UIT HET RADIOLABORATORIUM
RADIO-OMROEP
DERDE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZATERDAG 21 JULI 1928
BLADZIJDE 1
Geen vliegtuig zon dei-
radio
Luidsprekers in de rechtzaal
Verhooging van energie
De kwaliteit van
radio-weergave
Radio-omwenteling in
Frankrijk
Steeds meer
In memoriam
Z.H. Paus Leo XIII
UIT ONZE OOST
Het varkensfeest
.99 ^7&zarSê/n.
RADIO - MOORS
Brabantsche Brieven
NAAR BUITEN
Naar buiten mét een radiotoestel. Ook
Op dit, voor de gramofoon de „Peter Pan"
zoo bij uitstek geschikt afzetgebied zal
het ontvangtoestel dv. concurrent worden.
Men ziet in ons land de ontvangtoestellen
in koffervorm nog weinig. Zij zijn dan ook
prijzig en voldoen,, helaas, niet altijd aan de
verwachtingen
Het antenne-toestel brengt zijn eigenaar
dige moeilijkheden mede. Het moet wel een
ras-amateur zijn zoo een die nooit buiten
Radio-ontvangst kan die zich wel de
moeite wil getroosten een provisorische
antenne op te richten en een aan de eischen
voldoende aardleiding te maken. Vooral de
„goede" aarding van het toestel is veelal
niet zoo gemakkelijk.
Maar wie voelt er niet alles voor om, uit
rustende van den dagelijkschen strijd om
het bestaan, ver van de groote steden met
het jachtend verkeer, toch met „de wereld"
in contact te kunnen blijven, net zoo vaak
en net zoo lang als men zelf verkiest? Wie
voelt er niet voor om, picknickend in het
bosch of op de hei, op een plekje waar alles
„rust" ademt, naar eigen verkiezing opwek
kende muziek of een ernstig woord zoo maar
uit de lucht te halen en dat te meer, daar
de „ontvangst" in vele opzichten zoo mooi
kan zijn, ver als men is van de vele sto
ringsbronnen der groote steden?
En als men daarbij niets doende heeft
met antenne- en aardleiding het gemak
dient den mensch vooral op die momenten
dan kan men haast wel spreken van een
„ideaal".
Een toestel dat den eigenaar stellig niet
teleurstellen zal, is de „Radiomobile", type
E, speciaal ontworpen voor den van de bui
tenlucht houdende Radio-enthousiast. Het
is een handig draagbaar ontvangtoestel ten
gebruike bij Watertoerisme, Autotochten,
Picknick's enz.
De Radiomobile is een raamontvanger,
geen antenne-aanleg en geen aardleiding
dus.
Twee ledereu koffers (zie afbeelding 2) be
vatten alles, wat noodig is voor goede Radio
ontvangst, de groote koffer bevat het toestel
met de raamentenne en een ingebouwden
luidspreker de kleinere koffer de accubat
terijen voor gloeistroom en plaatstroom.
Voor het in bedrijf stellen behoeven slechts
door middel van de aanwezige plugverbin-
ding beide koffers electrisch met elkaar ver
bonden te worden, vergissen is uitgesloten.
De fabrikante, de firma H. R. Smith te
Amsterdam, was zoo vriendelijk voor ons dit
toestel te demonstreeren en van het toege
paste schema een en ander mede te deelen.
Het schema, een principe-schema, volgt
hieronder.
Het toestel heeft dus twee trappen h.f.
versterking een detector en twee trappen
l.f. weerstandversterking (2. 1. 2). Doordat
aperiodische h.f. versterking is toegepast
kan de bediening beperkt blijven tot één af
stemknop. Voor de koppeling van de h.f.
kringen zijn toegepast de Thomson-Houston
aperiodische h.f. transformatoren met ijzer
kern.
Met den aan het raam parallel geschakel-
den condensator kan het toestel afgestemd
worden, terwijl voor regeling van de gevoe
ligheid parallel over de 4 Volts-accu een
weerstand var. 200 ohm is geschakeld.
Het toestel is ontworpen voor ontvangst
van lange- zoowel als kortegolf. Daartoe is
een omschakelaar ingebouwd, die door mid
del van een knop op de frontplaat te bedie
nen is. Bij schakeling op korte golf-ont-
vangst worden een aantal windingen van
het raam kortgesloten en tevens een aantal
windingen van de h.f. aperiodische transfor
matoren. De laatste hebben daartoe 3 aftak
kingen (in het schema aangegeven, een
stippellijntje toont aan, welke aftakkingen
bij k.g. ontvangst door verbonden worden).
Ten slotte is op de fmotplaat tevens een
in- en uit-schakelaar gemonteerd.
Het schema, gegeven in fig. 1 is niet vol
ledig. het geeft bovendien alleen maar het
h.f. deel. Het is dus niet gegeven als werk
schema Voor de volledigheid moeten wij er
tevens op wijzen, dat zich eigenaardige
moeilijkheden voordoen bij den bouw van
een dergelijken ontvanger, die wel speciaal
veroorzaakt worden door het feit, dat het
raam om het toestel gebouwd is. De fabri
kante is er in' geslaa,gd deze moeilijkheden
op te lossen, dat bewees de demonstraties
De zelf-bouw van dit toestel moeten wij dan
ook de ontraden aan die amateurs, die niet
reeds hun sporen verdiend hebben op het
gebied van toestelbouw.
Fig. 2. De „Eadiomobile", type E.
Fig. 2 toont den handigen, compacten vorm
waarin het toestel gebouwd is. Daar het
raam, zooals reeds boven medegedeeld werd
om het toestel gemonteerd is, moet het ge-
heele toestel gedraaid worden om het raam
in de. voor de ontvangst van een bepaald
station, meest gunstigen stand te brengen
In de kleine koffer bevindt zich een gloei-
stroom-accu van 4 Volt en een anode-accu-
batterij van 80 volt.
Voor de voeding van de lampen is deze
combinatie de meest praktische oplossing
gebleken te zijn.
„Telefunken" kondigt een nieuwe serie
ontvanglampen aan, die bij den aanvang
van het seizoen 1928/'29 door haar in den
handel gebracht zullen worden. Het zijn de
Ren 511, Ren 501 en Ren 601, welke tezamen
de nieuwe Telefunken-serie voor directe wis
selstroom-voeding vormen.
Deze wisselstroomlampen behooren tot de
categorie der direct verhitte lampen, waarbij
dus de gloeidraad tegelijkertijd als kathode
fungeert.
De Ren 511 is een beginlamp, geschikt
voor h.f., detector- en de l.f. lamp. Het roos
ter is volgens een speciaal patent uitgevoerd
waardoor deze lamp, indien voldoende ener
gie aan het rooster van de detectorlamp
wordt uitgevoerd en niet te veer terugkoppe
ling wordt gebruikt, een ontvangst zonder
wisselstroomtoon geeft. De gloeispanning
bedraagt 1 Volt, gloeistroom 0.5 Amp.
De Ren 501 is een weerstand versterker
lamp. Het rooster is weer zoodanig gecon
strueerd, dat ook hierbij geen wisselstroom
toon in den ontvanger optreedt. De gloei
spanning en gloeistroom zijn als bij de Ren
511.
De Ren 601 is ten slotte de eindlamp voor
kamergeluid. De anode spanning kan laag
gehouden worden (40—150 volt). De gloei
spanning is weer 1 Volt. gloeistroom 0.6
Amp.
Met deze lampen, die een complete serie
vormen, zou het mogelijk zijn ieder be
staand Radiotoestel met geen of zeer geringe
wijzigingen in wisselstroomtoestellen om te
bouwen.
De gloeispanning van deze lampen is dus
1 Volt, hiervoor zullen door „Telefunken"
binnenkort eveneens passende transforma
toren in den handel gebracht worden.
Wij hebben deze lampen nog niet in be
drijf gehoord, het bovenstaande moet dan
ook alleen als aankondiging beschouwd wor
den. De resultaten zullen moeten blijken.
De Noordpoolvluch't van Generaal Nobile,
de jongste transoceaanvluchten, zoomede
de groote afstand-vluchten over land, hebben
telkens weer het bewijs geleverd, dat het
vliegen tot op zekere hoogte beveiligd wordt,
indien zich aan boo d van het vliegtuig
of iuchts hip een betrouwbare radio-m-
stalla ie bevindt. In verband hiermede wordt
uit Italië bericht, dat de tegenwoordige vlieg
recordhouders, commandant Del Prete en
Majoor Ferrarin, in hun machine een radio
installatie hadden, waardoor het mogelijk
was gedurende den geheelen viiegtijd van
58 uur en 40 minuten in geregelde verbinding
met het land te blijven. Het be rof hier een
modern-radiostation, systeem Telefunken,
waarmede men zoowel zenden als ontvangen
kan. Het kan van interesse zijn iets meer te
weten" omtrent deze apparaten.
Als stroombron dient een kleine lichte
dubbel-generator, die door een luchtschroef
aangedreven wordt. Het toerental van den
generator wordt constant gehouden door een
reguleer-inrichting van zeer vernuftige con
structie. Deze kleine en lichte dinamo le-
i ert alle benoodigde energie voor zender en
ontvanger, zoodat geen accumulatoren be
hoeven te worden medegevoerd. De zender
is een lampzender met een golfbereik van
3001300 Meter. D voornaamste bestand-
deelen er van zijn de stuurzender, de energie-
versterke en de modulator. De ontvanger
heeft drie lampen, waarvan de eerste dient
als hoogfrequentversterker, de tweede als
detector en de derde als laagfrequentver-
sterker. Het golfbereik bedraagt ook hier
3001300 Meter. Ter wille van den eenvoud
der bediening is het toestel met slechts één
afstemknop uitgerust. De antenne bestaat
uit een draad van 70 Meter en is aan het
ondereinde met een looden bal bezwaard.
Het totaal gewicht van de complete radio-
uitrusting bedraagt pl.m. 50 K.G.
In een gerechtshof te Weenen wor \j proe
ven genomen met microfoons en luidspre
kers om de woorden der getuigen en be
klaagden duidelijker verstaanbaar te maken,
dit ten gerieve zoowel van den rechter, de
raadsheeren en den verdediger als van de
journalisten, die juist op dezen maatregel
hebben aangedrongen.
134, welke aan een flinke emissie een groote
versterking paart, terwijl de gloeispanning
slechts 3, 4 a 5 Volt bedraagt en ook het
gloeistroomverbruik zeer laag is gehouden.
Naast een goeden versterker is ook de
kwaliteit van den luidspreker van groot
belang voor een goede weergave. Het beste
toestel, de beste versterker, komt niet tot
zijn recht, indien niet ook de luidspreker
voldoet aan de eischen, welke men bij den
huidigen stand der techniek daaraan kan
stellen. In laatste instantie is het de luid
spreker, die de kwaliteit van de weergave
bepaalt. Met uitschakeling van de verouderde
hoornmodellen, kan men de luidsprekers
verdeelen in drie groepen:
le. de gewone conus-luidsprekers (met
al dan niet middelpuntige aandrijving van
den conus);
2e. de dubbel-conus-luidsprekers;
3e. de Falz-luidsprekers.
Natuurlijk vindt men in deze drie hoofd
groepen zeer uit.eenloopende kwaliteiten,
welke hoofdzakelijk worden bepaald door:
a. de soort van het magneetsysteem;
b. de kwaliteit van het magneetsysteem;
c. de grootte, de vorm en de afmetingen,
zoomede het materiaal van den conus of
van het oppervlak, dat de lucht- of geluid
trillingen voortbrengt.
De categorie onder le. omvat een groot
aantal merken van uiteenloopenden prijs
en hoedanigheid. De tweede groep omvat
slechts enkele merken, welke behoudens een
enkele uitzondering, prachtige weergevers
zijn. De derde groep is in model geheel af
wijkend van de beide vorige en ook hiervan
vindt men verscheidene merken, welke ech
ter zonder uitzondering een meer of minder
geslaagde nabootsing zijn van den beroem
den „Arcophon"-luidspreker van Telefun
ken. Het voornaamste kenmerk van dit
type is, dat hierbij de geluidstrillingen worden
opgewekt door een gebogen blad, pertinax.
Dit blad is in het midden omgevouwen en de
aandrijving heeft plaats juist op de scherpe
vouw (vandaar de naam „Falz"-is vouw-
luidspreker). De hooge tonen ontstaan in de
naaste omgeving van de vouw; de lage to
nen boven- en onderaan bij de flauwe boch
ten. Deze constructie, althans de origineele
„Arcophon," munt uit door een zeer gelijk
matige weergave over het geheele gebied der
voor het menschelijk oor waarneembare
trillingen en wordt, dan ook gebruikt, waar
hooge eischen gesteld worden aan zuivere
en krachtige weergave.
Zoodra de vergunning hiertoe is verkregen,
zal Lyon zijn energie verhoogen tot 25 kw.
Het station op den Eiffeltoren heeft zijn
energie op 100 kw. gebracht en zijn golf
lengte verminderd tot 1500 M.
Fig. 1. Het principe-schema van het h.f. deel van den „Radiomobile" ontvanger
Gedurende de laatste twee jaren is de hoe
danigheid der weergave van muziek en spraak
belangrijk verbeterd. Zoowel de ontwikkeling
van den versterker, als de volmaking van den
luidspreker, hebben hiertoe bijgedragen en
het kan van belang zijn, eenigszins dieper
in te gaan op de voorwaarden, waaraan moet
worden voldaan om de verbeteringen, welke
lampen, luidsprekers en koppel-organen heb
ben ondergaan, tot haar recht te doen komen.
Wat den versterker betreft, is de voor onge
veer 21/2 jaar ontbrande strijd om den voor
rang tusschen transformator- en weerstands-
koppeling nog niet geëindigd, maar een feit is,
dat de laatste meer en meer veld wint. De
weerstandskoppeling toch leent zich bij uit
stek voor bet bereiken van een goede weer
gave en mist de nadeelen, welke dgn trans
formatoren, ook den besten, nu eenmaal on
vermijdelijk aankleven. Met goed gedimen-
sionneerde koppel-organen en speciale lampen
voor weerstandsverbetering, zooals bijv. de
RE 054, welker versterkingsfactor 33 bedraagt,
bereikt men bij een twee traps hoogfrequent
versterker een geluidsterkte, welke in verband
met het vermogen van een normale goede
eindlamp beslist niet grooter mag zijn. Van
grooten invloed op een goede weergave is
vooral de kwaliteit van de eindlamp. Immers
het is de eindlamp, welke den luidspreker
de electrische energie moet toevoeren ter
omzetting in de mechanische energie, die
noodig is voor het opwekken der geluidgol-
ven. Reeds bij normale kamergeluidsterkte
moet de eindlamp over een vrij groote re
serve-energie kunnen beschikken om krach
tige passages in de muziek onvervormd te kun
nen weergeven. Afgezien van speciale scha
kelingen (balansversterker) of het gebruik
van lampen, die feitelijk als zendlamp gebe
zigd dienen te worden, moet men over het
algemeen zeer voorzichtig zijn met het op
voeren der geluidsterkte en een flinke kamer
geluidsterkte niet overschrijden, daar dit
slechts gaat, ten koste van de kwaliteit der
weergave. Het is de groote verdienste der
lampenfabrikanten, dat zij tegenwoordig eind-
lampen in den handel brengen, welker ge
bruik ook ligt binnen het bereik van den
doorsneegebruiker en welke lampen aan hooge
eischen voldoen. Een schitterend specimen
hiervan bijv. de Telefunken-eindlamp RE
In Frankrijk is thans een wetsontwerp aan
hangig gemaakt, waarin bepaald wordt, dat
de radio-omroep geheel door den Staat zal
worden beheerd, terwijl omroepvergunningen
verleend worden voor een tijdruimte van 10
jaar. Er zal een omroep-departement in het
leven worden geroepen, dat onmiddellijk
komt te staan onder den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken.
Aan de lijst van nieuwe stations kunnen
we binnenkort weer eenige toevoegen. In
Noorwegen zal n.l. te Oslo een nieuwe zender
worden opgericht, die met een tweemaal zoo
groote energie zal werken als die van den
nieuwen Duitschlandzender in Köningswus-
terhausen. Voorts zijn in Engeland onderhan
delingen gaande tusschen een particulieren
maatschappij en de B.B.C. om den aankoop
van een stuk grond, teneinde daar e t\ nieuw
station te bouwen.
Het is deze week 25 jaar geleden, dat de
Paus van Rerum Novarum Leo XIII, roem
rijker gedachtenis gestorven is. De Katho
lieke Radio Omroep wil dit feit herdenken.
Daarom zal a.s. Dinsdagavond van 8 uur tot
8.30 van de Studio uit Amsterdam uitgezon
den worden een rede over Paus Leo XIII,
uitgesproken door den WelEd. Heer Paul de
Waart, Redacteur van „De Tijd".
De Kaja-Kaja en zijn lievelingsdieren
De Zeereerw. heer Pastoor H. Geurtjens,
M. S. C., schrijft in de te Bandoeng verschij
nende „Koerier":
Dan is het zoo'n beetje kermis bij ons.
Dat gebeurt wel eens meer, al kunt ge dat
niet op den kalender uitzoeken. Voor deze
kermis heeft de Kaja-Kaja ook zijn spaar
potje, ook een va»kentje, maar niet van
potaarde, doch va,n vleesch en bloed. Daar
stopt zijn vrouw eiken dag een paar klap
pernoten in en het zet uit naar alle kanten
en wordt ten leste zoo'n lekkere, smeuïge
vetlap, die met dikke plooien op de korte
pootjes hangt te wiebelen. Als er zoo eenige
in ons dorp rondsjokken, dan kunt ge wel
zeggen, dat daar met vette letters staat,
dat onze kei-mis, het varkensfeest op til is;
al heeft het ook dan nog veel pooten in de-
aarde.
Dan zullen de hooge oomes er eens over
beraadslagen en dan hangt het feest voor
taan in de lucht, als is 't dan nog niet
nader aan te duiden dan door 'n „vol
gende maan"; hetgeen dan net zoo goed de
tweede als de derde volgende kan zijn.
Maar eindelijk was 't dan toch zoo ver ge
komen. Van heinde en verre waren de ge-
noodigden toegestroomd, van over de Bian-
en zelfs van over de Koembe-rivier. Voor
logies was gezorgd. Om het feestterrein
maakt men een schutting van bamboestok
ken en klapperblaren: aan den binnen
kant daarlangs doorloopende britsen onder
een doorloopend afdakje en 't kermisbed is
gespreid voor alle gasten.
Het glanspunt van zoo'n feest is het
doodknuppelen der mollige feestvarkens,
maar als de klap op de vuurpijl is dit dan
ook tevens het slotnummer.
Op het feestterein waren ook een paar
feesthutten opgericht; groote loodsen met
mooie versierde steunposten in 't midden.
Daarin had men hoopen pisang en allerlei
veldvruchten bijeengesleept. De sago, het
hoofdvoedsel, werd met bizonderen luister
aangebracht. Een dichte drom mannen
kwam tegen den avó^id trommend en zin
gend uit het bosch Het strand op. In hun
midden liepen de sagodragers paarsgewijs.
Aan een lange bamboe droegen ze, ver
pakt tusschen sagobladstengels en met wa-
tiranken en bonte krotontakjes versierd, de
kostelijke weggen van 't rozige deeg. Elk
paar dragers was begeleid door tweeik
zou haast zeggen pages; kleine jongens, fleu
rig opgesierd; 't lichaam steenrood geverfd,
om 't middel een schortje van veelkleurige
franjes, de borst behangen met blinkende
schelpjes en kraaltjes, het gezicht met witte
arabesken beschilderd en op 't hoofd een
diadeem van paradijsvogelveeren. Aan een
bandelier over den schouder droegen ze een
roostertje van mooie pijltjes en in de hand
hun boogje.
Zoo naderde de stoet onder algemeene be
langstelling, juichend en huppelend op
de maat der trommen, het feestterrein. De
zware pakken werden in de feesthutten on
dergebracht en door de trommende bege
leiders meteen de dans voor den heelen
nacht ingezet. De hijgende dragers werden
intusschen op een stevigen en welverdien
den wati-borrei onthaald.
Zoodra de zon boven den ronden disch-
rand der zee kwam uitpiepen, om te zien,
wat er op de wereld gebeurt, werd de dans
gestaakt. Allen begeven zich naar het dorp.
Het gewichtige oogenblik is aangebroken.
Alsof ze een deuk in den grond gelegen
hadden, lagen de logge feestvarkens half in
t zand weggewoeld. De vrouw, die zoo'n
vleeschberg als dartel-biggetje eertijds zoo
vaak op haar armen of in haar mandje
gedragen heeft, als ware het haar bloed
eigen kind. die het in zijn prille jeugd als
een trouw hondje overal volgde; diezelfde
vrouw, die hem zoo lang liefdevol gevoed,
gekrabd en gevlooid heeft, knielt weer in
't zand, als eiken morgen en eiken avond;
ze schuift het etensbakje vooruit, waarin
ze malsche witte klappernoot brokkelt en
hij hoort weer de bekende lokstem: Salol,
ma! ma! ma!
De belangstelling rondom doet hem wel
wat vreemd aan en maakt hem in het be
gin ietwat kopschuw, maar als prots onder
de viervoeters van 't dorp, is hij al lang
gewoon, zich van heel de omgeving niks
aan te trekken, of een sta in den weg hoog
stens een knor of een knauw waardig te
keuren. Genoeglijk kuchend strekt hij dan
ook zijn gragen snuit naar 't volle bakje,
waar de heerlijke sappige brokjes nu verra
derlijk aas zijn. Een man in vollen feesttooi,
met een versierden knuppel in de hand,
staat gereed om hem met zwierig gebaar een
doodelijken slag op den voorkop te zwaaien.
En als hij daar dan kleunend en spartelend
neerligt, zullen ook de anderen van de fa
milie hem nog een mep komen geven, zelfs
de vrouw, die hem zijn heele leven niets
dan goed deed. Maar zij zal ten minste
weenen en weeklagen, als ze hem, haar lie
veling, daar stuiptrekkend zal zien liggen
en zich 't gelat/ en 't lijf insmeren met leem
ten teeken van rouw als over een dierbaren
overledene
Zoo hoort het te gebeuren volgens het
aloude ritueel. Maar varkens zijn hardkop-
pen en 't gebeurt niet zelden, dat wanneer
die eerste slag niet goed gemikt is, knus
even de kop schudt en aan de kuiten trekt
zonder een tweeden af te wachten. Dan
stuurt hij natuurlijk het heele varkensfeest
in de war en dat is vooral tegenover de
vreemde gasten een schandaal, dat verme
den behoort te worden.
Bij ons werd dan ook een andere manier
toegepast, die, wat zij aan plechtigheid in
boette, aan grappigheid vergoedde.
Wanneer de vrouw haar vetten voedster
ling zat te bekoren met malsche klapper
brokjes en zoete woordjes, beslopen hem
van achter een paar stoere mannetjesput
ters: op een gunstig oogenblik knipten ze
elkaar een oogje en grepen tegelijk ieder
een achterpoot van 't varken beet. Ande
ren kwamen ijlings toegesprongen en dan
rolde en tolde en spartelde dat allemaal
onder vreeselijk gegil en getier over den
grond.
De honden, die weten dat zij bij een var-
kensjacht toch ook een woordje mee te spre
ken hebben, keften wel, maar stonden verder
beduusd te joekeren en te tandakken om
dien warklomp van spartelende beenen en
pooten. Ze wisten geen bescheid. Deze wa
ren toch de troetelbeestjes der menschen, die
zij nauwelijks scheel mochten aankijken, die
ze nog geen brokje kokosnoot mochten af
snoepen uit het volle bakske, dat ze nauwe
lijks op konden; en nu gingen de menschen
er zelf zóó tegen te keer! Als ze het zwijn
eindelijk goed hadden liggen,'kwam de beul
met den versierden knuppel.
't Gebeurde nu nog wel, dat het hevig
ZONDAG 22 JULI
HILVERSUM, 1060 M. i.oo2.30 Lunchmusick
door het Trio Verheij. 3.00 Aansluiting van het Kur-
haus te Scheveningen. Het Kesidentie-orkest o.l,v.
Ignaz Neumark. Julia Noach, piano. PianobegeJ. van
Frits Breekveld. In de pauze zingt het Baarnsch meisiets
koor o.l.v. Jac. Hamel. 5.006.45 Concert door het
Omroep-Orkest. Sophie Raase-Pieneman, zang. Egb.
Veen a. d. vleugel. 6.30 V.P.R.O. Dienst in het Geb!
v. d. Ned. Prot. Bond te Hilversum. 8.00 Pers- en
sportberichten. 8.15 Aansluiting van het Kurhaus
te ocheveningen. Het Residentie-orkest o.l.v. Prof. G.
Schneevoigt. Rosette Anday, zang. In de pauze voor
dracht van Pierre Salledux. Verzen van A. v. Scheltema
en Alice Nahon.
HUIZEN, 340.9 M. (Na 6 uur 1870 M.) (Ker kdiens
K.R.O. ook op 1870 M.) 8.30—9.30 N.C.R.V. Mor
genwijding. ro.oo K.R.O. Dienst in de kerk van-
O. L. Vrouwe ter Hemelopneming te Zwolle. Ket zang
koor der kerk, o.l.v. Ed. Ponten, DeMis: „StelJa IV aria
van Gnesbacher, voor 4 st. gem. koor en orgel. Predi
katie door A. B. Weenink, Pastoor die parochie Lucasr
VII 47. Na de H. Mis „Laudate Dominum de Collis"-
van Schmidt, voor 8 st. gem. koor. Daarna „Noël", voor
orgel, van Guilmant. 12.301.30 Lunchmuziek door
het Trio „Winkels". 1.30—2.00 K.R.O. Lit. half
uurtje door Herman de Man Pieter Brueghel, :*oo heb
ik uit uw werken geroken, door Felix Timmermans.
2.00—4.00 concert. Mevr. Th. Stokvis, mezzo sopraan.
K. Jeurgen, clarinet. Mej. Baerken, piano. 4.00—
5.00 Ziekenuurtje K.R.O. Alb. v. d. Hoogte, declamatie.
r*,C'SR'missionaris uit Suriname.
5.20 N.C.R.V. Dienst m de Geref. Kerk (H. V.) Utrecht.
71- ^pr" ^r* Smeyers, te St,
Michieis-Gestel Het gouden jubilé der Ned. St. Gre-
gonus Vereeniging. - 8.15 K.R.O. Concert. Jan Nelissen,
banton. Mej. Chr. Alard, sopraan. K.R.O.-orxcst o.Lv.
M. v d. Ende 10.00 Persber. 10.45 K.R.O. Epi
loog door het klem Koor o.l.v. Jos. H. Pickers
DAVENTRY 1600 M. 3-5o Kamermuziek. H. Heijner,
bariton. Het Intern. Strijkkwartet. 5.20 Duetten voor
twee pianos door Ethel Bartlett en Rae Robertson.
5-55 Bijbelsche liederen. 6.05 Bach-cantate van de St.
na s Manchester. Versterkt orkest en solisten.
8.15 Het luiden van de kerkklokken. Daarna kerk
dienst. 9.05 Liefdadigheidsoproep. 9.10 Nieuws-
j Hofet-progranjpia. Dc Wireless Singers
en de militaire kapel. 10.25 Pianoconcert door Cecila
Dixon. to.35 De Militaire kapel. 10 so Eoilooc
PARIJS „RADIO-PARIS" - 1750 M. -TJo ReT
gieuse causerie. Muriek en zang. - 1.05-2.10 Concert
door het orkest Locatelli. 4.50 Dansmuziek. 8.50
—11.20 Orkestconcert.
LANGENBERG 469 Pȕ. g.2510.20 Morgenwijding.
12.10 12.40 Het dubbelkwartet „Liederblute".
ï*20—-2.50 Orkestconcert. 4.506.20 Orkestconcert.
8.20 Concert door het Klein-Werag-orkest. 9.20
Oude en nieuwe koormuziek. Holles Madrigaalvereeni-
ging. 10.20 Orkestconcert. Daarna tot 12.20 Dans
muziek.
KONIGSWUSTERHAUSEN 1250 M. (ZEESEN)
6.50—8.20 Vroegconcert. 9.20 Morgenwijding.
11.50—1.10 Concert door het Kermbach-orkest.
5.20—6.50 Concert door de Steiner-kapel. 8.50 Tuin-
coneert. Het „Neue Tonkünstler"-orkest. 10.50
12.50 Dansmuziek.
HAMBURG 395 M. 6.508.20 Vroegconcert. 9.35
Morgenwijding. 3.20 Orkes,concert. 5.20 Orkest
concert. - 8.20 „Der Rastelbinder", operette van Lehar*
Daarna okestconcert tot 11.20.
BRUSSEL 509 M. 5.20—6.20 Dansmuziek. 6.50—
7-50 Orkestconcert. 8.35 Kamermuziek. 9.20—
10.50 Symphonieconcert in de Kursaal Ostende.
Sier/YieuHsste in/tacf/o.
MAANDAG 23 JULI
HILVERSUM 1q6° M. 12.302.00 Lunchmuziek door
het Trio Groeneveld. 6.00—7.45 Concert door het
Omroep-orkest. Dick Weiman, zang. Egb. Veen a.d.
vleugel. 8.15 Aansluiting van het Kurhaus te Sche
veningen. Het Residentie-orkest o.l.v. Prof. G. Schnee
voigt. Henry Wagemans, viool. In de pauze pianospel
door F. Pfeiffer. 10.30 Persber.
HUIZEN, 340.9 M. Na 6 uur 1870 M. Uitsluitend
N.C.R.V.-uitzendingen. 12.30—1.45 Orgelconcert
door R. Kamp, organist te Zwolle. 4.00—5.00 Kin
deruurtje o.l.v. Ds. K. den Hollander te Amersfoort.
7.30—8.00 Zangles o.l.v. Jac. Ph. Caro, Utrecht.
8.00 Zang door leerlingen v. h. 5e en 6e leerjaar der Chr.
Nat. School te Amersfoort, o. 1. v. D. H. Huygen. Or-
gclbegel. J. v. d. Potte. Vioolbegel. J. F. A. de Kruyff.
9.00—io.oo Carillonbespeling van het Kon. Paleis te
Adam door J. Vincent. 1. Liederen uit van Woensel-
Kooy. 2. Andere Geestelijke liederen. 3. School- en kin
derliederen. Daarna persber.
DAVENTRY, 1600 M. 10.35 Kerkdienst. 11.20
Gramofoonmuziek. 12.20 Balladeconcert (aft-tenor)
12.50 Dansmuziek. 1.20—2.20 Orgelconcert.
4.30 Orkestconcert. 5.2Ö Causerie. 5.35 Kinder
uurtje. 6.20 Concert. (Iersche pijper en cello). 6.40
Berichten. 5.60 Nieuwsber. 7.05 Licht concert
(vervolg). 7.20 Dram. critiek. 7.35 H. Heijner,
bariton. 7.45 Fransche causerie. 8.05 Variété.
8.20 Concert door Welsh's artisten in Cardiff. Dowlais
mannenkoor. H. Da vies, viool. J. Morgan, piano. M.
Foster, sopraan. G. Mason, harp. T. Davies, tenor.
9.20 Nieuwsber. 9.35 Causerie Architectuur.
9.50 Nieuwsber. 0.55 „Blue on the Boulevard".
Greenbaum strijkkwartet. S. Wilson, tenor. A. Morri
son, piano. Koor en orkest. 11.2012.20 Dansmu
ziek.
PARIJS „RADIO-PARIS", 1750 M. 12.50—2.10
Orkestconcert. 4.05—5.05 Concert. L. Radisse, cello.
Mme. PaixSeailles, piano. A. Locatelli, viool. 8.50
ix.20 Orkestconcert.
LANGENBERG, 469 M. 1.202.50 Orkestconcert.
6.207*15 Orkestconcert. 8.35—9.50 Concert door
het Klein Werag-orkest. 9.5011.00 Collegium
Musicum. Oud-Italiaansche muziek. Daarna tot 12.20
Dansmuziek.
KONIGSWUSTERHAUSEN, 1250 M. (ZEESEN)
12.055.20 Lezingen. 5.206.20 Orkestconcert.
6-208.05 Lezingen. 8.50 Gevarieerd concert. O.
Urack, cello. H. FrancilloKauffmann, sopraan. K.
Zander, declamatie. A. Mersiowski, bandoneon. B
Geijsel a. d. vleugel.
HAMBURG, 395 M. 4.35 Vioolconcert door V. Ska-
lak. 6.20 Walsmuziek. 8.20 „Die grime Stadt"
Concert met een inleiding van Sr. Stapelfeldt. Daarnj
tot 11.20 Cabaret en dansmuziek.
BRUSSEL, 509 M. 5.205.50 Gramofoonmuziek.
5-5O—6.20 Orkestconcert. 6.507.20 Orkestcon-
ccrt* 7.20 Vioolconcert. 8.20—10.20 Concert if
den Dierentuin, Anvers.
PHILIPS, Telefunken en R. M. Toestellen
SPECIALISTEN - Tel. 14609 - HAARLEM
geschrokken dier de aanvallers een eind
njee door het zand sleurde en ze dan 't
nakijken gaf, maar na een poosje liet het
zich dan in zijn lobbesachtige sulligheid wel
opnieuw verschalken. Er is heel wat afge-
lachen, eer al de feestvarkens daar op een
lange rij tegen de wereld lagen.
Daarna werden de beesten afgeslacht en
daarmee hadden de heerea der schepping
hun taak volbracht. De jongemeiskes had
den intusschen de wali uitgekauwd en de
borrelnapjes volgespuwd. De mannen konden
dus meteen even hun hassebasje achter de
kiezen slaan en verdwijnen naar 't land der
droomen, terwijl de vrouwen nog heerlijker
werkelijkheid voor hen zaten gaar te pof
tenIn zulke oogenblikken vinden onze
Marindineezen het leven beslist waard om
beleefd te worden!
Ulvenhout, 17 Juli 1A28.
Menier.
Dooi et bij jullie
>k zoo, amico?
Hier is 't kolle-
laal. 'n Dag of
aen gelejen had
den me nog gere
geld nachtvorsjes,
maar nouw is 't
op m'nen erf, on
der de pereboo-
men, om dood te
gaan.
Maar ik klaag
lie, hoore, lot 't maar zomeren. Gin
-oud zoo goed veur 't gewas en 't fruit as
va zonnehitte. Zelfs m'n ouwe Trui knapt
:r van op. D'ren druppel is gladweg ver-
lampt. Weggestoomd. De verkens leggen
nee lodderoogen, as Tien schellevisch-op-
t-droge, in 'n beschauwd plekske van d'r
lok te soezen en zijn gewoonweg te lui da
je vreten. Menigeen die rentenier is van
5'n ambacht, kan van die krulstèèrten nog
leeren!
De kiepen die tieren nog 't beste, wilde
3a geleuven. 's Mergens dan maken ze 'n
herrie of ze de man 'n dozijn eiers emmen
geleed. Maar 's middags graven ze d'r eigen
halverwege in 't zand en laten 'n half wit
gordijntje over d'r oogen zakken, waar ze
onderdeur zitten te kijken as 'n ouw wefke
achter de horrekes. En d'n haan zit op d'n
mesthoop as 'nen koning op z'nen troon en
houw z'n onderdanen, daar ver benejen 'm,
mee z'n ouweheeren-oogen in de gaten.
Komt er 'n duif op d'n mesthoop, dan
krijgt-ie 'n schokske in z'nen nek van inge
houwen en trotsche woede. En da's om
oewen buik vast te houwen, amico. maar
dan staat ie op mee 'n gebaar of die duif
lucht is. Maar ondertusschen slaat-ie z'n
vleugels zoo „toevallig" uit. net 'nen mensch
die z'n eigen 's lui uitrekt, en perbeert ie
da duifke zoo toevallig .'n opsallemander
te geven. As 't dan wegvliegt, kekt ie 't na
als 'nen lastigen heer, 'nen kwajongen, die
belleke-getrokken eet bij 'm! 'n Branie as
dieën haan heet, da's nie te beschrijven. Hij
mot van de demokrassie niks emmen. On
danks z'nen rooien baard, amico. De koeien
in de wei leggen mee d'ren plumoo de vlie
gen als maar weg te slaan en as ze da nie
deeën, zoude denken da ze dood waren.
Want overigens zit 'r gin beweging en gin
leven in, terwijl d'r groote. triestige oogen
net zoo troosteloos In de wereld kijken as
die van 'n weduwvrouwke da pas d'ren
baas kwijt Is.
Nou en dan staan ze op en gaan in d'n
sloot staan, tot d'ren buik toe dikkels. Da's
'n schoon gezicht, amico! Net 'n schilderij
uit 't museum.
En m'n perde sta-d-in d'n stal. Da-d-hin-
nekt nou en dan net of z'm kietelen en
zoo witte nouw hoe of wij 't op d'n hof alle
maal stellen mee deuze zomersche dagen.
En as g'er zoo de kranten op naleest, dan
is 't in heel de wereld zoo wèrm. Zelfs ge-
leuf ik, dat daar in 't hooge Noorden, No
bile 't benauwd mot emmenDie hee-
d-op 't Ijs z'n zitvlak gebraand en zit nouw
op de blaren.
Maar wel schijnt de hitte in de menschen
d'ren bol te speulen.
As ik zoo mee Trui saves achter 't huis
op d'n erf de krant zit te lezen, mee 'n kouw
gloske bier, da 'k uit 'n lekker-koele kruik
schenk, die heel d'n dag aan 'n touwke in
d'n waterput ee gehangen, dan doe me sa
men van alderleie nieuws op en dan is 't
soms nét, of de heele wereld 'n groot too-
neel is, waar ze de krankzinnigste dingen
speulen en Ulvenhout de loge waaruit ge
alles ziet gebeuren.
„Mottes hooren, Drè," zee Trui giester-
avond en ze las 'n stukske uit de krant veur,
waar oew verstand bij stil staat, 't Kwam
dan hierop teneer, da-d-in Amerika 'nen
bond is van kerkhofopzichters, (al 'n ca
sueel nieuwke op z'n eigen!), en dat de sik-
kretaris ee geklaagd over 't feit nouw
koom et dat de jongelui in Amerika teu-
geswoordig, as 't donker wordt, gaan zitten
vrijen!
Op het kerkhof!
Ze spreken daar mekaar af; nie op 't
hoekske van de Bavelsche laan, of in 't
Laantje van boer Jansen of zoo-iets, neeë,
ze spreken mekaar af op d'n grafsteen van
Jan Pietersen zaliger gedachtenis, of bij d'n
treurwilg van Betje Bastiaansen bevoor-
beeld. Dat de jeugd teugeswoordig 'nen
ouweren mensch veur voetveeg gebruikt, da
wiest ik en ek oew al meermalen over ge
schreven, maar da-z-oew graf gebruikt as
randee-voe, da's eelemaal 't toppunt. Ze
bakken ze teugeswoorig wel 'n bietje al te
bruin, amico! Trui was 'r heelemaal kepot
van. „Zukke sallemaanders," zee ze, ,,'t is
Godgeklaagd!"
'n Oogenblikske later, 'k was aan m'n
tweede pintje en aan m'n derde pepke, toen
had ik 'n nieuwke. „Mottes hooren Trui."
zee ik. „As 't weer zooiets is," zee ze, „houd
dan 'oewen kop maar toe. dan wil 'k er niks
van hooren!" „Neeë." zee ik, ,,'t is over de
poiiitieK." En ik las: „Toen Venizeelos, de
Grieksche Menister-president in Korinthe, 'n
verkiezingsrede wilde houden, trad 'n vrouw
op hem toe en verzocht 'm zijn hand te meu-
gen kussen." („Zo'n gek merakel," intrem-
peerde Trui). „Venizeelos stak de hand uit"
(„da's toch lief." Trui weer) „waarop de
vrouw met alle kracht." (Trui: „in z'n vler
ken beet!"), „hem beet." Trui klapte dubbelt
van 't lachen en toen ze 'n teugske bier nam
om bij te komen, „pfoe spoog ze me
heelegaar onder 't pils. 'k Zee: „Trui, bende
stapel geworren, Ik ben Venizeelos nie!"
„Hihihi, pfoeschei uit, 'k mot er van
dood!" „Ge ben wel 'nen zjentelman," zee
ik, maar niks mokte indruk op 'r.
„As ze mijn zooiete vroegen." „dan stakt
oew klevieren ok uit," vulde Trui aan en d'r
oogen en d'r neus waterden van 't plezier.
Toen ek de kruik maar leeg gemokt en ben
in de krullen gekropen en keb geslapen as
'nen os!
Keb staan te kijken van da sterfgeval
van den Rotterdamschen Burgervader, Me
nier Wietema. Nog zoo jonk', ee. Zemmen
den mensch 'n schoone begrafenis gegeven
en allemaal emmen ze'm geroemd, omdat ie
zo'nen goeien mensch was. Da's vandaag,
nouw eiken voetballer en bokser en galle-
jeerden suldaat beroemd is, nouw zelfs 't
pèèrd van Pielsoetskie beroemd is en opge
zet werd as standbeeld veur z'n eigen, nouw
meskes beroemd zijn omda ze zoo kwiek
mee de ballekes kunnen tennissen, nogwel
d'n schoonsten roem, die 'nen mensch na
kan krijgen: hoog te staan as mensch! 't
Is veur Rotterdam, in z'n zeshonderdste
jubeljaar, daarom wèl 'nen grooten klap!
En ik had 'm gère nog wa rust zien genie
ten ok, menier Wietema, want Burgemeester
van Rotterdam speulen is gin baantje,
amico! Want alleen de raadsvergaderingen
daar, die zijn al mee gin tien pliesie-agen-'
ten te be-ridderen. En as ik kiezen moest
tusschen 't Rotterdamsche Burgemeester
schap en mijnen Hof, dan koos ik d'n hof
mee Trui erbij! Ofik moes daar meu-
gen schieten mee losse flodders, net as in
'n wilde-beestenkooi!
Ik zeg maar zoo: de liefde kan nie van
.nen kant komen, maar de demokrassie ok
me.'
Hierboven ha 'k et zoo eventjes over de
gallejeerden. En daar koom ik nog 's effekesi
op trug. Zemmen in Duitschland weer 'n
nieuwe regeering en die hee nouw, net as
alle veurgaande, er weer op gehamerd dat
de Fransche bezetting uit 't Rijnland mot.
Da zouw tijd worren, amico. Die kérels zitten
daar nouw al tien jaren op schobberdebonk.
En witte wa Frankrijk zeet? „Da's best,
maar dan mot 'r 'n bezetting komen van
den Volkerenbond!" Wa zegde van zo n avve-
katen-truuk?
En wa-d-is 't gevolg. Haat kweeken! Want
k weet nie of g'et ok gelezen het, maar
zemmen in de leste dagen in Landau 'nen
Franschen schildwacht overhoop geschoten
Da's toch schandalig! Motten er nouw ni
tien jaren nog steeds oorlogsslachtoffers
worren gemokt? 't Is gin manier-van-doen
qm as regeeringsmannen zoo oew menschen
mnkriik 0^" haat! De ™ten <"e
nouw n°g s van zal Pakken
PwTnkaraeT1C0' P°rsie maar aan
K°m' „Z0U nog zo°veul kunnen schrij-
mot weer 's naar 'fc Iand gaan
Kyken. Me zijn aan 't hooien en da's 'n
werm kerwei-ke in deus dagen. Keb 'nen
emmer kwast gemokt, mee 'nen bonk ys
enn, en die za'k 's naar de mannen gaan
brengen veur ze 't afpikken.
Ontvang veul groeten van Pfoeen
gin horke minder, as alty, van oewen
toet a voe
DRé
