NA VIJFTIG JAAR
5*
De procedure over de
Zuiderzeewerken
Telegraphisch Weerbericht
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1928
TWEE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 16936
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL.
Uit de geschiedenis van den Schoolstrijd
Onweders, stormen en
boschbranden
Zwaar geteisterde streken
Het zilveren Priesterfeest
van pastoor A. J. J. Leusen
GENERAAL NOBILE WEER
NAAR HET POOLGEBIED
Om de Alessandrini-groep te
zoeken
Ernstig ongeval bij de
werf „Vooruit" in
voormalig Spaarndam
Een doode en een gewonde
Behandeling van den eisch
tot schadevergoeding van
f 1.000.000
HET ONGELUK TE
SANTPOORT
Priesterfeesten
Van Amerika via Groenland
en IJsland naar Stockholm
De Haarlemsche Diocesane
Synode
Benoemingen
Brand in een jamfabriek
R. K. Vacantieleergang in
Beroepskeuze - voorlichting
Voornaamste Nieuws
J. J. WEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 Haarlem
Het vliegongeluk te Heerlen
Ernstige botsing te
's-Gravenhage
In de diepte verdwenen
BUREAUX: NASSAU LAAN 49,
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per weck 25 ct,; per
kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal
f 3.58 bij vooruitbetaling.
HAARLEMSCH
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regsU
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES, 1 4 regels 60 ct. p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct-, bij vooruitbeL
Bij conlract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusscben den teksl 60 ct. per regel.
Alle abonné's op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden f'innn
1: 1 uUUU.
Levenslange geneele ongeschiktheid tot werken door f 7c ft mj een ongeval met f <V,n by verlies van een nand, f IOC bij verlies van een jfnn bij 'n breuk van ft
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen; 1 3U.~ doodelyken afloop; 1 £uU.^een voet of een oog; 1ÏCJ.' duim of wijsvinger; 1 OU. been of arm, 1 til."
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen: 1 3UUU." verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen; II doodelyken afloop; 1 nou, een voet of een oog; ll&U. duim of wijsvinger, ldU. been of arm
bij verlies v. eer
anderen vinger.
II (Slot.)
Het eerste en tweede lid van art. 23 der
wet van 1857 luidde als volgt:
„Het schoolonderwijs wordt onder het aan-
leeren van gepaste en nuttige kundigheden
dienstbaar gemaakt aan de ontwikkeling van
de verstandelijke vermogens der kinderen en
aan hunne opleiding tot alle christelijke en
maatschappelijke deugden."
„De onderwijzer onthoudt zich van iets
te leeren, te doen of toe te laten, wat strij
dig is met den eerbied, verschuldigd aan de
godsdienstige begrippen van andersdenken."
Een uitstekend kenner van het onderwijs
vraagstuk, pater A. van Gestel S. J„ schreef
over deze wet:
„In Nederland is naar de wet van 1857,
het onderrigt volgens de geloofsleer op de
openbare school verboden. We zijn niet
vreemd aan de meening, dat althans som
mige wetgevers daarmede de ontchristelij-
king onzer maatschappij bedoeld hebben. In
alle geval is op die wijze onze openbare school
zóó geworden, gelijk de ongeloovige revolutie
ze verlangt; en waarschijnlijk ware zij niet
anders ingericht geworden, wanneer de revo
lutiemannen alléén de schoolwet hadden ge
maakt."!)
We mogen echter niet nalaten er op te wij
zen, dat zoowel veel Katholieken als tal van
liberalen zich niet bewust waren van de
noodlottige gevolgen, die de wet voor ons
volk zou hebben. Velen meenden Inderdaad
te goedertrouw, dat de gemengde school een
school was die voor allen bruikbaar gemaakt
zou kunnen worden, ja, dat die school tot
zegen van ons volk zou kunnen strekken.
Veel liberalen zagen dus niet in, In welke
richting zij meehielpen om het onderwijs te
drijven, veel Katholieken beseften niet, waar
heen ze gedreven werden. Maar de leiders,
de bewuste leiders, zagen dit zeer goed in,
begrepen dit volkomen. De z.g. neutraliteit
der Lagere School tot systeem verheven, op
gesierd en verguld door de vooral in die da
gen zoo aanlokkelijke uitdrukking „christe
lijke en maatschappelijke deugden", zou alle
positief geloof in ons volk uitgeroeid hebben!
Zoo trad dan de wet op 1 Januari 1858 ln
werking. De neutrale Staatsschool zou, zoo
hoopteh de liberalen, zich voor goed in ons
land nestelen.
Echter, er waren in die dagen mannen
ln ons land, doorluchtige mannen, die waak
ten.
Die mannen waren de Nederlandsche Bis
schoppen.
Terwijl nog veel Katholieken, onder den be-
tooverenden indruk van een poeslief en
schijnschoon Liberalisme, voor hun kinderen
niet de verderfelijke gevolgen der neutrale
Staatsschool Inzagen, verscheen daar het
Mandement der Bisschoppen, waaruit voor
ieder die ooren had om te hooren, glashelder
werd uiteengezet wat elk Katholiek te
houden heeft op het stuk van onderwijs"?)
Zelfs de liberale hoogleeraar Mr. C. W.
Opzoomer, die evenals een aantal zijner
geestverwanten, ln een fel geschreven bro
chure tegen het Mandement te velde trok,
kon die „oorlogsverklaring" aan de neutrale
Staatsschool, in zekeren zin zijn achting
niet onthouden. Den „brief der hooge Kerk
voogden" noemt hij „krachtig en waardig"
en „aan noodeloos tergen en smaden Is niet
gedacht."
De brief gaat ..recht op het doel af." Ook
prijst de hooglèeraar .het Mandement als
„uitnemend practisch" en blijkt hij het doel
van het Mandement te begrijpen als nij
schrijft: „Het doel blijft de zuiver Katholieke
school," zorgvuldig afgesloten van „het onge
loof dat buiten de Katholieke Kerk dage
lijks veld wint" en van „de verderfelijke be
ginselen, die overal verwoestend om zich heen
grijpen."
Inderdaad, het Mandement der Bisschop
pen. het richtsnoer dat den veiligen weg
aanwees, welken de Katholieken omtrent het
onderwijs kunr.er kinderen moesten bewan
delen, deed hen voorgoed bewust worden van
den duren plicht, dien zij in dezen te ver
vullen hadden. Hadden onze geloofsgenooten
reeds vroeger op menige plaats eigen Katho
lieke scholen opgericht, na het Mandement
ontwaakte alom de geestdrift voor het
Katholieke onderwijs.
Er moesten echter geldelijke offers worden
gebracht, die zwaar zouden vallen. In die
dagen moest dan ook verreweg het meeren-
deel der bijzondere onderwijzers het met een
zeer laag salaris stellen. Het nageslacht mag
aan deze opofferingsgezinde, echt Katho
lieke onderwijsmannen zijn warme hulde en
dankbaarheid niet onthouden!
Maar de vrijheid, ons in de wet van 1857
geschonken, om op eigen kosten bijzondere
scholen op te richten, het gezicht reeds van
den daardoor matigen opbloei van het bij
zonder onderwijs, was niet naar den
zin der liberalen; het was hun een doom
in 't oog. De bijzondere school, welke in die
dagen een strijd te voeren had, zóó zwaar,
dat wil ons daarvan op den huldigen dag
moeilijk een Juist begrip kunnen vormen,
zou een nog scherper concurrentie worden
aangedaan. De confessioneele school moest
ten onder. Minister Kappeyne zou die school
den doodsteek trachten toe te brengen. Het
tot stand komen van bijzondere scholen
onder de werking der wet van 1857, zou door
een nieuwe wet, die van 1878, feitelijk on
mogelijk gemaakt worden. Wel werd het be
ginsel der wet van 1857 gehandhaafd,
de mogelijkheid tot oprichting van bijzondere
scholen bleef bestaan, maar eenerzijds wer
den zware bepalingen gemaakt voor die scho
len anderzijds werd de openbare, de neu
trale school zóó in alle opzichten bevoor
recht, dat concurrentie tegen haar vrijwel
uitgesloten moest heeten. Het kennelijk doel
der wet-Kappeyne was, om de Nederland
sche jeugd als 't ware met geweld naar de
neutrale staatsschool te drijven.
In ziin memorie van toelichting verkon
digde Minister Kappeyne de stelling, dat „de
gr00te meerderheid der natie telkens haar
1) A. van Gestel S.J. De Nederlandsche
Schoolwet, getoetst aan het Christelijk Be
ginsel.
2) Dit magistraal Mandement van 1868, dat
te veel plaatsruimte zou vorderen om hier te
worden afgedrukt, kan men in zijn geheel
lezen in: Katholiek Nederland 18131913,
aan welk standaardwerk we bij het schrijven
van dit artikel, verschillende gegevens heb
ben ontleend.
voortdurende gehechtheid aan die school aan
den dag heft gelegd.." Met de geïncarneerde
eigengerechtigheid en eigenwijsheid van 't li
beralisme, heette het, dat de „openbare schoo
bestemd Is de nationale school te zijn." Z\
die zich niet kunnen vereenigen met he
onzijdig karakter dat „de openbare schoo
tegenover de leerstellige begrippen der ver
schillende gezindheden bewaren -noet«Hi
de Minister, „kunnen van de diensten der
bijzondere onderwijzers party trekken ten
behoeve der scholen door hen uit eigen beurs
onderhouden en in den geest eener kerkelijk
gekleurde rigtlng bestuurd." De Minister
meende zoowaar, met deze concessie al een
bijzondere gunst aan de confessionee.e scin>.
te bewijzen!
„De Staat," zoo luidt het verder in dt
memorie van toelichting, „is gehouden zore
te dragen voor het openbaar onderwijs. Het
bijzonder moet het overlaten aan eigen
kracht." Het openbaar onderwijs werd ge
noemd „een tak van publieken dienst." De
klacht van Katholieken en geloovig-pro-
testanten dat, wanneer voor dezen „tak
van publieken dienst" aanzienlijke uitgaven
worden gedaan er onrecht geschiedt, bij
aldien zij gedwongen worden mede in de kos
ten bij te dragen, die voor zich van de open
bare school niet weten willen, kan niet als
gegrond worden erkend," zei de Minister.
Ter beoordeeling van de mentaliteit van
het liberale intellect in die dagen, vermelden
we nog hetgeen de Minister hieraan toe
voegde:
„Veeleer schijnt het een axioma zonder
hetwelk men zich geen geregelden Staat kan
denken, dat het betalen ln de algemeene
lasten een verplichting Is, welke op alle bur
gers rust, ook al keurt een deel hunner som
mige uitgaven af. Men kan zich het gewe-'
tensbezwaar voorstellen, dat een afschuw
heeft van alle gebruik van wapens, zelfs tot
wettige zelfverdediging. Men zou het als per
soonlijke gemoedelijke overtuiging moeten
eerbiedigen, maar men zou het bij de uit
oefening van het Staatsbestuur niet kunnen
aannemen, als vrijstelling om mede bij te
dragen tot de algemeene kosten der lands
verdediging. En waarom zou, wat ln elk
ander geval waar is, ophouden het te zijn
met opzicht tot het onderwijs? Er mag niet
bij wijze van restitutie aan scholen, die niet
voor alen geschikt zijn, subsidie uit de pu
blieke kas worden verleend op grond, dat
anders onrecht zou worden gepleegd."
„Met „scholen die niet voor allen geschikt
zijn" had de Minister natuurlijk bijzondere
scholen op het oog. Die mochten geen sub
sidie ontvangen. Daarentegen, openbare
scholen, die volgens anderer overtuiging
„niet geschikt zijn voor allen", daarvan
moesten de uitgaven geheel of ten deele met
de middelen, door belastingheffing verkre
gen, worden betaald.
Klinkt uit dit alles niet duidelijk de libe
rale eigengerechtigheid, de liberale eigen
waan. die alles, zelfs den aard van het on
derwijs aan die kinderen, wier ouders niet
van de neutrale, de z.g. nationale school ge
diend waren, wilden voorschrijven?
Na heftige discussie werd de wet op 17
Juli 1878 aangenomen. Maar nu, in tegen
stelling met 1857, stemden alle Katholieken
tegen.
Door het fel optreden der liberalen, wier
toeleg mét den dag steeds duidelijker werd,
maar niet minder door de duidelijke uiteen
zetting van den plicht der Katholieken op
schoolgebied in het Mandement der Bis
schoppen, streden de Katholieken op poli
tiek terrein krachtig en met taaie volhar
ding voor de werkelijk vrije schoor en span
den inmiddels alle krachten in, om, waar 't
maar eenigszins mogelijk was, Katholieke
scholen te stichten. Echter, nog zouden
jaren voorbijgaan, vóór de Katholieken, sa
men met de anti-revolutionairen, de meer
derheid in het Parlement bevochten en het
daardoor opgetreden christelijk, dus anti-li
beraal Kabinet-Mackay, een wijziging der La
ger Onderwijswet mocht tot stand brengen,
waarbij al was het nog slechts in be
scheiden mate ook aan de bijzondere
confessioneele school subsidie werd toege
kend.
De zoo lang gewenschte herziening der
Lager Onderwijswet kwam in 1889 tot stand.
In de wet waren tal van nieuwe bepalin
gen opgenomen. Als de voornaamste zij
slechts vermeld de verplichte schoolgeld
heffing, waardoor de concurrentie, door de
Openbare School aangedaan, minder scherp
zou worden, benevens het nieuw artikel 54bis,
dat de voorwaarden bevatte, waaronder de
bijzondere school door het Rijk zou worden
gesubsidieerd. In dit nieuwe artikel lag de
groote beteekenis der wet-Mackay van 1889,
n.l. in de principieele erkenning, dat de
voorstanders van confessioneel onderwijs,
voortaan voor hun scholen ook aanspraak
op de Rijkskas zouden kunnen maken. In
beginsel althans was de rechtsgelijkheid nu
erkend. Dit beginsel zou verder moeten wor
den uitgewerkt en uitgevoerd.
De ondervinding echter heeft geleerd, dat
die nadere uitwerking, welke meebracht dat
de Rijksbijdragen moesten verhoogd worden,
steeds geschiedde onder tegenwerking der
linkerzijde, behalve toen de subsidieverhoo-
ging ln de Tweede Kamer door Minister
Goeman Borgesius werd voorgesteld in ver
band met de invoering van den leerplicht.
Het doel, de algeheele finahcieele gelijk
stelling van Openbaar en Bijzonder Onder
wijs, werd van naby bereikt onder de anti
liberale ministeries: Kuyper (19011905) en
Heemskerk (19081913). om zijn definitief
beslag te krijgen in 1920 onder het ministe-
rie-Ruys.
Tal van eminente Katholieken en geloo-
vig-protestanten hebben in den loop der
jaren meegewerkt om tot dit heerlijk resul
taat te komen. Met grooten dank mag en
moet hier ln 't bijzonder genoemd worden
Di. Schaepman z.g., die rich tot taak had
gesteld te zorgen, dat allen in ons Vaderland
voor hun kinderen d&t onderwijs zouden be
komen, dat zij voor hun kinderen noodig
achten. Jaar in jaar uit, tot aan zijn dood,
heeft hij er voor gewerkt en gezwoegd, dat
het Katholieke kind zich naar de Katho
lieke school kan begeven, waar door begin
selvaste, goed onderlegde onderwijzers, be
zield met echt Katholieken geest, degelijk
Katholiek onderwijs wordt gegeven.
Het is voor de Katholieken een zware,
langdurige strijd geweest, een strijd die meer
dan eens hopeloos scheen. Maar het was een
strijd voor vrijheid en recht, waarin ten
In den Zuidelijken Oeral
Uit Kowno wordt gemeld:
Volgens een bericht uit Moskou hebben
!e in den Zuidelijken Oeral vallende regen
uien vele rivieren doen overstroomen, waar
oor groote schade werd aangericht.
Huizen en bruggen werden in steden en
li-pen weggeslagen. Vele personen moeten
lerbij om het leven zijn gekomen.
Bij het Baikal-meer
Naar uit Moskou gemeld wordt, woeden
reeds twee weken lang geweldige boschbran
den over een lengte van ongeveer 100 K.M.
in de nabijheid van het Baikal-meer (Sibe
rië). Alle pogingen om den brand te blus-
schen zijn tot dusverre vergeefsch geweest.
Aan de Oostenrijksche grens
Uit Praag wordt gemeld:
Geheel Sued Machren in zonderheid de
jlaatsen aan de Oostenrijksche grens zijn
ioor hevige onweders geteisterd.
In de omgeving van Znaim waar een storm
an orkaan-sterkte woedde, werden groote
erwoestingen aangericht doordat de daken
an de huizen werden afgerukt en de boo-
nen ontworteld werden.
Kleine, nagenoeg opgedroogde beekjes,
•eranderden in woeste bruisende stroomen,
lie met geweld zich een weg door de velden
mochten. Telefoon- en telegraafverbindingen
verden overal verbroken en de straten wer
den door het water overstroomd.
Uit niet minder dan acht plaatsen in Sued
Machren wordt melding gemaakt van onwe
ders waarbij door den bliksem brand werd
veroorzaakt. Deze onweders verergeren nog
het lot der zwaar bezochte bevolking, die dit
jaar toch reeds van vorst, droogte en nood
weer te lijden heeft gehad.
Het zilveren priesterfeest van den zeer-
eerw. heer A. J. J. Leusen, pastoor der St.
Josephsparochie te Lelden is op grootsche
wijze gevierd.
Des morgens droeg de jubilaris aan het
rijk versierde hoofdaltaar der kerk een plech
tige Hoogmis op, daarbij geassisteerd door
den Weleerw. heer J. Busch, kapelaan der
parochie als diaken en den Zeereerw. Pater
Benitijus Woolderlng O.F.M., als sub-diaken
terwijl de Weleerw. heer R. M. A. Nieveen v.
Dljkum, kapelaan te Lelden, als ceremonia-
rius fungeerde.
Na de H. Mis kwamen de Hoogeerw. heer
mgr. H. J. M. Taskln, president van het
Groot Seminarie te Warmond en de Zeer
eerw. heer Kanunnik P. L. Dessens den ju
bilaris cbmplimenteeren. Onder de zeer vele
schriftelijke en telegrafische gelukwenschen
was o.m. een schrijven van Mgr. J. D. J.
Aengenent, Bisschop van Haarlem, van den
burgemeester van Leiden, mr. D. van de
Sande Bakhuysen en mr. A. F. L. M. Tepe,
wethouder van onderwijs dier gemeente.
Des middags werd een druk bezochte re
ceptie gehouden, waarbij den jubilaris tal
van geschenken werden ter hand gesteld.
Het feestcomité bood den jubilaris namens
de parochianen een fraaie bronzen luidklok
aan.
Een plechtig danklof, waaronder de jubi
laris zelf een sympathiek woord sprak om
zijn parochianen te danken, besloot den
feestdag.
Uit Rome meldt men ons;
Ten einde generaal Nobile na de felle
aanvallen volkomen te rehabiliteeren, zal hij
binnen zeer afzienbaren tijd geroepen wor
den tot een der hoogste posten van het mi
nisterie voor de luchtvaart, waarvan Musso-
linie zelf de portefeuille heeft.
Nobile zou dan ln de plaats komen van
generaal Balbo.
Hij zal echter den post niet aanvaarden,
vóór zijn terugkeer uit Svalbard in het Pool
gebied, waarheen hij binnenkort denkt te
vertrekken, voor het Instellen van een on
derzoek naar het lot van de Alessandrini-
groep.
Donderdagmorgen omstreeks half twaalf
waren eenige arbeiders van de werf „Voor
uit" te Spaarndam bezig plaatijzer te lossen,
met behulp van een kraan, uit een aldaar
geankerde schuit. Op 'n gegeven moment brak
de kraan, met het noodlottig gevolg, dat de
50-jarige arbeider Koster, wonende op het
Havenplein te Spaarndam, daaronder ge
raakte en doodelijk werd getroffen. Zijn
hoofd werd verbrijzeld. De ongelukkige was
gehuwd en laat een groot gezin achter. Ook
de 24-jarige ongehuwde arbeider, Jan Stam,
uit Haarlem, bekwam ernstige Inwendige
kneuzingen. Overbrenging naar het Gasthuis
te Haarlem werd noodzakelijk geoordeeld.
Twee ziekenauto's van Mathot, uit Haarlem,
waren spoedig gearriveerd Koster werd naar
zijn woning vervoerd, terwijl Stam in het
Gasthuis fe Haarlem werd opgenomen.
De politie van Haarlemmerliede was spoe
dig ter plaatse, om een onderzoek naar het
ongeval in te stellen.
Naar wij nader vernemen, is de toestand
f an den 24-jarige arbeider Jan Stam, die bij
het ongeluk in Spaarndam inwendige kneu
zingen opliep, vooruitgaande.
slotte de vrijheid werd verkregen en daar
door het recht mocht zegevieren.
H.
Bij de Haagsche Rechtbank werd heden
aangebracht de procedure tusschen de Maat
schappij tot Aanneming van Waterbouwkun
dige Werken v.h. C. Hofman te Haarlem en
den Staat, ter zake van de schade van on
geveer 1 millioen gulden, welke zij te zamen
met de Aanneming-Mij. v.h. G. A. v. Hattem
te 's-Hage heeft geleden door grondverzak
king bij het maken van een afsluitdijk van
Wieringen naar het vasteland van Noord-
Holland.
Zooals bekend betreft het hier een actie
tot nietigverklaring van een bindend advies,
uitgebracht door een op grond der Water-
staatsvQorschrlften ingestelde commissie,
welke de vraag of de aanneemster alle voor
komende grondverzakkingen voor haar re
kening behoorde te nemen, bevestigend heeft
beantwoord. Namens eischeresse concludeerde
mr. Molbach voor eisch, waarop zich voor
den staat stelde, jhr. mr. G. W. v. d. Does,
aan wien uitstel voor conclusie van ant
woord werd verleend tot 4 September.
Koninklijke deelname
Zooals wij reeds meldden bedankte de
vader van de op zoo'n ongelukkige wijze
om het leven gekomen Fransina Lokerse
gisteren voor de belangstelling van de
zijde der Koningin ondervonden.
In aansluiting hierop vernemen wij
nog, dat Mr. J. N. J. E. Heerkens Thijs-
sen, wethouder en waarnemend ourge-
meester van Haarlem de familie Lokerse
dezer dagen bezocht heeft, om namens
de Koningin en de gemeente Haarlem
hare deelname in het noodlottig ongeval
te betuigen.
PASTOOR F. J. V. NES
De jubel, de feestvreugde, die bij een zilve
ren feest pleegt te zijn, bleef voor den herder
der parochie Nieuwveen, den Zeereerw. heer
F. J. v. Nes, achterwege.
Op diens eigen uitdrukkelijk verzoek, want
zyn gezondheidstoestand liet geen jubel toe.
Maar de dankbare parochianen kónden toch
niet geheel en al zonder uitwendig teeken het
feest laten voorbijgaan en zoo prijkte het
dorp In vlaggetooi en was de kerk fraai
versierd.
Des morgens droeg pastoor v. Nes een
plechtige H. Mis op, daarbij geassisteerd door
oud-pastoor A. Hellegers als diaken en ka
pelaan A. Boekei uit Alphen aan den Rijn
als subdiaken.
De Zeereerw. jubilaris sprak na het Evan
gelie zelf zijn parochianen toe en schetste
de befeekenis van den priester als middelaar.
Door het zangkoor werd het 3-stemmige
Veni Creator van Ir. Witte en de cantate
„Pnesterglorie" vertolkt.
Des middags kwamen velen den jubileeren
den herder gelukwenschen, terwijl de dag
mét een plechtig Lof werd besloten.
Een Reuter-telegram meldt uit Rockford
(Illinois)
In tegenwoordigheid van meer dan 10.000
personen vertrok Bert Hassell ln den vroe
gen morgen van hier naar Cochrane (On
tario), vanwaar de vlucht naar Stockholm
via Groenland zal aanvangen. Hij wordt ver
gezeld van Parker Cramer, als tweeden piloot
en navigator. In Reikjavik zullen de vliegers
dalen, en zich van het noodige voorzien, al
vorens den Oceaan over te steken.
Een nader telegram uit Cochrane (Onta
rio) meldt, dat Hasell daar vlot geland is
om benzine bij te vullen.
Een commissie van voorbereiding
benoemd
Naar „St. Bavo" meldt, ls de diocesane
synode voor het bisdom Haarlem binnen j
korten tijd te verwachten.
Door Mgr. Aengenent is een commissie
van voorbereiding benoemd, bestaande uit
den Zeereerw. Hooggeleerden heer J. H. Vis.
ser, professor van het Groot-Seminarie te
Warmond, als voorzitter, en als leden den
Hoogeerw. Heer P. J. A. v. d. Cammen, de
ken van Delft, den Hoogeerw. Pater S.
Bennenbroek, oud-provinciaal der Paters
Franciscanen, en de Eeereerw. Heeren J. M.
v. d. Tuijn, secretaris van het Bisdom en J.
B. M. Timp, kapelaan te Haarlem.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd tot Visitator der verschillende Moe
derhuizen van de Reiligieuzen in het Bisdom
Haarlem den Hoogeerw, heer Mgr. H. J. M.
Taskin, President van het Groot-Seminarie
te Warmond en van de Religieuze huizen
in de Dekenaten Alphen, Leiden, Noordwijk
en Zoeterwoude, met uitzondering van de
Moederhulzen in deze Dekenaten gelegen,
den Hoogeerw. heer M. W. A. Wijtenburg,
Regent van het Seminarie Hageveld, te
Heemstede; en tot geestelijk adviseur van de
R.-K. vereenlgingen in Amsterdam, groep III,
den Weleerw. heer Rector H. Wennen, te
Amsterdam.
(„St. Bavo")
Gisteravond ongeveer 10 uur is brand uit
gebroken ln de Pulp- en Jamfabriek van de
firma Gerard Bos Zoon te Beverwijk.
Het vuur greep snel om zich heen, vooral
ten gevolge van de aanwezigheid van
brandbaar materiaal, o.a. een groote partij 1
aardbeiensloffen.
De Beverwijksche brandweer bestreed het
vuur, doch kon niet verhindelen, dat het ge
bouw geheel uitbrandde.
De vlammen waren tot ver in den omtrek
te zien.
Verzekering dekt de schade.
De oorzaak van den brand is vermoede
lijk ht inslaan van den bliksem.
Nader vernemen wij, dat een derde deel
van het gebouwencomplex verhuurd was
aan den brandstoffenhandel van de firma
H. van Doom Co. en circa 3 ft 4000 mud j
anthraclet bevatte.
De tweede dag.
De tweede dag der R.K. Vacantieleergang
in beroepskeuzevoorlichting, te Utrecht ge
hóuden, begon met een plechtige H. Mis,
opgedragen door Dr. van Gils in de kerk
v. d. H. Antonius in de Kanaalstraat ter
eere van den H. Geest, waaronder Rector
B. H. de Groot een korte predicatie hield.
Te half 10 werd het congres voortgezet
met een inleiding door rector Dr. H. Kautz
over het onderwerp; „Industriejugendlicher
und Beruf."
Daarna sprak de heer C. J. Kuiper over;
De psychologie van de rijpere in
dustrie-jeugd en het vraagstuk der
beroepskeuze van de Economische
zjjde bezien.
De heer C. J. Kuiper ontwikkelde de vol
gende stellingen:
I. Als de rijpere industrie-jeugd zyn te be
schouwen de jeugdige personen vrouwe
lijke en mannelijke tusschen den 16 en
21-jarigen leeftijd, die in de industrie
werkzaam zijn, en 'onder deelname aan den
productieven arbeid tevens worden opgeleid
tot de kennis en vaardigheden, die worden
vereischt om In de industrie hetzij tijdelijk
of voor het geheele verdere leven, een stof
felijk levensbestaan te vinden.
II. In deze vijfjarige overgangsperiode tus
schen het kind en de(n) jonge(n) man
of vrouw, leidt in onzen tijd de psycholo
gische gesteltenis, speciaal van de indus
trie-jeugd tot verschijnselen die ook de aan
dacht verdienen met het oog op directe en
toekomstige economische gevolgen zoowel in
persoonlijken als in algemeen maatschappe-
lijken zin.
III. Aangenomen dat de beroepskeuze
vóórdien plaats heeft doch in de rijpere
jeugdjaren wordt gecontroleerd en al dan
niet bevestigd, zijn anderzijds, vooral ln de
groot-industrie en massa-productie van on
zen tijd invloeden werkzaam, die een eco-
nomischen achtergrond hebben, doch door
de psychologie van de rijpere jeugd wor
den begunstigd en niet zelden de beroeps
keuze vruchteloos maken.
IV. Uitgaande van de stelling, dat de
onder aanwending der psycho-technische
wetenschap geperfectioneerde beroepskeuze,
ook in economischen zin voor mensch en
maatschappij, van groote waarde ls, schijnt
het aanbevelenswaardig aan de psychologie
der rijpere industriejeugd ook uit dit oog
punt bijzondere aandacht te schenken en
leiding te geven opdat samenspannende
economische en psychologische factoren,
haar niet afdringen van den weg, die leidt
naar het toekomstig economisch belang van
den volwassen mensch en van de volksge
meenschap beiden.
V. Met het oog op de psychologie der
rijpere industrie-jeugd en de bijna onover
komelijke moeilijkheden om de schadelijke
invloeden -die aan de werkplaats- en fa-
brieksopleiding inhaerent zijn afdoende te
beteugelen, zullen ook de beoogde economi
sche resultaten eener wetenschappelijk ver
zorgde beroepskeuze het allerbest worden
verzekerd door een schoolopleiding die naast
techniek en vaardigheid; ook plaats inruime
voor de karakter-vorming, die de rijpere
jeugd juist zoozeer noodig heeft.
In de middagzitting sprak prof. Frencken
over: De Rijpere Industriejeugd en het
vraagstuk der Beroepskeuze van de reli-
gieus-moreele zijde.
Drs. Jos. de Boer sprak ten slotte over:
De Psychologie der rijpere niet-in-
dustrieele jeugd en het vraagstuk
der beroepskeuze, sociaal-economisch
bezien.
Spr. ontwikkelde de volgende stellingen:
De beroepskeuze van het rijpere kind
wordt gedetermineerd door:
1. hoogere of lagere begeerten
2. roeping
3. beoordeeling van eigen vermogens, en
van verwezenlykingsmogelykheden.
4. invloeden (familie, school).
Tenzij zich een sterke roeping openbaart,
doet de studeerende jeugd geen beteekenende
beroepskeus vóór het derde leerjaar van het
Middelbaar of Voorbreidend Hooger onder
wijs. Velen hebben tot kort voor het ver
laten der Middelbare School nog geen be
roepskeus gedaan.
De overheerschende invloed ligt in de
meeste gevallen bij de ouders en andere op
voeders, wat betreft de keuze van opleiding,
bij de onverbiddelijke omstandigheden, wat
betreft de definitieve beroepskeus.
Bij zeer veel ouders wordt de keuze van
de opleiding hunner kinderen in hoofdzaak
beheerscht door 't verlangen om dezen te bren
gen op 'n in hun oog hoogeren trap van
de maatschappij, ongeacht ae zedelijke en
lichamelijke vermogens van hun kind en de
sociale en economische omstandigheden
Overheersching van de stelregel: „Kennis is
Macht."
In verband hiermede openbaart zich bij de
studeerende Jeugd veel minder 'n bewust of
onbewust verlangen naar de uitoefening van 'n
bepaald beroep, dan wel 'n vage maar steeds
hardnekkiger wordende begeerte naar de
maatschappelijke voordeelen, welke de prijs
schijnen van het met succes beëindigen der
studie.
Moreel en sociaal ls 't een wantoestand,
dat bij vele leerlingen door een korter of
langer verblijf op de Middelbare School ver
langens en illusies gewekt worden, waaraan
noch persoonlijke gave, noch levensomstan
digheden een redelijke kans op bevrediging
beloven. In dit opzicht moet de huidige Mid
delbare school dan ook een kweekplaats van
ontevredenen genoemd worden.
Binnenkort is de bijeenroeping van de
Haarlemsche diocesane synode te wachten.
Tot griffier der Prov. Staten van Noord-
Brabant is benoemd de heer V. Cleerdin.
Op Sumatra's Oostkust is nieuwe commu
nistische propaganda geconstateerd.
Het internationaal R. K. Esperantisten-
congres te Tilburg is gesloten.
Doodelijk ongeluk in voormalig Spaarn
dam.
Te Beverwijk heeft een brand gewoed ln
een jamfabriek.
In Drente hebben zich tien gevallen van
kinderverlamming voorgedaan.
Een nieuwe Oceaanvlucht via Groenland
en IJsland naar Stockholm.
Gisteren is de R. K. Vacantieleergang ln
beroepskeuzevoorlichting voortgezet.
Frankrijk en Engeland spreken mede in
het Macedonische vraagstuk.
Moekden aarzelt met zijn aansluiting bij
de nationalisten.
Loewcnstein toch niet met opzet ver
giftigd?
Doorbraak van den Gletscher in
Kashmir tegen 21 Augustus verwacht.
Barometerstand 9 uur vjna 763, vooruit.
OPTICIENS FABRIKANTEN
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om: 8.43 uur.
Hoogste barometerstand 768.2 te Brest.
Laagste barometerstand 752.9 te Sama.
Verwachting:
Zwakke tot matigen Noord-Westel. tot
Zuid-Westelijken wind, rwaar tot half be
wolkt, waarschijnlijk nog regenbuien in het
Noorden, in 't Zuiden weinig of geen regen,
iets warmer.
Voor het meisje moet de keuze van oplei
ding op de eerste plaats bepaald worden door
haar natuurlijke bestemming voor het moe
derschap 'voor de opvoeding van kinderen, en
voor de verzorging en verpleging van haar
medemenschen. Alleen indien zij hiervoor be
slist ongeschikt, dus een afwijking van het
normale type, is, of in andere buitengewone
omstandigheden, kan het wenschelijk zijn,
haar voor een onvrouwelijk beroep op te
leiden.
De Middelbare School en het Gymnasium,
in het kader van onze huidige Onderwijs-
wetgeving, misvormen het meisje als vrouw.
Het is wenschelijk, dat de Lagere en Mid
delbare School de ouders kunnen voorlichten
omtrent den aanleg hunner kinderen, en in 't
algemeen omtrent het vraagstuk der beroeps
keuze.
Psychologische scholing der leerkrachten in
't bijzonder georiënteerd op het onderzoek
naar de redelijke en verstandelijke aanleg
der leerlingen, is zoowel voor het Lager als
voor het Middelbaar en Voorbereidend Hoo
ger Onderwijs gewenscht.
De Duitsche piloot in vrijheid gesteld.
Men meldt ons uit Maastricht:
Hedenmorgen is de in voorloopige bewa
ring gestelde Duitsche piloot Gesper van de
te Heerlen verongelukte vliegmachine weer
in vryheid gesteld.
Te s-Gravenhage is op den hoek van de
Dr. Kuyperstraat en de Koninginnegracht
een ernstig ongeluk gebeurd.
Ter plaatse kwamen de twintigjarige E.
v. M, uit de Johan de Wittlaan, die een auto
bestuurde, en de 33-jarige Duitsche dienst
bode L. S., die op de Mauritskade woont en
op haar rijwiel zat, met elkaar in botsing.
Beiden werden zwaar gewond en door den
Etrstc-Hulpdienst in bewusteloozen toestand
naar het gemeenteziekenhuis aan den Zuid-
wal overgebracht. Het meisje werd ernstig
gewond aan het hoofd, terwijl Ie jongen,
die uit den auto werd geslingerd, een sche
delbreuk kreeg.
Vermoedelijk hebben beiden schuld aan
hot ongeval, de dienstbode zou niet uitge
keken en de autobestuurder te snel gereden
hebben.
De veertienjarige van R„ wonende aan
de Madelievenstraat te Arnhem, die met
andere Jongens was uitgegaan om in den
IJssel onder Westervoort te gaan zwemmen
is op een gegeven moment in de diepte V
dwenen. Zijn lijk is nog niet gevonden
