FASCISME OP STRAAT
sa
Buitenlandsch Nieuws
FEUILLETON
DE BEKEERING EENER
VESTAALSCHE
MAAGD
DERDE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
MAANDAG 13 AUGUSTUS 1928
BLADZIJDE 1
Indrukken van een passieven voorbijganger
Julius Caesar als Fascist
itoUmimMm
GEMENGDE BUITENL.
BERICHTEN
LEGER EN VLOOT
Kon. instituut v. d. Marine
Ostia, 28 Juli
stationnetje stond
,jvas er stil. Alles
dood in den
gi niet uitge-
snde resten
jan zien;
atica en
|iinara,
2ee die
|w, verre
r gewacht
brug. Het
tessen op
bndden de
lit. De scavi
(öpfSlWB^^^^^BWMWWTiet kaal,
dood meer^i^^^^Krtelden van een won
derlijk verledS|^W waren bezield als het
Colosseum onde^Kaanlicht.
Het werd snel donker. Als schimmen
lawaaiden we op het half-rond van het klas-
|eke theater. Slechts uiterst weinig is daar
^ireerd. Het tooneel is nog geheel zoo
^den 't, nu bijna zeventien honderd
en, achterlieten. Mijne gedachten
\dengene die een kleine twintig
^op de plaats zat die ik nu
als was het dan maar
^lcen een blanke toga
^purperen tunica juve-
fils een hatelijkheidje
toroep aan onze ar-
pen archaeoloog zijn,
erkenning van haar
archaeologie naar-
i. Precies als algebra
er den smaak van
üd bent van het blok-
Tde nageslagen folian-
p.f niet doen. Maar laat
uitmaken of die ro
ll patricii geen kussen
schouwburg. Een uur
hren plaat zitten, gaat
Irmogen.
lubicone!"
Caesar van Enrico Cor-
dit tooneel zoo groot,
ken het heel goed; ik
bzoeken aan Ostia, dik-
Ifen. Altijd was er dan de
Deinen daarop een voor
even. Het leek zoo klein,
den twintig vierkante
liet een heele streek met
|le menschen. Later wordt
enaat, een vlakte met een
1 op den achtergrond, een
7 men die dan niet bij ons,
aan openluchttooneel meer
jan in Italië.?
len we niet. Het zou een kijk-
|i van historische en folkloris-
Maar kijkspelen werden er
- gegeven. En het gewone
rieinscb-gedoe, we zijn er al
Rt.
Par zoo als Shakespeare ons dien
len, ligt er historisch dikwijls glad
ïaar het is een kerel, een karakter!
rvinden we juist het tegendeel. Meneer
Gualtiero Tumiati dien den titelrol vervult,
krijgt alle woorden uit te spreken die de ge
schiedschrijvers uit Caesar's mond opteeken-
den, en rolt alle situaties door, die Caesar
doormaakte. Uitgewerkt werd echter niets.
Het is een film die we zien, een revue. We
zien Caesar groeien, zoo als de wijzer van
een manometer van getal tot getal springt,
huppelt, trilt, soms even terug valt. daar
door ongeziene machten voortgedreven
wordt. En we weten het: wanneer de wijzer
„op de rooie" komt, dan is het gebeurd, dan
zijn we er, dan mogen we naar huis gaan.
Natuurlijk zag meneer Enrico Corradini
ook wel in, dat zelfs een schrijver van be-
teekenis zoo een climax geen vijf groote be-
Kol
drijven lang on verslapt kon volhouden.
Daarom bleef hij historisch juist en be
moeide hij zich met den climax heelemaal
niet. Hij liet dat over aan den vertolker
Gualtiero Tumiati. En werkelijk, die brengt
het een heel stuk heen. Had hij niet de
zeer ongelukkige woorden van Corradini in
zijn mond, dan zou er zeker voor enkele
momenten een Julius Caesar voor ons
leven.
Nu zitten we en aanhooren het verhaal
dat een droge professor ook had kunnen
voorlezen uit een droog boek, en we wachten,
een beetje bloeddorstig misschien, de moord
scène met die zes-en-twintig steken.
Die meneer Enrico Corradini is ongetwij
feld de grootste litteraire geluksvogel dien
ik ken. Twintig jaren geleden begon de man
over politiek te schrijven en nu, na bijna
zes jaren fascisme, doet hij dit nog. Een
onmiskenbaar teeken dus dat er iets hapert.
Het geval is dat hij nooit van zijn leven ja
of neen zeide. Zoo kon hem de vorige regee
ring niet neêr vechten, en zoo kon Musso
lini hem niet naar Ustica in ballingschap
sturen. Soms wordt hij wel eens stevig aan
gepakt en figuurlijk althans in stukken
gereten. Maar het fascisme zette zoo vele
uitstekende krachten aan den kant, dat het
nu wel zuinig zijn moét op de middelmatige.
Zoo in den loop van het derde en vierde
bedrijf wordt de zaak bijna vermakelijk
Caeser loopt te zwammen van je welste
over democratie en wat daarmee samen
hangt een historisch onloochenbaar feit
is het dat Caesar, ondanks allen schijn, de
dictatuur niet als een oplossing van het SO'
ciale vraagstuk erkennen kon en ter af
wisseling geeft hij een speech die ongeveer
letterlijk gestolen werd vanMussolini.
Want de duce vindt het natuurlijk volmaakt
in orde dat men in hem een tweede, verbe
terde editie van Napoleon ziet, maar hij is
ongetwijfeld liever een oude Romein, en be
scheiden als altijd, liefst metéén maar de
reïncarnatie van Julius Caesar. Meneer Cor
radini wist daar wel raad op, trok zijn drama
Julius Caesar dat voor de opkomst van het
fascisme geschreven werd, uit de circulatie
terug, schreef een nieuw, waarbij Mussolini's
redevoeringen danig werden „ausgenutzt" en
waarvan de voorste pagina het hoogst mo
derne ,Aan den Onbekenden Soldaat van 't
Nieuwe Italië" droeg, en het was al gebeurd.
Maar de historie die Caesar als een demo
craat stempelt?
Corradini heeft vriendelijk, bereidwillig ge
daan wat men .van hem verwachtte. Zoo
kreeg ook de historie haar rechten. En wan
neer het fascisme afloopt en Italië bolsje
wiek wordt, zfjn er maar enkele coupures
noodig om het spel met succes op te voeren
voor een democratisch publiek. Waardoor de
toekomst des heeren Corradini verzekerd
blijft.
Tegen het einde komt er plots een ople
ving. Natuurlijk wordt de schrijver hier zeer
verlicht in zijn taak door de sterke hande
ling. Maar toch, er is hier geen sprake meer
van film alleen. Er zijn alle kenmerken van
goed tooneel, van tooneelkunst.
En nu komt het vreemde, het onbegrijpe
lijke. Het bij zoo veel censuur haast onmo
gelijke. Caesar belijdt zijn geloof in de de
mocratie. Hij herroept zijne wat zeg ik?
Mussolini's redevoeringen! En het volk
juicht Caesar toe, omdat hij democraat is,
overtuigd democraat
Dan sterft hij.
En wij voelen het: daar is de revolutie!
De uitbarsting van het volkshunkeren naar
vrijheid.
Maar het blijft bij het gevoel. Te zien krij
gen wij het niet. Jammer dat het publiek
om mi) heen uitsluitend uit Engelsche dames
bestaat.
En wat de archaeologie betreft: het blijft
afgesproken betreffende die kussens?!
J. H.
Julias Caesar" in bet klassieke theater van
Ostia. Romeinsche soldaten.
DE IDEE VAN HET KEIZERSCHAP IN
DUITSCHLAND
Voortdurende aandacht, ook van het bui
tenland, verdienen de gebeurtenissen binnen
de Duitsch-nationale partij in Duitschland.
Hier speelt zich op het oogenblik de groote
strijd af om de vraag, of 't huidige Duitsch
land nog de geschikte bodem is voor de idee
om' het keizer- en koningschap, of het Huis
Hohenzollern nog beschikt over een werf
kracht, die sterk genoeg is, in de breede mas
sa's van het Duitsche volk. Want de strijd
in de Duitsch-nationale partij is veel meer
dan een gekibbel om geschillen onder de lei
ders. Het gaat er volstrekt niet om, of Graaf
Westarp, Geheimrat Hugenberg of Herr
Lambach de partij zullen dirigeeren. Het gaat
nu om beslissingen van principieelen aard, om
een levensbeschouwing. De afgevaardigde
Lambach, die onlangs van de partij is uit
gesloten, de spreker van de kleine lieden, van
de partij der kantoorbedienden, heeft, zooals
men weet, de kwestie openlijk ter discussie
gebracht, of de monarchistische gedachte in
Duitschland nog voldoende werfkracht bezit,
vooral onder de jeugd. De jonge lieden heb
ben trouwens bij de laatste verkiezingen het
antwoqrd al gegeven op deze vraag, die toen
nog niet was uitgesproken, en hebben veelal
links gekozen.
Het oi-gaan van den tegenwoordigen leider
der fractie (graaf Westarp), de conservatieve
„Kreuzzeitunng" heeft dezer dagen het the
ma besproken: „Monarchie als vorm, die als
grondslag moet gelden". Deze beschouwingen
verdienen de aandacht. Er wordt een nieuw
programma van de Duitsch-nationale partij
aangekondigd en er wordt verklaard de
aanhaling is woordelijk We moeten de
gedachte van het keizer- en koningschap niet
alleen beredeneeren met de trouw aan ons
Keizershuis. Deze trouw spreekt voor ons
vanzelf, maar voor een gedeelte van de jeugd
is dit gevoel van verknochtheid misschien
vreemd.
We moeten ook niet alleen monarchisti
sche propaganda maken, door de beide
staatsvormen te vergelijken, al zou de ver
gelijking ook nog zoo zeer ten gunste van
het monarchistische stelsel uitvallen. We
moeten ook aan de monarchistische gedach
te een nieuwe gronSaag geven, die beant
woordt aan de sociale en maatschappelijke
veranderingen van den nieuwen tijd. We
leggen er echter den klemtoon op, dat we
de gedachte van een gekozen, of een volks-
monarchie beslist van de hand wijzen. Het
probleem kan ook worden aangepakt zonder
te vragen naar het standpunt der erfelijke
monarchie en vormt geen tegenstelling tegen
het legitimistische principe. Het zou te om
slachtig zijn, hier in bijzonderheden te tre
den. Maar in ieder geval meenen we, dat
het in de laatste jaren is verzuimd, de mo
narchistische gedachte met nieuw leven te
vervullen.
De Duitsch-nationalen moeten leering
trekken 'uit deze nalatigheid. Het is een fout
geweest, de monarchistische kwestie om zoo
te zeggen ter dispositie te stellen. Na het
probleem grondig en met rijp overleg te
hebben doorgewerkt, moet den arbeiders
I worden duidelijk gemaakt, dat hun econo
mische en sociale verzorging in een consti-
tutioneele monarchie veel eerder kan worden
gewaarborgd, dan in een republiek, zooals
bij ons. Waarom zou een monarch niet
juist, om zoo te zeggen, de „Treuhander"
zijn van deze volksklasse? Als de Duitsch-
nationale Volkspartij, die van plan is een
nieuw programma uit te werken, de kwestie
opvangt, die door Lambach zoo onhandig is
opgeworpen, dan moet men er ook in slaggn
nieuwe geestdrift in de jeugd te wekken
voor het monarchistische ideaal. Maar het
is tijd hiermee te beginnen.
Dit betoog van het conservatieve gedeelte
der Duitsch-nationalen is van beteekenis
Men ziet er uit, dat het voorstel van Lam
bach, om de monarchistische idee op den
achtergrond te plaatsen, met het oog op
de stemming van de jeugdige kiezers in de
partij wordt van de hand gewezen.
Ook blijkt er uit, dat in deze kringen de
eisch naar de erfelijke monarchie van het
Huis Hohenzollern wordt gehandhaafd;
maar aan den anderen kant, dat ook hier het
gevoel overheerschend is, dat men met de
oude leuzen niet verder kan werken, zonder
gevaar te loopen, dat er nog meer kiezers
onder de arbeiders zullen afvallen. Het
nieuwe partij-programma moet, zooals er
wordt aangekondigd, rekening houden met
den geest van den tijd en-de jeugd winnen
voor de monarchistische gedachte. Of het
mogelijk zal zijn, een grondslag te schep
pen, die ook de jong-conservatieve generatie
van Duitschland geestdrift kan inboezemen
voor de monarchie, voor een staatsvorm,
dien ze uit eigen ondervinding niet kent?
Het is niet waarschijnlijk, dat het nieuwe
programma der Duitsch-nationalen in de
kwestie van het keizerschap veel verande
ring zal brengen. Het optreden tegen
Lambach is duidelijk genoeg geweest, al
heeft ook het opperste partij-gerechtshof
nog een woordje mee te spreken en zal het
misschien de royeering van Lambach her
roepen, omdat de partij er door met een
splitsing is bedreigd. Dit verwachten ten
minste die partijgangers van de Duitsch-
nationalen, die bij monde van Dr. von Dry
ander eischen. dat alle volks-conservatieve
krachten worden samengevat in den strijd
voor een verandering van den staat in con
servatieven geest en die optreden tegen die
factoren, welke dogmatisch blijven vast
houden aan de bestaande programma-sta
tuten. Er moet worden afgewacht, of de
jeugd in de Duitsch-nationale partij zich
nu toch kan doen vertegenwoordigen in
een partij, die geen afgevaardigde in den
Rijksdag heeft, die nog geen 35 jaar oud is.
Voor de Duitsch-nationalen, voor de ge
dachte van het keizerschap in Duitschland
zullen de komende weken in ieder geval
kritiek en beslissend zijn.
DE BEGRAFENISVAN STEPHAN
R.ADITSCH
AGRAM, 12 Aug. De begrafenisplechtig
heden voor Stephan Raditsch zijn over het
geheel ongestoord verloopen. De lijkplechtig-
heid werd een krachtige demonstratie van
het Kroatendom, niet alleen door de ontzag
gelijke belangstelling, maar ook door de be
langrijke politieke redevoeringen, waarmee
geopend werd. De plechtigheid duurde onge
veer 8 uur. Meer dan 10.000 menschen, de
toeschouwers niet medegerekend, vormden
den lijkstoet. Gedurende de laatste dagen
waren deputaties van boeren uit alle nieuwe
provincies vandenJoego-Slavischen staat aan
gekomen, Kroaten, Slovenen, Dalmatiërs,
Bosniërs, Herzegowiners, Wojwodinen, Bunje-
varen enz. Een groep boeren uit Zuid-Dal-
matië is in een vierdaagschen marsch naar
de plechtigheid komen loopen. Alleen de oud-
Servische gebieden en Montenegro waren niet
vertegenwoordigd, tengevolge van de weige
ringen die zij door de Kroaten gekregen
hadden. Ook Tsjecho-Slowaaksche en Pool-
sche parlementsdeputaties waren verschenen.
Op den ruimen hof van het boerenhuis
werden eenige duizenden kransen neergelegd,
die door de verschillende deputaties voor de
baar uit zouden gedragen worden. Onder deze
kransen bevond zich vanden Kroatischen
boerenrebel een doornenkroon, waaraan de
revolverkogel bevestigd was, die Raditsch
den 20en Juni in de Skoepstjina gewond
heeft. Deze kroon werd later door de beide,
eveneens in de Skoepstjina gewonde afge
vaardigden, Pernar en Gvandja, begeleid. Ko
ning Alexander had 'n grooten lauwerkrans
gestuurd van zuiver zilver met gouden letters,
waaraan een lint bevestigd was met de in
schriften „Stephan Raditsch" en „Alexander".
De krans werd in den lijkstoet gedragen door
4 onderofficieren van de garde. De koning
werd vertegenwoordigd door den comman
dant van 't zesde Kroatische legercorps, ge
neraal Matitsch, begeleid door den divisie-
generaal Sreckowitsch
Te drie uur werd de kist uit het Boeren
huis op het plein gebacht en door den
aartsbisschop van Agram, dr. Bauer, ge
zegend.
Kroatische afgevaardigden droegen de
kist, bloedverwanten volgden onmiddellijk.
Na de kerkelijke ceremonie, hielden van
het balcon van het Boerenhuis 10 leidende
politici lijkredenen voor Raditsj, waarin zij,
de een al hartstochtelijker dan de ander
aanspoorden het politiek erfdeel van Ra
ditsj te aanvaarden en zijn werk voort te
zetten.
Het was reeds lang na den middag, toen
de ontzaglijke stoet zich in beweging zette.
Een ontelbare menigte verdrong zich aan
weerszijden van den geheelen weg tot aan 't
kerkhof.
Tijdens het voorbijgaan van de boeren-
afgevaardigden ontstond op het Zriny-plein
een incident, dat gelukkig zonder ernstige
gevolgen bleef, echter wel duidelijk de
hooge spanning van het publiek karakteri
seert. Plotseling klonk nl. op eenigen af
stand schreeuwen, onmiddellijk gevolgd door
groote opwinding onder het publiek. Men
hoorde schoten en ontdekte 'n algemeenen
drang naar het station. Hier waren gelukkig
niet veel toeschouwers. Toch werden nog
verscheidene vrouwen en kinderen onder den
voet geloopen en gewond.
Het incident werd echter spoedig door
ingrijpen van de politie en de tegenwoor
digheid van geest van de kapel, die onmid
dellijk het Kroatische volkslied inzette, be
dwongen.
Na nog een kleine onregelmatigheid, kon
de stoet, zonder verdere onderbreking, het
kerkhof bereiken, waar hij laat in den mid
dag aankwam.
De algemeene meening is, dat de onregel
matigheden door provocateurs verwekt
zijn.
Raditsj is voorloopig tusschen de beide
andere slachtoffers van den aanslag in de
Skoeptsjina begraven.
AANVARING
LONDEN, 12 Aug. In de Noordzee had
heden een aanvaring plaats tusschen de
„Otranto", een stoomer van 12000 ton, die op
een pleizierreis was naar Noorwegen en ge
heel bezet was met passagiers en den stoomer
„Kitano-Maru", metende 7000 ton, van de
Nippon Yuseneompagni.
De Otranto, die gisternacht Immingham
verliet, keerde naar de haven terug. De pas
sagiers kwamen hedenavond in Londen aan.
Den geheelen nacht werd gepompt, om de Ki-
tano-Naru drijvende te houden in den mond
van den Humber, terwijl maatregelen geno
men werden om hem naar het dok te Huil
te sleepen. De uitgebreidheid van de schade
is nog niet bekend. Aan boord van de
Otranto, zijn geen gewonden maar aan boord
van den Japanschen stoomer werd een ma
troos ernstig gewond. Hij is heden te Huil
aan land gebracht.
STUDENTENCONGRES TE PARIJS
Zaterdag werd te Parijs het congres der
Intern. Studenten-federatie geopend.
Het trekt de aandacht in verband met de
deelneming der Duitsche delegaties.
De afzonderlijk naar Parijs gekomen Duit
sche studentengroep werd hartelijk begroet en
zelfs door het Parijsche gemeentebestuur of
ficieel ontvangen. De Duitsche delegaties
moeten ten congresse evenwel politieke kwes
ties opwerpen, welke de gemoederen gemak
kelijk kunnen opwinden, daar een beslissing
moet worden genomen omtrent de vraag, of
de Duitsche organisaties al of niet van de
federatie deel kunnen uitmaken.
De moeilijkheid bestaat hierin, dat, in
strijd met de statuten der federatie, welke de
werkzaamheden der nationale organisaties
beperken tot binnen de grenzen der verschil
lende staten, de Deutsche Studentenschaft
Duitsche studenten uit landen buiten het Rijk
als lid toelaat, terwijl een andere, Pruisische
organisatie, ofschoon republikeinsch, ook
Duitsche studenten toelaat uit Poolsch-Sile-
zië en uit Dantzig, waartegen de Poolsche de
legatie, gesteund door de Fransche en de Bel
gische, protesteert.
Men vreest voor een onaangename discussie
waar de „geest van Locarno" niet heerscht,
en welke zou kunne» uitloopen op de uitslui
ting der Duitschers.
Intusschen waren de redevoeringen bij de
opening vol verzekeringen omtrent de broe
derschap der volken en de vertegenwoordi
gers der autoriteiten spoorden de jonge gene
ratie aan den wereldvrede voor te bereiden.
reis naar Califomië ondernemen via het Pa
namakanaal. Hfj zal zich gedurende zijn afwe
zigheid in het geheel niet met politiek inla
ten. Chamberlain vertrekt tegen het einde de
zer maand en keert in de eerste week van
November over Canada terug. Hij zal noch
in Canada, noch in de Ver. Staten politieke
redevoeringen houden.
BRIDGEMAN OVER DE VLOOTBASIS VAN
SINGAPORE
Bridgeman, de eerste lord van de admirali
teit, heeft in een onderhoud nopens de vloot-
basis van Singapore naar aanleiding van het
gerucht, dat de aanbesteding zou worden uit
gesteld met het oog op de a.s. bijeenkomst
te Parijs voor de onderteekening van het pact
van Kellogg, verklaard, dat er volstrekt niets
van waar is. Er is geen uitstel geweest, dat
vermeden had kunnen worden, de regeering
heeft haar politiek niet gewijzigd en de bij
eenkomst te Parijs heeft op de zaak volstrekt
geen invloed gehad. Een klein uitstel is ont
staan bij de voltooiing der contracten, naar
aanleiding van punten van ondergeschikt be
lang, waaromtrent tusschen de admiraliteit
en de schatkist verschil van meening bestond,
doch deze zijn thans op weg naar een oplos
sing en de aangelegenheid wordt geregeld
overeenkomstig het gemaakte plan.
Bridgeman verklaarde, dat Engeland meer
had gedaan voor de ontwapening dan eenig
ander land. Het moest de vrijheid der zee
bewaren of de kans loopen binnen ongeveer
twee, maanden den hongersnood te sterven.
Het voorstel van Kellogg is slechts een
andere vorm voor het voorstel, dat Engeland
een jaar geleden te Genève heeft ingediend.
EEN BRAND AAN DE THEEMS VERNIELT
EEN SCHEEPSWERF
Zaterdagmorgen brak een groote brand
uit op den oever van de Theems bij Kings
ton, die een groote scheepstimmerwerf, de
geraamten van verscheidene schuiten, een
herberg en twee huisjes vernielde. De vlam
men breiden zich snel uit. De verscheidene
families konden zich in veiligheid brengen.
De brug van Kington verkeerde een oogenblik
in gevaar, doch werd gespaard doordat de
wind van richting veranderde.
TWEE DUITSCHERS VEROORDEELD
DOOR DEN FRANSCHEN KRIJGSRAAD
Voor den Franschen krijgsraad te Kaisers-
lautem hebben zich twee Duitschers wegens
„provocatie van de bezettingstroepen" (door
het zingen van het Deutschlandlied) en we
gens overtreding van het verbod tot het
dragen van wapens, te verantwoorden ge
had.
Zij werden beiden tot gevangenisstraffen
van twee weken en tot boeten van 350 M.
veroordeeld.
DE BELGISCHE SENAATSPRESIDENT
OVERLEDEN
De president van den Senaat, graaf
t' Kind de Roodenbeke, is overleden.
Zijn waarschijnlijke opvolger ls baron
Ruzette, oud-minister van landbouw en se
nator voor Brugge.
SOVJET-FLOTTILLE VOOR MEMEL
Vrijdagmiddag verscheen een Sovjet-Rus
sische flottille voor de stad Memel.
De flottille bestond uit 23 schepen. Tér-
wijl een deel van de oorlogschepen Noord
waarts voer, zetten 13 schepen, waaronder
6 torpedobooten, koers naar de stad en ble
ven geruimen tijd in de Litausehe territo
riale wateren heen en weer kruisen. Des
morgens vroeg was de vloot weer verdwe
nen.
Het opduiken van een zoo sterke flottille
wordt in Litausehe kringen beschouwd als
een Sovjet-Russische demonstratie tegen
Polen, in het bijzonder in verband met de
aanwezigheid van Pilsoedski te Wilna.
ZORG VOOR DE GEZONDHEID IN
EGYPTE
De minister-president Mahmoed pasja pakt
het vraagstuk der openbare gezondheid
krachtig aan; met name wijdt hij zijn aan
dacht aan de behoefte van Egypte aan meer
ziekenhuizen. Het ministerie van financiën
heeft het plan goedgekeurd om binnen den
tijd van vijf jaar in de steden en dorpen
honderd ziekenhuizen te bouwen ter behan
deling van patiënten uit alle klassen der be
volking, speciaal boeren. De onkosten zullen
c.a. 1% millioen pond sterling bedragen.
EEN ORKAAN BOVEN NEW-YORK
De Amerikaansche bladen melden, dat Vrij
dagavond in den omtrek van New-York drie
personen door den bliksem werden gedood
gedurende een hevigen orkaan, die, ondanks
alles, verademing bracht na de hittegolf.
verre achter bij het buitenland, constateert
het Frankf. blad.
Voor het ten tooneele verschijnen van den
auto, konden het Duitsche wegennet en het
Duitsche verkeer als modellen gelden. Sinds
dien is de toestand totaal veranderd. Het
kernsysteem van de huidige „Straszencalami-
tat" is het financieele probleem en de ver
splintering van de verantwoordelijkheid voor
de wegen over tallooze autoriteiten en auto
riteitjes. Men kent n.L in Duitschland staats
wegen, provinciale-, districts-, gemeentewe
gen; een stuk weg van 50 K.M. toont vaak
een bonte mengeling van al deze en nog
meer wegensoorten.
De eisch van verkeersveiligheid maakt
noodzakelijk, dat in dezen chaos verandering
komt. Bovendien: alleen bij een goed, doel
matig onderhouden wegennet kan de auto-
tractie haar hoogste economische en ver
keerstechnische nut afwerpen. Vergeleken bij
wat 't buitenland uit den auto weet 'te ha
len, staat Duitschland aanmerkelijk ten ach
ter, waarschuwt de .,F. Z."; het Duitsche
bedrijfsleven trekt niet het volle nut van den
auto en wel als gevolg van een onvoldoend
wegennet.
Het rijksverkeersministerie, zoo vervolgt 't
blad dan zijn klachten, staat nog vrijwel
machteloos tegenover dezen toestand; er zijn
geen wetten, die het rijksministerie machti
gen in te grijpen in de competenties der ver
schillende wegeneigenaars. Het ministerie
kan slechts opwekken, bemiddelen, trachten
te overtuigen. Bovendien beschikt het ook
niet over middelen voor wegenaanleg. Wat
het in 't belang van het verkeer heeft kun
nen doen, is gering. Het heeft gedaan weten
te krijgen, dat de verschillende landen het
eens werden over de aanvaarding van de
zelfde verkeersaanwijzingen. Hetgeen echter
niet heeft veroorzaakt, dat vele landen en
gemeenten, behalve de algemeene verkeers
aanwijzingen, ook nog allerlei „particuliere"
teekenen voor het verkeer handhaven, met
het gevolg dat de bontheid en gecompliceerd
heid op dit gebied blijft bestaan. Tot dusver
heeft het rijksverkeersministerie nog geen
rijksverkeersregeling kunnen doorzetten. Moet
men zich dan verwonderen, dat er nog geen
betere discipline bestaat onder de chauffeurs,
de koetsiers, wielrijders enz.? Zij allen kun
nen er zich op beroepen, dat het immers
overal elders weer anders is geregeld.
Ten slotte het ontworpen plan voor een
speciaal autowegennet. Maar ontwerpen en
uitvoeren zijn twee dingen en voor de uit
voering is voor het oogenblik al heel weinig
kans. Want nu moeten al die landen, pro
vincies, districten, enz. enz., wien de afzon
derlijke stukken van deze wegen toebehooren.
gebracht worden tot samenwerking! En bij
eventueele financieele bezwaren kan de rijks
minister niet steunend ingrijpen.
Het groote probleem van de rijks- en be-
stuurshervorming omvat dus ook den wegen
bouw. al ligt feitelijk in de instelling van esn
rijksverkeersministerie de centralisatie op
dit gebied reeds opgesloten.
Maar hoe men dit ook moge beoordoelen,
zoo besluit de „F. Z.", de veiligheid vaa het
verkeer en de bevordering van de belangen
van het geheele bedrijfsleven eischen een
krach! 5ger samenwerking en concentratie
van de geheele verkeersmaterie.
Een brutaal stukje
Roof van 92.000 roepies
Donderdag had in het drukke spoorweg-
centrum van Moghalpoera, bij Lahore, in ïn-
dië, een brutale roof plaats, toen een klerk
bezig was met het uitbetalen van salarissen.
De uitbetaling had in de open lucht plaats
in velband met de groote hitte. Plotseling
sprong een onbekende op de veranda waar
de tafel met het geld stond, en maakte zich
bliksemsnel meester van een bedrag aan
bankbiljetten van 92.000 roepies. Hij sprong
daatop in een auto, die op hetzelfde oogen
blik voorreed en door twee mannen werd
bestuurd, en maakte zich ten snelste uit de
voeten. Alles ging zoo snel ln zijn werk, dat
niemt r:d er aan dacht hri nummer va i den
auto op te nemen, noch van de mannen een
bescluijving kon geven, cfrohoon tientallen
op uitbetaling van him salaris wachtten.
Een operatie hij Sianeesche tweelingen
Uit New-York wordt gemeld: Vrouwelijke
Amerikaansche Siameesche tweelingen van
17 jaar, die met het benedenste deel van
den ruggegraat aan elkaar verbonden zijn,
zullen een operatie tot scheiding ondergaan,
daar een hunner in het huwelijk wenscht te
treden. De dokters zeggen, dat het 'n won
der zal zijn als de beide meisjes in 't leven
blijven, daar zij beiden hetzelfde bloedsom
loopstelsel hebben.
SIR AUSTEN CHAMBERLAIN NAAR
CALIFORNIA
Sir Austen Chamberlain zal tot herstel van
zijn gezondheid met lady Chamberlain een
Het verkeersvraagstuk in het buitenland
De „Frankf. Z." doet in een hoofdartikel
naar aanleiding van het toenemend aantal
ongelukken een boekje open van de op de
Duitsche verkeerswegen bestaande toestan
den.
Snel neemt het gebruik van auto-tractie
toe, maar wat de regeling op en den toe
stand van den weg betreft, staat Duitschland
Toegelaten candidaten
I De Minister van Marine a.i. brengt ter ken-
'nis van belanghebbenden, dat de hierna ge
noemde candidaten, in alphabetische volg
orde gerangschik't, in aanmerking komen
voor plaatsing als adelborst bij het Kon. In
stituut voor de Marine te Willemsoord, en
wel:
Bij de driejarige opleiding voor den zee
dienst: J. A. Agelink van Rentergem; J. A.
Bientjes; Th. Brunsting; E. J. Gallas; J. H.
Geys; C. Hos; H. Th. Koppen; J. H. de
Liefde; D. Th. Baron Mackay; J. Metz; J. R.
J. van der Mey; A. E. J. Modderman; G. J.
Platerink; W. J. Reynierse; S. C. Ritsema
van Eek en H. Rob.
Bij de vierjarige opleiding voor den zee
dienst: J. Bussemaker; P. Cool; Jhr. P. L.
M. van Geen; B. J. Troll en W. J. de Vries.
Bij de vierjarige opleiding voor den marine
stoomvaartdienst: H. P. Antink en W. D.
Reitsma.
19
De matrone zuchtte.
Ach, ik zou het nooit gewild hebben.
Ach! ik zou nooit Ségearix hebben uitgeko
zen. Een vreemdeling huwen! Het is Iets
ongehoords! en bijna, welk een vernedering
voor een zo< voorname familie als de mijne.
Maar ik ken Suzanna, Indien zij aan den
Galliër haar hart heeft gegeven, zal zij het
hem nooit meer ontnemen. Ik berisp haar er
niet over en daar hij haar toch niet zal
kunnen huwen' heb ik liever dat hij uit eigen
beweging dan met geweld de verloving
verbreekt
De Romeinsche matrone een ontevreden
öen verdrietigen uitroep onderdrukkend, sloeg
haar sluier om haar voorhoofd met een be
vallig en edel gebaar, niet vrij van coquet-
terie, en liep naar Suzanna, die op haar
wachtte.
Flora moest den volgenden dag het voor
haar heilige vuur onderhouden in den tem
pel van de godin. Klein, geheel rond, geen
versiering, zonder ook maar één beeld, be
vatte hij slechts den haard of de aarden
vaas, waarin het vuur opvlamde en het
hout verbrandde. Het huis der Vestaalsche
maagden, lag er naast en was door een
binnenplaats met den tempel verbonden,
zoodat de Amata bij het vervullen van haar
dienst er ln en uit kon gaan, zonder buiten
om te loopen.
Bij het vuur gezeten, haar sluier lichte
lijk naar achter geslagen, keek het jonge
meisje naar de helder schitterende vlam
op dit eenzaam altaar, zinnebeeld van een
eeredienst, waarvan zij diep de leegte en
het zinsbedrog voelde. Haar gelaat was
kalm, haar houding gelaten, haar mond
stom. De gevoelloosheid van de Groot
Meesteuesse, de jaloensche strengheid van
Silvia zouden niets op haar houding en ge
laat aan te merken hebben. De inwendige
storm, de chaos harer gedachten, woelde
in haar ziel, en het leven op het Forum,
het schreeuwen der kooplieden, het roepen
der slaven, de gesprekken ln de open lucht,
en 't onophoudelijk voorbijgaan van wande
laars drong maar vaag tot haar ooren
door. Waren het niet altijd dezelfde en
steeds weer herhaalde woorden, die haar
geheel in beslag namen? Daar een openlijke
opstand onmogelijk en niet te verdedigen
was, zocht zij, combineerde zij duizenden
middelen, klein en onbeduidend, maar toch
in staat om een stelselmatig verzet aan te
kweeken. Een schrale troost ongetwijfeld, een
bekrompen en armzalige voldoening,
maar zij verbraken de eentonigheid van den
tijd en gaven aan de gevangen Amata de
illusie van de vrijheid.
De plagerijen, waarover zij zich beklaag
de, werden door haar 'niet grootmoedig ver
geten. De veroorzaakte kwellingen werden
door haar met woeker terugbetaald.
Te midden van het geroezemoes der stem
men, die tot haar doordrongen, onderscheid
de Flora plotseling een gegelmatig geluid,
eerst ver weg, dan langzamerhand dichter
bij komend, stappen van flinke forsche man
nen, en getrappel van paarden. Het was een
troep op marsch.
De priesteres hief plotseling haar hoofd
op, haar nieuwsgierigheid ontwaakte. Ze
stond op, greep eenige heerlijk geurende
blokken nout en wierp ze werktuigelijk op
het haardvuur. Dan schoof ze een gordijn
op zij, en trad een klein kamertje binnen,
waar het daglicht door een hoog en klein
raampje scheen. Zij nam een trapje, zette
het tegen den muür en sprong er op. Haar
gelaat, op gelijke hoogte met dit soort dak
venster, kon, dank zij de dikte van het met
selwerk, niet gezien worden,
gezien te worden.
Zij keek over het Forum, over de Via
Sacra, een smalle, geplaveide, deftige en
stille straat, zooals haar naam aanduidde.
De voorbijgangers, wandelaars en rente
niers, die blij waren iets bijzonders te zien,
gingen haastig rechts en links van den weg
staan. Allen wendden hunne oogen naar
den triomfboog van Titus. Plotseling hoor
de men een gerekt en schril geschetter van
trompetten, waarop met volle kracht werd
geblazen en men bemerkte de helmen, schit
terend in de zon. Men zag de voorhoede van
het Gallische legioen in regelmatigen pas
dichterbij komen.
De dragers der veldteekens naderen, in
de hand pieken waarop de Adelaars. Van
uit haar dakvenster begon Flora'ze te onder
scheiden. Het was niet de eerste keer, dat
zij deze mooie troepen zag voorbijtrekken.
Waren de Vestaalsche maagden niet bij alle
plechtigheden en zegetochten tegenwoordig?
Vooral heden stelde ze belang in dit be
wonderenswaardig schouwspel, want ze zocht
naar iemand. Ze bemerkte dat al deze
vreemdelingen rossig haar hadden en een
blank gelaat, waarin zoowel onschuld als
woestheid te lezen lag. Hun pantser geleek
op een regelmatige rij ijzeren schubben,
eenigen onder hen droegen een helm tot
over het voorhoofd, met een ijzeren band
neergetrokken, die langs den neus ging. Zij
droegen geen Romeinsch zwaard, noch den
Herlsche degen, aan beide kanten scherp,
maar hun wapenrusting en rond schuld
waren van prachtig metaal. Een soort laars
droegen ze om hun beenen, die niet het minst
de natuurlijke lenigheid hinderden.
De soldaten gingen voorbij. Bijna
op hetzelfde oogenblik zag ze Segearlx,
alleen, stapvoets rijdend op zijn zwart paard.
Flora kon haar oogen niet van hem afwen
den, en zeker dat men haar niet kon zien,
bewonderde zij hem zonder vrees. Hij was
dus daar in al zijn schittering, als comman
dant gezeten op een tijgervel, dat hem tot
zadel diende, met een hand de teugels vast
houdend, in de andere zijn degen. Zijn nogal
platte en kleine zilveren helm stelde van
voren een fantastisch dier voor: twee gieren
van verguld zilver spreidden rechts en links
hun vleugels uit. Segearix droeg, evenals de
soldaten, een pantser, een ketting bij wijze
van draagband, gouden armbanden boven
zijn elleboog en aan zijn polsen, en lederen
laarzen met ijzeren plaatjes. Terwijl hij zijn
paard stuurde, wierp hij rondom zich een
helderen trotschen blik. De Amata, onzicht
baar, trachtte zijn gedachten te raden, zich
afvragend of hij, bij den tempel en haar
huis, niet een oogenblik aan haar zou den
ken. Ongetwijfeld nietZijn geest en hart
waren bij de Carinen, bij de woning van
Livinia Valeria. En toch, hij had haar ge
red, zij was de oorzaak geweest van een
edelmoedige en vrije daad. Maar de woorden
van Aglaé en van hem zelf deden haar zoo
zeer
Ieder ander zou hetzelfde gedaan heb
ben.
De aanblik van dezen schoonen soldaat,
dezen voornamen officier, dezen overwin
naar in zooveel veldslagen, kon dus voor
Flora een voorbeeld en een zinnebeeld ver
persoonlijken, en zachtjes zeide zij, in het
zuiverste latijn: Inter arms charitas! Er
heerscht liefde onder de wapenen!
De bevelhebbers der cohorten trokken
vervolgens met hun mannen in gesloten ge
lederen voorbij, en Iedere beweging deed ln
het glanzend zonlicht hun veelkleurige sta
tiemantels schitteren.
Dit voorbijtrekken duurde geruimen tijd,
evenals een golf, die langzaam voortrolt.
Na de voetknechten kwamen de ruiters.
Minder ln aantal en gezeten op prachtige
paarden. Een zwarte mantel hing van hun
schouders af, op hun helmen wuifden drie
pluimen. Achter dezen troep kwamen nog
andere mannen te voet, die licht gewapend
niets anders te doen hadden dan de rui
ters voorbij te streven.
Flora bemerkte, dat al deze vreemde
lingen noch een verguld zilveren leeuwin
voor zich uitdroegen, noch een eikentak,
noch eenig ander teeken van de godheden
uit hun land.
Zij was verrast en werd bijna ongerust.
Zou hü christen Mjn? vroeg ze zich
af.
Dan haar hoofd schuddend voegde ze er
aan toe:
Ik vergis mij, maar ik zal zien, ik zal
het onderzoeken.
Een eigenaardige twijfel, nieuwsgierigheid
en ongeduld grepen haar geest aan en be-
heerschten haar gedachten.
(Wordt vervolgd.)
