lester. Geert Barend blinde. Tan Smal, rcpcr.sionneerd kolo niaal. De Grootvader, Tjerk Barend. Al deze rollen wor den gesoeeli door Kenri Albcrs. Jules Dirks, rechter vai instructie. 3.304.00 Vervolg KRO. pramcfocrmu- Ziek. 4.005.00 Ziekenuurtje. Declamaties c'cor G Haak uit IJmuiden. 5^00 NCRV. Dienst in de Nicuwr Zuiierkerk te Den Haag-West. 7.308.00 KFO Spr. D. Zwaans, namens de Kruisvaarders van St Jan Wat is, dcet en wil het leeker apostolaat der Kruil vaarden van St. Jan. 8.00 Intenties van het ApcstcfaaJ des Gebeds. 8.1010.30 KRO. Ccrccrt door 1 et Syn> phonie-orkest van de incasscb2nk, Dir. M. C. v. d Rovaart. Theo de Witte, declamatie. io.co Fersfcer. 10.45 Epiloog. DAVENTRY, 1600 M. 3.50 Orkestconcert. Orkest ei M. Licetfe, sopraan. 5.35 Missicnaire causerie. 5.50 Gedichtenvoorlezing. Werken van Wordsworth. 6.056.50 „O Heil'ges Geist und Wc'asserfcaa", c2ntaté van Bach. G. Knight, sopraan. E. Coleman, att. A. W tlks tenor. R. Whitehead, bas. Het f t. Anna-kerkkcor. 8.20 Kerkdienst. 9.05 Liefdadighcids-oprcep. 9.11 Nieuwsb. 9.25 Vocaal concert. Studentenkoor van de „University College of South Wales" en Pref. Evans 9.55 Instrument, concert. Het Nationaa' Orkest v. Wales. 10.50 Epiloog. PARIJS „RADIO-PARIS", 1750 M. 12.20 Morgen wijding. Preek en zang. 1.05 Schets. Eilbouquet ab concierge. Orkestmuziek. 4.505.50 Dansmuziel 8.35 Circus Radio-Paris. 9.0511.20 Symphonic concert. Daarna dansmuziek. LANGEN3ERG, 463 M. 9.2010.20 Morgenwijdng. 10.3011.20 Koorzang. 12.35*-*5 Vocaal cc eert. Dubbelkwartet MaJmedy. 1.202.50 Ccrcer door het voorm. milit. orkest Aken. 4.^04.50 Wie lerwedstrijden. 4.505.45 Kamermuziek door hef Werag-strijkkwartet. 5-50—7.20 Kocrccr.cert. 8.41 „Der Fidele Bauer", operette m een veersp. en 2 acte» Fall. Daarna dansmuziek. ZEESEN, 1250 M. 6.50 Vroegccncert. 0.20 Morgen wijding. 11.50x-io Concert door de militaire kapel 5.20 Concert, «rer Kermbachkape! en A. Wilde 8.50 Orkestconcert, Werken van Ei2ct, Lecocq cn Job Strauss. Daarna tot 12.50 Dansmuziek. HAMBURG, 395 M. 9-35 Morgenwijding. 3.54 Orkzstconcert. 5.50 OrLestccnccrt. 8.20 Lcmmeb Lümmeieien (Ludwig Manfred Lomir.el). Daarna cat baret tot 11.20. BRUSSEL, 509 M. 11.20 Ceremonie m Cstende tei herd. v. h. tot zinken brengen van de H. M. S. „Vindic tive". 5.20 Orkestconcert. 6.20 Orbestconcert. 8.3510.35 Concert. Orkest en MUd. Dianel, zangere MAANDAG 4 JUNI HILVERSUM, 1060 M. 12.302.00 Lunehmuziel door het Trio Verhey. 4.405.55 Kindcruurtje o.l.v Mevr. Ant. v. Dijk. 6.007.15 Concert door het Trio Rentmeester. 7.157.45 Derde Olympiadelei Fransch. 8.009.15 Poolsche avond. Causerie doo» Louis Schmidt. Chopin-recital door The a v. d. Pas. 0.15 Poolsch Concert door het Omroep-orkest, o.l.v Nico Treep. 10.00 Persber. Daarna voortzetting vai het concert. HUIZEN, 340,3 M. Na 6 uur 1870 M. (Uitsluitend KG RV-uitzendingen). 12.301.45 Orgelconcert dcoj Mej. H. M. v. d. Vlies, erganiste der Nieuwe Ladkap« te Scheveningen. 4.005.co 2iekenuurtje o.l.v. I> J. Jongeleen. 6.157.00 Fotografieles door A. Eoer. 7.308.00 Zangles door Jac. Ph. Caro. 8.00 Concer in „Ons Huis" te Ede. Sprs. Mr. A. v. d. Leure Voor varen. Ds. J. C. v. Apeldoorn. Hr. O. R. E erger Edl als woonplaats. Ds. K. Winkelman, slotwoord Mej. J. v. Zoelcn, piano. H. v. Zoelen, orgel. Chr. Zangver „Excelsior". Meisjeszangklasse „Jong Excelsior". Trom petters en Militaire muziekver. der 2e Art. Brig, te Ede DAVENTRY, 1600 M. 10.35 Kerkdienst. 11.20 Gramofoonmuziek. 12.20 Ealladenccncert (sopraan bariton). 12.50 Dansmuziek. 1.202.20 Cr kek concert. 2.*o Causerie. —3.20 Concert. - 3.25 His torische causerie. 3.40 Concert. 3.50 Concert voo; alt en tenor. 4.20 Dansmuziek. 5.20 Huishoud- praatje. 5.35 Kinderuurtje. 6.20 Cor.cert-crgek bespeling. 7.20 Liter, critiek. 7.35 Pianocomposi ties van Brahms. 7.45 Duitsche causerie. 8.05 H Mundin, komiek. 8.20 Orkestconcert. Werken vai Sir F. Cowen. Q. Sturgess, sopraan. Orkest o.l.v. d componist. 9.20 Nieuwsb. 9.35 Causerie. 9.5» Nieuwsb. 9.55 Moderne dansmuziek door het B. E. C dans-orkest. 10.20 Poolsch programma. Niedzielski piano. Symphoqie-orkest. 11.2012.20 Dansmuziek PARIJS „IiADIO-PARlS' 1750 M. 10.50—11.01 Gramofoonmuziek. 12.502.10 Orkestconcert. 4.055.05 Liter, en muzik. matinee. 9.0511.2e „Les Emigrants", radio-tooneel. Daarna kamermuzie) voor blaas-instrumenten. LANGENBERG, 469 M. 1.252.50 Orkestconcert 6.20—7.15 Chopin-ccncert (piano, alt). 8.40—9-2C Concert door het Klein-Werag-concert. 9.2511.oc Poolsche avond. Werag-orkest. Dr. Georgi, piano. Hr Rieth, declamatie. Daarna tot 12.20 Dansmuziek. ZEESEN, 1250 M. 1.205..20 Lezingen. 5.206.a« Orkestconcert. 6.208.05 Lezingen. 8.50 Pcolschi avond. Orkest o.l.v. E. SeidlerWinkler en F. Osborn piano. HAMBURG, 395 M. 6.15 jOrkestconcert. 7.20 Or kestconcert. 8.20 Poolsche avond. Orkest, vocale ei instrument. Solisten. BRUSSEL, 509 M. 5.20—6.20 Orkestconcert. 6.54 Trioconcert. 8.35 Lichte orkestmuziek. 9.2510.35 Poolsche avond. Orkest en solisten. SPECIALISTEN - Tel. 14699 - HAARLEM PHILIPS, Telefunkcn en R. M. Toestellen De vlucht over den Grooten Oceaan Reuter seint uit New-York: De radio-be richten, die sinds het vertrek van Oakland voor de raid naar Australië via Honoloe- loe steeds van de „Southern Cross" zijn ontvangen, hielden Donderdag 22.06 plotse- 'ing op. Het laatste bericht luidde: „geraak- ïen in een zware remous." Volgens een der laatste berichten had de „Southern Crcs3" 1100 mijlen afgelegd. Een later telegram meldt: De draadloozc verbinding met de „Southern Cross" is weer hersteld. Het radio-station Portland ving een bericht op, waaruit bleek, dat de avia- teurs het s.s. „Makiki" In 't zicht hadden. -ii» Aandachtig gehoor. Toen Lize de pathéfoon flink in de was bad gewreven en het nikkelwerk gepoetst öiefc wat krijt en 'n scheutje azijn, riep ze Willem d'r bij. „Snotverchkkie" stond 'r man zich te Verbazen „wat is dët opgeknapt I" „Ja, hè? Als nieuw is ie nou!" hoofd krijgen, om te denken, dat 't 'n tweedehandsch machine is." „Daar heeft ook niemand wat mee noo- dlg" vond Llze, die graag 'n beetje op schept# „is T één plekkie te bekennen, Waaraan Je kan zien, dat ie niet nieuw is?" „Nee hoort Maar als 't op de man af biet voor, dat je me voor m'n verjaardag 'b tweedehandsch pathéfoon heb gegeven?" „Schamen? Dit nou direct niet „Nouen ik evenmin. Me dunkt, dat J zoo goed als nieuwe pathéfoon met kleine dertig platen d'r bij wJa. en allemaal van d'e hééle mooie Oieuwste procédéheb 'k dat even getrof- Jer. dat die lui 'm als 't ware kwijt moes- e nomdat ze over drie dagen in België Roesten zitten voor die man z'n nieuwe be- •/"okklng? Zoo'n koopie vin je nooit meer. laar Tc moet opschieten. Tc Wil héélemaal klaar zijn als vanavond de ploeg komt aan zetten om te feliciteeren." „Ze zullen d'r van opkijken, zeg! En als 'k dan begin met die plaat van de Hongaarsche Rapsodie „Nee, nog niet direct de allermooiste, Wimdan valt 't af „Ja, je hebt gelijkwe beginnen met 'n jazz-bandjeen als 't 'n poosie verder ls, dan nemen we Zampa, Troubadour, Bar bier van Sevilla en de Rapsodieen dan zal je ze zien zitten luisterenmet open mond wed 'ken ais de Rapsodie uit is, dan vraag 'k Dirk pardoes in z'n gezicht, wat ie 't mooiste vindtzijn radio of deze pathéfoonen als ie eerlijk is, dan zal ie moeten bekennnen Er werd gescheld. taartjes, koekjes, schuimpjes en zoute stok jes. Lize ging druk aan 't beredderen en Willem sorteerde de platen in de volgorde, zooals ie ze vanavond zou afdraaien, 'n Paar geschikt wasen lekker in z'n eentje, zat ie te gen'eten van de fijne muzieken in z'n verbeelding zag ie op elke stoel n aandachtig luisterend familielid.... stom van verbazing over de bijna volmaakte weer gave van de orkest-nummersmuziek, 'n Reuze-bof was 't, dat er Juist allemaal van dat soort platen bij warenen niet van die m'sselijke voordrachten en liedjes, die op straat door elke loopjongen werden geblerd of geflotenen die je na 'n paar weken zes el de keel uithingenDege lijke nummers waren 't allemaal, die nooit verveelden en toch niemand boven de pet g'ngengoeie populaire muzieken daar zou ie zich ook bij houden, als ie nieuwe platen kocht. Ja, nou waren ze d'r zoowat wel allemaal. Alleen Oome Hein ontbrak nogmaar die had misschien nachtdienst als rangeerder bij 't spoor. „Ha! We krijgen 'n moppie!" riep Cato, de jongste zuster van Lize, het lepel-restje van 't lecggeslobbcrde advocaatglaasje be- likkend. En meteen begon ze te vertellen, dat zp vanmiddag ruzie had gehad met 'r aideel'ngchef, die beweren wou, dat ze niet genoeg moeite had gedaan bij 't verkoopen van een thee-servies. „Als 't maar tijd wordt" - schetterde Slentje, de zuster van Willem, over 't gretig gevraag naar de finesses van 't ruzietje heen „we zitten al 'n half uur tegen dat ding an te kijken en d'r ls nog geen geiuid uit gekommehei je d'r leuke platen bij, Wim?" anderen stil te seinen, maar 't interessante nieuwtje van Cato's ruzie met 'r afdeeling- chef, was nog lang niet opgegeten. Er knetterde 'n jazz-band-mop door de kamer. Eventjes was er aandacht, en Sientje begon op haar stoel mee te wiebelen Maar de plaat had nog geen derde van de weg afgelegd, of alleen Willem, Lize en Dirk. die pistonist was bü de tram-fanfare, waren 't nog maar, die met moeite het nummertje volgden. Want Cato was zóó koddig d'r kwaje chef aan 't nadoen, dat de anderen 't uitgilden van 't lachen. De andere zijde van de plaat onderging zoowat 't zelfde negeerlot. „Hoüen Jullie je bakkes toch es even!" schreeuwde Dirk, die altijd graag wou laten merken, dat ie nogal muzikaal was aange legd jullie laten Willem daar maar voor Piet Snot aan dat ding draaien!" Er kwam 'n schrikjegevolgd door 'n nijdige uitval van tante Sophie, die 'n klotsje port op haar mouw kreeg. Bij de tweede plaat ging 't iets beter, maar verder, dan iets over ds helft kwam 't niet. Want terwijl Slentje met Jans uit te rekenen zat, hoeveel goed ze noodig zou heb ben voor 'n jurkje voor kleine Trcesje, en tante Sophie aan tante Neel zat te vertellen, dat ze van de week d'r voorkamertje "n groote beurt had gegeven, waren de rcspec- tievelijke echtganooten in dispuut geraakt over de loodgietersstaking, waarvan de een beweerde, dat ze zou verloopen. omdat de lui niet sol'dair genoeg waren, en de ander stokstijf volhield, dat de patroons" 't loodje moesten leggen. Willem kon wel grienen. Daar stond ie nu met z'n schitterende pathéfoonze hadden d'r nauwelijks naar zich nou zoo veel van voorgesteld. Lize bemerkte z'n teleurstellingen, met opzet tamelijk luid, riep ze: „Wim je moet de Rapsodie d'r op zettc.nja, zeg, daar moeten jullie nou allemaal es effies naar luisterenda's toch zoo'n pracht van 'n nummerop 'n gegeven oogenblik stormt 't gewoonJe hoort de wind gieren!" „Nou, vooruit, de ramsedls-storml" lach- commandeerde tante Neel „Stilte, mensche't gaat waaien! Hou je hoed vasten je rokken, dames!" 'n Brui-succes had ze met deze aardigheid en de eerste maten van de Rapsodie, welke Willem er met -n slap gebaar van moedeloosheid had opgezet, verstikten al in de na-lach-herrie. „Stil nou!" stampte Dirk met z'n volle voet en gaf zich 'n voorbeeld-houding. 't Werd heusch kalmer. Maar tante Sophie begon al gauw, zij het nog in aarzel-flu stering, aan tante Nee! te vertellen, dat kleine Henkie vanmiddag zoowat verdronken waskoppie-onder was ie in d'e vaart getuimelden as ter niet toevallig 'n paar zandsehippers vlakbij aan 't werk waren geweestnou, dan had ze 'm niet levendig me:: thus gekregen. En de ómzittenden, die 'n paar woordjes opvin gen, kwamen gauw bij-geschoven en moes ten er meer van weten. S'entje, die toe vallig niks te praten Wist, en daarom maar soort platen had. Willem knikte stug, want hü zag alweer, dat er voor zeven-achtste niet werd geluis terd. „Héélemaal geen lollig moppie d'r bij?" kwam 't er onschuldig-hatelljlc uit „Héélemaal geen liedje of voordmehie? Hé, niks leukdie zwager van Bets van dei- Dissen heb 'n heele bende van die gszellige dingen óp z'n pathéfoonvan ,,'k Heb me hart in Zierlkzee verloreen van „Oome „Tante Griet, wat wor je mager". Kan je nog es met 't heele zoodje mee-zlngen. Ja, Jans vond óók, dat Wim 'r 'n stuk of tien van die bekende mopp'es bij most heb benen dan van die voordrachten van „Hannes bij de landweer" cn „Hannes op do kermis" en „Hannes in de dlere-tuin" en De Rapsodie-storm kon niet op tegen die der famiïie-partijconversatleen net wou Willem 't ding nijdig stop zetten, toen Dirk naar 'm toe kuierde en 'm iets in 't oor fluisterde. Eerst schudde Willem van „néé" maar even later knikte hij met 'n wran- gig glimlachje. 'n Schaterend Jazzband-nummer dwong tot luisteren, en tante Neel, die 'r vijfde portje kreeg ingeschonken, begon la-la-la- mee-galmer.d heen en weer te schommelen welk voorbeeld werd gevolgd door 'n zestal andere jaardagvierders. 'n Lollige bende werd *t. Lize schonk in, ging rond met gebakjes, schuimpjes, bon bons en ander lekkersWillem liet 't sigarenkistje de ronde doenen zei in 't voorbijgaan 'n paar woordjes tot z'n vrouw, die even vreemd wou opkijken, maar op 'n gebaar van Dirk weer met 'n verdoken proestje gewoon deed. De mannen hadden 't al spoedig weer over Soph'e ging een buurt-schandaaltje ophalen, tante Neel wist óók zoo Iets uit héér Duurt bUzonderhcdcn van de „feulleton", die deze keer in de krant stond, en zaten te gissen wat 'r van dat „gestolen kind" terecht zou komen. Toen de klok elf sloeg begon Dirk te bul deren vnn 't lachenWim en L'ze konden 't ook niet meer houdenWant 'n vol uur achtereen had Willem d'.e zelfde jazz band-mop laten schetterenen geen van

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1928 | | pagina 13