FUT
FINANTIEELE
BESCHOUWINGEN
Doodt elke
mug"!
sproeit met
VIERDE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZATERDAG 23 JUNI 1928
BLADZIJDE 2
DE 5PAARNE-BANK
BLCK WAT WILS
VERKEER EN POSTERIJEN
DE NED. VEREEN. VOOR
AUTO-SNELVERKEER
Een algemeene vergadering
te 's Gravenhage
BINNENLANDSCH NIEUWS.
Broederschap van Candidaat-
notarissen
„Onze Vloot"
LUCHTVERKEER
De ster-vlucht naar Reims
Een pleidooi voor een centraal
vliegveld bij Gouda
UIT ONZE OOST
Veel belangstelling
ij v
HANDEL EN NIJVERHEID
Ned. Maatschappij voor
Nijverheid en Handel
RECHTSZAKEN
De malversaties te Onstwedde
KERKNIEUWS
Directeurendag der Derde Orde
in het bisdom Haarlem
Trekjes No. 555^
0e verbinding van Haarlem en Kennemer-
land.
Gisteren hield, onder voorzitterschap van
den heer J. v. d. Molen, burgemeester van
Renkum, de Nederlandsche Vereeniging
voor Auto-snelwegen (N.E.VA.S.) een alge
meene vergadering te den Haag.
Als vertegenwoordigers van den Minister
van Oorlog waren aanwezig de kapiteins
van Dooden en Polis, terwijl mede verschil
lende provinciale- en gemeentebesturen en
Kamers van Koophandel afgevaardigden
hadden gezonden.
De voorzitter bracht in zijn openingswoord
de stichting der vereeniging op 13 October
jl. in herinnering en zeide, dat de N. E.
V. A. S. zich voornamelijk ten doel stelt,
voor het snelverkeer met auto's eigen we
gen te stichten, omdat dit verkeer op den
duur geen bevrediging kan vinden in de
bestaande rijkswegen, noch in nieuwe we
gen, die voor gemengd verkeer toeganke
lijk zijn. Hulde bracht spr. aan het initia
tief van den heer Ten Bokkel Huinink uit
Zandvoort, dat tot de oprichting der ver
eeniging heeft geleid.
Een voorloopig tracé is opgemaakt door
ir. H. W. O. de Bruyn, die verhinderd was
dezen middag het plan toe te lichten, doch
in wiens plaats ir. W. Burger zich bereid
had verklaard, een toelichting te geven De
vraag is, hoe we zullen krijgen wegen, waar
op de autobestuurders geen hinder van an
deren kunnen ondervinden en waarop zij
evenmin voor anderen hinder kunnen ver
oorzaken.
De medewerking van Waterstaat is ge
vraagd doch een beslissing is daaromtrent
nog niet verkregen. De minister wil, ook
ten aanzien van den in te stellen Wegen-
raad, zich niet aan een bepaalde vereeni
ging binden. Intusschen vertrouwt spr., dat
de beoogde samenwerking zal worden ver
kregen ter bereiking van het gestelde doel.
De N.E.V.A.S. zal daarbij blijven op den
beganen grond.
Onder de ingekomen stukken bevonden
zich sympathiebetuigingen van bestuursle
den der Duitsche instelling voor auto-snel
wegen.
Ir. Burger, daarna het woord verkrijgend,
gaf een kort overzicht van den bestaanden
toestand van het verkeer hier te lande. Spr.
wees erop, dab het Rijkswegenplan wel in
beginsel is berekend op lange-afstandver-
keer, maar practtsA berust op het mede-
toelaten van alle langzame verkeer. Het
Rijkswegenplan kan daarom aan het snel
verkeer geen bevrediging schenken, vooral
niet in het westen des lands. Men moet
zich rekenschap geven van het ln de toe
komst te verwachten verkeer en daarop
moet het Rijkswegenplan berusten.
In de eerste plaats zijn noodig rechte
wegen ter snelverbinding van de groote
centra, terwijl op het tweede en derde plan
de wegen voor gemengd en langzaam ver
keer kunnen blijven.
De vergelijking is gemaakt met de au
tostrada ln Italië, doch daar worden tollen
geheven voor dien weg, omdat men er geen
wegenbelasting kent. Ook uit aesthetisch
oogpunt is de Italiaansche autosnelweg niet
zonder bedenking. Hier te lande zullen de
autosnelwegen onderhouden moeten worden
uit de opbrengst der wegenbelasting. Met
schoonheidseischen kan behoorlijk rekening
worden gehouden.
Noodig zijn allereerst autosnelwegen ter
onderlinge verbinding van Amsterdam,
's-Gravenhage, Rotterdam en Utrecht. De
ontworpen weg Amsterdam Haarlemmer
meer Sassenheim Den Haag Rot
terdam kan daartoe niet dienen, omdat er
tusschen Sassenheim en den Haag te veel
plaatselijk verkeer bestaat. Een veel logi
scher verbinding val Amsterdam met Rot
terdam, met zijtak naar Den Haag, Is in
rechte lijn mogelijk, hetgeen ook voor de
verbinding met Schiphol aanbeveling ver
dient. De K. L. M.-dlrectie zou zulk een
weg zeer toejuichen, mits hij binnen enkele
Jaren gereed kome.
De nieuwe weê van Amsterdam naar
Utrecht kan uitsluitend voor snelverkeer
warden aangewezen; het minder snelle ver
keer kan dan gebruik blijven maken van den
bestaanden weg langs Merwedek^naal en
Vecht.
Tenslotte is een tracé gedacht recht
streeks van deh Haag naar Utrecht) efi
Arnhem.
De voorzitter lichtte nader toe. dat een
zoo goed als rechte weg van Amsterdam
naar Rotterdam zoo dicht mogelijk langs
den Haag moet gaan, en de weg van den
Haag naar Utrecht recht langs en ten
Noorden van Gouda, met vermijding van
deze plaats zelve.
Op het kruispunt dezer beide wegen zou
dan een station voor het internationaal
luchtverkeer moeten komen.
Locale wegen kunnen ter verbinding met
den centralen weg dienen.
Voorts moeten er ringbanen rondom de
groote steden komen, om degenen, die niet
in de stail behoeven te zijn, in de gelegen
heid te stellen de stad te passeeren.
De verbinding met het Zuiden zou over
de Blesbosch kunnen worden gelegd; de
vertraging bij den Moerdijk wordt dan ver
meden.
De weg Rotterdam Gouda Amster
dam, die in het Rijkswegenplan is opgeno
men, kan ter wille van den meer west
waarts bedoelden rechten weg vervallen.
Baron van Hardenbroek van Ammerstol
voegde hieraan nog toe, dat de verbinding
van Haarlem en Kennemerland naar zijn
meening, en ook die van den heer Ten
Bokkel Huinink, naar Utrecht in rechte lijn
behoort te loopen; de weg Amsterdam
Utrecht uit het Rijkswegenplan kan dan
gevoeglijk achterwege blijven.
De heer Rauh (Bond van Bedrijfsauto
houders) vestigt de aandacht op de, vooral
ten plattelande, nog heerschende achterlijk
heid in verkeersopvattingen.. Daartegenover
doet de N.E.V.A.S. ons denken aan toe
standen in 'n ander land. Laten we zorgen,
dat de in het Rijkswegenplan opgenomen
wegen er komen en dat zij geen belem
mering ondervinden van allerlei nieuwe
plannen. Spr. wil wel den specialen auto
weg, voorloopig evenwel als internationale
aansluiting op den weg HamburgRome.
De heer Reinalda (wethouder van Haar
lem) vreest, dat we ons doel zouden voor
bij schieten, wanneer we ieder voor zich
plannen en trace's maken. Nu er een We
genraad komt, zou spr. de gedachte der
autosnelwegen in dat college willen zien ge
bracht.
De heer Frowein wenscht de taak der
vereeniging voornamelijk zien bepaald tot
het westelijke gedeelte des lands.
De heer van Lóben Seis betoogt, dat het
er vooral op aan komt, de gedachte der
autosnelwegen ingang te doen vinden. Aan
die wegen toch zal in de toekomst de mees
te behoefte zijn.
De voorzitter wijst er nog op, dat de
rechte weg voorop blijft staan. Hoe in de
practijk kleine omleggingen noodig zijn. zal
van de nadere uitwerking afhangen. Mede
werking eal' ook worden gezocht met het
comité, dat zich een rechtstreekschen au
toweg ter verbinding met België ten doel
stelt.
Tenslotte werden eenige punten van huis-
houdelijken aard afgedaan; de minimum
contributie werd op f 5 bepaald.
Het voorloopig bestuur werd als definitief
bestuur aangewezen. De volgende heeren
maken daarvan deel uit t.w.: J. v. d. Mo
len te Oósterbeek, mr. G. Ruys te Amster
dam, jhr. Ir. R. de Muralt te Borculo, A.
H. Baron van Hardenbroek van Ammerstol
te Haarlem, Jacob Mees te Rotterdam, M.
J. van Löben Seis te Velp, J. B. Goudriaan
te 's-Gravenhage en S. ten Bokkel Huinink
te Zandvoort.
Dit bestuur zal nog worden aangevuld met
vertegenwoordigers van den Bond van Be-
drijfs-autohouders, de K. N. A. C. en de K.
L. M. Tot secretaris werd benoemd mr. C.
P. de Vries te 's-Gravenhage.
Hierna werd de vergadering gesloten.
heer Koster, het eerelid der vereeniging, te
Parijs.
Als leden van het hoofdbestuur werden
herkozen de heeren A. L. Boelen, E. baron
van Heerdt te Eversberg en C. v. d. Voort
van Zijp. In de plaats van de heeren prof.
dr. P. J. Blok en F. J. H. Evers, die zich niet
meer beschikbaar stelden, werden gekozen
de heeren Blomjous, lid der Eerste Kamer
en Zuydenhof, lid der Alg. Rekenkamer cn
voorzitter van Oost en West.
Als lid van den Algemeenen Raad werd
benoemd prof. dr. P. J. Blok.
Besloten werd om de volgende algemeene
vergadering te Rotterdam te houden. Over
wogen zal worden daaraan te verbinden een
huldiging van de nagedachtenis van Piet
Hein, hetzij bij het standbeeld te Rotterdam,
hetzij bij het graf van den zeeheld te Delft.
Na afloop der vergadering werden de con.
gressisten op het stadhuis door het gemeen
tebestuur van Arnhem ontvangen.
Te Maastricht heeft de broederschap van
candidaat-notarissen in Nederland haar al
gemeene vergadering gehouden.
Na het openingswoord van den voorzitter
werd besloten aan H. M. de Koningin een
hulde-telegram te zenden.
Vervolgens kwamen aan de orde de prae-
adviezen over „De Commanditaire ven
nootschap op aandeelen", uitgebracht door
mr. Th. A. Fruin, advocaat en procureur
te Rotterdam en prof. mr. F. G. Scheltema
te Amsterdam.
Hierover werd uitvoerig van gedachten
gewisseld.
In den namiddag kwamen in behandeling
statutenwijziging en bespreking der décon
fitures in het notariaat. Dit geschiedde met
gesloten deuren.
De heer W. J. A. Damen te Roermond
werd gekozen tot lid van het hoofdbestuur.
De volgende vergadering zal in Gelder
land worden gehouden.
Het hoofdbestuur van de vereeniging
„Onze Vloot" en de afgevaardigden, welke te
Arnhem in het Theatergebouw van de Indi
sche tentoonstelling haar algemeene ver
gadering houdt, zijn in dit gebouw welkom
geheeten door het bestuur van d'e afdeeling
Arnhem. De afdelingsvoorzitter, de heer
Van Hengel, sprak een hartelijk welkomst
woord, dat door den voorzitter van Ket
hoofdbestuur, den heer Van Bemmelen, werd
beantwoord.
's Avonds te negen uur had er in het
theatergebouw een bijeenkomst plaats, waar
d'e heer Staal, oud-gouverneur van Suriname,
een capserie hield over Suriname.
De algemeene vergadering ving gisteren in
het Theatergebouw van de Indische Ten
toonstelling aan. Na de openingsrede van
den voorzitter, den heer H M. van Bemme
len werd het jaarverslag behandeld, waar
uit bleek, dat het ledental in 1927 met 150
was toegenomen.
Besloten werd tot het zenden van tele
grammen van hulde aan de Koningin, de
Koningin-Moeder en Prins Hendrik; voorts
werd telegrafisch een dankbetuiging gericht
tot kolonel Boelen voor zijn onvermoeiden
arbeid en een telegrafische groet aan den
Geyssendorffer eerste in de klasse
verkeersvliegtuigen
De K. L. M. deelt het volgende mede;
De uitslag van de stervlucht naar Rheims
is thans, vroeger dan verwacht werd, be
kend.
De vliegtuigbestuurder der K. L. M., de
heer Geyssendorffer, is met de HNADR,
aan boordwaaröan zich o.a. de heer van
Leor Black bevond, als 3e prijswinnaar ge
plaatst.
Den eersten prijs kreeg Delmotte met een
Caudron-vliegtuig, 60 P.K. Anzani motor,
den tweeden prijs Drouhin eveneens met een
Caudron-vliegtuig 40 P.K. Salmson motor.
Deze beide Caudron-vliegtuigen behooren
tot het sporttype, terwijl de stervlucht fei
telijk bedoeld was voor verkeersvliegtuigen.
Van deze klasse der verkeersvliegtuigen Is
dus Geyssendorffer met de/Fokker F VIIA
der K. L. M. als eerste geplaatst, daar dit
toestel den besten tijd heeft gemaakt.
De heer Gaarlandt, burgemeester van
Gouda, schrijft:
Onze vier grootste steden trekken het
groote trein, en autoverkeer naar zich toe
en zenden het uit. Het nationaal- en het
internationaal verkeer. De steden zelf zijn
begin- en eindstations daarvan.
Het vliegtuig wordt straks het derde ver
voermiddel, is het al ten deele. Het zal nim
mer zijn begin, of eindstation in de groote
steden verkrijgen, doch op grooteren of klei
neren afstand van de peripherieën stations
moeten vinden.
Kan ons kleine land zich straks de groote
weelde veroorlooven van meer vliegvelden
of ware te streven naar één voortreffelijk
ingericht centraal vliegterrein met be
houd van de bestaande als secundaire sta
tions? Het denkbeeld zou geen ernstige ge
dachte waard wezen, als de hoofdverbin
dingswegen in het hart van Zuid-Holland
zoo bedroevend slecht bleven, als ze nu zijn.
Doch het wordt anders en straks ls een
tocht van 1540 K.M. van en naar Am
sterdam, Rotterdam, den Haag en Utrecht,
naar en van het middelpunt van den cirkel,
die deze 4 plaatsen omspant, niet langer een
tijdroovend en hinderlijk karwei, globaal
genomen zal het afleggen van den afstand
der genoemde steden naar hun gemeen
schappelijk vliegveld niet tijdroovender zijn,
dan voor den Londenaar om naar of van
het Croydon-vliegveld te komen; in vele ge
vallen zelfs korter. Uit het snijpunt van
den nieuwen Rijksweg HaagUtrecht met
den nieuwen Rijksweg Amsterdam—Rotter,
dam zullen deze 4 steden binnen het half
uur of daaromtrent bereikbaar zijn. Bin
nen het half urn* na de aankomst van
het vliegtuig uit Engeland, België, Frankrijk,
Duitschland, Scandinavië, zal de auto de
passagiers naar alle richtingen en midden in
de Nederlandsche hoofdbestemmingsplaatsen
hebben afgeleverd. Centrale aanvoer, cen
trale distributie.
Als efflciency-door-centralisatie m de
eerstkomende jaren een kans krijgt in ons
land, dan moge het denkbeeld van een cen
traal vliegveld bij Gouda overwogen worden.
Aneta seint uit Soekaboemi;
De landraad behandelde een der laatste
zaken tegen de communisten, waarbij de
Javaan Siswo terecht stond, die in Juni 1927
als groepsleider van de Partij Saraket Islam
in een vergadering opruiende woorden tegen
het gezag geuit heeft. Hij werd veroordeeld
tot anderhalf jaar gevangenisstraf. Van in-
landsche zijde was er enorme belangstelling
voor deze zaak.
In de voortgezette algemeene vergadering
van de Ned. Maatschappij voor Nijverheid
en Handel werd het onderwerp; „doelmatig
Overheidsbeheer" besproken.
Aangenomen werd de instelling eener com
missie ter voorbereiding eener herziening der
wet, waarin werden benoemd met den voor
zitter de heeren: Schil thuis, Rotterdam;
Josephus Jitta, Den Haag; Lob, Amsterdam;
Louerman, Zutphen; Vos, Leiden; Hoek,
Schiedam. Aangenomen werd een voorstel
tot het maken van studiereizen naar het
„Deutsche Museum", te München.
De centrale commissie voor bezuiniging,
vanwege de Maatschappij, voorzitter de heer
A. Spanjaard, bracht in de vergadering
schriftelijk verslag uit van haar actie in het
afgeloopen jaar.
Aangenomen werd een motie, waarin be
sloten wordt, dat de algemeene vergadering
het hoofdbestuur opdraagt om, eventueel ln
overleg en samenwerking met andere licha
men, een commissie te benoemen die tot
taak zal hebben naar de vormen en den om
vang van de omkooperü in den handel een
nader onderzoek in te stellen en maatrege
len ter bestrijding te ^beramen en daarover
aan het hoofdbestuur rapport uit te brengen;
het hoofdbestuur machtigt om daartoe het
noodige te doen en om vervolgens naar be
vind van zaken, hetzij onmiddellijk maatre
gelen te treffen ter uitvoering van even-
tueele voorstellen der commissie, hetzij die
voorstellen aan de algemeene vergadering
ter beslissing voor te leggen.
In de middagvergadering hield de heer
H. W. O. de Bruyn, secretaris van de Veree
niging „Het Nederlandsch Wegencongres"
een inleiding over; Oeververbinding van de
groote rivieren.
Spr. kwam tot de volgende conclusies:
le. Een zoo spoedig mogelijke tot stand-
koming van alle bruggen over de groote ri
vieren is dringend noodig;
2e. De voorbereiding van dezen bouw moet
zoo krachtig mogelijk worden ter hand ge
nomen;
3e. In volgorde van urgentie zijn noodig
Ia. de brug bij Veen, de bruggen bij Nijme
gen en Gorinchem en alle bruggen ln de
verbinding van Rotterdam naar het Zuiden,
de bruggen bij Arnhem en Vianen en dan
de overige bruggen
4e. De op het Rijkswegenplan voorkomen
de wegen zullen zijn aan te vullen met een
rugweg Noordelijk van Rotterdam, een aan
sluiting van den ontworpen Bitumeweg;
Oostelijk van Pordt van den weg Dordt-
Moerdijk, een weg van den Bosch (Vucht)
via Heusden naar Gorinchem, een weg van
Dordt via Kop van 't Land naar Gorinchem
(of naar Keizersveen) en een weg van Ber
gen op Zoom met zijtak naar Zijpe;
5e. In afwachting van de totstandkoming
van de vaste oeververbindingen en de Rijks
wegen behoort het gebruik van de bestaan
de overgangsmiddelen vrij te zijn en behoort
de exploitatie v<n die middelen te worden
bekostigd uit het Rijksaandeel uit het wegen
fonds.
Na gedachtenwisseltog vereenigde de ver
gadering zich unaniem met de volgende
motie:
De algemeene vergadering enz., gehoord
de besprekingen inzake het vraagstuk der
oeververbinding over de groote rivieren, is
van oordeel, dat de eenheid der zuidelijke
provinciën met het overige deel van ons land
vordert, dat zoo spoedig mogelijk met de
uitvoeringen dezer verbindingen een aanvang
wordt gemaakt en draagt het hoofdbestuur
op dit oordeel ter kennis van de bevoegde
autoriteiten te brengen.
Na afloop der vergadering werd in auto's
naar Vlissingen gereden, waar een bezoek
werd gebracht aan den torpedojager „De
Ruyter".
Vervolgens begaf men zich aan boord van
de mailboot „Prinses Juliana", waarmede
een tocht langs de Walchersche en Belgische
kusten werd gemaakt.
Gisteren Is G. van D.. directeur-uitvoerder
van betonwerken ln verband met de mal
versaties te Onstwedde, door de rechtbank
te Winschoten veroordeeld tot vier maanden
voorwaardelijke gevangenisstraf.
kin, Vicaris Kapitulaar, was het volgende
aanmoedigend schrijven binnengekomen:
Zeereerw. Pater,
Met groot genoegen namen Wij kennis van
Uw schrijven, dat op Donderdag, 21 Juni, te
N. Nisdorp een congres zal worden gehou
den van directeuren der Derde Orde en. van
belangstellende priesters.
Dit congres wenschen Wij het beste suc
ces toe en vertrouwen, dat de geest van onzen
overleden Biscshop, die zulk een vurig voor
stander was van de Derde Orde, de vergade
ring zal bezielen en dat hij, laten wij hopen,
vanuit den hemel met vreugde op de ver
gaderden moge nederzien niet alleen, maar
ook een machtige voorspreker moge zijn
voor den bloei van de Derde Orde in het
Bisdom Haarlem, hetgeen ook wij U van
harte toewenschen.
Met alle hoogachting inmiddels,
Uw dienaar in O.H.
(w.g.) H. J. M. TASKIN,
Vicaris Kapitulaar.
Nadat deze brief, met applaus begroet,
was beantwoord door een telegram van dank
en huldiging, gaf de voorzitter het woord
aan pater Methodius Mulder O.F.M., visita
tor der Derde Orde, die een mooi verslag
uitbracht over het betrokken district. Als be
wijs van inwendigen bloei memoreerde hij
vooral de zeer groote deelneming aan de
speciale Derde Orde-retraites in het retraite
huis te Bergen.
Dan hield Pater Dr. Fidentius y. d. Borne
O.F.M., zijn inleiding over; „Derde Orde en
H. Eucharistie". De degelijke lezing werd
met de grootste aandacht gevolgd en zal,
mede tengevolge van de vruchtbare bespre
king, het Eucharistisch leven onder de ter
tiarissen ten zeerste bevorderen.
De Zeereerw. heer J. C. Vijverberg, pastoor
te Onderdijk, gaf een causerie over „Derde
Orde en huisverzorging". Dit liefdewerk, zoo
geheel overeenkomstig den Regel en den
geest der Derde Orde, dat in steden als Am
sterdam, Den Haag, Rotterdam enz. een
reusachtige uitbreiding heeft aangenomen
door den standvastigen arbeid der tertiaris-
senvereenigingen, kan en moet ook op de
dorpen worden nagevolgd. Spreker liet zien,
hoe men in zijn parochie dit werk aanpakt
en gaf de noodige practische wenken. De ge
vraagde inlichtingen werden tot voldoening
geantwoord.
De voorzitter memoreerde in zijn dank
woord, dat Onderdijk een Derde Orde-pa
rochie mag genoemd worden, daar niet al
leen de volwassenen tot de Derde Orde toe
treden, maar ook de jeugd-actle der Derde
Orde wellicht nergens: tot zulk een bloei is
gebracht als hier.
Van deze jeugdbeweging in het algemeen
gaf pater Cuntbertus Sloots O.F.M. vervol
gens een zeer interessant beeld. Hij noemde
de Derde Orde een allerheilzaamst middel
om de jeugd tegen de huidige gevaren te be
schermen, daar de. geest van Sint Franciscus
hiertegen recht ingaat. Wat de Derde Orde
aanbiedt, zijn juist de middelen, die erkende
jeugdleiders vragen en zoeken om de tegen
woordige jeugd te beschermen en hooger op
te voeren. Hij wijst op den groei dezer be
weging, zich manisfesteerend in mooie con
gressen, gestadige uitbreiding, veelsoortigheid
der aangesloten jeugd, doelbewust en zuiver-
gehouden actie. Zij wil in alle opzichten een
kernbeweging zijn. Ook in het Bisdom
Haarlem hoopt men het volgend jaar een af
zonderlijk jeugdcongres te houden en wel
eerst voor meisjes-tertiarissen, waarover
pater Chr. Roorda O.F.M., Rotterdam, eenige
inlichtingen verstrekte. Hij hoopte, dat voor
dien tijd nog nieuwe afdeelingen zouden ge
sticht worden.
Tenslotte hadden nog besprekingen plaats
ov*r een degelijke ascetische opleiding der
tetiarissen, uitgave van een „Handboekje
voor directeuren, Derde Orde-tijdschriften
enz.
Het Voorstel van het Centraal Bureau der
Derde Orde om een gewestelijk congres van
tertiarissen te organiseeren in dit district
werd aangenomen.
Na een geanimeerde rondvraag sloot de
voorzitter met een dankwoord de vergade
ring.
De Zeereerw. pater Gardiaan bood den
congressisten een maaltijd aan in den kloos
terrefter.
de gele but
met zwarten band
gebied hebben. De buitengewoon snelle uit'
breiding van het bedrijf uit zich ln vol'
gende kapitaalsstatistiek:
Geplaatst kapitaal
gew. aand.
1883 Zw.Kr. 400.000
1886
1893
1897
1995
1910
1.000.000
2.000.000
4.000.000
5.000.000
24.000.000
Geplaatst kapitaal
gew. aand.
1914 Zw.Kr. 28.000.00"
1917 42.000.000
1918 63.000.000
1926 63.000.000
en 15.000.000
7 pref. aandeeleö
Medegedeeld door
In het klooster der P. P. Minderboeders
te N. Nledorp is een congres gehouden van
directeuren der Derde Orde van Sint Fran
ciscus. Nagenoeg alle betrokken directeuren
waren opgekomen, wat de voorzitter, Pater
Petrus Nielén O.F.M., commissaris der Derde
Orde, in zijn welkomstwoord met voldoening
constateerde. Hij vertrouwde daarom, dat dit
congres zijn doel zou bereiken: een steeds
innerlijk vervolmaken van de Derde-Ordebe
weging in het bisdom Haarlem.
Van den hoogeerw. heer Mgr. H. J. M. Tas-
ACTIE BOLAGET SEPARATOR
Een bedrijf met een wereldnaam. Mooi
verleden, heden en goede toekomst
Deze industrieele onderneming dateert
van 1883 en exploiteerde een aantal paten
ten van Separatormachines, welke gecon
strueerd werden door den beroemden physi-
cus Dr. Gustaf Laval.
Centrifugal separatoren ziin machines,
welke vloeistoffen kunnen scheiden in
vloeistoffen met grootere en kleinere dicht
heid. Zoo worden ze gebruikt in de zuivel
industrie voor het scheiden van melk in
room en onderroom, in de olieindustrie voor
het scheiden van olie in lichte en zware
oliën.
De Laval-separatoren genieten een we
reldvermaardheid en zijn erkende standaard-
fabrikaten, welke nog nimmer zijn vervangen
en de geheele beschaafde wereld tot afzet-
De maatschappij is steeds doende haar fa'
bricaat te verbeteren en een nog grootere
toepassing te bezorgen, waarvoor de laatste
jaren reeds meer dan 400 patenten werden
verkregen of aangevraagd. Behalve haar zes
Zweedsche fabrieken heeft de Separator
een dochtermij. in Duitschland en wel de
Bergedorfer Eisenwerk A. G. Deze fabriceert
behalve separatoren ook verschillende an
dere artikelen voor de zuivelindustrie en
drijft een aanzienlijken exporthandel op ge
heel Europa. Dan heeft zij nog twee groote
Amerikaansche dochtermaatschappen, en
een Canadeesche dochterinstelling, welke
een geheele serie separatoren vervaardigen
en verkoopkantoren hebben te New-York,
Chicago, San Francisco, Montreal, Quebec,
Peterboro, Toronto Winnipeg en Vancouver:
en ten slotte nog eenige kleinere fabrieken
in Weenen Budapest en Hoiienstadt (Tsje-
cho-Slowakije).
De financieele uitkomsten der laatste 3a'
ren zijn als volgt:
Netto winst Dividend
1917 Zw.Kr. 8.577.335 16
1918 12.546.437 13
1919 11.699.040 13
1920 6 803.468 8
1921 988.628 3
1922 1.232.794 3 °lo
1923 2.857.996 4 7"
1924 4 214.960 6
1925 6.386.237 7
1926 8.112.873 8 J
1927 8.639.402 8 v»
De jaren 1921/23 vormen den beruchteO
naoorlogschen depressietijd, waarmede m8®
dus bij beoordeeling der resultatenstatistiek
rekening houde. In die jaren hebben de
meeste groote industrieën zelfs met zwer®
verliezen gewerkt. Na 1921 zijn de finan
cieele uitkomsten regelmatig toegenomen-
Sedert haar oprichting heeft de Separator
bovendien nimmer het dividend gepasseerd-
Het winstcijfer over 1927 wer dals volgt
verkregen
Onverdeeld saldo Ao. Po Kr. 2.364.8°'
Ontvangen dividenden p.752 2-
Exploitatierekening 8.190-3*®
Huren en Intrest 335-8°
Kr. 13.643.
In mindering:
Alle kosten
Afschrijving
Kr. 2.408.678
2.30.177 Kr.
2.638.
1.855
Blijft Kr. 11.004.293
of exclusief saldo Ao Po. Kr. 8.639.402
De zooveel mogelijk vereenvoudigde balan*
vertoont de volgende constellatie;
Activa (in Kr. 1000)Niet liquide bezittin
gen 17.892
Goederen in bewerking en voorraden 10.056
Dochtermijen 52.508
Debit, en mldd. 54.513
Passiva (in Kr. 1000)Gew.
Kapitaal
Prof. Kapitaal
Res. en fonds.
Obligaties
Opvraagbare verplichtingen
Winst
134.969
63.000
15.000
24.686
12.1W
9.103
11.004
134.969
Wanneer men de opvraagbare verplichtin
gen vergelijkt met het bedrag debiteuren en
middelen, dan blijkt onmiddellijk, dat de Ml'-
een zeer behoorlijke liquide positie heeft. Dc
post „dochtermijen" staat oogenschjjnlü1*
vrij hoog opgevoerd. Men bedenke echter-
dat deze in 1927 Kr. 2.752.255 aan dividend
uitkeerden of ca. 5.2 pet. van de boekwaarde
en die na behoorlijke afschrijvingen en re
serveeringen, zoodat de boekwaarde niet t®
hoog geacht moet worden. De boekwaarde der
niet-liquide bezittingen is zelfs buitengewoon
laag te noemen, vooral als men bedenkt-
dat de exploitatierekening in 1927 een uit
komst gaf welke gelijk was aan de helft van
deze boekwaarde.
De aandeelen lijken ons op den huldigen
koers dan ook niet onaantrekkelijk.
De coUege-tasch treurt.
't Is niet langer t« dragen
Maar, ach, wat helpt al m'n klagen?
'k Lig machteloos!
Krachteloos!
M'n stem wordt niet gehoord
Geen sterveling, die zich er aan stoort.
Ochlaat. dan 'n ènkeling mij hooren!
Ik ben geboren
Als 'n fim,
Deftig kindekijn,
Werd gekleed in kalfsleer, gevoerd met
Satijn.
'n Weelde-klndje was ik
Alleen voorname documenten las ik,
Die ik dagelijks droeg naar groote kantoren,
Of vertrekken van leeraren, curatoren,
Naar rechtsgebouw, of gouvernement,
Of naar de tafel van 'n President-
Commissaris,
Gemeente-secretaris,
Archivaris,
Notaris,
Of referendaris.
Ik werd gedragen door advocaat,
Diplomaat,
Lid van den Hoogen Raad,
Of magistraat
Door 'n officier van justitie,
'n Hoofdcommissaris van politie.
Ik was 'n voorwerp van deftige traditie.
Ik had ambitie
Voor m'n taak
Ik kwam uit 'n first-class Iederzaak.
Ik kostte geld!
Minstens 'n tientje werd neergeteld.
Om mij te bezitten,
Ik maakte ritten
Per spoor-coupé, eerste klas,
Werd gekoesterd door de arm van 'n pels
jas.
Reisde per auto. equipage
'n Wandelstok met zilv'ren knop.
Met 'n monogram er op.
Was m'n page.
Och, waar is die zalige tijd
Van m'n alléén-aanwezigheid
In universiteit,
Ministerie, raadhuis, bankgebouw
Trotsch ais 'n pauw
Mocht ik zijn
AI moest Ik vaak deeien
In 't ongeluk van velen,
In rampspoed en pijn
Want hoe vaak
Was ik niet in 'n droevige zaak
De helpervan 'n curator,
Of 'n dictator.
Van de strenge rechter dezer aarde,
Die in mij bewaarde
"n Vonnis, rechtvaardig, maar hard,
Dat tranen bracht en bitt're smart
Van 'n deurwaarder, man van plicht,
Die met 'n door-de-weeksch gezicht
Uit mij het exploot nam.
Waardoor 'n gezin op straat kwam
Of, op last van 't gerecht
Werd beslag gelegd.
Hoe vaak droeg ik,
Als bode van angst en schrik.
Naar 't huis van bewaring
De wreede verklaring,
Dat de kille cel.
Voor velen 'n hel,
Te wachten stond
Ahhoeveel klachten uit wanhoop-
mond
Zijn gehoord door mij
in die lange rij
van voorbije jaren
Financieele gevaren
Heb ik getorst
Aan m'n trouwe borst
En menig bericht
Van groot gewicht,
Over koers, dividend
Was mij bekend
Vóór de wereld het zag
En ach
Ook menig financieel schandaal
Bracht ik naar courant of rechtzaal
Ik droeg geheimen, misdadig en wreed
In m'n kostbaar kleed
Maar och't was m'n taak, m'n beroep
En in ieder geval
(Niemand die 't ontkennen zal)
Ik behoorde tot 'n voorname groep.
Maar nu?
Achik bid u:
Hoort mijn klagen
Want 't is niet te dragen
'k Voel me 't harte breken
Ik schaam me purperrood,
Ja, ik schaam me dóód
Met 'n ultroepteeken.
Heb medelij
Met m'n eindelooze rij
Van smarten en smartjes
Ik word gekochtvoor vijf kwartjes!
Ik lig in aë bazars voor de glazen
Tusschen potten, pannen, dertig-cents
vazen,
Tusschen rommel van 'n cent of drie, vier
En rollen closetpapier
Ik word gebruikt't is schande,
Voor allerhande
Dingen
En bittere tranen dringen
Naar m'n drukknoop-oogen
Als 'k moet gedoogen,
Dat de smid, of de man van 't gas
Z'n blauwe kiel of jas
Stopt in mü, o, gezonken college-tasch
't Is om te brullenals 't niet zoo treu
rig was.
COLLEGE-taschHoort u 't woord?
Is 't niet ongehoord?
„College-tasch" durft men mij nog noemen
En men gaat mij doemen
Tot vergaarbak van alles en nog wat!
Men neemt me mee naar 't zwem-bad!
En ik moet me verlagen
Tot 't dragen
Van 't vuile hemd, de onderbroek,
De natte handdoek,
En de warm uitgetrokken
Zweet-sokken.
'k Moet mee naar winkel, strand, plezier
boot,
Ik draag de melkflesch en 't brood,
De sinaasappelen eno shocking!
De haring en de gerookte bokking!
't Daghitje en 't meisje van 't atelier
Nemen me mee
Voor gereedschap en schor'
En ik word
Gebruikt door de dame,
Die zich meent te moeten schamen
Voor mijn inhoud
Koud
Word ik er van,
Als ik denk aan de man,
Die „boodschapt" voor z'n vrouw
En getrouw
De vijf kop piepers, vol zand of kiel
Laat storten in de schoot van mij,
Die ééns heeft gedragen
De blanke verslagen
En mandaten
Van Kamer en Staten.
Maar't is nog niet gedaan
Ik moet ook meegaan
Met de man, die vent met chocolade
En o! de juffrouw van de retirade
Stopt haar boender, dweil en „raag"
In mijn vermaledijde maag,
Omdat niemand hoeft te weten,
Dat zij van de nood-hebbende reizigers
moet eten.
't Wordt nog afschuw'lijker
En gruw'Hjker
Ik moet óók gedwee,
Gepakt en gezakt mee
Met de moderne, sjieke bedelaars,
In demle, fantasie-sok, bruine laars,
Die langs de huizen loopen
Voor 't verkoopen
Van knoopen,
Tandpasta, schrijfmappen,
Leugens en poetslappen.
Vroeger kwam ik alleen
Aan inrichtingen, eerste klas,
Waar 't deftig was,
Althans deftig schéén
In pracht-gebouwen, gouvernementen,
Maar nu!
O, ik gruw!
Kom Ik in kwartjes-logementen
In sloppen, stegen, kroegen, keten,
Waar ik in 'n hoek word gesmeten
En 't ergste kan me spijten,
Dat ook m'n dure kwaliteiten
Geen stempel van voornaamheid
En bekwaamheid
Meer dragen
Verwaande, leeghoofdige blagen
Loopen met de duurste acten-tasch,
Alsof dat een brevet van geleerdheid wa«
Ik draag geheimen.
Die als messen door m'n ziel vlijmen.
Pornografieoproer-geschrijf,
't Brandt me soms door 't lijf
Heeren, bekend als hoogstaande mannen,
Droegen in mijhun corruptie-plannen-
Banken-zwendeh roof in 't groot
Alles zwijgt men met mij dood.
Ik ben de drager van huichelarij.
Van gewichtlg-doenerij
Van 't „méér zijn, dan jij!"
De blanke schaal van 't vuile et
Ik ben verlaagd tot voorwerp van schijn--*
Enals Ik in 'n andere
Gedaante mocht veranderen
Nooit zou Ik 'n mensch willen zijn.
G. N.
