Binnenlandsch Nieuws
Gemengd Nieuws
TWEEDE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
- WOENSDAG 29 AUGUSTUS 1928
BLADZIJDE 3
Ook Nederland uïtge-
noodigd om toe te
treden tot het
Keilogg-pact
Het bezoek van H.M. de
Koningin aan Amsterdam
De geneeskundige behande
ling op de ondernemingen
in Suriname
Het autobus-ongeluk te
de Bilt
Koninklijke onder
scheidingen
De filmkeuring
UIT ONZE OOST
Een leening van f 850.000
De opium - smokkel
Vijftien adathuizen en 22
rijstschuren verbrand
Een vleiend oordeel
RECHTSZAKEN
Spoorwegpersoneel als
getuige in strafzaken
LANDBOUW EN VISSCHERÏJ
Het jaarverslag van den
Alg. Ned. Zuivelbond
SOCIAAL LEVEN
Het Mgr. Mutsaersoord
De expeditie van Commander Byrd naar de
Zuidpool
Wat den Poolvorschers te wachten staat
Wat gebeurt er met de
„De Ploeg"
Een auto met 5 personen
te water
Door giftige gassen uit
kunstmest bedwelmd
Aan de verwondingen
bezweken
Communistische propaganda
Juist op tijd
Door een lier getroffen
Hij wilde eens afrekenen
Tusschen buffer en stootblok
bekneld
Een bijenzwerm op het hoofd
Ernstig ongeluk onder de
gemeente Veur
Een gecompliceerd ongeval
met doodelijken afloop
Ernstige aanrijding te
Groningen
Alles verloren
Kippendieven
Onrust in Wassenaar
Door een autobus overreden
Waarom de limonade als
braakmiddel werkte
Ook aan Nederland heeft thans de Ameri-
kaansche Staatssecretaris Kellogg, evenals
aan vele andere mogendheden, een uitnoo-
diging gezonden om zijn handteekening te
voegen by die van de vertegenwoordigers
der vijftien landen, die 27 Augustus te Parijs
het oorspronkelijk pact tot het afzweren van
den oorlog als instrument van nationale
politiek hebben geteekend.
Deze uitnoodiging, gericht aan onzen mi
nister van Buitenlandsche Zaken, jhr. Bee-
laerts van Blokland, is gisteren ter departe-
mente ontvangen.
In deze uitnoodiging wordt aangehaald de
tekst van het pact en de beweegredenen,
welke tot de samenstelling van het pact heb
ben geleid.
Verder wordt dan uiteengezet, waarom de
regeering der Vereenigde Staten er op stond,
dat de teekening van het pact zich oorspron
kelijk zou beperken tot de meergenoemde
vijftien landen en eerst daarna werd open
gesteld voor de andere landen der wereld,
die zich daartoe geroepen voelen.
„Het besluit, de oorspronkelijke ondertee
kenaars te beperken tot de bedoelde mogend
heden", zoo verklaart Kellogg, „was geheel
op practische overwegingen gegrond. Het
was de wensch der Vereenigde Staten, dat
de onderhandelingen zoo spoedig mogelijk
tot een goed eind zouden worden gebracht,
en dat het verdrag in werking zou treden
zonder het oponthoud, dat onvermijdelijk
zou ontstaan, indien- voorafgaande univer-
seele aanvaarding als voorwaarde was ge
steld alvorens het- van kracht werd. Mijn
regeering was bovendien van meening", aldus
Kellog, dat, indien deze mogendheden het
eens konden worden over een eenvoudige
afwijzing van den oorlog als instrument van
nationale politiek, er geen twijfel kon be
staan of de meeste, zoo niet alle mogend
heden der wereld zouden de formule vinden,
voor allen gelijkelijk aanvaardbaar en zich
zouden haasten haar onverdeelden steun te
verleenen aan een zoo indrukwekkende be
weging voor het duurzaam maken van den
vrede. De Vereenigde Staten zijn er echter
van het begin af aan bezorgd voor geweest,
dat geen enkele Staat zich beroofd zou ge
voelen van een gelegenheid om aanstonds
deel te nemen aan het nieuwe verdrag en
zich aldus niet slechts formeel en plechtig
aan te sluiten bij deze nieuwe manifestatie
van den volkseisch van den wereldvrede,
doch ook party te trekken van dezelfde
voordeelen, waarin de oorspronkeiyke onder
teekenaars zich verheugen. Dienovereenkom
stig hebben de Vereenigde Staten in het
voorgestelde ontwerp-verdrag een speciale
bepaling getroffen voor de deelneming door
alle mogendheden, die den wensch koesteren
zich daarbij aan te sluiten."
Kellogg deelt verder mede, dat zyn regee
ring reeds van verscheidene regeeringen
officieus aanwtj zingen heeft ontvangen, dat
zy bereid zyn dit zoo spoedig mogeiyk te
doen.
voorgeschreven rytyd tusschen twee eind
punten van de autobus niet zoodanig is, dat
nu en dan te snel moet worden gereden om
de eindpunten te halen, en indien dit het
geval mocht zyn, verlenging van den rytyd
te bevorderen?
De chef van het Militaire Huis en de
grootmeester van het Huis van de Koningin
maken bekend, dat H.M. tydens haar ver-
blyf in de hoofdstad van 21 tot 27 Septem
ber a.s. zich voorstelt:
lo. te ontvangen de in de provincie Noord-
Kolland in garnizoen liggende officieren en
verdere militaire autoriteiten, zoomede de
in deze provincie gevestigde civiele autori
teiten, colleges, corporaties en vereenigin-
gen, alsmede de particulieren in de provin
cie woonachtig of aldaar hun werkkring
hebbende, die het verlangen te kennen geven
om aan de koningin hun opwachting te
maken of aan de koningin te worden voor
gesteld;
2o. aan hen, "dis bepaalde redenen om aan
de koningin belangen van persoonlijken aard
c die van een door hen vertegenwoordigd
lichaam voor te dragen, een en ander voor
zoover betreft in Noord-Holland gevestigde
lichamen en personen, daartoe gelegenheid
te verstrekken.
In het koninklyk paleis te Amsterdam
zullen van 29 Augustus tot 5 Sept. a.s: lijsten
ter inschryving gereed liggen. Aan de inge
schrevenen zal worden bericht wanneer aan
hun verlangen gevolg zal worden gegeven
De dames, wonende in de provincie Noord-
Holland, die haar opwachting wenschen te
maken aan de koningin of die aan de
koningin wenschen te worden voorgesteld
worden uitgenoodlgd zich daartoe schrifte-
lyk aan te melden vóór 10 September met
opgave van volledig adres, bij mevr. Van
LoonEgidius, dame du palais, Keizers
gracht 672 te Amsterdam.
Mevr. v. Loon zal te haren huize op Maan
dag 10 en Dinsdag 11 September van 3 tot
5 uur ontvangen.
Evenals verleden jaar hoopt de koningin
ook ditmaal een avondfeest ten paleize op
den Dam te Amsterdam te geven.
De Ondernemersraad voor Suriname heeft
in het leven geroepen een werkcommissie
ter bestudeering van het vraagstuk der ge
neeskundige behandeling op de ondernemin
gen in Suriname, welke commissie daarom
trent, mede in verband met de in Suriname
geldende geneeskundige belasting, uitge
werkte adviezen zal voorbereiden en de
regeering zal aanbieden.
Deze commissie bestaat uit de heeren G.
J. W. Putman Cramer, voorzitter; J. W. van
Aalst, J. P. C. Arntz, L. A. Insinger, J. S.
C. Kasteleyn, G. B. Overeynder, mr. dr. J.
Versteeg, M. C. J. Welle, mr. dr. H. H. A.
van Gybland Oosterhoff, secretaris.
De heer P. Hiemstra te Bilthoven, lid van
Prov. Staten van Utrecht, heeft de navol
gende vragen gericht tot het college van
-1. Staten:
1. Hebben Ged. Staten kennis genomen
van het ongeval met een autobus van bet
B. A. B., rydende van Utrecht naar Bilt
hoven op Zondag 26 Aug. en waarby eenige
inzittende passagiers zyn gewond?
2. Zyn Ged. Staten bereid, te doen on
derzoeken, of de oorzaak van het ongeval
te wyten Is aan te snel ryden van de auto
bus bovenvermeld, en indien dit het geval
mocht zyn, wil het college dan in het on
derzoek tevens betrekken de vraag, of de
In verband met het bezoek der Konink-
lyke familie aan Drente zyn thans verschil
lende onderscheidingen uitgedeeld.
By Kon. besl. is bevorderd tot comman
deur in de Orde van Oranje-Nassau mr. J.
T. Linthorst Homan, Commissaris der Ko
ningin in de provincie Drenthe; zyji be
noemd: tot ridder in de Orde van den Ne-
derlandschen Leeuw mr. J. Bake, officier van
justitie by de arondissementsrechtbank, te
Assen; tot officier in de Orde van Oranje
Nassau mr. A. G. Menzel, griffier der Staten
van Drenthe, te Assen; tot ridder in de
Orde van Oranje-Nassau: ds. G. Visser, pre
dikant bij de Ned. Hervormde gemeente;
te Assen; H. A. Ribbius, kapitein van den
staf der Hide infanterie-brigade, te Assen;
J. Beekman, -huismeester van het Christelijk
Krankzinnigengesticht „Dennenoord", te
Zuidlaren; J. Hendrikse, directeur der Coö
peratieve Landbouwbank, te Meppel; W
Braakhekke, evangelist te Emmer-Compas-
cum en D. W. Huurdeman, pastoor te Nieuw-
Schoonebeek.
De voorzitter der Centrale Commissie
voor de filmkeuring vestigt er de aandacht
op, dat op 31 Augustus de overgangstyd van
zes maanden geëindigd is, welken de wet
voor het vertoonen van oude films heeft
toegestaan.
Te beginnen met 1 September mag er in
Nederland geen enkele film in het openbaar
vertoond worden, die niet door de Centrale
Commissie gekeurd en toegelaten is, blij
kens een door den voorzitter dier Commis
sie verstrekte keuringskaart. Deze kaart
moet steeds in het gebouw, waarin de film
vertoond wordt, aanwezig zyn en te allen
tyde op verzoek aan de met controle belaste
personen vertoond worden.
De zgn. overgangskaarten, waarop gestem
peld staat: „geldig tot 1 September 1928"
zyn buiten werking gesteld.
Na genoemden datum mogen er dan ook
nergens in ons land meer ongekeurde platen
*en foto's ter reclame voor films worden op
gehangen. Gekeurd reclame-materiaal is
van het stempel der Centrale Commissie
voorzien.
In verband met talryke vragen vestigt de
voorzitter er nog eens met nadruk de aan
dacht op, dat geen enkele film, die in het
openbaar vertoond wordt, onverschillig van
welken aard of strekking zy ook is, van de
keuring door de Centrale Commmissie is
vrijgesteld.
Aneta meldt uit Semarang:
De gemeenteraad nam het voorstel tot aan
gaan van 'n geldleening groot 850.000 aan.
Eenige inededcelingen, die den omvang
typeeren
Aneta seint uit Medan: De heer J. W. P.
van der Rest, hoofdinspecteur, hoofd van den
Dienst der Opiumregie te Weltevreden, deelde
in een persgesprek mede, dat vrywel alle
stoomschepen van de Koninklyke Paketvaart
My. gesmokkelde opium aan boord hebben.
Van den clandestienen opiuminvoer, dien men
veilig mag schatten op vyfhonderd pikol per
jaar welke raming het diensthoofd nog
zeer laag achtte wordt geen vyf percent
per jaar aangehaald. Te Singapore is men er
zelfs van overtuigd, dat er evenveel gesmok
kelde opium binnenkomt als regie-opium, De
heer van der Rest zette uiteen, dat hy den
sluikhandel in twee groepen verdeelt, ten eer
ste de sluikhandel, die wordt gedreven door
een Internationale kongsi met enorme kapi
talen, en ten tweede de wilde handel, die in
den laatsten tyd van uit China is ontstaan,
doordat men in Nederlandsch-lndië een te
kort aan regie-opium heeft, terwyl er in Chi
na overproductie is.
Aneta seint uit Padang:
In Negeri Kotonangadang, in het Pajacom-
bosche, zyn vijftien adathuizen en 22 ryst-
schuren verbrand. De schade wordt geraamd
op 12.000. De oorzaak is onvoorzichtigheid.
Aneta seint uit Batavia:
*De „Java Bode" wydt eene bespreking aan
het zoo juist verschenen boek van den heer
H. Coiyn.
Het blad merkt op, dat er onder de uit
spraken van den heer Coiyn méér dan één
is, die tot „Schlag-wort" kan worden in de
discussie omtrent kwesties, die Indië ten
nauwste raken.
De conclusie van de „Java Bode" in ver
band met hetgeen de heer Coiyn opmerkt
over de Indische staatsinrichting is, dat de
oud-minister zulk een flinken stoot aan de
bestaande regeling en de aanhangie wijzi
ging geeft, dat het nauwelyks denkbaar is,
dat de schrijver en zy, die het met hem eens
zullen zyn, het ontwerp tot wijziging van
die staatsregeling zouden kunnen aanvaarden.
Het betoog van den heer Coiyn leidt on-
vermydeiyk tot verwerping van de hangende
voorstellen of, indien men ze al zou willen
aanvaarden, dan onder de dwingende voor
waarde, dat de wyziging ten spoedigste ver
vangen zal worden door eene algeheele nieu
we noodzakelijke regeling.
In de op 28 Juni 1.1. gehouden bespreking
tusschen de Directie der Ned. Spoorwegen en
den Personeelraad werd o.m. de klacht be
handeld van het personeel, dat wanneer het
als getuige in strafzaken, den spoorwegdienst
betreffende wordt opgeroepen het van de
spoorwegmaatschappy geen loon ontvangt en
evenmin vergoeding voor tydverzuim van den
betrokken rechter toegekend krijgt.
De Directie stelde zich toen daarbij op het
standpunt, dat zij er bezwaar tegen had om
op te komen voor een vergoeding, welke
krachtens wettelijke bepalingen uit 's Rijks
kas voldaan moeten worden. Zij zou echter
den Minister van Justitie met de haar ken
baar gemaakte grieven en met haar stand
punt in kennis stellen en zij vertrouwde dat
zoodoende bevorderd zou worden, dat voor
taan geen bezwaren in den weg gelegd zou
de worden om ook aan het spoorwegpersoneel,
dat voor den rechter in dienst aangelegenhe
den komt getuigen, de vergoeding toe te ken
nen, waarop het volgens de wet aanspraak
heeft.
In zyn antwoord op het schrijven van de
Directie dien aangaande, heeft de Minister
van Justitie te kennen gegeven, dat op grond
van het laatste lid van art. 25 van het Tarief
in strafzaken, het sporwegpersoneel dat op
treedt als getuige-verbalisant geen aanspraak
kan maken op vergoeding wegens tydsver-
zuim. Indien echter de opgeroepene tevens is
gehoord als deskundige of uitsluitend als zoo
danig, dan kan hy in die hoedanigheid aan
spraak maken op het in het Tarief genoemde
vacantieloon. Wanneen zich evenwel gevallen
mochten voordoen dat 't bovenbedoelde laat
ste lid van art. 25 buiten toepassing gesteld
mocht zyn, dan staat het den betrokkene
vrij aldus de Minister zich tot myn De
partement te wenden om deze schadeloos
stelling alsnog te krygen.
Waar het juist een der gevallen was dat
aan iemand, die als getuige en dus niet als
getuige-verbalisant opgeroepen en versche
nen was de vergoeding wegens tijdverzuim
door de betrokken Rechtbank was geweigerd
en hy daarop krachtens het bepaalde in art.
25 van meergenoemd Tarief wel aanspraak
had gehad, ls deze beslissing van den Minis
ter van Justitie zeker van groot belang voor
de betrokkenen, maar ook voor het rechts-
beleid in het algemeen, omdat het gemakke
lijk te verklaren is dat het spoorwegpersoneel
kopschuw zou worden om als getuige in
dienstaangelegenheden op te treden, wanneer
het weet daarvan financieel schade te moe-
te lyden. In de gevallen dat het spoorweg
personeel als getuige-verbalisant optreedt
verkoedt de maatschappij als regel de gele
den schade wegens loonderving.
Thans is verschenen het jaarverslag over
1927 van den Algemeenen Nederlandschen
Zuivelbond.
De omvang der aangesloten bonden op
1 Jan. 1928 wordt in de volgende cyfers uit
gedrukt:
Gelderland-Overysel 103 aangesloten fa
brieken, verwerkte kg melk in 1927
622.461.i22; Friesland resp. 84 en 564.022.193;
Zuid-Nederland resp. 107 en 291.853.469;
Brabant 47 en 190.481.844; Drente 47 en
168.460.375; Noord-Holland 43 en 103.911.000;
Groningen 13 en 97.350.894; Zuid-Holland 7
en 37.046.820 totaal 451 en 2.030.587.617. Het
totaal aantal der aangesloten fabrieken
ging met zeven vooruit; de hoeveelheid ver
werkte melk ging bij alle bonden weer vry
belangrijk vooruit. Vooral by den Friesohen
en den Brabantschen Bond was deze toe
neming belangrijk. De totale hoeveelheid
melk der by de bonden aangesloten fabrie
ken steeg van 1.957.899.706 kg. tot
2.080.587.617 kg. een stijging dus van ruim
6 De hoeveelheid verwerkte melk per fa
briek over alle bonden bedroeg dit jaar ge
middeld 4.6 millioen kg. terwyl dit 't vorige
jaar 4.4 millioen kg. was. De geldelijke om
zet der afdeeling aankoop kon in 1927 niet
de hoogte van 1926 bereiken van 1.359.439.55
in 1926 kwam deze op 1.298.214.05 in 1927
een daling dus van 61.225.50. Voor een be
langrijk deel moet deze daling worden toe
geschreven aan de verlaging der steenkool-
pryzen en verder o.m. aan prysverlaging
van verschillende artikelen.
In het verslagjaar zyn er in de centrale
oommissie ter adviseering van den F. N. Z.
besprekingen gehouden over de huisvesting
der afdeeling aankoop in de toekomst, waar
bij tevens onder oogen is gezien of het ook
wenschelyk zou zyn dezen zetel der afdoeimg
aankoop van Arnhem naar Zutfen te ver
leggen. Het advies daaromtrent is nog niet
uitgebracht, doch venvacht wordt dat dit
advies de overplaatsing zal ontraden.
Wat den economischen toestand van het
veehouders- en zuivelbedrijf in 1927 betreft,
wordt geconcludeerd dat het in 1927 in re
sultaat heeft achtergestaan bij 1928.
Naar de „Volkskrant" vemeemit, zyn
thans de plannen en tee koningen voor
den bouw van liet Mgr. Mutsasrs-oord en
het Kinderhuis, definitief goedgekeurd en
kan binnenkort de aanbesteding worden
verwacht.
Dezer dagen had te Best de verkooping
plaats van de Kolonie „De Ploeg" aldaar.
Het hoogste bod was 75.000. De verkoop
is opgehouden.
Twee inzittenden gewond
Te Delft is gisteren op den Oostsingel de
heer N. v. d. Lek, wonende Crooswyksche-
weg te Rotterdam, met een auto, door de
gladheid van den weg geslipt, toen hy ge
noodzaakt w s te stoppen voor twee jongens,
die plotseling den weg overstaken.
De auto draaide een slag om en kwam in
het Provinciaal Kanaal terecht.
By een poging om zich te bevrijden, sneed
de heer v. d. Lek zich een polsslagader door.
Ook had hij een diepe hoofdwonde bekomen
en een broer, die naast hem zat, bekwam een'
diepe beenwonde.
Drie kinderen, die onder water in den
auto zaten, zyn met groote moeite gered door
den heer A. Brouwer.
zy hadden geen ernstig letsel bekomen.
De heer Roelofsen, inspecteur van den
Technischen Dienst, heeft de gewonden ver
bonden.
De auto werd totaal vernield en is met een
kraanwagen door den heer J. de Graaf ge
licht en weggesleept.
De landarbeider J. K., in dienst by den
heer V. op hetlandgoed „Banhira" te Leer-
sum, was Maandagmiddag, zoo meldt de
„Tel.", met een met paard bespannen ma
chine aan het kunstmest zaaien. Na eenigen
tijd stonden paard en machine zonder den
arbeider K. by den stal. Toen men op het
land ging kijken, vond men hem daar dood
liggen. Vermoedelyk is hy door giftige gas
sen uit de kunstmest bedwelmd geraakt.
Geneeskundige hulp mocht niet meer baten.
De ongelukkige laat een weduwe met vyf
kinderen onverzorgd achter.
Te Lochem is een 18-jarig dienstmeisje
W. P., wier kleeren by het zwavelen van
bessensapfleschjes vlam vatte, tengevolge
waarvan zy ernstige brandwonden bekwam,
in het ziekenhuis overleden.
Aneta seint uit Bandoeng: Het A.I.D. De
Preangerbode verneemt, dat de recherche
een Menadonees heeft gearresteerd, die con-
not zocht met de militairen om onder hen
ommunlsUeche propaganda te voeren. Hij
vertoefde te voren met drie anderen in Rus
land. Deze anderen worden nog gezocht.
Commander Byrd onderneemt binnenkort,
zooals men weet, een groote expeditie naar
de Zuidpool.
Reeds is het eerste contingent van deze
belangrijke onderneming uit New-York ver
trokken.
Dat geschiedde Zaterdag.
Deze nieuwe poolexpeditie is de grootste
en kostbaarste, welke wellicht ooit in elkaar
is gezet, en daarom is 't begrijpelyk, dat de
plannen van Commander Byrd aller belang
stelling hebben.
In dit verband is het interessant te ver
nemen, hetgeen H. A. Seyffardt Jr. in ver
band met deze Zuidpool-expeditie in de
„Nieuwe Crt." schryft:
De hoofdpunten, waarin het Zuidpool-
vraagstuk verschilt van dat der Noordpool,
zyn de volgende: de Zuidpool is reeds ont
dekt (Amundsen December 1911) en sinds
dien verscheidene malen bezocht door andere
Poolreizigers (Scott, Shackleton); er is land
aan de Zuidpool, zy 't dan ook vrywel ge
heel bedekt door een enorme yskap.
De vlucht naar de Pool zelf behoort tot
een der laatste punten van Byrd's program
ma, zijn voornaamste bezigheden bestaan uit
verkenningstochten boven de uitgestrekte, ab
soluut onbekende streken tusschen King Ed
ward VlI-land en Grahamland. Hier opent
zich dus de gelegenheid heel wat meer we-
tenschappeiyk werk te verrichten dan tydens
zijn Noordpoolvlucht in 1926.
Byrd neemt drie vliegtuigen met zich mede,
te weten: een drie-motorigen Ford-Stout
eendekker, een Fokker Super Universal en
een kleinen Bellanca-eendekker. Het Ford
toestel is geheel van metaal vervaardigd en
vertoont overigens opmerkeiyk veel overeen
komst met de bekende drie-motorige Fok
kers. Dit toestel is evenwel speciaal voor
deze Poolexpeditie, gefabriceerd uit veel dun
ner duralminplaat dan in normale omstan
digheden wordt gebruikt, waardoor ruim 100
Kg. aan gewicht is gewonnen. Dit is echter
niet gedaan, om meer lading mee te kun
nen nemen, doch om de machine gemakke
lijker te doen loskomen van de onvolmaakte
vliegvelden in het Zuidpoolgebied. Om de
zelfde reden heeft men ook 't vleugelopper
vlak vergroot, zoodat de vleugel nu een span
wijdte van 26 M. heeft. Hoewel benzine mee
genomen kan worden voor een vlucht van
byna 5000 K.M., ligt het niet in de bedoe
ling tydens de poolvluchten de volle lading
benzine mede te voeren. De Jangste vlucht
van Byrds programma is de vlucht naar de
Zuidpool en terug; de totale afstand hiervan
is evenwel ruim 2000 K.M. kleiner dan zyn
Noordpoolvlucht, hoewel de omstandigheden
even gevaariyk genoemd kunnen worden.
Het tweede toestel, de Fokker Super Uni
versal, is een één-motorig toestel, dat veel
overeenkomst toont met den ons welbekenden
F Vila eendekker der K.L.M.; de afmetingen
zyn iets kleiner.
Ten slotte neemt Byrd nog een kleinen 200
P.K. Bellanca eendekker mede, welke geheel
identiek is aan het toestel, waarmede Cham-
berlin over den Oceaan vloog van New-York
naar Cottbus.
De expeditiebasis is voor haar doel ideaal
gelegen; n.l. op de IJsbarrière (of iJs-muur)
aan de Walvischbaai, waar de barrière laag
i genoeg is om de vliegtuigen en verder ex
peditiemateriaal te lossen. Op andere plaat
sen rijst deze muur naar boven tot een
hoogte van bijna 100 M. als een glinsteren
de. helwitte rotsmuur, welke iedere beklim
ming onmogelyk maakt. Deze ijsmuur is de
rand van de z.g. „Groote IJsbarrière", die
i aan de eene zyde de Ross-zee afsluit en aan
I de andere zyde als een enorme wig in het
Zuidpoolplateau dringt, tot ongeveer 650 R
M. van de Pool zelf. Aan het benedeneinde
aan de Ross-Zee dus rust deze ijsmuur
voor het grootste gedeelte op water en de
rand er van verplaatst zich soms voorwaarts
soms achterwaarts. Alleen aan de Walvisch
baai schynt de ysrand in rust op soliden
gronden, althans hy is, sinds ontdekkingsrei
zigers in die streken kwamen, niet meer van
positie veranderd. Reeds wijlen Amundsen
vond het veilig genoeg er op te overwinteren
op ongeveer 10 myien van den rand en ook
Byrd heeft besloten op dezelfde plaats zijn
eenvoudig dorp op te richten.
De hoofdbasis zal zich dus bevinden dicht
by den Oosthoek van den ijsmuur, terwyl
een centraal vliegkamp zal worden ingericht,
meer Oostw. van de hoofdbasis op het King
Edward VII land. Van hier zal een groote
reeks vluchten gemaakt worden, welke zich
als de veeren van een waaier over King Ed
ward-land zullen uitstrekken.
Men verwacht vry goed vliegweer boven
de IJsbarrière gedurende de zomermaanden
(d.i. dus gedurende de wintermaanden by
ons.) Naftuurlijk kan er mist vooz-komen en
zeer zeker enkele hevige sneeuwstormen
Amundsen rapporteerde tijdens zijn verblyf
in die streek slechts twee ongekend hevige
sneeuwstormen te hebben meegemaakt,
maar men mag niet vergeten, dat het ZuicT-
poolweer een der onstandvastigste dingen
ter wereld is. (Amundsen had zeker nooit
een zomer in Holland doorgebracht!) De
stormen kunnen daar een snelheid bereiken
van ver over de 100 K.M. per uur, terwyl de
sneeuw by millioenen tonnen van het Pool-
plateau wordt afgeblazen ln zulke uiterst
fyne deeltjes, dat 't ïykt, alsof zij in de lucht
is opgelost. Als de vliegers in zulk een storm
terecht komen, zit er niets anders op dan
te trachten heelhuids te landen en zich te
laten Insneeuwen tot alles voorby is met
tenslotte een uiterst kleine kans om weer
weg te komen.
De ergste stormen zullen waarsehijniyic
ontmoet worden daar, waar de IJsbarrière
overgaat ln het poolplateau. Dit plateau ver
heft zich tot een hoogte van meer dan 3000
M„ bekroond door den koepelvormigen Pool-
berg, die een hóogte heeft van 3127 M. De
koude lucht daalt met steeds toenemende
snelheid van deze Poolkap af, totdat de laag
gelegen IJsbarrière bereikt ls. waarna de stor-
ïnen geleidelijk ih kracht afnemen, terwijl
reeds op een 25 mijl afstand van het Pool
plateau de rust in de atmosfeer is weerge
keerd. Juist boven de Pool zelf zal ds lucht
ook betrekkelijk kalm zijn, wegens den con
stanten meteorologischen toestand, die daar
altyd heerscht. De koude bovenlucht stroomt
van alle kanten naar de Pool toe en zakt
daar naar beneden wegens haar grooter ge
wicht, om vervolgens weer langs de hellingen
van het plateau naar beneden te vloeien. Als
Byrd dus naar de Pool vliegt, zal hy
dezen neerdalenden luchtstroom gewaar wor
den door een plotselinge daling van de tem
peratuur en is hij de Pool eenmaal gepasseerd
dan zal hy rond om haar heen, winden aan
treffen, die alle een verschillende richting
hebben.
Daar het wetenschappeiyke werk den
hoofdschotel van deze Zuidpool-expeditie
vormt, gaap er natuuriyk behalve de vlie
gers, ingenieurs en mecano's, ook een aan
tal geleerden mee aan boord van de „Sam
son". Deze maken meer kleinere uitstapjes
te voet en per slee In de omgeving van de
hoofdbasis aan de Walvischbaai, terwyl zij
verder een nauwgezette studie zullen maken
van die geheimzinnige driehoekige ijsschol
van bijna 35000 K. M.2. oppervlakte, die wij
steeds de IJsbarrière hebben genoemd. Byrd
zal verder met behulp van speciale camera's
trachten zooveel mogelijk van het onbekende
gebied in kaart te brengen.
Als de expeditie op 10 September Nieuw-
York verlaat, zullen er 55 man aan boord
van de „Samson" zijn, onder wie twee Noor-
sche Noordpoolveteranen, drie vliegers, vier
marconisten, een staf van ingenieurs en me
caniciens, 'n staf van geleerden en doktoren
met een speciaal ingerichte Fooi-apotheek.
Verder gaan er eenige radio-installaties
mede.
De „Samson" zal niet terugkeeren voor een
jaar of 18 maanden verstreken zijn. Alles
zal er van afhangen, hoe lang het schip noo-
aig heeft om zijn weg te banen door het
pakijs. De moeiiykheden, welk dit pakijs aan
Poolvaarders in den weg kan leggen, zijn ons
nu genoeg bekend uit de verhalen van de
IJsbrekers „Krassin" en „Braganza" in hun
pogingen om de mannen van Nobile te red
den.
Byrd hoopt half December de groote IJs
barrière bereikt te hebben.
Te Rotterdam bemerkte gisternacht een
waker, die op den Westersingél surveilleer
de, dat by het huis van de familie van E.
twee mannen zich op verdachte wijze op
hielden. Toen de kerels hem zagen, tracht
ten zy te vluchten.
Hy zette hen achterna en wist een hun
ner, den 25-jarigen los-werkman L. B. te
grijpen. Deze man werd door de politie in
verzekerde bewaring gesteld.
Op de stoep van het huis van v. E. vond
men twee petten en twee breekyzers. Aan
de achterzijde van het huis was een paneel
uit een deur gebroken. De inbrekers waren
juist tydig gestoord.
Te Delft heeft de 36-jarige arbeider P. K„
uit Wateringen, werkzaam op een bagger
molen, bij het „Haantje", een slag van een
zwengel van een losschietende lier tegen het
hoofd gekregen. Hij bekwam een schedel-
fractuur en is in hopeloozen toestand naar
het gasthuis te Delft vervoerd.
Een woesteling op de kermis te Sittard.
Dezer da®en ontmoette zekere v. D. uit
Lutterade zyn kostbaas v. V. en diens echt-
genootd op de kennis te Sittard. Reeds
eerder hadden zy twist gehad en nu wilde
v. D. eens met zyn kostbaas afrekenen. Met
een mes bracht hy hem twee steken in zyn
nek en nog een steek aan het hoofd toe. De
man was verlamd en zakte in elkaar. Per
auto werd hy na verbonden te zyn naar
huis gebracht. De dader is voortvluchtig.
Te Temeuzen is tydens rangeeren met
tramwagens op de losplaats nabij het kanaal
de 7-jarige Jules Geers bekneld geraakt tus
schen een stootblok en den buffer van een
wagen. De jongen werd dermate verwond,
dat hij in het ziekenhuis, waarheen hy was
vervoerd, is overleden.
Dezer dagen geraakte by het vervoer van
byen te Made de bodem van een korf los,
waardoor het daarin huizende volk ging
zwermen en zich neerzette op het hoofd
van den voerman, die geneeskundige hulp
heeft moeten inroepen.
Een motor in botsing met de tram
Twee dooden
Onder de gemeente Veur heeft gisteravond
omstreeks 7 uur by de halte Rozenrust een
ernstig ongeluk plaats gehad, dat aan twee
personen het leven heeft gekost. De 40-jarige
heer C. Lynenberg, groentehandelaar te
Leidschendam, reed daar over een dwarsweg-
getje met zyn motorfiets. Op de duozitting
zat de 18-jarige jongedame J. Verhoeven uit
Schiedam, welke te Leidschendam logeerde.
Blykbaar heeft de heer L. de tram niet hoo-
ren aankomen, toen hij de trambaan wilde
passeeren, met het gevolg, dat de motor
door de electrische tram uit Den Haag naar
Leiden werd gegrepen.
Het meisje was op slag dood. Haar iyk
was deerlyk verminkt.
De heer L. liep zware verwondingen op
en werd naar het gesticht „St. Antonius
Hove" te Voorburg overgebracht, waar hy,
nadat hem het H. Oliesel was toegediend, is
overleden.
Volgens ooggetuigen treft den trambe
stuurder geen schuld.
De heer L., die penningmeester was van de
Wilhelminavereeniging te Leidschendam, be
vond zich juist op weg daarheen ter bywo-
ning van de gondelvaart en enkele andere
feestelykheden, welke met het oog op Konin-
ginne-verjaardag daar gisterenavond zouden
plaats hebben. In verband met dit droevs
ongeval heeft de burgemeester echter alle
feestelykheden afgelast.
Te Delft is gisteravond een auto, waarin
vyf personen zaten, de families W. uit den
Haag en H. uit Rotterdam, door de leuning
van de brug aan de Haagpoort gereden en te
water geraakt. Een wielryder, die Juist kwam
aanrijden, geraakte mede te water. Met
groote moeite werden de inzittenden van den
auto, welken onder water zat, gered. De wiel
ryder is echter verdronken.
Volgens op hem gevonden papieren zou
het de 29-jarige de R. uit Rotterdam zyn.
De automobilisten, die zich by de bevrijdings
pogingen aan glasscherven hadden gewond,
doch overigens ongedeerd waren gebleven,
werden ter plaatse verbonden. Een hunner,
een dame, die na haar redding een zenuw
toeval kreeg, is naar het ziekenhuis vervoerd.
Daarheen werd ook het lyk van het slacht
offer overgebracht.
Te Groningen werd gistermiddag de melk
boer J. Kamps juist toen hij zyn erf opreed,
op den Frieschen Straatweg aangereden
door een particulieren auto. De man, die 40
jaren oud is en gehuwd, kreeg een zware
hersenschudding, zijn toestand is ernstig.
Te Klein Liempde is de Inndbouwens-
woning van J. v. Oirschot afgebrand. Oogst
en inboedel gingen mede verloren.
Ten nadeele van den landbouwer J. tea
Velde te Albergen is een groot aantal kip
pen ontvreemd, meest Barnevelders. De
dieven hebben zich toegang weten te ver
schaffen door verbreking van een ruit. Per
rijwiel zijn zy vertrokken in de richting
Almelo of Hengelo.
Omstreeks half elf Maandagavond waar
schuwde de inspecteur van Wassenaar de
Haagsche politie, dat er by hem bericht was
binnengekomen, dat er zich verdachte per
sonen bevonden op het landgoed van de Ko
ningin, de Raaphorst. Wassenaarsche en
Haagsche politie zyn er dadeiyk met de Ryks-
politie en marechaussée op uitgetrokken. De
honden „rivierden" alle struikgewas af. De
politiemannen zochten onder de boomen. Tot
vire uur in den morgen is het onderzoek
voortgezet, zonder resultaat echter.
"Later kwam er nog bericht binnen, dat een
verdacht persoon gezien was op Duindigt.
Ook daar is alles zonder resultaat afgezocht.
Een autobus van de HoUandsche Buurt
spoorwegen heeft te Nieuwkuyk den 16-jari-
gen Brouwers uit Herpt by Heusden aan
gereden. Toen men den auto had opgevijzeld
en het slachtoffer had verlost, bleek een zy-
ner beenen te zyn versplinterd en een arm
gebroken. Onder ontzettend ïyden is de man
naar het Groot ziekenhuis te Den Bosof
vervoerd.
Een merkwaardig geval van een massa-
vergiftiging by arbeiders in een Engelsche
onderneming wordt in de „Lancet" meege
deeld.
Een groote firma met ongeveer 500 em-
ployé's wilde gedurende het warme weer zyn
arbeiders limonade, met ijs verstrekken.
Daarvoor kocht het de noodige hoeveelheid
„fruit-crystals," een preparaat, bestaande
uit wynsteenzuur, suiker en aethcrische
oliën, dat in water moet worden opgelost
en dan een aangenaam smakenden zuren
drank geeft. Dit „kunstlimonadepoeder"
bleek by onderzoek geheel zuiver en zonder
schadelyke bestanddeelen te zyn; weliswaar
bevatten de betere soorten in plaats van
wynsteenzuur citroenzuur, maar ook tegen
het eerste zuur zyn geen hygiënische bezwa
ren in te brengen.
Toch werd een groot aantal der werklie
den ernstig ziek na het drinken der limo
nade; zy werden misseiyk, braakten en een
deel hunner moest naar het ziekenhuis ge
bracht worden. Allen herstelden echter.
Het onderzoek van de limonade, zooals die
was gedronken, bewees, dat deze vry groote
hoeveelheden antimoon bevatte. Nu is anti
moon een bekend braakmiddel: het wordt
thans als zoodanig niet meer zooveel ge
bruikt. Vroeger waren uit antimoon bestaan
de bekers zeer gewoon; hierin werd zure
wyn gedaan en deze werd dan als braakmid
del gedronken, nadat de vloeistof een tyd-
lang in den beker had gestaan en er anti
moon in was opgelost; men gebruikte toen
veel meer braakmiddelen dan tegenwoordig.
Hoe was het antimoon nu in de limonade
gekomen? De „fruit crystals" waren den
vorigen dag opgelost in water in geëmail
leerd vaatwerk, dat speciaal voor deze ge
legenheid was aangeschaft. Dit vaatwerk
was eigeniyk niet bedoeld om er dranken in
te bewaren; het email was van een goedkoop
soort en bevatte 5 pet. antimoon. (Het
email van vaatwerk, waarin gekookt wordt
of waarin dranken worden bewaard bevat
veel minder van deze stof). Zoodoende be
vatte de limonade zooveel antimoon, dat zij
als braakmiddel ging werken: een verbin
ding van antimoon en wijnsteenzuur wordt
braakwynsteenzuur genoemd.
De moraal van de geschiedenis is, dat men
er goed voor moet zorgen vaatwerk alleen
voor het doel te gebruiken, waarvoor het ls
bestemd.
